TƯ TƯỞNG hồ CHÍ MINH về KINH tế với vấn đề xây DỰNG nền KINH tế TRÍ THỨC ở VIỆT NAM HIỆN NAY

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TPHCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ


TIỂU LUẬN MƠN HỌC:
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Đề tài
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ KINH TẾ
VỚI VẤN ĐỀ XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ TRÍ
THỨC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Lớp học phần: 422000128814
Nhóm: 5
GVHD: ThS.Lê Hồi Nam

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2019


BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TPHCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ


TIỂU LUẬN MƠN HỌC:
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Đề tài
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ KINH TẾ
VỚI VẤN ĐỀ XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ TRÍ

THỨC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Lớp học phần: 422000128814
Nhóm: 5

STT

HỌ VÀ TÊN

MÃ SỐ SINH VIÊN

CHỮ KÝ

1

Nguyễn Duy Kỷ

17050951

Kỷ

2

Phạm Nguyễn Hùng Dũng

17031821

Dũng

3

Đỗ Ngọc Tân

16022171

Tân

4
5

TP. HỒ CHÍ MINH, 10/2019


MỤC LỤC
Lời mở đầu.......................................................................................................1
Chương 1: Quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề giai cấp và
vấn đề dân tộc .................................................................................................3
1. Nguyên nhân thất bại của các phong trào yêu nước Việt Nam trong những năm
kháng chiến chống Pháp...............................................................................3
2. Q trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề giai cấp và dân tộc
......................................................................................................................3
Chương 2: Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề giai cấp và dân tộc
...........................................................................................................................5
1. Khái niệm về “dân tộc” và “giai cấp”.........................................................5
2. Quan điểm của Mác-Lênin về mối quan hệ dân tộc và giai cấp..................5
Chương 3: Quan điểm của Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc
và giai cấp.........................................................................................................7
1. Mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam............................................7
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giai cấp.......................9
3. Sự vận dụng quan điểm của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới hiện nay
......................................................................................................................13

Kết luận............................................................................................................15
Tài liệu tham khảo...........................................................................................15


LỜI MỞ ĐẦU
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một trong những học phần quan trọng được giảng dạy
trên giảng đường Đại học trường Đại học Công Nghiệp TPHCM không chỉ cung
cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về cuộc đời hoạt động Cách mạng của
Hồ Chí Minh mà còn nêu rõ và làm sáng tỏ những quan niệm, tư tưởng của Người
về các vấn đề mang tính chất lịch sử. Khơng dừng lại ở đó, Tư tưởng của Người
giống như một kim chỉ nam định hướng phát triển xã hội trong mọi giai đoạn của
xã hội Việt Nam – thời chiến và thời bình, đó là luồng tư tưởng mới mẻ không chỉ
dừng lại ở vấn đề đấu tranh giành độc lập hịa bình cho đất nước mà cịn hướng tới
xây dựng văn hóa, đạo đức và con người mới.
Có thể nói rằng, tư tưởng biện chứng của Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa vấn đề
dân tộc và vấn đề giai cấp là một trong những sáng tạo mới của Người - vừa kế
thừa tư tưởng lớn của Mác - Lênin vừa sáng tạo sao cho phù hợp với hoàn cảnh
cách mạng Việt Nam thời bấy giờ. Thật đúng khi nói rằng: Mối quan hệ biện chứng
giữa vấn đề dân tộc và giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí Minh về mục tiêu và nhiệm
vụ cách mạng Việt Nam là một trong những nhân tố đảm bảo thành công của cách
mạng Việt Nam, là một trong những đóng góp quan trọng và xuất sắc của Bác vào
kho tàng lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin.
Tìm hiểu về mối quan hệ biện chứng trong tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân
tộc và giai cấp là nền tảng để hiểu rõ thêm về cách mạng thế giới và cách mạng
Việt Nam. Đó là trả lời cho câu hỏi: Tại sao các phong trào yêu nước của người
Việt Nam chống thực dân Pháp liên tiếp nổ ra mạnh mẽ nhưng đều thất bại? Tại
sao chỉ khi thấy được mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp này
thì cách mạng Việt Nam mới có thể bước sang một giai đoạn mới? Và, hơn thế, ta
thấy được Người đã vận dụng tư tưởng này từ chủ nghĩa Mác - Lênin một cách
sáng tạo, phù hợp với tình thế nước ta ra sao?

1



Bài tiểu luận được viết dựa trên những kiến thức mà bản thân em đã được đọc
trong giáo trình “Tư tưởng Hồ Chí Minh” và những bài giảng của giảng viên trên
lớp. Ngồi ra, bài tiểu luận cịn dựa trên những tài liệu, bài viết tham khảo từ các
nguồn khác nhau, những giáo trình khác và những ý kiến khác, đánh giá của cá
nhân về vấn đề bàn luận. Em mong rằng sẽ nhận được những góp ý, chỉnh sửa từ
phía giảng viên để hiểu sâu hơn nữa về học phần Tư tưởng Hồ Chí Minh.

2



Chương 1
Q trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề giai cấp và vấn đề dân
tộc
1. Nguyên nhân thất bại của các phong trào yêu nước Việt Nam trong những
năm kháng chiến chống Pháp
Xuyên suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, đặc biệt trong những năm tháng chống
thực dân Pháp, ở nước ta các phong trào yêu nước chống giặc ngoại xâm diễn ra vô
cùng mạnh mẽ và sôi nổi nhưng kết quả đều thất bại. Nguyên nhân quan trọng và
chủ yếu là do các phong trào diễn ra cịn nhỏ lẻ, chưa có sự đồn kết thành một
khối hùng mạnh, dễ hình thành mà cũng nhanh chóng bị dập tắt, hơn thế cịn do
thiếu hụt và bế tắc về đường lối, về phương pháp đấu tranh. Không phủ nhận rằng,
người lãnh đạo các phong trào ấy đều là những bậc tiền bối tâm huyết với sự
nghiệp, dành trọn cuộc đời cho dân tộc nhưng do không nhận thức được xu thế thời
đại, không thấy được giai cấp trung tâm của thời đại là giai cấp công nhân – một

gia cấp đại diện cho phương thức sản xuất mới, một lực lượng tiến bộ trong xã hội.
Họ chưa nhận thấy được rằng cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi
theo con đường cách mạng vơ sản. Chính vì vậy, mục tiêu của các phong trào u
nước đó khơng phản ánh đúng xu thế vận động của lịch sử và thời đại. Chẳng hạn
như, Hồ Chí Minh nhận thấy con đường của Phan Bội Châu chẳng khác gì “đưa hổ
cửa trước, rước beo cửa sau”; con đường của Phan Châu Trinh cũng chẳng khác gì
“xin giặc rủ lịng thương”; con đường của Hồng Hoa Thám tuy có phần thực tế
hơn, nhưng vẫn mang nặng cốt cách phong kiến.
2. Quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề giai cấp và dân tộc
Trước những thất bại liên tiếp của các phong trào yêu nước, mặc dù rất khâm phục
tinh thần cứu nước của cha ơng nhưng Hồ Chí Minh – người thanh niên yêu nước
Nguyễn Tất Thành lúc bấy giờ không tán thành các con đường của họ mà quyết
3


tâm ra đi tìm một con đường mới “Cơng lao to lớn đầu tiên của Bác đối với sự
nghiệp


cách mạng Việt Nam là đã tìm ra con đường cứu nước khai phá con đường giải
phóng dân tộc và các dân tộc bị áp bức trên thế giới”.
Trong khoảng 10 năm vượt qua các đại dương, đến với nhân loại cần lao đang đấu
tranh ở nhiều châu lục và các quốc gia trên thế giới, Người đã kết hợp tìm hiểu và
khảo sát thực tiễn, nhất là ở ba nước phát triển: Anh, Pháp, Mỹ. Người tích cực
tham gia vào các hoạt động trong phong trào đấu tranh giải phóng của các dân tộc
bị áp bức, phong trào giải phóng của giai cấp cơng nhân ở các nước tư bản. Người
đã tìm đến với cách mạng Tháng Mười Nga, đến với Lê- nin như một tất yếu của
lịch sử. Đặc biệt hơn, sau khi đọc “Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về vấn đề dân
tộc và thuộc địa “của Lênin, Người đã thấy rõ con đường đúng đắn mà cách mạng
Việt Nam sẽ trải qua. Nguyễn Ái Quốc khẳng định rằng: “Muốn cứu nước và giải

phóng dân tộc khơng có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”. Đây là
một kết luận khẳng định một sự thay đổi lớn, một hướng đi mới, mục tiêu và
nguyên tắc hoàn toàn mới mẻ so với các bậc tiền bối đi trước ở Việt Nam, đưa cách
mạng giải phóng dân tộc vào quỹ đạo của cách mạng vô sản, sự nghiệp cách mạng
phải do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo, lấy hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác Lênin làm nền tảng. Người cũng chỉ rõ: “Cách mạng giải phóng dân tộc phải phát
triển thành cách mạng xã hội chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hồn tồn”, do
đó con đường phát triển tất yếu của cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển
thành cách mạng xã hội
chủ nghĩa.
Trong quá trình hoạt động thực tiễn cách mạng, Nguyễn Ái Quốc đã đấu tranh và
chỉ đạo giải quyết mối quan hệ giữa giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp, bền
bỉ chống các quan điểm không đúng về vấn đề dân tộc và thuộc địa, đã phát triển lý
luận về cách mạng giải phóng dân tộc. Ngay từ khi hoạt động trong phong trào
công nhân ở Pháp, Người đã nhận thấy một hố sâu ngăn cách giữa giai cấp công

4


nhân và nhân dân lao động chính quốc" với giai cấp công nhân và nhân dân lao
động thuộc


địa. Đó là chủ nghĩa Sơ-Vanh nước lớn của các dân tộc đi thống trị và chủ nghĩa
dân tộc hẹp hòi đối với các dân tộc bị thống trị.

CHƯƠNG 2
Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin về vấn đề giai cấp và dân tộc
1. Khái niệm về “dân tộc” và “giai cấp”
“Dân tộc” là cộng đồng người ổn định làm thành nhân dân một nước , có ý thức về
sự thống nhất của mình , gắn bó với nhau bởi quyền lợi chính trị , kinh tế, truyền

thống văn hóa và truyền thống đấu tranh chung ( Từ điển Tiếng Việt – Hoàng Phê )
“Giai cấp” là những tập đoàn người trong xã hội , có địa vị khác nhau, có quan hệ
sản xuất khác nhau , có quan hệ tư liệu sản xuất khác nhau , có phương thức hưởng
thụ khác nhau về tài sản xã hội ( Từ điển Tiếng Việt - Hoàng Phế ) Nếu như Mác –
Lênin chú trọng vào vấn đề giai cấp và giải phóng giai cấp thì Hồ Chí Minh lại chú
trọng , đề cao vấn đề dân tộc và giải phóng dân tộc. Hồ Chí Minh là một nhà yêu
nước chân chính, một nhà cách mạng sáng tạo, vị anh hùng giải phóng dân tộc. Các
Mác từ một nhà dân chủ trở thành một nhà cách mạng. Hồ Chí Minh từ một nhà
yêu nước trở thành nhà cách mạng. Tuy rằng con đường đến với cách mạng của Hồ
Chí Minh và Các-Mác có điểm khác nhau, nhưng đều gặp nhau ở sự
nghiệp giải phóng xã hội, giải phóng giai cấp, giải phóng con người
2. Quan điểm của Mác-Lênin về mối quan hệ dân tộc và giai cấp
Theo quan điểm của Mác – Ăngghen, để xóa bỏ ách áp bức, bóc lột dân tộc, đem
lại độc lập thật sự cho dân tộc thì cần phải xóa bỏ tình trạng áp bức, bóc lột giai
cấp. Mác- Ăngghen cho rằng chỉ có giai cấp vơ sản mới có thể thống nhất được

5


quyền lợi của chính giai cấp mình và mang lại lợi ích cho nhân dân lao động và
tồn thể dân tộc, từ đó mới thực hiện được sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng
giai cấp và nhân loại. Khác với Mác-Ăngghen, theo quan điểm của Lê-Nin việc liên
minh giữa


giai cấp vơ sản ở chính quốc với các dân tộc bị áp bức ở các nước thuộc địa là vơ
cùng cần thiết bởi cách mạng giải phóng dân tộc đã trở thành một bộ phận quan
trọng của cách mạng vô sản, hơn nữa cuộc đấu tranh của giai cấp vơ sản ở chính
quốc sẽ khơng thể giàng thắng lợi nếu không biết liên minh với các cuộc đấu tranh
của các dân tộc bị áp bức ở các nước thuộc địa. Đồng thời Lê-Nin cũng bổ sung

vào khẩu hiệu chiến lược của Mác: “Vơ sản tồn thế giới và các dân tộc bị áp bức
đoàn kết lại”.
 Như vậy, dù C. Mác bàn nhiều về cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản,
Lê-Nin bàn nhiều về cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc nhưng hai ơng
đều có cùng quan điểm đó là coi vấn đề giải phóng giai cấp là vấn đề hàng
đầu, là mục tiêu quan trọng và cần thiết nhất để giải phóng con người nhân
loại. Dễ dàng thấy được, vấn đề dân tộc ở Tây Âu về cơ bản đã được giải
quyết trong các cuộc cách mạng tư sản trước trước đó, do vậy mà C.Mác chỉ
tập trung vào vấn đề giai cấp khi đưa ra quan điểm chiến lược của mình.
Mặt khác, lúc bấy giờ các cuộc cách mạng chủ yếu ở châu Âu, do đó vận
mệnh lồi người được coi như phụ thuộc vào thắng lợi của cách mạng vô
sản ở các nước tự bản chủ nghĩa phát triển, tương lai của cách mạng giải
phóng dân tộc thuộc địa cũng được nhìn nhận trong sự phụ thuộc vào thắng
lợi của cách mạng vô sản ở chính quốc. Một điểm khác biệt giữa C.Mác và
Lê-Nin là ở chỗ: Lê-Nin cho rằng để giải phóng con người và nhân loại thì
cần có sự liên minh giữa giai cấp vơ sản ở chính quốc và nhân dân các nước
thuộc địa bị áp bức chứ không đơn thuần chỉ có giai cấp vơ sản hồn thành
sứ mệnh giải phóng con người. Nhìn chung, trong việc giải quyết mối quan
hệ giữa vấn đề dân tộc và giai cấp, ở C.Mác và Lê-nin đều chú trọng vấn đề
giai cấp hơn, điều đó cũng bởi điều kiện thực tiễn cách mạng ở Tây Âu thời
bấy giờ khác so với điều kiện cách mạng ở Việt Nam.

6


CHƯƠNG 3
Quan điểm của Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc và giai cấp
Được tiếp xúc với thực tế cách mạng ở các nước phương Tây, đặc biệt được tìm
hiểu và lĩnh hội những tư tưởng của C. Mác và Lê-Nin, Hồ Chí Minh đã vận dụng
những gì đã tận mắt nhìn thấy ở các nước thuộc địa, và tư tưởng của chủ nghĩa

Mác- Lênin vào cách mạng Việt Nam. Những Người không áp dụng hoàn toàn các
quan điểm, tư tưởng ấy mà tiếp thu có chọn lọc, phù hợp với hồn cảnh, nhiệm vụ
và mục tiêu của cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ. Nếu như C.Mác bàn nhiều về
cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản, V.I.Lênin bàn nhiều về cuộc đấu tranh
chống chủ nghĩa đế quốc , thì Hồ Chí Minh tập trung bàn về cuộc đấu tranh chống
chủ nghĩa thực dân. C.Mác và V.I.Lênin bàn nhiều về đấu tranh giai cấp ở các nước
tư bản chủ nghĩa, thì Hồ Chí Minh bàn nhiều về đấu tranh giải phóng dân tộc ở
thuộc địa.
Như vậy, có thể thấy được so với C.Mác và Lênin , trong quan điểm của Hồ Chí
Minh có sự biện chứng giữa vấn đề dân tộc và giai cấp nhưng Người đã đề cao vấn
đề dân tộc hơn vấn đề giai cấp , coi giải quyết vấn đề dân tộc là bước đầu quan
trọng và thiết yếu nhất trên con đường giải phóng dân tộc cho nước nhà. Có sự
khác biệt như vậy là bởi hoàn cảnh cách mạng ở nước ta khác so với các nước
phương Tây, điều quan trọng hơn cả là Người đã thấy được giải quyết vấn đề dân
tộc là phù hợp với mục tiêu và nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam.
1. Mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam
Như đã trình bày ở trên, Hồ Chí Minh đã học hỏi và sáng tạo, điều chỉnh và áp
dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin hoàn toàn phụ thuộc vào hoàn cảnh và
mục tiêu nhiệm vụ của phong trào cách mạng Việt Nam. Bởi Người đã sớm nhận ra

7


rằng nếu áp dụng y nguyên những tư tưởng ấy vào nước ta thì hồn tồn khơng phù
hợp.
Trong suốt những năm tháng chống giặc ngoại xâm, mục tiêu và nhiệm vụ của dân
tộc ta là phải toàn dân đoàn kết, liên minh các đảng phái, các tầng lớp công nhân,


nơng dân, trí thức trên dưới một lịng, đánh bại giặc ngoại xâm và bè lũ cướp nước,

bán nước, giải phóng dân tộc, đem lại độc lập tự chủ cho nước nhà. Đặc biệt, sự
khủng hoảng về con đường cứu nước và nhiệm vụ lịch sử đặt ra: Sự thất bại của
các phong trào yêu nước chống thực dân Pháp đã chứng tỏ con đường cứu nước
theo hệ tư tưởng phong kiến và hệ tư tưởng tư sản đã bế tắc. Cách mạng Việt Nam
lâm vào tình trạng khủng | hoảng sâu sắc về đường lối, về giai cấp lãnh đạo. Nhiệm
vụ lịch sử đặt ra là phải tìm một con đường cách mạng mới, với một giai cấp có đủ
tư cách đại biểu cho quyền lợi của dân tộc, của nhân dân, có đủ uy tín và năng lực
để lãnh đạo cách mạng dân tộc dân chủ đi đến thành cơng.
Có thể nói rằng, độc lập, tự do là mục tiêu chiến đấu, là nguồn sức mạnh làm nên
chiến thắng của dân tộc Việt Nam trong thế kỉ XX, một tư tưởng lớn trong thời đại
dân tộc. “Khơng có gì quý hơn độc lập, tự do” là khẩu hiệu hành động của toàn thể
nhân dân Việt Nam lúc bấy giờ. Độc lập, tự do là khát vọng lớn nhất của dân tộc ta,
Hồ Chí Minh từng nói: “Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất
cả những điều tôi muốn; đấy là tất cả những điều tôi hiểu”.
Trong quan niệm của Người, độc lập dân tộc phải là một nền độc lập thật sự, hồn
tồn, gắn với hịa bình, thống nhất, tồn vẹn lãnh thổ của đất nước. Thể hiện quyết
tâm bảo vệ độc lập dân tộc và chủ quyền lãnh thổ Hồ Chí Minh từng kêu gọi vang
dội núi sơng: “Khơng! Chúng ta thà hi sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất
nước, nhất định không chịu làm nô lệ “.
 Như vậy rõ ràng rằng, mục tiêu cấp thiết nhất của ta lúc bấy giờ là độc lập
dân tộc, là tồn vẹn lãnh thổ, là thốt khỏi ách đơ hộ của bọn thực dân. Độc
lập, tự do trong quan điểm của Hồ Chí Minh là tự do và độc lập thực sự, đó
là tồn dân tộc thốt khỏi kiếp lầm than, giải phóng tồn thể dân tộc chứ
khơng phải giải phóng riêng cho một giai cấp đặc biệt nào trong xã hội. Nếu
đơn thuần chỉ là giải phóng cho một giai cấp nhất định nào đó trong xã hội

8


thì dân tộc ta vẫn chưa thực sự được giải phóng bởi ở các tầng lớp, giai cấp

khác vẫn cịn phải


chịu sự thống trị của thực dân, phong kiến. Chính quan điểm rõ ràng, tiến bộ
ấy mà Hồ Chí Minh ln đề cao và đặt u cầu giải phóng dân tộc lên hàng
đầu. Đó cũng chính là đáp ứng u cầu và nhiệm vụ của cách mạng Việt
Nam.
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và giai cấp
Nhiều người do chưa nghiên cứu thấu đáo tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan hệ
giữa vấn đề dân tộc và giai cấp, cho rằng Hồ Chí Minh là một người dân tộc chủ
nghĩa, một người chạy theo chủ nghĩa dân tộc, một người dân tộc thuần túy, chứ
không phải là người thiên về đấu tranh giai cấp. Quan điểm, nhận định trên là hồn
tồn vơ căn cứ và thiển cận, vấn đề đặt ra là phải nghiên cứu thật kĩ tư tưởng của
Người thì mới có thể từng bước tìm ra đúng bản chất tư tưởng Hồ Chí Minh. Hồ
Chí Minh rất coi trọng vấn đề dân tộc, đề cao sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước,
nhưng Người luôn đứng trên quan điểm của giai cấp để nhận thức và giải quyết vấn
đề dân tộc. Sự kết hợp nhuần nhuyễn vấn đề dân tộc và giai cấp của Hồ Chí Minh
thể hiện ở: khẳng định vai trị lịch sử của giai cấp công nhân và quyền lãnh đạo duy
nhất của Đảng Cộng sản trong quá trình cách mạng Việt Nam; chủ trương đại đoàn
kết dân tộc rộng rãi trên nền tảng liên minh công nhân, nông dân và tầng lớp trí
thức , dưới sự lãnh đạo của Đảng; sử dụng bạo lực cách mạng của quần chúng để
chống lại bạo lực phản cách mạng của kẻ thù; thiết lập chính quyền nhà nước của
dân, do dân, vì dân; gắn kết mục tiêu độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí
Minh đã tìm thấy vấn đề độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng giải phóng
xã hội, giải phóng giai cấp, giải phóng con người cũng xuất phát từ tư tưởng của sự
kết hợp giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp. Mưu cầu cuộc sống ấm no, tự do,
hạnh phúc, dân chủ bình đẳng, chống mọi áp bức, bất cơng xã hội đã mang nặng
trong trái tim khối óc của Người ngay từ khi Người ra đi tìm đường cứu nước, cứu
dân.

9


Để giải quyết vấn đề dân tộc và giai cấp, dân tộc và dân chủ, Hồ Chí Minh đi từ
vấn đề giải phóng dân tộc đến vấn đề giải phóng giai cấp, từ vấn đề dân tộc đến vấn
đề dân chủ, nhưng trong thực tế phương pháp của Người lại đi từ vấn đề giai cấp
đến


vấn đề dân tộc, từ vấn đề dân chủ đến vấn đề dân tộc. Theo Người, để giải quyết
vấn đề dân tộc, thì phải giải quyết vấn đề giai cấp và vấn đề dân chủ.
Ta có thể dễ dàng so sánh giữa quan điểm của Hồ Chí Minh và quan điểm của
Mác-Lênin:
Quan điểm của Mác - Lênin

Quan điểm của Hồ Chí Minh

Các Mác bàn về cuộc đấu tranh chống Hồ Chí Minh bàn về cuộc đấu tranh
chủ nghĩa tư bản

chống chủ nghĩa thực dân

chống chủ nghĩa thực dân
Lê-nin bàn về cuộc đấu tranh chống
chủ nghĩa đế quốc
C.Mác và Lê-nin bàn về giai cấp, đấu Hồ Chí Minh bàn về dân tộc đấu tranh
tranh giai cấp ở các nước tư bản chủ giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa
nghĩa
Giai cấp cơng nhân giữ vai trị lãnh đạo Mọi tầng lớp, giai cấp cùng đoàn kết
chủ chốt.

đánh đuổi giặc ngoại xâm

Mục đích: Giải phóng giai cấp

Mục đích: Giải phóng dân tộc, mang
lại độc lập tự do cho toàn thể dân tộc

Giải quyết mâu thuẫn giữa giai cấp vô Giải quyết mâu thuẫn giữa dân tộc bị
sản với tư sả

áp bức và chủ nghĩa thực dân

10


Những cuộc đấu tranh đầu tiên trên nghị trường quốc tế, Hồ Chí Minh thẳng thắn
nêu vấn đề địi quyền dân chủ cho nhân dân Việt Nam. Sức hấp dẫn trong lúc ban


đầu đi tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành chính là lá cờ cách mạng dân
chủ tư sản ở phương Tây. Ngay từ năm 1923, Người trả lời phỏng vấn của một nhà
báo Liên Xô, rằng: "Khi tôi độ mười ba tuổi, lần đầu tiên, tôi được nghe ba chữ
Pháp: Tự do, Bình đẳng, Bác ái. Đối với chúng tôi, người da trắng nào cũng là
người Pháp. Người Pháp đã nói thế. Và từ thuở ấy, tơi rất muốn làm quen với nền
văn minh Pháp, muốn tìm xem những gì ẩn đàng sau những chữ ấy". Vấn đề đặt ra
là Người muốn tìm hiểu xem đằng sau những từ ngữ dân chủ ấy ẩn chứa những gì?
Có phải là dân chủ với nhân dân không, hay là dân chủ trong khuôn khổ cách mạng
dân chủ tư sản? Từ năm 1917 đến năm 1923, Người ở Pari, thủ đô nước Pháp, đã
nhìn thấy thực chất của "Tự do, Bình đẳng, Bác ái" của một nền dân chủ tư sản

phương Tây, một nền dân chủ do cách mạng tư sản dân chủ mang lại. Nguyễn Ái
Quốc nhìn rõ cách mạng tư sản dân chủ thực chất là cuộc cách mạng tư sản, trong
đó, nhân dân đưa ra những yêu sách về kinh tế và chính trị của mình, và do đó, gây
ảnh hưởng đến cách mạng, làm cho cách mạng phát triển vượt ra khỏi giới hạn
chính trị chật hẹp mà giai cấp tư sản đã nêu ra trước khi nổ ra cách mạng. Đó là
những mặt tiến bộ, tích cực của cách mạng tư sản dân chủ. Nhưng bên cạnh đó,
cách mạng tư sản dân chủ cũng cịn những hạn chế nhất định ở chỗ cách mạng
không nêu ra mục đích trực tiếp là tiêu diệt phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa,
mà chỉ nên việc tiêu diệt một cách kiên quyết nhất mọi tàn dư của chế độ phong
kiến. Vì vậy, nếu cách mạng tư sản dân chủ có giành được thắng lợi, thì chế độ của
nó vẫn nằm trong khuôn khổ của chế độ tư sản, trong khi đó, Nguyễn Ái Quốc lại
chủ trương lật đổ chế độ tự sản, thực dân ở Đông Dương. Người thấy sau vụ đàn áp
dã man của chính quyền Đơng Pháp, nhiều người dân Việt Nam, phần lớn là nhà
nho, đã bị bỏ tù và sát hại. Vì vậy, Người kêu gọi các dân tộc thuộc địa và phụ
thuộc phải tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc, thì mới có thể giải phóng được
nhân dân lao động.

11


+ Vấn đề dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh chủ yếu là vấn đề dân tộc thuộc địa,
dân tộc bản xứ. Vấn đề được biểu hiện qua những nội dung chính như:


- Các dân tộc thuộc địa trước hết phải đấu tranh giành độc lập cho dân tộc mình
- Khơng được ỷ lại, chờ thắng lợi của cách mạng vô sản ở chính quốc.
- Các dân tộc phải dựa vào chính sức mình, tranh thủ sự đồn kết, ủng hộ của giai
cấp vô sản và nhân dân lao động tiến bộ tồn thế giới.
- Các dân tộc cần có sự đóng góp thiết thực vào sự nghiệp cách mạng vơ sản thế
giới.

+ Với Hồ Chí Minh, sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng
XHCN. Cuộc cách mạng này kết hợp trong bản thân nó tiến trình của hai sự nghiệp
giải phóng: giải phóng dân tộc khỏi ách nơ lệ thực dân và giải phóng giai cấp khỏi
ách áp bức bóc lột. Vấn đề dân tộc được giải quyết trên lập trường của giai cấp
công nhân - điều đó phù hợp với xu thế thời đại và lợi ích của các giai cấp và lực
lượng tiến bộ trong dân tộc. Sức mạnh đi tới thắng lợi của cách mạng Việt Nam
khơng phải là cái gì khác mà là mục tiêu dân tộc luôn thống nhất với mục tiêu dân
chủ trên cơ sở định hướng XHCN. Đặc điểm nổi bật của cách mạng Việt Nam là
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân triệt để, tạo tiền đề cho bước chuyển sang thời
kỳ quá độ lên CNXH.
+ Với Hồ Chí Minh, giải phóng dân tộc tạo tiền đề cho giải phóng giai cấp. Người
ln giải quyết vấn đề dân tộc theo quan điểm của giai cấp, nhưng đồng thời đặt
vấn đề giai cấp trong vấn đề dân tộc. Giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của chủ
nghĩa thực dân là điều kiện để giải phóng giai cấp. Vì thế, lợi ích của giai cấp phải
phục tùng lợi ích dân tộc.
+ Với Hồ Chí Minh, giữ vững độc lập dân tộc mình, đồng thời tơn trọng độc lập
dân tộc khác. Hồ Chí Minh khơng chỉ đấu tranh cho riêng dân tộc mình mà cịn đấu
tranh cho độc lập dân tộc khác. Người không quên nghĩa vụ quốc tế trong việc ủng

12