Các nhân tố ảnh hưởng đến thành công trong tuyển dụng của sinh viên

KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN THÀNH CÔNG
TRONG TUYỂN DỤNG CỦA SINH VIÊN
ThS. Huỳnh Thị Cẩm Hoa
Trường Cao đẳng Lý Tự Trọng TP.HCM
Kỹ sư Nguyễn Chí Trung
Cơng ty Trách nhiệm Hữu hạn PITC

TĨM TẮT
Nhu cầu ứng tuyển việc làm sau khi tốt nghiệp của sinh viên luôn là tâm điểm của
các bậc phụ huynh cũng như của chính các em sinh viên đã và đang ngồi trên ghế nhà
trường. Làm sao để có thể ứng tuyển được vào các công ty doanh nghiệp khi nộp hồ sơ
đăng ký? Làm sao để thu hút nhà tuyển dụng chú ý vào CV của ứng viên khi ứng tuyển?
Cách giao tiếp và trả lời phỏng vấn của nhà tuyển dụng, cũng như tác phong và cách ứng
xử khi gặp tình huống bất ngờ. Từ những vấn đề nêu trên, bài tham luận chủ yếu tập trung
nghiên cứu vào ba vấn đề chính: Thực trạng ứng tuyển việc làm của sinh viên hiện tại; Các
tiêu chuẩn đánh giá của các bộ phận tuyển dụng; Các bước chuẩn bị cho q trình xin việc
của sinh viên.
Từ khóa: Tuyển dụng; Sinh viên; nhân tố.
1. MỞ ĐẦU
Từ xưa đến nay, tốt nghiệp ra trường xin việc làm luôn là mối quan tâm hàng đầu của
sinh viên sau khi học xong. Nhưng tại sao tỷ lệ trúng tuyển vào các công ty, doanh nghiệp
lại không cao, các em không xin được công việc đúng với chun ngành của mình mặc dù
có những em tốt nghiệp loại giỏi, khi đi học lại thuộc hàng sinh viên xuất sắc. Chính là do
các em khơng có một kỹ năng tốt trong quá trình đi phỏng vấn xin việc. Và kỹ năng phỏng
vấn như thế nào để thu hút được nhà tuyển dụng vào vị trí mình ứng tuyển? Để giúp các
em nắm rõ và hiểu được cách thức tuyển dụng khi viết CV hoặc khi tham gia phỏng vấn
trực tuyến tại một đơn vị doanh nghiệp bất kỳ nào đó nhằm giúp các em có thể đậu vào
những vị trí ứng tuyển mà mình mong muốn khi đi xin việc. Đó là lý do vì sao tác giả lựa
chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến thành công trong tuyển dụng của Sinh viên”.

2. THỰC TRẠNG ỨNG TUYỂN VIỆC LÀM CỦA SINH VIÊN HIỆN TẠI
Theo thống kê hiện tại trên toàn quốc, số lượng sinh viên đại học, cao đẳng thất nghiệp
chiếm khoảng 13.9%-17%27.
27

/>
311


LIÊN KẾT GIỮA NHÀ TRƯỜNG VÀ DOANH NGHIỆP TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO SINH VIÊN…

Số lượng sinh viên đại học cao đẳng phải làm việc tại các doanh nghiệp, đơn vị không
đúng chuyên ngành hoặc lao động phổ thông đang chiếm một tỷ trọng rất lớn. Các nguyên
nhân của việc trên chủ yếu nằm ở các lý do sau:
Thứ 1, Khơng có định hướng rõ ràng cho tương lai:
Đa số các em Sinh viên không rõ ràng về các ngành nghề trong xã hội, các em cũng
không rõ mình có sở trường gì, sở thích như thế nào. Việc vào Đại h, Cao đẳng vẫn còn
phụ thuộc vào quyết định của gia đình và dư luận xung quanh.
Thứ 2, Khơng có những kỹ năng làm việc:
Các em vừa mới tốt nghiệp khi được nhận vào bất cứ một doanh nghiệp nào thì theo
ước lượng của tác giả có khoảng 97% số lượng các em phải được đào tạo lại từ đầu cho
phù hợp với nhu cầu của công việc. Mà thậm chí là cách viết email, đánh văn bản, cách
giao tiếp ứng xử nói chuyện với khách hàng,… Đây luôn là những mối lo ngại của doanh
nghiệp khi nhận sinh viên mới ra trường vào làm việc, vì họ phải tốn một phần thời gian
và công sức đào tạo thêm. Chính vì vậy, mà hiện nay các Doanh nghiệp chỉ ký những hợp
đồng thời vụ với một số lượng các em sinh viên mới ra trường và chỉ chọn 5-10% trong số
lượng đó để nhận vào làm chính thức.
Thứ 3, Chương trình đào tạo xa rời thực tế:
Các chương trình đào tạo ở các trường Đại học, Cao đẳng hiện nay nặng về phần lý
thuyết, nghiên cứu và xa rời tính thực tiễn, nhưng khi ra ứng dụng thực tế tại các doanh

nghiệp thì doanh nghiệp lại địi hỏi nhiều về kỹ năng ứng dụng, kỹ năng mềm hơn lý thuyết
trên sách vở. Chính vì vậy chương trình đào tạo tại các đơn vị cơ sở luôn thiếu tính ứng
dụng thực tế cao.
Thứ 4, Sinh viên thiếu sự cố gắng và luôn từ chối các công việc nặng nhọc (đặc biệt
nằm ở nhóm sinh viên đại học).
Các em sinh viên đa số không chịu được áp lực công việc cũng như cơng việc mang
tính kỹ thuật cao, các em mong muốn sau khi ra trường sẽ tìm được một cơng việc văn
phịng nhẹ nhàng và ổn định. Nhưng thực tế các doanh Nghiệp muốn giữ vững và phát
triển thì họ khơng ngừng liên tục thâm nhập vào thị trường để nắm rõ nhu cầu mới của thị
trường khi thị trường đang dần thay đổi theo thời gian, chính vì vậy mà doanh nghiệp đối
với ứng viên khi trúng tuyển luôn yêu cầu bản thân ứng viên không ngừng thay đổi và nâng
cao kỹ năng và kiến thức ứng dụng.

20170811010113295p0c488.htm

312


KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC

3. CÁC TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ ỨNG VIÊN CỦA CÁC BỘ PHẬN TUYỂN
DỤNG
3.1. Tính cách, Đạo đức
Đây là yếu tố hàng đầu được quan tâm khi thực hiện tuyển dụng. Các nhân viên mới
ứng tuyển tuyệt đối khơng có các tiền án tiền sử, khơng nghiện hút, khơng cờ bạc. Tính
cách trung thực, khơng tham lam, siêng năng luôn là điểm cộng lớn nhất khi các sinh viên
tham gia tuyển dụng. Điển hình như tác giả đã tham gia một ngày phỏng vấn với một bộ
phận công ty chuyên về Viễn thông tại một quán café, ngày tuyển dụng diễn ra rất cởi mở
và gần gũi nhằm mục đích kiểm tra dễ dàng hơn về tính cách và đạo đức của ứng viên.
Trong q trình phỏng vấn có vài em sinh viên đã bộc lộ sở thích như chơi đá gà, chơi đánh

đề, chơi game,… các vấn đề liên quan đến tệ nạn xã hội và ứng viên đó đã bị loại sau khi
tham gia phỏng vấn xong.
3.2. Kỹ năng giao tiếp
Trong quá trình các em đi phỏng vấn ngồi kiến thức, trình độ học vấn ra thì kỹ năng
giao tiếp cũng khơng kém phần quan trọng. Cách trả lời câu hỏi hoặc cách đặt vấn đề ngược
lại đối với đơn vị tuyển dụng cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sự thu hút của cá nhân ứng
tuyển đối với đơn vị doanh nghiệp đang tuyển dụng. Bản thân cần phải tạo ra được sự thoải
mái, tự tin nhưng khơng mang tính kiêu ngạo hay dè dặt.
Đa số những người phỏng vấn đều là những “key person” của doanh nghiệp. Vì vậy,
các em sinh viên khi đi phỏng vấn cần phải chú trọng lời ăn tiếng nói, cần có sự tơn trọng,
lễ phép và sự chân thật với bản thân cũng như đối với người đang phỏng vấn.
3.3. Kinh nghiệm
Hiện nay, nếu nói các doanh nghiệp không cần kinh nghiệm khi đi ứng tuyển là một
điều sai lầm. Tại sao các trường đại học, cao đẳng dần chú trọng về giáo dục đào tạo theo
nhu cầu đơn đặt hàng của doanh nghiệp, tại sao lại có những đợt thực tập thực tế tại các
doanh nghiệp. Đó chính là để cho sinh viên được va chạm thực tế, được trải nghiệm một
ứng dụng thực tế tại doanh nghiệp và đây cũng được xem như là một kinh nghiệm q có
tính thuyết phục cho một cơng việc ứng tuyển sau khi tốt nghiệp ra trường. Nhưng đa phần
sinh viên lại không biết vận dụng thời gian đi thực tập để làm tốt công việc hay để học hỏi
thêm kinh nghiệm mà ngược lại các em chỉ đi điểm danh cho có mặt, cho có điểm gọi là
điểm thực tập để tính vào kết quả cuối cùng cho đợt tốt nghiệp.
Bên cạnh đó, nếu trong q trình đi học, sinh viên biết kiếm thêm những cơng việc
có liên quan đến ngành nghề mình ứng tuyển thì đó là một lợi thế lớn khi đi phỏng vấn và
một phần nào đó được doanh nghiệp chú ý đến.
3.4. Bằng cấp
Đối với một số người, bằng cấp của họ không ảnh hưởng đến quá trình tuyển dụng
313


LIÊN KẾT GIỮA NHÀ TRƯỜNG VÀ DOANH NGHIỆP TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO SINH VIÊN…

của họ vì họ đã có tên tuổi trong ngành nghề của họ. Nhưng đối với các em sinh viên mới
ra trường thì bằng cấp là thứ chứng minh quá trình học tập, làm việc của mình. Khi các em
có nhiều bằng cấp liên quan đến ngành nghề đang theo học thì đó là các điểm cộng rất tốt
cho các em. Cho nên, ngoài việc học tập ngành nghề tại trường cao đẳng, đại học thì các
em cần học thêm những kiến thức khác bổ sung thêm cho cơng việc của mình như: ngoại
ngữ, tin học, kỹ năng ứng xử, chứng chỉ kế toán…. có liên quan hỗ trợ thêm cho cơng việc
của mình.
3.5. Tác phong
Các em sinh viên nên có tác phong tương ứng với các ngành nghề của mình. Khi các
em đi phỏng vấn về ngành kỹ thuật các em nên có tác phong gọn gàng, khi các em đi phỏng
vấn về ngành giáo dục, đào tạo các em nên khơng có hình xăm, khuyên tai (đối với nam),…
Tác phong của các em chính là ấn tượng ban đầu gặp mặt nên các em phải chú trọng về
vấn đề trên.
3.6. Hồ sơ xin việc
Các em phải thật chú tâm và dành nhiều thời gian cho đơn xin việc của mình. Khi hồ
sơ xin việc lôi thôi là các em không tôn trọng bộ phận tuyển dụng.
Theo đánh giá của tác giả: tính cách, đạo đức chiếm 50%; kinh nghiệm chiếm 10%;
Bằng cấp 15%; Tác phong 15%; Hồ sơ xin việc 10%.
4. CÁC BƯỚC CHUẨN BỊ CHO QUÁ TRÌNH XIN VIỆC CỦA SINH VIÊN
4.1. Tìm kiếm doanh nghiệp đang có nhu cầu tuyển dụng
Các em nên biết rõ các thông tin đăng tuyển trên báo mà ai cũng có thể tiếp cận chỉ
là một phần trong nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp. Đa số các doanh nghiệp sẽ
dựa vào các quan hệ của mình để kiếm người trước khi đăng báo.
Trong các ngành nghề đang theo học, các em sinh viên nên tìm hiểu và nắm bắt cấu
trúc của thị trường. Từ trên ghế nhà trường các em nên chuẩn bị về các thông tin, mối quan
hệ với các công ty của ngành nghề mình học. Điều này sẽ phục vụ rất tốt cho các em
trong việc định hướng nghề nghiệp của bản thân cũng như sự thuyết phục các bộ phận
tuyển dụng.
Ví dụ: bên ngành Viễn thơng khi các nhà mạng đang chuẩn bị phát triển từ 3G lên 4G

thì các em nên tìm hiểu về cơng nghệ 4G là gì, các cơng ty nào sẽ thực hiện các dự Án, bản
thân mình sẽ phục vụ được trong cơng việc gì trong q trình trên, các tập đồn nào đang
dẫn đầu về công nghệ trên. Hay khi xã hội chuẩn bị bước lên cuộc cách mạng công nghiệp
4.0, các em sinh viên phải hiểu rõ 4.0 là gì. Nền tảng của 4.0 là IOT thì trong IOT các chuỗi
cơng việc sẽ bùng nổ ra sao. Trong các chuỗi giá trị Sensor, Wireless, Cloud, Big Data,…
các em thấy thích hợp ở công việc nào, thế giới đưa ra các chuẩn về lý thuyết ra sao, các
dự án thí điểm của quốc gia sẽ diễn ra khi nào và ở đâu, mình có thể tham gia như thế nào.
314


KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC

Mình có ý tưởng gì để áp dụng những cơng nghệ đó cho các cơng ty, tập đồn mình xin
việc hay khơng?
Các em sinh viên nên chú trọng vào quá trình thực tập doanh nghiệp vì đó là cơ hội
khơng thể tốt hơn để các em bước đầu tìm hiểu về các cơng việc trong tương lai. Vì vậy
các em nên chủ động tìm kiếm và xin thực tập thay vì đưa đẩy cho việc sắp xếp của nhà
trường.
4.2. Quá trình chuẩn bị hồ sơ xin việc (CV)
Theo ý kiến cá nhân của tác giả, quá trình chuẩn bị hồ sơ xin việc (CV) nên khoảng
vài ngày đến một tuần. Các em sinh viên nên tham khảo các mẫu CV ở các nguồn khác
nhưng không nên copy toàn bộ. Khi bộ phận tuyển dụng đọc một mẫu CV mới lạ có sự
sáng tạo, các em đã tạo được một sự khác biệt nhỏ đối với các ứng viên khác cùng xin việc
với mình. Các em không nên mua một bộ hồ sơ ở các tiệm sách và điền thơng tin vì khi
các em làm điều đó, bộ phận tuyển dụng sẽ đánh giá các em không chú trọng lắm vào việc
ứng tuyển tại công ty cần tuyển dụng.
4.3. Quá trình chuẩn bị cho buổi phỏng vấn
Trước khi đi phỏng vấn, các em phải trang bị về kiến thức, thông tin về ngành nghề
cũng như doanh nghiệp mà mình đang xin việc. Có thể các em sẽ không kịp trang bị về
bằng cấp liên quan đến ngành nghề mà doanh nghiệp đó đang làm nhưng các em có thể

tham khảo tìm hiểu thơng tin từ các thầy cô, dàn anh chị đi trước, bạn bè và đặc biệt là
Internet. Có thể chưa rõ ràng nhưng các em phải biết là mình sẽ làm về cái gì, có thể đánh
giá kết quả ra sao,…
Doanh nghiệp các em xin việc, các em nên tìm hiểu về tiểu sử, các ngành nghề đang
kinh doanh, vị trí trên thị trường, các nhân sự đặc biệt,…
Khi các em đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trên thì các em có thể dễ dàng trả lời các câu
hỏi trong buổi phỏng vấn. Các em cũng nên chuẩn bị các câu hỏi của mình để bộ phận
tuyển dụng trả lời, khi gặp các câu hỏi hay thì các nhân sự phỏng vấn sẽ rất vui.
Buổi phỏng vấn hãy biến thành một buổi thảo luận, khi các em đủ trình độ để làm
việc đó thì các em đã pass buổi phỏng vấn đó. Một người bạn của tác giả cách đây 5 năm
khi đi phỏng vấn một công ty đã đặt 5 câu hỏi đối với Chủ doanh nghiệp cơng ty đó và tồn
bộ buổi phỏng vấn trở thành một buổi thảo luận. Và hiện tại người đó đã là Phó Giám đốc
của cơng ty đó.
4.4. Về việc thỏa thuận lương bổng
Đối với các em sinh viên mới ra trường, lương thật sự không quan trọng bằng khả
năng thăng tiến trong tương lai. Hãy chọn một cơng việc mình đam mê thay vì một cơng
việc có mức lương cao. Tất cả các doanh nghiệp sẽ trả lương cho mình trên cơ sở mà mình
đóng góp cho doanh nghiệp đó. Chính vì vậy, bước đầu xin việc khi vừa ra trường không
315


LIÊN KẾT GIỮA NHÀ TRƯỜNG VÀ DOANH NGHIỆP TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO SINH VIÊN…

nên quá chú trọng đến lương, sau khi có một vốn kỹ năng kiến thức va chạm thực tế thì
mức lương sẽ được tăng theo số kinh nghiệm làm việc.
4.5. Về những mặt khác của Xã hội
Khi các em tạo được sự thoải mái cho bộ phận tuyển dụng thì các em đã có một lợi
thế rất lớn. Các em đừng quên trau dồi thêm kiến thức về lịch sử, văn học, tình hình xã
hội,… Ngồi ra, đối với các em có khả năng hài hước sẽ có những điểm cộng cho mình,
nếu khơng thể đậu tuyển dụng thì các em cũng có thể tạo thiện cảm và có các mối quan hệ

mới trong xã hội.
4.6. Những giá trị tích lũy sau buổi phỏng vấn
Các em nên hiểu rằng, mặc dù đã có sự chuẩn bị hết sức của bản thân nhưng sẽ có
nhiều vị trí các em vẫn chưa đủ khả năng đảm nhận vì các em chưa có đủ nội lực cũng như
quan hệ để thực thi nhiệm vụ. Các em nên học cách chấp nhận thất bại và từ đó rút ra những
bài học cho bản thân mình. Có thể các em sẽ thất bại trong việc xin việc nhưng khi có sự
chuẩn bị tốt các em sẽ thắng lợi ở những mối quan hệ mới với các đàn anh đàn chị đi trước.
Khi các em đã tạo được mối quan hệ tốt với các đàn anh đàn chị của mình thì khi có cơng
việc liên quan họ sẽ gọi và báo cho các em.
5. KẾT LUẬN VÀ ĐÁNH GIÁ
Các em hãy nhớ rằng xã hội ln phát triển, điều đó đồng nghĩa với việc sẽ ln có
những cơng việc mới, thách thức mới. Đừng lo lắng khi khơng có việc để làm mà hãy lo
lắng rằng mình đã chuẩn bị được những gì để phục vụ cho cơng việc, cho xã hội. Và quan
trọng là các em đã chuẩn bị được những kiến thức, kỹ năng gì cho việc đi phỏng vấn ứng
tuyển cho một công ty, doanh nghiệp trong vào ngồi nước. Khi các em đã có sự chuẩn bị
đầy đủ thì việc các em có ứng tuyển được vào một cơng ty hay doanh nghiệp nào đó hay
khơng chỉ là sớm hay muộn mà thơi, vì nhu cầu tuyển dụng nhân lực có khả năng và năng
lực đối với các công ty, doanh nghiệp không bao giờ suy giảm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. />
316