Hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Công ty cổ phần lương thưc Hà Bắc

Chuyên đề thực tập chuyên ngành
MỤC LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

DANH MỤC VIẾT TẮT
Tên đầy đủ
Auditing and Consuting
Trách nhiệm hữu hạn
Báo cáo tài chính
Hệ thống kiểm sốt nội bộ
Xây dựng cơ bản
Chi phí sản xuất chung
Chi phí nhân cơng trực tiếp
Chủ sở hữu
Chi phí quản lý doanh
nghiệp
Chi phí bán hàng
Thu nhập cá nhân
Nguyễn Thành Tâm

Chữ viết tắt
A&C
TNHH
BCTC
HTKSNB
XDCB
CP SXC
CP NCTT
CSH
CPQLDN

CPBH
TNCN
Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Kinh phí cơng đồn
Kiểm sốt chất lượng
Hồ sơ kiểm toán chung
Hồ sơ kiểm toán năm
Sản xuất kinh doanh

Nguyễn Thành Tâm

BHXH
BHYT
KPCĐ
KSCL
HSKTC
HSKTN
SXKD

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b



Chuyên đề thực tập chuyên ngành

1

LỜI MỞ ĐẦU
Năm 2008 là một năm khó khăn đối với tất cả các nền kinh tế trên thế
giới. Khủng hoảng kinh tế đã tác động lên hoạt động của các công ty cũng
như đời sống của người dân. Do khó khăn nên hầu hết các công ty đều phải
thu hẹp sản xuất, cắt giảm lao động để tiết kiệm chi phí vì tiền lương cũng là
một khoản chi phí tương đối lớn. Ngồi ra các công ty đều cắt giảm tiền
lương của cán bộ công nhân viên. Điều này gây ra tâm lý không tốt cho người
lao động. Từ đó có thể thấy tiền lương là một trong nhiều địn bẩy quan trọng
góp phần nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh vì
hình thức trả lương là một động lực thúc đẩy người lao động hăng, có ý thức
trách nhiệm trong thực thi. Việc trả lương trong điều kiện hiện nay phải đáp
ứng được cả hai mặt, vừa trả công cho lao động quá khứ, vừa trả công cho lao
động hiện tại của người lao động nhưng phải căn cứ vào hiệu quả hoạt động
sản xuất kinh doanh để làm căn cứ trả lương. Chính vì vậy kiểm tốn chu
trình tiền lương được sự quan tâm đặc biệt của người lao động trong cơng ty.
Ngồi ra, kiểm tốn chu trình tiền lương cũng được sự quan tâm của Nhà
nước trên khía cạnh những khoản mà doanh nghiệp cần thay mặt người lao
động thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.
Bên cạnh đó có thể thấy tác động qua lại giữa chi phí lương và kết quả
kinh doanh của đơn vị. Tiền lương là một khoản chi phí tương đối lớn khi xác

định kết quả kinh doanh. Tiền lương có mặt hầu như tồn bộ ở tồn bộ chi phí
trên báo cáo kết quả kinh doanh. Nhưng một căn cứ để tính và trả lương cho
người lao động lại là kết quả hoạt động kinh doanh của đơn vị. Do vậy việc
kiểm tốn chu trình tiền lương sẽ giúp kiểm tốn viên xác minh được việc
tính và trả lương của đơn vị đã hợp lý hay chưa, lợi nhuận có chính xác với
kết quả hoạt động kinh doanh của đơn vị khơng để từ đó đưa ra ý kiến của
mình về BCTC của khách hàng.
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

2

Vì những lý do trên mà kiểm tốn chu trình tiền lương có vai trị tương
đối quan trọng trong kiểm tốn báo cáo tài chính.
Sau một thời gian thực tập ở Chi nhánh công ty TNHH Kiểm toán và Tư
vấn tại Hà Nội, em đã quyết định chọn đề tài: “hồn thiện kiểm tốn chu
trình tiền lương nhân viên trong kiểm toán báo cáo tài chính do chi nhánh
cơng ty TNHH Kiểm tốn và Tư vấn tại Hà Nội thực hiện”.
Chuyên đề của em gồm ba phần:
Phần 1: Tổng quan về công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn.
Phần 2: Thực trạng kiểm toán chu trình tiền lương nhân viên trong
kiểm tốn BCTC do chi nhánh cơng ty TNHH Kiểm tốn và Tư vấn Hà Nội
thực hiện.
Phần 3: Đánh giá và kiến nghị để hoàn thiện kiểm tốn chu trình tiền
lương nhân viên trong kiểm tốn BCTC do cơng ty TNHH Kiểm tốn và Tư
vấn thực hiện.

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

3

PHẦN 1
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TỐN VÀ TƯ VẤN
1.1. Q trình hình thành và phát triển của cơng ty TNHH Kiểm
tốn và Tư vấn (A&C) và chi nhánh ở Hà Nội
1.1.1. Công ty TNHH Kiểm tốn và Tư vấn (A&C)
Cơng ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn được biết đến là một trong những
cơng ty kiểm tốn đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam. Công ty được biết đến với
các dịch vụ kiểm toán và tư vấn với hơn 16 năm kinh nghiệm. Khởi đầu là
doanh nghiệp nhà nước được thành lập theo Quyết định số 140 TC/QĐ/TCCB
ngày 26/3/1992 của Bộ trưởng Bộ Tài chính và hoạt động như một chi nhánh
tại Thành phố Hồ Chí Minh của cơng ty kiểm tốn Việt Nam VACO. Đến
năm 1995 công ty A&C đã trở thành một cơng ty kiểm tốn độc lập của Việt
Nam theo Quyết định số 107 TC/QĐ/TCCB do nhu cầu về kiểm toán trong
các doanh nghiệp trong nước tăng lên mạnh mẽ. Cơng ty Kiểm tốn và Tư
vấn A&C chính thức đi vào hoạt động sau khi nhận được Giấy phép kinh
doanh số 102218 ngày 13/3/1995 của Uỷ ban Kế hoạch Thành phố Hồ Chí
Minh cấp.
Năm 2003, theo Quyết định số 1962/QĐ-BTC ngày 30/6/2003 của Bộ
trưởng Bộ Tài chính về việc cổ phần hố các doanh nghiệp nhà nước, cơng ty
Kiểm tốn và Tư vấn đã chuyển đổi thành cơng từ hình thức doanh nghiệp

nhà nước thành cơng ty cổ phần. Công ty cổ phần A&C được Sở Kế hoạch và
Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh cấp giấy phép kinh doanh số 4103001964
ngày 9/12/2003 để tiếp tục hoạt động kiểm tốn tại Việt Nam với tên gọi và
hình thức sở hữu mới.
Tuy nhiên đến năm 2007, theo Nghị định số 105/2004/NĐ-CP ngày
30/4/2004 và Nghị định số 133/2005/NĐ-CP ngày 31/10/2005 của Chính phủ
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm tốn 47b


4

Chuyên đề thực tập chuyên ngành

về kiểm toán độc lập, cơng ty cổ phần Kiểm tốn và Tư vấn đã thực hiện chuyển
đổi hình thức sở hữu lần thứ hai thành cơng ty TNHH Kiểm tốn và Tư vấn.
Cùng với hình thức sở hữu mới và tên gọi mới, cơng ty cũng được sở Kế hoạch
và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh cấp giấy phép kinh doanh số 4102047448
ngày 06/2/2007 với số vốn điều lệ của công ty là 7 tỷ đồng.
Những thành tựu mà A&C đã đạt được có thể kể đến như:
- A&C hiện nay có khoảng 2500 khách hàng lớn nhỏ thuộc nhiều lĩnh
vực kinh doanh trên thị trường bao gồm cả khách hàng thường niên cũng như
khách hàng không thường niên của công ty.
- A&C là một trong những cơng ty kiểm tốn đầu tiên được Uỷ ban
chứng khoán Nhà nước chấp nhận cho phép kiểm tốn các cơng ty phát hành
và kinh doanh chứng khoán trên Thị trường chứng khoán Việt Nam.
- A&C cũng được Ngân hàng nhà nước Việt Nam chấp nhận cho phép
kiểm tốn các tổ chức tín dụng và các ngân hàng thương mại tại Việt Nam.
- Về mặt doanh thu ta có thể thấy sự lớn mạnh của A&C trong những

năm trở lại đây :
Đơn vị: Tỷ đồng
68.6

70
57.2

60
50
40

42.6
doanh thu

30

Lợi nhuận sau thuế

20
10
0

1.6
2006

1.6
2007

2.5
2008

Biểu số 1.1 : kết quả kinh doanh 3 năm gần đây của công ty
Qua đồ thị trên ta có thể thấy được sự lớn mạnh của A&C. Doanh thu
của năm 2007 tăng vượt bậc so với năm 2006, doanh thu năm 2007 tăng xấp
xỉ 1,35 lần so với năm 2006. Mặc dù doanh thu của công ty tăng với mức lớn
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

5

nhưng lợi nhuận sau thuế của công ty lại không đạt được so với mục tiêu ban
đầu đề ra. Trong năm đó, A&C đã bỏ ra một khoản chi phí lớn để đầu tư cho
máy móc, thiết bị, nhân sự… để xây dựng chương trình kiểm tốn mới và áp
dụng vào năm sau. Do có sự đổi mới về chương trình kiểm tốn trong năm
2007 nên mặc dù gặp khó khăn do khủng hoảng kinh tế nhưng A&C vẫn giữ
vững tốc độ tăng tương đối doanh thu năm 2008 của mình so với năm trước.
Doanh thu của năm 2008 bằng 1,2 lần so với năm 2007. Mặc dù doanh thu
của công ty tăng không nhiều song lợi nhuận sau thuế của công ty lại tăng lên
khá lớn vì chi phí của cơng ty trong năm 2008 khơng nhiều. Chương trình
kiểm tốn mới đã được đưa vào áp dụng và đem lại những thành công cho
A&C. Lợi nhuậu sau thuế của công ty đã tăng lên 1,5 lần so với năm trước.
Sự phát triển của A&C, kèm theo đó là sự tăng lên của doanh thu và lợi
nhuận sau thuế đã làm thu nhập bình quân cán bộ, công nhân viên trong công
ty đã được tăng lên đáng kể. Từ mức thu nhập 5 triệu đồng/1người (năm
2006) đã tăng lên 5,3 triệu đồng/1người (năm 2007) đến nay đã đạt 5,7 triệu
đồng/1người (năm 2008). Bên cạnh đó, số tiền nộp ngân sách Nhà nước cũng

không ngừng tăng qua các năm. Con số này trong năm 2006 chỉ là 515 triệu
đồng, sang năm 2007 con số này là 625 triệu đồng và sang năm 2008 thì con
số này đã đạt được ở mức 705 triệu đồng. Đây là những con số khơng nhỏ
trong việc đóng góp cho ngân sách nhà nước.
Sự lớn mạnh của A&C không chỉ được thể hiện trong nước còn được thể
hiện bằng việc A&C đang vươn ra thế giới một cách mạnh mẽ. A&C hiện nay
đã và đang là thành viên cũng như đại diện chính thức của tập đồn HLB
International tại Việt Nam. HLB International là một tổ chức quốc tế về kế
toán, kiểm toán và tư vấn kinh doanh chuyên nghiệp được thành lập năm
1969 và có trụ sở chính tại Vương quốc Anh. HLB được xếp hạng 12 trong
nhóm các tập đồn kế tốn kiểm tốn và tư vấn kinh doanh hàng đầu thế giới
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

6

với doanh thu hàng năm khoảng 1 tỷ USD. Tư cách thành viên HLB của
A&C đã khẳng định vị thế của công ty trên trường quốc tế và là một lợi thế để
công ty nâng cao chuyên môn và kinh nghiệm phục vụ khách hàng của mình.
1.1.2/ Chi nhánh của A&C tại Hà Nội.
Chi nhánh A&C tại Hà Nội là một trong ba chi nhánh của A&C với mục
tiêu mở rộng ranh giới hoạt động. Chi nhánh ở Hà Nội ra đời và hoạt động với
tiêu chí tăng thị phần và khách hàng ở phía Bắc cho công ty.
Từ năm 1998, Chi nhánh ở Hà Nội được thành lập và hoạt động như một
văn phòng đại diện của công ty tại 41B Lý Thái Tổ - Quận Hoàn Kiếm - Hà
Nội. Sau Quyết định số 1144/QĐUB của UBND Thành Phố Hà Nội năm

2001 và giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh số 312448 do Sở Kế hoạch và
Đầu tư Hà Nội cấp ngày 16/3/2001, chi nhánh Hà Nội chính thức đi vào hoạt
động độc lập. Năm 2003 cơng ty chuyển đổi hình thức sở hữu lần thứ nhất
thành công ty cổ phần, chi nhánh tại Hà Nội được sở Kế hoạch và Đầu tư
Thành phố Hà Nội cấp giấy chứng nhận kinh doanh mới số 0113003559 ngày
15/1/2004. Đến năm 2007, khi công ty chuyển đổi hình thức sở hữu lần thứ
hai thành cơng ty TNHH, chi nhánh được cấp giấy chứng nhận kinh doanh lần
thứ hai số 0112030013 do sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hà Nội cấp
ngày 14/2/2007. Cùng với sự phát triển của mình và của cơng ty, chi nhánh tại
Hà Nội hiện nay đã chuyển về trụ sở mới tại địa chỉ 40 Giảng Võ - Đống Đa Hà Nội và hoạt động cho đến nay.
Trải qua những khó khăn trong buổi đầu mới thành lập, hiện nay chi
nhánh A&C ở Hà Nội đã khơng ngừng lớn mạnh và đóng góp khơng ít vào
doanh thu của tồn cơng ty.

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

7

35%
chi nhánh Hà Nội
các chi nhánh khác
65%

Biểu số 1.2: Tỉ lệ doanh thu của chi nhánh Hà Nội so với tồn cơng ty
năm 2008

Doanh thu của chi nhánh trong năm qua chỉ đạt được ở mức 35% so với
tồn cơng ty. Đây là một con số khá khiêm tốn đối với một thị trường như Hà
Nội. Tuy nhiên con số này cũng cho thấy triển vọng về sự phát triển của chi
nhánh ở Hà Nội. Chỉ với con số khiêm tốn 83 người nhưng các nhân viên của
A&C Hà Nội đang cố gắng đưa chi nhánh ngày càng lớn mạnh và phát triển
hơn nữa cùng với sự phát triển của công ty.
1.2/ Đặc điểm về hoạt động kinh doanh của cơng ty TNHH Kiểm
tốn và Tư vấn (A&C).
1.2.1/ Tiêu chí hoạt động kinh doanh của A&C
Thứ nhất A&C hoạt động theo nguyên tắc độc lập khách quan chính trực
bảo vệ quyền lợi và bí mật kinh doanh của khách hàng như quyền lợi của
chính mình trên cơ sở tuân thủ luật pháp.
Thứ hai A&C luôn khơng ngừng đào tạo nguồn nhân lực chun nghiệp
tích cực ứng dụng công nghệ tiên tiến để phục vụ khách hàng trong tiến trình
phát triển và hội nhập tồn cầu.
Thứ ba A&C luôn đảm bảo cung cấp cho khách hàng các dịch vụ chất
lượng cao theo phong cách chuyên nghiệp nhất.
Thứ tư A&C luôn chú trọng xây dựng và phát triển mối quan hệ với
khách hàng trong môi trường làm việc chuyên nghiệp thân thiện và chuẩn mực.
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

8

Thứ năm A&C luôn hỗ trợ tối đa để khách hàng gặt hái thành công trong
môi trường kinh doanh tại Việt Nam.

Không ngừng đem lại lợi ích cao nhất cho khách hàng, nhân viên, nhà
đầu tư và tồn xã hội là tiêu chí cuối cùng của A&C.
1.2.2/ Các lĩnh vực kinh doanh của A&C
1.2.2.1/ Dịch vụ kiểm tốn báo cáo tài chính
Kiểm tốn BCTC là hoạt động chủ yếu của công ty với 1000 khách hàng
thuộc mọi loại hình doanh nghiệp ở các ngành nghề khác nhau và 70% doanh
thu của công ty. Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực kiểm tốn BCTC,
cơng ty đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm thực tế quý báu và luôn sẵn sàng
phục vụ các doanh nghiệp với chất lượng dịch vụ tốt nhất. Việc kiểm toán
hàng năm theo lịch trình thảo thuận với khách hàng.
1.2.2.2/ Dịch vụ thẩm định, kiểm toán đầu tư và XDCB
Hoạt động thẩm định kiểm toán quyết toán vốn đầu tư và quyết tốn các
cơng trình XDCB là một trong những hoạt động nổi trội của A&C trong một
số năm gần đây. Các dịch vụ mà công ty đã đang và sẵn sàng cung cấp cho
khách hàng thuộc mọi lĩnh vực trên toàn quốc bao gồm: Kiểm toán báo cáo
quyết toán vốn đầu tư dự án, kiểm tốn báo cáo quyết tốn cơng trình, kiểm
tốn tn thủ trong hoạt động đầu tư, thẩm tra dự án, lập và thẩm tra dự tốn
cơng trình, xác định giá trị doanh nghiệp, vốn góp, vốn chuyển nhượng, định
giá tài sản (hàng hoá, nhà cửa, đất đai, máy móc…)
1.2.2.3/ Dịch vụ tư vấn
Các chuyên gia tư vấn của A&C với kiến thức sâu rộng và am hiểu về
pháp luật cùng với kinh nghiệm làm việc thực tiễn đã đang cung cấp cho các
khách hàng những giải pháp tốt nhất giúp cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ,
nâng cao hiệu quả kinh doanh, tuân thủ các qui định của pháp luật. Bao gồm:
tư vấn về thuế, tư vấn các vấn đề liên quan đến kiểm toán, tư vấn tài chính và
quản trị doanh nghiệp, tư vấn về dịch vụ pháp lý, các hoạt động tư vấn khác.
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b

Chuyên đề thực tập chuyên ngành

9

1.2.2.4/ Đào tạo
Trong môi trường cạnh tranh như hiện nay, việc nâng cao kĩ năng và
trình độ chun mơn cho nhân viên ln được Ban Giám đốc các doanh
nghiệp đặc biệt quan tâm. Ban lãnh đạo A&C hiểu được điều này kết hợp với
kinh nghiệm giảng dạy và quản lý đào tạo từ nhiều năm ở các trường đại học
cùng với các tiến sĩ, thạc sĩ, giáo viên và chuyên gia có nhiều kinh nghiệm
trong thực tiễn có khả năng xây dựng các chương trình huấn luyện, tổ chức
thành cơng các khố học theo u cầu một cách hiệu quả nhất. Hoạt động đào
tạo của A&C bao gồm: đào tạo các lớp kế toán trưởng, đào tạo các chun đề
về kế tốn tài chính, kế toán quản trị, kiểm toán và kiểm toán nội bộ, giám
đốc tài chính và kinh doanh chứng khốn,…
1.2.2.5/ Dịch vụ kế toán
Với đội ngũ chuyên gia am hiểu về kế tốn Việt Nam, các thơng lệ kế
tốn quốc tế và nhiều năm kinh nghiệm làm việc thực tiễn tại các doanh
nghiệp, dịch vụ kế tốn do A&C cung cấp ln làm hài lịng các khách hàng.
Các dịch vụ kế tốn của A&C bao gồm: ghi sổ kế toán, lập BCTC và các báo
cáo khác theo yêu cầu của khách hàng, thiết kế, triển khai và hỗ trợ vận hành
hệ thống kiểm soát nội bộ, cung cấp nhân viên kế toán và kế toán trưởng...
1.2.2.6 Quản lý dự án
Với lực lượng kĩ sư và thẩm định viên về giá chuyên nghiệp. Công ty
A&C luôn đáp ứng hiệu quả những yêu cầu của khách hàng trong công tác
quản lý dự án, bao gồm: tổ chức công tác đấu thầu, tổ chức công tác giám sát
(theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, nghiệm thu đơn vị được thuê giám sát), tổ chức
công tác kiểm định chất lượng cơng trình, tổ chức cơng tác nghiệm thu, thực
hiện các cơng việc khác hồn tất đầu tư dự án.

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

10

1.2.3/ Tình hình hoạt động kinh doanh

25%

kiểm toán BCTC
kiểm toán XDCB và thẩm
định giá trị DN

70%

5%

đào tạo, tư vấn và các dịch
vụ khác

Biểu số 1.3 : Cơ cấu doanh thu các dịch vụ năm 2008 của A&C
Qua biểu đồ trên ta có thể thấy được doanh thu chủ yếu của cơng ty là
kiểm tốn các BCTC của khách hàng. Đây là dịch vụ chính mà công ty cung
cấp cho khách hàng từ những ngày đầu mới thành lập nên có thể nói doanh
thu từ dịch vụ kiểm toán BCTC chiếm tỉ lệ cơ cấu như vậy là không đáng

ngạc nhiên. Tuy vậy, hiện nay các cơng trình XDCB được thực hiện nhiều,
bên cạnh đó các doanh nghiệp đang có những nhu cầu cao trong việc thẩm
định giá trị doanh nghiệp hay tư vấn tài chính và đào tạo nhân lực nên các
dịch vụ khác hứa hẹn sẽ làm nên thành công cho A&C, thay đổi cơ cấu về
doanh thu của các dịch vụ trong những năm sau.

Kiểm toán BCTC
17%
Kiểm toán XDCB và thẩm
định GTDN

80%
3%

Đào tạo, tư vấn và các
dịch vụ khác

Biểu số 1.4 : Cơ cấu doanh thu các dịch vụ năm 2008 của chi nhánh Hà Nội
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

11

Chi nhánh Hà Nội mới được thành lập nên dịch vụ cung cấp cho khách
hàng cũng chủ yếu là kiểm toán các BCTC. Tuy vậy cùng với sự phát triển
của tồn cơng ty, các dịch vụ kiểm toán XDCB, thẩm định GTDN, đào tạo, tư

vấn hứa hẹn sẽ đem lại sự thay đổi về cơ cấu của doanh thu trong những năm
tiếp theo.
1.3/ Đặc điểm tổ chức quản lý
1.3.1/ Đặc điểm tổ chức quản lý của Cơng ty TNHH Kiểm tốn và
Tư vấn
Bộ máy cơng ty được xây dựng theo mơ hình tập trung, Ban Tổng Giám
đốc điều hành tại trụ sở chính và các chi nhánh, mỗi chi nhánh có một bộ máy
hoạt động nhưng đều thuộc quyền chỉ đạo của một thành viên Ban Tổng Giám
đốc. Bộ máy của công ty được khái quát theo sơ đồ sau :

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

12

Sơ đồ 1.1 : Tổ chức bộ máy của công ty A&C

HỘI ĐỒNG THÀNH VIÊN

BAN TỐNG GIÁM ĐỐC

PHỊNG
QUẢN
TRỊ
TỔNG
HỢP

PHỊN
PHỊNG
G KẾ
KẾ
TỐN
TỐN

PHỊN
PHỊNG
G TƯ
VẤN,
TƯ
ĐÀO
VẤN,
ĐÀO TẠO
TẠO

PHỊNG
KIỂM
TỐN
XDCB

CÁC
PHỊNG
KIỂM
TỐN
BCTC
(Phịng
1,2,3,4,

5,6)

CHI NHÁNH TẠI
HÀ NỘI

CHI NHÁNH TẠI
NHA TRANG

CHI NHÁNH TẠI
CẦN THƠ

PHỊNG
DỊCH
VỤ

CƠNG TY TNHH
ĐỒNG KHỞI

Quan hệ chỉ đạo
- Hội đồng thành viên là cơ quan quản lý cao nhất của công ty. Nhân
danh công ty quyết định mọi vấn đề liên quan đến lợi ích của cơng ty.
- Ban Tổng Giám đốc là đại diện của công ty trước pháp luật, chịu trách
nhiệm trước pháp luật và hội đồng thành viên về hoạt động của công ty, trực
tiếp điều hành mọi hoạt động kinh doanh của công ty.
- Phòng Quản trị tổng hợp thực hiện các chức năng như hành chính, thư ký…
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm tốn 47b

Chun đề thực tập chun ngành

13

- Phịng Kế tốn có chức năng tổng hợp kết quả kinh doanh của công ty
đồng thời lên báo cáo kết quả kinh doanh để trình lên Ban Giám đốc.
- Phịng Kiểm tốn XDCB chịu trách nhiệm phân cơng và kiểm tốn các
cơng trình XDCB.
- Phịng Kiểm tốn BCTC thực hiện phân cơng và thực hiện kiểm toán
các BCTC của khách hàng. Đây là lĩnh vực hoạt động chủ yếu của công ty
nên số lượng phòng và nhân viên thường xuyên được tăng cường để đáp ứng
u cầu của cơng việc.
- Phịng Dịch vụ điều hành và tiến hành cung cấp các dịch vụ của công ty.
- Các chi nhánh : hiện nay công ty có 3 chi nhánh và một cơng ty con
được quản lý bởi giám đốc của các chi nhánh và công ty con nhưng chịu sự
điều hành và kiểm tra của thành viên Ban Giám đốc.
o Giám đốc chi nhánh Hà Nội : Bà Nguyễn Thị Hồng Thanh - Phó
Tổng Giám đốc.
o Giám đốc chi nhánh Cần Thơ : Ông Nguyễn Minh Trí - Phó Tổng
Giám đốc.
o Giám đốc Chi nhánh Nha Trang : Ơng Nguyễn Văn Kiên - Phó Tổng

Giám đốc.
o Giám đốc cơng ty TNHH Dịch vụ kế tốn và Tư vấn Đồng Khởi :

Ông Lê Minh Tài - Phó Tổng Giám đốc.
Đội ngũ nhân viên cũng là một trong những niềm tự hào của A&C. Hiện
nay, A&C có 350 nhân viên chuyên nghiệp. Trong đó có 71 người có chứng
chỉ kiểm tốn viên cấp nhà nước (CPA), 12 người có bằng cấp quốc tế về kế
tốn (ACCA), 57 người là cử nhân có hai bằng đại học, 44 người là kĩ sư xây

dựng và chuyên viên thẩm định giá...Tuy nhiên, không dừng lại ở đây, A&C
vẫn đang cố gắng thu hút nhân tài và nâng cao trình độ thêm cho nhân viên để
đáp ứng yêu cầu cạnh tranh hiện nay.
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

14

1.3.2/ Đặc điểm tổ chức quản lý của Cơng ty TNHH Kiểm tốn và
Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội
Chi nhánh tại Hà Nội được thành lập và hoạt động như một công ty con,
được hạch toán kết quả kinh doanh nhưng chịu sự kiểm tra và giám sát của
Ban Tổng Giám đốc công ty. Chi nhánh ở Hà Nội do một Giám đốc chịu
trách nhiệm. Giám đốc chi nhánh cũng là thành viên trong Ban Tổng Giám
đốc, giữ chức vụ phó tổng giám đốc.
Sơ đồ 1.2 : Bộ máy tổ chức của chi nhánh tại Hà Nội
PHỊNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP

BỘ PHẬN KẾ TỐN

PHĨ GIÁM ĐỐC
GIÁM
ĐỐC
CHI
NHÁNH

PHÓ GIÁM ĐỐC
PHÓ GIÁM ĐỐC

BỘ PHẬN TƯ VẤN, KIỂM SỐT
CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM
TỐN
PHỊNG NGHIỆP VỤ 3
(KIỂM TỐN XDCB)

CÁC PHỊNG KIỂM TỐN BCTC
(PHỊNG NGHIỆP VỤ 1, 2,4)

Quan hệ chỉ đạo
- Giám đốc chi nhánh đồng thời cũng là thành viên của Ban Giám đốc,
Phó Tổng Giám đốc, uỷ viên của uỷ ban thành viên. Giám đốc trực tiếp điều
hành và chịu trách nhiệm về sự hoạt động của chi nhánh.
- Phó Giám đốc điều hành trực tiếp các bộ phận và chịu trách nhiệm trước
Giám đốc. Mỗi Phó Giám đốc phụ trách một phịng nghiệp vụ kiểm tốn BCTC.
- Phòng Quản trị tổng hợp là phòng tập hợp quản lý các cơng tác hành
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm tốn 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

15

chính, thư kí, phiên dịch, văn thư, tin học, lái xe, bảo vệ.
- Các phòng nghiệp vụ kiểm tốn BCTC thực hiện việc phân cơng và

kiểm tốn các BCTC của khách hàng. Mỗi phịng nghệp vụ có một trưởng
phịng chịu trách nhiệm về phịng nghiệp vụ của mình.
- Phịng Nghiệp vụ 3 chịu trách nhiệm kiểm toán các báo cáo quyết toán
đầu tư xây dựng cơ bản, thẩm định dự án…
- Bộ phận Kế toán thực hiện các cơng tác ghi sổ kế tốn và định kì lập
báo cáo gửi cho giám đốc và cơng ty mẹ.
- Bộ phận Tư vấn và Kiểm soát chất lượng chịu trách nhiệm soát xét và
kiểm tra chất lượng của các cuộc kiểm tốn. Bên cạnh đó bộ phận này cũng
đảm nhiệm tư vấn cho khách hàng. Bộ phận này do các kiểm tốn viên lâu
năm, có trình độ cao và có nhiều kinh nghiệm trong cơng việc đảm nhiệm.
1.4 Đặc điểm về tổ chức kiểm toán
Để tổ chức thực hiện một cuộc kiểm toán, chi nhánh A&C Hà Nội thực
hiện theo một quy trình bao gồm các bước được thực hiện theo thứ tự sau
Sơ đồ 1.3: Quy trình kiểm tốn tại chi nhánh Hà Nội
Khảo sát và chấp nhận khách hàng

Lập kế hoạch kiểm toán

Chứng kiến kiểm kê (nếu có)
Thực hiện kiểm tốn tại khách hàng
Tổng hợp hồ sơ, lập Báo cáo kiểm
toán
Quan hệ chuyển tiếp

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

16

Các bước trong quy trình kiểm tốn một khách hàng được trình bày cụ thể
ở phần hai về thực trạng kiểm tốn tại cơng ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn.
1.4.1 Đặc điểm lưu trữ hồ sơ kiểm toán
Hồ sơ kiểm toán là tài liệu do kiểm toán viên lập, thu thập, phân loại, sử
dụng và lưu trữ. Hồ sơ kiểm toán ở A&C được lưu trữ ở hai dạng là hồ sơ
kiểm toán chung và hồ sơ kiểm toán năm.
a, Hồ sơ kiểm toán chung
Hồ sơ kiểm tốn chung chứa đựng các thơng tin về khách hàng có liên
quan đến hai hay nhiều cuộc kiểm toán. Hồ sơ kiểm toán chung thường bao
gồm các thông tin như: thông tin tổng hợp về khách hàng, thông tin về luật
pháp, thông tin về thuế, thông tin về nhân sự, thơng tin về kế tốn, thơng tin
về hợp đồng và cam kết dài hạn, thông tin về các thủ tục kiểm soát nội bộ.
b, Hồ sơ kiểm toán năm
Hồ sơ kiểm toán năm là hồ sơ kiểm tốn chứa định những thơng tin về
khách hàng liên quan đến cuộc kiểm toán trong năm hiện tại. Hồ sơ kiểm toán
năm gồm:
- Phần tổng hợp hồ sơ: đây là phần lưu BCTC của khách hàng trong
năm kiểm toán (bao gồm cả báo cáo trước và sau kiểm toán), soát xét và
kiểm tra của các thành viên Ban Giám đốc đối với hồ sơ kiểm toán, lập kế
hoạch kiểm toán.
- Phần kiểm tra các khoản mục: chương trình kiểm tốn, giấy tờ làm việc
và các bằng chứng kiểm toán mà kiểm tốn viên thu thập được trong q trình
kiểm tốn. Những giấy tờ này được lưu trữ theo các khoản mục trên BCTC.
1.4.2 Kiểm soát chất lượng kiểm toán tại Chi nhánh A&C Hà Nội.
Để thuận tiện cho việc kiểm sốt các nhóm kiểm tốn, việc lưu trữ file
kiểm tốn và đảm bảo báo cáo kiểm toán khi phát hành ra có rủi ro thấp,
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm tốn 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

17

Giám đốc chi nhánh công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) tại Hà Nội
đã quy định về kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán áp dụng tại Chi
nhánh Hà Nội bằng một quy định cụ thể. Theo quy định mọi dự thảo biên bản
kiểm toán và báo cáo kiểm toán phải được các cấp sốt xét đọc cùng hồ sơ
kiểm tốn.
•Quy định về thời hạn nộp hồ sơ.
•Quy định về nội dung hồ sơ.
•Quy định về trả lời câu hỏi phát sinh khi sốt xét hồ sơ.
•Quy định về sửa đổi dự thảo BCTC, thay đổi BTĐC theo đề nghị của
khách hàng.
•Quy định về phát hành báo cáo kiểm toán
Manager, Partner chỉ ký phiếu đề nghị phát hành báo cáo khi có đủ thư
giải trình, phiếu lấy ý kiến khách hàng.

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

18

PHẦN 2
THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN CHU TRÌNH TIỀN LƯƠNG NHÂN
VIÊN TRONG KIỂM TỐN BCTC TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM
TỐN VÀ TƯ VẤN A&C – CHI NHÁNH HÀ NỘI
2.1 Đặc điểm của công ty ảnh hưởng đến kiểm tốn chu trình tiền
lương nhân viên trong kiểm tốn BCTC.
Cơng ty A&C là một trong những cơng ty kiểm tốn uy tín hàng đầu
Việt Nam trong lĩnh vực kiểm tốn BCTC. Với kinh nghiệm lâu năm của
mình, cơng ty A&C luôn đảm bảo đưa ra một báo cáo kiểm toán đáng tin cậy
cho khách hàng. Trong những ngày đầu mới thành lập, tận dụng là một chi
nhánh nhỏ của VACO, công ty A&C đã tiếp nhận những kiến thức kiểm tốn
của nước ngồi. Sau khi tách khỏi VACO và hoạt động độc lập, A&C đã tự
xây dựng cho mình một chương trình kiểm tốn riêng dựa trên những kinh
nghiệm và kiến thức đã thu nhận được. Sau khi là thành viên của HLB, A&C
đã xây dựng một chương trình kiểm tốn mới theo tiêu chuẩn quốc tế nhưng
phù hợp với pháp luật ở Việt Nam. Năm 2008, chương trình kiểm tốn mới
được áp dụng và đã đem lại những thành cơng bước đầu cho A&C. Với
chương trình kiểm tốn mới này khơng những giúp kiểm tốn viên thực hiện
kiểm tốn được thuận tiện mà cịn giúp kiểm tốn viên tiết kiệm được thời
gian kiểm tốn. Chương trình kiểm toán mới cũng giúp cho các kiểm toán
viên mới dễ dàng thích nghi với mơi trường làm việc của A&C.
Kiểm tốn chu trình tiền lương nhân viên có vai trị quan trọng trong
kiểm tốn BCTC vì chu trình tiền lương nhân viên ảnh hưởng đến nhiều chỉ
tiêu trên BCTC. Chi phí tiền lương của cơng nhân trực tiếp sản xuất và nhân
viên quản lý phân xưởng ảnh hưởng đến giá vốn hàng bán, một chỉ tiêu tương
đối quan trọng trên BCTC. Ngoài ra tiền lương của bộ phận bán hàng và quản
Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b

Chuyên đề thực tập chuyên ngành

19

lý doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến lợi nhuận trên BCTC. Các khoản trích
theo lương và việc thực hiện việc trích, nộp các khoản phí này cũng là một chỉ
tiêu cần được xem xét. Bên cạnh đó chu trình tiền lương cũng ảnh hưởng trực
tiếp đến quyền lợi của người lao động. Việc trả lương cần tuân thủ đúng với
hợp đồng lao động và luật lao động. Đặc biệt việc nộp bảo hiểm của công ty
ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động khi ốm đau, thai sản và khi
khơng cịn khả năng lao động. Do vậy kiểm tốn chu trình tiền lương là một
cơng việc khơng thể thiếu trong kiểm tốn BCTC.
Đối với chu trình tiền lương nhân viên, cơng ty A&C đã thiết kế một
chương trình kiểm tốn cụ thể. Chương trình kiểm tốn này được chia thành
các bước cơng việc. Tuỳ vào đặc điểm của công ty khách hàng mà kiểm tốn
viên có thể áp dụng các bước trong chương trình. Chương trình kiểm tốn
giúp kiểm tốn viên kiểm sốt được các công việc đã, đang và chưa thực hiện
để đảm bảo thời gian của cuộc kiểm tốn. Chương trình kiểm toán cũng đảm
bảo các mục tiêu kiểm toán đối với chu trình tiền lương nhân viên. Ngồi ra
chương trình kiểm toán cũng giúp Ban Giám đốc dễ dàng trong việc soát xét
hồ sơ kiểm toán.
Assertions
addressed

Work

(Refer to

W/P

Section

Ref

12.3 of the

Notes

completed
initials
and date

Manual)

1. LẬP BIỂU TỔNG HỢP /
LEAD SCHEDULE
1.1. Lập Biểu tổng hợp theo từng chỉ

BO0

tiêu: Phải trả người lao động,
KPCĐ, BHXH, BHYT, Dự
phòng trợ cấp mất việc làm.
1.2. Đối chiếu số dư đầu năm trên

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b

Chuyên đề thực tập chuyên ngành

20

Assertions
addressed

Work

(Refer to

W/P

Section

Ref

12.3 of the

Notes

completed
initials
and date

Manual)

Biểu tổng hợp, Bảng cân đối số

phát sinh, sổ cái với số dư cuối
năm trước hoặc hồ sơ kiểm toán
năm trước (nếu có).
1.3. Đối chiếu số liệu cuối năm/kỳ
trên Biểu tổng hợp với sổ cái, sổ
chi tiết.
2. CÁC CHÍNH
TỐN

/

SÁCH

KẾ

ACCOUNTING

POLICIES
2.1. Xem xét xem chính sánh kế tốn
áp dụng cho các khoản Phải trả
người lao động, KPCĐ, BHXH,
BHYT, Dự phòng trợ cấp mất
việc làm có phù hợp với các
chuẩn mực kế tốn, các thơng tư
hướng dẫn thực hiện chuẩn mực
của Bộ Tài chính, chế độ kế
toán và các văn bản khác của
Nhà nước liên quan đến doanh
nghiệp khơng (ví dụ như Nghị
định số 199/2004/NĐ-CP ngày

03/12/2004 của Chính phủ,
Thơng tư số 82/TT-BTC ngày
14/8/2003 của Bộ Tài chính,…).
2.2. Xem xét xem chính sách kế tốn
áp dụng cho các khoản Phải trả
người lao động, KPCĐ, BHXH,

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b


Chuyên đề thực tập chuyên ngành

21

Assertions
addressed

Work

(Refer to

W/P

Section

Ref

12.3 of the

Notes

completed
initials
and date

Manual)

BHYT, Dự phịng trợ cấp mất
việc làm có nhất qn với năm
trước khơng. Trường hợp có
thay đổi trong chính sách kế
tốn đơn vị có tuân thủ theo
hướng dẫn của VAS 29 khơng.
3. KIỂM TRA HỆ THỐNG
KIỂM SỐT / TESTING OF
CONTROLS
4. THỦ TỤC PHÂN TÍCH /
ANALYTICAL
PROCEDURES
(Xem các phần 14.4, 14.5 và 14.6
của Tài liệu kiểm toán và Biểu 5.06
về hướng dẫn các thủ tục phân tích
như là các thủ tục chi tiết số liệu).
4.1. So sánh số dư các khoản phải trả
người lao động, BHXH, BHYT,
KPCĐ cuối năm nay/kỳ này so
với năm trước. Tìm hiểu và thu
thập các giải trình cho các biến

động bất thường.
4.2. So sánh tổng chi phí tiền lương
và tiền lương của từng bộ phận
của năm nay/kỳ này so với năm/
kỳ trước và với kế hoạch. Tìm
hiểu và thu thập các giải trình
cho các biến động bất thường.

Nguyễn Thành Tâm

Kiểm toán 47b