Luận văn Thạc sĩ Một số biện pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính ở bệnh viện trẻ em

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG

VƯƠNG THỊ PHƯƠNG DUNG

MỘT SỐ BIỆN PHÁP HỒN THIỆN
CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI BỆNH VIỆN TRẺ EM HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

HẢI PHÒNG – 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HẢI PHÒNG

VƯƠNG THỊ PHƯƠNG DUNG

MỘT SỐ BIỆN PHÁP HỒN THIỆN
CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI BỆNH VIỆN TRẺ EM HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ: 8310110

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Đan Đức Hiệp

HẢI PHÒNG – 2021


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là sản phẩm độc lập của của bản thân. Các số liệu
sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng
quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tơi tự tìm hiểu, phân tích
một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Các kết
quả này chưa từng được cơng bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác.
Hải Phịng, ngày 10 tháng 04 năm 2021
Tác giả

Vương Thị Phương Dung


ii

LỜI CẢM ƠN
Qua quá trình học tập và nghiên cứu, được sự giúp đỡ nhiệt tình của các
thầy cơ giáo trường Đại học Hải Phòng, Phòng Quản lý đào tạo sau đại học, tơi đã
hồn thành chương trình học tập và nghiên cứu luận văn với đề tài “Một số biện
pháp hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng”
Tơi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp tại Bệnh viện Trẻ em Hải

Phòng đã cung cấp tài liệu, hướng dẫn tôi cách xử lý thơng tin và đóng góp ý
kiến cho tơi trong q trình nghiên cứu đề tài.
Tơi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Đan Đức Hiệp đã tạo mọi điều kiện
và tận tình giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!
Hải Phòng, ngày 10 tháng 04 năm 2021
Tác giả

Vương Thị Phương Dung


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................vi
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH VẼ ......................................................................................... viii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI
CÁC BỆNH VIỆN CÔNG LẬP ................................................................................ 5
1.1. Tổng quan quản lý tài chính bệnh viện cơng lập ................................................ 5
1.1.1. Khái và đặc điểm bệnh viện công lập .............................................................. 5
1.2. Quản lý tài chính đối với các bệnh viện cơng lập ............................................... 7
1.2.1. Khái niệm quản lý tài chính bệnh viện công lập .............................................. 7
1.2.2. Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện cơng lập.......................................... 7
1.2.3. Sự cần thiết phải quản lý tài chính đối với các Bệnh viện cơng lập ................ 9
1.2.4. Ngun tắc quản lý tài chính bệnh viện công lập .......................................... 10
1.3. Nội dung quản lý tài chính bệnh viện cơng lập ................................................ 11

1.3.1 Lập kế hoạch thu chi ....................................................................................... 11
1.3.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch thu – chi ............................................................. 13
1.3.3 Báo cáo quyết toán .......................................................................................... 15
1.3.4. Kiểm tra tài chính ........................................................................................... 17
1.3.5. Cơ chế tự chủ tài chính bệnh viện cơng lập ................................................... 18
1.3. Những nhân tố tác động đến quản lý tài chính bệnh viện ................................. 19
1.3.1. Nhân tố bên ngoài .......................................................................................... 19
1.3.2. Nhân tố bên trong ........................................................................................... 20
1.4. Kinh nghiệm quản lý tài chính của một số bệnh viện và bài học kinh nghiệm
cho Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng ............................................................................ 21
1.4.1 Quản lý tài chính Bệnh viện Việt – Tiệp ........................................................ 21
1.4.2 Quản lý tài chính Bệnh viện Đa khoa quốc tế ................................................ 22


iv
1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng ............................... 23
Chương 2: THỰC TRẠNG CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH
VIỆN TRẺ EM HẢI PHỊNG .................................................................................. 25
2.1. Khái quát về Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng ...................................................... 25
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Bệnh viện ......................................... 25
2.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý ................................................................................... 25
2.1.3 Khái quát tình hình hoạt động của Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng .................. 25
2.2. Thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng. ......... 29
2.2.1. Lập dự tốn thu chi ........................................................................................ 29
2.2.2. Các nguồn thu của Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng .......................................... 36
2.2.3. Nội dung chi và quản lý việc chi tiêu ....................................................... 50
2.2.4. Quyết tốn thu chi và cơng tác thanh kiểm tra............................................... 56
2.3. Đánh giá công tác quản lý tài chính tại bệnh viện ............................................ 59
2.3.1. Kết quả đạt được ............................................................................................ 59
2.3.2. Hạn chế còn tồn tại......................................................................................... 61

2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................................... 62
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI
CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN TRẺ EM HẢI PHÒNG ................................................ 64
3.1. Định hướng phát triển Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng .......................................... 64
3.1.1. Định hướng phát triển chung ngành y tế Hải Phòng giai đoạn 2021 - 2025 ........ 64
3.1.2. Định hướng phát triển Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng và hồn thiện cơng tác
quản lý tài chính tại bệnh viện ................................................................................. 65
3.2. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác Hồn thiện cơng tác quản lý tài
chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng .................................................................... 66
3.2.1. Ni dưỡng và phát triển nguồn thu .............................................................. 66
3.2.2. Hoàn thiện hệ thống định mức, tiêu chuẩn chế độ và quản lý chi tiêu nội bộ
hợp lý

................................................................................................................ 68

3.2.3. Hoàn thiện quản lý phân phối kết quả hoạt động tài chính............................ 70
3.2.4. Tăng cường xây dựng cơ sở vật chất, đưa tiến bộ tin học ứng dụng vào cơng
tác quản lý tài chính ................................................................................................. 76


v
3.2.5. Xây dựng đội ngũ cán bộ tài chính kế tốn chun trách có tinh thần trách
nhiệm, có nghiệp vụ cao........................................................................................... 77
3.2.6. Tăng cường thanh tra, kiểm tra ...................................................................... 79
3.3. Một số kiến nghị về phía chính sách Nhà nước và ngành y tế ......................... 81
3.3.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp quy tăng cường hiệu lực mở
rộng tự chủ tài chính đối với BVCL ........................................................................ 81
3.3.2. Đổi mới cơ chế tài chính, mở rộng quyền tự chủ tự chịu trách nhiệm tài
chính đối với BVCL ................................................................................................. 81
3.3.3. Đổi mới chính sách viện phí, từng bước chuyển sang giá DVYT ................. 83

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 84


vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

Giải thích

BHYT

Bảo hiểm y tế

CQNN

Cơ quan nhà nước

ĐVSN

Đơn vị sự nghiệp

KCB

Khám chữa bệnh

DVYT

Dịch vụ y tế

NSNN

Ngân sách Nhà nước

CSSK

Chăm sóc sức khỏe


vii
DANH MỤC BẢNG
Số
hiệu

Tên bảng

2.1

So sánh số dự toán và số thực hiện

34

2.2

So sánh chênh lệch số dự toán và thực hiện qua các năm

35

2.3

Tình hình thu từ NSNN cấp của Bệnh viện trẻ em Hải
Phịng giai đoạn 2016 – 2020

36

2.4

Tình hình thu từ sự nghiệp y tế giai đoạn 2016 - 2020

38

2.5

Tình hình thu viện phí của Bệnh viện trẻ em Hải Phịng
giai đoạn 2016 - 2020

41

2.6

Tình hình thu từ BHYT của Bệnh viện trẻ em Hải Phòng
giai đoạn 2016 - 2020

45

2.7

Tình hình thu khác của Bệnh viện trẻ em Hải Phòng
giai đoạn 2016 - 2020

Trang

49

2.8

Nội dung chi bệnh viện trẻ em Hải Phịng 2016- 2020

51

2.9

Chênh lệch thu, chi trích lập các quỹ

58

3.1

Hệ số Thu nhập tăng thêm năm 2021

72

3.2

Các hệ số tính thu nhập tăng thêm

74

viii
DANH MỤC HÌNH VẼ
Số hiệu

Tên hình

Trang

Sơ đồ 2.1

Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý Bệnh viện Trẻ em Hải
Phòng

26

Biểu đồ 2.1.

Số lượng giường thực tế sử dụng tại Bệnh viện Trẻ em
Hải Phòng giai đoạn 2016 - 2020

27

Biểu đồ 2.2.

Số người bệnh điều trị tại Bệnh viện Trẻ em Hải
Phịng từ 2016 - 2020

28

Sơ đồ 2.2

Trình tự lập dự tốn ngân sách hằng năm của Bệnh
viện

32

Biểu đồ 2.3

Tình hình thu từ SNYT của Bệnh viện Trẻ em Hải
TPhòng giai đoạn 2016 – 2020

39


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động tài chính đóng vai trị xương sống trong mọi hoạt động của
bất kỳ tổ doanh nghiệp chức xã hội nào. Đối với hoạt động của bệnh viện
cũng khơng nằm ngồi đặc điểm đó, bởi lẽ bất kỳ hoạt động nào của bệnh
viện cũng gắn liền với sự vận động của dòng tiền tệ nhất định. Chính bởi vậy,
quản lý tài chính là nội dung quan trọng trong hoạt động quản lý bệnh viện.
Hệ thống bệnh viện công lập là bộ phận quan trọng của hệ thống y tế ở nước
ta. Đây là dịch vụ công do Nhà nước chi trả một phần kinh phí, BHYT và người
bệnh cùng chi trả. Trong thời gian gần đây, các bệnh viện công lập đang được
chuyển hướng hoạt động theo cơ chế tự chủ hoạt động trong đó tự chủ tài chính là
nội dung quan trọng. Các bệnh viện công lập (BVCL) hiện đang tiến tới tự chủ,
kinh phí từ NSNN đang cắt giảm dần qua các năm nên việc quản lý tài chính tốt,
làm rõ các nguồn thu, chi của các hoạt động nhất là hoạt động khám chữa bệnh sẽ là
căn cứ quan trọng để bệnh viện tính đúng, tính đủ phí dịch vụ KCB, từ đó nâng cao

chất lượng khám chữa bệnh và hiệu quả hoạt động của các BVCL.
Thời gian qua, cơ chế tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp y tế công
lập được thực hiện theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của
Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ,
tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập;
Thông tư số 71/2006/TT-BTC ngày 9/8/2006 của Bộ Tài chính hướng dẫn
thực hiện Nghị định trên. Sau gần 10 năm thực hiện Nghị định số
43/2006/NĐ-CP trên cơ sở tổng kết đánh giá kết quả đạt được cũng như
những bất cập phát sinh, ngày 14/2/2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định
số 16/2015/NĐ-CP thay thế Nghị định số 43/2006/NĐ-CP theo hướng quy
định các vấn đề chung, làm căn cứ cho các bộ, cơ quan liên quan xây dựng
các Nghị định riêng quy định đối với từng lĩnh vực cụ thể. Nghị định số
16/2015/NĐ-CP đã thể hiện rõ mục tiêu đổi mới toàn diện các đơn vị sự
nghiệp công lập; đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho


2
các đơn vị đồng bộ cả về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài
chính. Thực tế trên địi hịi quản lý tài chính trong lĩnh vực y tế, trong đó cơ
sở y tế cơng vừa phải đảm bảo các mục tiêu tài chính vừa đảm bảo tính hiệu
quả, cơng bằng trong chăm sóc sức khỏe. Quản lý tài chính bệnh viện trở
thành chìa khóa quyết định sự thành công hay thất bại trong việc quản lý bệnh
viện và sự tụt hậu hay phát triển của hệ thống bệnh viện hiện nay.
Sở y tế thành phố Hải Phòng đã xây dựng đề án tự chủ tài chính đối với
các bệnh viện cơng lập trên địa bàn. Trong thời vừa qua, Bệnh viện Trẻ em
Hải Phòng cũng khơng nằm ngồi xu thế chung của tự chủ hoạt động và tự
chịu trách nhiệm. Trong bối cảnh mới đó, cơng tác quản lý tài chính của Bệnh
viện Trẻ em Hải Phịng cũng cần phải có những chuyển biến cho phù hợp.
Đặc biệt là giai đoạn hiện nay, công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện vẫn
cịn nhiều hạn chế cần phải khắc phục. Mức độ thực hiện xã hội hóa cịn chưa

cao, khơng tận dụng nguồn lực tài chính, nguồn nhân lực (hoạt động khám
chữa bệnh dịch vụ, …), khơng nâng cao được tính chủ động về tài chính
(ngân sách cấp bao nhiêu phải chi bấy nhiêu, chi phải đúng như dự tốn được
duyệt), khơng nâng cao được tính tự chịu trách nhiệm là nguyên nhân tạo ra
sức ỷ lại, dựa dẫm vào ngân sách, hiệu quả chi không cao, không gắn chi tiêu
với kết quả khám chữa bệnh,….
Quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng lập là vấn đề đã được nhiều tác
giả quan tâm trong những năm gần đây. Tuy nhiên, hiện tại phạm vi nghiên
cứu chủ yếu là tại các bệnh viện công lập tuyến huyện hoặc tỉnh. Chưa có đề
tài nào nghiên cứu ở phạm vi một bệnh viện công lập tuyến đầu, quy mơ lớn
như Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng. Do đó, nghiên cứu của tác giả là hồn tồn
khơng trùng lắp với các cơng trình đã cơng bố.
Xuất phát từ các lý do trên, tác giả đã chọn đề tài “Hồn thiện cơng tác
quản lý tài chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng” làm đề tài nghiên cứu cho
luận văn của mình.


3
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích tổng quát của đề tài là dựa trên cơ sở lý luận về công tác quản
lý tài chính tại bệnh viện cơng lập để đánh giá thực trạng về cơng tác quản lý
tài chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng và đưa ra một số biện pháp hồn
thiện cơng tác quản lý tài chính tại bệnh viện.
2.2. Nhiệm vụ cụ thể
Hệ thống hoá cơ sở lý luận về hiệu quả quản lý tài chính tại bệnh viện
cơng lập.
Đánh giá cơng tác quản lý tài chính Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng nhằm
phân tích khó khăn, thuận lợi, kết quả đạt được và những hạn chế trong cơng
tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng.

Đề xuất một số biện pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý tài chính
Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Là cơng tác quản lý tài chính của Bệnh viện cơng lập nói chung và
Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng nói riêng.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý tài chính
ở bệnh viện cơng lập, bao gồm: lập kế hoạch tài chính, thực hiện kế hoạch tài
chính, báo cáo quyết tốn và kiểm tra tài chính bệnh viện cơng lập.
Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng từ năm 2016 - 2020. Định hướng
nghiên cứu biện pháp đến năm 2025
Về không gian: Luận văn nghiên cứu cơng tác Hồn thiện cơng tác
quản lý tài chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng.
4. Phương pháp nghiên cứu


4
Phương pháp thu thập số liệu: Dữ liệu thứ cấp được sử dụng để phân
tích cơ sở lý luận, thực trạng và xu hướng hồn thiện cơng tác quản lý tài
chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng.
Phương pháp tổng hợp thông tin: Thực hiện tổng quan tài liệu từ nhiều
nguồn thu thập khác nhau, tác giả đã cân nhắc và lựa chọn những nguồn
thơng tin, tài liệu có tính pháp lý và đảm bảo độ tin cậy. Mục đích chính của
khảo cứu tài liệu là để tổng hợp các quan điểm, các khung lý thuyết từ các
nghiên cứu trước về những chủ đề liên quan đến quản lý tài chính bệnh viện
cơng lập thành một phân tích liền mạch, mang tính hệ thống và nhất qn.
Trên cơ sở đó, tác giả xây dựng khung lý thuyết cho toàn bộ q trình nghiên
cứu của luận văn.
Các thơng tin thứ cấp mang tính định lượng thu thập đã được tác giả

tổng hợp dưới hình thức các biểu bảng thống kê, đồ thị thống kê được sắp xếp
và kết cấu lại phù hợp theo mục đích phân tích thực trạng của chương 2.
Phương pháp phân tích thơng tin: Tác giả đã sử dụng các phương pháp
phân tích thơng tin, mơ tả dựa trên sơ sở tính tốn các chỉ tiêu tuyệt đối, tương
đối, các chỉ số, hệ số,... để phản ánh bản chất, đặc điểm của đối tượng nghiên
cứu. Trong đó, phương pháp được sử dụng phổ biến là phương pháp so sánh.
5. Kết cấu của luận văn
Đề tài ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo sẽ
có 3 nội dung chính thơng qua 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản lý tài chính đối với các bệnh
viện công lập
Chương 2: Công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng;
Chương 3: Một số biện pháp hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại
Bệnh viện Trẻ em Hải Phịng.


5
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
ĐỐI VỚI CÁC BỆNH VIỆN CƠNG LẬP
1.1. Tổng quan quản lý tài chính bệnh viện cơng lập
1.1.1. Khái và đặc điểm bệnh viện công lập
Khái niệm bệnh viện công lập
“Bệnh viện là một cơ sở khám và điều trị bệnh hợp pháp được nhà nước
cơng nhận và có khả năng và phương tiện chẩn đoán bệnh, điều trị và phẫu thuật.
Có điều kiện thuận lợi cho việc điều trị nội trú, ngoại trú và có hệ thống theo dõi
sức khoẻ hàng ngày cho các bệnh nhân điều trị nội trú, ngoại trú. [9,11].
“Ngày nay trên đà phát triển mạnh mẽ của đất nước ta, bệnh viện đã
mang một dáng vóc mới với những chức năng mở rộng hơn rất nhiều. Cụ thể
khái niệm bệnh viện được hiểu theo nghĩa rộng: như một tổ chức y tế trong
khu vực dân cư có đầy đủ cơ sở hạ tầng, đội ngũ nhân lực có trình độ kỹ thuật

để khám, chữa bệnh, chăm sóc và cung cấp các dịch vụ y tế cho nhu cầu
người bệnh. Đảm bảo cho người dân được chăm sóc tồn diện về mặt y tế,
đồng thời là nơi đào tạo các cán bộ y tế, và nghiên cứu y sinh học” [9,12]
Ở nước ta, bệnh viện công lập là một đơn vị sự nghiệp y tế. “Đơn vị sự
nghiệp y tế công lập là tổ chức do Cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập
và quản lý theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, con dấu, tài
khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về kế tốn để
thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ cơng hoặc phục vụ quản lý nhà nước
trong các lĩnh vực chuyên môn khám chữa bệnh.
Như vậy “Bệnh viện công lập là những bệnh viện do cơ quan nhà nước
có thẩm quyền thành lập. Là một đơn vị hành chính sự nghiệp cung cấp dịch
vụ công về y tế cho người dân, đồng thời thực hiện nghiệp vụ chuyên môn về
y tế.” (Lê Phú Vinh, 2012)
Đặc điểm của bệnh viện công lập


6
Thứ nhất: Đơn vị sự nghiệp y tế công lập do cơ quan Nhà nước có thẩm
quyền quyết định thành lập. Do đó các đơn vị sự nghiệp y tế công lập phải
tuân theo các cơ chế, quy định của các cơ quan nhà nước và cơ quan quản lý
cấp trên. Đối với các đơn vị sự nghiệp y tế do Trung ương quản lý là các Bộ,
cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, đối với các đơn vị sự nghiệp y
tế công lập do địa phương quản lý là các Sở y tế.
Thứ hai, đơn vị sự nghiệp y tế công lập là một tổ chức hoạt động theo
ngun tắc phục vụ xã hội, khơng vì mục đích lợi nhuận.
Thứ ba, sản phẩm của các đơn vị sự nghiệp y tế công lập là sản phẩm
mang lại lợi ích chung có tính bền vững và gắn bó hữu cơ với quá trình tạo ra
của cải vật chất và giá trị tinh thần.
Thứ tư, hoạt động đơn vị sự nghiệp y tế công lập luôn gắn liền và bị chi
phối bởi các chương trình phát triển kinh tế xã hội của Nhà nước.Với chức

năng của mình, Chính phủ ln tổ chức, duy trì và đảm bảo hoạt động sự
nghiệp để thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, để thực hiện
những mục tiêu kinh tế - xã hội nhất định.
Vai trị của bệnh viện cơng lập
- Bệnh viện cơng giữ vai trị chủ đạo trong công tác khám chữa bệnh,
đáp ứng phần lớn dịch vụ y tế cho người dân, đảm bảo sức khỏe cơ bản cho
người dân. Qua đó, bệnh viện cơng lập phần đảm bảo mục tiêu phát triển quốc
gia về con người.
- Bệnh viện công luôn là một tổ chức giữ vai trị quan trọng trong việc
chăm sóc sức khỏe cộng đồng, điều trị bệnh, bảo đảm cuộc sống sức khỏe cho
con người để học tập và lao động. Khác với y tế tư nhân chỉ tập trung tại các
thành thị nơi cư dân có thu nhập cao, bệnh viện cơng lập được phân cấp hành
chính theo vùng, lãnh thổ, theo phân tuyến chun mơn kỹ thuật nhằm mục
đích giúp mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ y tế công
- Hiện nay, theo chủ trương xã hội hóa các bệnh viện tuyến cơng lập,
thì các bệnh viện cơng có vai trị tiên phong trong nhiều mặt. Cụ thể là đi đầu


7
trong công tác nghiên cứu và phát triển các phương pháp chuẩn đoán, khám
chữa bệnh kỹ thuật cao. Bệnh viện công lập cũng là nơi đào tạo ra đội ngũ bác
ĩ có trình độ cao, đáp ứng những địi hỏi khắt khe về sức khỏe cho cộng đồng.
Việc thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính ở các bệnh viện cơng đã góp phần
thực hiện mục tiêu phúc lợi xã hội và đóng góp vào NSNN
1.2. Quản lý tài chính đối với các bệnh viện cơng lập
1.2.1. Khái niệm quản lý tài chính bệnh viện cơng lập
“Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý một
cách liên tục và có hướng đích nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Xét theo quá trình
thì quản lý bao gồm bốn bước: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, đánh giá, kiểm
tra” [4,31].

Mục tiêu quản lý của một tổ chức công như Bệnh viện công lập sẽ
không nhằm mục tiêu lợi nhuận mà nhằm mục tiêu chăm sóc sức khỏe, phát
triển tồn diện con người. Quản lý tài chính là một chức năng của quản lý
Bệnh viện cơng lập. Chính vì thế, quản lý tài chính của Bệnh viện cũng khơng
nhằm mục tiêu lợi nhuận. “Đối với Bệnh viện công lập - một tổ chức cơng, thì
đối tượng quản lý của quản lý tài chính là nguồn thu - chi của Bệnh viện, các
hoạt động tài chính của Bệnh viện. Mục tiêu quản lý tài chính của Bệnh viện
là nhằm mục tiêu cơng bằng và mục tiêu hiệu quả. Chủ thể quản lý trong quản
lý tài chính là các nhà quản lý như trưởng phịng tài chính - kế tốn, ban giám
đốc Bệnh viện, cơ quan nhà nước có thẩm quyền” [5,15].
Như vậy, từ sự phân tích trên ta có thể đưa ra định nghĩa về quản lý tài
chính bệnh viện cơng như sau: Quản lý tài chính bệnh viện cơng lập là sự tác
động một cách liên tục có hướng đích của chủ thể quản lý lên các nguồn thuchi, hoạt động tài chính của Bệnh viện thông qua bốn bước: lập kế hoạch thuchi, tổ chức thực hiện kế hoạch, quyết toán và kiểm tra một cách công bằng và
hiệu quả nhằm thực hiện mục tiêu phúc lợi, phi lợi nhuận của Bệnh viện cơng.
1.2.2. Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện công lập


8
- Đảm bảo tính hiệu quả: Phương pháp phân phối, tăng huy động nguồn
lực tài chính Bệnh viện hợp lý, đúng luật pháp đồng thời thực hiện chi đúng,
chi đủ tùy theo năng lực tài chính của Bệnh viện nhưng phải đảm bảo các hoạt
động của Bệnh viện, đảm bảo chất lượng dịch vụ KCB cung cấp cho người
dân. Đảm bảo cân đối thu chi.
- Đảm bảo tính cơng bằng: Đảm bảo cho mọi người dân được tiếp cận đầy
đủ với dịch vụ y tế của Bệnh viện tùy theo mức độ bệnh tật. Không phân biệt đối
xử, cung cấp chất lượng dịch vụ như nhau với những người cùng mắc bệnh như
nhau. Thực hiện miễn giảm theo quy định với những đối tượng khơng có khả
năng chi trả, đối tượng chính sách. Khơng được địi hỏi khả năng chi trả của
người bệnh.
Để thực hiện mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện cơng là hiệu quả

và cơng bằng, quản lý tài chính bệnh viện cơng phải thực hiện 5 mục tiêu cụ
thể sau đây:
- Duy trì cán cân thu chi: đây là điều kiện tiên quyết và bắt buộc của
quản lý tài chính bệnh viện và cũng là tiêu chuẩn cho sự thành công trong cơ
chế quản lý mới – tiến tới hạch tốn chi phí.
- Nâng cao các chỉ tiêu chất lượng về KCB: tỷ lệ tử vong, tỷ lệ số
giường bệnh trên một phòng bệnh …
- Cải thiện đời sống, nâng cao điều kiện làm việc cho cán bộ y bác sỹ,
nhân viên Bệnh viện, tăng cường các hoạt động đời sống tinh thần cho nhân
viên, tạo động lực khuyến khích nhân viên Bệnh viện làm việc tích cực.
- Đầu tư tăng cường quy mơ hoạt động của Bệnh viện: xây dựng thêm
cơ sở hạ tầng, các cơng trình, mở thêm các chun khoa mới để đáp ứng đầy
đủ nhu cầu của người dân KCB.
- Công bằng y tế: chất lượng phục vụ như nhau cho tồn bộ các đối
tượng, khơng phân biệt đối xử giữa bệnh nhân sử dụng BHYT và bệnh nhân
không sử dụng BHYT, giữa bệnh nhân có thu nhập thấp và bệnh nhân có thu
nhập cao.


9
- Với bệnh nhân: người dân được hưởng lợi ích thơng qua chất lượng
chăm sóc và cơng bằng y tế, người dân cũng cần có trách nhiệm trong giám
sát, theo dõi hoạt động cung ứng dịch vụ y tế của Bệnh viện cơng.
- Với nhân viên: lợi ích của nhân viên Bệnh viện thông qua việc nâng
cao đời sống, cải thiện điều kiện làm việc. Đồng thời, nhân viên Bệnh viện
cũng phải có trách nhiệm, hồn thành cơng việc được giao, có trách nhiệm
trong việc cung ứng các dịch vụ y tế của Bệnh viện công.
- Với Ban giám đốc Bệnh viện: hoàn thành trách nhiệm thực hiện cán
cân thu chi, quản lý các hoạt động của Bệnh viện theo đúng mục tiêu của nhà
nước, trong khuôn khổ của pháp luật.

- Nhà nước: chịu trách nhiệm phát triển bệnh viện, giám sát hoạt động
của Bệnh viện hướng tới phù hợp với mục tiêu của khu vực cơng.
Bốn nhóm đối tượng này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau trong việc
cung ứng dịch vụ y tế.

1.2.3. Sự cần thiết phải quản lý tài chính đối với các Bệnh viện cơng lập
Thứ nhất, do yêu cầu phát triển của bệnh viện công.
Các bệnh viện được thành lập và hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ
theo quy định của Nhà nước là cung cấp dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe cho
xã hội và trong quá trình phát triển được Nhà nước cho phép tạo nguồn thu từ
hoạt động sự nghiệp thơng qua phí, lệ phí để bù đắp một phần hoặc tồn bộ
kinh phí hoạt động.
Thứ hai, quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng nhằm đảm bảo nguồn
tài chính để phát triển các hoạt động của bệnh viện cơng.
Nguồn tài chính từ ngân sách nhà nước khơng thể đáp ứng được nhu
cầu phát triển các hoạt động sự nghiệp và an sinh xã hội theo chủ trương của
Đảng và Nhà nước. Chính vì vậy đổi mới cơ chế tài chính đa dạng hóa các
nguồn lực là nhu cầu cấp thiết của xã hội.
Thứ ba, nhằm nâng cao tính tự chủ và huy động được các nguồn tài chính


10
Hiện nay, nguồn tài chính từ NSNN khơng thể đáp ứng được nhu cầu
phát triển các hoạt động sự nghiệp và an sinh xã hội theo chủ trương của
Đảng và Nhà nước. Chính vì vậy đổi mới cơ chế tài chính đa dạng hóa các
nguồn lực là nhu cầu cấp thiết của xã hội.
Việc tăng cường nguồn tài chính cũng tạo cơ sở pháp lý cho các bệnh
viện hoạt động theo đúng chế độ quy định, thể chế hóa việc trả thu nhập tăng
thêm hợp lý từ kết quả hoạt động sản xuất cung ứng dịch vụ và tiết kiệm chi
từ nguồn kinh phí hoạt động thường xuyên được NSNN cấp.

Thứ tư, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị
Một yêu cầu căn bản đối với quản lý chi trong các bệnh viện là phải có hiệu
quả và tiết kiệm. Nguồn lực ln có giới hạn nhưng nhu cầu sử dụng khơng có
giới hạn. Do đó cần phải cân đối và quản lý nguồn lực tài chính hiệu quả
Quản lý tài chính của các bệnh viện cơng là địi hỏi có tính khách quan,
cần thiết cho sự phát triển chung của hoạt động sự nghiệp y tế. Vì vậy quản lý
tài chính phải được áp dụng phù hợp với mọi loại hình hoạt động nhằm khai
thác tối đa và sử dụng có hiệu quản các nguồn lực tài chính cả trong và ngồi
nước đế hồn thành các nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước giao.
1.2.4. Nguyên tắc quản lý tài chính bệnh viện cơng lập
Trong q trình thực hiện quản lý tài chính, các bệnh viện cơng lập
phải tuân theo các nguyên tắc sau [17,18]:
- Tiến hành thu- chi theo đúng pháp luật, đúng nguyên tắc của Nhà
nước và các quy định của bệnh viện về quản lý tài chính.
Hồn thành nhiệm vụ được giao. Đối với các đơn đơn vị sự nghiệp y tế
công lập phải thực hiện các nhiệm vụ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được
giao là chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho người dân, phù hợp với khả năng
chuyên môn và tài chính của đơn vị.
Thực hiện cơng khai, dân chủ theo quy định của pháp luật.


11
Thực hiện quyền tự chủ phải gắn với tự chịu trách nhiệm trước cơ quan
quản lý cấp trên trực tiếp và trước pháp luật về những quyết định của mình;
đồng thời chịu sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền, nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân
theo quy định của pháp luật.
1.3. Nội dung quản lý tài chính bệnh viện cơng lập
1.3.1 Lập kế hoạch thu chi
Lập dự tốn thu chi các nguồn kinh phí của bệnh viện là thơng qua các

nghiệp vụ tài chính để cụ thể hoá định hướng phát triển, kế hoạch hoạt động
ngắn hạn của bệnh viện, trên cơ sở tăng nguồn thu hợp pháp và vững chắc.
Dự toán được lập dựa trên cơ trở từ các phân tích, đánh giá tình hình thực
hiện chỉ tiêu kế hoạch năm trước, tình hình hiện tại của bệnh viện dưới sự tác
động ảnh hưởng của các yếu tố bên trong và bên ngoài.
Yêu cầu đối với lập kế hoạch thu chi tài chính bệnh viện công lập:
- Trên cơ sở tăng nguồn thu hợp pháp và vững chắc, từ đó đảm bảo các
hoạt động thường xuyên của bệnh viện, đồng thời từng bước củng cố và nâng
cấp cơ sở vật chất của bệnh viện. Tập trung đầu tư đúng mục tiêu ưu tiên
nhằm đạt hiệu quả cao, hạn chế tối đa lãng phí và tiêu cực trong kế hoạch đầu
tư và chi tiêu, từng bước đảm bảo tính cơng bằng trong sử dụng các nguồn
đầu tư và chi tiêu cho bệnh viện.
- Sử dụng các nghiệp vụ tài chính để xác định chính xác các chỉ tiêu thu
chi cũng như các giải pháp thực hiện các chỉ tiêu đó.
Căn cứ để lập kế hoạch thu- chi của bệnh viện công lập
- Phương hướng nhiệm vụ chung của bệnh viện trong tương lai.
- Kế hoạch hoạt động của bênh viện với các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể.
- Kết quả thực hiện kế hoạch tài chính các năm trước.
- Khả năng ngân sách nhà nước cho phép.
- Khả năng huy động tài chính từ các nguồn ngoài nhà nước.
- Khả năng bảo đảm vật tư từ Nhà nước và từ thị trường.


12
- Năng lực tổ chức quản lý và kỹ thụât của bệnh viện cũng như các đơn
vị trong bệnh viện.
Phương pháp lập dự tốn
Có hai phương pháp lập dự tốn thường được sử dụng là phương pháp
lập dự toán dựa trên cơ sở quá khứ và phương pháp lập dự tốn khơng dựa
trên cơ sở q khứ.

Phương pháp lập dự toán trên cơ sở quá khứ sử dụng các dữ liệu thực tế
của kì trước và tình hình thực tế hiện tại để tiến hành ập dự toán và điều chỉnh
dưới sự ảnh hưởng của tăng trưởng kinh tế và lạm phát dự kiến
Phương pháp lập dự tốn khơng dựa trên cơ sở quá khứ là căn cứ vào
định hướng phát triển của đơn vị để tiến hành lập dự tốn, khơng dựa vào các
dữ liệu, kết quả thực hiện của năm trước
Các bước lập kế hoạch thu chi của bệnh viện công lập bao gồm:
Nghiên cứu sự ảnh hưởng của các yế tố bên trong và bên ngoài đối với
công tác thu chi của bênh viện:
- Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ năm kế hoạch được cấp có thẩm quyền
giao
- Chính sách chế độ tài chính hiện hành của Nhà nước: những quy định
về các nguồn thu hợp pháp, những quy định hay định mức về chế độ chi tiêu
như chi lương, thưởng, nghiên cứu khoa học…
- Căn cứ kết quả hoạt động sự nghiệp, tình hình thu, chi tài chính của
năm trước liền kề.
- Căn cứ vào kế hoạch cấp cao hơn của bệnh viện và của ngành y tế.
Xác định các mục tiêu và chỉ tiêu về thu và chi tài chính, bao gồm:
- Các nguồn thu dự kiến: số kinh phí đề nghị ngân sách nhà nước bảo
đảm hoạt động thường xuyên; số thu từ các khoản BHYT, viện phí và các
khoản khác.
- Các khoản chi dự kiến cho từng loại hoạt động.


13
- Xác định các giải pháp (kế hoạch hành động) để thực hiện các mục
tiêu và chỉ tiêu trên.
Đối với lập dự tốn thu của bệnh viện cơng, ngồi NSNN cấp thì cịn có
nguồn thu từ viện phí, lệ phí, bảo hiểm y tế, nguồn viện trợ và các nguồn thu khác.
Đối với lập dự toán chi của bệnh viện cơng, gồm các khoản chi sau:

Nhóm I: Chi cho con người (nhóm thanh tốn cá nhân)
Nhóm II: Chi quản lý hành chính
Nhóm III: Chi nghiệp vụ chun mơn
Nhóm IV: Chi mua sắm, sửa chữa tài sản cố định
1.3.2 Tổ chức thực hiện kế hoạch thu – chi
Tổ chức thực hiện kế hoạch thu – chi và việc sử dụng các biện pháp
kinnh tế tài chính để thực hiện các mục tiêu đã đề ra ở khâu dự tốn. Cơng tác
này đòi hỏi sự tham gia của các phần hành trong bệnh viện, là nhiệm vụ của
tất cả các phòng ban. Tổ chức thực hiện kế hoạch thu – chi được thực hiện
trong năm tài chính (từ 1/1 đến hết ngày 31/12)
Yêu cầu chấp hành dự toán thu – chi:
Trong quá trình thực hiện dự tốn thu, chi bệnh viện phải đảm bảo thực
hiện nghiêm túc các chính sách, chế độ thu do cơ quan có thẩm quyền ban hành.
Cần có biện pháp quản lý thống nhất nhằm sử dụng các nguồn thu đúng
mục đích trên cơ sở hiệu quả và tiết kiệm.
Đảm bảo phân phối, cấp phát, sử dụng nguồn kinh phí một cách hợp lý,
tiết kiệm và hiệu quả.
Căn cứ chấp hành dự toán thu chi
Căn cứ vào mực tiêu phát triển, nhiệm vụ được giao và khả năng tài
chính, bệnh viện được tự chủ, tự quyết định một số mức chi quản lý như chi
hoạt động thường xuyên và hoạt động không thường xuyên
Nội dung chấp hành dự toán thu – chi: Trên cơ sở kế hoạch thu, chi đã lập
ra, bệnh viện phải tổ chức thực hiện kế hoạch, bao gồm các nội dung chủ yếu sau:
Giao dự toán thu - chi


14
- Bộ chủ quản, cơ quan có thẩm quyền quyết định giao dự toán thu, chi
ngân sách năm đầu thời kỳ ổn định phân loại đơn vị sự nghiệp trong phạm vi
dự toán thu - chi ngân sách được cấp có thẩm quyền giao, sau khi có ý kiến

thống nhất bằng văn bản của cơ quan tài chính cùng cấp.
Dự toán thu chi ngân sách cho bệnh viện phải đảm bảo hoạt động chi
thường xuyên của bệnh viện theo hạn mức từ năm trước và thực tế hiện tại.
- Sau khi được giao dự toán thu chi ngân sách cho bệnh viện, Ban lãnh
đạo bệnh viện sẽ phân bổ các chỉ tiêu thu chi cho từng bộ phận trong bệnh
viện căn cứ theo kết quả hoạt động và mục tiêu phát triển của từng bọ phận
dưới sự ảnh hưởng của các yếu tố bên trong và bên ngoài bệnh viện
Tổ chức bộ máy quản lý tài chính
- Xác định cơ cấu tổ chức: Thường là ban giám đốc bệnh viện mà trực tiếp
là phịng tài chính kế tốn. Phịng tài chính kế tốn phổ biến kế hoạch thu chi,
quản lý và giám sát tình hình thực hiện kết quả thu chi của các phòng ban.
Trước yeu cầu của quản lý thu chi thì cơ cấu nhân lực phải đảm bảo để
nâng cao chất lượng cơng tác quản lý tài chính bệnh viện. Đặc biệt là nhân
viên kế tốn phải có nghiệp vụ vữ, trình độ chuyên moon cao đáp ứng được
địi hỏi của cơng tác quản lý tài chính bệnh viện
Chỉ đạo thực hiện kế hoạch
- Nội dung của công tác chỉ đạo
+ Bảo đảm và cung cấp các điều kiện để thực hiện kế hoạch: bao gồm
các nguồn nhân lực, tài chính, phương tiện và quyền hạn tương ứng để thực
hiện kế hoạch thu - chi.
+ Truyền thông, giải thích kế hoạch thu chi cho mọi người có liên quan,
để họ hiều, chấp nhận và thực hiện kế hoạch đó. Cần bảo đảm tính cơng khai,
minh bạch về kế hoạch thu - chi.
+ Tạo động lực cho các bộ phận và cá nhân có nhiệm vụ tổ chức thực
hiện kế hoạch thu chi của bệnh viện. Thực chất đây là quá trình sử dụng tổng
hợp các biện pháp, các cơng cụ: kinh tế; tổ chức - hành chính; kỹ thuật nghiệp


15
vụ; giáo dục - tâm lý, để tác động lên các bộ phận và cá nhân, làm cho họ

thực hiện nhiệm vụ một cách có kết quả và hiệu quả cao
+ Phối hợp hoạt động của các bộ phận và cá nhân trong quá trình thực
hiện kế hoạch thu chi, xử lý các xung đột trong hoạt động tài chính, như xung
đột về nhiệm vụ, quyền hạn, thông tin, lợi ích...trong đó đáng chú ý nhất và
thường xảy ra nhiều nhất là các xung đột về lợi ích. Nếu khơng xử lý các
xung đột về lợi ích sẽ dẫn đến sự thiếu thống nhất trong hành động của các bộ
phận và nhân viên bệnh viện.
Đánh giá công tác tổ chức thực hiện dự toán thu - chi:
- Thiết lập được cân đối thu chi. Với nguồn tài chính có hạn, việc quản
lý tài chính yêu cầu phải làm thế nào để đảm bảo được mọi hoạt động y tế,
đảm bảo sức khỏe của nhân dân không ngừng được cải thiện. Nguồn lực, đặc
biệt là nguồn tài chính của cơ sở y tế ln có hạn, cần phân bổ hợp lý chi tiêu
để đảm bảo các hoạt động chăm sóc sức khỏe đều có khoản kinh phí nhất định
thích hợp duy trì hoạt động một cách hiệu quả.
- Tỷ lệ sai sót trong q trình thực hiện thu chi giảm. Một quy trình
quản lý tài chính tốt là quy trình giảm bớt các sai sót trong q trình lập dự
tốn, thực hiện dự toán và phát hiện kịp thời những sai sót để có những hướng
điều chỉnh khắc phục.
1.3.3 Báo cáo quyết tốn
Quyết tốn là khâu cuối của chu trình ngân sách gồm 3 khâu: lập dự
toán, chấp hành dự toán và quyết tốn. Đây là việc tổng hợp, phân tích số liệu
kế toán liên quan đến các mặt hoạt động của đơn vị sau một niên độ kế tốn.
Có vai trị quan trọng, đảm bảo việc chấp hành dự tốn ngân sách theo đúng
các quy định của pháp luật.
Đây là q trình kiểm tra tổng hợp tồn bộ số liệu về việc chấp hành kế
hoạch tài chính trong niên độ tài chính, đây là cơ sở để đánh giá, phân tích kết quả
chấp hành kế hoạch tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động quản lý tài chính của