Một số biện pháp nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho trẻ 5 6 tuổi ở trường mầm non nhân đạo

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu:
Lịch sử khơng thể xác định chính xác thời gian niên kỷ nào âm nhạc đã khai
sinh, cũng không chứng minh chính xác được âm nhạc bắt nguồn từ đâu và quá
trình hình thành như thế nào. Nhưng chắc chắn rằng âm nhạc đã có cùng với thời
điểm con người xuất hiện, theo V.Va-xi-na Gro-xman “Âm nhạc có lời ca là loại
hình lâu đời nhất của nghệ thuật âm nhạc, nó có cùng tuổi với tiếng nói lồi người”.
Âm nhạc là một bộ phận không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Nó
gắn liền với mọi khoảnh khắc đời người, từ khi mới sinh ra cho đến khi giã từ cuộc
sống. Khúc hát ru thủa nằm nôi của bà của mẹ, những bài đồng dao khi thơ ấu,
những bài hát giao duyên khi thành lứa kết đôi, những bài hát lao động sản xuất và
cả những khúc hát tiễn đưa người về với cát bụi… làm vơi đi những hờn giận vu
vơ, đưa người về dĩ vãng, tìm lại tuổi thơ yêu dấu, nghe lòng bồi hồi, xao xuyến với
tình yêu quê mẹ, với nắng ấm quê cha, sống dậy lịng tự hào dân tộc, khát vọng tìm
về chân lý…Quả thật, âm nhạc có sức ảnh hưởng lớn đến con người, đến sự hình
thành và phát triển nhân cách nơi mỗi người.
Trước hết, âm nhạc tác động lên phương diện sinh lý của con người. Sự tác
động này hầu như ai cũng nhận thấy được. Bằng cơng trình nghiên cứu của mình,
hai nhà sinh học người Nga, I.M.Đơ ghen và I.R.Tackhanốp đã chứng minh rằng,
Âm nhạc có ảnh hưởng đến hệ hơ hấp, hệ tuần hồn và đến những khía cạnh khác
trong cơ thể người. Âm nhạc có thể khiến cho người nghe cảm thấy dễ chịu, cảm
thấy nhẹ nhàng, thư thái. Và âm nhạc cũng có thể làm cho người nghe cảm thấy
mệt mõi, rã rời hay căng thẳng, khó chịu. Chính vì thế mà âm nhạc có ảnh hưởng
khơng nhỏ đến năng suất lao động.
Khơng chỉ có thế, âm nhạc cịn tác động đến cảm xúc và tư tưởng của con
người. Và cũng chỉ có âm nhạc mới có thể mang đến những cảm xúc mãnh liệt,
những sắc thái tình cảm tinh tế nhiều màu sắc, đưa con người trải qua hết từ tâm
trạng này đến tâm trạng khác, mang sự phong phú đến cho tâm hồn con người bằng
âm thanh. Âm nhạc, nếu được cảm thụ một cách sâu sắc và thơng minh thì sẽ tác
động đến thế giới quan, đến toàn bộ ý thức của con người. Tác động trực tiếp,

mạnh mẽ nhất của âm nhạc đối với con người là trong lĩnh vực tình cảm và tâm
trạng của con người. Khơng một loại hình nghệ thuật nào khác ngồi âm nhạc lại có
1


thể tác động với một uy lực như thế vào thế giới cảm xúc của con người. Âm nhạc
không chỉ giải trí, tác động vào cảm xúc mà cịn rất tốt đối với sức khỏe. Nghiên
cứu của các nhà khoa học, âm nhạc là thần dược của tâm hồn và sức khỏe của con
người. Các bản nhạc có tiết tấu nhanh như disco, chachacha, pop… giúp chúng ta
tỉnh táo, năng động và nhạy bén hơn. Những bản nhạc không lời, piano, giao
hưởng…còn giúp giảm mệt mỏi, căng thẳng trong cuộc sống.
Chính vì âm nhạc tác động lên mặt xúc cảm, tư tưởng và sức khỏe của con
người nên âm nhạc đóng vai trị khơng kém phần quan trọng trong việc giáo dục
con người, nhất là thế hệ trẻ. Có thể thông qua âm nhạc để giáo dục tư tưởng, đạo
đức cho người nghe. Đa số các trường học "truyền thống" đều không chú trọng
phát triển môn Âm nhạc trong chương trình học, vì đây thường được xem là một
mơn học phụ và nhiều người cho rằng nếu dành nhiều thời gian học âm nhạc, các
môn học khác sẽ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, một nghiên cứu trên Tạp chí Tâm lý học
Giáo dục gần đây khám phá ra rằng những học sinh có học âm nhạc hóa ra lại có có
thành tích học tập tốt hơn những học sinh khơng học mơn này.
Ngồi ra, âm nhạc cịn có khả năng tác động sâu sắc đến khả năng học một
ngôn ngữ thứ hai của học sinh. Những nghiên cứu gần đây của các chuyên gia y tế
thế giới chỉ ra rằng việc tập luyện âm nhạc giúp phát triển phần bán cầu não trái có
nhiệm vụ xử lý ngơn ngữ. Tiến sĩ Kyle Pruett, nhạc sĩ kiêm giáo sư tâm lý học trẻ
nhỏ tại Khoa Y dược, Đại học Yale, cho biết: “Năng lực ngôn ngữ là gốc rễ của
năng lực giao tiếp xã hội. Và những trải nghiệm âm nhạc giúp con trẻ cải thiện khả
năng giao tiếp bằng lời nói”.
Trong chương trình giáo dục mầm non trẻ được tiếp xúc khá nhiều với các
hoạt động âm nhạc như: Học hát, nghe hát, vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm
nhạc… từ đó giáo dục tình cảm đạo đức, thẩm mỹ cho trẻ. Giáo dục âm nhạc hình

thành cho trẻ lịng u thiên nhiên, Tổ quốc, tình u thương con người. Khơng chỉ
vậy, giáo dục âm nhạc cịn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể
chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức qua học tập, vui chơi.
Trẻ được hình thành những yếu tố cơ bản của một nhân cách phát triển tồn diện,
hài hịa về Đức- Trí- Thể- Mỹ.
Trong đó, phát triển khả năng âm nhạc cho trẻ mần non là một việc làm có ý
nghĩa vơ cùng quan trọng. Mỗi đứa trẻ sinh ra đều có những tài năng/năng khiếu
riêng của mình. Nhiệm vụ quan trọng nhất của giáo viên chính là phát hiện, “đánh
thức”, bồi dưỡng và phát triển tài năng cho trẻ, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, biết thể
2


hiện cảm xúc, niềm vui, khả năng ca hát, biểu diễn. Nhận thức được tầm quan
trọng của việc nâng cao khả năng âm nhạc cho trẻ, tơi tìm tịi và mạnh dạn đưa ra
“Một số biện pháp nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non Nhân Đạo.
2. Tên sáng kiến:
Một số biện pháp nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi
ở trường mầm non Nhân Đạo.
3. Tác giả sáng kiến:
- Họ và tên: Nguyễn Thị Hồng.
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường mầm non Nhân Đạo, xã Nhân Đạo,
huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0915 014 025.
- E_mail:
- Họ và tên: Đặng Minh Huyền (Đồng sáng kiến)
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường mầm non Nhân Đạo, xã Nhân Đạo,
huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0966010986
- E_mail:

4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
Nguyễn Thị Hồng, Đặng Minh Huyền – Giáo viên trường mầm non Nhân
Đạo, xã Nhân Đạo, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc.
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
Một số biện pháp nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non Nhân Đạo.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:
Bắt đầu từ 14/9/2020 đến ngày 14/4/2021
7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
- Nội dung của sáng kiến:
3


Rất nhiều nghiên cứu âm nhạc cho hay âm nhạc có tác dụng giúp trẻ em
thơng minh hơn. Một trong số đó là kết luận từ nghiên cứu của Bộ Giáo Dục Mỹ
thực hiện trong 10 năm, với khoảng 25.000 trẻ cho thấy “Các môn nghệ thuật, nhất
là âm nhạc, đã giúp các em có những tiến bộ rõ rệt hơn trong các mơn Tốn, Lịch
Sử, Địa Lý…”
Âm nhạc giúp con người, nhất là thời thơ ấu đang phát triển mọi mặt văn,
thể, mỹ, đức, trí… gieo vào lịng trẻ thơ những hình ảnh thần tiên kỳ diệu và những
ước mơ trong sáng, cao đẹp, vun đắp tình người, tình mẹ con và tình gia đình. Nó
có thể xây dựng các kỹ năng xã hội và tình cảm, giảm những lo âu buồn phiền, hỗ
trợ phát triển trí óc, và tăng tính sáng tạo. Ngồi ra, biểu diễn âm nhạc được biết là
làm tăng khả năng tự chủ và lòng tự tin. Thời gian tốt nhất để phát triển năng khiếu
âm nhạc giữa độ tuổi mới sinh và 9 tuổi. Việc học nhạc trước 7 tuổi, có thể tạo hiệu
quả lâu dài đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
Mục đích của giáo dục âm nhạc lứa tuổi mầm non là giáo dục tình cảm đạo
đức, thẩm mỹ cho trẻ. Giáo dục âm nhạc hình thành cho trẻ lịng u thiên nhiên,
Tổ quốc, tình u thương con người. Khơng chỉ vậy, giáo dục âm nhạc còn là
phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí

tưởng tượng, củng cố kiến thức trẻ qua học tập, vui chơi. Quá trình trẻ tiếp xúc và
hoạt động âm nhạc như học hát, nghe hát, vận động theo nhạc, chơi trị chơi âm
nhạc... sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài
hoà, là sự phát triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực. Chính vì vậy, giáo dục
âm nhạc cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng.
Với đề tài “Một số biện pháp nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho
trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Nhân Đạo.” đã đưa ra các biện pháp: Khơi gọi
niềm đam mê âm nhạc cho trẻ trong mọi hoạt động học ở trường; Phát triển khả
năng âm nhạc cho trẻ thông qua hoạt động giáo dục âm nhạc; Phát triển khả năng
âm nhạc qua đồ dùng, nhạc cụ; Xây dựng chương trình văn nghệ, tạo điều kiện cho
trẻ biểu diễn.
Tuy nhiên, để nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho trẻ 5-6 tuổi có
những thuận lợi và khó khăn sau”
a. Thuận lợi:
2 chúng tơi đều có trình độ đạt trên chuẩn, u nghề, mến trẻ, tâm huyết với
công việc. Nắm vững phương pháp, cách thức tổ chức hoạt động ln tìm tịi, sáng
tạo, học hỏi nâng cao năng lực, nghiệp vụ
4


Phịng lớp học có diện tích rộng rãi, nên thuận lợi cho việc tạo các hoạt động
âm nhạc cho trẻ.
Trẻ ngoan, hoạt động có nề nếp, ln hứng thú, tích cực trong mọi hoạt động,
nhiều trẻ tự tin mạnh dạn.
Được sự quan tâm của các ban ngành, các cấp lãnh đạo địa phương, sự chỉ
đạo sát sao, kịp thời của nhà trường đối với sự phát triển âm nhạc của trẻ.
b. Khó khăn:
Các trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng khả năng nhận thức của mỗi trẻ về âm nhạc
lại không đồng đều. Có trẻ thì nhút nhát khơng dám thể hiện khả năng âm nhạc của
mình, có trẻ mạnh dạn tự tin, có trẻ lại quá hiếu động.

Việc tổ chức các hoạt động âm nhạc trong hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ
của giáo viên còn chưa linh hoạt, chưa sáng tạo, đơi khi cịn áp đặt.
Đồ dùng, nhạc cụ phục vụ cho các hoạt động âm nhạc cịn ít, chưa phong phú,
chưa đáp ứng được nhu cầu hoạt động của trẻ.
Trẻ chưa có nhiều cơ hội, điều kiện để được thể hiện khả năng âm nhạc của
mình dẫn đến trẻ cịn nhút nhát, chưa có kỹ năng biểu diễn.
Dựa vào những thuận lợi và khó khăn trên, bước đầu tơi thực hiện khảo sát
tình hình thực tế đầu năm của trẻ và thu được kết quả như sau:
Khả năng cảm thụ

Kỹ năng ca hát

Kỹ năng biểu diễn

Tốt

6/28 = 21,4%

9/28 = 32%

6/28 = 21,4%

Khá

10/28 = 35,7%

9/28 = 32%

10/28 = 35,7%

TB

12/28 = 42,9%

10/28 = 35,7%

12/28 = 42,9%

Từ đó tơi đưa ra một số biện pháp như sau:
Khả năng áp dụng của sáng kiến:
Con người khi sinh ra không phải ai cũng có sẵn trong mình những năng khiếu
âm nhạc, cũng khơng phải ai cũng có sẵn khả năng biểu diễn. Chính vì vậy địi hỏi
thơng qua giáo dục thì từ đó những khả năng, năng khiếu mới được bộc lộ và phát
triển. Nhất là đối với trẻ nhỏ, việc học của trẻ không chỉ đơn thuần là đưa trẻ vào
5


khuôn phép chặt chẽ, mà học ở đây thông qua “chơi mà học, học mà chơi” Vì thế
đứng trước thuận lợi và khó khăn trên, bản thân tơi đã cố gắng lựa chọn và tìm tịi
đưa ra những biện pháp giúp trẻ nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc như sau:
* Biện pháp 1: Khơi gọi niềm đam mê âm nhạc cho trẻ trong mọi hoạt
động khi ở trường.
Thực tế chúng ta thấy rằng, bạn muốn làm tốt bất cứ việc gì thì trước hết bạn
phải thực sự “đam mê” nó. Chỉ có đam mê nó thì bạn mới tồn tâm tồn ý, muốn
thực hiện nó mọi lúc mọi nơi và bằng mọi giá. Đó là sự quyết tâm thực hiện bằng
được những điều mình muốn. Chính vì thế, nếu muốn nâng cao khả năng hoạt động
âm nhạc cho trẻ, trước hết giáo viên cần phải khơi gợi niềm đam mê về âm nhạc cho
trẻ. Đó được coi như một tiền đề tiên quyết sự mạnh dạn tự tin thể hiện khả năng về
âm nhạc cho trẻ. Để giúp trẻ có được niềm đam mêm âm nhạc, tơi đã thực hiện cho
trẻ cảm thụ âm nhạc mọi lúc mọi nơi trong các hoạt động khi ở trường.

Giờ đón trẻ: Đây là lúc cần tạo khơng khí vui vẻ, lơi cuốn trẻ đến trường, nên
tôi lựa chọn những bài hát có giai điệu vui tươi, phù hợp từng chủ đề để thu hút trẻ
như: “Em đi Mẫu giáo” sáng tác của Dương Minh Viên “Trường chúng cháu là
trường mầm non” của nhạc sỹ Phạm Tuyên…Thực hiện mở sẵn những bài hát đó để
khi trẻ bước chân vào cửa lớp là trẻ đã được nghe. Trẻ khơng chỉ nghe mà cịn được
hát được vận động theo nhạc. Từ đó, khả năng nghe, hát, vận động sáng tạo của trẻ
được phát triển.

(Giờ đón trẻ)
Giờ thể dục buổi sáng: Thay vì cho trẻ tập theo nhịp đếm 1, 2, 3, 4…cần
thực hiện cho trẻ tập các động tác kế hợp theo nhạc và lời của bài hát phù hợp chủ
đề như bài hát “Nắng sớm”, “Chim bồ câu trắng”…. Khi tập các động tác phải kết
6


hợp đúng với từng câu hát, để phát triển khả năng nghe và vận động cho trẻ. Trẻ sẽ
có cảm giác thoải mái, thư giãn, không thấy mệt mỏi khi tập các bài tập giúp trẻ
phát triển tốt hơn về thể chất.

(Thể dục sáng)
Hoạt động góc: Hướng dẫn trẻ vận động theo nhạc ở góc nghệ thuật. Cơ
đóng vai trị là người khơi gợi, kích thích trẻ hoạt động. Chuẩn bị đầy đủ, phong
phú môi trường tốt nhất để trẻ hoạt động. Ở góc âm nhạc, tơi tạo nên một sân khấu
mini, ở đó có các đồ dùng nhạc cụ âm nhạc như: Đàn oogan, ghi ta, trống cơm, dàn
trống, phách tre, xong loan, trang phục biểu diễn, loa, nhạc….. Trẻ được cảm thụ
âm nhạc và thể hiện bằng chính vận động của mình một cách thoải mái mà khơng
bắt buộc trẻ phải vận động theo một khuôn mẫu nào. Ở đây, trẻ được nhập vai là
một ca sỹ, một nhạc sỹ, vũ công thể hiện khả năng ca hát, nghe hát. Trẻ biểu diễn
trên sân khấu do cô trang trí, trẻ hát cho nhau nghe, cùng nhau vận động múa theo
những bài hát, từ đó phát triển kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ.

Hoạt động ngoài trời: Ở lứa tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi là hoạt động
chủ đạo. Thông qua hoạt động vui chơi trẻ được ‘‘Học mà chơi - Chơi mà
học’’. Đặc biệt hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt động vui chơi mà trẻ
hứng thú nhất, mang lại cho trẻ nhiều niềm vui và kiến thức cần thiết về thế giới
xung quanh. Hoạt động vui chơi ngoài trời là khoảng thời gian vô cùng quý giá đối
với sự phát triển của trẻ mà ít thời điểm sinh hoạt nào khác có thể so sánh được.
Chơi ngoài trời là khoảng thời gian trẻ được thỏa mãn thực hiện các vận
động giải phóng năng lượng. Khơng gian chơi ngồi trời có rất nhiều lợi thế cho
7


việc tổ chức các hoạt động đa dạng, tích cực của trẻ mà điều kiện trong phịng
khơng thể đáp ứng được. Đối với trẻ hoạt động ngoài trời là một hoạt động khơng
thể thiếu vì trẻ sẽ được hít thở khơng khí trong lành, được quan sát thế giới xung
quanh khám phá những điều mới lạ từ thiên nhiên giúp trẻ tăng thêm vốn sống và
nhất là trẻ được tự do hoạt động.

(Hoạt động ngồi trời)
Chính vì thế, đây cũng là thời điểm rất tốt để đưa hoạt động âm nhạc đến với
thế giới tâm hồn của trẻ. Khi tổ chức hoạt động ngồi trời, tơi kết hợp cho trẻ nghe
nhạc hoặc hát các bài hát có giai điệu vui tươi, trong sáng, nội dung gần gũi, dễ
hiểu, phù hợp với phong cảnh thiên nhiên, sự vật hay hiện tượng trẻ đang tiếp xúc,
nhằm gây ấn tượng và làm giàu cảm xúc cho trẻ trước vẻ đẹp của thiên nhiên và
giáo dục trẻ qua nội dung của bài hát.
Ví dụ: Khi cho trẻ tham quan vườn hoa tôi cho trẻ hát bài “Hoa trường em”,
khi cho trẻ quan sát cây xanh, có thể cho trẻ hát “lý cây xanh”, Khi cho trẻ chơi trị
chơi vận động có thể cho trẻ chơi trên một bản nhạc để làm thời gian quy định cho
một lượt chơi…
Lồng ghép, tích hợp hoạt động âm nhạc vào các môn học khác: Giáo dục
âm nhạc qua các mơn học khác chính là phương pháp tích hợp, giúp cho hoạt động

nhẹ nhàng, sinh động hơn. Trẻ có thêm cơ hội thể hiện khả năng âm nhạc của mình.
Làm quen văn học
Trong giờ làm quen với tác phẩm văn học khi dạy trẻ cảm thụ bài thơ, câu
truyện thông qua việc đọc diễn cảm, hiểu nội dung... tôi muốn trẻ cảm nhận một
cách sâu sắc hơn thì tơi có thể lựa chọn những bài hát có lời và nội dung phù hợp.
Ví dụ: Dạy bài thơ “Hạt gạo làng ta” của Trần Đăng Khoa, sau khi trẻ đọc thơ
xong tôi kết hợp cho trẻ nghe bài hát “Hạt gạo làng ta” do Trần Viết Bính phổ nhạc.
8


Khám phá khoa học:
Để giúp trẻ hiểu đúng đắn về những đề tài của giờ hoạt động chung khám
phá khoa học thơng qua việc trị chuyện, đàm thoại, quan sát, trị chơi...thì việc kết
hợp sử dụng âm nhạc trong giờ học góp phần tạo hứng thú cho trẻ và trẻ có cảm
xúc với các đối tượng.
Ví dụ: Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân” cho trẻ hát bài “Cháu
u cơ chú cơng nhân” của Hồng Văn Yến.
Khi dạy đề tài “Chú bộ đội” nghe bài “Cháu thương chú bộ đội”, “Làm chú
bộ đội”, “Gác trăng”...
Tạo hình
Trong hoạt động tạo hình, âm nhạc sẽ có ở phần ổn định tổ chức và gây hứng
thú để dẫn dắt trẻ vào bài, liên tưởng đến nội dung tạo hình. Khi trẻ thực hiện tô,
vẽ, nặn…tôi cho trẻ nghe những bản nhạc khơng lời có giai điệu nhẹ nhàng tình
cảm để giúp trẻ có cảm xúc tâm thế thoải mái hơn.

(Hoạt động tạo hình)
Ở biện pháp này, trẻ được cảm thụ âm nhạc xun suốt một ngày từ sáng
đến chiều. Chính vì thế trẻ được hịa mình vào âm nhạc nhiều hơn, cơ hội tiếp xúc
với âm nhạc nhiều hơn, từ đó kích thích niềm đam mê âm nhạc cho trẻ. Tăng khả
năng nhận thức về âm nhạc cho trẻ, giúp những trẻ nhút nhát trở nên mạnh dạn,

những trẻ hiếu động trở nên điềm tĩnh, biết lắng nghe. Mặt khác, giúp phát huy hơn
nữa khả năng âm nhạc của những trẻ có năng khiếu.
9


*Biện pháp 2: Phát triển khả năng âm nhạc cho trẻ thông qua hoạt
động giáo dục âm nhạc.
Sau khi đã giúp trẻ cảm thụ tốt về âm nhạc, khơi gợi niềm đam mê âm nhạc
cho trẻ, chúng ta cần tiếp tục cho trẻ được khắc sâu và được lĩnh hội những kiến
thức cơ bản về âm nhạc. Chính vì thế tôi nhận thấy rằng việc cần thiết tiếp theo là
phát triển khả năng âm nhạc cho trẻ thông qua hoạt động giáo dục âm nhạc.
Giáo dục là cách học tập kiến thức, thói quen và kỹ năng của con người có
tính chất truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác qua hình thức đào tạo, nghiên cứu
và giảng dạy. Giáo dục có thể do người khác hướng dẫn, có thể do mỗi người
tự học. Tức là những trải nghiệm cá nhân của con người với những suy nghĩ, hành
đồng và cảm nhận sẽ được coi là giáo dục. Đối với một con người, việc giáo dục sẽ
trải qua nhiều giai đoạn tương ứng khác nhau như giáo dục mầm non, giáo dục tiểu
học, trung học và đại học.
Đối với trẻ mầm non, hoạt động giáo dục không phải là hoạt động học tập,
phải ngồi yên suốt giờ học, nghe giảng, phải tuân theo giờ giấc, tiết học, học những
điều trừu tượng…mà là một quá trình “học mà chơi, chơi mà học”. Trẻ được học
theo nhu cầu, sở thích. Bất cứ một hoạt động nào cũng cần đan xen với trò chơi để
tạo hứng thú cho trẻ. Tuy nhiên, việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục ở trường mầm
non vẫn thông qua những hoạt động giáo dục để phát triển toàn diện cho trẻ. Và giáo
dục âm nhạc cho trẻ cũng vậy, muốn nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho trẻ,
thì điều cần thiết đó chính là nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục âm nhạc.

(Hoạt động học)
10

Để nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc cho trẻ thông qua hoạt động giáo
dục âm nhạc, trước hết bản thân tôi luôn học hỏi không ngừng để nâng cao trình độ
chun mơn, sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động âm nhạc. Tôi học hỏi trong
các loại sách hướng dẫn thực hiện chương trình của nhà xuất bản giáo dục để nắm
được điểm mới của hoạt động giáo dục âm nhạc, học hỏi từ đồng nghiệp,…
Thường xuyên rèn luyện kỹ năng âm nhạc của bản thân như: Thuộc lời bài hát, hát
đúng giai điệu bài hát, chơi một số nhạc cụ như đàn óc gan, đàn ghi ta…
Xây dựng kế hoạch, soạn giáo án chi tiết để xác định mục tiêu, kiến thức, kĩ
năng cần cung cấp cho trẻ. Chuẩn bị đồ dùng học liệu, dụng cụ âm nhạc, trang phục
phù hợp với giờ dạy. Ví dụ: Đối với đề tài vận động theo bài hát “Múa với bạn Tây
Nguyên” cô cần chuẩn bị nhạc bài hát Múa với bạn Tây Nguyên, tranh ảnh về ngày
lễ, ngày hội ở Tây Nguyên, trang phục Tây Nguyên,….sao cho hoạt động mang
đậm sắc thái của người dân Tây Nguyên. Từ đó kích thích sự hứng thú, sáng tạo
của trẻ.
Trẻ em trong giai đoạn từ 0-6 tuổi là thời kì phát triển mạnh mẽ cả về thể
chất, trí tuệ, cảm xúc. Trẻ tương tác tích cực với những gì diễn ra xung quanh
chúng. Bản chất việc học ở trẻ em là thông qua sự bắt chước, khám phá, trải
nghiệm, thực hành để hiểu về những sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ,
đồng thời trẻ học cách biểu đạt những hiểu biết đó thơng qua sự chia sẻ, trao đổi
với bạn bè. Vì vậy, vai trị của giáo viên là khai thác các tình huống cũng như các
vật liệu khác nhau để khuyến khích trẻ chơi, khuyến khích trẻ hoạt động cùng nhau.
Giáo viên giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng nhìn thấy và đang làm,
kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật hiện tượng xung quanh và
chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc điều còn băn khoăn, thắc mắc. Đặc
điểm tâm lí lứa tuổi này rất thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy học, đồng
thời đặt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp với đặc điểm
phát triển của trẻ mầm non. Chính vì thế, tơi nhận thấy trong hoạt động giáo dục
âm nhạc cần linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức hoạt động giáo dục. Thay vì cho
trẻ hoạt động theo một hình thức thì giáo viên cần thay đổi, sử dụng nhiều hình

thức tổ chức khác nhau như: Cho trẻ tham gia hoạt động dưới hình thức như một
cuộc thi, cuộc chơi.
Để đáp ứng được quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì giáo viên phải
sử dụng có hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực. Phương pháp dạy học tích
cực là phương pháp giáo dục theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của trẻ chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của giáo viên, do đó
11


để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực hơn rất nhiều so với
dạy theo phương pháp truyền thống, thụ động bằng cách tôn trọng, gần gũi trẻ, cho
trẻ tham gia hoạt động nhóm và đưa ra hệ thống câu hỏi mở: Các con cảm nhận
như thế nào về nội dung bài hát? Giai điệu bài hát như thế nào? Các con có cách
vận động nào khác?...

(Hoạt động học sáng tạo dưới hình thức 1 buổi giao lưu văn nghệ)
Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi âm nhạc: Trẻ lứa tuổi mầm non học tập
thơng qua hoạt động vui chơi. Trị chơi âm nhạc là dạng tương đối tổng hợp sử dụng
tất cả các dạng hoạt động âm nhạc khác như: Ca hát, nghe nhạc, vận động theo
nhạc… dưới hình thức hấp dẫn và được trẻ u thích. Trong trị chơi âm nhạc, tính
chất, nội dung, luật chơi được quy định bởi âm nhạc. Trò chơi âm nhạc thỏa mãn nhu
cầu được chơi, được ca hát, vận động của trẻ, là phương tiện góp phần phát triển tồn
diện nhân cách cho trẻ.
Trị chơi âm nhạc giúp trẻ rèn luyện tai nghe, củng cố ca hát, phát triển cảm
giác nhịp điệu,…Mỗi loại trò chơi đều hướng đến phát triển một hay nhiều kĩ năng
âm nhạc giúp trẻ ôn luyện, củng cố và tiếp thu các nội dung giáo dục. Sự mới lạ và
thú vị trong các trị chơi đa dạng, hấp dẫn do cơ giáo thiết kế, sáng tạo và tổ chức
gắn liền với bài học cũ và bài học mới nâng dần về yêu cầu sẽ là động lực giúp trẻ
tích cực, hứng thú và thoải mái trong vui chơi.
Để rèn luyện kỹ năng nghe, phỏng đốn, nhanh nhạy cho trẻ, tơi sử dụng một

số trị chơi như: Trị chơi “Nghe âm thanh đốn tên nhạc cụ”, “Đoán tên bạn hát”,
12


“Nhảy theo nhạc và tranh ghế”, “Khiêu vũ với bóng”, “Thỏ nghe hát nhảy vào
chuồng”, ….

(Trò chơi “Thỏ nghe hát nhảy vào chuồng”)
Chuẩn bị tâm thế cho trẻ trước khi vào hoạt động bằng cách cho trẻ làm
quen với bài hát trước 1-2 ngày để khi bước vào hoạt động, trẻ không phải bỡ ngỡ
lạ lẫm. Trẻ mạnh dạn tự tin thể hiện khả năng âm nhạc của mình.
Đưa ứng dụng CNTT vào việc tổ chức hoạt động âm nhạc giúp lơi cuốn trẻ
và mục đích giáo dục đạt hiệu quả hơn. Ví dụ: Khi cho trẻ hát bài hát “Mẹ và cơ”,
tổ chức cho trẻ xem hình ảnh về cơ giáo giúp trẻ có nhiều cảm xúc khi thể hiện.
Thường xuyên cho trẻ xem các bài múa, bài hát trên youtobe để trẻ được học hỏi
thêm các kỹ năng âm nhạc, kích thích tư duy sáng tạo cho trẻ.
Tích cực sử dụng máy tính, máy chiếu trong việc tổ chức hoạt động âm nhạc.
Tôi thường xuyên vào các trang web như: you tobe.com, nhac cua toi.vn, zing
me.mp3…để tìm các tư liệu phù hợp với nội dung bài dạy sau đó làm các hiệu ứng
với hình ảnh, ảnh động, sdile show, video clip….kết hợp với các phần mềm:
pwerpoint, camtasia… Để sử lí hình ảnh, cắt nhạc và sử dụng trong bài dạy.
Với các bài hát về Bác Hồ, khi nghe bài hát “Ai yêu nhi dồng bằng Bác
Hồ Chí Minh” kết hợp cho trẻ xem các hình ảnh, clip về Bác Hồ với các cháu
thiếu nhi…trẻ sẽ thấy Bác Hồ rất hiền từ giống như một người ông rất gần gũi
với các cháu:

13


(Đưa ứng dụng CNTT vào hoạt động)

Với những trò chơi âm nhạc, tôi sưu tầm những âm thanh gần gũi trong thực
tế như: Tiếng suối chảy róc rách, tiếng mưa rơi rì rào, tiếng chim hót véo von… Để
phát triển sự nhạy cảm về khả năng nghe cho trẻ. Hay cắt ghép những đoạn nhạc
nhanh và chậm để trẻ chơi trò chơi “Nhanh, chậm”.
* Biện pháp 3. Phát triển khả năng âm nhạc qua đồ dùng, nhạc cụ.
Đối với trẻ mầm non, đồ dùng đồ chơi là thứ không thể thiếu trong cuộc
sống của trẻ. Thông qua đồ dùng đồ chơi trẻ có thể tìm tịi, khám phá, trẻ được
thao tác với các đồ vật… qua đó giúp trẻ phát triển một cách tồn diện. Khi trẻ
được tìm hiểu, khám phá các đồ dùng đồ chơi giúp trẻ hiểu biết về tên gọi, đặc
điểm, công dụng…về thế giới xung quanh, giúp trẻ biết được cách sử dụng của các
đồ dùng, đồ vật, qua đó giúp trẻ phát triển về nhận thức. Khi được thao tác với đồ
dùng đồ chơi:cầm, nắn, sờ… giúp trẻ được phát triển thể chất về các vận động tinh.
Bên cạnh đó, khi được tiếp xúc với các đồ dùng đồ chơi, trẻ cảm nhận được cái
đẹp, tạo cho trẻ yêu thích và mong muốn tạo ra cái đẹp qua đó giúp trẻ phát triển
thẩm mĩ một cách tốt nhất. Không những thế, khi được chơi với các đồ dùng đồ
chơi, vốn từ của trẻ được phát triển một cách nhanh nhất giúp trẻ phát triển ngôn
ngữ, rèn luyện cho trẻ sự tự tin, mạnh dạn khi chơi với bạn, với cô qua đồ dùng đồ
chơi, qua đó trẻ được phát triển ngơn ngữ và tình cảm – quan hệ xã hội.

14


(Góc âm nhạc của lớp 5-6 Tuổi A4)
Đồ dùng dạy học đóng vai trị quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động
dạy và học, nếu thiếu đi đồ dùng, thì hoạt động học trở nên khơ khan, nhàm chán.
Đặc biệt đối với giờ hoạt động âm nhạc, đồ dùng nhạc cụ cịn đóng vai trị quan
trọng hơn nữa. Vì vậy, tôi luôn chú trọng tới việc chuẩn bị đầy đủ các loại đồ dùng
nhạc cụ. Không chỉ là các thiết bị nhạc cụ hiện đại như: Đàn oocgan, đàn ghi ta,…
mà giáo viên cần chuẩn bị và tạo ra các đồ dùng nhạc cụ tự tạo như: phách tre,
trống cơm, dàn trống, mũ âm nhạc, mũ chóp….để đưa vào hoạt động.

Đối với các loại dụng cụ âm nhạc như Xắc xô, phách tre, xong loan…được
sử dụng khi hướng dẫn trẻ vận động gõ đệm theo tiết tấu.
Đối với các loại nhạc cụ như: Đàn oocgan, đàn ghi ta,.. được sử dụng trong
hoạt động dạy hát, nghe hát. Đặc biệt là đàn ghi ta, đó là loại nhạc cụ mà trẻ ít
được tiếp xúc nên khả năng thu hút sự chú ý của trẻ rất tốt.
Ví dụ: Đối với hoạt động nghe hát bài hát “Mùa xuân ơi” khi hát kết hợp với
nhạc, cô vừa đàn ghi ta vừa hát sẽ giúp trẻ thích thú hơn rất nhiều.

15


(Cô đánh đàn cho trẻ hát)
Từ việc sử dụng kết hợp các loại dụng cụ, nhạc cụ vào hoạt động cho trẻ,
giúp giáo viên phát hiện ra những trẻ có năng khiếu sử dụng kết hợp nhạc cụ khi
hát, khả năng phân biệt âm thanh của các loại nhạc cụ. Từ đó phát huy hơn nữa
những khả năng tiềm ẩn của trẻ. Chính vì vậy, cần tăng cường làm đồ dùng đồ
chơi, chuẩn bị chu đáo các loại đồ dùng, sử dụng đa dạng các loại nhạc cụ để đạt
hiệu quả cao trong hoạt động âm nhạc.
* Biện pháp 4. Xây dựng chương trình văn nghệ, tạo điều kiện cho trẻ
biểu diễn.
Hoạt động biểu diễn cho trẻ rất cần thiết để hình thành sự tự tin cũng như
các kỹ năng xã hội quan trọng trong trẻ. Thông qua các chương trình biểu diễn, các
cuộc thi trẻ sẽ có được những kinh nghiệm cho riêng mình. Tham gia một buổi
biểu diễn hay cuộc thi văn nghệ thực sự là một phương pháp xây dựng lòng tự tin
cho bé khá hiệu quả. Cảm giác lo lắng, căng thẳng khi đứng trước nhiều người để
giới thiệu và trình bày một tác phẩm quả là một điều rất bình thường đối với bất kì
đứa trẻ nào. Nhưng trẻ hồn tồn có thể chiến thắng sự sợ hãi, tự tin nếu trẻ có thời
gian làm quen trước đó. Khi những bối rối và lo lắng ban đầu qua đi, trẻ sẽ tự do
hưởng thụ màn trình diễn của bản thân. Cảm giác đó khơng phải lúc nào bé cũng
có cơ hội trải nghiệm được. Mọi người đều sợ hãi trong lần biểu diễn đầu tiên trên

sân khấu, nhưng càng có nhiều kinh nghiệm, trẻ càng thuần thục kĩ năng kiểm sốt
sự lo lắng của mình. Một cuộc thi âm nhạc sẽ trở thành nơi trẻ thu thập được nhiều
kinh nghiệm nhất. Khi những trẻ em có cùng đam mê và trình độ có cơ hội tiếp xúc
với nhau, điều này sẽ tạo thành một mạng lưới hỗ trợ hữu ích cho con đường âm
nhạc của bé sau này. Tuy nhiên, chúng ta không nên vội đặt nặng việc bé phải thể
16


hiện bản thân mình quá cao sẽ khiến trẻ áp lực. Hãy để trẻ thoải mái, khi trẻ yêu
thích và tự tin biểu diễn, trẻ sẽ có động lực tốt để hoàn thiện kỹ năng và phát triển
tiềm năng âm nhạc của mình.
Chính vì vậy, tơi đã xây dựng chương trình văn nghệ ngay khi ở lớp như:
Hoạt động chiều, liên hoan văn nghệ cuối tuần hay ở hoạt động đóng mở chủ đề:
Ở hoạt động này, cơ cho trẻ ôn lại những bài hát trong tuần, trong chủ đề. Tổ
chức thành các chương trình văn nghệ mini tại lớp, gồm có người dẫn chương
trình, các tiết mục được chuẩn bị trước. Sau đó thực hiện cho trẻ lên biểu diễn
lần lượt từng tiết mục. Lựa chọn những bạn có khả năng hoạt ngơn để làm người
dẫn chương trình, tập cho các trẻ khác những tiết mục múa, hát thành thạo. Đối
với các tuần tiếp theo, thực hiện động viên những bạn nhút nhát hơn đóng vai
trị người dẫn chương trình để rèn luyện sự mạng dạn tự tin cho trẻ. Với những
bạn nhút nhát hơn, tổ chức một tiết mục nhiều trẻ cùng tham gia để dần dần đưa
những bạn nhút nhát đó dám thể hiện mình hơn.

(Tổ chức chương trình văn nghệ cuối tuần lớp 5-6 tuổi A4)
Tạo sân chơi cho trẻ thi đua hát theo từng tổ, nhóm. Khuyến khích trẻ sáng
tạo ra những vận động cho từng bài hát. Giúp trẻ tăng khả năng ghi nhớ, trẻ mạnh
dạn hơn vì được thể hiện những bài hát đã thuộc.
Đối với các ngày lễ, ngày hội của trường, tôi lựa chọn những tiết mục phù
hợp để cho trẻ tập luyện. Như ngày hội bé đến trường, ngày 20/11,.. Cho trẻ tập
luyện theo khả năng, giáo viên chỉnh sửa thêm để giúp cho tiết mục hay hơn.

17


Chuẩn bị đầy đủ trang phục đẹp mắt giúp kích thích hứng thú biểu diễn cho trẻ.
Khen ngợi, động viên khích lệ trẻ sau khi trẻ biểu diễn trên sân khấu.

(Tiết mục văn nghệ trong ngày Tết Trung Thu của lớp 5-6 tuổi A4)
Từ sau khi thực hiện những biện pháp trên, lớp tôi đã thu được kết quả như sau:
Khả năng cảm thụ
Kỹ năng ca hát
Kỹ năng biểu diễn
Tốt
28/32=87,5%
27/32=84,4%
26/32=81,3%
Khá
2/32=6,25%
3/32=9,4%
2/32=6,3%
TB
2/32=6,25%
2/32=6,2%
4/32=12,5%
8. Những thơng tin cần được bảo mật (nếu có): Khơng
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Để thực hiện sáng kiến này, tôi đã lựa chọn lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A4
trường Mầm non Nhân Đạo để thực hiện áp dụng đề tài này.
Lập kế hoạch, xây dựng đề cương và những đồ dùng trang thiết bị cần
thiết cho sáng kiến. Được sự tham mưu của ban giám hiệu nhà trường, tuyên truyền
với phụ huynh ủng hộ đồ dùng nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho

sáng kiến. Bản thân tự làm những đồ dùng cần thiết cho trẻ hoạt động, hình thành
kỹ năng cho trẻ. Thường xuyên học tập, nghiên cứu tài liệu về lĩnh vực phát triển
kỹ năng về âm nhạc của trẻ.
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia
áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) theo các nội dung sau:
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng
sáng kiến theo ý kiến của tác giả:
18


Với những biện pháp như trên, tôi đã vận dụng vào tình hình thực tế một
cách hợp lý và việc tăng kỹ năng âm nhạc cho trẻ đạt kết quả đáng khích lệ:
Trẻ tích cực, hứng thú, mạnh dạn và tự tin, có kỹ năng cảm thụ âm nhạc tốt là
27/28 trẻ, đạt 96,4%
Trẻ biết phân biệt âm thanh của các nhạc cụ, thích nghe, thích thử và khám
phá các nhạc cụ để hịa mình vào hoạt động âm nhạc là 26/28 trẻ, đạt 92,8%.
Từ những hoạt động âm nhạc hàng ngày như vậy, trẻ biết sống tình cảm,
biết yêu thương quan tâm mọi người, mọi vật. Trẻ biết nghe lời cơ và hoạt động có
nề nếp, khn phép: ăn ngủ đúng giờ, gọn gàng sạch sẽ, biết cất đồ chơi đúng nơi
quy định. Biết chào hỏi lễ phép đối với người lớn, hịa đồng đồn kết với bạn.
Đồ dùng nhạc cụ âm nhạc của lớp đa dạng, phong phú: Lớp 5 tuổi A4
Trường mầm non Nhân Đạo đã có đàn ghi ta, đàn oocgan, sáo, và các loại dụng cụ
như phách tre, xong loan, mũ âm nhạc, trống cơm…đủ cho trẻ hoạt động.
Sau đây là bảng so sánh kết quả cụ thể từ trước và sau khi áp dụng sáng kiến:
Khả năng cảm thụ
Đầu năm
Tốt

Cuối năm

Đầu năm

6/28=21,4% 23/28=82,1% 9/28=32%

Khá 10/28=35,7% 3/28=10,8%
TB

Kỹ năng ca hát

12/28=42,9%

9/28=32%

2/28=7,1% 10/28=35,7%

Cuối năm

Kỹ năng biểu diễn
Đầu năm

Cuối năm

24/28=85,7% 6/28=21,4% 23/28=82,1%
3/28=10,8% 10/28=35,7% 3/28=10,8%
1/28=3,5% 12/28=42,9%

2/28=7,1%

10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng

sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân:
Sau khi áp dụng "Một số biện pháp nâng cao khả năng họat động âm nhạc
cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Nhân Đạo" về chất lượng giáo dục hoạt động
âm nhạc đến nay đã thực hiện tốt việc kết hợp giáo dục âm nhạc vào các hoạt động
khác trong nhà trường. Từng bước có sự lơgic, phù hợp, nhuần nhuyễn và giúp trẻ
nắm thêm nội dung của từng hoạt động thơng qua bài hát hát đó và những kết quả
đạt được cụ thể như sau:
Trẻ linh hoạt và nhanh nhẹn trong các hoạt động. Đại đa số trẻ thực sự thích
thú khi học GDÂN, tích cực tham gia chơi, chơi thành thạo các các trị chơi ...tạo
khơng khí vui tươi, hào hứng khi học âm nhạc.
Trẻ hiểu nội dung bài hát, biết tự sáng tạo ra những những động tác minh họa
theo lời ca.Trẻ tự tin khi biểu diễn độc lập và kết hợp vận động cùng bạn, cùng cơ
và chơi mang tính sáng tạo.
19


Trẻ hứng thú say mê với hoạt động âm nhạc, tiếp thu kiến thức âm nhạc một
cách nhẹ nhàng thoải mái.
Năng lực cảm thụ âm nhạc của trẻ tốt khi cô giáo tổ chức và hướng dẫn trẻ
hoạt động âm nhạc.
Bản thân 2 chúng tôi đã tham gia thao giảng, hội thi giáo viên dạy giỏi cấp Tỉnh
đạt giải nhì, cấp huyện giải Nhì lồng ghép GDÂN theo biện pháp nêu trên có hiệu quả.
Giáo viên chịu khó sưu tầm, sáng tác các trò chơi âm nhạc, làm đồ dùng đồ
chơi, sử dụng đa dạng dụng cụ âm nhạc.. đặc biệt hơn là đã nhận được sự ủng hộ
rất nhiệt tình của phụ huynh. Trường và phụ huynh tham gia cùng nhà trường trong
những hội thi, thao giảng, hội giảng, các ngày hội ngày lễ... hiệu quả và thành công.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp
dụng sáng kiến lần đầu (nếu có):
Số
Tên tổ chức/cá

Địa chỉ
Phạm vi / Lĩnh vực
TT
nhân
áp dụng sáng kiến
1

Nguyễn Thị Hồng
Đặng Minh Huyền

Lớp 5-6 tuổi A4 trường
mầm non Nhân Đạo, xã
Nhân Đạo, huyện Sông
Lô, tỉnh Vĩnh Phúc

Lớp 5-6 tuổi A4 áp dụng lĩnh
vực: Một số biện pháp nâng
cao khả năng hoạt động âm
nhạc cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non Nhân Đạo.

Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao khả năng hoạt động âm nhạc
cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Nhân Đạo” mà bản thân tôi tự đúc rút trong
q trình tơ chức và thực hiện, áp dụng các biện pháp. Tuy nhiên vẫn không tránh
khỏi những thiếu sót, rất mong sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo để sáng
kiến của tôi được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
......., ngày.....tháng......năm......
........, ngày.....tháng......năm......
HIỆU TRƯỞNG

TÁC GIẢ
(Ký, ghi rõ họ tên)

Đỗ Thị Hạnh

Nguyễn Thị Hồng

Đặng Minh Huyền

......., ngày.....tháng......năm......
HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CẤP HUYỆN
20


21