Nghiên cứu các hệ thống phanh, treo, lái trên ô tô bus loại 45 chổ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC
----------

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU HỆ THỐNG PHANH-LÁI-TREO TRÊN XE
Ô TÔ BUS LOẠI 45 CHỖ

SVTH: NGÔ ĐÌNH LÂM
MSSV: 13145135
SVTH: PHẠM LÂM
MSSV: 13145137
GVHD: GVC.ThS NGUYỄN NGỌC BÍCH

TP. Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2017


TRƯỜNG ĐH SƯ PHẠM KỸ THUẬT
TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc
TP. Hồ Chí Minh, ngày ….. tháng ..… năm 2017

NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Họ tên sinh viên: 1. NGƠ ĐÌNH LÂM

MSSV: 13145135

2. PHẠM LÂM

MSSV: 13145137

Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ

Mã ngành đào tạo: 52510205

Hệ đào tạo: ĐẠI HỌC CHÍNH QUY

Mã hệ đào tạo: 1

Khóa: 2013

Lớp: 131451

1. Tên đề tài
NGHIÊN CỨU CÁC HỆ THỐNG PHANH-LÁI-TREO TRÊN Ô TÔ BUS LOẠI 45
CHỔ
2. Nhiệm vụ đề tài
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
3. Sản phẩm của đề tài
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
4. Ngày giao nhiệm vụ đề tài:.. ............................................................

5. Ngày hoàn thành nhiệm vụ: ............................................................ ............................

TRƯỞNG BỘ MÔN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
CỘNG HỒ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

Bộ môn: KHUNG GẦM

PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
(Dành cho giảng viên hướng dẫn)
Họ và tên sinh viên: NGƠ ĐÌNH LÂM

MSSV: 13145135

Hội đồng: 3

Họ và tên sinh viên: PHẠM LÂM

MSSV: 13145137

Hội đồng: 3

Tên đề tài: NGHIÊN CỨU CÁC HỆ THỐNG PHANH-LÁI-TREO TRÊN Ô TÔ BUS LOẠI 45
CHỔ.

Ngành đào tạo: CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ
Họ và tên GV hướng dẫn: GVC.ThS NGUYỄN NGỌC BÍCH
Ý KIẾN NHẬN XÉT
1. Nhận xét về tinh thần, thái độ làm việc của sinh viên (không đánh máy)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. Nhận xét về kết quả thực hiện của ĐATN(không đánh máy)
2.1.Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.2 Nội dung đồ án:
(Cơ sở lý luận, tính thực tiễn và khả năng ứng dụng của đồ án, các hướng nghiên cứu có thể tiếp tục phát triển)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.3.Kết quả đạt được:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2.4. Những tồn tại (nếu có):
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. Đánh giá:
TT
1

Mục đánh giá
Hình thức và kết cấu ĐATN

Điểm tối
đa
30

Điểm đạt
được


2

Đúng format với đầy đủ cả hình thức và nội dung của các mục

10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài

10

Tính cấp thiết của đề tài

10

Nội dung ĐATN

50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa
học xã hội…

5

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá

10

Khả năng thiết kế chế tạo một hệ thống, thành phần, hoặc quy trình
đáp ứng yêu cầu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

15

Khả năng cải tiến và phát triển

15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phần mềm chuyên ngành…

5

3

Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài

10

4

Sản phẩm cụ thể của ĐATN

10
Tổng điểm

100

4. Kết luận:
 Được phép bảo vệ
 Không được phép bảo vệ
TP.HCM, ngày 25 tháng 07 năm 2017
Giảng viên hướng dẫn
((Ký, ghi rõ họ tên)


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM

KHOA CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC

CỘNG HỒ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

Bộ môn: KHUNG GẦM

PHIẾU NHẬN XÉT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
(Dành cho giảng viên phản biện)
Họ và tên sinh viên: NGƠ ĐÌNH LÂM

MSSV: 13145135

Hội đồng: 3

Họ và tên sinh viên: PHẠM LÂM

MSSV: 13145137

Hội đồng: 3

Tên đề tài: NGHIÊN CỨU CÁC HỆ THỐNG PHANH-LÁI-TREO TRÊN Ô TÔ BUS LOẠI 45
CHỔ.
Ngành đào tạo: CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT Ô TÔ
Họ và tên GV phản biện: GVC.ThS ĐẶNG QUÝ
Ý KIẾN NHẬN XÉT
1. Kết cấu, cách thức trình bày ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

2. Nội dung đồ án:
(Cơ sở lý luận, tính thực tiễn và khả năng ứng dụng của đồ án, các hướng nghiên cứu có thể tiếp tục phát triển)
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

3. Kết quả đạt được:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

4. Những thiếu sót và tồn tại của ĐATN:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

5. Câu hỏi:
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................


.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................

6. Đánh giá:
TT
1.

2.

Điểm tối
đa

Mục đánh giá
Hình thức và kết cấu ĐATN

Điểm đạt
được

30

Đúng format với đầy đủ cả hình thức và nội dung của các mục

10

Mục tiêu, nhiệm vụ, tổng quan của đề tài

10

Tính cấp thiết của đề tài

10

Nội dung ĐATN

50

Khả năng ứng dụng kiến thức toán học, khoa học và kỹ thuật, khoa
học xã hội…

5

Khả năng thực hiện/phân tích/tổng hợp/đánh giá

10

Khả năng thiết kế, chế tạo một hệ thống, thành phần, hoặc quy trình
đáp ứng yêu cầu đưa ra với những ràng buộc thực tế.

15

Khả năng cải tiến và phát triển

15

Khả năng sử dụng công cụ kỹ thuật, phần mềm chuyên ngành…

5

3.

Đánh giá về khả năng ứng dụng của đề tài

10

4.

Sản phẩm cụ thể của ĐATN

10
Tổng điểm

100

7. Kết luận:
 Được phép bảo vệ
 Không được phép bảo vệ
TP.HCM, ngày 25 tháng 07 năm 2017
Giảng viên phản biện
((Ký, ghi rõ họ tên)


LỜI CẢM ƠN
Để khóa luận tốt nghiệp này đạt được kết quả tốt đẹp, trong thời gian qua, chúng em đã
nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ của các quý Thầy trong bộ mơn Khung Gầm khoa Cơ Khí
Động Lực, cùng các kỹ thuật viên, cố vấn kỹ thuật của tập đồn Hyundai Việt Nam . Với

tình cảm sâu sắc, chân thành đó, lời đầu tiên cho phép chúng em được bày tỏ lòng biết ơn
sâu sắc đến quý Thầy và cơ quan đã tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình học tập và
nghiên cứu đề tài.
Trước hết chúng em xin gửi tới các Thầy Cơ khoa Cơ Khí Động Lực lời chào trân trọng,
lời chúc sức khỏe và lời cảm ơn sâu sắc. Với sự quan tâm, dạy dỗ, chỉ bảo tận tình chu
đáo của Thầy Cơ, đến nay chúng em đã có thể hồn thành khóa luận tốt nghiệp, đề tài:
"Nghiên cứu các hệ thống phanh-lái-treo và bảo dưỡng trên xe bus Hyundai Universe
Express".
Đặc biệt chúng xin gửi lời cảm ơn chân thành và biết ơn sâu sắc nhất tới thầy giáo
ThS.GVC Nguyễn Ngọc Bích đã tận tình quan tâm giúp đỡ, hướng dẫn chúng em hồn
thành tốt khóa luận tốt nghiệp này trong thời gian qua.
Với điều kiện thời gian cũng như kinh nghiệm còn hạn chế của những sinh viên, mặc dù
đã cố gắng hết sức nhưng cũng khơng thể tránh được những thiếu sót. Chúng em rất
mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các Thầy Cơ để chúng em có điều kiện
bổ sung, nâng cao kiến thức của mình, phục vụ tốt hơn công tác thực tế sau này.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!

7


TÓM TẮT
Trong xã hội phát triển về mọi mặt ngày nay, mức độ đơ thị hóa ngày càng cao ở
các thành phố lớn, lĩnh vực giao thông vận tải càng phải đáp ứng nhu cầu ngày càng cao
của con người, để góp phần làm giảm thiểu sự ùn tắc quá tải của hệ thống giao thơng ở
Việt Nam thì áp dụng phương tiện giao thông công cộng là một giải pháp khả thi nhằm
phần nào giải quyết tình trạng trên.
Bên cạnh các loại phương tiện giao thông công cộng như tàu hỏa, tàu điện ngầm,
tàu điện cao tốc thì có thể nói ơtơ bus là một phương án hợp lý nhất đối với điều kiện
kinh tế và đường sá ở Việt Nam hiện nay.
Từ những vấn đề trên,cho thấy sự cần thiết và quan trọng của việc nghiên cứu về

ôtô bus, với kiến thức đã học và sự hướng dẫn tận tình của giáo viên hướng dẫn, chúng
em đã thực hiện nghiên cứu đề tài: “ Nghiên cứu hệ thống phanh-lái-treo trên ôtô bus
Hyundai Universe Express ”
Là xe khách tiện nghi và an toàn bậc nhất, Hyundai cũng trang bị cho Universe
Xpress Noble hệ thống phanh khí nén tồn phần hỗ trợ hệ thống chống bó cứng phanh
ABS và hệ thống ổn định thân xe ASR, các hệ thống điều hịa, cách âm, đáp ứng được
những chỉ tiêu an tồn, bảo đảm an toàn và các tiện nghi thiết yếu cho hành khách và tài
xế trên xe.
Trong quá trình thực hiện đề tài, do thời gian và kiến thức còn hạn chế nên khơng
thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Em rất mong sự giúp đỡ, ý kiến đóng góp của
quý thầy cùng tất cả các bạn để đề tài được hoàn thiện hơn.

8


MỤC LỤC
Lời cảm ơn………………………………………………………………………………..i
Tóm tắt…………………………………………………………………………………...ii
Mục lục………………………………………………………………………………….iii
Danh mục các từ viết tắt………………………………………………………………..vii
Danh mục các hình vẽ và biểu đồ……………………………………………………...viii
Danh mục các bảng……………………………………………………………………...xi

Sơ đồ 2.1: Hiệu quả của bộ điều chỉnh độ chùng tự động.27
Biểu đồ 2.2: Điều khiển phanh ABS.40
Biểu đồ 2.3: Quan hệ giữa bánh xe và mặt đường41
Biểu đồ 2.4: Biểu đồ vận hành ABS/ASR42

9

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
APU

:

Air Processing Unit.

ABS

:

Anti-lock Brake System.

ASR

:

Acceleration Slip Regulator.

ĐKN

:

Đường kính ngồi.

ĐKT

:

Đường kính trong.

ECU

:

Engine Control Unit.

HP

:

Horse Power.

NM

:

Newton Metres.

KT

:

Kiểm tra

BD

:

Bảo dưỡng

SC

:

Sửa chữa

10


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ BIỂU ĐỒ
Hình 1.1: Hyundai Universe Express 1
Hình 1.2: Khoang tài xế của xe Hyundai Universe Express1
Hình 1.3: Khoang hành khách2
Hình 1.4: Động cơ và chi tiết phanh2
Hình 1.5: Hệ thống tuần hồn khơng khí3
Hình 2.1: Sơ đồ hệ thống phanh xe Hyundai Universe Express9
Hình 2.2: Máy nén khí11
Hình 2.3: Hoạt động của máy nén khí12
Hình 2.4: Bộ phận xử lý khơng khí13
Hình 2.5: Hoạt động của máy hút ẩm.14
Hình 2.6: Cấu tạo van phanh kép.15
Hình 2.7 Mặt cắt van phanh kép16
Hình 2.8: Cơ cấu phanh dừng.17
Hình 2.9: Định vị phanh dừng17
Hình 2.10: Các đường hơi17
Hình 2.11: Các vị trí hoạt động18
Hình 2.12: Cơ cấu phanh cầu trước và sau19
Hình 2.13: Chi tiết cấu tạo cụm phanh trống20

Hình 2.14: Cụm phanh.21
Hình 2.15: Cấu tạo bầu phanh đơn22
Hình 2.16: Bầu phanh đơn22
Hình 2.17: Cấu tạo bầu phanh kép23
Hình 2.18: Bầu phanh kép23
Hình 2.19: Mặt cắt bầu phanh kép24
Hình 2.20: Vị trí chưa phanh24
Hình 2.21: Vị trí bắt đầu phanh25
Hình 2.22: Vị trí phanh cực đại25
Hình 2.23: Bộ điều chỉnh độ chùng tự động26
Hình 2.24: Bộ điều chỉnh độ chùng tự động27
11


Hình 2.25: Cấu tạo hệ thống guốc hãm28
Hình 2.26: Đèn báo và cần chọn mức hãm29
Hình 2.27: Hoạt động của hệ thống guốc hãm30
Hình 2.28: Van an tồn32
Hình 2.29: Hoạt động của van an tồn32
Hình 2.30: Van một chiều33
Hình 2.31: Hoạt động của van một chiều33
Hình 2.32: Cấu tạo van hai chiều34
Hình 2.33: Van xả nhanh34
Hình 2.34: Cấu tạo van xả nhanh.35
Hình 2.35: Hoạt động của van xả nhanh.35
Hình 2.36: Bình chứa36
Hình 2.37: Van xả tay36
Hình 2.38: Hệ thống ABS37
Hình 2.39: Bố trí hệ thống ABS37
Hình 2.40: Van điều khiển áp suất39

Hình 3.1: Lá nhíp45
Hình 3.2: Bộ giảm chấn46
Hình 3.3: Sơ đồ cấu tạo giảm chấn48
Hình 3.4: Hệ thống treo phía trước với hai lị xo khí49
Hình 3.5: Hệ thống treo phía sau với bốn lị xo khí49
Hình 3.6: Lị xo khơng khí khi tăng tải trọng xe50
Hình 3.7: Lị xo khơng khí tại vị trí nghỉ51
Hình 3.8 Lị xo khơng khí khi giảm tải51
Hình 3.9: Thanh cân bằng52
Hình 3.10: Các thanh đẩy của hệ thống treo phía trước54
Hình 3.11: Các thanh đẩy của hệ thống treo phía sau54
Hình 4.1: Cấu tạo chung hệ thống lái57
Hình 4.2: Bánh lái58
Hình 4.3: Trục lái59
Hình 4.4: Cơ cấu lái trên Hyundai Universe60
12


Hình 4.5: Sơ đồ bố trí van phân phối trên trục vít vơ tận61
Hình 4.6: Bơm dầu kiểu cánh quạt trên Hyundai Universe62
Hình 4.7: Trạng thái của van bi.63
Hình 4.8: Cấu tạo cơ cấu lái và van phân phối, xy lanh piston64
Hình 4.9: Sơ đồ các mặt cắt64
Hình 4.10: Nguyên lý kết cấu van phân phối65
Hình 4.11: Sự đóng mở đường dầu trong thân van66
Hình 4.12: Nguyên lý hoạt động của trợ lực lái khi xe đi thẳng66
Hình 4.13: Nguyên lý hoạt động của trợ lực lái khi xe quay vịng sang trái67
Hình 4.14: Ngun lý hoạt động của trợ lực lái khi xe quay vòng sang phải68

13

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Đặc điểm kỹ thuật của cụm phanh21
Bảng 2.2: Đặc điểm kỹ thuật Hệ thống guốc hãm29
Bảng 5.1: Kiểm tra, bảo dưỡng, máy nén khí69
Bảng 5.2: Tiêu chuẩn bảo dưỡng của nhà sản xuất70
Bảng 5.3: Hư hỏng bộ xử lý khơng khí71
Bảng 5.4: Hư hỏng van phanh kép72
Bảng 5.5: Hư hỏng van phanh dừng.72
Bảng 5.6: Tiêu chuẩn và giới hạn các chi tiết trong cụm phanh.74
Bảng 5.7: Hư hỏng trong cụm phanh76
Bảng 5.8: Hư hỏng trong các bầu phanh76
Bảng 5.9: Hư hỏng bộ điều chỉnh độ chùng tự động77
Bảng 5.10: Những hư hỏng thường gặp trong hệ thống phanh80

14


CHƯƠNG 1: THÔNG SỐ KỸ THUẬT XE HYUNDAI
UNIVERSE EXPRESS
Trong một thập kỷ trở lại đây Hyundai Motor ngày càng cho ra đời những dòng xe
với độ tin cậy và ổn định cao hơn với ngoại thất và nội thất được thiết kế ngày càng
đẹp mắt và hiện đại hơn. Có lẽ đó là những lý do chính giúp họ ngày càng lớn mạnh,
có chỗ đứng trên thị trường tồn cầu và trong mắt người dùng.

1.1. Một số hình ảnh về dịng xe Hyundai Universe Express

Hình 1.1: Hyundai Universe Express.

Hình 1.2: Khoang tài xế của xe Hyundai Universe Express.
15


Hình 1.3: Khoang hành khách.

.
Hình 1.4: Động cơ và chi tiết phanh.

16


Hình 1.5: Hệ thống tuần hồn khơng khí.
1.2. Thơng số kỹ thuật của xe Hyundai Universe Express
THƠNG SỐ
Kích thước
Tổng thể xe (Dài x Rộng x Cao)
Chiều dài cơ sở
Vết bánh trước
Vết bánh sau
Khoảng sáng gầm xe
Chiều dài đuôi xe
Chiều dài đầu xe
Trọng lượng
Trọng lượng bản thân
Phân bố cầu trước/sau
Trọng lượng tồn bộ
Phân bố cầu trước/sau
• Số người cho phép chở
Động cơ

Loại động cơ
Loại
Dung tích xi lanh
Thứ tự nổ

GIÁ TRỊ

ĐƠN VỊ

1200 x 2.495 x 3.490
6120
2057
1860
230
3350
2530

[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]

12800
5060/7740
15700
5700/10000
45

[kG]
[kG]
[kG]
[kG]

D6CA
6 xilanh, turbo
intercooler
12.920
1-4-2-6-3-5

[cc]
17


Tỷ số nén
Cơng suất
Hộp số
Hệ thống số
Tỷ số truyền

Đặc tính
Khả năng leo dốc
Bán kính quay vịng
Suất tiêu hao nhiên liệu
Tốc độ tối đa
Dung tích thùng nhiên liệu
Lốp xe
Cỡ lốp

Áp suất lốp
Hệ thống lái
Bánh lái
Trục điều khiển
Loại
Tỷ số truyền
cơ cấu đổi
Vùng hệ thống trợ
hướng
động piston
nhanh
Cực đại đầu vào sức ép
Hằng số đàn hồi thanh
xoắn
Dung lượng dầu
Loại
Bơm dầu
Máy vận chuyển không
nhớt điều
thuyên chuyển Cc/xoay
khiển nhanh
Luồng kiểm soát
lit/phút
Sức ép điều chỉnh van
xã
Quay cho phép

17 : 1
380
MTS 61 H

2 4 6
R 1 3 5
I: 6,341 / II: 4,227 /
III:2,434 / IV: 1,503 /
V: 1,00 / VI: 0,684 / R:
6,205

[HP]

38
11,9
20
130
400

[%]
(≤m)
Lit/100km
[Km/h]
[Lít]

11R22.5 16PR
8,4 / 8,1 (sau)

[kG/cm²]

4 tay quay
Khớp các-đăng (với cơ
chế độ nghiêng thuộc
kính thiên văn)

Kiểu đai ốc tròn
17
95

[cm²]

140
200

[kgf.cm²]
[kgf.mm/deg]

Xấp xĩ 1,5
Bơm cánh gạc
25
16

[s]

130

[kg/cm²]

500 ~ 3500

[Vòng/phút]

18

Hệ thống phanh
Loại
Van rơ-le kiểu
Phanh
dừng

Loại
Nhiệt độ làm việc
Sức ép cực đại
Phanh đĩa
Bề dày miếng phanh
Chơi miếng phanh
Đánh trống ĐKT x chiều
Phanh
rộng lớp vải lót x bề dày
trống
lớp vải lót
Kiểu cam phanh
“S” Vòng đế cam
Loại
Bàn phanh
Sức ép tối đa
Dãy nhiệt độ
Hệ thống
Áp lực khí
hãm
Loại (dầu)
Châm sơ bộ
Bộ nén khí
Áp suất ngắt

(APU)
Mở van an tồn
Nhiệt độ vận hành
Hệ thống treo
Bộ treo lị xo nhíp
Lị xo làm hẹp dần 1 vệt
dài
Trước
Khơng được kẹp
Khơng tải (khơng bị
vồng)
Lị xo làm hẹp dần 1 vệt
dài
Phía sau
Khơng được kẹp
Khơng tải (khơng bị
vồng)
Treo khí
Kiểu treo khí (trước/ sau)
Kiểu lị xo khơng khí

Bộ phanh hệ thống phanh
khơng khí tồn bộ
R mặt trước van-12, R mặt
sau van-14
Van xã từ từ
-40 ~ 80
10
9
0,7 ~ 1,1

∅410 x 200 x 20
Cam S
∅25,4
Van phanh kép
10
-40 ~80
6,3 ~10
Loai SAE 30
Xấp xĩ 2,5
9,1 ~ 9,5
14 ~17
-40 ~ 80

[°C]
[Barơ]
[mm]
[mm]
[mm]

[mm]
[barơ]
[°C]
[barơ]
[lít]
[bar]
[bar]
[°C]

1540±4x87.5~88,5x3

[mm]

34,2±23,9
82,8

[mm]
[mm]

1700±4x97,5~98,5x4

[mm]

52,5±36,8
149,2

[mm]
[mm]

Kiểu trục xe
Lị xo khơng khí tấm đúc
cong lăn

19


Phía
trước

Lị xo khơng Đường kính, chiều cao,
khí

số
Nới rộng
Nén
Bộ giảm sốc
Đường kính xilanh
( Đường kính ngồi
Đường kính trong)
Lực hãm
Nén
(0,3m/sec)
Nén
Bộ thăng bằng
Kiểu van cân bằng
Phía sau Lị xo khơng Đường kính, chiều cao,
khí
số
Nới rộng
Nén
Bộ giảm sốc
Đường kính xilanh
( Đường kính ngồi
Đường kính trong)
Lực hãm
Nới rộng
(0,3m/sec)
Nén
Bộ thăng bằng
Kiểu van cân bằng

285x332x2

[mm]

160
80
74,7/87,3

[mm]
[mm]
[mm]

428 ~ 566
134 ~194
∅45x948±3
Kiểu đòn bẩy
285x320x4

[kG]
[kG]
[mm]

160
80
60,5/73,8

[mm]
[mm]
[mm]

187 ~ 253

61 ~ 93
∅45x1078±3
Kiểu đòn bẩy

[kG]
[kG]
[mm]

[mm]

20


CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG PHANH
Hyundai Universe Express sử dụng hệ thống phanh khí hiện đại tồn thời gian đảm
bảo an toàn tối ưu khi phanh với quãng đường phanh và khoảng thời gian phanh
ngắn nhất. Ưu điểm của hệ thống phanh khí nén so với phanh thủy lực vì khi có hiện
tượng rị rỉ, dầu phanh sẽ chảy hết khỏi hệ thống gây vơ hiệu hóa hệ thống phanh
cịn phanh khí nén thì khơng như vậy. Tuy nhiên nó q cồng kềnh chỉ phù hợp cho
xe tải và xe bus.

2.1.Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

ECU
ABS

0
Ø4

0

14
0x

1
Ø4

0x

0
16

2.1.1. Sơ đồ cấu tạo

Hình 2.1: Sơ đồ hệ thống phanh xe Hyundai Universe Express.

21


1- Máy nén khí, 2- Van phân phối phanh sau, 3- Bộ giải nhiệt khí nén, 4- Bộ tách
ẩm, 5- Bình hơi phanh trước, 6- Bình tích năng, 7- Bình hơi phanh sau, 8- Van xả
nước, 9- Cơ cấu phanh trước, 10- Van điện từ ABS phanh trước, 11- Cần phanh
trước, 12- Tổng van phân phối, 13- Van bảo vệ 4 ngã, 14- Bầu phanh trước, 15Bình hơi cái, 16- Bình hơi phanh tay và trơ lực, 17- Van an toàn, 18- Cơ cấu
phanh sau, 19- Bầu phanh sau, 20- Van đổi chiều hai ngã, 21- Van xả nhanh, 22Van điện từ ABS phanh sau.

2.1.2Nguyên lý hoạt động của hệ thống phanh
2.1.2.1. Hệ thống phanh chính.
Khí nén từ máy nén khí (1) qua bộ giải nhiệt khí nén (3) và bộ tách ẩm (4) đi tới
bình hơi cái (15) từ đó khí nén được phân phối tới các bình chứa (5), (7) và (16)
qua

van phân phối (13).Một phần còn lại qua bình tích năng mục đích bổ sung khí nén
trong một thời gian tức thời ngồi ra cịn có tác dụng dập tắt dao động áp suất.
•

Khi đạp phanh.

Khí nén từ các bình chứa (5), (7) đi vào tổng van phân phối (12), khí nén từ
bình(5) qua tổng phanh đến van ABS (10) rồi cung cấp cho các bầu phanh trước
tạo lực đẩy làm xoay cam thực hiện quá trình phanh bánh trước, cịn khí nén từ
bình chứa (7) cung cấp cho van phân phối (2) phanh sau để phân phối cho các van
ABS (10) đến các bầu phanh sau thực hiện q trình phanh.
•

Khi nhả phanh.

Khí nén từ các đường cấp của tổng van phân phối (12) sẽ được xả ra ngồi khí
trời theo đường xả khí của tổng van phân phối (12). Lúc đó sẽ xảy ra hiện tượng
sụt áp trên dòng điều khiển tới dòng phanh cầu trước và cầu sau. Khí nén một
phần thốt ra ngồi qua van xả nhanh, một phần thoát ra qua van ABS và tổng
phanh thực hiện việc nhả phanh.

2.1.2.2. Hệ thống phanh dừng.
•

Khi khơng phanh :

Khí nén từ bình chứa (16) cấp khí cho van phanh dừng (11). Từ van phanh dừng
(11) khí nén đến van hai ngả 20 cấp cho các van xả nhanh (21) cấp khí vào các bầu
phanh tích năng cầu sau (19) ép lị xo tích năng lại thực hiện quá trình nhã phanh
cầu sau.

22


•

Khi phanh.

Khi xoay van phanh dừng (11), sẽ xảy ra hiện tượng sụt áp ở dòng điều khiển các
van xả nhanh (21) thơng với khí quyển. Van xa nhanh (21) khơng cho khí nén từ
bình chứa (16) vào ép lị xo tích năng và mở đường khí nén từ phần dưới piston
của bầu phanh ra ngồi khí quyển qua van tăng tốc (21). Lực nén lò xo truyền đến
cần của bầu phanh để phanh nhanh chóng. Hiệu quả phanh phụ thuộc vào góc
xoay của cần điều khiển của van phanh dừng.

2.2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động các chi tiết
2.2.1. Máy nén khí
• Cấu tạo

Van xả
Van nạp
Piston và
Xéc-măng

Trục khuỷu

Hình 2.2: Máy nén khí.

- Máy nén khí là bộ phận cung cấp khí nén cho hệ thống phanh khí nén làm việc.
- Hyundai Universe Express sử dụng máy nén khí 2 xy lanh giúp cung cấp đầy đủ
khí nén cho hệ thống phanh trong thời gian nhanh và hợp lý nhất.

- Cơ cấu dẫn động của máy nén khí làm việc từ trục khuỷu của động cơ qua các
bánh răng của cơ cấu dẫn động. Piston được làm bằng nhôm có chốt bơi, sự dịch
chuyển dọc trục của các chốt trong đỉnh piston được hạn chế bởi các vịng hãm.
Khơng khí từ ống góp nạp của động cơ đi vào các xy lanh máy nén qua van lá
nạp. Piston nén khí qua và ép vào hệ thống khí nén van lá tăng áp nằm ở đỉnh xy
lanh.

23


• Nguyên lý hoạt động
- Máy nén khí được dẫn động bởi trục khuỷu động cơ. Piston và xy lanh nén
khơng khí và cung cấp khí nén vào các bình chứa thơng qua các van nạp và van
xả.
-

Khí nén từ máy nén khí sau khi đi qua bộ phận xử lý khơng khí được đưa vào
bình chứa sẵn sàng đáp ứng mỗi khi tài xế thực hiện quá trình phanh hay phanh
dừng.

Hình 2.3: Hoạt động của máy nén khí

-

: : nước làm mát

: khí nén cung cấp cho hệ thống

: : dầu bơi trơn

: khơng khí nạp

Máy nén khí hút khơng khí vào xy-lanh qua các van nạp khi piston từ điểm chết
trên dịch chuyển xuống điểm chết dưới, sau đó thực hiện q trình nén (piston đi
từ điểm chết dưới lên), khi piston lên tới điểm chết trên van xả mở ra cho khí nén
đi vào các bình chứa.

-

Khối xi lanh và nắp được làm mát bằng chất lỏng dẫn từ hệ thống làm mát động
cơ. Dầu bôi trơn theo các đường dẫn dầu bên trong trục khuỷu đến các ổ thanh
24


truyền. Các ổ bi chính, các cổ khuỷu, các chốt piston và thành xy lanh được bôi
trơn bằng phương pháp vung t.

2.2.2. Bộ xử lý khơng khí (máy hút ẩm)
• Cấu tạo
1.Vỏ.
2.Máy sấy khơng khí.
3.Bộ giảm tiếng ồn.
4.Thiết bị tách dầu.
5.Van làm sạch khí nén.
6.Lõi.

Hình 2.4: Bộ phận xử lý khơng khí
- Khơng khí nén được nén từ máy nén, mặc dù đã được lọc trước khi đi vào máy
nén vẫn có thể chứa bụi bẩn, dầu và nước. Khơng khí bẩn sẽ làm giảm độ tin cậy

và hiệu quả của hệ thống phanh. Vì thế, trước khi đưa khơng khí vào dịng dẫn
động cần phải lọc bỏ bụi bẩn một lần nữa để tách lắng dầu và nước, đảm bảo khí
nén cung cấp cho hệ thống phanh sạch sẽ khơng có tạp chất.

• Ngun lý hoạt động

- Khơng khí được nén từ máy nén đi qua cổng nạp (supply port) của máy hút ẩm
tới bộ phận tách dầu, dầu bơi trơn được giữ lại rớt xuống bình chứa (sump) rồi
25