Vn hóa doanh nhân
Tm nhìn vn hóa thi hi nhp
V Quc Tun
T ngày 11-1-2007, nc ta chính thc là thành viên th 150 ca WTO, t
chc thng mi ln nht hành tinh, điu tit 85% thng mi hàng hóa và
90% thng mi dch v toàn cu. Hi nhp sâu hn vào nn kinh t th gii,
doanh nhân nc ta đng trc nhng đòi hi mi v tm nhìn, v kin thc
kinh doanh cng nh k nng qun lý, v.v...
Tm nhìn toàn cu
Vào WTO, doanh nhân nc ta đng trc c hi ln đ phát trin. ó là sân
chi ln toàn cu, th trng ln toàn cu và h thng lut pháp minh bch,
công bng, d d đoán. ng nhiên, có nhng thách thc ln đi vi nn
kinh t đang còn nhiu yu kém, cha tht bn vng ca nc ta. C hi là to
ln, nhng nh B trng Thng mi Trng ình Tuyn đã nói, “không có
chuyn khi vào WTO là s “đi đi” ngay”, d t lc quan chuyn sang “lc
quan tu”. C hi ch đn vi nhng ngi bit nm ly c hi và có nhng
bin pháp chuyn c hi t tim nng thành hin thc đ phát trin.
iu kin quyt đnh đ doanh nghip, doanh nhân giành đc th
ng li trong
cuc hi nhp kinh t quc t ngày nay chính là tm nhìn ca mi doanh nhân
– tm nhìn toàn cu đ có t duy toàn cu trong tng hot đng sn xut, kinh
doanh c th. T nay, mi doanh nhân Vit Nam đã là doanh nhân “toàn cu”,
vi ý ngha là có tm nhìn toàn cu, t duy toàn cu, hoài bão toàn cu, ý chí
kinh doanh toàn cu, và t đó, đ ra và quyt đnh nhng gii pháp đ đa
doanh nghip ca mình ra th trng toàn cu mt cách thng li, gim thiu
nhng thua thit có th xy ra. ó là tm nhìn rng hn, xa hn, nm bt
thông tin th trng th gii đ đnh v đc sn phm hàng hóa, dch v ca
mình, và điu quan trng là “bit mình, bit ngi”, bit ch hay, ch d ca
ngi cng nh ch hay, ch d ca mình, ri t đó tìm ra nhng gii pháp
đi phó. Nm bt ch hay ca ngi là cn thit, nhng bit đc ch d ca
ngi li càng có ích hn, vì qua đó, ta bit đc k h ca h, ta nên chn
mt hàng nào là li th ca ta đ đa hàng hóa, dch v đó ra th gii.
Tm nhìn toàn cu cng đòi hi đi mi k nng kinh doanh, làm n có tính
toán cn c, qun lý kinh doanh cng nh điu hành doanh nghip mt cách
khoa hc, bài bn, khc phc li kinh doanh cò con, đánh qu, chp dt.
Trong doanh nghip, rt cn đy mnh ng dng khoa hc công ngh vào sn
2
xut, kinh doanh, áp dng rng rãi các tiêu chun qun lý cht lng quc t
đ có ting nói chung trong đánh giá giá tr ca hàng hóa. áng chú ý là t
nay, hot đng sn xut, kinh doanh ca mi doanh nghip đã bc ra sân
chi toàn cu vi nhng đi th mi, trong đó, không ít đi th già dn hn ta
v kinh nghim cnh tranh trên thng trng, có nhng k thut đ bo v
hàng hóa, sn phm ca h. Chính vì vy, doanh nhân nc ta phi nm bt
đc pháp lut quc t, bit cách đi phó vi nhng v kin cáo ca nc đi
tác v nhãn mác hàng hóa, v chng bán phá giá, v.v... đ tránh thua thit.
i vi mi doanh nhân, vi nhn thc rõ ràng mình là nhân vt trung tâm
ca hi nhp, điu quan trng là nêu cao ý chí t tôn dân tc, kiên cng khc
phc khó khn, dng cm, mu trí, chp nhn ri ro, thách thc, quyt tâm
cùng toàn dân nhanh chóng xóa tình trng kém phát trin ca đt nc, có
hoài bão làm n ln, bit liên kt, liên doanh đ tng thêm sc mnh. Tip
theo, đó là tính cn mn, ham hc hi, không ngng b sung kin thc, nâng
cao k nng qun lý, nm bt kp thi đ ng dng có kt qu nhng thành
tu mi nht v khoa hc, công ngh cng nh v qun tr doanh nghip ca
th gii, k c có trình đ ngoi ng cn thit cho giao dch. ó là nhng điu
kin quyt đnh đ nâng cao cht lng, sc cnh tranh ca sn phm hàng
hóa, dch v ca doanh nghip, nht là đ to nên “s khác bit”, to nên giá
tr tng thêm ngày càng cao trong mi sn phm ca doanh nghi
p.
Trong tình hình hi nhp, doanh nhân càng cn đc bit quan tâm vic phát
trin nhân lc, đào to và bi dng đi ng lao đng k thut và nhân lc
cp cao, coi nhân lc là vn quý nht, là nhân t quyt đnh đ bo đm nâng
cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip. Vn hóa kinh doanh đòi hi doanh
nhân – ch doanh nghip quan tâm gii quyt tt các quan h trong doanh
nghip, biu hin trong thái đ ng x gia chú doanh nghip vi ngi lao
đng, to môi trng thun li cho mi ngi phát huy tài nng, tha sc
cng hin, đ h thy đc hng phát trin trong tng lai và t đó yên tâm
trong v trí hin ti.
Tinh thn cng đng, truyn thng quan tâm đn xã hi, tham gia các hot
đng xã hi, t thin ca doanh nhân nc ta cn đc tip tc phát huy.
Doanh nhân Vit Nam ngày nay tip thu t truyn thng ý chí kiên cng
trong đu tranh gi nc và xây dng nc; lòng nhân ái, khoan dung, trng
ngha tình, đo lý trong ng x; gin d, tinh t và thanh cao trong li sng.
Hi nhp kinh t quc t càng sâu rng, cnh tranh càng gay gt, nhng đc
tính y càng cn đc bi dng, nâng cao và ta sáng.
Vn hóa trong cnh tranh
3
Trong nn kinh t th trng, cnh tranh là đng lc ca phát trin; không có
cnh tranh thì không có phát trin. WTO là mt sân chi ln, ti đây, mt
cuc cnh tranh quy mô ln, toàn cu đang din ra ht sc gay gt. ó là cuc
cnh tranh gia tng sn phm hàng hóa, tng dch v cng nh gia các
doanh nghip và rng hn, là cnh tranh gia các quc gia; th hi
n trong tt
c các ngành, lnh vc; k c trong sn xut cng nh trong phân phi ...
đây, không có chuyn ngi thng, k thua nh trong chin tranh, mà mi
ngi đu cùng thng (win – win), cng có ngha là mi doanh nghip tìm
đc k h đ len vào, tìm ch trng đ b sung, bit phân khúc th trng,
thua keo này, bày keo khác, v.v...
Vn hóa kinh doanh là cùng hp tác, cùng cnh tranh, cnh tranh trong hp
tác, không dùng nhng th đon trái pháp lut hoc trái đo đc đ kim li.
Vn hóa kinh doanh cng đòi hi doanh nhân nm bt đc truyn thng vn
hóa, quy tc ng x ca nc đi tác, t cách n mc, đi đng, giao tip, ... đ
to tình cm thân thin khi quan h, tránh nhng ng x không phù hp vi
vn hóa nc bn. T nay, khi cuc cnh tranh vi quy mô toàn cu m ra,
nh
ng sn phm, hàng hóa và dch v mà doanh nhân nc ta mang ra trao
đi, t go, tôm cá, h tiêu, cao su cho đn qun áo, giày dép, máy móc, thit
b, các loi dch v ... đu phi có sc cnh tranh cao hn trc, không nhng
trên th trng WTO mà ngay trên th trng trong nc; đó là điu đã rõ.
Song, điu cn nhn mnh là: đó không ch là nhng hot đng đn thun
kinh t, mà n cha bên trong các sn phm hàng hóa hoc dch v y, luôn
luôn có hàm lng vn hóa, trc ht là vn hóa ca doanh nghip – ni sn
xut và rng hn, qua đó, thy rõ bn sc vn hóa ca c Vit Nam ta.
Vn hóa Vit Nam không ch th hin rõ trong nhng sn phm c th, nhn
bit ngay đc nh sn phm th công m ngh truyn thng ca các làng
ngh, mà còn th hin ngay trong cht lng ca tt c các loi sn phm
hàng hóa khác, trong phng thc kinh doanh ca mi doanh nghip, cng
nh trong thái đ ng x ca mi doanh nhân. Ngày nay, ngi tiêu dùng
không ch quan tâm giá c ca hàng hóa, mà ngày càng quan tâm hn đn các
tiêu chun v sinh an toàn thc phm liên quan đn sc khe ca h, cng
nh quan tâm đn vic bo v sc khe cho ngi lao đng trong doanh
nghi
p và bo v môi trng trong quá trình sn xut, kinh doanh, th hin
trong các b tiêu chun qun lý cht lng ISO đang đc áp dng ph bin
trên th gii. Có th ví d: nu nh trong con tôm, con cá có nhng hóa cht
có hi cho sc khe ngi tiêu dùng; nu nh trong giày dép, cht lng ca
nguyên liu không tt, dùng chóng hng, cht lng không đng đu; nu
nh doanh nghip gây ra ô nhim môi trng, v.v... thì rõ ràng là ni dung
vn hóa trong sn phm, hàng hóa đã không đc bo đm, nh hng xu
đn thng hiu ca nhà sn xut, mt tín nhim đi vi ngi tiêu dùng
trong nc cng nh trên th gii. Nói cách khác, kinh t và vn hóa gn bó
4
vi nhau, quyn vào nhau trong mi sn phm hàng hóa, mi loi dch v.
Chúng ta mang hàng hóa ra th trng WTO càng nhiu càng tt, nhng tt c
cn phi toát lên bn sc vn hóa Vit Nam, làm cho sn phm, hàng hóa
mang thng hiu Vit Nam vn có nhng nét riêng ca vn hóa Vit Nam,
góp phn làm phong phú thêm vn hóa kinh doanh toàn cu.
Th trng toàn cu rng m, trên th trng nc ta, s có nhiu hàng hóa
c
a các nc trong WTO. Ngi tiêu dùng nc ta s có nhiu c hi la
chn hàng hóa phù hp vi yêu cu ca mình, k c hàng do doanh nghip
nc ta hoc do doanh nghip nc ngoài sn xut. Không nên hô hào “lòng
yêu nc” kiu nh “ngi Vit Nam dùng hàng Vit Nam” đ đng viên tiêu
dùng nhng hàng hóa kém cht lng, ch vì đó là hàng hóa ca ta sn xut;
vì v thc cht, cách suy ngh này s hn ch tinh thn vn lên nâng cao cht
lng và nng lc cnh tranh ca hàng hóa, dung dng thói quen li, da
dm ca mt s doanh nghip; và nh vy, cng s có hi cho vic nâng cao
nng lc cnh tranh ca c nn kinh t.
Trong quan h vi các đi tác, cn thc hin đy đ các cam kt, tuân th
pháp lut và hp đng vi các đi tác, t cht lng, s lng hàng hóa, d
ch
v đn thi gian giao nhn, phng thc giao nhn, không th tùy tin. Có th
nói đây là yu t vn hóa đu tiên và quan trng nht đ giành thng li trong
cuc cnh tranh: cnh tranh bng uy tín, bng cht lng. Ch “tín” trong
kinh doanh ngày nay li càng quan trng, vì không ch bó hp trong mt s
nc mà đã m rng ra quy mô toàn cu, nh hng đn uy tín ca c Vit
Nam. Chính ch “tín” này đc b
o đm s tránh đc nhng thua thit do
các v kin tng, tranh chp thng mi có th xy ra nhiu hn trc.
Thi hi nhp cng càng cn thit m rng liên kt, liên doanh vi các doanh
nghip cùng ngành, trong nc và nc ngoài, qua đó mà tip thu công ngh,
k nng qun lý tiên tin ... cng nh tng cng hot đng ca các hi, hip
hi doanh nghip, đ tng thêm nng lc cnh tranh. Vn hóa doanh nhân
đây th hin trong tinh thn thân thin, thái đ hp tác chân thành, tin cy ln
nhau trong tng ngành hàng, tng sn phm hàng hóa, dch v, là s hp tác
đ nâng cao cht lng hàng hóa, là đ cùng thc hin chui phân phi, giành
thêm th phn cho c ngành hàng, v.v...
Chúng ta tin tng rng, trong thi hi nhp, doanh nhân nc ta không
nhng xng đáng vi danh xng doanh nhân Vit Nam mà còn tng b
c có
v trí xng đáng trong đi ng doanh nhân th gii, không ch là doanh nhân
có tm vóc ln trong kinh doanh mà quan trng hn na, đó là nhng doanh
nhân có vn hóa.
--------------------------------