Tài liệu Tuyển tập Đạm Phương Nữ sử ( Q3 ) pptx

TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 1

MC LC
PHÊÌN THÛÁ BA TRĐ DC ............................................................................................................ 2
CHÛÚNG I HỔC VÊËN CA TRỄ EM CÊÌN PHẪI THÛÅC HÂNH CẤCH THÏË NÂO? ....... 3
CHÛÚNG II BA PHÛÚNG PHẤP GIẤO DC VÂ HỔC VÊËN............................................. 9
PHÊÌN THÛÁ TÛ THÏÍ DC.......................................................................................................... 22
CHÛÚNG I MƯÅT TÊM HƯÌN TRẤNG KIÏÅN TRONG MƯÅT THÊN THÏÍ TRẤNG KIÏÅN23
CHÛÚNG II CHÚI ÀA VÂ THÏÍ THAO ............................................................................ 28
CHÛÚNG III NHÛÄNG CÅC CHÚI TRONG NHÂ ........................................................... 32
KÏËT LÅN “CON NHÚÂ ÀÛÁC MỂ”....................................................................................... 38


TUYÏÍN TÊÅP ÀAÅM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 2

Phêìn thûá ba

TRÑ DUÅC
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 3

CHÛÚNG I

HỔC VÊËN CA TRỄ EM CÊÌN PHẪI THÛÅC HÂNH
CẤCH THÏË NÂO?
CÊÌN PHẪI NI DÛÚÄNG SÛÁC HỔC CHO TRỄ
Trễ câng lúán lïn, trònh àưå thưng minh ca trễ cng lúán thïm,
lûúng têm vâ nghõ lûåc ca trễ phất triïín thò l trđ cng phẫi phất
triïín theo. Hổc vêën ca trễ cố thïí thûåc hânh tûâ bưën, nùm tíi sùỉp
ài, nhûng cêìn phẫi cố phûúng phấp cho khưn khếo vâ khoa hổc thò
sûå hổc vêën êëy múái cố têën đch. Trấi lẩi, thûåc hânh nhûäng phûúng
phấp sai lêìm cố thïí lâm hû hỗng cẫ trđ nậo tinh thêìn con trễ,

khưng thưng minh thïm mâ lẩi hốa ngu àêìn, chêåm lt mêët hïët cẫ
tûúng lai.
Mưåt ngûúâi mể cố hổc vêën vâ cố thò giúâ thò ngoâi viïåc chùm
ni vâ
bưìi bưí àûác dc, nïn múã mang trđ dc cho trễ nûäa, giấo dc
ca mể nhû thïë múái àûúåc hoân toân.
Nhûng nïëu vò sûå trúã ngẩi gò mâ phẫi giao sûå hổc vêën ca con
cho mưåt trûúâng mêỵu giấo, mể cng biïët qua cấch thûác vïì trđ dc,
àïí hâng ngây kiïím soất sûå hổc vêën ca con úã trûúâng cố tiïën bưå
khưng, vâ cưng viïåc giấo dc ca thêìy giấo cố àûúåc nhû khưng.
Cấi tíi tûâ bưën àïën bẫy, khưng phẫi lâ tíi ài trûúâng àïí chêët
chûáa nhûäng kiïën thûác cao xa vâ khoa hổc chđnh thûác. Thúâi gian
na
ây lâ chó àùåt trđ nậo ca trễ à nùng lûåc àïí tiïëp nhêån mưåt hổc vêën
sau nây.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 4

Trong thúâi gian bưën tíi àïën bẫy tíi khưng nïn ếp trễ phẫi
rấng sûác vïì trđ nậo quấ. Tuy sûå rấng sûác êëy cố thïí thêëy nhûäng kïët
quẫ trûúác mùỉt, nhûng nố sệ ẫnh hûúãng rêët tai hẩi vïì tûúng lai.
Mưåt àûáa trễ múái mûúâi hai tíi, cha mể lâm thúå båc nố
khn vấc gẩch àấ, nố lâm àûúåc cẫ. Ngûúâi ta khen trễ cố sûác lâm
nhû ngûúâi lúán. Nhûng khưng mêëy hưm trễ àậ qúçn vai sn xûúng
sưëng trúã nïnngûúâi tân têåt. Àưëi vúái sûå hổc ca mưåt trễ nùm tíi
cng vêåy. Nïëu cha mể båc trễ theo nhûäng chûúng trònh hổc ca
lúáp sú àùèng trễ
cố thïí theo kõp trong mưåt thúâi gian, nhûng khưng
bao lêu nghõ lûåc vâ trđ thûác ca trễ bõ cùng thùèng quấ, trễ phẫi
kiïåt lûåc. Tinh thêìn ca trễ bõ cn lẩi; sûác hổc ca trễ tûâ àố khưng
thïí nâo tiïën àûúåc nûäa. Thïë lâ tinh thêìn ca trễ cng bõ tân têåt

vêåy.
Mưåt bâ mể àem con àïën trûúâng xin vâo hổc, khoe vúái ưng àưëc:
“Thûa ngâi con tưi múái nùm tíi mâ àậbiïët àổc chûä thưng lùỉm, vâ
àậ biïët lâm tđnh”. Ưng àưëc vưåi vâng trẫ lúâi: “Thûa bâ, tưi xin lưỵi vâ,
thûåc lâ mưåt sûå rêët àấng tiïëc”. Nhâ giấo dc àêìy kinh nghiïåm êë
y àậ
hiïíu thêëu nghơa" nhûäng trấi chđn non bao giúâ cng lâ trấi chua
chất" vêåy.
NHÛÄNG NGUN NHÊN LÊÌM LƯỴI CA TRỄ
Nhûäng ngun nhên lêìm lưỵi ca trễ trong sûå phấn àoấn vâ l
lån rêët nhiïìu. Chùèng qua nhûäng súã nùng ca trễ chûa luån têåp,
sûå ch côn thiïëu, sûå quan sất vâ suy nghơ côn đt, chûa kinh
nghiïåm, vư sưë nhûäng viïåc chûa tûâng thêëy, tûâng biïët. Vò bao nhiïu
lệ àố lâ khưng lêëy lâm lẩ khi thêëy trễ hiïíu sai, tđnh nhêìm.
Vò thïë, trong khoẫng bưën tíi àïën bẫy tíi, sûå múã mang trđ
thûác ca trễ phẫi thûåc hânh khưn khếo, khưng nïn cêìu trễ hổc vâ
lâm nhûäng viïåc khưng à sûác, chûa àïën trònh àưå, khưng nïn båc
trễ phẫi xët têët cẫ lûåc, dêìu trễ thêå
t cố nhûäng nùng lûåc êëy. Trong
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 5

lc nây tinh thêìn ca trễ nhû mưåt cấi mêìm vûâa thoất hẩt giưëng,
nïëu gùåp tay vng vïì khưng biïët vun xúái, mêìm cêy sệ hếo dêìn
khưng kõp nêíy lấ àêm hoa.
MƯÅT TRỄ SẤU TÍI CÊÌN BIÏËT NHÛÄNG GỊ?
Tiïìm dûúäng sûác trễ nhû thïë, cố thiïåt hẩi gò cho sûå hổc vêën
ca trễ khưng? Khưng, khưng thiïåt hẩi gò cẫ. Trấi lẩi lúåi nhiïìu lâ
khấc. Dêìu qua àïën nùm thûá sấu trễ vêỵn chûa biïët àổc, biïët viïët,
tûúng lai ca trễ cng khưng bõ hû hỗng gò cẫ. Sûå quan hïå vïì hổc
vêën ca trễ khưng phẫi úã nùm nâo trễ bùỉt àêìu hổc, mâ chđnh lâ úã

trònh àưå hổc vêën ca trễ àïën bêåc nâo sau khi thưi hổc.
Cưët nhêët lâ àïën sấu tíi trễ cố mưåt thên thïí khỗe mẩnh chùỉc
chùỉn vâ mưåt tinh thêìn sấng sët, tûúi tưët, thò dêì
u lc êëy trễ chûa
biïët A - B gò, nhûng sau trễ sệ hổc mưåt cấch thưng minh vâ têën đch
vư cng. Cha mể nïn nhúá rùçng: chúá ham cho con hổc súám mâ nïn
dûå bõ lâm sao cho con cố sûác hổc àûúåc lêu dâi vâ cao hún. Mưåt nhâ
giấo dc lậo thânh kia àậ nối mưåt cêu rêët võ sau nây: “Tưi khưng
mën hổc trô (thanh niïn) cố mưåt àêìu ốc chêët àêìy kiïën thûác, tưi
chó trưng hổ cố mưåt àêìu ốc àêìy à nùng lûåc”. Mưåt àêìu ốc mâ cấc súã
nùng vïì trđ thûác cố thïí phất triïín mưåt cấch mẩnh mệ giûäa mưåt bêìu
khưng khđ n vui vâ triïín vổng sấng s
a.
Chûúng trònh hổc vêën rêët tưët cho trễ trong giai àoẩn tûâ 4 àïën
5 tíi, dêìu úã gia àònh hay trûúâng hổc cng thïë, khưng cêìn phẫi bâi
vúã phiïìn phûác, mâ chó cêìn nhûäng têåp sấch vệ cho àểp àïí cho trễ
nhêån thêëy nhûäng sûå vêåt xung quanh mònh. Dẩy cho trễ têåp luån
vâ sûã dng cấc giấc quan, têåp hất, têåp nối, têåp nhòn, têåp ài, têåp
cêìm, têåp nghe, têåp phên biïåt ngûúâi vâ vêåt trong hoân cẫnh ca trễ.
Sûå hổc êëy mể chó cêìn hûúáng dêỵn rưìi tûå trễ cố thïí hổc lêëy mưåt
mònh rêët cố hiïåu quẫ
. Mưåt nhâ giấo dc vâ têm l àậ nối: “Cấi tíi
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 6

mâ trễ hổc àûúåc nhiïìu vâ mau hiïíu hún cẫ lâ tíi trễ khưng cố
thêìy”. Lúâi nối thiïåt chđ lđ quấ!
BẪN SẤT HẨCH ÀÏÍ BIÏËT TRỊNH ÀƯÅ TRĐ THÛÁC CA TRỄ
Mën thûåc hânh hổc vêën cho trễ, cêìn phẫi hiïíu trònh àưå trđ
thûác ca trễ àïën bêåc nâo? Cấc nhâ sinh l vâ têm l hổc ngây nay
àậ àùåt ra mưåt bẫn sất hẩch àïí xết trònh àưå trđ thûác ca trễ àïën

àûúåc trònh àưå trđ thûác ca trễ múái cố thïí tòm àûúåc nhûäng hổc vêën
vûâa phẫi mâ dẩy cho trễ. Dûúái àêy lâ mưåt bẫn sất hẩch ca nhâ
têm l hổc àậ àùåt ra àïí sất hẩch nhûäng trễ tûâ ba thấng àïën bẫy
tíi:
3 thấng: Mưåt cấi nhòn cố ch .
6 thấ
ng: Àïí àïën cấc thûá tiïëng. Sau khi thêëy vêåt gò hóåc súâ vêåt gò,
biïët ngẫ tay ra nùỉm.
1 tíi : Nhêån biïët àưì ùn.
2 tíi : Biïët ài, sai lâm àûúåc mưåt viïåc; àậ biïët nối vâ chó cấc
mốn cêìn thiïët tûå nhiïn (thđ d chó cúm ùn, nûúác ëng).
3 tíi : Biïët chó lưỵ mi, con mùỉt vâ miïång trễ; lùỉp àûúåc hai sưë,
àïëm vâ chó nhûäng ngûúâi vâ vêåt trong mưåt bûác vệ; nối àûúåc tïn
mònh, lùỉp àûúåc sấu tiïëng.
4 tíi : Biïët chó mònh trai hay gấi, biïët chó mưåt chòa khốa, mưåt
cấi dao, mưåt àưìng xu; lùỉp àûúåc ba sưë; so sấnh hai àûúâng vâ nhêån
àûúåc àûúâng nâo dâi àûúâng nâo ngùỉ
n.
5 tíi : So sấnh hai hưåp vâ phên biïåt àûúåc hưåp nâo nùång, hưåp
nâo nhể; chếp mưåt hònh vng, lùỉp lẩi mưåt cêu cố mûúâi tiïëng, àïëm
àûúåc bưën xu thûúâng; sùỉp àûúåc mưåt trô chúi gưìm hai miïëng.
6 tíi: Nhêån biïët tay mùåt tay trấi; lùỉp lẩi mưåt cêu cố 16 tiïëng;
so sấnh vâ chó àûúåc cấi xêëu vâ cấi àểp. Giẫi nghơa sûå đch lúåi cấc àưì
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 7

dng úã trong nhâ; lâm àûúåc ba viïåc sai bẫo; nối àûúåc tíi ca
mònh; chó vâ phên biïåt àûúåc bíi mai vâ bíi chiïìu.
7 tíi: Nhêån thêëy sûå thiïëu sốt trong mưåt bûác vệ, àïëm àûúåc cấc
ngốn tay; chếp lẩi àûúåc mưåt cêu viïët; chếp lẩi mưåt hònh thoi, lùåp lẩi
nùm chûä sưë: giẫi àûúåc mưåt hònh vệ, àïëm àûúåc mûúâi ba àưìng xu

thûúâng; chó àûúåc bưën àưìng tiïìn tïå khấc nhau.
KHĐ CHÊËT CA TRỄ CON
Vúái bẫn sất hẩch, chng ta biïët àûúåc trònh àưå trđ thûác trễ em,
nhûng thïë cng chûa à, ta côn phẫi biïët khđ chêët ca trễ ra lâm
sao nûäa thò ta múái cố thïí àûa àûúâng cho sûå hổc vêën ca con mưåt
cấch cố hiïåu quẫ. Ta lẩi biïët cú thïí ca trễ rêët ẫnh hûúãng àïën tinh
thêìn vâ khưng mưåt cú thïí nâo giưëng mưåt cú thïí nâo. Nïn khưng
lâm gò mâ cố trễ giưëng nhau hùèn.
Ngây xûa cấc nhâ giấo dc hay chia trễ con ra lâm bưën hẩng,
lêëy khđ chêët lâm cùn cûá: 1 - hẩng khđ chêët hay kđch thđch vâ nậo
cên (cẫm àưång mau); 2 - hẩng khđ chêët sung tc vïì huët mẩch
(giêån mau); 3- hẩng khđ chêë
t sung tc vâ gan mêåt (cau cố); 4- hẩng
khđ chêët sung tc vïì hẩch huët (bìn rêìu).
Cấc nhâ giấo dc ngây nay lẩi chia ra lâm bưën hẩng lêëy cú
thïí lâm cùn cûá: 1- hẩng vïì thêìn kinh, 2- hẩng vïì hư hêëp; 3- hẩng
vïì tiïu hốa, 4- hẩng vïì cên dc.
Hẩng thêìn kinh dấng ngûúâi mẫnh khẫnh, trấn rưång vâ mi
núã rưång, mùỉt sấng hún cẫ, tuy vêåy mây mùåt vêỵn thy mõ dïỵ coi.
Hẩng hư hêëp, khưí mùåt rưång úã giûäa hai khoẫng lûúäng quìn,
mi núã rưång, lưìng ngûåc núái rưång vâ thn dâi.
Hẩng tiïu hốa, khưí mùåt rưång úã
dûúái mâ trïn àêìu tốp lẩi nhû
quẫ àâo, miïång rưång, hâm to, vâ khoẫng bng lúán hún lưìng ngûåc.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 8

Hẩng cên dc, cố mưåt àêìu trung bònh, hònh cên àưëi cưí cûáng
vûäng, bùỉp thõt trong cú thïí nêíy núã àïìu.
Trong bưën hẩng êëy thò hẩng thêìn kinh vâ cên dc cố nhiïìu
tûúng lai vïì hổc vêën hún cẫ, hẩng thêìn kinh vïì phûúng diïån trđ

thûác, hẩng cên dc vïì phûúng diïån sûác khỗe. Côn hai dẩng hư hêëp
vâ tiïu hốa vò cấc cú quan hư hêëp vâ tiïu hốa phất triïín quấ thânh
lêën ất sûå phất triïín ca cấc cú quan khấc, vò thïë sûå tiïën bưå ca trễ
bõ chêåm ài nhiïìu. Tuy vêåy giấo dc chun cêìn ca cha mể biïët
cấch sûãa àưíi sûå bêë
t bònh qn êëy. Àưëi vúái hẩng hư hêëp, cêìn phẫi
dẩy cho trễ têåp thïí dc thïí thao vâ àưëi vúái hẩng tiïu hốa, cêìn phẫi
trưng nom cấch thûác ùn ëng, cho cố phûúng phấp, cng cố thïí lâm
cho cấc cú quan trong ngûúâi trễ phất triïín mưåt cấch qn bònh.
Tuy tđnh chêët hư hêëp vâ tiïu hốa cng vêỵn côn, nhûng toân cú thïí
cng chõu ẫnh hûúãng đt nhiïìu ca sûå têåp luån chun cêìn ca cha
mể.
Hẩng cên dc, nhúâ cố sûác khỗe nïn sau nây sệ à sûác chõu
àûång cấc sûå mïåt nhổc vïì hổc hânh. Cha mể nïn chõu khố chúâ àúåi,
mưåt thúâi gian trễ sệ phấ
t triïín vïì tinh thêìn mưåt cấch mẩnh mệ
nhû thïí chêët ca trễ vêåy. Cha mể chó cêìn chùm sốc lâm sao cho sûå
phất triïín cấc bùỉp thõt khưng lêën ất cẫ sûå phất triïín vïì l trđ.
Trong mêëy nùm àêìu, nhiïìu khi lïn àïën 10, 12 tíi, trễ cố vễ nhû
lûúâi biïëng, cha mể khưng nïn lêëy thïë mâ lo. Sau nây trễ côn à sûác
tiïën nûäa. Cha mể chó cêìn sùỉp àùåt trûúác mưåt con àûúâng tưët cho con
ài, nghơa lâ ni dẩy cho cố quy c vâ chun cêìn.
Hẩng thêìn kinh, cố nhiïìu nùng lûåc vïì trđ thûác, sau nây cố
nhiïìu hy vổng hổc lïn nhûäng trònh àưå cao. Nhûng trong thúâi thú
êëu cha mể lẩ
i cêìn ni dûúäng sûác hổc cho trễ. Khưng nïn thêëy con
thưng minh mâ båc con phẫi hổc súám, vâ rấng sûác con. Nhiïìu khi
trễ cố thïí lâm àûúåc, hổc àûúåc nhiïìu cấi khố, nhûng mưåt thúâi gian
sûác trễ sệ chêåm ài vâ kïëtquẫ khưng tiïën àûúåc nûäa. Àố lâ lưỵi cha
mể, cêìn têåp luån thïí thao cho trễ. Trễ cố mưåt sûác mẩnh khỗe thò

sau nây múái chõu àûång nưíi nhûäng sûå khố nhổc vïì tinh thêìn mâ trễ
rêët cố nhiïìu nùng lûåc.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 9

CHÛÚNG II

BA PHÛÚNG PHẤP GIẤO DC VÂ HỔC VÊËN
NGHƠA CA BA PHÛÚNG PHẤP
nghơa chung ca ba phûúng phấp giấo dc tûâ ba àïën sấu,
bẫy tíi lâ chúá nïn xem trễ nhû mưåt hổc sinh chđnh thûác. Trong
thúâi k êëy khưng cêìn ra nhûäng bâi vúã nhiïìu cho trễ, khưng bùỉt trễ
ngưìi n mưåt chưỵ. Trấi lẩi nïn gip cho tđnh ûa hoẩt àưång ca trễ,
bùçng nhûäng cấch chúi àa mâ têåp luån cấc súã nùng vâ giấc quan
ca trễ. ÊËy lâ thúâi k chúi mâ hổc. Sùỉp àùåt nhûäng cấch chúi thïë
nâo mâ hûäu đch cho sûå phất triïín cú thïí lêỵn tinh thêìn ca trễ, cố lâ
têët cẫ chûúng trònh giấo dc hổc vêën ca trễ trong mêëy nùm àêìu.
VÛÚÂN TRỄ CA FROEBEL
Froebel lâ mưåt nhâ bấc hổc nûúác Àûác, sinh nùm 1780. Sët
àúâi ưng phng sûå cho mưåt tưn chó rêët cao qu lâ: Tòm kiïëm mưåt
phûúng phấp giấo dc mêỵugiấo cho thêåt cố hiïåu quẫ. Àïën nùm
mûúâi ba tíi, trong khi àûáng nhòn trễ con chúi quẫ cêìu, ưng àậ
phất minh ra àûúåc mưåt phûúng phấp dẩy trễ rêët qu hốa. Phûúng
phấp ca ưng àûúåc thïë giúái cưng nhêån lâ rêët lúåi đch cho sûå giấo dc.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 10

Mậi àïën ngây nay trïn mưåt trùm nùm rưìi mâ khùỉp cấc trûúâng
hổcÊu M ngûúâi ta àïìu thûåc hânh phûúng phấp ca ưng, hóåc
trong cấc lúáp mêỵu giấo, trong cấc nhâ trễ, trong cấc vûúân trễ.
Ngûúâi ta cng cố thïí àem dng àïí dêåy trễ trong gia àònh, nïëu cha
mể khưng mën àûa trễ àïën mưåt cú quan giấo dc nâo.

Phûúng phấp ca ưng cố bưën àùåc àiïím sau nây:
1- Sûå hoẩt àưång lâm cho trễ phất triïín mưåt cấch rêët lúåi đch êëy
lâ: trô chúi.
2- Núi thån tiïån cho sûå hoẩt àưång êëy lâ: vûúân trễ.
3- Nhûäng “mốn quâ” àêìu tiïn cho trễ
chúi lâ: nhûäng khưëi
hònh trôn, hònh quẫ cêìu, khưëi hònh ưëng trôn, khưëi hònh vng.
4- Vúái nhûäng quâ cho trễ, sệ dẩy cho trễ nhûäng cấch chúi cho
cố thûá tûå liïn tiïëp nhau mưåt cấch cố nghơa.
Chng ta hậy giẫi thđch bưën àùåc àiïím êëy: Trô chúi trễ con
chúi lâ mưåt cấch rêët tûå nhiïn, nhû nûúác chẫy, giố thưíi. Nïëu trễ
khưng chúi sệ thêëy t tng, giam cêìm cẫ thên thïí vâ têm hưìn ca
trễ. Khưng chúi trễ khưng lâm sao mâ giao tiïëp vúái hoân cẫnh
xung quanh mònh. Trấi lẩi chúi àa cấi bẫn thïí ca trễ bưåc lưå ra
mưåt cấch rộ râng, nhúâ àố mâ ta bưìi bưí
nhûäng chưỵ khuët àiïím vâ
gêy dûång nhûäng cấi àậ cố rưìi. Chiïìu theo tđnh ham chúi ca trễ mâ
múã mang trđ thûác vâ àẩo àûác cho trễ, àố lâ bưën phûúng phấp giấo
dc ca Froebel.
Vûúân trễ: Hoân cẫnh rêët thån tiïån cho trễ vûâa chúi vûâa hổc
lâ: vûúân trễ.
Froebel khi tòm ra àûúåc chûä “Vûúân trễ” lêëy lâm thđch chđ, vò
chûä vûúân cố nghơa vûâa lâ vun trưìng bưìi dûúäng cêy cưëi tûâ khi côn
gieo mưång àïën àưå àêm hoa kïët trấi. Mưåt nhâ giấo dc trong mưåt
vûúân trễ cng nhû mưåt nhâ lâm vûúân, chó khấc mưåt àiïìu: nhâ
lâm
vûúân vun trưìng cêy, côn nhâ giấo dc àâo luån ngûúâi. Cấc nûä giấo
viïn trong cấi cú quan giấo dc êëy cng thûúâng gổi lâ “viïn nûä”
(jardinòeres). Trễ con ngoâi nhûäng giúâ chúi cấc àưì chúi do cư giấo
dẩy cho, côn têåp lâ vûúân, trưìng cêy, gieo mêìm lâm àêët. Ngoâi

nhûäng thò giúâ êëy ra trễ lẩi têåp hất.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 11

Nhûäng àưì chúi cho trễ: Nhûäng “àưì chúi” lâ nhûäng vêåt ta cho
trễ dng chúi vâ àïí têåp luån thên thïí vâ trđ nậo. Àưì chúi thûá nhêët
lâ mưåt quẫ cêìu mïìm bùçng len mi, cố thïí dng chúi àûúåc nhiïìu
cấch vûâa chúi vûâa hất cho nhõp nhâng. Tiïn sinh cố soẩn nhûäng
bâi hất àïí vûâa hất vûâa tung cêìu rêët vui vâ cố nghơa.
Nhûäng àưì chúi thûá hai: lâ nhûäng khưëi cêìu, nhûäng khưëi ưëng
trôn, nhûäng khưëi hònh vng, toân bùçng gưỵ. Nhûäng àưì chúi êëy cố
thïí cêìm nùỉm, àûa lïn qy quanh, nhêån àûúåc hònh thûác, biïët àûúåc
nùång nhể, têåp cho trễ
vïì cấch dng cấc giấc quan, mùỉt, tay vâ bùỉp
thõt. Khi àûa ba khưëi ra cho trễ cng à cho trễ nhêån thêëy ba hònh
khấc nhau.
Ngoâi bưën àưì chúi trïn lẩi côn cố thïí cho trễ nhûäng khưëi gưỵ
vng do bưën khưëi cùỉt àïìu vâ gốp lẩi. Nhûäng khưëi hònh viïn gẩch
gưåp lẩi, vâ nhûäng mẫnh gưỵ vng tam giấc, lc giấc, nhûäng cêy
ngùỉn vâ dâi, nhûäng vông trôn, nhûäng vông nûãa.
Vúái bao nhiïu àưì chúi êëy cố thïí chuín biïën ra vư sưë lâ trô
chúi rêët vui cho trễ vâ cố đch cho sûå hổc vêën vâ quan sất ca trễ.
Ngoâi cấc àưì chúi vâ
trô chúi kïí trïn, trong vûúân trễ lẩi côn
dẩy cho trễ: nùån cấc hònh tûúång bùçng thûá bưåt khưng bêín tay, àan
cấc têëm àïåm nhỗ bùçng giêëy ng sùỉc, dïåt bùçng cổng rúm, may vấ,
xïëp giêëy, cùỉt dấn v.v...
ÚÃ Êu M ngûúâi ta àậ xët bẫn nhiïìu sấch vïì cấc kiïíu mêỵu
theo phûúng phấp Froebel. Ngây nay cấc trûúâng hổc trễ cố dẩy
mưn th cưng cng phêìn nhiïìu chõu ẫnh hûúãng phûúng phấp ca
Froebel vêåy.

Trung têm : Mưåt phêìn lúán thò giúâ trong vûúân trễ lâ àïí hổc
cấc mưn cấch trđ thûúâng thûác. Nghơa lâ nhûäng cåc nối chuån cố
cho
ån lổc k lûúäng mâ trong cấc giấc quan: mùỉt mi, tay chên. Cêu
chuån rêët àún giẫn, thûúâng thûác vâ dïỵ hiïíu, cưët múã rưång kiïën
thûác ca trễ. Cêu chuån phẫi lêëy mưåt Trung têm rưìi theo trung
têm êëy mâ kếo dâi ra mưåt trâng chuån kïë tiïëp nhau cấi nây qua
cấi kia vâ hïët ngây nây àïën ngây khấc. Tuy vêåy vêỵn quanh qín
vâo mưåt chđnh. Nhû thïí ta khưng lâm tẫn lẩc ca trễ ài, trấi lẩi
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 12

lâm cho trễ ch vâo mưåt vêën àïì nhêët àõnh, mưåt vêën àïì trung têm
cho têët cẫ cấc vêën àïì.
ÚÃ chưën thưn qụ, trong rång vûúân thiïëu gò nhûäng trung têm
. Mưåt “cư giấo” khưn khếo sệ lûåa nhûäng vêåt xung quanh trễ lâm
trung têm . Trong cấc àưì chúi ca trễ: “Gưỵ, giêëy, rúm, cấc mốn ùn,
qìn ấo, cêy cưëi, àưì lâm vûúân” àïìu sùỉp àùåt thânh nhûäng trung têm
àïí kïí cho trễ nghe.
Thđ d: Nhên cố mưåt viïåc gò àng àïën chuån cúm. Ta lêëy hưåt
cúm lâm trung têm ch , rưìi tûâ cúm qua gẩo, tûâ gẩo qua la, tûâ
la qua àưìng bùçng, sưng nûúác, trêu bô, ngûúâi lâm rång, ke
ã chùn
trêu, ma mâng thúâi tiïët, cấc khđ c lâm rång, bao nhiïu cẫnh êëy,
vêåt êëy ta lêìn lûúåt cho trễ xem têån mùåt, bùỉt têån tay, cêu chuån sệ
kïë tiïëp hâng ngây nây qua ngây khấc mâ chó quanh qín mưåt
trung têm lâ hưåt cúm, àïí têåp trung ca trễ vâo mưåt vêën àïì duy
nhêët. Khi nâo hïët trung têm nây lẩi kiïëm nhûäng trung têm
khấc àïí nối chuån vúái trễ.
TINH THÊÌN TRONG VÛÚÂN TRỄ
Tốm lẩi ta thêëy trong vûúân trễ trễ ln ln hoẩt àưång, vui

vễ, n tơnh vâ cố trêåt tûå. Ngây nâo trễ cng cố tiïën bưå àûúåc cht
đt. Mưåt k låt mâ ai cng vui lông theo vò khưng cố gò lâ bố båc.
Thối quen àậ lâm cho trễ tđn nhiïåm cư giấo nhû mưåt bâ mể. Trễ sệ
quen vúái àûác tđnh vêng lúâi, mưåt sûå vêng lúâi khưng hên hẩ. Hùçng
ngây phẫi chung sûác gốp viïåc vúái nhau trong cấc trô chúi hûäu đch,
trễ têåp quen àûúåc àûác tđnh gip àúä, hưỵ trúå nhau, nhûäng tđnh đch k
lûúâi biïëng, ganh tõ vò thïë mâ phẫi tiïu ma.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 13

KHI RA KHỖI VÛÚÂN TRỄ
Mưåt nûä giấo viïn àậ tûâng thêëy khi trễ ra khỗi vûúân trễ, tuy
trễ chûa biïët àổc biïët viïët, nhûng trễ àậ biïët àûúåc nhiïìu chuån
lùỉm, vò trễ àậ cố giấc quan têåp luån rêët thânh thc, trễ àậ chín
bõ àêìy à vïì sûå àổc, sûå viïët rưìi. Nïëu àûa cho trễ mưåt cấi bt, cho
trễ quín sấch, trễ sệ àíi kõp chng bẩn vâ khưng bao lêu sệ vûúåt
quấ nûäa, vò trễ àậ cố mưåt cưng trònh tu luån trûúác rêët cưng phu:
Nùng lûåc trđ thûác ca trễ àậ àûúåc bưìi dûúäng mẩnh mệ, trễ cố thïí
chõu àûång àûúåc nhûäng sûå lao nhổc vïì hổ
c hânh. Bao nhiïu cưng
trònh tu dûúäng úã vûúân trễ bêy giúâ àậ thêëy cố kïët quẫ rộ râng.
NHÂ TRỄ CA NÛÄ BẤC SƠ MONTESSORI
Montessori lâ mưåt nûä bấc sơ vïì y hổc ca àẩi hổc La Mậ. Àïën
nùm 1898 nghơa lâ múái cấch àêy trïn 96 nùm bâ múái khuynh
hûúáng vïì vêën àïì giấo dc. Phûúng phấp giấo dc ca bâ cùn cûá vâo
khoa hổc do kinh nghiïåm vïì y hổc mâ phất minh ra. Phûúng phấp
êëy àậ àûúåc cấc nhâ têm l hổc, cấc nhâ giấo dc khùỉp thïë giúái rêët
tấn thânh. Ngûúâi ta àậ àem phûúng phấp ca bâ thûåc hânh trong
cấc “nhâ trễ” thêëy àûúåc nhiïìu kïët quẫ rêët m mận.
Theo bâ sûå sai lêìm ca giấo dc ngây nay lâ ếp båc trễ
theo àíi cho kõp mưåt chûúng trònh àậ àõnh trong chûâng êë

y thấng,
chûâng êëy nùm. Giấo dc àưëi vúái hổc trô nhû chiïëc xe lûãa vúái cấc
toa. Àêìu mấy khưng cêìn biïët toa xe cố mấy mốc k lûúäng hay
khưng chó ài cho túái àđch, cho kõp thò giúâ àậ àõnh, trong khi êëy cấc
toa xe vêỵn bỗ sốt rẫi rấc dổc àûúâng. Cëi nùm thêìy giấo hïët
chûúng trònh, côn hổc trô cố hûúãng àûúåc gò khưng, mùåc kïå.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 14

Theo bâ Montessori, nïn àïí cho trễ lâm nhûäng viïåc mâ trễ cố
thïí lâm àûúåc. Sûå khưn khếo ca bâ lâ úã chưỵ nhêån thêëy àûúåc nhûäng
cấi mâ mưỵi trễ cố thïí lâm, cố thïí hổc àûúåc. Bâ nối rùçng trễ súã dơ
chêåm tiïën lâ vò cha mể, thêìy giấo khưng biïët cho trễ rt lui mưåt
vâi bûúác àïí lêëy àâ, trûúác khi ài túái. Sûå rt lui àïí cố sûác mâ vûúåt túái
mưåt cấch mẩnh vâ nhanh lâ mưåt sûå khưn khếo ca giấo c
Montessori. Chó cố bûúác àûúâng àêìu lâ bûúá
c quan hïå hún cẫ.
ÊËy thïë mâ tưi thêëy rêët àưng cha mể Viïåt Nam ta àậ ếp sûå hổc
ca trễ quấ sûác, nhiïìu khi sûác trễ chûa àïën trònh àưå êëy. Thêåm chđ
ngûúâi ta cûá mưỵi nùm chó lo ài vêån àưång cấc thêìy cư giấo vâ hiïåu
trûúãng àïí cho con lïn lúáp, khưng cêìn biïët sûác con cố àïën trònh àưå
hổc vêën êëy khưng? Chng ta hậy nïn xem gûúng ca Montessori
àïí bưìi dûúäng sûác cho con.
NHÂ TRỄ ÀÊÌU TIÏN THÂNH LÊÅP ÚÃ LA MẬ
Nùm 1907 múái bùỉt àêìu lêåp úã La Mậ () “mưåt nhâ trễ” (Casa
des Bambins). Montessori dng chûä “nhâ trễ” àïí phên biïåt vúái
“vûúân trễ” ca Froebel. Vò úã “vûúân trễ” lâ ngûúâi ta vun trưìng trễ
con, sùén cố mưåt “cư giấo” ln ln bưìi bưí vun xúái cho cấc nhânh
cêy qu hốa êëy mau àúm hoa kïët trấi. Trấi lẩi “nhâ trễ” ca bâ
Montessori cố nghơa khưng phẫi lâ nhâ àïí cho trễ con mâ chđnh
lâ ca trễ con. Trễ con úã trong “nhâ trễ” sệ thêëy lâ nhâ ca mònh

nhû cha vâ mể cố nhâ riïng vêåy.
Trong “nhâ trễ” ngûúâi ta theo ngun tùỉc àïí cho trễ àûúåc tûå
do sưëng. Vò thïë múái nhêån àûúåc sûå phất lưå
tûå nhiïn tđnh chêët trễ. Cố
thêëy tđnh chêët ca trễ múái thi hânh giấo dc mưåt cấch hiïåu
nghiïåm.
Khi chúi thò tưí chûác chung, àïën lc hổc thò phẫi dẩy riïng
tûâng trễ mưåt, ty theo têm l vâ súã nùng ca tûâng trễ mưåt. Mưỵi trễ
cố mưåt bân ghïë riïng khưng chung àng.
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 15

TÛÅ DO VÂ K LÅT
Tẩi nhâ trễ, ngûúâi ta àïí cho trễ sưëng tûå do, nhûng sûå sưëng tûå
do êëy khưng phẫi lâ khưng cố k låt. Cấc bâ bẫo mêỵu àậ dẩy cho
trễ theo mưåt k låt sấng sët tûå hiïíu biïët vâ tûå tòm lêëy cấch sưëng,
chúá khưng phẫi trối båc trễ. Khi dng àïën sûå nghiïm cêëm lâ lc
cêìn thêëy trễ àng àïën nhûäng viïåc vư đch hóåc cố hẩi. Trong gia
àònh cấc bâ mể vò quấ àm bổc trễ, lâm cho trễ ln ph thåc mể
cha. ÚÃ “nhâ trễ” ngûúâi ta têåp cho trễ sưëng tûå lêåp tûâ sûå ùn ëng,
thay ấo qìn, sûå sa
åch sệ, cho àïën chúi àa àïìu àïí cho trễ tûå tưí
chûác lêëy. Sûå sinh hoẩt êëy sau nây sệ têåp cho trễ sưëng àúâi tûå lêåp rêët
cêìn thiïët.
KHƯNG THÛÚÃNG MÂ CNG KHƯNG PHẨT
Trong “nhâ trễ” sûå thûúãng vâ phẩt àïìu bỗ. Àêy tưi xin trđch
ra mưåt àoẩn vïì vêën àïì nây: “Trong nhâ trễ” khi cấc ngûúâi gip tưi
vâ tưi trưng thêëy mưåt trễ phấ rêìy chng bẩn hóåc khưng chõu nghe
lúâi khun bẫo ca tưi, tưi liïìn nhúâ y sơ khấm ngay trễ êëy ưëm àau
gò khưng, dêìu trễ bïì ngoâi mẩnh khỗe nhû thûúâng. Chng tưi lẩi
àïí riïng mưåt cấi bân nhỗ vâ ghïë nhỗ trong mưåt gốc phông nhòn ra

chưỵ àưng trễ chúi. Chng tưi båc trễ bõ lưỵi ngưìi riïng ra, vâ cho trễ
à cấc thûá àưì chúi mâ trễ mën. Cấch ngưìi riïng êëy lâm cho trễ
àùçm tđnh xëng. Vò trong lc êëy trễ nhòn thêëy toâ
n thïí cấc chng
bẩn mònh, cấch thûác hổ àûúng chúi àa, trêåt tûå vâ sûå phc tng
ca chng bẩn, lâm cho trễ giấc ngưå. ÊËy lâ mưåt bâi hổc cho trễ
thêëy rộ râng, cấc bâ bẫo mêỵu khưng cêìn phẫi dng lúâi nối mâ trễ
tûå hiïíu. Lêìn hưìi trễ nhêån thêëy sûå lúåi đch àûúåc àûáng ngưìi, ùn chúi
chung vúái bẩn. Tûâ àố vïì sau trễ cẫm hưëi mưåt cấch rêët tûå nhiïn vâ
lêëy lâm sung sûúáng khi àûúåc phếp trúã vïì vúái anh em, vâ lêëy lâm tûå
TUÍN TÊÅP ÀẨM PHÛÚNG NÛÄ SÛÃ 16

àùỉc khi lâm àûúåc viïåc nhû anh chõ em khấc. Trễ lẩi câng thûúng
mïën tưi vâ cấc cư giấo".
BÂI HỔC THEO CẤ NHÊN
Nhûäng bâi hổc khưng phẫi dẩy chung theo àấm àưng trễ, mâ
ty theo têm l vâ trònh àưå ca mưỵi trễ mâ dẩy nhûäng bâi vûâa húåp
vúái sûác.
Bâi hổc cố tđnh chêët ngùỉn ngi, giẫn dõ, khưng cêìn phẫi
nhiïìu lúâi, nhiïìu tiïëng chó cêìn nhûäng sûå xấc thûåc dïỵ hiïíu, àïí cho
trễ tûå hiïíu nhiïìu, tûå thđ nghiïåm nhiïìu hún lâ sûå bây vệ tûâng ly
tûâng t.
Dûúái àêy lâ mưåt thđ d vïì mưåt cấch dẩy trễ vïì sûå nhêån biïët
mâu sùỉc:
Lêìn thûá nhêët: chó cho trễ: “Cấi nây lâ
mâu àỗ, cấi kia lâ mâu
xanh'.
Lêìn thûá hai: Bêy giúâ ta hỗi trễ: “Em àûa cho ta cấi nâo àỗ,
cấi nâo xanh”. Àố lâ sûå nhêån biïët.
Lêìn thûá ba: Àïën sûå nhúá biïët: “Cấi nây lâ mâu gò” (trễ con

phẫi trẫ lúâi cho àng tûâng mâu).
NHÛÄNG GIẤO C ÀÏÍ DẨY TRỄ CA BÂ MONTESSORI
Nhûäng giấo c dẩy trễ ca bâ Montessori khấc vúái Froebel.
Nhûäng giấo c ca bâ lâ nhûäng mẫnh gưỵ, hóåc khưëi gưỵ cố thïí
chưìng chêët vúái nhau cố thûá tûå nhû cấi thấp hay cấi tam cêëp,