BOI DUONG HOC SINH GIOI 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Chuyên đề 1 :. luyÖn ViÕt ®o¹n v¨n. a. mục tiêu dạy chuyên đề Học xong chuyên đề này, học sinh đạt đợc: - Củng cố khái niệm về doạn văn và các cách trình bày nội dung đoạn văn... từ đó viết đợc ®o¹n v¨n theo yªu cÇu. - Nhận diện đợc từng đoạn văn và kết cấu của từng đoạn văn - Cã kÜ n¨ng x©y dùng ®o¹n v¨n. b. Phơng pháp luận của chuyên đề 1. Hệ thống lí thuyết cơ bản sử dụng cho chuyên đề: * Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n : - Đoạn văn thông thờng đợc hiểu là một phần của VB tính từ chỗ viết hoa, thờng lùi vào ở đầu dòng cho đến chỗ dấu chám xuống dòng . - > DÊu hiÖu nhËn biÕt vÒ mÆt h×nh thøc. - Mỗi đoạn văn thờng đợc trình bày 1 nội dung tơng đối hoàn chỉnh(Chủ đề của đoạn ) * Có nhiều cách trình bày nội dung đoạn văn, trong đó lu ý có 3 cách thờng gặp: + DiÔn dÞch : Tr×nh bµy theo lèi diÔn dÞch lµ tr×nh bµy ý chØ c¸i chung tríc , ý chØ c¸i riêng sau. Thờng nói là đi từ cái chung đến cái riêng. + Quy n¹p : Tr×nh bµy theo lèi quy n¹p lµ tr×nh bµy ý chØ c¸i riªng tríc , ý chØ c¸i chung sau. Thờng nói là đi từ cái riêng đến cái chung. + Tổng phân hợp :Gồm câu đề, phần luận giải và câu kết. Câu đè thờng mang t/c nêu vấn đề , làm tiền đề cho phần luận giải. Câu kết mang t/c tổng kết, khái quát, đánh giá, nâng cao vấn đề. * Đoạn văn phải đảm bảo tính liên kết về nội dung ( LK chủ đề, LK lôgíc ) và hình thức (sö dông c¸c phÐp LK hîp lÝ ) 2. Phơng pháp cơ bản để luyện vận dụng của chuyên đề : - Thuyết trình , đàm thoại, nêu vấn đề, gợi tìm,... - Cho HS tiếp cận VD mẫu để HS nhận diện đợc cách trình bày nội dung đoạn văn, cấu trúc đoạn văn, vị trí câu chủ đề... - Thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n theo yªu cÇu. c. C¸c vÝ dô vËn dông : Ví dụ 1 : Có ý kiến cho rằng khổ thơ dới đây đã diễn tả cực điểm nỗi buồn của ông đồ . ý kiÕn cña em nh thÕ nµo ? H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 20 -> 25 dßng nªu c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n trªn . “ Ông đồ vẫn ngồi đấy Qua đờng không ai hay L¸ vµng r¬i trªn giÊy Ngoµi trêi ma bôi bay” 1. Nội dung : Đoạn thơ cực tả nỗi buồn của ông đồ . 2. Khai th¸c c¸i hay trong c¸ch t¹o c©u vµ x©y dùng h×nh ¶nh . + Khæ th¬ cã sù phèi hîp c¸c dßng th¬ cã nhiÒu thanh b»ng ( c©u thø hai vµ thø t ) , vÇn xen kẽ rất chỉnh ( giấy - đấy ; hay - bay ) . Câú trúc này có sức diễn tả cảm xúc buồn thơng kéo dài , ngân vang trong lòng ngời đọc về ông đồ già , một con ngời tài hoa , xa kia từng đợc bao ngời biết đến , ngỡng mộ . + X©y dùng h×nh ¶nh : - Ông đồ vẫn ngồi chỗ cũ trên hè phố nhng âm thầm , lặng lẽ trong sự thờ ơ của mọi ngêi . -> Gợi tả h/ả một con ngời già nua , cô độc , lạc lõng giữa phố phờng. - H×nh ¶nh l¸ vµng , ma bôi . - > C¶nh tîng thª l¬ng , tiÒu tuþ . * §o¹n v¨n mÉu : Khổ thơ đã cực tả nỗi buồn của ông đồ . Với sự tinh tế trong cách tạo câu và xây dựng hình ảnh, VĐL đã tái hiện đợc hình ảnh một con ngời già nua, cô đơn, lạc lõng giữa phè phêng trong mét c¶nh tîng thËt thª l¬ng, tiÒu tuþ. VÉn nh÷ng c©u th¬ ngò ng«n không đẽo gọt cầu kì mà thâm trầm ở bề sâu của nó . Vẫn là giọng thơ mang dáng dấp kh¸ch quan t¶, kÓ mµ kh«ng dÊu næi ngËm ngïi . Khæ th¬ cã sù phèi hîp c¸c dßng th¬ cã nhiều thanh bằng ( câu thứ hai và thứ t ) , vần xen kẽ rất chỉnh ( giấy - đấy ; hay - bay ) . Câú trúc này có sức diễn tả cảm xúc buồn thơng kéo dài , ngân vang trong lòng ngời đọc.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> về ông đồ già , một con ngời tài hoa , xa kia từng đợc bao ngời biết đến , ngỡng mộ là thế , thì nay “ Ông đồ vẫn ngồi đấy - Qua đờng không ai hay” , ông tồn tại mà nh không tồn tại. Ông vẫn ngồi bày mực tàu giấy đỏ trên hè phố đông ngời nhng dờng nh là không ai biết , chẳng ai hay. Ông ngồi đấy chờ đợi, cô độc , lạc lõng giữa phố phờng , giữa đất trêi tµn t¹ , buån th¬ng . Thay thÕ nh÷ng dßng ch÷ “ nh phîng móa , rång bay” trªn nÒn giấy đỏ , giờ chỉ còn lá vàng , ma bụi tàn úa , lạnh lẽo . Đặc biệt là hình tợng “ ma bụi bay” , “ ma bụi bay” đẹp với mùa xuân đang về với đất trời , nhng dờng nh lại chính là ma đang rơi trong cõi lòng ông đồ , đang xoá nhoà h/ả ông đồ. Tứ thơ thật sâu sắc , hàm súc . Tác giả đặt cái cô độc giữa cái tấp lập , dửng dng . Những hình ảnh đối lập , song hành Êy cø ®an xen vµo nhau lµm cho nçi buån th¬ng cµng dµn tr¶i , thÊm s©u h¬n vµo trong lòng độc giả đối với ông đồ xa . VÝ dô 2 : Mở đầu bài thơ “ Ông đồ”, Vũ Đình Liên viết : “ Mỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già … Vµ kÕt thóc bµi th¬ , t¸c gi¶ viÕt : “ Năm nay đào lại nở Không thấy ông đồ xa …” a.§ã lµ kiÓu bè côc g× ? b.NhËn xÐt vÒ vÞ trÝ cña tõ “l¹i” trong hai lÇn xuÊt hiÖn vµ ý nghÜa cña nã ? c.Mỗi cách gọi “ ông đồ già” , “ ông đồ xa” có ý nghĩa và giá trị biểu cảm nh thế nào ? Em h·y tr¶ lêi c¸c c©u hái a,b,c ë trªn trong mét ®o¹n v¨n diÔn dÞch cã dé dµi kho¶ng tõ 20 - 25 dßng . Gîi ý : a. Đó là kiểu bố cục : Đầu cuối tơng ứng chặt chẽ làm nổi bật chủ đề bài thơ . b. NhËn xÐt vÒ vÞ trÝ cña tõ l¹i” trong hai lÇn xuÊt hiÖn vµ ý nghÜa cña nã : - Trong câu thơ mở đầu ( Lại thấy ông đồ già ) , từ “ lại” gắn với sự xuất hện của ông đồ . - > Gợi tả đợc sự song hành giữa ông đồ và ngày tết . Ông đồ trở thành một đờng nét không thể thiếu đợc của mùa xuân , nh một quy luật tất yếu : Cứ hoa dào nở là ông đồ xuất hiện nh ông già Nô - en trớc đêm trừ tịch ở Phơng Tây , trong sự chờ mong , chào đón , ngỡng mộ của mọi ngời . - Còn trong câu thơ kết thúc ( Năm nay đào lại nở ) , từ “ lại” gắn với sự xuất hện của của hoa đào . - > Gợi tả đợc sự vắng mặt đột ngột của ông đồ . Đào vẫn nở theo quy luật mỗi khi tết đến xuân về nhng hình ảnh ông đồ không còn năm trong quy luật ấy nữa . Ông không những vắng mặt mà địa chỉ cũng không còn , ông đã mất hút vào cáI mênh mông , không m¶y may dÊu vÕt . - Trong hai câu ( mở đầu và kết thúc ) đó , có sự lặp lại của hoa đào nhng không lặp lại hình ảnh ông đồ . Nh vậy chữ “ lại” xuất hiện không chỉ diễn đạt đợc sự xuất hiện tất yếu và vắng mặt đột ngột của ông đồ . Nó còn cho thấy một quy luật tất yếu của quá trình đi từ có đến không . Từ thời hoàng kim , ông đồ chỉ còn là cái di tích tồi tàn , chìm vào quªn l·ng . - Tø th¬ “ C¶nh cò …ngêi ®©u …” gîi c¶m xóc nuèi tiÕc xãt xa , day døt , … c. Mỗi cách gọi “ ông đồ già” , “ ông đồ xa” đều có ý nghĩa và giá trị biểu cảm nhất định : - Ông đồ già , cách gọi không chỉ tuổi tác mà xen vào đó là sự kính trọng , thân mật , gần gũi , … trong thời kì vàng son , rực rỡ của ông đồ . - Ông đồ xa , cách gọi không chỉ gợi đợc khoảng cách về thời gian mà còn cho thấy hình ảnh ông đồ đã trở thành xa cũ đang chìm dần vào quên lãng theo thời gian và trong long mọi ngời trớc sự biến thiên của thời đại ..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Đoạn văn diễn dịch dài khoảng từ 20 - 25 dòng . Có thể sử dụng câu chủ đề sau : “Cảnh tàn tạ của nho học một thời mà ông đồ là nhân chứng tiều tuỵ cuối cùng của nó đợc VĐL diễn tả trong một kết cấu, một ngôn ngữ thật độc đáo ở hai câu thơ mở đầu và kết thúc bài thơ “ Ông đồ” . * §o¹n v¨n mÉu : Cảnh tàn tạ của nho học một thời mà ông đồ là nnhân chứng tiều tuỵ cuối cùng của nó đợc VĐL diễn tat trong một ngôn ngữ, một kết cấu thật độc đáo ở hai câu mở đầu và kết thúc bài thơ “ Ông đồ”.Đó là kiểu kếtcấu đầu cuối tơng ứng chặt chẽ làm nổi bật chủ đề bài thơ .Chữ lại đợc dùng thật đặc sắc và giàu ý nghĩa. Với sự xuất hiện nhẹ nhàng , ấm áp ở đầu bt, trong câu thơ mở đầu ( Lại thấy ông đồ già ) , từ “ lại” gắn với sự xuất hện của ông đồ , gợi tả đợc sự song hành giữa ông đồ và ngày tết . Ông đồ trở thành một đờng nét không thể thiếu đợc của mùa xuân , nh một quy luật tất yếu : Cứ hoa dào nở là ông đồ xuất hiện nh ông già Nô - en trớc đêm trừ tịch ở Phơng Tây , trong sự chờ mong , chào đón , ngỡng mộ của mọi ngời .Còn trong câu thơ kết thúc ( Năm nay đào lại nở ) , vÉn chò l¹i Êy nhng xuÊt hiÖn thËt l¹h lÏo, nÆng nÒ, tõ “ l¹i” g¾n víi sù xuÊt hÖn cña cña hoa đào .Gợi tả đợc sự vắng mặt đột ngột của ông đồ . Đào vẫn nở theo quy luật mỗi khi tết đến xuân về nhng hình ảnh ông đồ không còn năm trong quy luật ấy nữa . “ Ông đồ già tài hoa, gần gũi, đầy ngỡng mộ đã trở thành ông đồ xa, trở thành con ngời xa cũ , xa cách .Ông không những vắng mặt mà địa chỉ cũng không còn , ông đã mất hút vào cái mªnh m«ng , kh«ng m¶y may dÊu vÕt . VÝ dô 3 : §o¹n v¨n diÔn dÞch : Tình thơng mẹ đã khiến Hồng trở nên già dặn. Dù còn ít tuổi nhng Hồng đã biết th«ng c¶m víi mÑ, hiÓu mÑ kh«ng cã téi g× mµ chØ v× nî nÇn cïng tóng ph¶i ®i tha h¬ng cầu thực, vì thế mà Hồng cũng trỏ nên khôn ngoan hơn, biết cảnh giác trớc thái độ của ngời cô. Em đã cố giấu đi tình cảm thực, không chỉ từ chối chuyến đi Thanh Hoá mà còn hỏi văn để ngời cô không thực hiện đợc âm mu. Hồng hiểu nỗi đau khổ của mẹ là do những cổ tục khong kiến gây ra nên hình dung những cổ tục đó là mẩu gỗ, cục đá và em muốn chiến đấu xoá bỏ chúng ( nhai , nghiến cho kì nát vụn mới thôi ). Những cảm xúc , suy nghĩ ấy có thể có đợc ở một đứa trẻ ngây thơ không ? IV. C¸c néi dung vËn dông tù luyÖn cña HS Đề 1 : Cho câu chủ đề : “ Cách sống của Bác gợi cho ta nhớ đến cách sống của các vị hiền triÕt trong lÞch sö”. H·y viÕt ®o¹n v¨n(dµi kho¶ng tõ 15 - 17 dßng )tr×nh bµy theo lèi diÔn dÞch víi c©u C§ trªn . Gîi ý : §o¹n v¨n cÇn nªu râ : - Lèi sèng cña B¸c v« cïng gi¶n dÞ vµ thanh cao: + Nơi ở và làm việc: Chỉ vài phòng nhỏ, là nơi tiếp khách, họp Bộ Chính trị (nhỏ bé, đồ đạc đơn s¬ méc m¹c). + Trang phôc gi¶n dÞ: QuÇn ¸o bµ ba n©u, ¸o trÊn thñ, dÐp lèp th« s¬. + Ăn uống: đạm bạc với những món ăn dân dã, bình dị. - Cách sống giản dị, đạm bạc của Chủ Tịch Hồ Chí minh lại vô cùng thanh cao, sang trọng: + §©y kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khæ cña nh÷ng con ngêi tù vui trong c¶nh nghÌo khã. + Đây cũng không phải là cách tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời. + Đây là một cách sống có văn hoá đã trở thành một quan niệm thẩm mĩ: cái đẹp là sự giản dị, tự nhiªn. ⇒ Hồ Chí Minh đã tự nguyện chọn lối sống vô cùng giản dị. - Lối sống của Bác là sự kế thừa và phát huy những nét cao đẹp của những nhà văn hoá dân tộc, cách sống của Bác gợi ta nhớ đến cách sống của các vị hiền triết trong lịch sử nh Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm : “ Thu ăn măng trúc, đông ăn giá- Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” .ở Bác và họ đều mang vẻ đẹp của lối sống giản dị thanh cao; với Hồ Chủ Tịch lối sống cña Ngêi cßn lµ sù g¾n bã sÎ chia khã kh¨n gian khæ cïng nh©n d©n. * §o¹n v¨n mÉu : Cách sống của Bác gợi cho ta nhớ đến cách sống của các vị hiền triết trong lịch sử. Mặc dù ở cơng vị lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nớc nhng Chủ tịch HCM có một lối sống vô cùng giản dị : Nơi ở và làm việc nhỏ bé, đơn sơ mộc mạc : Chỉ vài phòng nhỏ, là nơi tiÕp kh¸ch, häp Bé ChÝnh trÞ . Trang phôc hÕt søc gi¶n dÞ: QuÇn ¸o bµ ba n©u, ¸o trÊn thñ, dÐp.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> lốp thô sơ. Ăn uống đạm bạc với những món ăn dân dã, bình dị. Cách sống giản dị, đạm bạc của Chủ Tịch Hồ Chí minh lại vô cùng thanh cao, sang trọng . Bởi vì đó không phải là lối sống khắc khæ cña nh÷ng con ngêi tù vui trong c¶nh nghÌo khã, còng kh«ng ph¶i lµ c¸ch tù thÇn th¸nh hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời mà đó là một cách sống có văn hoá đã trở thành một quan niệm thẩm mĩ: cái đẹp là sự giản dị, tự nhiên. Lối sống của Bác là sự kế thừa và phát huy những nét cao đẹp của những nhà văn hoá dân tộc, cách sống ấy của Bác gợi ta nhớ đến cách sống của các vị hiền triết trong lịch sử nh Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm : “ Thu ăn măng trúc, đông ăn giá- Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” .ở Bác và họ đều mang vẻ đẹp của lối sống giản dị mà thanh cao, sang träng; víi Hå Chñ TÞch lèi sèng cña Ngêi cßn lµ sù g¾n bã sÎ chia khã kh¨n gian khæ cïng nh©n d©n. §Ò 2 : ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ( kho¶ng 15 - 17 dßng ) theo phÐp lËp luËn diÔn dÞch víi c©u chủ đề sau : Vũ Nơng là một ngời phụ nữ một dạ thuỷ chung với chồng và hết lòng vun đắp hạnh phúc gia đình. Gîi ý : §o¹n v¨n cÇn nªu râ : - Vò N¬ng lµ mét ngêi phô n÷ mét d¹ thuû chung víi chång : nµng lu«n gi÷ g×n khu«n phép, không bao giờ làm diều thất tiết. Chồng ra trận, ngày tháng nhớ mong , chờ đợi chång trë vÒ b×nh an... - Hết lòng vun đắp hạnh phúc gia đình : Biểu hiện trong sống gia đình bình thờng, trong thời gian vợ chồng xa cách, khi bị chồng nghi oan đánh đập tàn nhẫn, mắng nhiếc thậm tệ và khi đã sang một thế giớ khác. * §o¹n v¨n mÉu : Vũ Nơng là một ngời phụ nữ một dạ thuỷ chung với chồng và hết lòng vun đắp hạnh phúc gia đình. Nhận thức đợc vị trí của ngời vợ, ngời phụ nữ trong gia đình chính vì vậy mà không chỉ trong cuộc sống gia đình bình thờng mà kể cả trong thời gian vợ chồng xa cách nàng luôn giữ gìn khuôn phép, không bao giờ làm diều thất tiết để hổ thẹn với lòng mình cũng nh với mọi ngời. Chồng ra trận, động việc lửa binh , nàng chăm lo vun vén gia đình, ngày tháng nhớ mong , chờ đợi chồng trở về bình an. Ngay cả khi bị chồng nghi oan đánh đập tàn nhẫn, mắng nhiếc thậm tệ nàng cũng cố phân trần để chồng hiểu rõ lòng m×nh vµ cè g¾ng gi÷ g×n h¹nh phóc g® ®ang cã nguy c¬ tan vì dï ph¶i chÞu ®au dín , thiÖt thòi ... Đến khi thất vọng đến tột cùng vì nỗi nhớ mong chồng trong thời gian xa cách đến thành hoá đá đã uổng công vô ích, hạnh phúc gđ sau mọi cố gắng đã không còn có thể hàn gắn nổi ,VN đã sẵn sàng mợn dòng sông quê hơng để chứng minh tấm lòng thuỷ chung son sắt và tiết giá trong sạch của mình. Điều đó thật đáng khâm phục và nể trọng biÕt bao ! Chao «i, nh÷ng tÊm lßng thanh s¹ch Êy tëng r»ng chØ tån t¹i khi nµng trÒn trÇn thế, ấy vậy mà khi đã sang một thế giớ khác , sống cuộc sống an nhàn, thanh thản, khi nghe chuyện kể về gđ mình thì trong lòng ngời phụ nữ ấy lại trỗi dậy niềm khao khát đợc trở lại nhân gian để tiếp tục cùng chồng con vun vén hạnh phúc gđ.. Ngµy d¹y: 28 / 9 / 2010. KiÓm tra 30 phót: §Ò bµi : ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ( kho¶ng 15 - 17 dßng ) theo phÐp lËp luËn diÔn dÞch víi c©u chủ đề sau : Vũ Nơng là một ngời phụ nữ một dạ thuỷ chung với chồng và hết lòng vun đắp hạnh phúc gia đình. -HS viÕt bµi. -Gv quan s¸t, thu, chÊm, NX §Ò 3 : ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ( kho¶ng 15 - 17 dßng ) theo phÐp lËp luËn diÔn dÞch víi c©u chủ đề sau : Vũ Nơng là một ngời mẹ hiền, một ngời con dâu hiếu thảo. Gîi ý : §o¹n v¨n cÇn nªu râ : - Vũ Nơng là một ngời mẹ hiền : Trơng sinh đăng lính vừa đầy tuần thì VN sinh đợc một đứa con trai, đặt tên là Đản, nàng yêu con nh yêu chính uộc sống của mình . Ngày thừơng , ở một mình nàng hay đùa con, trỏ bóng mình trên tờng mà bảo là cha Đản. Lời.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> nùng con mµ còng chÝnh lµ lêi an ñi, mét c¸ch g¹t ®i nçi nhí th¬ng chång cø dµi theo n¨m th¸ng cña ngêi thiÕu phô chung t×nh . - Vũ Nơng là một ngời con dâu hiếu thảo : Khi chồng đi đính nàng thay chồng phụng dỡng mẹ già. Mẹ chồng ốm, nàng hết sức thuốc thang lễ bái thần phật và lấy lời ngọt ngào kh«n khÐo khuyªn l¬n, mong mÑ b×nh phôc . Khi mÑ chång mÊt , nµng hÕt lêi th¬ng xãt, phàm việc ma chay tế lễ , lo liệu chu tất nh đối với cha mẹ đẻ mình. * §o¹n v¨n mÉu : Vũ Nơng là một ngời mẹ hiền, một ngời con dâu hiếu thảo.Khi chồng đi đính nàng gánh vác mọi công việc gia đình, vừa nuôi con nhỏ vừa phụng dỡng mẹ già. Trơng sinh đăng lính vừa đầy tuần thì VN sinh đợc một đứa con trai, đặt tên là Đản, nàng yêu con nh yêu chính uộc sống của mình . Ngày thừơng , ở một mình nàng hay đùa con, trỏ bóng m×nh trªn têng mµ b¶o lµ cha §¶n. Lêi nùng con mµ còng chÝnh lµ lêi an ñi, mét c¸ch g¹t ®i nçi nhí th¬ng chång cø dµi theo n¨m th¸ng cña ngêi thiÕu phô chung t×nh . MÑ chång v× lo l¾ng, nhí th¬ng, mong mái con mµ dÇn sinh èm. Nµng hÕt søc thuèc thang lÔ b¸i thần phật và lấy lời ngọt ngào khôn khéo khuyên lơn, mong mẹ bình phục để đợi đến ngày gia đình đoàn tụ. Tấm lòng của ngời con dâu ấy thật đáng chân trọng biết bao !Song tạo hoá khéo trêu ngời, đã không cho nàng nhiều cơ hội để thay chồng thể hiện tấm lòng hiÕu nghÜa v× bÖnh t×nh cña mÑ mçi ngµy thªn träng, bµ kh«ng qua khái. Khi mÑ chång mất , nàng hết lời thơng xót, phàm việc ma chay tế lễ , lo liệu chu tất nh đối với cha mẹ đẻ m×nh. Nguyễn Dữ đã đặt những lời ca ngợi đẹp đẽ nhất về Vũ Nương vào miệng của chính mẹ chồng nàng trong lêi tr¨ng trèi khiến nó trở nên vô cùng ý nghĩa “sau này trời xét lòng thành ban cho phúc đức ,giống dòng tươi tốt con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con cũng như con đã chẳng phụ mẹ”. §ã thÓ hiÖn lµ sù ghi nhËn nh©n c¸ch vµ đánh giá công lao của nàng đối với gia đình nhà chồng một cách xác đáng và khách quan. Đề 4 : Cho câu chủ đề : “Chiến tranh hạt nhan chẳng những đi ngợc lại lí trí của con ngời mµ cßn ph¶n l¹i sù tiÕn ho¸ cña tù nhiªn”. H·y viÕt ®o¹n v¨n víi c©u C§ trªn . Gîi ý : §o¹n v¨n cÇn nªu râ : - Trong vũ trụ, trái đất chỉ là 1 hành tinh nhỏ nhng là hành tinh duy nhất có sự sống . Khoa học vũ trụ cha khám phá dợc một nơi nào khác tồn tại sự sống giống nh trái đất. Đó là sự thiêng liêng, kì diệu của TĐ nhỏ bé của chúng ta, TĐ đáng đợc yêu quý , trân träng... - Phải lâu lắm mới có đợc sự sống này trên TĐ . Mọi vẻ đẹp trên TĐ này không phải một sớm một chiều mà có đợc, CTHN không chỉ tiêu diệt nhân loại mà còn huỷ diệt mọi sự sống trên trái đất( Dẫn chứng từ khoa học địa chất và cổ sinh học về nguồn gốc và sự tiến hoá của sự sống trên trái đất: 380 triệu năm con bớm mới bay đợc, 180 triệu năm b«ng hång míi në. TÝnh chÊt ph¶n tù nhiªn, ph¶n tiÕn ho¸ cña chiÕn tranh h¹t nh©n. -> ChiÕn tranh h¹t nh©n næ ra sÏ ®Èy lïi sù tiÕn ho¸ trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu, tiªu huû mäi thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ sù sèng trong tù nhiªn. §Ò 5 : ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ( kho¶ng 15 - 17 dßng ) , tr×nh bµy c¶m nhËm cña em vÒ ®o¹n th¬ sau : V©n xem trang träng kh¸c vêi, Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang. Hoa cêi ngäc thèt ®oan trang, M©y thua níc tãc tuyÕt nhêng mµu da. ( TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du ) * §o¹n v¨n mÉu : Chỉ bằng 4 câu thơ, ND đã đặc tả đợc vẻ đẹp của Thuý Vân . Võn mới đẹp làm sao! Con người nàng toát lên vẻ trang trọng khác vời ,từng đường nét dường như đều là một kỳ công của tạo hoá : gương mặt tròn đầy ,tươi sáng như ánh trăng ,đôi mày dài thanh thoát,miệng cười tươi thắm như hoa ,tiếng nói trong như ngọc ,mái tóc mềm hơn mây ,làn da trắng mịn màng hơn tuyết …Cô gái ấy đã đẹp người lại ý nhị, đoan trang . Mỗi câu thơ thực sự là một nét vẽ tài hoa về bức chân dung của một giai nhân , tuyÖt thÕ. Vẻ đẹp của nàng sánh ngang sự sáng trong của trăng, hoa, ngọc,mây,tuyết - những báu vật tinh khôi.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> trong trẻo của đất trời. VÉn lµ bót ph¸p nghÖ thuËt íc lÖ tryÒn thèng víi nh÷ng h×nh tîng quen thuộc nhng vẻ đẹp của TV lại hiện lên một cách cụ thể dới ngòi bút của ND. Cụ thể trong thủ pháp liệt kê : Từ khuôn mặt, đôi mày, mái tóc, làn da, nụ cời đều đợc so sánh với trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc. Cụ thể trong việc sử dụng từ ngữ để làm nổi bật vẻ đẹp riêng cña Tv. Dường như phải tả như thế mới nói hết vẻ yêu kiều của một giai nhân. Vẻ đẹp của Thuý Vân đươc thiên nhiên ưu ái nhường nhịn nên có lẽ cuộc đời sẽ phẳng lặng ấm êm. Đề 6 : Viết đoạn văn ngắn ( khoảng 15 - 17 dòng ) , trình bày cảm nhậm của em về vẻ đẹp cña NV Thuý KiÒu ( TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du ) * §o¹n v¨n mÉu : Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp của cả sắc, tài, tình. Kiều đến với người đọc bằng ấn tượng đầu tiên lµ cái “sắc sảo mặn mà” của người con gái đang độ trăng tròn .Không chi tiết như khi tả Thuý Vân ,tả Kiều tác giả chỉ tập trung đặc tả đôi mắt.Đôi mắt đẹp như làn nước mùa thu được điểm tô bằng đôi mày thanh nhẹ ,tươi tắn như dáng núi mùa xuân. Nàng đẹp lắm, đẹp đến mức hoa phải ghen, liều phải hờn! Phép nhân hoá tài tình khiến người đọc chợt liờn tưởng :phải chăng hoa ghen với nàng bởi kộm nàng hương sắc ,liễu hờn với nàng bởi kém nàng sự mềm mại thướt tha ? Vẫn là bút pháp ước lệ tượng trưng nhưng Kiều đã thật sự hiện ra trước mắt người đọc với đầy đủ vẻ đẹp lộng lẫy của một trang quốc sắc thiên hương, đủ khiến cho thành xiêu nước đổ .Cã lÏ, chính vẻ đẹp sắc sảo mặn mà khiến thiên nhiên cũng phải hờn ghen, đố kỵ ấy đã dự báo trước một cuộc đời đầy sóng gió sẽ ập đến với nàng .Không chỉ có nhan sắc tuyệt đỉnh,Thuý Kiều còn là người con gỏi thụng minh, đa tài.Ở nàng, cái tài đạt tới mức lí tởng theo quan niệm thẩm mÜ phong kiÕn, hội tụ đầy đủ tài thi- ca -nhạc- hoạ.Đỉnh cao của khiếu âm nhạc ở nàng là tài soạn nhạc với cung đàn“bạc mệnh ”mang âm điệu não nùng. Cùc t¶ c¸i tµi cña KiÒu cũng là để ca ngợi cái tâm đặc biệt của nàng . Dường như số phận đó nhập vào điệu hồn riêng của nàng để hoá thân thành bản đàn bạc mệnh, ghi l¹i tiÕng lßng cña mét tr¸i tim ®a sÇu ®a c¶m.. ____________________________________________________. Đề 7 : Viết một đoạn văn khoảng 8 đến 10 câu nhận xét về nghệ thuật tả ngời của Nguyễn Du qua ®o¹n trÝch “ChÞ em Thuý KiÒu” (Ng÷ v¨n 9 - TËp mét). * Gîi ý : HS viết đợc các ý cụ thể : - Tả chị em Thuý Kiều, Nguyễn Du sử dụng bút pháp ớc lệ tợng trng, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để so sánh với vẻ đẹp của con ngời : + Thuý VËn : §oan trang, phóc hËu, quý ph¸i : hoa cêi, ngäc thèt, m©y thua níc tãc, tuyÕt nhêng mµu da. + Thuý KiÒu : S¾c s¶o mÆn mµ, lµn thu thuû, nÐt xu©n s¬n, hoa ghen liÔu hên..

<span class='text_page_counter'>(7)</span> - Dùng lối ẩn dụ để ví von so sánh nhằm làm nổi bật lên vẻ đẹp đài các của hai cô gái mà qua đó, nhà thơ muốn đề cao vẻ đẹp của con ngời. - Thủ pháp đòn bẩy, tả Vân trớc, Kiều sau cũng là một bút pháp tài hoa của Nguyễn Du để nhấn vào nhân vật trung tâm : Thý Kiều, qua đó làm nổi bật vẻ đẹp của nàng Kiều cùng những dự báo về nỗi truân chuyên của cuộc đời nàng sau này. Đề 8 : Cảm nhận của em trớc bức hoạ tuyệt đẹp về mùa xuân trong bốn câu thơ đầu đoạn trÝch: “C¶nh ngµy xu©n” (trÝch “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du) Gîi ý: - Cần làm rõ 4 câu thơ dầu của đoạn trích"Cảnh ngày xuân" là một bức hoạ tuyệt đẹp về mïa xu©n. + Hai c©u th¬ ®Çu gîi kh«ng gian vµ thêi gian - Mïa xu©n thÊm tho¾t tr«i mau. Kh«ng gian tràn ngập vẻ đẹp của mùa xuân, rộng lớn, bát ngát. + Hai câu thơ sau tập trung miêu tả làm nổi bật lên vẻ đẹp mới mẻ, tinh khôi giàu sức sống, nhẹ nhàng thanh khiết và có hồn qua: đờng nét, hình ảnh, màu sắc, khí trời cảnh vật - T©m hån con ngêi vui t¬i, phÊn chÊn qua c¸i nh×n thiªn nhiªn trong trÎo, t¬i t¾n hån nhiªn. - Ngßi bót cña NguyÔn Du tµi hoa, giµu chÊt t¹o h×nh, ng«n ng÷ biÓu c¶m gîi t¶. * §o¹n v¨n mÉu : Bằng việc sử dụng từ ngữ giàu chất tạo hình kết hợp bút pháp miêu tả sinh động, gợi cảm, Tg đã khắc hoạ đợc 1 bức tranh tuyệt đẹp về mùa xuân với những vẻ đẹp riêng . MÆc dï ngµy xu©n tr«i mau, tiÕt trêi sang th¸ng ba .Trong th¸ng cuèi cïng cña mïa xu©n, những cánh chim én vẫn rộn ràng bay lợn nh thoi đa giữa bầu trời trong sáng. Vẻ đẹp của mùa xuân tháng ba cũng đợc lộ ra qua chi tiết điển hình : Cỏ non xanh tận chân trờiCành lê trắng điểm một vài bông hoa. Một bức tranh mùa xuân có màu sắc, có hình ảnh, có linh hồn. Khiến ai dù có vô tâm cũng không thể cỡng lại đợc cái cảm giác say sa, ngây ngÊt bëi c¸i nÒn mµu xanh non cña th¶m cá tr¶i réng tíi ch©n trêi, cßn ®iÓm xuyÕt mét vài bông hoa lê trắng - tất cả gợi lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân. Đó là vẻ đẹp mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống (cỏ non), kháng đạt trong trẻo ( xanh tận chan trời), nhẹ nhàng thanh khiÕt( tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa.). Ch÷ ®iÓm lµm cho c¶nh vËt trë nªn sinh động, có hồn chứ không tĩnh tại. §Ò 9 : Dùa vµo néi dung gîi ý sau ®©y, em h·y viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n theo kiÓu kÕt cÊu tæng ph©n hîp. - Bình Ngô đại cáo là một áng văn chơng bất hủ. Gîi ý: Bình Ngô đại cáo là áng văn chơng yêu nớc bất hủ của Nguyễn Trãi, là niềm tự hào của văn học cổ Việt Nam. T tởng chủ đạo của toàn bộ áng văn chơng này là niềm tự hào dân tộc của một đất nớc đã giàng đợc thắng lợi vẻ vang, đem lại hoà bình, độc lập cho toµn d©n sau cuéc kh¸ng chiÕn mêi n¨m chèng giÆc Minh ®Çy gay go, gian khæ nhng còng ®Çy nh÷ng chiÕn c«ng hiÓn h¸ch. Lêi lÏ cña bµi c¸o võa r¾n rái m¹nh mÏ, võa sèng động, cụ thể, vừa hào hùng khoáng đạt. Bình Ngô đại cáo đúng là một thiên cổ hùng văn cã mét kh«ng hai trong nÒn v¨n häc yªu níc truyÒn thèng cña d©n téc. GV cho HS tiÕp cËn víi mét ®o¹n v¨n cã kiÓu kÕt cÊu tæng ph©n hîp tríc khi thùc hµnh viÕt bµi : Tiếng Việt của chúng ta rất đẹp: đẹp nh thế nào, đó là điều rất khó nói. Chúng ta không thể nói tiếng ta đẹp nh thế nào, cũng nh chúng ta không thể nào phân tích cái đẹp của ánh sáng, của thiên nhiên. Nhng đối với chúng ta là ngời Việt Nam, chuiúng ta cảm thấy và thởng thức một cách tự nhiên cái đẹp của tiếng nớc ta, tiếng nói của quần chúng nhân dân trong ca dao và dân ca, lời của cácnhà văn lớn. Có lẽ tiếng Việt của chúng ta đẹp, bởi vì tâm hồn của ngời Việt Nam ta rất đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ trớc tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp. (Ph¹m V¨n §ång) Híng dÉn vÒ nhµ vµ chuÈn bÞ tiÕt sau : - Hoàn thiện các đoạn văn đã đợc gợi ý. - Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến các VB trích đoạn Truyện Kiều - Tập ra đề và tự viết đoạn văn theo đề mình ra..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> _________________________________________-Ngµy so¹n: 02 / 11 / 2010 Ngµy d¹y: 09 / 11 / 2010. Chuyên đề 3 :. luyÖn ViÕt ®o¹n v¨n. §Ò 10 : a. Cho c©u th¬ sau: KiÒu cµng s¾c s¶o mÆn mµ Hãy chép chính xác những câu thơ tiếp theo tả sắc đẹp của Thuý Kiều. b. Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ nh÷ng h×nh tîng nghÖ thuËt íc lÖ “thu thuû”, “xu©n s¬n”? C¸ch nãi “lµn thu thuû”, “nÐt xu©n s¬n” dïng nghÖ thuËt Èn dô hay ho¸n dô? Gi¶i thÝch râ v× sao em chän nghÖ thuËt Êy? c. Nói khi vẻ đẹp của Thuý Kiều, tác giả Nguyễn Du đã dự báo trớc cuộc đời và số phận của nàng có đúng không? Hãy là rõ ý kiến của em? Em h·y tr¶ lêi c¸c c©u hái b,c ë trªn trong mét ®o¹n v¨n diÔn dÞch cã dé dµi kho¶ng tõ 20 - 25 dßng . Gîi ý: a. Yêu cầu HS phải chép chính xác các câu thơ tả sắc đẹp của Thuý Kiều : KiÒu cµng s¾c s¶o mÆn mµ So bÒ tµi s¾c l¹i lµ phÇn h¬n Lµn thu thuû, nÐt xu©n s¬n Hoa ghen thua th¾m, liÔu hên kÐm xanh Mét hai nghiªng níc nghiªnh thµnh Sắc đành đòi một, tài đành hoạ hai. b. * H×nh tîng nghÖ thuËt íc lÖ “thu thuû”, “xu©n s¬n” cã thÓ hiÓu lµ: + “Thu thuỷ” (nớc hồ mùa thu) tả vẻ đẹp của đôi mắt Thuý Kiều trong sáng, thể hiện sự tinh anh của tâm hồn và trí tuệ; làn nớc màu thu gợi lên thật sinh động vẻ đẹp của đôi mắt trong s¸ng, long lanh, linh ho¹t..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> + “Xuân sơn” (núi mùa xuân) gợi lên đôi lông mày thanh tú trên gơng mặt trẻ trung tràn ®Çy søc sèng. + Cách nói “làn thu thuỷ”, “nét xuân sơn” là cách nói ẩn dụ vì vế so sánh là đôi mắt và đôi lông mày đợc ẩn đi, chỉ xuất hiện vế đợc so sánh là “làn thu thuỷ”, “nét xuân sơn” c. Khi tả sắc đẹp của Kiều, tác giả Nguyễn Du đã dự báo trớc cuộc đời và số phận của nµng qua hai c©u th¬: “Hoa ghen thua th¾m, liÔu gêm kÐm xanh” Vẻ đẹp của Thuý Kiều làm cho tạo hoá phải ghen ghét, phải đố kị: “hoa ghen”, “liễu hên” nªn sè phËn nµng Ðo le, ®au khæ, ®Çy tr¾c trë. * Đoạn văn mẫu : Kiều mới đẹp làm sao ! Kiều đến với người đọc bằng ấn tượng đầu tiên lµ cái “sắc sảo mặn mà” của người con gái đang độ trăng tròn .Không chi tiết như khi tả Thuý Vân , tả Kiều, nÐt vÏ cua thi nh©n thiªn vÒ gîi t¹o mét Ên tîng chung vÒ vÎ đẹp của một giai nhân tuyệt thế. Điều đáng chú ý là khi hoạ bức chân dung Kiều, tỏc giả chỉ tập trung đặc tả đụi mắt. Bởi đôi mắt là sự thể hiện phần tinh anh của tâm hồn và trí tuệ . Cái sắc sảo về trí tuệ và mặn mà về tâm hồn đều liên quan đến đôi mắt. Đụi mắt đẹp như làn nước mùa thu long lanh, trong s¸ng được điểm tô bằng đôi mày thanh nhẹ ,tươi tắn như dáng núi mùa xuân. C¸ch nãi “lµn thu thuû”, “nÐt xu©n s¬n” lµ c¸ch nãi Èn dô v× vế so sánh là đôi mắt và đôi lông mày đợc ẩn đi, chỉ xuất hiện vế đợc so sánh là “làn thu thuû”, “nÐt xu©n s¬n”. Nàng thËt lµ đẹp , đẹp đến mức hoa phải ghen, liều phải hờn! Phép nhõn hoỏ tài tỡnh khiến người đọc chợt liờn tưởng :phải chăng hoa ghen với nàng bởi kộm nàng hương sắc ,liễu hờn với nàng bởi kém nàng sự mềm mại thướt tha ? Vẫn là bút pháp ước lệ tượng trưng nhưng Kiều đã thật sự hiện ra trước mắt người đọc với đầy đủ vẻ đẹp lộng lẫy của một trang quốc sắc thiên hương, đủ khiến cho thành xiêu nước đổ .Cã lÏ, chính vẻ đẹp sắc sảo mặn mà khiến thiên nhiên cũng phải hờn ghen, đố kỵ ấy đã dự báo trước một cuộc đời Ðo le, ®au khæ, đầy sóng gió sẽ ập đến với nàng. §Ò 11 : ChÐp l¹i bèn c©u th¬ nãi lªn nçi nhí cha mÑ cña Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch “KiÒu ở lầu Ngng Bích” ? Em hãy viết một đoạn văn có dộ dài khoảng từ 20 - 25 dòng để nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ h×nh ¶nh trong ®o¹n th¬.. * Gîi ý : Yªu cÇu : - ChÐp chÝnh x¸c 4 dßng th¬ : Xãt ngêi tùa cöa h«m mai, Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ ? S©n Lai c¸ch mÊy n¾ng ma, Có khi gốc tử đã vừa ngời ôm. NhËn xÐt c¸ch ö dông tõ ng÷ h×nh ¶nh trong ®o¹n th¬ : dïng nh÷ng ®iÓn tÝch, ®iÓn cè Sân Lai, gốc tử để thể hiện nỗi nhớ nhung và sự đau đớn, dằn vặt không làm tròn chữ hiếu của Kiều. Các hình ảnh đó vừa gợi sự trân trọng của Kiều đối với cha mẹ vừa thể hiện tấm lßng hiÕu th¶o cña nµng. §Ò 12 : a. ChÐp chÝnh x¸c 8 c©u cuèi cña ®o¹n trÝch “KiÒu ë lÇu Ngng BÝch”. b. Trong 8 câu thơ vừa chép, điệp ngữ “Buồn trông” đợc lặp lại 4 lần. Cách lặp đi lặp lại điệp ngữ đó có tác dụng gì. Em hãy viết một đoạn văn có dộ dài khoảng từ 20 - 25 dòng để nhận xét về cách lặp đi lặp lại điệp ngữ đó . Gîi ý: a. ChÐp chÝnh x¸c 8 c©u cuèi ®o¹n trÝch “KiÒu ë lÇu Ngng BÝch”. b. T¸c dông cña ®iÖp ng÷ “buån tr«ng”: - Cụm từ “buồn trông” mở đầu các câu lục (câu 6 tiếng) trong thể thơ lục bát đã tạo nên ©m hëng trÇm buån, b¸o hiÖu nh÷ng ®au buån mµ KiÒu sÏ ph¶i g¸nh chÞu trong suèt cuéc đời lu lạc, chìm nổi..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - §iÖp tõ gãp phÇn diÔn t¶ t©m tr¹ng buån sÇu cña KiÒu kÐo dµi triÒn miªn, g©y nªn mét t©m tr¹ng ®Çy nÆng nÒ, lo ©u, sî h·i. T©m tr¹ng Êy tëng kh«ng bao giê kÕt thóc vµ ngµy cµng t¨ng. §Ò 13 : Trong “TruyÖn KiÒu” cã c©u: Tởng ngời dới nguyệt chén đồng …………………... H·y chÐp 7 c©u th¬ tiÕp theo. 1. §o¹n th¬ võa chÐp diÔn t¶ t×nh c¶m cña ai víi ai? 2. Trật tự diễn tả tâm trạng nhớ thơng đó có hợp lí không ? Tại sao ? 3. ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n theo c¸ch diÔn dÞch ph©n tÝch t©m tr¹ng cña nhan vËt tr÷ t×nh trong ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý : 1. 2. §o¹n th¬ võa chÐp nãi lªn t×nh c¶m nhí th¬ng Kim Träng vµ cha mÑ cña Thuý KiÒu trong những ngày sống cô đơn ở lầu Ngng Bích. 3. Trật tự diễn tả tâm trạng nhớ thơng của Kiều: nhớ Kim Trọng rồi nhớ đến cha mẹ, thoạt đọc thì thấy không hợp lí, nhng nếu đặt trong cảnh ngộ của Kiều lúc đó thì lại rất hîp lÝ. - KiÒu nhí tíi Kim Träng tríc khi nhí t¬i cha mÑ lµ v×: + VÇng tr¨ng ë c©u thø hai trong ®o¹n trÝch gîi nhí tíi lêi thÒ víi Kim Träng h«m nµo. + Nàng đau đớn xót xa vì mối tình đầu đẹp đẽ đã tan vỡ. + Cảm thấy mình có lỗi khi không giữ đợc lời hẹn ớc với chàng Kim. - Với cha mẹ dù sao Kiều cũng đã phần nào làm tròn chữ hiếu khi bán mình lấy tiền cứu cha vµ em trong c¬n tai biÕn. - C¸ch diÔn t¶ t©m tr¹ng trªn lµ rÊt phï hîp víi quy luËt t©m lÝ cña nh©n vËt, thÓ hiÖn râ sự tinh tế của ngòi bút Nguyễn Du, đồng thời cũng cho ta thấy rõ sự cảm thông đối với nh©n vËt cña t¸c gi¶. * GV hớng dẫn và yêu cầu HS viết một đoạn văn diễn dịch theo yêu cầu của đề. KiÓm tra ngµy :. / 11 / 2010. Tæ trëng : Hoµng ThÞ Thu HuyÒn.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>