Bài giảng Vẽ kỹ thuật - Chương 5: Hình chiếu vuông góc - Vẽ hình chiếu thứ ba

VẼ HÌNH CHIẾU THỨ BA
Đề bài cho 2 hình chiếu vng góc
của một vật thể.
•
Sinh viên đọc 2 hình chiếu đã cho
để hiểu cấu trúc của vật thể
→ vẽ tiếp hình chiếu thứ ba cịn
thiếu của vật thể.
•

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

1


XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ PHÍA TRƯỚC CỦA VẬT THỂ TRÊN CÁC
HÌNH CHIẾU VNG GĨC
Ví dụ một vật thể dạng hộp, có 1 lõm
kht dạng hộp, nằm ở góc phía
trước-phía trên-bên trái vật thể.

b

Hãy quan sát 3 hình chiếu vng góc
của vật thể (hình chiếu A, B, C) theo
3 hướng chiếu a, b, c.
a
c

Chú ý vị trí của lõm khoét trên các
hình chiếu.

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 2


XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ PHÍA TRƯỚC CỦA VẬT THỂ TRÊN CÁC
HÌNH CHIẾU VNG GĨC
Mặt phẳng nhận hình chiếu từ trước
(hình chiếu A - hướng chiếu a) được
xem trùng với mặt phẳng bản vẽ.

b

Mặt phẳng nhận hình chiếu từ trên
(hướng chiếu b) được quay xuống cho
trùng với mặt phẳng nhận hình chiếu A.
c

a

Chú ý vị trí của lõm kht ở hình chiếu
từ trên (hình chiếu B).

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 3


XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ PHÍA TRƯỚC CỦA VẬT THỂ TRÊN CÁC
HÌNH CHIẾU VNG GĨC
Mặt phẳng nhận hình chiếu từ trái
(hướng chiếu c) được quay sang
phải cho trùng với mặt phẳng nhận
hình chiếu A.

b

Chú ý vị trí của lõm kht ở hình
chiếu từ trái (hình chiếu C).
c
a

c
a

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 4


XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ PHÍA TRƯỚC CỦA VẬT THỂ TRÊN CÁC
HÌNH CHIẾU VNG GĨC
3 hình chiếu A, B, C trên bản vẽ
b

C

A
B

Vị trí phía dưới của
hình chiếu từ trên (B)

c
a

Vị trí phía trước
của vật thể

Vị trí bên phải của
hình chiếu từ trái (C)

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

5


CÁCH ĐỌC – VẼ HÌNH CHIẾU THỨ 3
1.

Tách vật thể thành các bộ phận;

2.

Vẽ mờ đường bao ngoài của các bộ phận (thông
thường, chi tiết thấy vẽ trước, chi tiết khuất vẽ sau);

3.

Kiểm tra lại hình vẽ với quan niệm vật thể là 1 khối
thống nhất, chú ý khi các mặt của các bộ phận là
đồng phẳng thì khơng có ranh giới giữa các mặt;

4.

Hồn chỉnh hình vẽ với đường nét đúng TCVN.

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 6


VÍ DỤ 1
Tách vật thể thành các bộ phận:
•

Tấm đế phía dưới có dạng hộp.

•

Khối trên dạng hộp, đặt sát phía sau tấm đế.

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

7


VÍ DỤ 1

Chiều sâu
Chiều sâu

Vẽ mờ đường bao ngồi của các khối:
•

Vẽ tấm đế.

•

Vẽ khối trên.

Chiều cao
Chiều cao

Chiều sâu
Chiều sâu

c

Chiều cao
NHẬN XÉTChiều

cao

• Trên hình chiếu thứ ba,
mỗi bộ phận ln được
xác định bằng 2 chiều
kích thước.
• 2 chiều kích thước này
đã được cho trước trên 2
hình chiếu vng góc của
đề bài
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

8


VÍ DỤ Chiều
1 KT 2

Vẽ các lỗ, rãnh, lõm kht:
•

Chiều KT 2

Vẽ rãnh chữ nhật khoét trên tấm đế.

Chiều KT 1

Vẽ góc cắt bị vát bởi mặt nghiêng (ở phía trên-bên trái) của khối
trên.
• Mỗi lỗ, rãnh, lõm kht
Chiều
KT định
1
cũng
ln
được
xác
Chiều KT 1
bằng 2 chiều kích thước.
Chiều KT 1
• 2 chiều kích thước này
•

Chiều KT 2

Chiều KT 2

đã được cho trước trên 2

hình chiếu vng góc của
đề bài
• Chú ý xác định thấykhuất của chi tiết đang
vẽ.
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 9


VÍ DỤ 2
Tách vật thể thành các bộ phận:
•
•

Tấm đế phía dưới có dạng hộp.
Khối trên dạng hộp, đặt sát phía sau, sát mặt bên trái của tấm đế.

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 10


VÍ DỤ 2
Vẽ từng khối:
•

Vẽ tấm đế.

•

Vẽ khối trên.

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 11

VÍ DỤ 2
Vẽ các lỗ, rãnh, lõm khoét:
Vẽ rãnh chữ nhật khoét trên
tấm đế (chi tiết bị che khuất
theo hướng chiếu từ trái).

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

12


VÍ DỤ 2
Vẽ các lỗ, rãnh, lõm kht:
Vẽ góc cắt bị vát bởi mặt
nghiêng (ở góc phía trên-bên
phải) của khối trên (chi tiết bị
che khuất theo hướng chiếu từ
trái).

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

13


VÍ DỤ 2
Vẽ các lỗ, rãnh, lõm
kht:
Vẽ góc cắt bị vát bởi mặt
nghiêng (ở phía trước-bên

trái) Bài
của làm
khốiđãtrên

?

hồn chỉnh
chưa?
Vẫn cịn lỗi!

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 14


VÍ DỤ 2
Xét đồng phẳng:
•
•

Hãy chú ý mặt bên trái của cả 2 khối
Chúng ở cùng 1 vị trí → đồng phẳng

Khơng có ranh giới giữa 2 mặt
→xóa đoạn nét thấy giữa 2
mặt
→bổ sung thêm nét đứt (nếu
có) tại vị trí vừa bị xóa nét
thấy.

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba 15

VẼ HÌNH CHIẾU THỨ BA
CĨ GIAO TUYẾN

16


KHÁI NIỆM
Khối hình
hộp

Khối cầu

Vật
thể

Khối trụ
trịn xoay

Khối nón
trịn xoay
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

17


KHÁI NIỆM
Khi vẽ hình chiếu thứ ba cho vật thể, nếu vật thể có
các chi tiết có bề mặt cong dạng trịn xoay (khối nón,
trụ, cầu hoặc lỗ xun dạng nón, trụ, cầu…) thì trong

q trình vẽ hình chiếu thứ ba, sinh viên thường phải
vẽ giao tuyến giữa:
•

Mặt phẳng và các mặt trịn xoay;

•

Hai mặt trịn xoay.
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

18


KHÁI NIỆM
Ví dụ: đọc 2 hình chiếu của
vật thể sau:
Xác định được vật thể là một
khối trụ tròn xoay, trục
thẳng đứng, bị cắt 2 rãnh:
• Rãnh ở góc trên bên trái;
• Rãnh ở dưới.
Vẽ hình chiếu từ trái cho vật thể như thế nào?
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

19


KHÁI NIỆM
• Vẽ khối trụ

• Vẽ rãnh ở góc trên bên trái:
• Đưa 2 chiều kích thước của
rãnh sang hình chiếu từ
trái.
• Hồn tất được hình chiếu
thứ 3 của rãnh:
Đúng hay khơng?

Trường hợp này: Đúng!
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

20


KHÁI NIỆM
Nếu đề bài được chỉnh lại như
sau:
Hình chiếu từ trái của rãnh
vẫn vẽ như vậy có được
hay khơng?
KHƠNG ĐƯỢC!
Cần quan sát vị trí của mặt
phẳng cắt trụ (so với trục của
trụ) để xác định dạng của giao
tuyến.
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

21

CÁC DẠNG GIAO TUYẾN
❖

Mặt phẳng giao với mặt
trụ tròn xoay
✓

Nếu mặt phẳng song
song với trục của trụ
➢ Giao

là 2 đường sinh
thẳng

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

22


CÁC DẠNG GIAO TUYẾN
❖

Mặt phẳng giao với mặt trụ
tròn xoay
✓

Nếu mặt phẳng nghiêng so
với trục của trụ
➢ Giao

là đường ellipse

(cung ellipse)

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

23


CÁC DẠNG GIAO TUYẾN
❖

Mặt phẳng giao với mặt
trụ tròn xoay
✓

Nếu mặt phẳng vng góc
với trục của trụ
➢ Giao

là đường trịn (cung

trịn)

Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

24


MẶT PHẲNG GIAO VỚI MẶT

TRỤ TRỊN XOAY
Xem xét lại ví dụ này:
Do mặt phẳng cắt nghiêng so với
trục của trụ;
GIAO LÀ CUNG ELLIPSE!
Xác định được hình chiếu từ
trước và hình chiếu từ trên của
cung ellipse.
Vẽ được hình chiếu từ trái của
cung ellipse.
Sinh viên tự vẽ tiếp hình chiếu từ trái cho rãnh ở dưới.
Chương 5 - HÌNH CHIẾU VNG GĨC - Vẽ hình chiếu thứ ba

25