SKKN một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động trải
nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi.
2. Lĩnh vực (mã)/cấp học: Lĩnh vực giáo dục phát triển tình cảm và kỹ
năng
xã hội /mầm non
3. Thời gian áp dụng sáng kiến:
Từ ngày 01 tháng 8 năm 2018 đến ngày 01 tháng 6 năm 2019
4. Tác giả:
Họ và tên: Hoàng Thị Nga
Năm sinh: 1988
Nơi thường trú: Hoàng Nam – Nghĩa Hưng – Nam Định
Trình độ chun mơn: Đại học sư phạm mầm non
Chức vụ công tác: Giáo viên mẫu giáo 4 tuổi
Nơi làm việc: Trường Mầm non xã Hoàng Nam
Điện thoại: 0989.804.991
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 90%
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
Tên đơn vị: Trường Mầm non xã Hoàng Nam
Địa chỉ: Hoàng Nam – Nghĩa Hưng – Nam Định
Điện thoại: 02283.711.461

1


BÁO CÁO SÁNG KIẾN
I.

ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN

1.1. Lí do chọn đề tài

Giáo dục mầm non hiện đại nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục
tình cảm và kĩ năng xã hội. Đó là việc phát triển năng lực nhận biết, bày tỏ cảm
xúc tình cảm của mình; hiểu và đáp lại tình cảm cảm xúc của người khác, hình
thành và rèn luyện tính tự tin. Kỹ năng sống như những nhịp cầu giúp trẻ biến
kiến thức, tình cảm của trẻ thành thái độ, giá trị, hành vi và thói quen tốt. Từ đó
giúp trẻ mầm non làm chủ cuộc sống an toàn, lành mạnh và có chất lượng hơn
trong xã hội hiện đại với nền văn hóa đa dạng và kinh tế phát triển như hiện nay.
Ở độ tuổi của trẻ mầm non thì trẻ mẫu giáo lớn trong mối quan hệ với
những người xung quanh được mở rộng một cách đáng kể. Vì vậy tình
cảm của trẻ trở nên mn hình mn vẻ, mạnh mẽ và sâu sắc hơn so với
các lứa tuổi
trước. Đây cũng là giai đoạn trẻ ham học hỏi, có nhu cầu được tiếp thu và lĩnh
hội những giá trị sống để phát triển nhân cách và có hành vi ứng xử phù hợp với
các hồn cảnh sống của mình.
Mỗi trẻ có những yếu tố cá nhân khác nhau và sự ảnh hưởng của các quan
hệ xã hội cũng như hoàn cảnh sống, môi trường trải nghiệm khác nhau. Bởi vậy,
là nhà giáo dục, tơi thiết nghĩ cần có những biện pháp linh hoạt, hợp lý và tận
dụng các điều kiện để tạo ra nhiều cơ hội cho trẻ được tự trải nghiệm, khám phá
và tự khẳng định bản thân mình.
Hoạt động trải nghiệm là một trong những hoạt động giáo dục tạo cho trẻ
có niềm say mê tìm hiểu, thích khám phá và biết cách lĩnh hội những kiến thức
mới, tình cảm mới và hình thành kĩ năng mới. Ngồi ra, hoạt động trải nghiệm
còn giúp trẻ thẩu hiểu ý nghĩa của lao động, biết sáng tạo khi làm ra một sản
phẩm, biết trân trọng sản phẩm đó và biết yêu quý người lao động. Đây là con
đường, là cách thức để đưa trẻ đến mục tiêu phát triển toàn diện: đức, trí, thể,
mỹ và lao động. Tất cả đó là nền móng để xây thành hình thành nhân cách đầu
tiên của con người mới - con người hiện đại ngay từ khi lứa tuổi còn thơ.
2

Chính vì lẽ đó, tơi đã mạnh dạn thực nghiệm để đúc kết nên đề tài “Một số
kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5
tuổi”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Tìm ra một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho
trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi. Giúp cho giáo viên tích lũy thêm được những biện pháp,
thủ thuật giáo dục trong quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ. Để trẻ
có được những cơ hội tốt nhất để thực hành, trải nghiệm, tiếp thu kiến thức và
hình thành các kĩ năng xã hội.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu một số kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm
cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi tại trường mầm non xã Hồng Nam nơi tơi đang công
tác.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực thi đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu (phân tích, tổng hợp tài liệu trên Internet, tập
san, sách, báo có liên quan đến đề tài...)
-

Phương pháp điều tra giáo dục

-

Phương pháp quan sát sư phạm

-

Phương pháp thực hành, thực nghiệm sư phạm

-

Phương pháp khảo sát thực trạng học sinh

1.5. Những điểm mới của sáng kiến
Đưa ra được một số kinh nghiệm được rút ra từ chính trong quá trình tổ
chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tại trường mầm non xã
Hồng Nam.
II. MƠ TẢ GIẢI PHÁP
1. Mơ tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
1.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động trải nghiệm là hoạt động
giáo dục, trong đó có sự hướng dẫn và tổ chức của giáo viên, từng cá nhân trẻ
3


được tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễn khác nhau của đời sống gia
đình, nhà trường cũng như ngoài xã hội với tư cách là chủ thể của hoạt động.
Qua đó phát triển năng lực thực tiễn, năng lực tâm lý xã hội (kĩ năng sống),
phẩm chất nhân cách giúp trẻ thích nghi, thích ứng với xã hội, làm chủ bản thân,
biết tích cực, ham học hỏi... Đây là những mặt vô cùng quan trọng để tạo nên
cuộc sống có ý nghĩa của mỗi trẻ.
Hoạt động trải nghiệm coi trọng các hoạt động thực tiễn mang tính tự chủ
của trẻ, về cơ bản là hoạt động mang tính tập thể trên tinh thần tự chủ cá nhân,
với sự nỗ lực giáo dục giúp phát triển toàn diện. Đây là những hoạt động giáo
dục được tổ chức gắn liền với kinh nghiệm, với cuộc sống để trẻ được trải
nghiệm và sáng tạo.
Tuy nhiên, trẻ chưa phải là người trải nghiệm đích thực mà đứng trước mỗi
đối tượng cần được trải nghiệm, trẻ ln cần có sự kích thích hứng thú và sự
định hướng khám phá của giáo viên để lĩnh hội được những kiến thức, tình cảm,

kỹ năng xã hội. Trẻ tuổi mầm non ln ham thích đến những chân trời mới,
thích tự tay mình làm những đồ dùng đồ chơi mới, thích được chơi các trị chơi
mới, thí nghiệm mới. Tất cả đó đều là những nguồn cảm hứng kích thích tính tị
mị, khám phá của trẻ. Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo lớn vốn ngôn ngữ đã dần hoàn
thiện, trẻ cũng được giao tiếp với nhiều người hơn, không gian giao tiếp rộng
hơn nên kinh nghiệm sống nhiều hơn để sẵn sàng đến với việc học hỏi những
điều mới mẻ.
Trong hoạt động trải nghiệm trẻ sẽ được vận động đến địa điểm tiến hành
trải nghiệm; được tiếp nhận những kiến thức mới mà giáo viên định hướng nhận
thức cho trẻ; được vui chơi cùng cô giáo, cùng các bạn, sử dụng ngôn ngữ để
thể hiện vốn kiến thức và tình cảm của mình; được sống trong những tình huống
và hồn cảnh thực tế để rèn luyện các kĩ năng xã hội. Và cuối cùng, trong chính
bản thân hoạt động trải nghiệm của trẻ mang hình hài tất thảy cái đẹp của con
người, của thế giới đồ vật, của thiên nhiên và của cả vốn ngôn ngữ Việt Nam
giàu có. Chính những vẻ đẹp sống động ấy sẽ kiến tạo nên những suy nghĩ tích
cực, những tâm hồn biết yêu, biết trân quý và có năng lực sáng tạo nên cái đẹp.
4


Như vậy, hoạt động trải nghiệm là một hoạt động giáo dục có ý nghĩa hết
sức quan trọng, là một trong những con đường để tiến đến mục tiêu phát triển
toàn diện cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi.
1.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở trường tôi mặc dù luôn
được Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo sát sao trong quá trình thực hiện. Tuy
nhiên để tìm ra phương cách nào cho các giáo viên có thể khai thác triệt để mục
đích giáo dục của hoạt động này cũng như việc nâng cao hiệu quả giáo dục của
hoạt động. Bản thân tôi khi tiến hành nghiên cứu một số kinh nghiệm trong quá
trình tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi, tôi thấy được
những thuận lợi và khó khăn như sau:

* Thuận lợi
-

Ban giám hiệu nhà trường luôn chỉ đạo sát sao việc tổ chức hoạt động trải

nghiệm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi.
-

Các bậc phụ huynh luôn quan tâm đến việc tổ chức các hoạt động trải

nghiệm tại trường của con em mình.
PHHS ủng hộ các nguyên vật liệu phế thải...để cùng cô tổ chức các
hoạt
động giáo dục cho trẻ tại trường
-

Bản thân là một giáo viên trẻ, năng động, rất tâm huyết và luôn cập nhật

những đổi mới vào công tác giảng dạy trong đó có việc tổ chức hoạt động trải
nghiệm cho trẻ
* Khó khăn
Cùng một độ tuổi nhưng tính tích cực, cách tiếp nhận và mức độ
hoạt
động của mỗi trẻ khác nhau khiến giáo viên gặp khó khăn trong quá trình định
hướng và tổ chức cho trẻ.
- Đặc thù của trẻ mầm non là học bán trú, một số hoạt động trải nghiệm có
thể được tổ chức ở trường nhưng một số hoạt động cần tổ chức ngoài buổi
học của trẻ nên rất khó sắp xếp thời gian để tổ chức.
- Công tác phối kết hợp giữa giáo viên với phụ huynh trong lớp để tổ chức
hoạt động trải nghiệm cho trẻ cịn gặp nhiều khó khăn do cha mẹ trẻ bận

đi làm.


5


* Kết quả thực trạng
Sau đây là bảng khảo sát nhận thức, tình cảm và kĩ năng xã hội của trẻ vào
đầu năm học 2018 – 2019 trên tổng số điều tra 28 cháu tại lớp tôi giảng dạy.
Bảng 1: Bảng khảo sát tính tích cực và kĩ năng của trẻ vào đầu năm học
2018 - 2019

TT

Nội dung khảo sát

1

Trẻ tích cực hoạt động

2

Kĩ năng hoạt động nhóm của trẻ

3

Kĩ năng vận động qua các trò chơi

Qua kết quả khảo sát thực trạng, tơi thấy tỉ lệ trẻ có nhận thức, tình cảm và
kĩ năng xã hội của trẻ trên tổng số điều tra tại lớp tôi vào đầu năm học 2019 2020 ở mức độ trung bình và chưa đạt khá cao. Với vai trò và trách nhiệm của

một cô giáo mầm non, tôi trăn trở và mong muốn đổi mới trong cách giáo dục
của mình để nâng cao năng lực nhận thức, tình cảm và kĩ năng xã hội của trẻ. Vì
vậy, tơi đã tiến hành các hoạt động trải nghiệm để đẩy mạnh sự thoải mái, tự tin
và lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm sống cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi.
2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến
2.1. Các sáng kiến kinh nghiệm đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.1.1. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ
Hiệu quả của hoạt động trải nghiệm phụ thuộc khá lớn vào công tác tổ
chức, hướng dẫn của giáo viên. Để hướng dẫn trẻ trải nghiệm có hiệu quả, tơi
chú trọng thực hiện tốt các vai trò sau:
Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ sao cho: kế hoạch tổ
chức hoạt động phải phù hợp với mục tiêu, nội dung chủ đề giáo dục, phù hợp
với trẻ lớp tôi phụ trách, phù hợp với thời gian, thời điểm tổ chức hoạt động,
6


phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của trường lớp, địa phương. Trên cơ sở đó,
tơi tiến hành xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm theo năm học,
theo tháng, theo tuần và theo ngày.
Tuy nhiên, tôi vẫn dành cho bảng kế hoạch một sự linh hoạt sao cho phù
hợp với các điều kiện trên để hướng đến một chuỗi những hoạt động trải
nghiệm logic với nhau và đem lại hiệu quả giáo dục cao nhất.
Ví dụ tôi cho trẻ được trải nghiệm, tiếp xúc với thiên nhiên như câu cá,
chơi với cát, nước.... vào ngay đầu năm học, thời tiết mát mẻ, dễ chịu cho việc
trải nghiệm ngoài trời

Ảnh trẻ hoạt động trải nghiệm tại trường vào tháng 9/2018
7

Qua những trải nghiệm của trẻ, tôi tự đánh giá bản thân đã thành công
trong việc xây dựng và tiến hành thực nghiệm bản kế hoạch hoạt động trải
nghiệm của tơi. Bởi lẽ tơi nhìn thấy sự hứng khởi của trẻ khi chuẩn bị bước vào
trải nghiệm. Điều tôi khẳng định hoạt động của mình thành cơng trên hết thảy
đó chính là trên những gương mặt thơ ngây với miệng cười của những đứa trẻ.
Ở đó chúng đang mãn nguyện, hứng thú và khối chí, đang được cùng nhau vui
chơi, trải nghiệm, được tự chiếm lĩnh tri thức.
Mỗi một hoạt động có những ưu thế và đem lại cho trẻ khối lượng kiến
thức, tình cảm và kĩ năng xã hội nhất định. Bởi vậy, cần khai thác triệt để mục
đích giáo dục của từng hoạt động trải nghiệm và phối hợp các hoạt động với
nhau để hướng đến mục tiêu phát triển toàn diện cho trẻ.
2.2.2. Cho trẻ trải nghiệm thông qua các hoạt động giáo dục dựa vào
cộng đồng ( các tổ chức xã hội, cơ quan, đoàn thể, hội phụ nữ....) trong tồn
xã, tơi phải xác định được các vấn đề sau để lên kế hoạch thực hiện như sau:
+

Đối tượng tham gia là ai?

+

Nội dung hoạt động là gì?

+

Địa điểm hoạt động ở đâu?

+

Hình thức hoạt động như thế nào?

+

Kinh phí hoạt động lấy từ đâu?

+

Kết quả đạt được sau buổi hoạt động ra sao?

Ví dụ: Ở xã tơi có trang trại chăn ni gà của gia đình ơng Đỗ Đức Việm,
tơi xác định các vấn đề cần làm cụ thể như sau:
+
Đối tượng tham gia: Cô và trẻ tại lớp 4 tuổi A2, chủ trang trại gà,
phụ
huynh học sinh, trưởng thơn xóm....
+

Nội dung hoạt động: Tham quan mơ hình trang trại gà

+
Địa điểm hoạt động: Tại trang trại nhà ông Đỗ Đức Việm, đội 4 thôn
Hưng Thịnh xã Hoàng Nam, huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định
+ Hình thức hoạt động: Quan sát trực tiếp, lấy ý kiến nhận xét từ trẻ về
những điều trẻ cảm nhận thấy, nhìn thấy và trẻ được tập thực hành


8


+
Kinh phí hoạt động: Do địa điểm trải nghiệm gần, trẻ đi bộ được

đến địa
điểm tham quan trải nghiệm nên khơng mất chi phí đi lại, việc phục vụ trẻ uống
nước thì chủ trang trại gà nhận lời phục vụ các cháu nên khơng mất kinh phí gì
cho chuyến trải nghiệm này.
+

Kết quả đạt được sau buổi hoạt động: Trẻ biết được địa điểm chăn nuôi

thường xa nơi ở của mọi người để đảm bảo vệ sinh, khi nuôi gà cần vệ sinh
chuồng trại: Rác vôi bột, phun thuốc khử trùng, vệ sinh chuồng trại thường
xuyên..., người chăn nuôi phải có đồ dùng bảo hộ như: quần áo, khẩu trang,
gang tay, ủng, dày....gà cần được người cho ăn,cho uống nước, uống thuốc mới
sống được, môi trường sống của chúng phải thoáng mát, sạch sẽ, đủ các điều
kiện như thoáng mát về mùa hè, đủ ấm về mùa đông....
Từ những điều tưởng chừng rất đơn giản đó nhưng khi chúng tơi tổ chức
hoạt động thì điều đầu tiên chúng tơi cần làm là xin ý kiến của Ban giám hiệu
trường cho phép chúng tơi được thực hiện buổi trải nghiệm đó, tiếp theo tơi
thơng báo tới tồn thể PHHS chuẩn bị các trang thiết bị cho trẻ như: Quần áo,
dép, mũ, khẩu trang....để phục vụ cho việc trải nghiệm, điều cần thiết hơn cả là
trong suốt q trình đó tơi ln lo lắng làm sao phải đảm bảo an toàn tuyệt đối
cho trẻ. Trẻ thường hiếu động nên việc đảm bảo an toàn cho trẻ là điều hết sức
cần thiết. Nhiều người cho rằng, những việc trải nghiệm như thế này nó vơ bổ,
khơng thiết thực, và khơng muốn cho con tham gia, nhưng qua nhiều lần tổ chức
với các nội dung khác nhau chúng tôi đều nhận được sự quan tâm, chia sẻ của
rất nhiều người. Chính vì thế chúng tơi có động lực để cố gắng, cố gắng cho con
trẻ của chúng tôi được trải nghiệm nhiều hơn nữa. Với mọi người thì điều này
rất bình thường nhưng với tơi đó là cả q trình phấn đấu và cố gắng để con trẻ
của chúng tơi có những kiến thức đơn giản, sơ đẳng về mọi điều trong cuộc
sống hàng ngày.
2.2.3. Cho trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động tự làm đồ dùng đồ chơi

Việc tổ chức cho trẻ tự làm đồ dùng đồ chơi trong trường mầm non nói
chung và trong lớp tơi nói riêng theo tơi là một hoạt động hấp dẫn, phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lí của trẻ. Đây là một hoạt động giáo dục trong chuỗi những
9


hoạt động trải nghiệm giúp trẻ nhận biết được chất liệu, cách làm nên một sản
phẩm, hình thành và rèn luyện cho trẻ những phẩm chất tốt đẹp như tính tích
cực, chủ động, kiên trì, sáng tạo…
Hiện nay trong trường mầm non, việc tổ chức cho trẻ tự làm đồ dùng đồ
chơi cũng đã được giáo viên chú ý, tuy nhiên chưa được đều đặn và chưa thực
sự đạt hiệu quả như mong muốn. Bản thân tôi, trong công tác tổ chức cho trẻ tự
làm đồ dùng đồ chơi đã đúc rút được một số kinh nghiệm như sau:
Trước tiên, tự bản thân giáo viên phải là người luôn tăng cường nâng cao
trình độ năng lực chun mơn, tự bồi dưỡng, tham quan, học hỏi, tham khảo tài
liệu, sách báo nhằm làm giàu ý tưởng, tích lũy thêm được nhiều thông tin về đồ
chơi và kinh nghiệm hướng dẫn trẻ làm đồ dùng đồ chơi. Sau đó, giáo viên là
người lập kế hoạch, tổ chức hướng dẫn trẻ, gợi ý và hỗ trợ trẻ hoạt động.

10


Đây là hình ảnh sản phẩm của cơ và trẻ trong buổi triển lãm đồ dùng đồ
chơi tự làm cấp trường - Lớp 4 tuổi A2
11


Việc tổ chức cho trẻ tự làm đồ dùng đồ chơi được tơi lồng ghép trong ba
hình thức họat động đó là: hoạt động tạo hình, hoạt động góc và hoạt động
chiều. Trong ba hình thức trên, tơi tâm đắc nhất là cách thức lồng ghép vào hoạt

động góc. Bởi lẽ trong đó, ngồi được tự làm đồ dùng đồ chơi trẻ còn được
tham gia vào thế giới của một xã hội thu nhỏ với các vai chơi ở góc phân vai:
người bán nguyên vật liệu, những người làm đồ dùng đồ chơi, một số bạn vẫn
tham gia nhặt lá hay cành khơ ở góc thiên nhiên để tham gia vào việc cung cấp
nguyên vật liệu làm đồ dùng đồ chơi. Khi đó, các nhóm chơi sẽ có sự hợp tác tự
nguyện, được thỏa mãn các lựa chọn khác nhau và tự thay đổi trong cách thể
hiện với từng đồ dùng đồ chơi chúng làm ra.

12


Bên cạnh đó, chính phương cách cho trẻ tự tạo đồ dùng đồ chơi ngay trong
quá trình chơi để tạo thêm những chi tiết mới, mối quan hệ mới - cơ sở sáng tạo
nên những cái mới được nảy sinh từ hoạt động chơi.

Trẻ tự tay trang trí nón lá( nghề truyền thống của xã Hồng Nam) theo ý thích
Để tổ chức trải nghiệm cho trẻ một cách có hiệu quả, trước đó tơi có thể trao
đổi, trị chuyện, hoặc cho trẻ chơi với đồ dùng, đồ chơi từ một câu chuyện,
một câu đố, câu thơ hay một tình huống nào đó nhằm hướng trẻ đến những vấn
đề quen thuộc xung quanh đồ dùng, đồ chơi mà trẻ cần làm.
Tôi chuẩn bị đồ dùng đồ chơi mẫu chuẩn đẹp và chuẩn bị nguồn nguyên
liệu phong phú cho hoạt động của cơ và trẻ bằng cách tự tìm kiếm, sưu tầm hay
vận động sự hỗ trợ từ phụ huynh của trẻ. Với những nguồn nguyên vật liệu khác
nhau, tôi tạo cho trẻ cơ hội được cầm, nắm, nhìn, sờ, ngửi, nghe… để trẻ được
tự khám phá tính chất, tự đặt câu hỏi với giáo viên, tự đoán và tự làm thử… Đây
chính là cách trải nghiệm trực tiếp để đưa trẻ đến với lao động sáng tạo nghệ
thuật và cách trân quý sản phẩm.

13

Bên cạnh đó, tơi chú ý tạo cho trẻ thói quen tự làm và giữ gìn đồ chơi
chung xung quanh trẻ. Những sản phẩm dù đã làm xong hay chưa hoàn thiện
cũng cần được sắp xếp gọn gàng và đúng chỗ quy định. Sau khi hồn thành
nhiệm vụ, các nhóm sẽ tự giới thiệu về đồ dùng đồ chơi mà cả nhóm đã làm
được (bằng chất liệu gì? Làm như thế nào? Chơi trong trị chơi gì?...). Điều tơi
chú tâm nhất trong tổ chức hoạt động làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ chính là việc
thay đổi các hình thức, sử dụng hợp lí các thủ thuật giáo dục để giữ bầu khơng
khí tích cực, thoải mái, vui vẻ xun suốt cả quá trình hoạt động.
2.2.4. Cho trẻ tham gia hoạt động thực hành thử nghiệm
Thử nghiệm là một dạng hoạt động thực hành, trong đó trẻ được tự tay
thực hiện, trực tiếp quan sát hiện tượng xảy ra. Điều này mang lại cho trẻ vơ vàn
hứng thú và kích thích trẻ tiếp tục tìm tịi khám phá những điều mới mẻ ở xung
quanh mình. Hoạt động thử nghiệm giúp trẻ phát hiện những tính chất khơng
thấy được nếu chỉ quan sát bên ngồi, tìm hiểu ngun nhân của hiện tượng,
thấy được các mối quan hệ giữa các sự vật. Không những thế, trong lĩnh vực
giáo dục bảo vệ môi trường, thử nghiệm còn giúp trẻ nhận ra sự biến đổi khơng
ngừng trong thiên nhiên xung quanh và tìm hiểu nguyên nhân của những biến
đổi khí hậu, cố gắng vận dụng những hiểu biết đã có của mình để dự đoán kết
14


quả. Qua đó, trẻ sẽ hình thành thái độ quan tâm, bảo vệ các đối tượng trong
thiên nhiên, giúp trẻ hiểu tại sao phải chăm sóc, tại sao phải hành động bảo vệ
mơi trường.
Thường thì trọng tâm của hoạt động thử nghiệm được tơi tiến hành bao
gồm ba bước:
Dự đốn điều gì có thể xảy ra: nếu chúng ta làm thế này thì sẽ…
Làm thử để kiểm chứng dự đốn trong những điều kiện có kiểm sốt.
Cố gắng giải thích những gì quan sát được và rút ra bài học về hành vi cần

thiết để bảo vệ môi trường.

Trẻ thử nghiệm làm cỏ, gieo hạt rau ngồi vườn cùng cơ

15


Cùng nhau chăm sóc cây trước cửa lớp mình
Việc được trải nghiệm thơng qua hoạt động thí nghiệm là một kho tàng thú
vị đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 4 - 5 tuổi nói riêng. Cịn gì thú vị hơn
khi trẻ được tự tay thao tác, chứng kiến và tự trải nghiệm khám phá những tính
chất của sự vật, hiện tượng xung quanh cuộc sống. Trong đó bao gồm những sự
vật, hiện tượng mà nếu chỉ quan sát và khơng tiến hành thí nghiệm thì trẻ sẽ
khơng hiểu được tính chất của vạn vật. Phía sau tất cả sự tích cực nhận thức đó
chính là những bài học giáo dục cho mai này với những suy nghĩ và hành động
đúng đắn.
2.2.5. Cho trẻ trải nghiệm thông qua hoạt động chơi ngoài trời
Một điều hiển nhiên khi trẻ vẫn là một đứa bé nằm trong nơi thì tất cả
những người chăm sóc bé đều đưa bé đi dạo chơi và hít thở khơng khí trong
lành của những cơng viên, bờ hồ, hay trên con đường làng hàng cây thân
thuộc… điều này hoàn toàn đúng. Đến khi trẻ lớn hơn thì đây vẫn là cơ hội để
trẻ được tiếp xúc, được trải nghiệm với nhiều điều bổ ích và thú vị.
Ngay trên một diện tích rộng lớn như khn viên của trường mầm non thì
việc dạo chơi ngồi trời là một việc hết sức cần thiết

16


Trẻ quan sát hoa
Chơi ngoài trời là khoảng thời gian yêu thích của trẻ nhỏ, giúp trẻ được

thỏa mãn nhu cầu vận động: chạy, nhảy, đi, tung, leo, trèo, ném….Giúp trẻ tìm
hiểu những điều cơ bản về thiên nhiên, mơi trường, sự vật, hiện tượng. Trong
khung cảnh ngoài trời trẻ được tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, gió,
17


mây. Đây chính là những món q mà tạo hóa ban cho con người nói chung và
cho trẻ nhỏ nói riêng để chúng được thoải mái, khoan khoái trải nghiệm giữa
mênh mang khơng khí trong lành. Trong khơng gian ấy, tơi cịn cùng trẻ trị
chuyện về bầu trời, khí hậu, ông mặt trời hay đám mây đen, vì sao lại có mưa…
Đó là những bài học về cuộc sống bổ ích, thú vị đối với trẻ.

Ảnh trẻ cùng nhau chơi ngồi trời ( Qn lá chợ q)
Có một điều mà nếu trước đây tôi chưa đi vào nghiên cứu hoạt động trải
nghiệm của trẻ thì tơi và các giáo viên khác đã khơng nghĩ tới đó là việc đưa trẻ
đến cùng một địa điểm nhưng vào những khoảng thời gian khác nhau. Bằng
cách này nhà giáo dục chúng ta không chỉ giúp trẻ được tự trải nghiệm với yếu
tố thời gian như sáng, chiều hay các mùa xuân, hạ, thu, đơng thì cảnh vật thiên
nhiên sẽ khác nhau: mùa xn cây cối đâm chồi nảy lộc; mùa đơng khơng khí
lạnh cành lá khơ; mùa thu lá vàng rụng, khí trời se lạnh; mùa hạ đất khơ và khí
trời nóng nực, mặt trời chiếu rọi những tia nắng chói chang.
18


Ví dụ: Trong khơng khí tết của mùa xn, cơ cho trẻ cùng nhau trang trí
cây đào, làm thiệp, vẽ hoa trang trí để chào xuân mới

Tất cả những sự vật, sự việc hiện tượng có trở thành phương tiện để giáo
dục trẻ hay không tùy thuộc vào sự định hướng tư duy của giáo viên đối với trẻ.
Đây chính là biện pháp, là lối đi, là thủ thuật giáo dục. Chơi ngồi trời có trở

thành một hoạt động trải nghiệm nhằm giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ hay
không tùy thuộc vào cách thức tổ chức hoạt động của giáo viên.

19


Trên các khoảng sân rộng được tôi hướng trẻ đến với các con số qua các
trò chơi như:

Chỉ cần viên phấn với những mảng sân, trẻ sẽ đưa mọi thứ trẻ nhìn thấy
được vào trong các bức vẽ của mình.

Ảnh bức vẽ trên sân của trẻ
Thiên nhiên là người bạn hiền hòa và thân thiết của trẻ nhỏ. Bởi vậy, tôi
luôn chú trọng tạo nhiều cơ hội để trẻ được trải nghiệm trong thiên nhiên, học
20


hỏi từ thiên nhiên điều bổ ích. Đồng thời, từ đó giáo dục cho trẻ tình u thiên
nhiên, u q hương đất nước.
2.2.6. Kinh nghiệm thiết kế bộ sưu tập các trò chơi
Nếu hoạt động học tập là linh hồn của chương trình giáo dục phổ thơng thì
hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của chương trình giáo dục mầm non.
Bởi lẽ chơi là hoạt động đặc trưng của trẻ ở trường mầm non, đặc biệt đối với
trẻ mẫu giáo, chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ. Bởi chính sự “học mà chơi, chơi
mà học”, lao động theo kiểu “làm mà vui, vui mới làm”… khiến cho tâm hồn trẻ
thơ phát triển một cách hồn nhiên, phong phú. Chơi chính là cuộc sống của trẻ,
tổ chức trị chơi chính là tổ chức cuộc sống của trẻ. Trẻ cần chơi như ta cần ăn
cơm, uống nước hằng ngày. Chơi có mặt ở hầu hết các hoạt động của trẻ,
ở hầu hết các thời điểm sinh hoạt trong ngày của trẻ mầm non trong đó có

hoạt
động trải nghiệm.

21


Mỗi một hoạt động trải nghiệm thì việc tổ chức cho trẻ chơi là điều không
thể thiếu, chơi với các nguyên vật liệu thiên nhiên như hột, hạt, lá cây , nước…

Ở trường mầm non, trò chơi vận động vừa là phương tiện để dạy trẻ vận
động, vừa là hình thức tổ chức giáo dục thể chất một cách tích cực, thoải mái,
vừa là phương tiện để giáo dục toàn diện cho trẻ.
Bên cạnh trò chơi vận động là trò chơi dân gian. Khơng có dân tộc nào lại
khơng có những trị chơi riêng cho con em mình và đây cũng chính là hoạt động
văn hóa dân gian dành cho trẻ em được lưu truyền từ vùng này sang vùng khác,
từ đời này sang đời khác nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giải trí và giáo dục
trẻ em một cách tinh tế và nhẹ nhàng. Trong đó, trẻ được phát triển ngôn ngữ
với những bài đồng dao như bài Chi chi chành chành, Nu na nu nống, Bịt mắt
bắt dê…. được phát triển vận động và được rèn luyện kĩ năng sống.

22


Trên sân chơi của ngơi trường mầm non Hồng Nam, chúng tôi chú trọng
mục tiêu giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong đó có mục tiêu để trẻ được tự vui
chơi trải nghiệm nên nhà trường đã đưa tất thảy những trò chơi vận động và dân
gian để rèn luyện các kĩ năng của trẻ.
Cô luôn tạo các khu vui chơi cho trẻ mọi chỗ mọi nơi

23