Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia đang xuất hiện nhiều nguy
cơ, thách thức mới xuất phát từ sự điều chỉnh chính sách của các nước lớn đối
với khu vực và Việt Nam; các thế lực thù địch, các tổ chức Đảng phái phản động
đang chống trả nước ta từ nhiều hướng, trên nhiều lĩnh vực với nhiều phương
thức, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; những yếu tố “tự diễn biến” đang xuất hiện là
một nguyên nhân quan trọng dẫn tới nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Bên
cạnh đó, những vấn đề an ninh phi truyền thống cũng đang trở thành mối đe dọa
thường trực đối với an ninh quốc gia. Cách thức đe dọa an ninh quốc gia rất đa
dạng, không chỉ bằng quân sự mà trên tất cả các lĩnh vực như: chính trị, văn hóa
- tư tưởng, kinh tế, ngoại giao, khoa học cơng nghệ…Thời gian, địa điểm xảy ra
những mối đe dọa an ninh quốc gia cũng thường là bất ngờ. Vấn đề an ninh lớn
nhất của ta trong thời đại ngày nay là chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, bảo
vệ chế độ…Ngồi ra cịn có các vấn đề mới như nước biển dâng cao làm giảm
diện tích đất nơng nghiệp, sự phát triển thiếu bền vững của môi trường sinh thái,
dấu hiệu khủng hoảng của các giá trị nhân văn và nhất là sự phát triển thiếu ổn
định và bền vững…
Chủ thể tham gia bảo vệ an ninh quốc gia không chỉ lực lượng vũ trang,
mà là cả hệ thống chính trị, tồn dân tham gia và có sự hợp tác quốc tế. Phạm vi
bảo vệ an ninh quốc gia được mở rộng hơn do các mối đe dọa đến từ cả bên
ngồi và bên trong, và trong q trình tồn cầu hóa, hội nhập quốc tế hiện nay
những nguy cơ này rất dễ chuyển hóa cho nhau. Do vậy, an ninh là của mỗi quốc
gia nhưng nhiều vấn đề khơng thể tự mình giải quyết được, mà phải có sự phối
hợp giữa các quốc gia và cộng đồng quốc tế.
Trong giai đoạn hiện nay, nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân
vững mạnh không chỉ ở tiềm lực, cơ chế mà cịn ở thế trận, trong đó “thế trận
lịng dân” vai trị cực kì quan trọng. Vì vậy, Văn kiện Đại hội lần thứ XI của
Đảng đã nhấn mạnh: “ Xây dựng thế trận lòng dân vững chắc trong thực hiện

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

1

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

chiến lược Bảo vệ Tổ quốc” . Trong thời kỳ chiến lược mới đến năm 2020, khái
niệm nhân dân cũng có sự phát triển mới đa dạng hơn nhiều so với các thời kì
trước đây. Ngồi các lợi ích chung, lợi ích cộng đồng dân tộc cịn có sự khác
nhau về vị thế, nhận thức và đặc biệt là cung bậc lợi ích kinh tế - xã hội…do nền
kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế đưa lại, địi hỏi phải có sự đồng
thuận xã hội ở mức độ cao hơn. Vì thế, các lực lượng vũ trang nhân dân được
nhân dân tin yêu là chưa đủ mà cần phải xây dựng được “thế trận lòng dân”
vững mạnh. Có như vậy, quân đội nhân dân và cơng an nhân dân mới thực sự trở
thành nịng cốt trong sự nghiệp toàn dân bảo vệ Tổ quốc
Trong xu thế tồn cầu hóa, hội nhập quốc tế, cùng với sự phát triển của
khoa học và công nghệ hiện nay, tất yếu phải tăng cường đối ngoại về quốc
phòng, nhằm tuyên truyền về quốc phòng của ta, tạo niềm tin cho bạn bè, đập
tan âm mưu tuyên truyền, xuyên tạc của các thế lực thù địch, thêm bạn, bớt thù,
đồng thời trao đổi những kinh nghiệm xây dựng quốc phòng; đấu tranh ngăn
chặn và giải quyết nguy cơ đe dọa an ninh phi truyền thống; hợp tác phát triển
khoa học kỹ thuật cơng nghệ quốc phịng, qn y, phịng chống thảm họa; kiên
trì đấu tranh bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn
lãnh thổ của đất nước. Gắn chặt hợp tác quốc phòng với hợp tác kinh tế, văn
hóa, khoa học cơng nghệ, tạo động lực thúc đẩy nâng cao hiệu quả hợp tác toàn
diện của đất nước. Là một thanh niên, một sinh viên trong thời đại mới, tôi nhận
thấy rằng bản thân mình phải có trách nhiệm góp phần xây dựng nền quốc

phịng tồn dân, an ninh nhân dân ngày càng vững mạnh hơn.Chính vì lý do đó
tơi quyết định chọn đề tài: “nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền quốc phịng
tồn dân, an ninh nhân dân” làm đề tài nghiên cứu của mình nhằm củng cố kiến
thức về quốc phịng - an ninh,nâng cao hiểu biết về mục đích, nhiệm vụ và
những quan điểm chỉ đạo của Đảng trong việc xây dựng nền quốc phịng tồn
dân, an ninh nhân dân ngày càng vững mạnh hơn.Từ đó đưa ra một số giải pháp
nhằm xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân trong thời đại ngày
nay.
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

2

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lí luận và thực tiễn nhằm trang bị cho tất cả thế hệ người Việt
Nam những kiến thức cơ bản về tính chất, đặc điểm, quan điểm, nội dung, biện
pháp xây dựng nền quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân hiện nay . Qua đó
xây dựng ý thức trách nhiệm tự giác tham gia xây dựng nền quốc phịng tồn
dân an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc xã hội chũ nghĩa
Từ những nội dung nghiên cứu và trên cơ sở thực tế ở địa phương chúng
ta sẽ cùng nhau nhìn lại, đánh giá những kết quả đạt được chỉ ra những mặt hạn
chế cần khắc phục trong quá trình thưc hiện đường lối của Đảng, chính sách của
nhà nước nhằm xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân vững
mạnh, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chũ nghĩa
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Xác định trách nhiệm, thái độ đúng đắn trong học tập mơn học, tích cực

tham gia xây dựng, củng cố nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân. Đồng
thời vận dụng những quan điểm, đường lối chỉ đạo của Đảng góp phần bảo vệ
vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
4. Đối tượng nghiên cứu
Cơ sở lí luận, thực tiễn và mục tiêu, nhiệm vụ của vấn đề xây dựng nền
quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân là những điểm mẫu chốt và xuyên suốt
trong đề tài này.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở các văn kiện của Đại hội Đảng các khóa, những quan điểm của
chũ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nền quốc phịng tồn dân,
an ninh nhân dân làm cơ sở lí luận và phương pháp luận cho q trình ngiên
cứu.
Trong bài viết cũng có sử dụng những phương pháp ngiên cứu lí thuyết
như phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, logic...và ngồi ra trong bài viết cịn
tham khảo thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng.

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

3

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

6. Cấu trúc đề tài
Đề tài gồm 3 phần:
A. MỞ ĐẦU
Gồm 6 mục
1. Lý do chọn đề tài

2. Mục đích nghiên cứu.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu.
4. Đối tượng nghiên cứu.
5. Phương pháp nghiên cứu.
6. Cấu trúc đề tài
B. NỘI DUNG
Gồm 4 chương.
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Một số khái niệm cơ bản.
1.2. Vị trí.
1.3. Đặc trưng.
1.4. Tư duy, nhận thức mới của Đảng về xây dựng nền quốc phịng tồn
dân, an ninh nhân dân vững mạnh.
1.5. Quan điểm của Đảng về xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh
nhân dân.
1.6. Ý nghĩa của việc xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân
dân hiện nay.
CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
2.1. Thực trạng về xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân
hiện nay.
2.2. Tình hình thế giới, khu vực Đông Nam Á và của Việt Nam hiện nay.
CHƯƠNG III. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ XÂY DỰNG NỀN QUỐC
PHỊNG TỒN DÂN, AN NINH NHÂN DÂN VỮNG MẠNH
3.1 Mục tiêu.
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

4

SVTH: Trần Thị Tâm

Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

3.2 Nhiệm vụ.
3.3 Xây dựng tiềm lực quốc phòng, an ninh ngày càng vững mạnh.
3.4 Xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân vững chắc.
CHƯƠNG IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG NỀN QUỐC
PHỊNG TỒN DÂN, AN NINH NHÂN DÂN NGÀY CÀNG VỮNG MẠNH
4.1 Một số biện pháp theo sự chỉ đạo của Đảng tại đại hội.
4.2 Một số biện pháp chính nhằm xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an
ninh nhân dân hiện nay.
4.2.1 Thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng- an ninh.
4.2.2 Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, trách
nhiệm hiện cửa các cơ quan, tổ chức và nhân dân đối với xây dựng nền quốc
phịng tồn dân, an triển khai thực ninh nhân dân.
4.2.3 Nâng cao ý thức, trách nhiệm công dân cho sinh viên trong xây
dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân.
C. KẾT LUẬN
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

5

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

B. NỘI DUNG

CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Một số khái niệm cơ bản.
- Quốc phòng tồn dân:
+ Là nền quốc phịng mang tính chất “vì dân, của dân”, phát triển theo
phương hướng toàn dân, toàn diện, độc lập tự chủ, tự lưc, tự cường và ngày càng
hiện đại, kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng và an ninh, dưới sự lãnh đạo
của Đảng, sự quản lý, điều hành của nhà nước, do nhân dân làm chủ, nhằm giữ
vững hồ bình, ổn định của đất nước, sẵn sàng đánh bại mọi hành động xâm
lược và bạo loạn lật đổ của các thế lực đế quốc, phản động, bảo vệ vững chắc Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
+ “Nền quốc phịng tồn dân là sức mạnh quốc phòng của đất nước được
xây dựng trên nền tảng nhân lực, tinh thần mang tính chất tồn dân, toàn diện
độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường.”
- An ninh nhân dân:
+ Là sự nghiệp của toàn dân, do nhân dân tiến hành, lực lượng an ninh
nhân dân làm nòng cốt dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của nhà nước.
Kết hợp phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc với các biện pháp nghiệp
vụ của lực lượng chuyên trách, nhằm đập tan mọi âm mưu và hành động xâm
phạm an ninh quốc gia và trật tự an tồn xã hội, cùng vói toàn dân bảo vệ vững
chắc Tổ quốc Viêt nam xã hội chủ nghĩa.”
+ Bộ phận của lực lượng vũ trang nhân dân Việt nam có vai trị nịng cốt
trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia. An ninh quốc gia có nhiêm vụ : đấu
tranh làm thất bại mọi âm mưu của hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, bảo
vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ Đảng, chính quyền, các lực lượng vũ trang và
nhân dân”.
Nền an ninh nhân dân là sức mạnh về tinh thần,vật chất, sự đoàn kết và
truyền thống dựng nước, giữ nước của toàn dân tộc được huy động vào sự

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

6

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, trong đó lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh
nhân dân làm nịng cốt.
(trích “giáo trình giáo dục quốc phịng – an ninh tập 1”)
1.2. Vị trí
Xây dựng nền quốc phịng, an ninh nhân dân vững mạnh là tạo ra sức
mạnh để ngăn ngừa đẩy lùi đánh bại mọi âm mưu hành động xâm hại đến mục
tiêu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Đảng ta khẳng định: “Trong khi đặt trọng tâm vào nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa
xã hội chúng ta không một chút lơi lỏng nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, ln ln coi
trọng quốc phịng an ninh, coi đó là nhiệm vụ chiến lược gắn bó chặt chẽ”.
1.3. Đặc trưng
Nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân của ta có những đặc trưng:
- Nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân chỉ có mục đích duy nhất là
tự vệ chính đáng. Đặc trưng thể hiện sự khác nhau về bản chất trong xây dựng
nền quốc phòng an ninh của những quốc gia có độc lập chủ quyền đi theo con
đường xã hội chủ nghĩa với các nước khác. Chúng ta xây dựng nền quốc phòng,
an ninh nhân dân vững mạnh là để tự vệ, chống lại thù trong, giặc ngoài, bảo vệ
vững chắc độc lập chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ chế độ xã hội
chủ nghĩa và cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân.
- Đó là nền quốc phịng, an ninh vì dân, của dân và do tồn thể nhân dân
tiến hành. Đặc trưng vì dân, của dân, do dân của nền quốc phòng, an ninh nước
ta là thể hiện truyền thống, kinh nghiệm của dân tộc ta trong lịch sử dựng nước
và giữ nước. Đặc trưng vì dân, của dân, do dân và mụch đích tự vệ của nền quốc

phòng an ninh cho phép ta huy động mọi người, mọi tổ chức, mọi lực lượng để
thực hiện xây dựng nền quốc phịng, an ninh ln xuất phát từ lợi ích, nguyện
vọng và khả năng của nhân dân, là đặc trưng trong đường lối của Đảng, pháp
luật của nhà nước.
- Đó là nền quốc phịng, an ninh có sức mạnh tổng hợp do nhiều yếu tố
tạo thành. Sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng, an ninh nước ta tạo thành
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

7

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

bởi rất nhiều yếu tố như chính trị, kinh tế, văn hoá, tư tưởng, khoa học, quân sự,
an ninh…cả ở trong nước, ngồi nước, của dân tộc và thơì đại, trong đó những
yếu tố bên trong của dân tộc bao giờ cũng giữ vai trò quyết định. Sức mạnh tổng
hợp của nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân là cơ sở, tiền đề và là biện
pháp để nhân dân đánh thắng kẻ thù xâm lược.
- Nền quốc phịng, an ninh nhân dân được xây dựng tồn diện và từng
bước hiện đại. Việc tạo ra sức mạnh quốc phịng, an ninh khơng chỉ ở sức mạnh
qn sự, an ninh mà phải huy động được sức mạnh của toàn dân về mọi mặt
chính trị, quân sự, an ninh, kinh tế, văn hoá, khoa học. Phải kết hợp hữu cơ giữa
quốc phòng, an ninh với các mặt hoạt động xây dựng đất nước, kết hợp chặt chẽ
giữa quốc phòng, an ninh với hoạt động đối ngoạị.
Xây dựng nền quốc phòng, an ninh tồn diện phải đi đơi với xây dựng nền
quốc phòng, an ninh hiện đại là một tất yếu khách quan. Xây dưng quân đội
nhân dân, công an nhân dân từng bước hiện đại. Kết hợp giữa xây dựng con
người có giác ngộ chính trị, có tri thức với vũ khí trang bị kỹ thuật hiên đại. Phát

triển cơng nghiệp quốc phòng, từng bước trang bị hiện đại cho các lực lượng vũ
trang nhân dân. Kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế xã hội với tăng cường quốc
phòng an ninh.
- Nền quốc phịng tồn dân gắn chặt với an ninh nhân dân
Nền quốc phòng và nền an ninh nhân dân của chúng ta đều được xây
dựng nhằm mục đích tự vệ, đều phải chống thù trong, giặc ngồi để bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Giữa nền quốc phịng tồn dân với nền an ninh
nhân dân chỉ khác nhau về phương thức tổ chức lực lượng, hoạt động cụ thể,
theo mục tiêu cụ thể được phân công mà thôi. Kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng
và an ninh, phải thường xuyên và tiến hành đồng bộ, thống nhất từ trong chiến
lược, qui hoạch, kế hoạch xây dựng, hoạt động của cả nước cũng như từng vùng,
miền, địa phương, mọi ngành, mọi cấp.

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

8

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

1.4. Tư duy, nhận thức mới của Đảng về xây dựng nền quốc phịng
tồn dân, an ninh nhân dân.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
(Bổ sung, phát triển năm 2011) đã phân tích, dự báo bối cảnh quốc tế và chỉ rõ:
Nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh quốc tế có những biến đổi
to lớn và sâu sắc. Cương lĩnh cũng nhấn mạnh: Đặc điểm nổi bật trong giai
đoạn hiện nay của thời đại là các nước với chế độ xã hội và trình độ phát triển
khác nhau cùng tồn tại, vừa hợp tác vừa đấu tranh, cạnh tranh gay gắt vì lợi ích

quốc gia, dân tộc. Điều đó ảnh hướng lớn đến việc bảo vệ quốc phịng an ninh
của nước ta...
Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X tại Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI đã tiếp tục phân tích dự báo tình hình thế giới
và trong nước những năm sắp tới, trong đó nhấn mạnh “Trên thế giới: Hịa
bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng sẽ có những diễn biến phức
tạp mới, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Những căng thẳng, xung đột tôn giáo,
sắc tộc, ly khai, chiến tranh cục bộ, bạo loạn chính trị, can thiệp lật đổ, khủng bố
vẫn sẽ diễn ra gay gắt; các yếu tố đe dọa an ninh phi truyền thống, tội phạm
công nghệ cao trong các lĩnh vực tài chính - tiền tệ, điện tử - viễn thơng, sinh
học, mơi trường... cịn tiếp tục gia tăng”; “Khu vực châu Á - Thái Bình Dương,
trong đó có khu vực Đơng Nam Á, vẫn sẽ là khu vực phát triển năng động
nhưng còn tồn tại nhiều nhân tố gây mất ổn định; tranh chấp lãnh thổ, biển đảo
ngày càng gay gắt”; “Ở trong nước: Những thành tựu, kinh nghiệm của 25 năm
đổi mới (1986 - 2011) đã tạo ra cho đất nước thế và lực, sức mạnh tổng hợp lớn
hơn nhiều so với trước… Tuy nhiên, nước ta vẫn đứng trước nhiều thách thức
lớn, đan xen nhau, tác động tổng hợp và diễn biến phức tạp, không thể coi
thường bất cứ thách thức nào”.
Báo cáo chính trị khơng chỉ khẳng định sự tồn tại đan xen giữa nguy cơ và
thách thức, có cái là nguy cơ, nhưng có cái lại là thách thức, đang hiện hữu,
đang diễn ra hằng ngày, hằng giờ trên đất nước ta, mà còn chỉ rõ hơn mức độ
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

9

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

của những nguy cơ, thách thức đang đặt ra đối với nước ta, trong đó nhấn mạnh:
“Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế
giới vẫn tồn tại. Tình trạng suy thối về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của
một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên gắn với tệ quan liêu, tham nhũng,
lãng phí là nghiêm trọng. Các thế lực thù địch vẫn tiếp tục thực hiện âm mưu
“diễn biến hịa bình”, gây bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”,
“nhân quyền” hịng làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta”.
Nghiên cứu các Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng
cho thấy, tư duy mới về xây dựng và củng cố nền quốc phịng tồn dân, an ninh
nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân dân và Công an
nhân dân, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay
được Đảng ta tiếp tục phát triển và được thể hiện trên một số nội dung cụ thể sau
đây:
Tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc được thể hiện trước hết ở quan niệm về
mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh việc
tiếp tục khẳng định mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền,
thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã
hội chủ nghĩa, thể hiện sự gắn kết chặt chẽ giữa hai mặt tự nhiên - lịch sử và
chính trị - xã hội trong bảo vệ Tổ quốc, chúng ta đặc biệt quan tâm đến việc giữ
vững hịa bình, ổn định chính trị, bảo đảm an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã
hội; chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu và hành động chống phá của
các thế lực thù địch đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta... Báo cáo
chính trị cịn nhấn mạnh đến việc giữ vững chủ quyền biển đảo, biên giới, vùng
trời... sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống mang tính
tồn cầu...
Vì vậy, chúng ta phải hết sức tỉnh táo, bình tĩnh, khơn khéo, khơng bị kích
động, bị xúi giục gây xung đột vũ trang, chiến tranh; giải quyết mọi vấn đề bằng
những biện pháp hịa bình, trên cơ sở những nguyên tắc cơ bản của luật pháp

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

10

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

quốc tế và nguyên tắc ứng xử của khu vực là yêu cầu cao trong xử lý các mối
quan hệ quốc tế và khu vực hiện nay.
Vấn đề hội nhập quốc tế trong các Văn kiện Đại hội XI của Đảng cho
thấy, lần này chúng ta không chỉ đề cập đến hội nhập kinh tế quốc tế, mà còn đề
cập đến vấn đề chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, khơng chỉ về kinh tế, mà
cịn các vấn đề về giáo dục đào tạo, khoa học, công nghệ và cả việc “Tiếp tục
mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh”.
Với việc chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, chúng ta sẽ có điều kiện
tranh thủ những mặt thuận lợi của quá trình hội nhập quốc tế để tiến hành xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Và xét về góc độ quốc
phịng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc thì quá trình hội nhập cũng đặt ra cho chúng ta
những khó khăn, thách thức mới. Trong mơi trường thơng tin rộng lớn, với sự
phát triển như vũ bão của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, các
phương tiện công nghệ cao, nhất là mạng internet, đã xuất hiện khái niệm “biên
giới mềm”, “biên giới thông tin”. Theo đó, quan niệm về “an ninh tồn diện” và
vấn đề “bảo vệ an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng văn hóa và an
ninh xã hội” phải được đặt ra. Vấn đề kiểm soát, phát hiện, ngăn chặn những
cuộc xâm nhập, “tấn công mềm” từ bên ngồi bằng các thủ đoạn thơng tin trên
các mặt kinh tế, chính trị, tư tưởng, văn hóa được đặt ra một cách gay gắt hơn.
Tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc không chỉ thể hiện ở việc giữ cho “trong
ấm”, thông qua việc chăm lo phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, khơng ngừng

nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của các tầng lớp nhân dân, giữ vững ổn
định chính trị, trật tự, an tồn xã hội; mà cịn phải giữ cho “ngồi êm”.
Cùng với việc tiếp tục khẳng định vấn đề tăng cường sức mạnh quốc
phòng, an ninh cả về tiềm lực và thế trận; xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh,
thành phố vững mạnh, tiếp tục phát triển quan điểm của Đại hội X của Đảng,
Đại hội XI khẳng định phải xây dựng thế trận lòng dân vững chắc trong thực
hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Điều đó chứng tỏ, hơn lúc nào hết, trong công
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

11

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

cuộc bảo vệ Tổ quốc của chúng ta hiện nay, vấn đề lịng dân có vai trị cực kỳ
quan trọng. Xây dựng thế trận lòng dân là yêu cầu bức thiết, là nội dung cơ bản
của việc xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân, thế trận an ninh nhân dân bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới. Đây là sự kế thừa,
vận dụng và phát triển sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng
Hồ Chí Minh về vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử, là việc nâng lên
một tầm cao mới truyền thống, kinh nghiệm dựng nước và giữ nước của dân tộc
ta, được Đảng ta thể hiện trong tư duy mới về sức mạnh và lực lượng bảo vệ Tổ
quốc trong giai đoạn mới.
Kiên trì quan điểm xây dựng nền quốc phịng tồn dân gắn với xây dựng
nền an ninh nhân dân trong mối quan hệ với sự ổn định và phát triển kinh tế - xã
hội. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
(Bổ sung, phát triển năm 2011) tiếp tục khẳng định quan điểm hết sức cơ bản là:
“Sự ổn định và phát triển bền vững mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội là nền tảng

vững chắc của quốc phòng - an ninh. Phát triển kinh tế - xã hội đi đôi với tăng
cường sức mạnh quốc phòng - an ninh. Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng
- an ninh, quốc phòng - an ninh với kinh tế trong từng chiến lược, quy hoạch, kế
hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội và trên từng địa bàn”.
Tư duy mới của Đảng ta về mối quan hệ giữa kinh tế với quốc phòng, an
ninh phải được thể hiện trong từng chiến lược, kế hoạch, chính sách phát triển,
coi sự ổn định và phát triển về mọi mặt của đất nước là nền tảng để tăng cường
sức mạnh quốc phòng - an ninh. Theo đó, tiềm lực và thế trận của nền quốc
phịng tồn dân và an ninh nhân dân sẽ được dựa trên một cơ sở hết sức vững
chắc - sức mạnh tổng hợp của đất nước, cả sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh
thần, cả sức mạnh tiềm tàng với sức mạnh hiện hữu, sức mạnh của cả truyền
thống, hiện tại và tương lai. Đó là sự bảo đảm cho nền quốc phịng tồn dân và
an ninh nhân dân được xây dựng, củng cố và phát triển vững chắc.
Tư duy mới của Đảng ta về xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh
nhân dân trong giai đoạn hiện nay còn thể hiện ở việc tăng cường tuyên truyền,
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

12

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ
quyền, lợi ích quốc gia và kiến thức quốc phòng, an ninh, làm cho mọi người
hiểu rõ những thách thức lớn tác động trực tiếp đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc
trong điều kiện mới, như: chiến tranh bằng vũ khí cơng nghệ cao, tranh chấp chủ
quyền biển, đảo, vùng trời, “diễn biến hịa bình”, bạo loạn chính trị, khủng bố,
tội phạm công nghệ cao, tội phạm xuyên quốc gia...

Trong điều kiện mới, để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã
hội chủ nghĩa với nội dung đã có sự phát triển mới, rộng lớn hơn, tồn diện hơn
thì việc bồi dưỡng kiến thức về quốc phòng - an ninh địi hỏi một hệ thống kiến
thức tồn diện hơn. Phải trang bị cho mọi người cả kiến thức về quốc phòng và
kiến thức về an ninh; sự hiểu biết về hoạt động chống phá của các thế lực thù
địch cả bằng phương thức vũ trang, cả bằng phương thức phi vũ trang, nhất là
phòng, chống âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hồ bình” và cả q trình “tự diễn
biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong; cả an ninh truyền thống và an ninh phi
truyền thống. Kiến thức về quốc phòng - an ninh phải trở thành kiến thức thường
trực trong mỗi tổ chức, mỗi con người hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của đời
sống xã hội. Đặc biệt, Báo cáo chính trị đã nhấn mạnh: “Trong nội bộ, những
biểu hiện xa rời mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
có những diễn biến phức tạp”.
Để đấu tranh phịng, chống q trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ
bên trong địi hỏi một trong những biện pháp rất cơ bản là phải nâng cao khả
năng tự bảo vệ. Trong điều kiện hiện nay ở nước ta đây là vấn đề cực kỳ quan
trọng, khơng chỉ hồn tồn phù hợp với quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê-nin
về “một cuộc cách mạng chỉ thực sự có giá trị khi nó biết tự bảo vệ”, mà còn rất
phù hợp với thực tiễn của cuộc cách mạng ở nước ta hiện nay, khi mà chúng ta
vừa phải sẵn sàng chuẩn bị tiến hành một cuộc chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ
quốc, chống lại cuộc chiến tranh xâm lược bằng vũ khí cơng nghệ cao của kẻ thù
nếu chúng liều lĩnh phát động chống nước ta, vừa đang phải hằng ngày, hằng giờ
đấu tranh phòng, chống “diễn biến hịa bình” và q trình “tự diễn biến”, “tự
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

13

SVTH: Trần Thị Tâm

Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

chuyển hóa” từ bên trong do tác động của “diễn biến hịa bình” và sự tác động từ
mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, cộng với những “ung nhọt” nảy sinh trong
quá trình xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Chỉ có nâng cao khả năng tự bảo vệ của từng tổ chức, cơ quan, đơn vị,
của mỗi người, tăng cường sức đề kháng, khả năng “tự miễn dịch” trước tác
động của chiến lược “diễn biến hịa bình”, của q trình “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” từ bên trong và sự tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, mở cửa,
hội nhập quốc tế mới hy vọng đem lại cho chúng ta một sức mạnh mới, sức
mạnh bên trong để bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là bảo
vệ Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Để thực sự là lực lượng nòng cốt trong tăng cường quốc phòng, giữ vững
an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011), tiếp tục
khẳng định phương hướng xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân trong giai
đoạn mới, trong đó nhấn mạnh: Xây dựng Quân đội nhân dân và Cơng an nhân
dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, tuyệt đối trung thành
với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, được nhân dân tin yêu.
Phải xây dựng Quân đội nhân dân với số quân thường trực hợp lý, có sức
chiến đấu cao. Đây là yêu cầu mới đòi hỏi phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa
số lượng với chất lượng trong nâng cao sức chiến đấu của Quân đội phù hợp với
tình hình mới. Xây dựng lực lượng Cơng an nhân dân vững mạnh toàn diện; kết
hợp lực lượng chuyên trách, bán chuyên trách, các cơ quan bảo vệ pháp luật với
phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Theo đó, phải chăm lo nâng cao
phẩm chất cách mạng, trình độ chính trị, chun mơn, nghiệp vụ cho cán bộ,
chiến sĩ các lực lượng vũ trang; bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần phù hợp
với tính chất hoạt động của Quân đội nhân dân và Công an nhân dân trong điều
kiện mới. Đồng thời, phải đẩy mạnh phát triển cơng nghiệp quốc phịng, an
ninh; tăng cường cơ sở vật chất - kỹ thuật, bảo đảm cho các lực lượng vũ trang

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

14

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

từng bước được trang bị hiện đại, trước hết là cho lực lượng hải qn, phịng
khơng, khơng qn, lực lượng an ninh, tình báo, cảnh sát cơ động.
Để bảo đảm cho lực lượng vũ trang luôn luôn là công cụ bạo lực sắc bén,
lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước, Tổ quốc và nhân
dân, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống, phải
thường xuyên bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối
với Quân đội nhân dân và Công an nhân dân; nâng cao hiệu quả quản lý nhà
nước về quốc phòng, an ninh. Phải hồn thiện các chiến lược quốc phịng, an
ninh và hệ thống cơ chế, chính sách về quốc phịng, an ninh trong điều kiện mới;
tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, các quy chế phối hợp
qn đội, cơng an và các tổ chức chính trị - xã hội.
Trong những điều kiện đó, địi hỏi chúng ta phải tiếp tục vận dụng những
thành quả tư duy lý luận về bảo vệ Tổ quốc, về xây dựng nền quốc phịng tồn
dân, an ninh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, Quân đội nhân
dân và Công an nhân dân trong 25 năm đổi mới, đồng thời tiếp tục nhận thức
đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những nội dung đã được bổ sung, phát triển mới trong
Văn kiện Đại hội XI của Đảng và từng bước cụ thể hóa cho phù hợp với tình
hình thực tiễn.
1.5. Quan điểm của Đảng về xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an
ninh nhân dân

Trong khi đặt nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Ðảng là
then chốt, Ðảng ta luôn chú trọng đến nhiệm vụ quốc phòng, xem tăng cường
quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ trọng
yếu thường xuyên. Nhiệm vụ trọng yếu đó thể hiện ở ba nội dung chính.
Một là, nắm vững quan điểm, nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với
xây dựng nền quốc phịng tồn dân, ân ninh nhân dân vững mạnh, đáp ứng yêu
cầu nhiệm vụ trong điều kiện mới.
Quốc phòng là: công cuộc giữ nước của một quốc gia gồm tổng thể các
hoạt động đối nội, đối ngoại cả về qn sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

15

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

- công nghệ... của Nhà nước và nhân dân để phịng thủ đất nước, tạo sức mạnh
tồn diện, cân đối, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng nhằm giữ vững hịa
bình, đẩy lùi, ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù, sẵn sàng đánh
thắng chiến tranh xâm lược dưới mọi hình thức, mọi quy mơ.
Như vậy xây dựng nền quốc phịng tồn dân,an ninh nhân dân là hoạt
động của cả nước, trên mọi lĩnh vực, lấy lực lượng vũ trang là lực lượng nòng
cốt. Quốc phịng khơng đồng nghĩa với qn sự, với chiến tranh, nó được thực
hiện trong thời bình nhằm mục đích tự vệ, phịng thủ đất nước, nhưng khơng thụ
động phải chủ động ngăn chặn, đẩy lùi, làm thất bại mọi âm mưu của kẻ thù và
sẵn sàng đánh thắng khi chiến tranh xảy ra. Chiến lược quốc phòng tối ưu là
chiến lược giữ nước mà không phải tiến hành chiến tranh, là chiến lược giải
quyết hợp lý các mối quan hệ giữa kinh tế với quốc phòng và các mặt hoạt động

khác của xã hội. Vì vậy, Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng đã xác định rõ: "Xây
dựng nền quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân vững mạnh toàn diện; bảo
vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo
vệ Ðảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ an ninh chính
trị, an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng văn hóa và an ninh xã hội; duy trì trật tự,
kỷ cương, an tồn xã hội; giữ vững ổn định chính trị của đất nước, ngăn ngừa,
đẩy lùi và làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá, thù địch, không để bị
động, bất ngờ". Tinh thần Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng đã chỉ rõ:
- Về mục tiêu, nhiệm vụ của nền quốc phòng toàn dân
Theo quan điểm của Ðảng, mục tiêu của nền quốc phịng tồn dân nước ta
hiện nay khơng chỉ làm nhằm bảo vệ độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ mà
còn phải gắn chặt với bảo vệ vững chắc chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ Ðảng,
Nhà nước và nhân dân; khơng chỉ có đối ngoại mà cịn cả đối nội; quốc phịng
ln gắn bó chặt chẽ với an ninh và đối ngoại. Quốc phịng khơng chỉ nhằm đối
phó với chiến tranh, mà điều quan trọng là nó phải ngăn chặn và đẩy lùi chiến
tranh, không để đất nước xảy ra chiến tranh, xử lý có hiệu quả mọi tình huống

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

16

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

liên quan đến quốc phòng, an ninh của quốc gia, bảo đảm mơi trường ổn định,
hịa bình cho sự phát triển của đất nước.
- Về nhiệm vụ quốc phòng, Ðại hội X của Ðảng đã cụ thể hóa thêm nhiệm
vụ của quốc phòng là phải giữ vững an ninh quốc gia kể cả an ninh chính trị, an

ninh kinh tế, an ninh văn hóa - an ninh xã hội; duy trì trật tự kỷ cương an tồn xã
hội,... Ðây là trách nhiệm của toàn xã hội, của mọi lực lượng.
- Về tính chất, đặc điểm và phương châm của nền quốc phịng tồn dân
Ðảng ta ln có quan điểm đúng đắn về tính chất, đặc điểm của nền quốc phịng
tồn dân, tồn diện trong q trình đổi mới, coi đó là cơng việc giữ nước của
quốc gia, gồm tổng thể các hoạt động về mọi mặt; chính trị, kinh tế, quân sự gắn
với an ninh, đối ngoại, văn hóa, xã hội nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp, đáp ứng
yêu cầu bảo vệ Tổ quốc cả thời bình và thời chiến, cả đối nội và đối ngoại, cả
đấu tranh quân sự và đấu tranh phi quân sự.
- Phương châm xây dựng nền quốc phịng tồn dân, tồn diện, độc lập tự
chủ, tự lực tự cường, từng bước hiện đại ngày càng được nhận thức sâu sắc và
cụ thể hơn. Ðó là phương châm cơ bản của sự nghiệp xây dựng nền quốc phịng
tồn dân ở nước ta, vừa đáp ứng yêu cầu đấu tranh trong thời bình, tạo sức mạnh
ngăn chặn âm mưu gây chiến của kẻ thù, vừa đáp ứng yêu cầu chiến tranh nhân
dân bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới, nếu xảy ra. Các nội dung của phương
châm xây dựng nền quốc phịng tồn dân có quan hệ chặt chẽ và thống nhất với
nhau, trong đó xây dựng nền quốc phịng tồn dân theo hướng hiện đại là một
nội dung rất quan trọng, vừa thể hiện u cầu của nền quốc phịng, thể hiện lộ
trình hiện đại hóa nền quốc phịng tồn dân vừa phù hợp kinh tế đất nước và yêu
cầu mới của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Trong đó, phát triển
cơng nghiệp quốc phịng đã và đang trở thành một chủ trương lớn trong xây
dựng và hiện đại hóa nền quốc phịng tồn dân. Ðó là một nền cơng nghiệp quốc
phịng độc lập, tự chủ, có tiềm lực mạnh, phù hợp sự phát triển của nền kinh tế
đất nước; một nền cơng nghiệp quốc phịng vừa đáp ứng nhu cầu quốc phòng,
quân sự vừa tham gia trực tiếp vào sự phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ dân sinh.
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

17

SVTH: Trần Thị Tâm

Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

- Giải quyết tốt mối quan hệ giữa quốc phòng, an ninh với kinh tế và đối ngoại.
Kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế - xã hội và đối ngoại trở thành
chiến lược quan trọng tạo nên sức mạnh tổng hợp. Trong quá trình đổi mới, tư
duy của Ðảng về sự kết hợp quốc phòng, an ninh với kinh tế- xã hội và đối ngoại
ngày càng được hoàn thiện trong chiến lược xây dựng sức mạnh tổng hợp quốc
gia bảo vệ Tổ quốc.
Quan điểm "Kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường sức mạnh
quốc phòng và an ninh trên cơ sở phát huy mọi tiềm năng của đất nước", do Ðại
hội X của Ðảng đề ra là sự tiếp tục khẳng định, kế thừa, phát triển, hoàn thiện
đường lối chiến lược về quốc phòng được Ðảng ta đề ra từ Ðại hội VII. Và việc
kết hợp quốc phòng, an ninh với phát triển kinh tế - xã hội và đối ngoại đã được
thể chế hóa bằng những chủ trương, chính sách cụ thể. Nhà nước đã từng bước
thể chế hóa các chủ trương, chính sách về xây dựng nền quốc phịng tồn dân và
an ninh nhân dân, hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ Tổ quốc, tập trung
hoàn chỉnh pháp luật về quốc phòng, an ninh và đối ngoại; xây dựng quy chế
thống nhất quản lý hoạt động đối ngoại và quy chế phối hợp quốc phịng, đối
ngoại. Bởi vì, thế trận bảo vệ Tổ quốc là sự thống nhất và kết hợp hài hịa giữa
thế trận quốc phịng tồn dân và thế trận an ninh nhân dân, cùng với các hoạt
động đối ngoại nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế, tạo ra môi
trường thuận lợi cho sự phát triển của đất nước. Thế trận đó phải vừa giữ vững
ổn định, hịa bình cho sự phát triển, ngăn chặn và đẩy lùi mọi nguy cơ chiến
tranh; vừa sẵn sàng đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.
Hai là, xây dựng lực lượng và thế trận quốc phịng tồn dân, tăng cường
sức mạnh bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Quan điểm của Ðảng về sức mạnh của nền quốc phịng tồn dân là sức
mạnh tổng hợp, khơng phải đơn thuần hoặc chủ yếu là sức mạnh quân sự. Trong

quá trình đổi mới đất nước, Ðảng ta ln có nhận thức đúng đắn về thế trận và
lực lượng của nền quốc phịng tồn dân. Xây dựng tiềm lực quốc phịng mạnh

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

18

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

phải đồng bộ, nhiều lực lượng, nhiều lĩnh vực cả tiềm lực kinh tế, tiềm lực quân
sự, đặc biệt là tiềm lực chính trị tinh thần.
- Xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân. Sức mạnh quốc phịng được tạo
ra bởi sự kết hợp chặt chẽ giữa lực lượng và thế trận quốc phịng; được tổ chức,
bố trí hợp lý trên phạm vi cả nước kết hợp với từng hướng, từng địa bàn chiến
lược, từng địa phương, cơ sở. Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng đã chỉ rõ: "Xây
dựng thế trận quốc phịng tồn dân kết hợp chặt chẽ với thế trận an ninh nhân
dân. Ðẩy mạnh xây dựng các khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố. Tiếp tục phát
triển các khu kinh tế - quốc phòng, xây dựng các khu quốc phòng - kinh tế với
mục tiêu tăng cường quốc phòng - an ninh là chủ yếu, tập trung vào các địa bàn
trọng điểm chiến lược và những khu vực nhạy cảm trên biên giới đất liền, biển
đảo".
- Xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) vững chắc là một nội
dung quan trọng trong xây dựng thế trận, tạo nên sức mạnh của nền quốc phịng
tồn dân. Trong hai mươi năm đổi mới đất nước, trước yêu cầu của sự nghiệp
củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, vấn đề xây
dựng khu vực phòng thủ tỉnh (thành phố) đã trở thành một vấn đề quan trọng
trong chiến lược quốc phòng, an ninh của nước ta, được Ðảng ta nhận thức và

chỉ đạo trong thực tiễn ngày càng đầy đủ và cụ thể hơn.
Xây dựng khu vực phòng thủ là xây dựng tỉnh (thành phố) vững mạnh
khơng chỉ về quốc phịng, an ninh mà cịn cả về chính trị, kinh tế, xã hội, văn
hóa. Khu vực phịng thủ vừa phải bảo đảm được yêu cầu bảo vệ và tác chiến trên
địa bàn toàn tỉnh (thành phố), vừa nằm trong thế trận liên hồn phịng thủ quốc
gia, góp phần củng cố sự vững chắc thế trận quốc phịng tồn dân của đất nước,
tạo nên sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã
hội chủ nghĩa trong mọi tình huống.
- Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội là nội dung quan trọng của việc xây
dựng thế trận quốc phịng tồn dân, được Ðảng ta hoạch định ngày càng cụ thể
và sâu sắc hơn trong quá trình đổi mới. Nội dung xây dựng cơ sở chính trị - xã
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

19

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

hội ngày càng được đề cập rõ hơn và cụ thể hơn qua các kỳ Ðại hội của Ðảng.
Tại Ðại hội IX, Ðảng ta nhấn mạnh: "Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội, thế trận
quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân; coi trọng xây dựng thế trận trên các
địa bàn chiến lược trọng yếu;xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ và công an,
bảo vệ cơ sở". Trong xây dựng cơ sở chính trị - xã hội của nền quốc phịng tồn
dân, vấn đề xây dựng các tổ chức chính trị, nhất là các cơ sở, vùng sâu, vùng xa,
biên giới, hải đảo và tăng cường cơng tác giáo dục bồi dưỡng kiến thức quốc
phịng là những nội dung rất quan trọng được Ðảng ta thường xuyên quan tâm
lãnh đạo. Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội phản ánh sâu sắc nguồn sức mạnh to
lớn của nền quốc phịng tồn dân nước ta là từ nhân dân, của nhân dân, do nhân

dân và vì nhân dân.
- Xây dựng "Thế trận lịng dân" là nội dung cơ bản, là vấn đề mấu chốt
của việc xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân của Ðảng trong điều kiện mới.
Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng chỉ rõ: "Xây dựng thế trận lòng dân làm nền
tảng phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, trong đó Qn đội nhân dân
và Cơng an nhân dân là nịng cốt". Có thể nói, vấn đề này có tầm quan trọng
hàng đầu trong lịch sử giữ nước, chống ngoại xâm của dân tộc được Ðảng ta kế
thừa xuất sắc trong thực tiễn chỉ đạo xây dựng sức mạnh quốc phịng bảo vệ Tổ
quốc trong q trình đổi mới.
u cầu cơ bản có ý nghĩa quyết định của xây dựng sức mạnh quốc
phòng, ân ninh của "thế trận lòng dân" là: Khi chưa xảy ra chiến tranh thì tồn
dân hăng hái lao động sản xuất, mọi công dân đều có trách nhiệm xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc; khi xảy ra chiến tranh thì thực hiện chiến tranh nhân dân "Cả
nước một lịng, tồn dân đánh giặc", tạo ra những "Tấm lưới sắt", "Bức thành
đồng", "Thiên la địa võng" đánh giặc bảo vệ Tổ quốc.
Xây dựng "Thế trận lòng dân" là nội dung cơ bản nhằm hướng vào đáp
ứng yêu cầu trên và cũng chỉ trên cơ sở xây dựng "Thế trận lịng dân" vững
mạnh mới có điều kiện và khả năng làm thất bại âm mưu "diễn biến hịa bình",
bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, mới nâng cao khả năng tự bảo vệ của
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

20

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

mỗi người, của từng tổ chức, cơ quan, đơn vị. Ðó là sức mạnh của nền quốc
phịng tồn dân, là bí quyết chiến thắng của nhân dân ta.

- Xây dựng quân đội nhân dân và công an nhân dân cách mạng, chính quy,
tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
Tại Ðại hội IX, quan điểm xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân
dân được Ðảng ta xác định rõ phương hướng: "Xây dựng Quân đội nhân dân và
Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại...". Văn
kiện Ðại hội X vẫn trên quan điểm cơ bản như Ðại hội IX, Ðảng ta đã có sự cụ
thể hơn nội hàm của phương hướng xây dựng Quân đội nhân dân và Công an
nhân dân. Nghị quyết nêu rõ: "Xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân
dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Nâng cao chất lượng
tổng hợp, sức chiến đấu để lực lượng vũ trang thật sự là lực lượng chính trị
trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Ðảng, Nhà nước
và nhân dân, được nhân dân tin cậy, yêu mến. Ðổi mới tổ chức, nội dung,
phương pháp huấn luyện, đào tạo đi đôi với cải tiến, đổi mới vũ khí, trang bị,
phương tiện phù hợp với yêu cầu tác chiến mới; phát triển khoa học quân sự,
khoa học công an, nghệ thuật chiến tranh nhân dân; cải tiến phương thức hoạt
động của lực lượng chuyên trách, bán chuyên trách; phối hợp với các tổ chức
nhân dân trong bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội".
Quan điểm Ðại hội X của Ðảng thể hiện trên các nội dung chính sau:
- Kiên trì và từng bước cụ thể hóa phương châm xây dựng quân đội nhân
dân và công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
Ðây là phương châm cơ bản trong quá trình xây dựng quân đội và công an. Các
nội dung của phương châm này đã được Ðảng ta đề cập qua các kỳ Ðại hội trong
q trình đổi mới và hồn chỉnh, nhấn mạnh tại Ðại hội X.
Tư tưởng xuyên suốt trong quá trình xây dựng qn đội nhân dân và cơng
an nhân dân của Ðảng là không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, lấy xây
dựng quân đội và công an vững mạnh về chính trị làm cơ sở để xây dựng các
lĩnh vực khác. Vì thế, trong quá trình đổi mới, Ðảng ta luôn chỉ đạo tập trung
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

21

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

xây dựng những nội dung cơ bản, những vấn đề cốt lõi trong xây dựng quân đội
và công an về chính trị. Ðó là vấn đề bản chất giai cấp cơng nhân, tính nhân dân,
tính dân tộc của qn đội và cơng an; lịng trung thành tuyệt đối của quân đội và
công an đối với Ðảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa... Trong
xây dựng qn đội và cơng an về chính trị, vấn đề giữ vững, tăng cường nguyên
tắc Ðảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội và công an
được Ðảng ta quan tâm hàng đầu, bảo đảm cho qn đội và cơng an ln là lực
lượng chính trị trung thành với Tổ quốc, với Ðảng, với nhân dân, vững vàng
trong mọi tình huống, hồn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.
Ðể nâng cao chất lượng đội ngũ, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu
của lực lượng quân đội và công an phải thường xuyên đổi mới nội dung, chương
trình, phương pháp đào tạo, huấn luyện; đổi mới vũ khí trang bị, phương tiện;
nâng cao khả năng nghiên cứu, ứng dụng khoa học cơng nghệ, có phương thức
hoạt động phù hợp để sẵn sàng đánh thắng khi có chiến tranh và giữ vững an
ninh quốc gia, ổn định chính trị xã hội tạo điều kiện phát triển kinh tế.
Ba là, tiếp tục hoàn thiện cơ chế Ðảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, điều
hành đối với xây dựng nền quốc phịng tồn dân.
Với vai trị là chủ thể lãnh đạo, mặt khác xuất phát từ tính đặc thù của lĩnh
vực quân sự - quốc phòng, Ðảng đã thực hiện nguyên tắc lãnh đạo tuyệt đối, trực
tiếp về mọi mặt đối với xây dựng nền quốc phịng tồn dân . Nguyên tắc này thể
hiện ở chỗ Ðảng trực tiếp quyết định chủ trương, đường lối; trực tiếp lãnh đạo tổ
chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện xây dựng nền quốc phịng
tồn dân trong mọi hoạt động. Những chủ trương, quan điểm, đường lối của
Ðảng phải được quán triệt sâu sắc trong nội bộ Ðảng, Nhà nước, các tổ chức

chính trị - xã hội đặc biệt là các tổ chức có liên quan trực tiếp đến xây dựng nền
quốc phịng tồn dân.
Xuất phát từ những nhận thức mới về quốc phịng, xây dựng nền quốc
phịng tồn dân và kết quả thực hiện cơ chế theo Nghị quyết 02 của Bộ Chính
trị. Nghị quyết Ðại hội X xác định cần tập trung vào một số nội dung cơ bản sau:
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

22

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

+ Tiếp tục bổ sung, hoàn thiện đường lối qn sự, đường lối xây dựng nền
quốc phịng tồn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân trên cơ sở những
nhận thức mới và điều kiện mới về xây dựng nền quốc phịng tồn dân.
Qua 20 năm đổi mới cùng với những thành tựu về đổi mới tư duy lý luận
nói chung, trên lĩnh vực xây dựng nền quốc phịng tồn dân, Ðảng ta cũng đã có
nhiều đổi mới nhận thức khá tồn diện trong q trình xây dựng nền quốc phịng
tồn dân. Ðây chính là những luận cứ làm cơ sở để xây dựng, bổ sung đường lối
quân sự, đường lối xây dựng nền quốc phịng tồn dân, xây dựng lực lượng vũ
trang. Ðảng coi trọng việc nghiên cứu những diễn biến của tình hình thế giới và
trong nước; dự báo chính xác các tình huống cơ bản liên quan nhiệm vụ quốc
phòng - an ninh để chủ động lãnh đạo xây dựng chiến lược bảo vệ Tổ quốc,
chiến lược tổ chức lực lượng, chiến lược trang bị, nghệ thuật chỉ đạo tác chiến,
chiến lược bảo vệ các khu trọng điểm quốc gia... phù hợp với các loại hình tác
chiến trong chiến tranh sử dụng vũ khí cơng nghệ cao và tác chiến phi vũ trang
chống "diễn biến hịa bình", giữ vững an ninh quốc gia, duy trì trật tự, kỷ cương,
an toàn xã hội.

- Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng đối với Nhà nước trong quản lý, điều
hành q trình xây dựng nền quốc phịng tồn dân trong tình hình mới. Sự lãnh
đạo của Ðảng đối với Nhà nước nói chung, đối với quản lý Nhà nước về quốc
phịng, bảo vệ Tổ quốc nói riêng là vấn đề có tính ngun tắc. Tuy nhiên ở mỗi
thời kỳ cần phải xác định đúng những yêu cầu, nội dung và phương thức lãnh
đạo của Ðảng đối với Nhà nước. Yêu cầu phải tiến hành đồng bộ trong quá trình
đổi mới gắn với hệ thống chính trị, với phát huy dân chủ cơ sở, kiện toàn và
củng cố hoạt động của các tổ chức, đồng thời phải cụ thể hóa, thể chế hóa thành
luật, điều lệ, quy chế, nguyên tắc...
Phương thức lãnh đạo của Ðảng đối với Nhà nước trong thực hiện nhiệm
vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc cần phân biệt có sự khác nhau giữa sự lãnh đạo
của Ðảng với sự quản lý của Nhà nước, sự khác nhau này xuất phát từ vai trò,
chức năng xã hội của mỗi tổ chức, đồng thời cần thấy rõ mối liên hệ, tính phụ
GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

23

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

thuộc lẫn nhau trong một cơ cấu chính trị - xã hội thống nhất. Nhà nước có chức
năng, nhiệm vụ thể chế hóa quan điểm, đường lối, chính sách của Ðảng thành hệ
thống pháp luật, pháp lệnh, nghị định, chính sách và tổ chức triển khai thực hiện
trên phạm vi toàn xã hội về nhiệm vụ quân sự quốc phịng. Ðây là những văn
bản mang tính pháp quy buộc hệ thống chính quyền các cấp, các tổ chức chính
trị - xã hội, các lực lượng có liên quan phải chấp hành theo đúng chức năng,
quyền hạn của mình.
Ðể tăng cường vai trò quản lý Nhà nước trong xây dựng nền quốc phòng

theo tinh thần Nghị quyết Ðại hội X của Ðảng, cần tập trung thực hiện tốt một
số vấn đề cơ bản đó là:
- Ðẩy mạnh việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, các thể chế,
quy định, phương thức hoạt động trong quá trình xây dựng nền quốc phịng tồn
dân bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, tiếp tục bổ sung, hoàn thiện luật
pháp, pháp lệnh về bảo vệ Tổ quốc và hệ thống chính sách đối với cơng tác quốc
phịng. Xác định rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi công dân, trách nhiệm của
các tổ chức chính trị - xã hội. Ngoài các luật, pháp lệnh Dân quân tự vệ - Pháp
lệnh Quân dự bị động viên - Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng - Pháp lệnh Cảnh sát
biển - Pháp lệnh Phịng khơng nhân dân - Pháp lệnh động viên cơng nghiệp khi
có chiến tranh - Quy định Ðộng viên cục bộ và tổng động viên lực lượng, v.v.
cần khẩn trương sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật
có hiệu lực pháp quy cao như Luật Quốc phòng, Luật An ninh quốc gia, Luật
Biên giới quốc gia, Luật Giới nghiêm và thiết quân luật, v.v.
- Tăng cường hiệu lực thực thi pháp luật về quốc phòng, quân sự và an
ninh, phối hợp chặt chẽ giữa quân đội và công an, điều chỉnh cơ cấu tổ chức
quản lý Nhà nước về quốc phòng từ Trung ương đến cơ sở. Xác định cụ thể cơ
chế vận hành, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, cán bộ chuyên trách và bán
chuyên trách về công tác quốc phòng ở các bộ, ngành, địa phương. Ðối với các
cơ quan chức năng cần tổ chức phân công cán bộ chuyên trách tăng cường bồi

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

24

SVTH: Trần Thị Tâm


Nêu mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh

dưỡng, hướng dẫn để phát huy vai trò làm tham mưu trong tổ chức xây dựng và
quản lý quốc phòng.
Tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả trong hoạt động lãnh đạo của
Ðảng, quản lý của Nhà nước và trách nhiệm của toàn Ðảng, toàn dân và toàn
quân là yêu cầu tất yếu của sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ vững chắc Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
1.6. Ý nghĩa của việc xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh
nhân dân hiện nay
Xây dựng nền quốc phòng, an ninh nhân dân vững mạnh là tạo ra sức
mạnh để ngăn ngừa đẩy lùi đánh bại mọi âm mưu hành động xâm hại đến mục
tiêu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa.
Đảng ta khẳng định: “Trong khi đặt trọng tâm vào nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa
xã hội chúng ta không một chút lơi lỏng nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, ln ln coi
trọng quốc phịng an ninh, coi đó là nhiệm vụ chiến lược gắn bó chặt chẽ”.

GVHD: Đại tá Trương Xuân Dũng

25

SVTH: Trần Thị Tâm