Nghiên cứu đề xuất xây dựng mạng xã hội học tập tại việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ

LÊ THỊ NHỊ

NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT XÂY DỰNG
MẠNG XÃ HỘI HỌC TẬP TẠI VIỆT NAM
Ngành: Công nghệ thông tin
Chuyên ngành: Công nghệ phần mềm
Mã số: 60 48 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRƯƠNG ANH HOÀNG

Hà Nội, 2012
1


MỤC LỤC
MỤC LỤC ........................................................................................................................... 2
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ............................................................................................ 5
MỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 6
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................................... 6
2. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................................... 7
3. Mục đích và phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 7
4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ............................................................................... 8
CHƢƠNG I : TỔNG QUAN VỀ MẠNG XÃ HỘI ......................................................... 9
1.1

Khái niệm mạng xã hội .................................................................................................. 9

1.1.1 Khái niệm ................................................................................................................. 9
1.1.2 Lịch sử .................................................................................................................... 10
1.1.3 Lợi ích ..................................................................................................................... 10
1.2 Các đặc tính của mạng xã hội ..................................................................................... 12
1.2.1 Dựa trên người dùng ............................................................................................ 12
1.2.2 Tính cá nhân .......................................................................................................... 12
1.2.3 Tương tác ............................................................................................................... 13
1.2.4 Dựa vào cộng đồng............................................................................................... 13
1.2.5 Phát triển mối quan hệ ......................................................................................... 13
1.2.6 Tính cảm xúc.......................................................................................................... 14
1.3 Các chức năng phần mềm của mạng xã hội .............................................................. 14
1.3.1
1.3.2
1.3.3
1.3.4
1.3.5
1.3.6
1.3.7
1.3.8

Cho phép tạo hồ sơ cá nhân (Profile) ................................................................ 14
Tìm và kết bạn ....................................................................................................... 15
Bình luận, gửi tin nhắn riêng (comment, private messaging) ........................ 15
Tạo nhóm và diễn đàn .......................................................................................... 15
Tạo blog ................................................................................................................. 16
Chia sẻ, đánh dấu, xếp loại ................................................................................. 16
Ảnh .......................................................................................................................... 16
Video/Audio ........................................................................................................... 16

CHƢƠNG II: MẠNG XÃ HỘI VÀ LĨNH VỰC GIÁO DỤC ..................................... 17

2


2.1 Giáo dục điện tử (E-Learning) và Cộng đồng học tập trực tuyến (Online learning
communities)............................................................................................................................ 17
2.1.1

Giáo dục điện tử (E-Learning)............................................................................ 17

2.1.2 Cộng đồng học tập trực tuyến ............................................................................. 17
2.2 Vai trò của mạng xã hội đối với giáo dục ................................................................. 19
2.3

Các ưu điểm và hạn chế của việc sử dụng mạng xã hội trong giáo dục ............... 20

2.3.1

Ưu điểm .................................................................................................................. 20

2.3.2 Những thách thức .................................................................................................. 22
2.4 Xu hướng ứng dụng mạng xã hội cho hoạt động giáo dục ..................................... 24
2.4.1

Xu hướng hiện nay ................................................................................................ 24

2.4.2

Đánh giá ................................................................................................................. 28

CHƢƠNG III: ĐỀ XUẤT XÂY DỰNG ......................................................................... 30
MẠNG XÃ HỘI HỌC TẬP............................................................................................. 30
3.1

Đặc điểm cần có của mạng xã hội học tập ................................................................ 30

3.1.1 An tồn, khép kín................................................................................................... 30
3.1.2 Dễ truy cập và sử dụng ........................................................................................ 30
3.1.3 Thể hiện luồng hoạt động .................................................................................... 31
3.1.4 Cơng nhận thành tích học tập ............................................................................. 31
3.1.5 Tạo hồ sơ hoạt động cá nhân .............................................................................. 31
3.1.6 Sự kiện .................................................................................................................... 32
3.1.7 Email/tin nhắn ....................................................................................................... 32
3.2 Phân tích yêu cầu hệ thống .......................................................................................... 32
3.2.1

Khái quát chung về hệ thống ............................................................................... 32

3.2.2
3.2.3

Các tác nhân của hệ thống .................................................................................. 33
Các usecase của hệ thống .................................................................................... 33

3.2.4 Một số tính năng cơ bản của hệ thống ............................................................... 34
3.2.5 Mô tả một số use case .......................................................................................... 40
3.2.6 Các yêu cầu phi chức năng và môi trường........................................................ 45
3.3 Thiết kế .......................................................................................................................... 46
3.3.1

Kiến trúc tổng thể của hệ thống .......................................................................... 46

3.3.2
3.3.3
3.3.4

Biểu đồ tuần tự (Phụ lục) ..................................................................................... 47
Biểu đồ thành phần ............................................................................................... 47
Biểu đồ triển khai .................................................................................................. 47

CHƢƠNG IV: CÀI ĐẶT THỬ NGHIỆM ..................................................................... 48
3


4.1 Các công nghệ sử dụng .................................................................................................... 48
4.1.1 Ngôn ngữ lập trình PHP .......................................................................................... 48
4.1.2 MySQL ........................................................................................................................ 48
4.1.3 CSS3 ............................................................................................................................ 48
4.1.4 PHP Yii Framework ................................................................................................. 48
4.1.5 jQuery ......................................................................................................................... 49
4.1.6 Ajax ............................................................................................................................. 49
4.1.7 Các tool ...................................................................................................................... 49
4.2 Một số chức năng chính của chương trình .................................................................... 49
4.2.1 Đăng ký thành viên ................................................................................................ 49
4.2.2 Gửi lời mời tới các thành viên khác .................................................................... 50
4.2.3 Gia nhập là giáo viên ............................................................................................ 50
4.2.4 Tạo lớp ................................................................................................................... 51
4.2.5 Gia nhập là học sinh ............................................................................................ 51
4.2.6 Giao diện Bài tập .................................................................................................. 52

4.2.7 Gửi bài giải ............................................................................................................ 53
4.2.8 Chấm điểm ............................................................................................................. 53
CHƢƠNG V: ĐÁNH GIÁ VÀ TRIỂN KHAI ............................................................... 54
5.1

Đánh giá mạng xã hội học tập classroom.net ........................................................... 54

5.2

Đánh giá khả năng triển khai mạng xã hội học tập tại Việt Nam .......................... 54

5.2.1 Điều kiện khả thi ...................................................................................................... 54
5.2.2 Các khó khăn khi triển khai ..................................................................................... 58
5.2.3 Biện pháp và kế hoạch triển khai ....................................................................... 58
KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 60
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 61
PHỤ LỤC .......................................................................................................................... 63

4


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 3. 1 Biểu đồ use case gói “Đăng ký, quản lý thơng tin cá nhân” ........................ 35
Hình 3. 2 Biểu đồ Use Case gói “Quản lý lớp học”.................................................... 36
Hình 3. 3 Biểu đồ Use Case gói “Bài tập”.................................................................. 37
Hình 3. 4 Biểu đồ Use Case gói “Bài kiểm tra” ......................................................... 38
Hình 3. 5 Biểu đồ Use Case gói “Đăng thơng báo” ................................................... 39
Hình 3. 6 Biểu đồ Use Case gói “Nhận lời nhắc” ...................................................... 39
Hình 3. 7 Biểu đồ usecase gói “Xem điểm” .............................................................. 40
Hình 3. 8 Kiến trúc tổng thể của hệ thống ............................................................... 46

Hình 3. 9 Biểu đồ thành phần .................................................................................. 47
Hình 3. 10 Biểu đồ triển khai ................................................................................... 47
Hình 4. 1 Giao diện đăng ký thành viên ................................................................... 50
Hình 4. 2 Giao diện gửi lời mời tới các thành viên khác ......................................... 50
Hình 4. 3 Đăng ký là giáo viên .................................................................................. 51
Hình 4. 4 Tạo lớp ...................................................................................................... 51
Hình 4. 5 Đăng ký là học sinh ................................................................................... 52
Hình 4. 6 Giao diện trao đổi về bài tập .................................................................... 52
Hình 4. 7 Giao diện gửi bài giải ................................................................................ 53
Hình 4. 8 Giao diện chấm điểm ................................................................................ 53

5


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Với sự phát triển không ngừng của công nghệ thông tin và sự thâm nhập
mạnh mẽ của Internet, cuộc sống của con người ngày càng gắn bó nhiều hơn với
mơi trường ảo. Sự ra đời của thế hệ web 2.0 tạo nên một cuộc cách mạng thật sự
trong thế giới Internet. Đó là cuộc cách mạng khơng chỉ về cơng nghệ mà cịn ở
cách thức sử dụng, trong đó mọi người cùng tham gia đóng góp cho xã hội ảo
tạo thành một mơi trường cộng đồng, chứ không chỉ đơn thuần “duyệt và xem”
như trước đây. Các loại dịch vụ web 2.0 như mạng xã hội, blog, các trang web
bán hàng trực tuyến… đang đạt đến một mức độ phát triển như vũ bão, và thực
sự làm khuấy động thế giới Internet. Trong đó, mạng xã hội đã và đang dần trở
thành một phần khơng thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Nó mang đến cho con
người cơ hội được kết nối một cách dễ dàng, để chia sẻ sở thích, thói quen và
suy nghĩ. Mạng xã hội đã trở thành một kho dữ liệu số ghi lại nhiều khía cạnh
khác nhau của cuộc sống của mỗi người.
Mạng xã hội có sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với tất cả mọi đối tượng, từ

người trẻ tuổi đến người trung niên, từ học sinh đến giáo viên, từ mọi lứa tuổi và
mọi ngành nghề…Con người đã dần chuyển đời sống thực của mình lên
Internet, Internet trở thành một môi trường đầy tiềm năng để phát triển các dịch
vụ kinh doanh, thương mại...Với số lượng lớn người dùng sử dụng các trag
mạng xã hội là học sinh, sinh viên, việc đưa giáo dục vào thế giới mạng xã hội là
một xu hướng cần được quan tâm nhằm tăng hiệu quả của giáo dục, đồng thời
làm giảm bớt những điều bất lợi mà mạng xã hội mang lại.
Hiện nay, xu hướng ứng dụng mạng xã hội trong các hoạt động giáo dục
trên thế giới ngày càng trở nên phổ biến và thể hiện sự phát huy hiệu quả của nó.
Trên thế giới đã có rất nhiều các trang mạng xã hội dành riêng cho cho học tập.
Ngoài ra, các trường học ở các nước cũng rất chú trọng việc đưa hoạt động giáo
dục vào các trang mạng xã hội phổ biến nhằm phát huy hiệu quả của mạng xã
hội với giáo dục …..
Việt Nam cũng không nằm ngoài sự bao phủ của các trang mạng xã hội.
Trước sự thâm nhập sâu rộng và ồ ạt của các trang mạng xã hội, nhiều nhà giáo
dục, nhiều bậc cha mẹ không tránh khỏi sự lo ngại trước ảnh hưởng tiêu cực mà
6


mạng xã hội và Internet mang lại đối với giới trẻ. Trước vấn đề này, các trường
học ở Việt Nam cũng hết sức quan tâm tới việc đưa các trang mạng xã hội vào
hoạt động giáo dục nhằm tận dụng những lợi thế mà mạng xã hội mang lại cũng
như hạn chế những tiêu cực của nó. Tuy nhiên hoạt động này cũng chưa thật sự
phát huy hiệu quả, không đủ tính thuyết phục để nhân rộng. Việc xây dựng một
trang mạng xã hội dành riêng cho học tập sẽ là một giải pháp hiệu quả, thực sự
phát huy hiệu quả ảnh hưởng tích cực của mạng xã hội đối với hoạt động giáo
dục.
Vì những lý do trên, đề tài ”Nghiên cứu đề xuất xây dựng mạng xã hội học
tập tại Việt Nam” được chọn làm đề tài cho luận văn cao học của tơi.
Sau khi trình bày tổng quan về mạng xã hội, Đề tài đi sâu vào tìm hiều,

phân tích các tính chất đặc trưng của mạng xã hội, phân tích mối quan hệ giữa
mạng xã hội và hoạt động học tập. Từ đó, Đề tài đưa ra những đặc tính cần có
của một mạng xã hội học tập và đề xuất xây dựng một mạng xã hội học tập ở
Việt Nam. Một mạng xã hội học tập mà trong đó có sự kết hợp các tính năng của
mạng xã hội thông thường vào môi trường học tập trực tuyến để phát huy hiệu
quả của mạng xã hội, đồng thời hạn chế những nhược điểm của nó.

2. Đối tƣợng nghiên cứu
 Các lý thuyết và kinh nghiệm thực tế về mạng xã hội, Giáo dục điện
tử (E-learning), cộng đồng học tập trực tuyến (Online Learning
Communities).
 Mối quan hệ giữa mạng xã hội và hoạt động học tập, giáo dục.
 Mơ hình giáo dục ứng dụng mạng xã hội phù hợp với Việt Nam.

3. Mục đích và phƣơng pháp nghiên cứu
Mục đích của nghiên cứu là nhằm đề xuất một mơ hình mạng xã hội dành
riêng cho học tập để góp phần làm phong phú các hình thức giáo dục, đào tạo,
phát huy hiệu quả của Internet đối với hoạt động giáo dục, đào tạo.
Phương pháp chủ yếu là tổng hợp, nghiên cứu dựa trên các kết quả nghiên
cứu đã có, từ đó đề xuất mơ hình, giải pháp phù hợp với thực trạng hiện tại ở
Việt Nam.

7


4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Kết quả nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ vai trò của các trang mạng xã hội
đối với hoạt động giáo dục, đào tạo. Kết quả nghiên cứu cũng sẽ đưa ra một mơ
hình học tập thơng qua Internet, góp phần làm đa dạng hơn các hình thức giáo
dục, đào tạo hiện nay cũng như phát huy hiệu quả của Internet trong hoạt động

học tập.

8


CHƢƠNG I : TỔNG QUAN VỀ MẠNG XÃ HỘI
1.1 Khái niệm mạng xã hội
1.1.1 Khái niệm
Ngày nay, các trang mạng xã hội chẳng hạn như MySpace, Facebook,
Twitter, Cyworld đã thu hút hàng triệu người sử dụng và ngày càng trở nên có
sức thu hút đối với cộng đồng sử dụng mạng Internet. Nhiều người đã sử dụng
các trang mạng xã hội theo cách được tích hợp với cuộc sống, cơng việc hàng
ngày của họ. Cuộc sống của con người ngoài xã hội thực đã được đưa lên mạng
xã hội ảo trên môi trường mạng.
Khái niệm: Mạng xã hội, hay gọi là mạng xã hội ảo, (tiếng Anh: social
network) là dịch vụ nối kết các thành viên cùng sở thích trên Internet lại với
nhau với nhiều mục đích khác nhau khơng phân biệt không gian và thời gian.
Theo Boyd và Ellison [6] định nghĩa, mạng xã hội là "các dịch vụ dựa trên
web cho phép cá nhân xây dựng một hồ sơ công khai hoặc công khai trong một
không gian giới hạn, công khai một danh sách những người dùng khác mà họ đã
có mối quan hệ, và xem và duyệt qua danh sách các kết nối được tạo ra bởi
những người khác trong hệ thống của họ”.
Mạng xã hội có những tính năng như chat, e-mail, phim ảnh, voice chat,
chia sẻ file, blog và diễn đàn. Mạng đổi mới hoàn toàn cách cư dân mạng liên
kết với nhau và trở thành một phần tất yếu của mỗi ngày cho hàng trăm triệu
thành viên khắp thế giới. Các dịch vụ này có nhiều phương cách để các thành
viên tìm kiếm bạn bè, đối tác: dựa theo group (ví dụ như tên trường hoặc tên
thành phố), dựa trên thông tin cá nhân (như địa chỉ e-mail hoặc tên hiển thị),
hoặc dựa trên sở thích cá nhân (như thể thao, phim ảnh, sách báo, hoặc ca nhạc),
lĩnh vực quan tâm: kinh doanh, mua bán...

Theo Wiki pedia [1]: “Hiện nay thế giới có hàng trăm mạng mạng xã hội
khác nhau, với MySpace và Facebook nổi tiếng nhất trong thị trường Bắc Mỹ và
Tây Âu; Orkut và Hi5 tại Nam Mỹ; Friendster tại Châu Á và các đảo quốc Thái
Bình Dương. Mạng xã hội khác gặt hái được thành công đáng kể theo vùng
miền như Bebo tại Anh Quốc, CyWorld tại Hàn Quốc, MiXi tại Nhật Bản và tại

9


Việt Nam xuất hiện rất nhiều các trang mạng xã hội như: Zing Me, YuMe,
nua.vn…” .

1.1.2 Lịch sử
Theo Wikipedia [1]:
Mạng xã hội xuất hiện lần đầu tiên năm 1995 với sự ra đời của trang
Classmate với mục đích kết nối bạn học, tiếp theo là sự xuất hiện của
SixDegrees vào năm 1997 với mục đích giao lưu kết bạn dựa theo sở thích.
Năm 2002, Friendster trở thành một trào lưu mới tại Hoa Kỳ với hàng triệu
thành viên ghi danh, tuy nhiên sự phát triển quá nhanh này cũng là con dao hai
lưỡi: server của Friendster thường bị quá tải mỗi ngày, gây bất bình cho rất
nhiều thành viên.
Năm 2004, MySpace ra đời với các tính năng như phim ảnh (embedded
video) và nhanh chóng thu hút hàng chục ngàn thành viên mới mỗi ngày, các
thành viên cũ của Friendster cũng lũ lượt chuyển qua MySpace và trong vòng
một năm, MySpace trở thành mạng xã hội đầu tiên có nhiều lượt xem hơn cả
Google và được tập đoàn News Corporation mua lại với giá 580 triệu USD.
Năm 2006, sự ra đời của Facebook đánh dấu bước ngoặt mới cho hệ thống
mạng xã hội trực tuyến với nền tảng lập trình "Facebook Platform" cho phép
thành viên tạo ra những công cụ (apps) mới cho cá nhân mình cũng như các
thành viên khác dùng. Facebook Platform nhanh chóng gặt hái được thành cơng

vược bực, mang lại hàng trăm tính năng mới cho Facebook và đóng góp khơng
nhỏ cho con số trung bình 19 phút mà các thành viên bỏ ra trên trang này mỗi
ngày.

1.1.3 Lợi ích
Bên cạnh những nguy cơ và phiền tối mà mạng xã hội mang lại cho cuộc
sống con người như: dễ lộ thông tin cá nhân, làm con người ngày càng xa rời
cuộc sống thực, tiêu tốn thời gian của người dùng thì khơng thể khơng kể tới
những lợi ích to lớn mà nó mang lại đối với cộng đồng.
Mạng xã hội làm cho thế giới trở nên mở hơn, con người gần gũi nhau hơn,
xóa tan mọi khoảng cánh về không gian và thời gian, tạo điều kiện cho sự phát
triển của hàng loạt lĩnh vực khác, trong đó có giáo dục, kinh doanh, quảng
cáo….
10


Mạng xã hội được xem là một môi trường lý tưởng để thực hành và phát
triển các kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp xã hội. Theo đề cập của Julie
Holmquist [10], một nghiên cứu gần đây của MacArthur Foundation cho thấy
rằng các hoạt động trực tuyến có thể giúp thanh thiếu niên học được những kỹ
năng xã hội quan trọng và phát huy nó trong các mối quan hệ bạn bè của mình,
và mơi trường có cấu trúc là hữu ích cho thực hành những kỹ năng này. Các
trang web mạng xã hội mở ra một môi trường truyền thơng lớn, mà ở đó con
người khơng bị rào cản bởi thời gian, bởi sự tự ti,…để thoải mái giao tiếp với
nhau.
Mạng xã hội cũng giúp người sử dụng tiếp cận và học hỏi được nhiều công
nghệ phức tạp hơn. Từ đó kỹ năng sử dụng máy tính để phục vụ cho các cơng
việc của bản thân mình cũng trở nên thành thạo, linh hoạt hơn.
Trong kinh doanh, mạng xã hội được xem là đòn bẩy cho maketing, với
khả năng mở rộng kết nối bạn bè vô hạn, các trang mạng xã hội giúp các doanh

nghiệp thiết lập được mối quan hệ với số đông khách hàng, dễ dàng quảng bá
sản phẩm của mình.
Trên thế giới, một số trang mạng xã hội dành riêng cho kinh doanh, thương
mại mà đối tượng tham gia chủ yếu là các doanh nghiệp như LinkedIn, đã tạo
nên một cộng đồng rộng mở, giúp các doanh nghiệp tìm được nhân viên ưu tú
cho doanh nghiệp của mình. Một ví dụ khác, mạng xã hội Yammer là mạng xã
hội dành riêng cho nội bộ mỗi doanh nghiệp, giúp cho các doanh nghiệp có thể
tự tạo cho mình một mơi trường trao đổi cơng việc khép kín của riêng doanh
nghiệp mình.
Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu và tiếp thị sản phẩm dựa trên các
“fan” page đã tỏ ra hiệu quả lớn lao về mặt tiếp thị đối với các công ty, thương
hiệu lớn. Hầu hết các thương hiệu lớn đều có trang “fan” trên các trang mạng xã
hội phổ biến như Facebook, Twitter, ví dụ như hãng Coca-cola, … Ngồi ra, các
cơng ty có thể xây dựng các video tiếp thị và quảng bá trên các trang mạng xã
hội, đặc biệt là YouTube.
Trong giáo dục, mạng xã hội là một công cụ lý tưởng để truyền tải những
kiến thức, bài tập, những cuộc thảo luận giữa giáo viên và học sinh hay giữa
giáo viên với phụ huynh học sinh giúp người học và người dạy gần gũi nhau
hơn, từ đó nâng cao hiệu quả của hoạt động giáo dục. Với những lợi ích dễ thấy
11


của mạng xã hội, nhiều trường học trên thế giới và ở Việt Nam đã bắt đầu sử
dụng các trang mạng xã hội để hỗ trợ giáo dục trong việc giúp học sinh tiếp cận
với bài tập nhanh chóng, đồng thời cung cấp những trợ giúp kịp thời với những
học sinh gặp khó khăn trong bài vở.

1.2 Các đặc tính của mạng xã hội
Các trang mạng xã hội có những đặc tính làm cho nó khác biệt so với các
trang web thơng thường. Các đặc tính đó là: Dựa trên người dùng, tính cá nhân,

tính tương tác, tính cộng đồng, tính mở rộng quan hệ, tính cảm xúc vượt nội
dung.

1.2.1 Dựa trên ngƣời dùng
Trước khi các mạng xã hội như Facebook hay MySpace trở thành phổ biến
như hiện nay, các trang web dựa trên nội dung thường được cập nhật bởi một
người dùng và được đọc bởi khách truy cập Internet. Dịng thơng tin theo một
hướng duy nhất, và sự định hướng nội dung cập nhật trong tương lai được xác
định bởi các quản trị web hay người viết chuyên nghiệp.
Ngược lại, mạng xã hội trực tuyến được xây dựng và định hướng bởi chính
người sử dụng. Người dùng sẽ quyết định nội dung của các trang mạng xã hội
trực tuyến. Nếu khơng có người sử dụng, mạng sẽ là một không gian trống rỗng
với các diễn đàn trống, ứng dụng trống, và các phòng chat trống. Người dùng
lấp đầy các khoảng trống đó với các cuộc đàm thoại và các nội dung đăng tải. Sự
định hướng nội dung đó được xác định bởi bất cứ ai tham gia vào cuộc thảo
luận. Đây là những gì tạo nên sự thú vị và tính động mà mạng xã hội mang lại
cho người dùng Internet.

1.2.2 Tính cá nhân
Ở các trang mạng xã hội, mỗi thành viên đều có một hồ sơ với một trang cá
nhân của riêng mình. Người dùng có quyền thiết lập các thông tin cá nhân, đăng
tải các bài viết và thiết lập cho nó tính riêng tư, cơng khai cho tồn bộ bạn bè
hoặc cơng khai trong giới hạn một số thành phần bẹn bè của họ. Tính cá nhân
này làm cho các trang mạng xã hội có tính năng blog. Đây cũng chính là một
trong những đặc tính làm nên sự hấp dẫn của các trang mạng xã hội hiện thời.

12


1.2.3 Tƣơng tác

Một đặc tính khác của các mạng xã hội hiện đại là sự tương tác. Điều này
có nghĩa là một mạng xã hội không chỉ là một tập hợp các chatroom và các diễn
đàn nữa. Các trang web như Facebook được có rất nhiều các ứng dụng chơi
game trên mạng, nơi người dùng có thể chơi poker với nhau hoặc thách thức
một người bạn với một giải đấu cờ vua. Các mạng xã hội đang nhanh chóng trở
thành một trị giải trí được lựa chọn nhiều hơn truyền hình bởi vì nó khơng chỉ
có giải trí, mà đó là một cách để kết nối và vui chơi với bạn bè.

1.2.4 Dựa vào cộng đồng
Các mạng xã hội được xây dựng và phát triển mạnh từ những khái niệm
cộng đồng. Điều này có nghĩa là giống như cộng đồng hoặc nhóm xã hội trên
tồn thế giới được thành lập dựa trên niềm tin hay sở thích chung của các thành
viên, mạng xã hội cũng dựa trên một nguyên tắc như vậy. Trong thời đại mạng
xã hội trực tuyến hiện nay, chúng ta sẽ tìm thấy tiểu cộng đồng những người
chia sẻ sự tương đồng với nhau, chẳng hạn như các cựu sinh viên của một
trường trung học cụ thể, hoặc một nhóm bảo vệ động vật. Người dùng khơng chỉ
có thể khám phá bạn bè mới trong các cộng đồng dựa trên sở thích, mà cịn có
thể tìm và kết nối lại với bạn bè cũ mà người đó đã mất liên lạc nhiều năm trước
đây.

1.2.5 Phát triển mối quan hệ
Không giống như các trang web trước đây, các mạng xã hội cho phép phát
triển mạnh các mối quan hệ. Cộng đồng trên các trang mạng xã hội trực tuyến là
một cộng đồng mở, ở đó người dùng được thoải mái lựa chọn và phát triển các
mối quan hệ của mình. Người dùng càng có nhiều mối quan hệ trong mạng,
càng thiết lập thêm nhiều các mối quan hệ khác dựa trên các mối quan hệ đã có.
Khi một người chỉ có 20 số liên lạc và người đó đăng tải một ghi chú hoặc cập
nhật nội dung nào đó trên trang mạng xã hội, nội dung đó sẽ được phát tán và
cập nhật những bình luận từ các mối quan hệ của bạn, bạn bè của các mối quan
hệ đó, kết quả là người đó có thể có thêm số bạn bè gấp nhiều lần số 20 nếu

muốn.

13


Mặt khác các trang mạng xã hội trực tuyến cũng gợi ý giúp người dùng
những người “có thể bạn biết” để người đó có thể chủ động kết bạn và gia tăng
thêm các mối quan hệ.

1.2.6 Tính cảm xúc
Một đặc tính độc đáo của các mạng xã hội là yếu tố cảm xúc. Trong khi các
trang web trước đây đã tập trung chủ yếu vào việc cung cấp thông tin cho khách
truy cập, mạng xã hội thực sự cung cấp cho người dùng với cảm giác an toàn để
chia sẻ và ý thức rằng khơng có vấn đề gì là q khó khăn, bế tắc, bạn bè của họ
ln ở bên cạnh họ, lắng nghe họ nói bất kỳ lúc nào. Cho dù đau khổ vì li dị,
chia tay hoặc bất kỳ cuộc khủng hoảng gia đình nào khác, mọi người đều thấy
rằng khả năng giao tiếp trực tuyến với hệ thống bạn bè của họ cung cấp rất nhiều
hỗ trợ về mặt tinh thần cho họ. Chính vì điều này, con người cảm thấy tự tin,
gần gũi và dễ chia sẻ với nhau hơn khi ở trên mạng xã hội.

1.3 Các chức năng phần mềm của mạng xã hội
1.3.1 Cho phép tạo hồ sơ cá nhân (Profile)
Profiles là trang duy nhất mà một cá nhân có thể thể hiện những gì thuộc về
riêng mình. Sau khi tham gia một trang mạng xã hội, một cá nhân được yêu cầu
điền vào các mẫu bao gồm các câu hỏi. Profile được tạo ra bằng cách sử dụng
câu trả lời cho những câu hỏi này, các câu hỏi thường bao gồm các mơ tả như
tuổi tác, địa chỉ, sở thích, và "những thơng tin về bản thân". Hầu hết các trang
khuyến khích người sử dụng đăng tải ảnh cá nhân làm ảnh hồ sơ của mình. Một
số trang web cho phép người sử dụng nâng cao profile của họ bằng cách thêm
các nội dung đa phương tiện hoặc thay đổi profile của họ. Một số khác, chẳng

hạn như Facebook, cho phép người dùng thêm các mô-đun ("Applications")
nhằm nâng cao hồ sơ của họ.
Thể hiện của một profile sẽ khác nhau bởi mỗi trang mạng và người sử
dụng. “Theo mặc định, hồ sơ trên Friendster và Tribe.net được thu thập thông tin
của công cụ tìm kiếm, cho chúng hiển thị với bất kỳ ai, bất kể người đó có tài
khoản hay khơng” [6]. Các trang web như MySpace cho phép người dùng lựa
chọn để hồ sơ của họ là công khai hoặc chỉ dành cho bạn bè “Friend Only”.
Facebook có một cách tiếp cận khác, theo mặc định, người sử dụng là một phần
của mạng có thể xem profile của nhau, trừ khi chủ sở hữu hồ sơ không cho phép.
14


Sự thay đổi cấu trúc xung quanh khả năng hiển thị và truy cập là một trong
những cách chính mà các trang mạng xã hội phân biệt lẫn nhau.

1.3.2 Tìm và kết bạn
Sau khi tham gia một trang mạng xã hội, người sử dụng được nhắc nhở để
xác định những người khác trong hệ thống mà họ có mối quan hệ. Tên gọi
(nhãn) cho mối quan hệ này tùy thuộc các trang khác nhau, phổ biến là
"Friends", "Contact", và "Fan". Hầu hết các trang mạng xã hội yêu cầu xác nhận
hai chiều cho mối quan hệ Friendship, tuy nhiên một số trang lại không yêu cầu
hai chiều. Những mối quan hệ một chiều này đôi khi được dán nhãn là "Fan"
hoặc "Follower", nhiều trang gọi là “Friend”.
Việc hiển thị công khai các kết nối là một thành phần quan trọng của các
trang mạng xã hội. Danh sách bạn bè có chứa các liên kết đến hồ sơ cá nhân của
mỗi người, cho phép người xem có thể đi qua mạng lưới bởi việc bấm chuột trên
danh sách này. Trên hầu hết các trang mạng xã hội, danh sách bạn bè của một cá
nhận được hiển thị với bất cứ ai được phép xem hồ sơ của họ, mặc dù cũng có
những ngoại lệ.

1.3.3 Bình luận, gửi tin nhắn riêng (comment, private messaging)
Hầu hết các trang mạng xã hội đều cung cấp một cơ chế cho người dùng để
lại thông điệp lên trang cá nhân của bạn bè. Tính năng này thường liên quan đến
việc để lại "comment", mặc dù các trang web sử dụng các nhãn khác nhau cho
tính năng này. Ngồi ra, các trang mạng xã hội thường có một tính năng tin nhắn
cá nhân (private messaging) tương tự như webmail.

1.3.4 Tạo nhóm và diễn đàn
Hầu hết các mạng xã hội có diễn đàn. Đây là nơi người dùng có thể gửi suy
nghĩ, câu hỏi và ý kiến của mình. Nó cũng là nơi cá nhân có thể giao tiếp
với một nhóm bạn bè mà tất cả đều có cùng mối quan tâm hoặc vấn đề chung.
Nhiều mạng xã hội cung cấp tính năng nhóm. Nếu bản thân chúng khơng
có một nhóm mà người dùng thích, người dùng có thể tạo ra một nhóm của riêng
mình. Nhóm chỉ một nhóm người. Họ tham gia vào nhóm bởi vì tất cả họ đều có
một cái gì đó chung.

15


Có thể có các nhóm dựa trên bất cứ điều gì. Nhóm có thể là các thành viên
của một lớp học, là những người có một sở thích chung nào đó...

1.3.5 Tạo blog
Hầu hết các mạng xã hội cung cấp cho người dùng một blog. Ở đây người
dùng có thể viết về bất kỳ điều gì. Nó giúp cho bạn bè cập nhật thông tin về
cuộc sống của họ, về những suy nghĩ, những điều xảy ra trong cuộc sống của
họ…. Một blog có thể là cá nhân, hoặc khơng liên quan tới ai, nếu như người
dùng muốn.

1.3.6 Chia sẻ, đánh dấu, xếp loại

Các trang mạng xã hội cho phép người dùng được đánh dấu vào các bức
ảnh hay đánh giá/xếp loại các blogs, các câu trả lời. Mạng xã hội cũng cung cấp
tính năng cho phép các thành viên chia sẻ thông tin cá nhân cũng như các dữ
liệu khác với bạn bè.

1.3.7 Ảnh
Các thành viên có thể đưa ảnh lên các trang mạng xã hội và trong một số
trường, các bức ảnh sẽ được sắp xếp vào các album. Đôi khi các mạng xã hội sẽ
chỉ cho phép thành viên thêm một số lượng nhất định các bức ảnh vào hồ sơ của
họ.

1.3.8 Video/Audio
Các trang mạng xã hội cũng cho phép người dùng đăng tải các file
video/audio. Một số trang mạng xã hội cho phép người dùng tự đăng tải video
của cá nhân lên mạng. Một số trang sẽ cho phép người dùng đăng tải các file
video lên thư viện video của riêng trang đó. Một số khác chỉ cho phép người
dùng đăng tải file video vào hồ sơ của chính họ.

16


CHƢƠNG II: MẠNG XÃ HỘI VÀ LĨNH VỰC GIÁO DỤC
2.1 Giáo dục điện tử (E-Learning) và Cộng đồng học tập trực
tuyến (Online learning communities)
2.1.1 Giáo dục điện tử (E-Learning)
Khái niệm E-learning đã ra đời khá lâu cùng với việc ứng dụng công nghệ
thông tin và truyền thông. Tuy nhiên, cho tới hiện tại vẫn còn nhiều quan điểm
khác nhau về e-learning. Có thể định nghĩa e-learning theo một số quan điểm
dưới đây.
E-learning bao gồm tất cả các hình thức điện tử hỗ trợ học tập và giảng

dạy. Các hệ thống thông tin và truyền thông, cho dù là mạng học tập hay không,
phục vụ như là phương tiện truyền thông cụ thể để thực hiện quá trình học tập.
Thuật ngữ này vẫn rất có thể được sử dụng để nói về việc học tập trong lớp học
hoặc ngoài lớp học thơng qua cơng nghệ.
E-learning là máy tính và mạng cho phép chuyển giao kỹ năng và kiến
thức. Các ứng dụng E-learning và các quá trình bao gồm học tập dựa trên Web,
học tập dựa trên máy tính, giáo dục ảo và hợp tác kỹ thuật số. Nội dung được
phân phối qua Internet, mạng nội bộ /extranet, băng âm thanh hoặc video, truyền
hình vệ tinh, và CD-ROM trong các hình thức văn bản, hình ảnh, hoạt hình,
video và âm thanh.
Ngày nay, có thể cho rằng các cơng nghệ mới có thể hỗ trợ một cách mạnh
mẽ đối với giáo dục. Đặc biệt là trong lứa tuổi trẻ, trẻ em có thể sử dụng các
tương tác rất lớn của các phương tiện truyền thông mới, và phát triển kỹ năng,
kiến thức, nhận thức của thế giới, dưới sự theo dõi cha mẹ chúng. Trong bối
cảnh, chưa thể thay thế cách học tập truyền thống, nhưng trong thời đại tiến bộ
công nghệ nhanh chóng và giảm thiểu khoảng cách thơng qua việc sử dụng
Internet, tất cả mọi người phải được trang bị kiến thức cơ bản của cơng nghệ,
cũng như sử dụng nó như một phương tiện để đạt đến một mục tiêu cụ thể.

2.1.2 Cộng đồng học tập trực tuyến
Một cộng đồng học tập trực tuyến là một địa điểm công cộng hay riêng tư
trên Internet để giải quyết nhu cầu học tập của các thành viên của nó bằng cách
tạo điều kiện thuận lợi cho học tập peer-to-peer. Thông qua mạng xã hội và giao
17


tiếp qua trung gian máy tính, mọi người làm việc như một cộng đồng để đạt
được một mục tiêu cùng nhau học tập. Mục tiêu học tập có thể được đề xuất bởi
chủ sở hữu cộng đồng hoặc có thể phát sinh các cuộc thảo luận giữa các thành
viên để phản ánh các nguyện vọng cá nhân. Trong một cộng đồng học tập trực

tuyến, mọi người chia sẻ kiến thức thông qua thảo luận bằng văn bản (đồng bộ
hoặc không đồng bộ), âm thanh, video, hoặc các phương tiện hỗ trợ Internet
khác. Sự kết hợp các trang cá nhân với mạng xã hội để tạo ra môi trường với cơ
hội cho sự trình bày quan điểm cá nhân.
Các dạng của cộng đồng học tập trực tuyến bao gồm cộng đồng e-learning
và cộng đồng học tập hỗn hợp. Cộng đồng học tập trực tuyến có thể được phân
loại dựa trên tri thức, dựa trên thực hành và dựa trên tác vụ. Cộng đồng học tập
trực tuyến có thể tập trung vào khía cạnh cá nhân, q trình hoặc cơng nghệ.
Chúng có thể sử dụng công nghệ và công cụ trong nhiều loại khác nhau:
- Đồng bộ (chẳng hạn như tin nhắn)
- Không đồng bộ (như bảng tin và các diễn đàn)
- Blog
- Quản lý khóa học (Moodle, Lectureshare..)
- Hợp tác (như wiki)
- Mạng xã hội
Học tập trên môi trường trực tuyến cũng có thể cung cấp đầy đủ những đặc
tính của cách học truyền thống face-to-face, ví dụ như, các thành viên của bất kỳ
cộng đồng học trực tuyến nào cũng có thể nêu những suy nghĩ của mình, nhận
xét trên những gì người khác nói, cộng tác vì sở thích và lợi ích chung, chia sẻ
thơng tin theo nhiều cách. Việc học tập trực tuyến khá thu hút học sinh và hỗ trợ
đắc lực đối với các khóa học truyền thống.
Môi trường học tập trực tuyến đang dần thay đổi cách học truyền thống của
người dân vì sự thâm nhập ngày càng sâu rộng của Internet. Môi trường học tập
trực tuyến đã được hình thành và ngày càng có nhiều người tham gia vào các
website để học hỏi lẫn nhau. Các thành viên của môi trường học tập trực tuyến
đến từ nhiều nơi khác nhau, có trình độ học vấn và mức độ hiểu biết khác nhau,
tuy nhiên họ gặp nhau ở chủ đề, lĩnh vực mà họ sẽ học tập. Kết quả là, môi
18

trường học tập trực tuyến sẽ tạo ra kiến thức và chia sẻ chúng với số lượng
người rất lớn thông qua Internet.

2.2 Vai trò của mạng xã hội đối với giáo dục
Sự phát triển của công nghệ thông tin, sự bùng nổ của Internet và đặc biệt
sự ra đời của web 2.0 làm cho con người, trong đó có học sinh, sinh viên được
đắm mình trong rất nhiều cơng nghệ web 2.0 như blog, twitter, podcasts, wikis,
trang mạng xã hội, chia sẻ video và ảnh. Họ sử dụng các công nghệ đó để tạo ra
cuộc sống online dường như liền mạch với cuộc sống thật thường ngày. Internet
đang đóng một vài trị ngày càng quan trọng khơng chỉ với đời sống xã hội của
sinh viên, học sinh mà cả với giáo dục. Giáo dục đang chuyển sang công cụ web
2.0, sử dụng khả năng của chúng để tạo ra, hợp tác và chia sẻ thông tin.
Các trang mạng phổ biến hiện nay với số lượng khổng lồ thành viên như
myspace, facebook… trong đó số lượng lớn thành viên là học sinh, sinh viên.
Theo nghiên cứu “The 2007 Pew Internet and American Life”: “48% thanh thiếu
niên truy cập các trang mạng xã hội hàng ngày hoặc thường xuyên hơn với
nhiều lần trong ngày” [11].
Ngoài tỷ lệ sử dụng đáng kinh ngạc trong giới học sinh, sinh viên, các trang
mạng xã hội có những tính năng có thể áp dụng cho giáo dục, như: thơng báo,
nhắn tin, email, gửi video, hình ảnh. Ngồi ra, một số trang mạng xã hội cịn cho
phép tạo thêm các ứng dụng, khi đó hồn tồn có thể hỗ trợ cho chức năng giáo
dục.
Ngoài lợi thế về tỷ lệ sử dụng cao và một số lợi ích về mặt cơng nghệ, các
trang mạng xã hội có thể cung cấp rất nhiều lợi thế khác về mặt sư phạm cho cả
giáo viên và học sinh.
Các trang mạng xã hội là một mạng lưới kết nối các học sinh, sinh viên với
nhau, gián tiếp tạo ra một cộng đồng học tập. Các học sinh có thể giúp đỡ và hỗ
trợ bạn bè của mình bằng cách xây dựng các khóa học của mình trong cộng
đồng được xây dựng bởi chính họ. Nhiều nghiên cứu cho rằng, sinh viên học
thơng qua trao đổi trên diễn đàn trực tuyến, qua các trang mạng xã hội thường

hiệu quả hơn so với cách học truyền thống.
Các trang mạng xã hội làm tăng sự giao tiếp của các giáo viên và học sinh
trong các cách thức giao tiếp dựa trên nền web. Các trang mạng xã hội giúp giáo
19


viên tương tác với học sinh của họ về các bài tập, các sự kiện sắp tới, các link có
ích và các bài tập bên ngoài phạm vi lớp học.
Học sinh có thể sử dụng các trang mạng xã hội để liên lạc với các bạn cùng
lớp về các câu hỏi trao đổi về bài tập trên lớp, tranh luận cũng như hợp tác với
các bài tập hoặc các đồ án theo nhóm trên mơi trường online.
Xây dựng mối quan hệ trực diện giữa giáo viên và học sinh, mạng xã hội
cho phép học sinh xem hồ sơ của giáo viên có chứa thơng tin cá nhân, sở thích,
nền tảng, và bạn bè, có thể nâng cáo động lực học tập của học sinh, nâng cao
hiệu quả học tập cũng như khơng khí trong lớp học.
Mạng xã hội cũng là một môi trường tuyệt vời để các thầy cô giáo nâng cao
kiến thức chun mơn của mình. Thơng qua các mối quan hệ được thiết lập trên
các trang mạng xã hơi, các giáo viên có thể chia sẻ cho nhau những kinh nghiệm
giảng dạy, kiến thức chuyên môn. Trước một kế hoạch dạy học, một phương
pháp dạy học mới hay một vấn đề cần giải quyết, giáo viên có thể đưa ra để tất
cả mọi người cùng thảo luận và cuối cùng, từ rất nhiều ý kiến bổ ích, người giáo
viên đó có thể thu lại được những kết quả rất tốt để phục vụ cho nâng cao
chuyên môn và phục vụ cơng tác giảng dạy của mình.
Các mạng xã hội còn là cầu nối giúp rút ngắn khoảng cách giữa nhà trường
và gia đình. Các trang mạng xã hội là kênh liên lạc nhanh nhất, tiện dụng nhất
giữa các thầy cô và phụ huynh học sinh. Qua các thông tin được cập nhật lên
mạng xã hội, cha mẹ có thể biết tình hình học tập của con cái mình ra sao. Điều
này giúp tăng cường sự gắn bó và củng cố niềm tin giữa các bậc phụ huynh đối
với các thầy cơ giáo của con mình.

2.3 Các ƣu điểm và hạn chế của việc sử dụng mạng xã hội
trong giáo dục
2.3.1 Ƣu điểm
Trong lĩnh vực giáo dục, các trang web mạng xã hội cung cấp cho học sinh
sự kết nối với các học sinh khác, các nhà giáo dục, các quản trị viên, cựu học
sinh, cả trong và ngoài tổ chức hiện tại mà học sinh đó tham gia. Các trang mạng
xã hội có những tính năng khiến cho nó có lợi thế trong việc thu hút học sinh,
giáo viên sử dụng nó là một cơng cụ đắc lực cho việc học tập.
20


2.3.1.1 Tính linh hoạt
“Tính linh hoạt thể hiện ở chỗ, mạng xã hội mở rộng sự lựa chọn cho người
học về học cái gì, học khi nào, học nơi và học thế nào. Nó hỗ trợ nhiều cách học
tập khác nhau, bao gồm cả e-learning. Tính linh hoạt có nghĩa là dự đốn, và đáp
ứng được nhu cầu ln thay đổi và mong đợi của giáo dục” [14]. Tính linh hoạt
là một trong những yếu tố hấp dẫn nhất của việc học trực tuyến trong mạng xã
hội. Phương pháp hỗn hợp kết hợp cách học face-to-face và học tập trực tuyến
sẽ là phương pháp thích hợp hơn so với cách học tập trực tuyến đơn thuần. Lớp
học face-to-face cho phép hiểu được mức độ cao của biểu lộ cảm xúc, trong khi
sự tiện lợi và linh hoạt của các yếu tố trực tuyến thúc đẩy sinh viên hoàn thành
nhiệm vụ học tập của mình hơn.
Mạng xã hội góp phần thể hiện các quan điểm khác nhau của học sinh, diễn
đàn chẳng hạn như chat rooms tồn tại trong mạng xã hội cung cấp cơ hội để học
sinh trao đổi quan điểm về các chủ đề, làm tăng cơ hội để các học sinh nắm bắt
tận dụng được các quan điểm khác nhau và giúp hình thành một nền tảng kiến
thức vững chắc cho học sinh.
Các lý thuyết giáo dục xác nhận rằng sự tương tác của con người là một
yếu tố quan trọng trong quá trình học tập. Và mạng xã hội cung cấp sự tương tác
này một cách hiệu quả thơng qua những lớp học ảo, phịng chat và các cuộc họp

qua video.
2.3.1.2 Tính lặp lại
Việc ghi nhớ thơng tin tri thức phụ thuộc vào tất cả các giác quan của
chúng ta, trong khi phản ứng phụ thuộc vào các tính năng của cá nhân và động
lực học. Vì vậy, thông tin phải được cung cấp một cách lặp lại nhiều lần, điều
này hiếm khi được cung cấp bởi các phương pháp giáo dục truyền thống. Thông
tin trên các trang mạng xã hội được cung cấp theo cách này thơng qua các trang
web, nghĩa là, người học có thể lấy thông tin được cung cấp trên các trang web
ngay lập tức hoặc sau này.
2.3.1.3 Tính thuận tiện và dễ truy cập
Các mạng xã hội cung cấp sự dễ dàng và nhanh chóng trong việc truy cập,
rà sốt, cập nhật và chỉnh sửa tài liệu học tập cần thiết bất cứ lúc nào và bất cứ
nơi đâu. Ngồi ra, nó cho phép tùy chọn để lựa chọn tài liệu học tập từ số lượng
21


lớn các khóa học đã được cung cấp trực tuyến mà người học cần và nó cũng làm
cho việc phân phối các tài liệu học tập trở nên dễ dàng hơn.
Các mạng xã hội giúp làm giảm căng thẳng và tăng sự hài lịng của sinh
viên. Nó cho phép mỗi học sinh (chậm hoặc nhanh) được học tập, nghiên cứu tại
nơi của họ với tốc độ của chính họ và không bị chi phối bởi những học sinh bên
cạnh. Hơn nữa, các trang mạng xã hội giúp các học sinh dễ dàng để tham gia các
cuộc thảo luận ở bất kỳ lúc nào, hoặc có thể thăm các lớp học khác và các giáo
viên từ xa trong chat room.
Nó có thể cung cấp sự hiểu biết mạnh mẽ, phong phú hơn và tăng việc lưu
giữ trên các chủ đề, do sử dụng nhiều yếu tố của e-learning, ví dụ: đa phương
tiện, câu đố, tương tác ... vv và khả năng đào tạo lại để có thể hiểu rõ vấn đề.
Mạng xã hội cho phép truy cập vào các khóa học có sẵn trong trang web
của họ, cho phép người học theo dõi trực tuyến tại bất kỳ thời điểm nào nếu xét
thấy thích hợp, và khắc phục những hạn chế của khơng gian và thời gian trong

q trình giáo dục. Kết quả là, nó giúp giải quyết sự xung đột của thời gian biểu.

2.3.2 Những thách thức
2.3.2.1

Tính riêng tư

Ngày nay, các trang web mạng xã hội như Facebook và Twitter luôn mở
cửa cho bất cứ ai muốn tham gia. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, người dùng bày
tỏ mối quan tâm rất mạnh mẽ về tính bảo mật của những thông tin cá nhân của
họ, nhưng lại không thật sự thận trọng trong việc giữ gìn nó [14]. Mặc dù việc
cung cấp thông tin cá nhân trên các trang mạng xã hội là tự chọn, người dùng
càng ngày càng thoải mái hơn với việc hiển thị rất nhiều thông tin cá nhân trực
tuyến. Vì vậy, một trong những mối quan tâm chính cho người dùng đăng ký
vào các trang web này là tính riêng tư, bí mật. Tính bí mật là các thông tin mà
người sử dụng đặt trên mạng xã hội như thế nào? Ai có quyền truy cập vào
thơng tin và nó được sử dụng cho mục đích gì? Vai trị người là cha mẹ, học
sinh, nhà giáo dục và phát triển trang web cần được hiểu như thế nào để đảm
bảo một cá nhân hiểu quyền riêng tư của mình và thực hiện nó cho phù hợp? Vì
vậy, sự riêng tư là một trong những trở ngại đã phải đối mặt với việc sử dụng
các mạng xã hội trong giáo dục.

22


2.3.2.2

Ảnh hưởng của các mối quan hệ

Thông qua mạng xã hội, mỗi người có rất nhiều bạn, nhưng chất lượng và

độ tin cậy của những mối quan hệ này không phải là luôn luôn ổn. Mặt khác, dữ
liệu trên các trang web mạng xã hội cho một người không phải là luôn luôn
100% trung thực và đáng tin cậy, và họ không xác minh các chi tiết cá nhân
(tuổi, địa điểm, ...) của các thành viên của họ. Các trang mạng xã hội cung cấp
cơ hội để các cá nhân thể hiện rõ ràng và chính xác bản thân mình, nhưng chính
điều này cũng mang lại khả năng các thơng tin trên các trang mạng xã hội có thể
bị lợi dụng vào các mục đích xấu. Càng nhiều bạn bè, thông tin của mỗi cá nhân
càng được phổ biến rộng rãi hơn, và càng có nguy cơ bị lợi dụng nhiều hơn. Vì
vậy, có nhiều bạn bè thơng qua các trang web mạng xã hội có thể sẽ có hại hơn
là có lợi. Điều này sẽ ảnh hưởng đến việc sử dụng các mạng xã hội trong giáo
dục.
2.3.2.3

Tiêu tốn thời gian

Các trang mạng xã hội trở thành một phần không thể thiếu được trong cuộc
sống hàng ngày của mỗi người dùng Internet. Điều này có ảnh hưởng đến sức
khỏe của cá nhân, bởi vì việc sử dụng rất nhiều thời gian duyệt các mạng xã hội
có thể ảnh hưởng đến cách các gen hoạt động trong cơ thể con người, và làm suy
yếu các cấp miễn dịch và nội tiết tố, và chức năng của động mạch. Ngồi ra, nó
cũng có tác động đến sức khỏe tâm thần. Hơn nữa, việc sử dụng các mạng xã hội
trong giáo dục có thể gây ra thiếu động lực hướng tới học tập và có thể gây ra
nhàm chán ngồi trước máy tính trong một thời gian dài, đặc biệt là nếu các tài
liệu khoa học được trình bày là các hiệu ứng âm thanh và hình ảnh đó sẽ thu hút
người học đối với việc học tập.
Các trang mạng xã hội cũng thường hấp dẫn người sử dụng bởi các quảng
cáo, các ứng dụng hay. Điều này chi phối hoạt động và sự chú ý của học sinh
đối với công việc học tập của mình.
2.3.2.4

Giao tiếp khơng đầy đủ

Giáo dục điện tử dựa trên môi trường mạng là sự giao tiếp gián tiếp thông
qua văn bản, người học và người dạy không được mặt-đối-mặt với nhau vì vậy
nó sẽ khơng thể có những tranh luận, giải thích thuyết phục và rõ ràng như trong
giáo dục truyền thống. Học viên phải đối mặt với một số khó khăn thơng qua các
mạng xã hội để bày tỏ quan điểm và ý tưởng của mình bằng văn bản. Bởi nhiều
23


người học thích thể hiện ý tưởng của mình bằng lời nói và đó là cách tiếp cận họ
đã sử dụng thành thục trong nhiều năm qua. Trong khi người sử dụng e-learning
cần được tiếp thu kỹ năng viết để thể hiện ý tưởng và ý kiến của họ một cách tự
do. Giao tiếp trên môi trường trực tuyến làm hạn chế khả năng biểu cảm của mỗi
cá nhân thông qua nét mặt, cử chỉ, ngữ điệu giọng nói của mình.

2.4 Xu hƣớng ứng dụng mạng xã hội cho hoạt động giáo dục
2.4.1 Xu hƣớng hiện nay
a) Thành lập các trang giáo dục trên các trang mạng xã hội hiện có
Trước sự bao phủ rộng khắp mạnh mẽ của mạng xã hội đối với mọi mặt
trong đời sống xã hội, đặc biệt là đối với giới học sinh, sinh viên, một số trường
học của các quốc gia trên thế giới đã chuyển từ việc ngăn chặn, nghiêm cấm các
trang mạng xã hội sang việc sử dụng nó như một cơng cụ hữu ích phục vụ đắc
lực cho việc học tập và giảng dạy của học sinh và giáo viên.
Theo thống kê của một tạp chí tại Mỹ, khá nhiều trường học ở nước này đã
đưa mạng xã hội trở thành một công cụ giao tiếp mới cho các thầy cô và học
sinh cũng như phụ huynh của họ. Ví dụ, tại trường New Milford High School ở
bang New Jersay, trang chính thức của trường trên facebook đã có tới 1100
thành viên cập nhật các thông tin về sự kiện thể thao cũng như các bài học [8].
Với sự ảnh hưởng tích cực của mạng xã hội, các chính quyền ở Mỹ đã

chuyển từ ngăn chặn các trang mạng xã hội như Twitter và Facebook sang việc
cho phép giáo viên sử dụng một số trang web truyền thông- xã hội như YouTube
và Twitter để phục vụ mục đích giảng dạy. Một trường tiểu học ở bang
Kentucky cũng đã sử dụng Twitter như một phương tiện để giao tiếp với học
sinh như cập nhật thông tin về lớp học, cho phép học sinh đăng các bài viết ngắn
về nội dung mình vừa học và cung cấp kết quả học tập của học sinh đến phụ
huynh [13].
Facebook cung cấp nhiều cách để sử dụng nó như là một cơng cụ hỗ trợ
việc học tập một cách đắc lực. Giáo viên có thể tạo cho mình một tài khoản và
xây dựng hồ sơ cá nhân. Tài khoản này được dùng để giao tiếp với học sinh
thông qua mail, chat hoặc đăng tải thông tin trên “tường nhà”, qua tài khoản cá
nhân của mình, giáo viên có thể gửi tới các học sinh của mình những file văn
bản, hình ảnh, âm thanh, đường link tới trang web khác …
24


Ngồi ra, tiện ích hữu dụng cho giáo dục mà Facebook mang lại đó là
“Group”. Giáo viên có thể tạo các lớp học riêng, đó chính là các group. Giáo
viên có thể gửi file văn bản, hình ảnh, âm thanh, đường link tới các học sinh của
mình, là các thành viên của group.
Tại Việt Nam, Zing Me là mạng xã hội có số lượng người truy cập nhiều
nhất và theo thống kê từ Mạng xã hội Zing Me, hiện tại đã có nhiều trường Đại
học tạo fanpage trên mạng xã hội này như ĐH Kinh tế Tp Hồ Chí Minh, ĐH
Ngân hàng Tp Hồ Chí Minh…. [3]. Fan page là nơi sinh viên khơng những có
thể thu thập thơng tin, mà cịn được bày tỏ quan điểm, suy nghĩ thơng qua các
dịng bình luận .
b) Xây dựng các trang mạng xã hội dành riêng cho học tập
Hiện tại, trên thế giới có khá nhiều mạng xã hội dành riêng cho học tập với
mục đích tạo mơi trường trao đổi cho riêng đối tượng là giáo viên, học sinh. Một
số trang mạng xã hội đang được sử dụng phổ biến hiện nay là: Classroom 2.0,

EDU2.0, SymbalooEDU, Collaborize Classroom, Edublogs, Kidblog, Edmodo,
TeacherTube, SchoolTube và YouTube
Classroom 2.0 (): một mạng xã hội cho giáo
dục quan tâm đến việc sử dụng Web 2.0 trong giáo dục. Trong thực tế, mục tiêu
của Classroom 2.0 là để cung cấp sự tự giáo dục với một khả năng để nhanh
chóng xem nó có thể thay đổi cá nhân như thế nào để xây dựng hoặc là một
phần của một mạng lưới học tập cá nhân trực tuyến. Classroomm 2.0 phát triển
khá nhanh chóng và được hưởng ứng đông đảo trong thực tế.
EDU2.0 (): khá tương đồng với các hệ thống quản lý
bài giảng trực tuyến như Blackboard và Moodle, nhưng có thêm hàng loạt tính
năng độc đáo. Chẳng hạn, người dạy có thể chia sẻ các kế hoạch giảng dạy của
mình, xây dựng bài tập, cung cấp video, thí nghiệm và các nguồn dữ liệu khác
trên thư viện chung, hiện đang chứa hơn 15 ngàn bài học.
Ngoài ra, ở trang thảo luận cộng đồng, người dạy và người học có thể dễ
dàng kết nối, chia sẻ và tương tác với các thành viên khác có chung sự quan tâm
tới chủ đề nào đó. Một điểm hấp dẫn của EDU 2.0 là tất cả dữ liệu đều được lưu
trữ miễn phí trên nền tảng điện tốn đám mây.
Cơng ty sáng lập mạng xã hội này là Mind Electric, một đơn vị hoạt động
trong lĩnh vực giáo dục. Người dùng được tiếp cận miễn phí với hàng loạt cơng
25