Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng nghề đồng khởi, tỉnh bến tre luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGÔ KIM PHƯỢNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG KHỞI,
TỈNH BẾN TRE

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.05
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. THÁI VĂN THÀNH

1


NGHỆ AN, 2012
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn này, tác giả được sự
hướng dẫn tận tình của q Thầy giáo, Cơ giáo; được sự quan tâm tạo điều kiện của nhà
trường; sự động viên, giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.
Với lịng kính trọng và tình cảm chân thành, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến
Ban Giám hiệu, khoa Quản lý giáo dục, phòng Đào tạo sau đại học trường Đại học sư
phạm Vinh; quý Thầy giáo, Cô giáo và Hội đồng khoa học nhà trường.
Đặc biệt, tôi xin cảm ơn PGS. TS Thái Văn Thành, người Thầy đã hướng dẫn đề tài
khoa học và tận tình trợ giúp tơi hồn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô trong Ban Giám hiệu, Trưởng, Phó các
Phịng, Khoa, Tổ bộ mơn, Giảng viên trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi, đã tạo điều kiện

thuận lợi, giúp đỡ tôi trong việc cung cấp số liệu và trong quá trình học tập, nghiên cứu và
thực hiện đề tài.
Xin bày tỏ tình cảm chân thành, lịng biết ơn đến Liên đồn Lao động tỉnh, Sở Kế
hoạch và Đầu tư tỉnh, Đảng uỷ Liên cơ tỉnh Bến Tre, gia đình, đồng nghiệp, bạn bè... đã
giúp đỡ, động viên, khích lệ tơi trong q trình hồn thành luận văn.
Mặc dù, tác giả đã có nhiều cố gắng hồn thành đề tài này nhưng những thiếu sót là
điều khơng trách khỏi. Với mong muốn đề tài được góp phần vào sự phát triển đào tạo
nghề của Trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi và tỉnh Bến Tre, vì vậy rất mong nhận được
sự đóng góp ý kiến của quý Thầy, Cô và đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Nghệ An, Ngày 07 tháng 10 năm 2012
Tác giả

Ngô Kim Phượng

2


MỤC LỤCC LỤC LỤCC

Trang

MỞ ĐẦU ĐẦUU
1- Lý do chọn đề tài..........................................................................................1
2- Mục đích nghiên cứu…………………………………………….…...........4
3- Khách thể và đối tượng nghiên cứu………..…………….……………..….4
4- Giả thuyết khoa học…………………………………………..……………4
5- Nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………..………..………4
6- Phương pháp nghiên cứu………………………………………..…………5
7- Đóng góp luận văn……………………………………..…………………..5

8- Cấu trúc của luận văn…………………………………………………...….6
NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề…………………………………..………… 7
1.1.1. Các nghiên cứu ngòai nước………………………… ………………...7
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước…………………………..………………9
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài..………………………………

11

1.2.1. Khái niệm giảng viên……………………………………………..

11

3


1.2.2. Khái niệm đội ngũ, đội ngũ giảng viên, đội ngũ giảng viên dạy nghề
…………...…………………………………………..………………………12
1.2.3. Khái niệm chất lượng, chất lượng đội ngũ giảng viên……………..…13
1.2.4. Khái niệm giải pháp, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
dạy nghề……………………………………………………………………..14
1.3. Một số vấn đề lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trường cao đẳng nghề………………………………………… ………… 15
1.3.1. Ý nghĩa của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao
đẳng nghề - Yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng đào tạo nghề ở các
trường cao đẳng nghề……………………………………. …………………15
1.3.2. Yêu cầu về chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng nghề....... 17

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên ở các
trường cao đẳng nghề………… ………………………………………… 23
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1……………………….. 26
CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG KHỞI, TỈNH BẾN TRE
2.1. Khái quát về đặc điểm điều kiện tự nhiên, dân cư, tình hình phát
triển kinh tế - xã hội, nhu cầu nguồn nhân lực của tỉnh Bến Tre……….27
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và dân cư………..……………………….. …….. 27
2.1.2. Tình hình kinh tế xã hội………………………………..……………..28
2.1. 3. Nhu cầu nguồn nhân lực tỉnh Bến Tre………………………….…… 29
2.2. Khái quát về trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre….

35

2.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của trường Cao đẳng nghề Đồng
Khởi, tỉnh Bến Tre………………………………………………………….. 35
2.2.2. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của nhà trường ……………… 36

4


2.2.3. Tổ chức bộ máy của trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi… ……….. 37
2.2.4. Chức năng nhiệm vụ của các hội đồng trong nhà trường…………….38
2.3. Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng nghề
Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre………… ………………………………… ….. 40
2.3.1. Thực trạng cơ cấu, số lượng, độ tuổi, giới tính, trình độ của đội ngũ
giảng viên……………………………..……………………..………..…… 40
2.3.2. Thực trạng về chất lượng của đội ngũ giảng viên……..……. …..

49

2.4. Thực trạng công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường
Cao đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre trong thời gian qua..................64
2.4.1. Phát triển về số lượng……………………………………… ……….64
2.4.2. Công tác đào tạo bồi dưỡng…………………………………..……… 66
2.4.3. Các chế độ, chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ giảng viên trong đào tạo
bồi dưỡng……………………. ……………………………………………66
2.5. Đánh giá chung về thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên trường
Cao đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre…………………… ………….69
2.5.1. Mặt mạnh………………………………… …………………………69
2.5.2. Mặt yếu…………………………………… ………………………. 69
2.5.3. Nguyên nhân những tồn tại………………………………… ……….70
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2………………………….71
Chương 3

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẰNG NGHỀ ĐỒNG KHỞI,
TỈNH BẾN TRE
3.1. Nguyên tắc xây dựng giải pháp …………………… ……………… .72
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu……… ……………………….. 72

5


3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn…………………………… ……..72
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi…………………… ……………….73
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả………… …………………… ….73
3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao

đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre………………………… ………....73
3.2.1. Tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, nâng cao
nhận thức trách nhiệm cho đội ngũ giảng viên………… …………………..73
3.2.2. Lập qui hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên… …… …..

75

3.2.3. Đổi mới công tác tuyển dụng đội ngũ giảng viên………………… …80
3.2.4. Đổi mới công tác đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp
vụ cho đội ngũ giảng viên…………………………….…………… ……………..82

3.2.5. Sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên hiện có………… ……………….85
3.2.6. Hồn thiện chế độ chính sách đối với đội ngũ giảng viên….……… 87
3.2.7. Tăng cường các điều kiện bảo đảm cho đội ngũ giảng viên thực hiện
nhiệm vụ giảng dạy và nghiên cứu khoa học……………………………… 90
3.2.8. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn, nghiệp vụ của đội
ngũ giảng viên………………………..…………………………………….. 92
3.3. Thăm dị tính cần thiết và khả thi của giải pháp ………………… .94
3.3.1. Khái quát việc đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của giải pháp .. 94
3.3.2. Kết quả thăm dò.. .................................................................................95
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3…… ……… ……… .98
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận …………………………………………….............................. 99
2. Kiến nghị……………………………………………………………… . 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

6

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ở tất cả các quốc gia trên thế giới, trong bất kỳ thời đại nào nguồn nhân
lực cũng luôn là yếu tố quan trọng nhất quyết định sức mạnh của một quốc
gia. Bởi chúng ta biết rằng mọi của cải vật chất đều được làm nên từ bàn tay
và trí óc của con người.
Đất nước chúng ta đã và đang bước vào hội nhập thế giới, nền kinh tế
đang bước vào quá trình chuyển biến mạnh mẽ. Đặc biệt sự phát triển như vũ
bão của khoa học kỹ thuật và việc ứng dụng nhanh chóng khoa học kỹ thuật
vào phát triển cuộc sống. Sự chuyển dịch từ nền kinh tế nông nghiệp sang nền
kinh tế cơng nghiệp và nền kinh tế tri thức, địi hỏi chúng ta phải có một
nguồn nhân lực đủ khả năng trình độ để đáp ứng những điều kiện khách quan
của nó. Chính vì vậy nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng nhất là yếu tố quyết
định và đảm bảo tốc độ phát triển kinh tế xã hội. Hội nhập kinh tế thế giới đã
tạo ra cho mỗi quốc gia, dân tộc những vận hội mới và cũng đặt ra nhiều
thách thức mới. Để tận dụng những cơ hội, tạo điều kiện phát triển đất nước,
đồng thời vượt qua những thách thức, Đảng và Nhà nước ta đã coi giáo dục
và đào tạo là quốc sách hàng đầu.
Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định “Phát triển
nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào
việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ phát
triển nguồn nhân lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ” [6]
Mục tiêu chiến lược phát triển nguồn nhân lực Việt Nam 2011-2020 đã
khẳng định: “Đưa nhân lực Việt Nam trở thành nền tảng và lợi thế quan trọng

7


nhất để phát triển bền vững đất nước, hội nhập quốc tế và ổn định xã hội,
nâng trình độ năng lực cạnh tranh của nhân lực nước ta lên mức tương đương

các nước tiên tiến trong khu vực, trong đó một số mặt tiếp cận trình độ các
nước phát triển trên thế giới” [19]
Muốn thực hiện được mục tiêu trên, đội ngũ cán bộ giảng dạy giữ vai
trò quyết định, chính vì vậy nghị quyết hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung
ương Đảng khóa VIII đã xác định: "Giáo viên là nhân tố quyết định đến chất
lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh, chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên sẽ
tạo được sự chuyển biến về chất lượng giáo dục, đáp ứng được những yêu cầu
mới của đất nước" [17].
Chỉ thị 40/CT - TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban bí thư Trung
ương Đảng về việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
quản lý giáo dục đã chỉ rõ: "Mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ số lượng, đồng bộ về
cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống,
lương tâm, tay nghề nhà giáo. Thông qua việc quản lý, phát triển đúng định
hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo
nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp CNH,
HĐH đất nước" [8].
Vì vậy, để thực hiện thắng lợi “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người
Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề
nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình
thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng
yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” phải chăm lo đầu tư phát
triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo; trong đó khâu then chốt chính là xây dựng
đội ngũ nhà giáo đúng chuẩn chất, ngang tầm với nhiệm vụ được phân công.

8


Từ mục tiêu đào tạo phát triển nguồn nhân lực Việt Nam đã đặt ra cho
các cơ sở đào tạo một nhiệm vụ cao cả và một trọng trách nặng nề. Yêu cầu

phát triển quy mô, nhưng phải đảm bảo chất lượng, nâng cao hiệu quả giáo
dục và đào tạo ở tất cả các bậc học, cấp học, đang đặt ra nhiều vấn đề cần giải
quyết từ mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, cơ chế quản
lý, hệ thống chính sách, huy động các nguồn lực để phát triển giáo dục và đặc
biệt là đội ngũ nhà giáo – nhân tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục
và đào tạo.
Là một cơ sở đào tạo nguồn nhân lực trực thuộc Tổng Liên đoàn Lao
động Việt Nam, trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi có nhiệm vụ bồi dưỡng,
đào tạo nguồn nhân lực có trình độ từ cao đẳng trở xuống, trên các lĩnh vực
kỹ thuật, nghiên cứu khoa học, phục vụ yêu cầu phát triển KT – XH cho tỉnh
Bến Tre và các tỉnh trong khu vực, nhằm thực hiện mục tiêu của Nghị quyết
đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ X.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bến Tre lần thứ IX cũng đã xác định
chủ trương đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao là một trong những
nhiệm vụ cơ bản, cấp bách trong nhiệm kỳ 2010-2015. Bến Tre có nguồn
nhân lực khá dồi dào, có trình độ học vấn tương đối cao, tuy nhiên việc khai
thác, sử dụng và đào tạo chưa đúng mức, tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề còn
thấp, nguồn nhân lực chất lượng chưa cao chưa đáp ứng theo yêu cầu phát
triển kinh tế xã hội của tỉnh đây là một nhân tố cản trở quá trình phát triển
kinh tế xã hội, cũng như tiếp cận, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong q trình
cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa nơng nghiệp, nơng thơn. Lao động trong khu
vực công nghiệp, xây dựng, thương mại và dịch vụ chiếm tỷ lệ thấp, phần lớn
xuất thân từ nông dân chưa qua đào tạo nghề. Hệ thống dạy nghề công lập
chưa được đầu tư đúng mức, hiện các cơ sở dạy nghề vẫn cịn tình trạng thiếu
giáo viên, đa số giáo viên trẻ, còn nhiều bất cập trong nghiệp vụ sư phạm, thể

9


hiện qua các kỹ năng phân tích, lựa chọn kiến thức cơ bản và trọng tâm; các

kỹ năng xác định, lựa chọn và sử dụng phương pháp dạy học; kỹ năng hướng
dẫn cách thức cho học sinh học tập, thực hành kỹ năng nghề; năng lực nghiên
cứu khoa học, tự học, tự bồi dưỡng cịn ở mức độ thấp.
Từ tình hình thực tế về cơng tác đào tạo nghề tại địa phương nói chung
và đơn vị cơng tác nói riêng vì vậy chúng tơi chọn đề tài “Một số giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi,
tỉnh Bến Tre ” làm luận văn tốt nghiệp Cao học Quản lý Giáo dục và hy vọng
nếu thực hiện thành cơng đề tài sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên ở trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi tỉnh Bến Tre, góp phần nâng cao chất
lượng đào tạo nghề của nhà trường, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực
của tỉnh Bến Tre và các tỉnh trong khu vực.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng
nghề .
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao
đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được các giải pháp có tính khoa học, khả thi thì sẽ nâng cao
được chất lượng đội ngũ giảng viên của nhà trường, góp phần nâng cao chất
lượng đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh Bến Tre và các tỉnh trong khu vực.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu

10

* Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên trường Cao đẳng nghề.
* Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các văn kiện, nghị quyết của Đảng, nhà nước, các chuyên
đề đã được học và các tài liệu khoa học có liên quan làm cơ sở lý luận cho đề
tài nghiên cứu.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
* Quan sát: Quan sát hoạt động của đội ngũ giảng viên trường Cao
đẳng nghề Đồng Khởi nhằm đánh giá thực trạng về đội ngũ giảng viên.
* Điều tra – Khảo sát: Sử dụng bộ công cụ để điều tra, khảo sát thực
trạng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi tại địa bàn tỉnh
Bến Tre.
* Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Tham khảo ý kiến chuyên gia về
giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng nghề
Đồng Khởi tỉnh Bến Tre.
6.3. Nhóm phương pháp thống kê tốn học
Để xử lý các số liệu và kết quả nghiên cứu.
7. Đóng góp luận văn
* Về mặt lý luận: Hệ thống hóa các vấn đề lý luận, làm rõ thêm một số
đặc thù của đội ngũ giảng viên các trường cao đẳng nghề.
* Về mặt thực tiễn: Khảo sát thực trạng đội ngũ giảng viên và đề xuất
được một số giải pháp có tính khoa học, khả thi để nâng cao chất lượng giảng
dạy của đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi nhằm đáp ứng

11

yêu cầu đào tạo phát triển nguồn nhân lực của tỉnh Bến Tre và của các tỉnh
trong khu vực.
Ngoài ra đề tài cịn là tài liệu tham khảo có giá trị đối với các trường Cao
đẳng nghề.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có
3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên trường cao đẳng nghề.
Chương 2: Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng
nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre.
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng nghề Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre.

12


Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ngoài nước
Quá trình phát triển của các quốc gia trên thế giới đều xem giáo dục là
nhiệm vụ trọng tâm của chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Các chính sách đầu
tư cho giáo dục được coi là chính sách ưu tiên quốc gia nhằm tạo nền tảng cho
sự phát triển. Chính vì vậy, đi lên bằng giáo dục đã được khẳng định trở thành
con đường tất yếu của thời đại.
Muốn cho nền giáo dục phát triển, muốn đào tạo ra nhân tài cho đất nước
thì giáo viên là một trong những yếu tố cơ bản nhất, quyết định sự phát triển của

giáo dục. Vì vậy, nhiều quốc gia trên thế giới đi vào phát triển giáo dục bắt đầu
bằng phát triển nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
Theo các chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực dạy nghề trong nước và các
chuyên gia City & Guilds UK tổ chức biên sọan tài liệu bồi dưỡng “Kỹ năng
quản lý đào tạo nghề theo chương trình quốc tế Anh Quốc” thì “Sự phát triển
của cơ sở dạy nghề phụ thuộc vào kỹ năng, kiến thức và năng lực sư phạm của
giáo viên [26; tr 31]
Có nhiều quan điểm khác nhau về phát triển đội ngũ giáo viên. Chẳng
hạn như Gaf.J. G coi giáo viên là nguồn lực quan trọng trong việc nâng cao chất
lượng đào tạo của nhà trường. Trong khi Parekhurst cho rằng “ Phát triển nghề
nghiệp phải phục vụ cho nhu cầu cá nhân giáo viên còn nhà trường là thứ cấp”.
[13; tr 98]
Tuy nhiên theo tác giả Piter và Glatter đã đúc kết “ Phát triển đội ngũ giáo
viên là một nỗ lực mang tính chất thường xuyên nhằm hịa hợp các lợi ích, mong

13


muốn và các đòi hỏi mà đội ngũ giáo viên đã cân nhắc kỹ để tiếp tục phát triển
sự nghiệp của mình trên cơ sở có tính đến các u cầu của nhà trường nơi họ
công tác” [13; tr 98]
Đối với các nhà nghiên cứu về giáo dục của Xô Viết cho rằng “Kết quả
tòan bộ họat động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức
đúng đắn và hợp lý các họat động của đội ngũ giáo viên” [30; tr 39]. Với kinh
nghiệm thực tiễn sau 26 năm làm Hiệu trưởng quản lý chuyên môn, nghiệp
vụ, V.A Xukhomlinxky cùng với các tác giả khác, ông đã nhấn mạnh đến sự
phân công hợp lý, sự phối hợp chặt chẽ, sự thống nhất trong quản lý, điều
hành giữa các thành viên trong ban giám hiệu để đạt được mục tiêu của nhà
trường đã đề ra. Vai trò của Hiệu trưởng vơ cùng quan trọng Hiệu trưởng vừa
có vai trị thủ trưởng, có nhiệm vụ giám sát, đơn đốc các cơng việc, vừa có vai

trị thủ lĩnh để liên kết được các thành viên trong nhà trường, tuy nhiên, trong
thực tiễn các phó hiệu trưởng, các tổ trưởng bộ mơn, các tổ chức địan thể
như: Cơng địan, địan thanh niên, tổ chức đảng cũng góp một phần rất lớn
trong việc tham gia quản lý. Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên nhằm đạt hiệu quả cao nhất, đây là vần đề mà nhóm tác giả đặt ra
trong cơng trình nghiên cứu của mình.
Để xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên, các nhà nghiên cứu cũng
cho rằng: Phải bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, phát huy được tính sáng tạo trong
lao động của họ và tạo khả năng ngày càng hòan thiện tay nghề sư phạm, phải
biết lựa chọn giáo viên bằng nhiều nguồn khác nhau và bồi dưỡng họ thành
những người giáo viên tốt theo tiêu chuẩn nhất định, bằng nhiều biện pháp
khác nhau.
Ngồi ra việc hội thảo, dự giờ, phân tích bài giảng, sinh họat tổ, nhóm
chun mơn cũng giúp cho việc thực hiện tốt và có hiệu quả nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên.

14


1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Từ lâu, vai trò của người thầy trong xã hội là vô cùng quan trọng. Ông
cha ta đã để lại cho lớp trẻ chúng ta ngày nay nhiều lời giáo huấn bố ich “Một
chữ cũng thầy, nửa chữ cũng thầy” hoặc “Khơng có thầy đố mày làm nên”,
thầy giáo luôn là người uy nghiêm và có những phẩm chất khn mẫu tuyệt
vời, người thầy với kiến thức bao la và lòng tận tụy, là người ươm mầm cho
những tài năng toả sáng.
Bác Hồ của chúng ta đã từng làm thầy giáo nhiều năm, đã từng đào tạo
nhiều thế hệ cách mạng cho nên người rất hiểu công lao to lớn và thầm lặng
của người thầy. Người cịn nhấn mạnh “Khơng có thầy giáo thì khơng có giáo
dục... khơng có cán bộ thì cũng khơng nói đến kinh tế - văn hố” [14; tr 575]

chính vì vậy dù có chương trình, chính sách, tài liệu giáo khoa có hay đến đâu
đi chăng nữa nếu khơng có thầy giáo tốt thì khơng có tác dụng gì với thế hệ trẻ.
Giáo dục là sự nghiệp chung của Đảng, Nhà nước và toàn dân, nhưng
người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ là nhà giáo. Trong văn kiện Hội nghị
TWII khoá VIII của Đảng đã chỉ rõ: "Giáo viên là nhân tố quyết định chất
lượng của giáo dục và được xã hội tơn vinh. Giáo viên phải có đủ đức, tài..."
[3]. Điều 16, Luật Giáo dục cũng quy định: "Không truyền bá tôn giáo, tiến
hành các nghi thức tôn giáo trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác của hệ
thống giáo dục quốc dân, của cơ quan hành chính nhà nước, của tổ chức chính
trị- xã hội, của lực lượng vũ trang nhân dân" [15]. Điều này đòi hỏi nhà giáo
phải có thế giới quan Mác - Lênin.
Ngày 15/6/2004, Ban Bí thư khóa IX đã ban hành Chỉ thị 40/CT - TW
về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục. Chỉ thị đã đề cao vai trò của quan trọng của cán bộ quản lý giáo dục
và thể hiện rõ: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục được chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu,

15


đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm,
tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và
có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp
ứng những yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước” [8].
Thực hiện Chỉ thị trên, ngày 11 tháng 01 năm 2005 Phó Thủ tướng
Chính phủ Phạm Gia Khiêm đã ký Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg về việc
phê duyệt đề án Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và
CBQLGD giai đoạn 2005-2010.
Bên cạnh đó nhiều cơng trình nghiên cứu rất quan tâm đến vấn đề xây

dựng và phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào
tạo. Theo tác giả GS Trần Hồng Quân - nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cho
rằng “Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là củng cố, đổi mới hệ
thống các trường sư phạm. Sự phát triển về số lượng và chất lượng đội ngũ
giáo viên một phần phụ thuộc vào quy mơ và trình độ đào tạo của hệ thống
các trường sư phạm”. Tác giả Nguyễn Văn Lê cũng cho rằng “ Trong quản lý
hoạt động dạy học phải chú ý tới công tác bồi dưỡng giáo viên về tư tưởng
chính trị, về chun mơn, nghiệp vụ để nâng cao năng lực giảng dạy của họ”
Các tác giả như PGS.TS Nguyễn Ngọc Hợi, PGS.TS Phạm Minh Hùng,
PGS.TS Thái Văn Thành của trường Đại học Vinh, đã nêu lên những nguyên
tắc chung của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đó là:
- Trước hết cần xác định đầy đủ các hoạt động chuyên môn của giáo viên.
- Phải xây dựng các quy chế đánh giá, xếp loại chun mơn của giáo
viên một cách hồn thiện. Đồng thời phải thường xuyên tổ chức, đánh giá,
xếp loại chuyên môn .
- Sắp xếp, điều chuyển những giáo viên không đáp ứng yêu cầu chuyên
môn.

16


Trên cơ sở các nguyên tắc chung đó, các tác giả đã nhấn mạnh vai trò
của quản lý hoạt động chuyên môn để thực hiện mục tiêu giáo dục. Do tính
chất nghề nghiệp nên hoạt động chun mơn của giáo viên có nội dung rất
phong phú. Ngồi việc thực hiện hoạt động giảng dạy, giáo viên phải tự bồi
dưỡng nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ, tham gia các hoạt động của
nhà trường và phải giáo dục học sinh. Đó chính là q trình sư phạm của
người thầy.
Như vậy, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên từ lâu đã
được các nhà nghiên cứu trong và ngồi nước đặc biệt quan tâm. Các cơng

trình này đều có một điểm chung đó là: Khẳng định vai trị đặc biệt quan
trọng của người giáo viên và các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ
giáo viên trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên cho từng cơ sở
giáo dục thuộc các bậc, cấp, ngành học.
Riêng đối với việc nghiên cứu các giải pháp về nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên ở các trường cao đẳng nghề cịn q ít, đặc biệt việc nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên ở Trường cao đẳng nghề Đồng Khởi tỉnh Bến
Tre là một việc làm rất cần thiết nhưng chưa có đề tài nào đề cặp tới.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Khái niệm giảng viên
Theo từ điển Giáo dục học thì giảng viên là “Chức danh nghề nghiệp
của nhà giáo trong các sở Giáo dục đại học và sau đại học, giáo sư phó giáo
sư và giảng viên chính” [11; tr 103]
Ở Việt Nam bên cạnh danh từ “Giảng viên” còn tồn tại nhiều danh từ
hay danh hiệu khác được dùng để chỉ người làm công tác dạy học ở các cơ sở
Giáo dục – Đào tạo như “Nhà giáo”, “Cán bộ giảng dạy”…
Luật giáo dục năm 2005 của nước ta đã quy định “Nhà giáo là người
làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường hoặc các sở giáo dục

17


khác. Nhà giáo ở các sở giáo dục phổ thông và nhà giáo ở các cơ sở giáo dục
nghề nghiệp (bao gồm THCN và dạy nghề) được gọi là Giáo viên. Nhà giáo ở
các cơ sở giáo dục, đào tạo cao đẳng và đại học và sau đại học được gọi là
Giảng viên” [15].
Căn cứ thông tư 30/2010/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động Thương
binh và Xã hội ngày 29 tháng 09 năm 2010, khái niệm giảng viên dạy nghề
được hiểu như sau: “Giáo viên, giảng viên dạy nghề” là giáo viên dạy trình độ
sơ cấp nghề (Sau đây gọi là giáo viên sơ cấp nghề), giáo viên dạy trình độ

trung cấp nghề (sau đây gọi là giáo viên trung cấp nghề) giáo viên, giảng viên
dạy trình độ cao đẳng nghề (sau đây gọi là giáo viên, giảng viên dạy trình độ
cao đẳng nghề) [1]
Tuy nhiên, trong khuôn khổ của đề tài, chúng tôi chỉ đề cặp đến việc
nghiên cứu đội ngũ giảng viên.
1.2.2. Khái niệm về đội ngũ, đội ngũ giảng viên, đội ngũ giảng viên dạy
nghề
Chúng ta có thể hiểu khái niệm “đội ngũ” thơng qua việc tìm hiểu định
nghĩa này trong “Từ điển bách khoa Việt Nam”. “Đội ngũ là tập hợp gồm một
số đông người cùng chức năng hoặc nghề nghiệp tạo thành một lực lượng
hoạt động trong hệ thống ” [27; tr 243]. Trong các tổ chức xã hội đội ngũ
được dùng như: đội ngũ chính trị, đội ngũ công nhân viên chức, đội ngũ giáo
viên, đội ngũ giảng viên… đều có gốc xuất phát từ đội ngũ theo thuật ngữ
dùng trong quân đội, đó là một khối đông người được tổ chức thành một lực
lượng chiến đấu, lao động hoặc bảo vệ.
“Đội ngũ giáo viên là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, họ
nắm vững tri thức và hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào và có khả
năng cống hiến tồn bộ sức lực và tài năng của họ đối với giáo dục” [9; tr 10].
Từ đó chúng ta có thể hiểu: Đội ngũ giảng viên là một tập thể người có cùng

18


chức năng, nghề nghiệp (nghề dạy học) cấu thành trong một tổ chức và là
nguồn nhân lực của tổ chức đó. Đội ngũ giảng viên là một tập thể có nhiệm
vụ trực tiếp giảng dạy, giáo dục và rèn luyện SV đồng thời chịu sự ràng buộc
của những quy tắc hành chính của ngành giáo dục – đào tạo và của nhà nước
Đội ngũ GV dạy nghề là một tập hợp những GV thực hiện nhiệm vụ
giảng dạy các môn kỹ thuật cơ sở nghề, lý thuyết chuyên môn và hướng dẫn
thực hành nghề và giáo dục SV trong trường cao đẳng nghề, được tổ chức

thành một lực lượng (có tổ chức) cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các
mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập hợp đó, tổ chức đó. Họ làm việc có kế
hoạch và gắn bó với nhau thơng qua lợi ích vật chất, tinh thần trong khuôn
khổ quy định của pháp luật, thể chế xã hội. Đội ngũ GVGV dạy nghề, có
nhiệm vụ giáo dục, rèn luyện sinh viên học nghề giúp các em hình thành và
phát triển nhân cách theo mục tiêu giáo dục đã xác định.
Theo quan điểm hệ thống, tập hợp GV của trường cao đẳng nghề được
gọi là đội ngũ GV của trường cao đẳng nghề đó, đây là hệ thống mà mỗi
thành tố có quan hệ lẫn nhau, bị ràng buộc với những cơ chế xác định.
1.2.3. Khái niệm chất lượng, chất lượng đội ngũ giảng viên
Chất lượng là một khái niệm khó định nghĩa, khó xác định, khó đo
lường. Lí do chính của sự phức tạp nằm ở chỗ ý tưởng về chất lượng rất rộng.
Quan niệm chất lượng thường mang nhiều tính cảm xúc và đạo đức hơn
những chỉ số khách quan. Ở đây, chúng tôi xin mượn sự kiến giải khái niệm
này của hai tác giả Tiến sĩ Phạm Xuân Thanh và Thạc sĩ Nguyễn Kim Dung
trong bài viết “Về một số khái niệm thường dùng trong đảm bảo chất lượng
giáo dục ĐH”. Theo các tác giả :
“Chất lượng là một khái niệm trừu tượng khó định nghĩa, thậm chí khó
nắm bắt. Trong một nghiên cứu khá nổi tiếng của Harvey và Green (1993)
nhằm tổng kết những kinh nghiệm chung của các nhà giáo dục, chất lượng

19


được định nghĩa như tập hợp chung các thuộc tính khác nhau:
1. Chất lượng là sự xuất sắc (quality as excellence).
2. Chất lượng là sự hoàn hảo (quality as perfection).
3. Chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu (quality as fitness for purpose).
4. Chất lượng là sự đáng giá với đồng tiền bỏ ra (quality as value for money).
5. Chất lượng là sự chuyển đổi về chất (quality as transformation)” [5].

Trong đảm bảo chất lượng giáo dục ĐH, chất lượng cũng là khái niệm
“đa chiều” và bao hàm nhiều yếu tố (tất cả các chức năng, hoạt động: giảng
dạy và các chương trình đào tạo, nghiên cứu và sự uyên bác, cán bộ, sinh viên,
cơ sở hạ tầng và mơi trường chun mơn…). Nó được định nghĩa khơng những
là sự phù hợp với mục tiêu mà còn chứa đựng trong đó tính có thể tin cậy được,
tính bền vững, tính thẩm mỹ. Nói cách khác, “chất lượng là sự đáp ứng với
mục tiêu, và mục tiêu đó phải phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội.”
Đồng ý với những kiến giải của hai tác giả, suy rộng ra, chúng tôi xin
đưa ra khái niệm về chất lượng đội ngũ giáo dục nói chung và đội ngũ GV
nói riêng như sau: “Chất lượng đội ngũ là sự đáp ứng mục tiêu đặt ra của
nhà trường, và mục tiêu này phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội trong
từng giai đoạn”.
Từ quan điểm về chất lượng đội ngũ đã nêu ở trên, ta thấy chất lượng
đội ngũ giảng viên là tồn bộ thuộc tính, những đặc điểm của đội ngũ giảng
viên. Những thuộc tính cấu thành này gắn bó với nhau trong một tổng thể
thống nhất tạo nên giá trị và sự tồn tại của đội ngũ, làm cho đội ngũ giảng
viên khác với những đội ngũ khác.
1.2.4. Khái niệm giải pháp, giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên trường cao đẳng nghề
Khi nói đến giải pháp là nói đến phương pháp giải quyết một vấn đề cụ
thể nào đó bằng những tác động nhằm thay đổi, chuyển biến một hệ thống,

20