Luận văn tốt nghiệp nghiên cứu sự biến đổi một số chỉ tiêu lâm sàng phi lâm sàng vi khuẩn học và thử nghiêm điều trị bệnh viêm đường hô hấp của chó nghiệp vụ

Bộ giáo dục và đào tạo
Trờng đại học nông nghiệp I

Phạm văn khuông

Nghiên cứu sự biến đổi một số chỉ tiêu lâm sàng,
phi lâm sàng, vi khuẩn học và thử nghiệm điều trị bệnh
viêm đờng hô hấp của chó nghiệp vụ

Luận Văn thạc sĩ nông nghiệp

Hà nội - 2005
Manghng
Luụn
123doc
Tha
thun
licam
s
tr
hu
kt
s
nghim
timt
dng
l
swebsite
mang
kho
mi

1. th
m
li
dn
CHP
vin
nhng
cho
u
khng
ngi
NHN
quyn
chia dùng,
l■
CÁC
s■l■i
v■i
và■I■U
t■t
cơng
h■n
mua
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
cho
tàihi■n

ng■■i
li■u
TH■A
tài
th■
hàng
li■u
dùng.
hi■n
THU■N
■■u
■ t■t
Khi
■■i,
Vi■t
c■
khách
b■n
l■nh
Nam.
Chào
online
hàng
v■c:
Tác
m■ng
tr■
khơng
tài
phong

thành
b■n
chính
khác
chun
■■n
thành
tíngì
d■ng,
v■i
so
nghi■p,
viên
123doc.
v■i
cơng
c■a
b■n
hồn
ngh■
123doc
g■c.
h■o,
thơng
B■n
và■■
n■p
có
tin,
cao

th■
ti■n
ngo■i
tính
phóng
vào
ng■,...Khách
trách
tài
to,kho■n
nhi■m
thu nh■
c■a
■■i
hàng
tùy123doc,
v■i
ý.
cót■ng
th■b■n
d■
ng■■i
dàng
s■ dùng.
■■■c
tra c■u
M■c
h■■ng
tàitiêu
li■u

nh■ng
hàng
m■t■■u
quy■n
cáchc■a
chính
l■i123doc.net
sau
xác,n■p
nhanh
ti■n
tr■
chóng.
trên
thành
website
th■ vi■n tài li■u online l■n nh■t Vi■t Nam, cung c■p nh■ng tài li■u ■■c không th■ tìm th■y trên th■ tr■■ng ngo■i tr■ 123doc.net.
Nhi■u event thú v■, event ki■m ti■n thi■t th■c. 123doc luôn luôn t■o c■ h■i gia t■ng thu nh■p online cho t■t c■ các thành viên c■a website.

Mangh■n
Ln
Th■a
Xu■t
Sau
Nhi■u
123doc
khi
h■■ng
phát
thu■n

l■i
event
cam
s■
nh■n
m■t
tr■
t■
h■u
k■t
s■
thú
nghi■m
t■i
ýxác
n■m
t■■ng
m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n
website
ra
mang
event
kho
m■i
■■i,

1.
t■o
t■
th■
m■
l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc
CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■u
■■ng
ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
thi■t
chia
t■ng
ki■m
dùng,

l■
CÁC
s■
th■c.
s■
l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
cơng
h■n
mua
123doc
online
kh■ng
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh
hi■n

ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài
TH■A
tài
v■
th■
li■u
hàng
t■o
li■u
thơng
dùng.
tríhi■n
THU■N
hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
t■t
h■i
Khi
■■i,
qu■
mình
Vi■t
xác

c■
khách
gia
b■n
nh■t,
minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào
online
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh
thu
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■
nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao
thành

b■n
chính
email
nh■t.
tài
online
khác
chun
■■n
li■u
thành
tínb■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và
v■i
so
nghi■p,
viên
kinh
■ã
t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng
■■ng

c■a
c■
doanh
b■n
các
hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.
online.
thành
v■i
h■o,
Chúng
l■i
thơng
B■n
và
123doc.netLink
cho
viên
Tính
■■
n■p
có
tơi
tin,
c■ng

c■a
cao
th■
■■n
cung
ti■n
ngo■i
tính
website.
phóng
■■ng
th■i
vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác
tài
■i■m
D■ch
xã
to,kho■n
th■c
nhi■m
h■i
thutháng
V■
nh■
m■t
s■

c■a
(nh■
■■i
hàng
■■■c
tùy
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c
ý.
cóg■i
t■ng
th■
tài
123doc
v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i
■■a
t■
dàng
s■
v■■t
d■■i
tri

dùng.
■■■c
ch■
tra
th■c
m■c
■ây)
email
c■u
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
tài
b■n
tiêu
báu,
li■u
b■n,
nh■ng
■ã
hàng
phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u
quy■n

cách
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
chính
■a
l■i
b■n
vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
xác,
các
vuingày,
n■p
lịng
“■i■u
nhanh
giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n

chóng.
h■u
trên
thành
tr■
nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
click
t■o

l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,
200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng
■■■c

cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■
Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y
l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■
racóthu■c

■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top
ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo
chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t
c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là
online.

website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.

Lnh■n
123doc
Sau
Th■a
Xu■t
khi
h■■ng
phát
thu■n
cam
nh■n
m■t
t■k■t
s■
t■i
ýxác
n■m
t■■ng
d■ng
là
s■
nh■n
website
ra
mang
■■i,
1.
t■o

t■l■i
c■ng
■■ng
d■n
123doc
CH■P
nh■ng
■■u
■■ng
h■
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
chia
t■ng
ki■m
CÁC
s■s■
l■i
b■■c
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
mua
online
kh■ng
nh■t
bán

KHO■N
sang
b■ng
cho
tài
■■nh
ng■■i
li■u
ph■n
tài
TH■A
v■
li■u
hàng
thơng
dùng.
tríTHU■N
hi■u
c■a
■■u
tin
Khi
qu■
mình
Vi■t
xác
khách
nh■t,
minh
trong

Nam.
Chào
hàng
uy
tài
l■nh
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■
phong
v■c
cao
thành
b■n
email
nh■t.
tàichun
■■n
li■u
thành
b■n
Mong
và
v■i
nghi■p,
viên
kinh
■ã

123doc.
123doc.net!
mu■n
■■ng
c■a
doanh
hồn
mang
123doc
kýonline.
v■i
h■o,
Chúng
l■ivà
123doc.netLink
cho
Tính
■■
n■p
tơi
c■ng
cao
■■n
cung
ti■n
tính
■■ng
th■i
vào
c■p

trách
xác
tài
■i■m
D■ch
xãkho■n
th■c
nhi■m
h■itháng
V■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
■■■c
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c
g■i
t■ng
tài
123doc
v■
mơ
ngun
b■n
ng■■i

■■a
t■s■
v■■t
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
th■c
m■c
■ây)
email
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
b■n
tiêu
báu,
b■n,
nh■ng
■ã
hàng
phong
l■■t
tùy
■■ng
■■u
quy■n

truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
■a
l■i
b■n
vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
các
vuingày,
n■p
lịng
“■i■u
giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n
h■u
trên
thành
tr■

nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
click
t■o
l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào

nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,
200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng
■■■c
cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i

thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■
Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y
l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■
racóthu■c
■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top

ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo
chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t
c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.
Lnh■n
Th■a
Xu■t
Sau

Nhi■u
123doc
Mang
khi
h■■ng
phát
thu■n
l■i
event
cam
s■
nh■n
m■t
tr■
t■
h■u
k■t
s■
thú
nghi■m
t■i
ýxác
n■m
t■■ng
m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n

website
ra
mang
event
kho
m■i
■■i,
1.
t■o
t■
th■
m■
l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc
CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■u
■■ng
ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N
■ã

quy■n
th■ng
thi■t
chia
t■ng
ki■m
dùng,
l■
CÁC
s■
th■c.
s■
l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
cơng
h■n
mua
123doc
online
kh■ng
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N

sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh
hi■n
ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài
TH■A
tài
v■
th■
li■u
hàng
t■o
li■u
thơng
dùng.
tríhi■n
THU■N
hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
t■t

h■i
Khi
■■i,
qu■
mình
Vi■t
xác
c■
khách
gia
b■n
nh■t,
minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào
online
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh
thu
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■

nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao
thành
b■n
chính
email
nh■t.
tài
online
khác
chun
■■n
li■u
thành
tínb■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và
v■i
so
nghi■p,
viên
kinh
■ã

t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng
■■ng
c■a
c■
doanh
b■n
các
hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.
online.
thành
v■i
h■o,
Chúng
l■i
thơng
B■n
và
123doc.netLink
cho
viên

Tính
■■
n■p
có
tơi
tin,
c■ng
c■a
cao
th■
■■n
cung
ti■n
ngo■i
tính
website.
phóng
■■ng
th■i
vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác
tài
■i■m
D■ch
xã
to,kho■n
th■c

nhi■m
h■i
thutháng
V■
nh■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
hàng
■■■c
tùy
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c
ý.
cóg■i
t■ng
th■
tài
123doc
v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i

■■a
t■
dàng
s■
v■■t
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
tra
th■c
m■c
■ây)
email
c■u
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
tài
b■n
tiêu
báu,
li■u
b■n,
nh■ng
■ã
hàng

phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u
quy■n
cách
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
chính
■a
l■i
b■n
vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
xác,
các
vuingày,
n■p
lịng
“■i■u
nhanh

giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n
chóng.
h■u
trên
thành
tr■
nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n

S■
online
và
■■ng
D■ng
click
t■o
l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,
200
■ây
cho
■ã
cung
các

các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng
■■■c
cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■
Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y

l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■
racóthu■c
■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top
ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo
chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t

c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.
u■t phát
Nhi■u
Mang
Ln
123doc
Th■a
Xu■t
Sau
khi
h■n
h■■ng
phát
thu■n
l■i
event
s■
cam
nh■n
t■
m■t
tr■
t■

h■u
ýk■t
s■
thú
nghi■m
t■i
ýt■■ng
xác
n■m
t■■ng
m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n
website
ra
mang
event
t■o
kho
m■i
■■i,
1.
t■o
t■
c■ng
th■
m■

l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc
CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■ng
■■u
■■ng
ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
thi■t
chia
ki■m
t■ng
ki■m
dùng,
l■
CÁC
s■

th■c.
ti■n
s■
l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
cơng
online
h■n
mua
123doc
online
kh■ng
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
b■ng
sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh
hi■n

tài
ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài
TH■A
li■u
tài
v■
th■
li■u
hàng
t■o
li■u
thơng
dùng.
trí
hi■u
hi■n
THU■N
hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
qu■
t■t
h■i
Khi

■■i,
qu■
mình
Vi■t
xác
c■
khách
gia
nh■t,
b■n
nh■t,
minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào
online
uy
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh
thu
Tác
tín
m■ng
tín
kho■n

tr■
cao
nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao
thành
b■n
chính
nh■t.
email
nh■t.
tài
online
khác
chun
■■n
li■u
thành
tín
Mong
b■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và
v■i

so
nghi■p,
viên
kinh
■ã
mu■n
t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng
■■ng
c■a
c■
doanh
b■n
mang
các
hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.
online.
thành
v■i
l■i
h■o,

Chúng
l■i
thơng
B■n
cho
và
123doc.netLink
cho
viên
Tính
■■
n■p
có
c■ng
tơi
tin,
c■ng
c■a
cao
th■
■■n
cung
ti■n
ngo■i
■■ng
tính
website.
phóng
■■ng
th■i

vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác
xã
tài
■i■m
D■ch
xã
to,h■i
kho■n
th■c
nhi■m
h■i
thum■t
tháng
V■
nh■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
hàng
ngu■n
■■■c
tùy
ngu■n
5/2014;

123doc,
v■i
■■■c
ý.
cótài
g■i
t■ng
th■
tài
123doc
ngun
v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i
■■a
t■
dàng
s■
v■■t
tri
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
th■c
tra

th■c
m■c
■ây)
email
c■u
q
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
tài
báu,
b■n
tiêu
báu,
li■u
b■n,
nh■ng
phong
■ã
hàng
phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u
phú,
quy■n

cách
truy
thu■c
phú,
ky,
c■a
c■p
■a
chính
■a
l■i
b■n
vào
d■ng,
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
xác,
các
vuingày,
n■p
giàu
lịng
“■i■u
nhanh
giàu
ti■n
giá
s■

■■ng
tr■
giá
Kho■n
chóng.
h■u
tr■
trên
thành
tr■
nh■p
■■ng
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
th■i
vi■n
th■i
Thu■n
mong
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
mu■n

viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
t■o
click
t■o
l■n
■i■u
ký,
D■ch
■i■u
vào
nh■t
l■t
link
ki■n
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
cho
top
sau
cho
Nam,

cho
200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
các
(sau
g■i
users
website
c■p
users
■âynh■ng
có
■■■c
cóph■
thêm
thêm
tài
bi■n
g■i
thu
thu
li■u
t■t
nh■p.
nh■t

nh■p.
■■c
T■it■i
Chính
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
vìth■
Nam,
vìv■y
v■y
■i■m,
tìm
123doc.net
t■123doc.net
th■y
l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
ra
th■
racó
■■i
thu■c
■■i
tr■■ng
th■

nh■m
nh■m
c■p
top
ngo■i
■áp
3nh■t
■áp
Google.
■ng
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
nhu
Nh■n
nhuc■u
c■u
■■■c
chia
theo
chias■
quy■t
danh
s■tàitài
hi■u
li■u
...li■uch■t
do
ch■t

c■ng
l■■ng
l■■ng
■■ng
vàvàki■m
bình
ki■mch■n
ti■n
ti■nonline.
là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.

Nhi■u
Mang
Ln
123doc
Th■a
Xu■t
Sau
khi
h■n
h■■ng
phát
thu■n
l■i
event
s■
cam
nh■n

m■t
tr■
t■
h■u
k■t
s■
thú
nghi■m
t■i
ýxác
n■m
t■■ng
m■t
d■ng
v■,
là
s■
nh■n
website
ra
mang
event
kho
m■i
■■i,
1.
t■o
t■
th■
m■

l■i
c■ng
ki■m
■■ng
d■n
123doc
CH■P
vi■n
nh■ng
cho
■■u
■■ng
ti■n
h■
kh■ng
ng■■i
NH■N
■ã
quy■n
th■ng
thi■t
chia
t■ng
ki■m
dùng,
l■
CÁC
s■
th■c.
s■

l■i
b■■c
v■i
ti■n
vàchuy■n
■I■U
t■t
cơng
h■n
mua
123doc
online
kh■ng
nh■t
2.000.000
ngh■
bán
KHO■N
sang
b■ng
ln
cho
tài
■■nh
hi■n
ng■■i
li■u
ph■n
ln
tài

TH■A
tài
v■
th■
li■u
hàng
t■o
li■u
thơng
dùng.
tríhi■n
THU■N
hi■u
c■
c■a
■■u
■ tin
t■t
h■i
Khi
■■i,
qu■
mình
Vi■t
xác
c■
khách
gia
b■n
nh■t,

minh
trong
l■nh
Nam.
t■ng
Chào
online
hàng
uy
tài
v■c:
l■nh
thu
Tác
m■ng
tín
kho■n
tr■
nh■p
khơng
tài
phong
v■c
cao
thành
b■n
chính
email
nh■t.
tài

online
khác
chun
■■n
li■u
thành
tínb■n
Mong
gì
cho
d■ng,
và
v■i
so
nghi■p,
viên
kinh
■ã
t■t
123doc.
123doc.net!
v■i
mu■n
cơng
■■ng
c■a
c■
doanh
b■n
các

hồn
mang
ngh■
123doc
ký
g■c.
online.
thành
v■i
h■o,
Chúng
l■i
thơng
B■n
và
123doc.netLink
cho
viên
Tính
■■
n■p
có
tơi
tin,
c■ng
c■a
cao
th■
■■n
cung

ti■n
ngo■i
tính
website.
phóng
■■ng
th■i
vào
c■p
ng■,...Khách
trách
xác
tài
■i■m
D■ch
xã
to,kho■n
th■c
nhi■m
h■i
thutháng
V■
nh■
m■t
s■
c■a
(nh■
■■i
hàng
■■■c

tùy
ngu■n
5/2014;
123doc,
v■i
■■■c
ý.
cóg■i
t■ng
th■
tài
123doc
v■
mơ
ngun
b■n
d■
ng■■i
■■a
t■
dàng
s■
v■■t
d■■i
tri
dùng.
■■■c
ch■
tra
th■c

m■c
■ây)
email
c■u
M■c
h■■ng
q
100.000
cho
tài
b■n
tiêu
báu,
li■u
b■n,
nh■ng
■ã
hàng
phong
m■t
l■■t
tùy
■■ng
■■u
quy■n
cách
truy
thu■c
phú,
ky,

c■a
c■p
chính
■a
l■i
b■n
vào
123doc.net
m■i
d■ng,
sau
xác,
các
vuingày,
n■p
lịng
“■i■u
nhanh
giàu
ti■n
s■
■■ng
tr■
giá
Kho■n
chóng.
h■u
trên
thành
tr■

nh■p
2.000.000
website
■■ng
Th■a
th■
email
vi■n
th■i
Thu■n
c■a
thành
mong
tài v■
li■u
mình
viên
mu■n
S■
online
và
■■ng
D■ng
click
t■o
l■n
ký,
D■ch
■i■u
vào

nh■t
l■t
link
ki■n
V■”
vào
Vi■t
123doc
top
sau
cho
Nam,
200
■ây
cho
■ã
cung
các
các
(sau
g■iwebsite
c■p
users
■âynh■ng
■■■c
cóph■
thêm
tài
bi■n
g■i

thu
li■u
t■t
nh■t
nh■p.
■■c
T■it■i
khơng
t■ng
Chính
Vi■tth■i
th■
Nam,
vì v■y
■i■m,
tìm
t■123doc.net
th■y
l■chúng
tìm
trên
ki■m
tơi
th■
racóthu■c
■■i
tr■■ng
th■nh■m
c■p
top

ngo■i
3nh■t
■áp
Google.
tr■
■KTTSDDV
■ng
123doc.net.
Nh■n
nhu c■u
■■■c
theo
chiaquy■t
danh
s■ tài
hi■u
...li■udo
ch■t
c■ng
l■■ng
■■ng
vàbình
ki■mch■n
ti■n là
online.
website ki■m ti■n online hi■u qu■ và uy tín nh■t.


Bộ giáo dục và đào tạo
Trờng đại học nông nghiệp I - Hà nội

phạm văn khuông

nghiên cứu sự biến đổi một số chỉ tiêu lâm sàng,
phi lâm sàng, vi khuẩn học và thử nghiệm điều trị bệnh
viêm đờng hô hấp của chó nghiệp vụ

Luận văn thạc sĩ nông nghiệp

Chuyên ngành: Thó Y
M· sè: 60.62.50
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: TS. Ngun Văn Thanh

Hà nội - 2005


Lời cam đoan

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và cha hề đợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đÃ
đợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đà đợc chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả

Phạm Văn Khuông


Lời cảm ơn

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Ban Chủ nhiệm Khoa Sau đại

học, Ban Chủ nhiệm Khoa Chăn nuôi Thú y Trờng Đại học Nông nghiệp I - Hà
Nội đà tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn.
Tôi thành thật bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy hớng dẫn khoa học
TS. Nguyễn Văn Thanh đà tận tình hớng dẫn tôi trong quá trình nghiên cứu và
xây dựng luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể thầy cô giáo, cán bộ, công nhân viên
trong Khoa Chăn nuôi Thú y, Bộ môn Ngoại - Sản, Bệnh viện Thú y, Bộ m«n Vi
sinh vËt - Trun nhiƠm - BƯnh lý cïng toàn thể bạn bè đồng nghiệp đà giúp đỡ,
động viên khuyến khích tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc, tập thể cán bộ công nhân viên
Trung tâm nghiên cứu Chó nghiệp vụ Trờng Đại học Nông nghiệp I và nhân dân
vùng phụ cận Hà nội đà tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong thời gian
thực hiện luận văn.
Nhân dịp này cho phép tôi đợc gửi lời biết ơn sâu sắc nhất tới gia đình đÃ
tận tình giúp đỡ tôi vợt qua mọi khó khăn để hoàn thành luận văn.
Hà nội, tháng 09 năm 2005
Phạm Văn Khuông


Mục lục
Trang
1. Mở đầu

1

1.1. Đặt vấn đề

1

1.2. Mục đích nghiên cøu

2

2. Tỉng quan tµi liƯu

3

2.1. Mét sè t− liƯu vỊ loµi chã

3

2.1.1. Ngn gèc cđa loµi chã

3

2.1.2. Mét sè gièng chó đang đợc nuôi ở Việt Nam

4

2.2. Một số hiểu biết về bệnh viêm đờng hô hấp của loài chó

8

2.2.1. Cấu tạo chức năng của hệ hô hấp

8

2.2.1.1. Cấu tạo hệ hô hấp

8

2.2.1.2. Chức năng sinh lý và chức năng bảo vệ của bộ máy hô hấp

8

2.2.2. Một số quá trình bệnh lý thờng gặp ở hệ hô hấp

11

2.2.2.1. Sơ lợc tình hình bệnh hô hấp ở chó

11

2.2.2.2.Nguyên nhân gây bệnh đờng hô hấp

11

2.2.3. Một số chỉ tiêu phi lâm sàng

16

2.2.4. Một số bệnh viêm đờng hô hấp do vi khuẩn thờng gặp ở chó

17

2.2.4.1. Bệnh viêm mũi

17

2.2.4.2. Bệnh viêm thanh quản cấp

18

2.2.4.3. Bệnh viêm phế quản

19

2.2.4.4. Bệnh phế quản phÕ viªm

20

2.2.4.5. BƯnh viªm phỉi hãa mđ

20

2.2.4.6. BƯnh viªm phỉi truyền nhiễm

21

2.2.4.7. Bệnh viêm màng phổi (tích nớc)

21


2.2.5. Một số vi khuẩn thờng gặp trong đờng hô hấp của chó

22

2.2.5.1. Nhóm vi khuẩn cố định

23

2.2.5.2. Nhóm vi khuẩn không cố định

27

2.2.6. Hiện tợng kháng thuốc ở vi khuẩn

29

2.2.6.1. Khái niệm

29

2.2. 6. 2. Phân loại hiện tợng kháng thuốc

29

2.2.6.3. Cơ chế kháng thuốc của vi khuẩn

30

3. Đối tợng, địa điểm, nguyên liệu, nội dung và phơng pháp nghiên cứu

32

3.1. Đối tợng nghiên cứu

32

3.2. Địa điểm nghiên cứu

32

3.3. Nguyên liệu

32

3.3.1. Các môi trờng nuôi cấy và phân lập vi khuẩn

32

3.3.2. Thuốc kháng sinh dùng để thử độ mẫn cảm của vi khuẩn

33

3.3.3. Dung dịch và dụng cụ thí nghiệm

35

3.4. Nội dung nghiên cứu

35

3.5. Phơng pháp nghiên cứu

36

3.5.1. Quan sát tổng thể

36

3.5.2. Phơng pháp kiểm tra các chỉ tiêu lâm sàng của chó nghiệp vụ bị bệnh
viêm đờng hô hấp

36

3.5.3. Khảo sát tỷ lệ mắc bệnh và mắc theo lứa tuổi của chó nghiệp vụ
bằng phơng pháp điều tra

36

3.5.4. Phơng pháp lấy mẫu, xác định số loại vi khuẩn và phân lập vi khuẩn

37

3.5.4.1. Lấy mẫu và xử lý mẫu

37

3.5.4.2. Nuôi cấy và phân lập vi khuẩn

38

3.5.5. Xác định độ mẫn cảm của vi khuẩn phân lập đợc với các thuốc

40

hoá học trị liệu bằng cách làm kháng sinh đồ:

3.5.6. Các chỉ tiêu phi lâm sàng

40

3.6. Lập phác đồ thử nghiệm điều trị

40

3.7. Phơng pháp xử lý số liệu

40

4. Kết quả và thảo luận

41

4.1. Khảo sát tỷ lệ mắc bệnh viêm đờng hô hấp ở đàn chó nghiệp vụ

41

4.2. Theo dõi sự biến đổi một số chỉ tiêu lâm sàng ở chó nghiệp vụ mắc bệnh
viêm đờng hô hấp

44

4.3. Kết quả phân lập vi khuẩn trong dịch mũi chó bị bệnh viêm đờng hô hấp 56
4.4. Kết quả kiểm tra độ mẫn cảm của vi khuẩn với các thuốc hoá học trị liệu 62
4.5 Kết quả xác định một số chỉ tiêu máu

79

4.6. Kết quả thử nghiệm điều trị bệnh viêm đờng hô hấp trên đàn
chó nghiệp vụ

90

5. Kết luận và đề nghị

96

5.1. Kết luận

96

5.2. Đề nghị

97

Tài liệu tham kh¶o

98

Phơ lơc

103


Danh mục các chữ viết tắt và kí hiệu
AMO :

CHL :
COL :
CO-TY:
DOX :
ERY :
GEN :
KAN :
NIT :
PEL :
POL :
RIF :
STR :
TET :
TIA :

MC
d.t

:
:

Amoxycillin
Chloramphenicol
Colistin
Coli-Tylo
Doxycolison-F
Erythromycin
Gentamycin
Kanatialin
Nitrofuran

Penicilin
Polymycin B
Rifamycin
Streptomycin
Tetracilin
Tiamulin
MÉn c¶m
dÉn theo


Danh mục các bảng
Số thứ tự

Tên bảng

Bảng 4.1.

Kết quả khảo sát tỷ lệ mắc bệnh viêm đờng hô hấp trên
đàn chó nghiệp vụ.

Bảng 4.2.

57

Thành phần, tỷ lệ các loại vi khn cã trong dÞch mịi cđa
chã nghiƯp vơ bÞ bƯnh viêm đờng hô hấp thể mạn tính

Bảng 4.7.

51

Thành phần, tỷ lệ các loại vi khuẩn có trong dịch mũi của
chó nghiệp vụ bị bệnh viêm đờng hô hấp thể cấp tính

Bảng 4.6.

49

Thân nhiệt, tần số hô hấp và tần số mạch đập của chó
nghiệp vụ mắc bệnh viêm đờng hô hấp thể mạn tính

Bảng 4.5.

47

Thân nhiệt, tần số hô hấp và tần số mạch đập của chó
nghiệp vụ mắc bệnh viêm đờng hô hấp cấp tính

Bảng 4.4.

41

Thân nhiệt, tần số hô hấp và tần số tim mạch đập của chó
nghiệp vụ ở trạng thái bình thờng

Bảng 4.3.

Trang

59

Kết qủa kiểm tra độ mẫn cảm của các vi khuẩn phân lập
đợc từ dịch mũi chó bị bệnh viêm đờng hô hấp thể cấp
tính với các thuốc hoá học trị liệu

63

Bảng 4.8. Kết qủa kiểm tra độ mẫn cảm của các vi khuẩn phân lập
đợc từ dịch mũi chó bị bệnh viêm đờng hô hấp thể mạn
tính với các thuốc hoá học trị liƯu

67

B¶ng 4.9. KÕt qu¶ kiĨm tra tÝnh mÉn c¶m cđa các vi khuẩn phân lập
đợc từ dịch khí quản, phổi, hạch hàm của chó nghiệp vụ bị
bệnh viêm đờng hô hấp với thuốc hoá học trị liệu
Bảng 4.10.

77

Số lợng, thể tích, nồng độ và hàm lợng Hb trung bình của
hồng cầu ở chó bình thờng và chó bị bệnh viêm ®−êng h« hÊp

82


Bảng 4.11.

Số lợng bạch cầu, tỷ lệ bạch cầu đơn nhân lớn, bạch cầu
có hạt của chó khoẻ và chó bị bệnh viêm đờng hô hấp

Bảng 4.12.

87

Kết quả thử nghiệm điều trị bệnh viêm đờng hô hấp
trên đàn chó nghiệp vô.

92


Danh mục các hình
Số thứ tự

Tựa đề của minh hoạ

Biểu đồ 1

Tỷ lệ mắc bệnh viêm đờng hô hấp trên đàn chó
nghiệp vụ.

Biểu đồ 2

54

Tần số tim đập của chó nghiệp vụ ở trạng thái bình
thờng và khi bị bệnh

Biểu đồ 5

53

Tần số hô hấp của chó nghiệp vụ ở trạng thái bình
thờng và khi bị bệnh

Biểu đồ 4

43

Thân nhiệt của chó nghiệp vụ ở trạng thái bình thờng
và khi bị bệnh

Biểu đồ 3

Trang

55

Thành phần, tỷ lệ các loại vi khn cã trong dÞch mịi
cđa chã nghiƯp vơ bÞ bƯnh viêm đờng hô hấp thể cấp,
mạn tính

Biểu đồ 6a

61

Độ mẫn cảm của Streptococus và Staphylococcus với
các thuốc kháng sinh

70

Biểu đồ 6b Độ mẫn cảm của Salmonella và Pasteurella với các
thuốc kháng sinh
Biểu đồ 6c

71

Độ mẫn cảm của E.coli và Diplococcus với các thuốc
kháng sinh

72

Biểu đồ 7 Tính mẫn cảm của các vi khuẩn phân lập đợc từ dịch
khí quản, phổi, hạch hàm của chó nghiệp vụ bị bệnh

78

viêm đờng hô hấp với thuốc hoá học trị liệu
Biểu đồ 8a

Số lợng hồng cầu của chó ở trạng thái bình thờng và
khi bị bệnh

Biểu đồ 8b Nồng độ Hb trung bình trong hồng cầu của chó ở trạng

83


thái bình thờng và khi bị bệnh
Biểu đồ 9a

84

Số lợng bạch cầu của chó ở trạng thái bình thờng và
khi bị bệnh

88

Biểu đồ 9b Tỷ lệ bạch cầu có hạt của chó ở trạng thái bình thờng
và khi bị bệnh

89

Biểu đồ 10 Kết quả thử nghiệm điều trị bệnh viêm đờng hô hấp
trên đàn chó nghiệp vụ.

95


1. Mở đầu
1.1. Đặt Vấn Đề

Chó là loài động vật thông minh, gần gũi và là ngời bạn trung thành nhất
của con ngời. Bằng những phẩm chất tinh khôn, mũi thính và chung thành với
chủ, loài chó đà chiếm đợc vị trí quan trọng trong đời sống của con ngời. Với
mục đích phục vụ nhu cầu cuộc sống của mình, con ngời đà không ngừng tác
động vào loài chó làm cho chúng ngày càng tăng trởng về số lợng và phong
phú về chủng loại. Những con chó sau khi đợc huấn luyện thực hiện đợc những
nhiệm vụ mà con ngời giao phó thì đợc gọi là chó nghiệp vụ. Chó nghiệp vụ
đợc sử dụng vào nhiều lĩnh vực bảo vệ, chăn nuôi gia súc, săn bắt chuột bảo vệ

mùa màng, đánh hơi phát hiện gia súc cái động dục, truy tìm tội phạm, phát hiện
ma tuý, chó phòng chống lâm tặcTrong những năm gần đây cùng với sự phát
triển của xà hội, sự tăng trởng về kinh tế, phong trào nuôi chó nghiệp vụ phục
vụ an ninh quốc phòng cũng nh đáp ứng nhu cầu của xà hội nói chung đang
phát triển mạnh mẽ. Hiện nay ở Việt Nam có rÊt nhiỊu gièng chã q hiÕm nh−:
Chã Phó qc, chã mÌo…nhiỊu gièng chã nhËp néi nh−: Rottweiler, BÐc giª,
Setter, Mastif, Great daneTuy nhiên hiện nay một trong những vấn đề khó khăn
làm ảnh hởng đến hiệu quả công tác nuôi dỡng, huấn luyện và sử dụng chó
nghiệp vụ đó là bệnh viêm đờng hô hấp của chó. Bệnh viêm đờng hô hấp của
chó không những làm giảm tỷ lệ nuôi sống mà điều quan trọng nữa là nó làm tổn
thơng cơ quan khứu giác một trong những cơ quan quan trọng nhất của chó
nghiệp vụ, làm giảm hiệu quả làm việc đặc biệt làm mất khả năng đánh hơi của
chó nghiệp vụ.
Chính các vấn đề nêu trên cho thấy: Việc nghiên cứu tìm ra nguyên nhân
và các biện pháp phòng và trị bệnh viêm đờng hô hấp của chó nghiệp vụ là việc
làm cần thiết. Với mục đích góp phần làm giảm thiệt hại do bệnh viêm đờng hô


hấp gây ra ở đàn chó nghiệp vụ đồng thời bổ sung vào các tài liệu nghiên cứu về
chó nghiệp vụ chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
Nghiên cứu sự biến đổi một số chỉ tiêu lâm sàng, phi lâm sàng, vi khuẩn
học và thử nghiệm điều trị bệnh viêm đờng hô hấp của chó nghiệp vụ.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Xác định đợc sự thay đổi về một số chỉ tiêu lâm sàng, phi lâm sàng, vi
khuẩn học của chó bị bệnh viêm đờng hô hấp.
- Đa ra đợc biện pháp phòng và trị bệnh viêm đờng hô hấp của chó
nhằm ứng dụng hiệu quả trong sản xuÊt.


2. Tỉng quan tµi liƯu

2.1. Mét sè t− liƯu vỊ loài chó

2.1.1. Nguồn gốc của loài chó
Chó đợc xếp vào ngành có xơng sống (Vertebrata), lớp có vú
(Classmammalia), bộ ăn thÞt (Order carnivora), hä canidae (Famly canidea),
gièng canis (Genus canis), loài chó (Canis familiaris). Trong giống canis có thể
gặp một số loài.
Theo Hart (1995), chó nuôi (Canis familiaris) là loài có vú đợc biết có đa
dạng nhất về ngoại hình và có khác biệt về độ lớn hết sức cách biệt từ chó tí hon
Chihuahua chỉ một vài kg đến giống chó khổng lồ là Great Dane có thể đạt 60
kg. Sự khác nhau về tính khí và sinh lý cũng rất đáng kể. Theo Darwin, tính đa
dạng cao ở chó có thể do có nhiều hơn một loài. Lịch sử tiến hoá của chó và sự
quan hệ của nó với những loài ăn thịt khác có thể xác định bằng cách nghiên cứu
từ di truyền phân tử. Những số liệu từ di truyền sinh học cho rằng chó đợc thn
d−ìng tõ chã sãi (Carnis lupus) qua nhiỊu thêi kú, bắt đầu từ khoảng 100.000
năm nay, [d.t 6].
Những họ loài ăn thịt (Canisvorre) có nguồn gốc cách đây khoảng hơn 40
50 triệu năm (Flynn and Galiano, 1982). Họ chó (Canid) thuộc những dòng,
giống cổ xa với tất cả 36 loài đang tồn tại đều có quan hệ rất gần, dùa trªn d·y
AND cđa ti thĨ (mitochondrial) ng−êi ta cã thể phân ra thành 3 nhóm trong họ
Canidae, bao gồm họ chó giống nh Cáo đỏ (Rex fox - like canid), Cáo Nam Mỹ
(South American fox) và Chó giống sói (Wolf - life canids) bao gåm Chã nhµ
(Dometic dog), [d.t 6].
Nguồn gốc các vật nuôi ít đợc ghi nhận đầy đủ. Nguồn gốc về số lợng,
thời điểm, địa lý, những sự kiện có liên hệ có thể rất khó xác định về mặt khảo cổ
học. Vấn đề này càng rõ hơn đối với sự thuần dỡng loài chó mà nó đợc cho là


có nguồn gốc xuất phát từ hai hớng, một là đơn thuần từ sói xám (Gray wofl),
khuynh hớng khác cho là cả sói xám và còn thêm golden jackal (Olsen, 1985).

Do đó tính đa dạng di truyền chó hết sức phong phó.
Cã rÊt nhiỊu tranh ln vỊ viƯc thn d−ìng chó nhà về phơng diện nơi
chốn cũng nh thời điểm dợc thuần dỡng. Những ghi nhận về khảo cổ học cho
thấy rằng chó đợc thuần dỡng đầu tiên ở Trung Đông khoảng 12.000 đến
14.000 năm trớc. Tuy vậy ngời ta vẫn tìm thấy những hài cốt chó rất xa xa ở
Châu Mỹ cũng nh Châu á, (d.t [6]).
Trần Bá Hoành, 1979 [11] cho rằng trên thế giới có khoảng 350 giống chó.
2.1.2. Một số giống chó đang đợc nuôi ở Việt Nam
2.1.2.1. German shapher (Chó Béc giê)
- Nguồn gốc: Đức
- Loại lông: dài, ngắn.
- Màu lông: có rất nhiều màu
- Trọng lợng: 34-43kg
- Chiều cao: 57-62cm
- Mục đích sử dụng: bảo vệ, đánh hơi
- Bản tính: rất thân thiện con ng−êi, dƠ lµm quen.
2.1.2.2. Chã Phó Qc
- Ngn gèc: miỊn đông Thái Lan
- Loại lông: ngắn dày và sát thân
- Màu lông: có rất nhiều màu
- Trọng lợng: 15kg
- Chiều cao: 45 - 48cm
- Mục đích sử dụng: săn thú, giữ nhà
- Bản tính: thân thiện với chủ, rất dễ lµm quen.


2.1.2.3. Chihuahua
- Nguồn gốc: Mexico
- Loại lông: mợt, dài.
- Màu lông: sữa, xanh xám

- Trọng lợng: 0,9 2,7kg
- Chiều cao: 15 - 23cm
- Mục đích sử dụng: làm chó cảnh
- Bản tính: trung thành, sợ lạnh, kém ăn.
2.1.2.4. Dachsund
- Nguồn gốc: Đức
- Loại lông: mềm
- Màu lông: đen hay hổ phách
- Trọng lợng: 8,2kg
- Chiều cao: 12,5 23cm
- Mục đích sử dụng: chó săn
- Bản tính: trung hành.
2.1.2.5. Pekingese (Chã xï lïn B¾c Kinh)
- Nguån gèc: Trung Quèc
- Loại lông: xù, dài
- Màu lông: đa sắc
- Trọng lợng: 5kg
- ChiỊu cao: 15 - 23 cm
- Mơc ®Ých sư dụng: chó cảnh, chó đồng hành.
- Bản tính: dễ mến, cứng đầu.


2.1.2.6. Boxer
- Nguồn gốc: Đức
- Loại lông: ngắn
- Màu lông: trắng sẫm
- Trọng lợng: 30kg
- Chiều cao: 58,5 61cm
- Mục đích sử dụng: giữ nhà
- Bản tính: xốc vác đa cảm.

2.1.2.7. Dalmatian
- Nguồn gốc: Nam T (cũ)
- Loại lông: ngắn
- Màu lông: trắng đen lốm đốm
- Trọng lợng: 25kg
- ChiỊu cao: 58,5 – 61cm
- Mơc ®Ých sư dơng: dïng làm chó cảnh.
- Bản tính: rất tình cảm, thân thiện với con ngời.
2.1.2.8. Irish-Setter
- Nguồn gốc: Ireland
- Loại lông: dài, mợt
- Màu lông: hạt dẻ nâu
- Trọng lợng: 18,2 – 25kg
- ChiỊu cao: 53,5 - 61cm
- Mơc ®Ých sư dụng: chó săn, chó thể thao, chó cảnh.
- Bản tính: dễ gần, hiền lành.


2.1.2.9. Dobermann (Doberman Pinscher)
- Nguồn gốc: Đức
- Loại lông: ngắn
- Màu lông: đen, nâu, hung
- Trọng lợng: 30- 36kg
- Chiều cao: 68,5cm
- Mục đích sử dụng: giữ nhà, làm việc
- Bản tính: rất hung hăng nếu cha đợc huấn luyện.
2.1.2.10. Rottweiler
- Nguồn gốc: Đức
- Loại lông: ngắn
- Màu lông: đen vàng, nâu

- Trọng lợng: 50kg
- Chiều cao: 63,5 68,5cm
- Mục đích sử dụng: bảo vệ, giữ nhà
- Bản tính: trung thành với gia đình, thân thiện với trẻ con.
2.1.2.11. Great Dane
- Nguồn gốc: Đức
- Loại lông: ngắn
- Màu lông: đa sắc
- Trọng lợng: 54,4kg
- Chiều cao: 76cm
- Mục đích sử dụng: làm việc lao động, bảo vệ
- Bản tính: hơi vụng về, bản chất hiền lành


2.2. Một số hiểu biết về bệnh viêm đờng hô hấp của loài chó

2.2.1. Cấu tạo chức năng của hệ hô hấp
2.2.1.1. Cấu tạo hệ hô hấp
+ Xoang mũi là phần đầu của đờng hô hấp, gồm 2 xoang nằm 2 bên bức
sụn ngăn cách giữa mũi. Đầu trớc thông ra ngoài bởi lỗ mũi. Đầu sau thông với
yết hầu. Xoang mũi nằm trên và cách xoang miệng bởi vòm khẩu cái. Trong
xoang mũi có các đôi xơng ống cuộn có tác dụng làm tăng diện tích tiếp xúc với
không khí. Niêm mạc mũi chia làm 2 vùng: Vùng hô hấp chứa nhiều mao mạch
và tuyến nhày, nằm ở phía trớc. Vùng khứu giác ở phía sau nhẵn và hẹp, chứa
nhiều tế bào khứu giác.
+ Thanh quản là một xoang ngắn nằm giữa yết hầu và khí quản, dới xơng
thiệt cốt, gồm có một cốt sụn và các cơ niêm mạc thanh quản có nhiều vết sần sùi là
nơi chứa nhiều tuyến nhờn có tác dụng giữ lại các bụi bặm trong không khí và đẩy
ra ngoài nhờ sự vận động của lớp tế bào tiêm mao trên niêm mạc mũi.
+ Khí quản là ống dẫn không khí từ thanh quản đến rốn phổi, gồm nhiều

vòng sụn kế tiếp nhau. Đến rốn phổi khí quản chia thành 2 phế quản. Các nhánh
phế quản nhỏ lại chia thành những ống nhỏ hơn gọi là ống phế bào. Tận cùng
những phân nhánh của ống phế bào đợc nối với phế bào thành phế nang. Nhiều
phế nang tạo thành lá phổi.
2.2.1.2. Chức năng sinh lý và chức năng bảo vệ của bộ máy hô hấp
Tất cả các cơ thể sống đều hô hấp. Đối với động vật, nhu cầu về không khí
cần thiết và cao hơn cả nhu cầu về thức ăn. Con chó có thể nhịn ăn đợc 3 tuần,
nhịn uống đợc 3 ngày nhng chỉ nhịn thở đợc 3 phút.
Cơ quan hô hấp là bộ phận quan trọng nhất đối với mỗi cơ thể sống. Đảm
nhiệm chức năng dẫn oxy từ ngoài vào tiếp xúc trực tiếp với máu. Sự tiếp xúc này
không phải là sự gặp nhau đơn giản. Do cơ quan hô hấp có cấu tạo thích nghi cho


sự chọn lọc nên không khí trớc khi vào máu sẽ đợc lọc sạch, sởi ấm, tẩm ớt.
Bên cạnh đó, cơ quan hô hấp còn có tác dụng điều hòa thân nhiệt.
Quá trình trao đổi khí giữa máu và không khí đợc diễn ra ở phế bào. Mỗi
lần thở, một phần trong tổng số thể tích khí phế nang đợc thay đổi.
Cơ quan hô hấp đặc biệt là đờng hô hấp trên là nơi tiếp xúc trực tiếp với
không khí, với các tác nhân gây ô nhiễm (vi khuẩn, bụi, khí H2S, NH3, CO,....).
Khi cơ thể thực hiện động tác hít vào, đặc biệt chó thờng hay đánh hơi, hít, các
tác nhân gây hại sẽ theo không khí vào bộ máy hô hấp. Dới tác dụng của dịch
nhờn trên niêm mạc đờng hô hấp chúng đợc giữ lại và tống ra ngoài bằng tác
nhân đại cơ giới và tiểu cơ giới.
Tác nhân đại cơ giới dựa vào phản xạ hắt hơi và ho, mỗi lần ho tống ra
ngoài không khí 10.000 20.000 vi khuẩn. Tác động tiểu cơ giới đợc thực hiện
bằng hoạt động của các chất nhầy và các nhung mao. Các bộ phận của đờng hô
hấp đợc bao bọc bởi một lớp niêm mạc có chứa các tuyến bài tiết chất nhầy.
Chất nhầy và nhung mao giữ lại những mảnh nhỏ đà theo không khí hít vào,
không cho chúng vào sâu trong phổi và chuyển chúng ra ngoài. Những rung động
của nhung mao sẽ chuyển về hầu miệng các chất nhầy và các mảnh nhỏ đà hít

phải với tốc độ 4-15 mm/phút. Tuỳ theo vị trí trên bộ máy hô hấp mà sự vận
chuyển và loại trừ kết thúc bằng phản xạ nuốt hay ho ra ngoài.
Ngoài ra bộ máy hô hấp còn đợc bảo vệ bằng phản ứng miễn dịch đặc
hiệu và miễn dịch không đặc hiệu. Miễn dịch đặc hiệu: thông qua dịch thể can
thiệp b»ng c¸c kh¸ng thĨ, kh¸ng thĨ IgA cđa c¸c chÊt bài tiết cục bộ, kháng thể
IgM và IgG của máu trên bề mặt đờng hô hấp. Miễn dịch không đặc hiệu: các tế
bào thực bào tiết ra các enzym nh lizozim, đảm bảo tiết dịch các vi khuẩn.
Những vật thể lạ họăc các vi khuẩn nếu qua đợc hàng rào bảo vệ các niêm mạc
sẽ bị tiêu diệt bởi các đại thực bào. Ngoài các enzym ra, các chất intecferon do


các tế bào của bộ máy hô hấp sản sinh hoặc do máu tuần hoàn đa lại làm tăng
sức đề kháng của cơ thể với tác nhân gây bệnh. Cuối cùng, chất bổ thể của huyết
thanh có thể làm tăng cờng chức năng bảo hộ chống nhiễm trùng của bộ máy hô
hấp (Vũ Triệu An, 1978 [1]).
Phơng thức hô hấp
Gia súc khỏe mạnh bình thờng hô hấp nhờ cơ hoành và cơ gian sờn gọi
là phơng thức hô hấp ngực bụng. Trong trờng hợp gia súc có chửa, bị viêm ruột
dạ dày, ... gia súc hô hấp bằng phơng thức hô hấp ngực. Phơng thức hô hấp
bụng do tác dụng của cơ hoành là chủ yếu chỉ gặp ở gia súc mắc bệnh về tim,
phổi, hoặc xoang ngực bị tổn thơng, gia súc thở bằng phơng thức bụng là chủ
yếu (Hồ Văn Nam, Nguyễn Thị Đào Nguyên, Phạm Ngọc Thạch, 1998) [15]. Vì
thế trong chẩn đoán lâm sàng việc quan sát phơng thức hô hấp cũng có tác dụng
nhất định.
Tần số hô hấp: là số lần thở/phút. Mỗi loài hoặc giống gia súc có một tần
số hô hấp nhất định. Tần số hô hấp có thể thay đổi, nó phụ thuộc vào nhiều yếu
tố khác nhau nh: cờng độ trao đổi chất, tuổi, tầm vóc, ... ở trạng thái sinh lý
bình thờng, gia súc đực thở chậm hơn gia súc cái, gia súc non có tần số hô hấp
cao vì cờng độ trao đổi mạnh hơn gia súc trởng thành vµ gia sóc giµ. Gia sóc
cã thĨ vãc bÐ, thë nhanh h¬n gia sóc cã thĨ vãc lín. Gia sóc nhập nội thở nhanh

hơn gia súc địa phơng. Trong cùng một năm, mùa hè nóng ẩm gia súc thở nhanh
hơn mùa đông lạnh và khô. Trong một ngày, buổi tra gia súc thở nhanh hơn ban
đêm. Khi gia súc làm việc nặng, hng phấn thì nhịp thở tăng hơn bình thờng.
ở trạng thái bệnh lý, tần số hô hấp thay đổi gọi là hô hấp bệnh lý. Tần số
hô hấp giảm gặp trong các bệnh làm hẹp diện tích và thể tích của phổi, bệnh làm
mất đàn hồi của phổi nh phổi khí thũng, bệnh làm hạn chế phổi hoạt động hô
hấp nh đầy hơi ruột.


Giảm tần số hô hấp trong trờng hợp hẹp thanh khí quản, các trờng hợp
ức chế thần kinh nặng nh: U nÃo, viêm nÃo, chảy máu nÃo, bại liệt sau khi đẻ,
các trờng hợp sắp đẻ, khi bị lạnh, khi năng lợng dự trữ trong cơ thể bị hao
mòn...
Tần số hô hấp tăng khi bị bệnh viêm phổi, rối loạn hoạt động của các
cơ hô hấp, khi hẹp các đờng dÉn khÝ (phï nỊ vµ cã khèi u ë phÕ quản), khi
nhiệt độ cơ thể tăng.
Tần số hô hấp tăng gặp trong các trờng hợp: gia súc bị bệnh truyền nhiễm
cấp tính, ký sinh trùng, thiếu máu nặng, bệnh ở cơ tim và cơ năng tim làm tuần
hoàn rối loạn. Ngoài ra còn do bệnh ở hệ thần kinh, lúc quá đau đớn.
(Nguyễn Xuân Tịnh, Tiết Hồng Ngân, Nguyễn Bá Mùi, Lê Mộng Loan, 1996
[24]).
2.2.2. Một số quá trình bệnh lý thờng gặp ở hệ hô hấp
2.2.2.1. Sơ lợc tình hình bệnh hô hấp ở chó
Bệnh hô hấp của gia súc nói chung và của loài chó nói riêng là một bệnh
khá phổ biến và nghiêm trọng. Bệnh thờng phát ra vào tất cả các tháng trong
năm, nhiều nhất là vào thời điểm giao mùa thu - đông, thời tiết chuyển lạnh đột
ngột. Gia súc phải hoạt động tối đa cộng với việc vệ sinh, chăm sóc nuôi dỡng
kém, làm giảm sức đề kháng của cơ thể chúng. Đây là điều kiện thuận lợi cho
bệnh viêm đờng hô hấp phát sinh và phát triển. Bên cạnh đó, việc phòng và điều
trị cha đem lại kết quả cao nên hàng năm tỷ lệ chó chết do bệnh viêm đờng hô

hấp rất cao, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Theo Boiton A.M, Cloud P and Heap P
(1985) [30], th× tỉn thÊt do bệnh đờng hô hấp giao động tơng đối giữa các gia
súc và các mùa. Sự tổn thất theo mùa do bệnh viêm phổi gây ra là hơn 30%.


2.2.2.2.Nguyên nhân gây bệnh đờng hô hấp
Có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh đờng hô hấp. Các nguyên nhân đó
ảnh hởng và tác động qua lại lẫn nhau. Gia súc sống trong một môi trờng nhất
định, đờng hô hấp lại thờng xuyên tiếp xúc với môi trờng bên ngoài, do đó
khi điều kiện môi trờng sống thay đổi sẽ ảnh hởng trực tiếp đến bộ máy hô
hấp, làm giảm sức đề kháng của cơ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi sinh vật
khác xâm nhập và gây bệnh. Nguyên nhân gây bệnh đờng hô hấp là đa yếu tố
(sự truyền nhiễm, môi trờng, sự quản lý, di truyền, thĨ chÊt gia sóc...)
+ Sù th«ng giã
Trong chng nu«i do hoạt động hô hấp nên hàm lợng CO2 cao và O2
thờng giảm. Đồng thời quá trình bài tiết của gia súc làm xuất hiện một số khí
độc nh: NH3, H2S, CO, CH4, Đây là những khí chỉ thị ô nhiễm môi trờng
không khí chuồng nuôi. Sự tồn tại các chất khí này trong chuồng nuôi do kém
thông thoáng là nguyên nhân rất lớn gây bệnh hô hấp. Trong không khí, hàm
lợng NH3 cao sẽ ảnh hởng đến sức khỏe gia súc, làm tăng khả năng mắc bệnh
hô hấp lên gấp bội lần. Hàm lợng NH3 tập trung từ 50 - 100ppm ảnh hởng rõ
nét đến chức năng chung của cơ thể: gây co thắt phế quản, phế nang làm hẹp
lòng khí quản, phế quản, trúng độc thần kinh. Bình thờng trong chuồng nuôi
hàm lợng NH3 cho phép khoảng 0,026ml/l không khí. Đặc biệt vào mùa hè do
độ ẩm cao, nhiệt độ môi trờng cao, sự thông gió kém làm cho tình hình bệnh
càng trở nên trầm trọng (Phạm Ngọc Thạch, 2004) [22].
Để tránh ô nhiễm không khí hàng loạt và duy trì độ ẩm vừa phải thì ở trại
chăn nuôi phải chú ý đến vấn đề thông gió. Diện tích cho mỗi gia súc càng thấp
thì sự trao đổi khí càng tăng. Trong điều kiện chăn nuôi ở Việt Nam hiện tại vấn
đề này cha đợc quan tâm và đầu t đúng mức, chuồng trại vẫn còn tạm bợ

không đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh nên hàng năm số lợng gia súc bị bệnh hô hấp


do vấn đề không khí gây ra rất lớn. Bình thờng khi số lợng nuôi nhốt gấp đôi
thì tỷ lệ thông gió gấp 10 để duy trì sự sạch sẽ trong không khí (Wathes C.M,
1993)[47].
Hệ thống thông gió làm cho không khí trong phòng trộn lẫn với không khí
sạch. Sự hoà trộn khí góp phần vào việc lan rộng các mầm bệnh lây qua đờng hô
hấp. Đây cũng là một nguyên nhân làm bệnh hô hấp lan rộng. Theo Hunneman
W.A, Voets M.T, School A.C.M and Verlogen F.A.P (1986) [38] cho biết: Bệnh
hô hấp có thể đợc kiểm soát tốt hơn trong nhà dới áp suất thông gió, không khí
ô nhiễm bị đẩy ra và đợc thay bằng không khí sạch.
+ Khí hậu
Khí hậu có ảnh hởng rất rõ nét đến sức sống, sự phân bố và sức đề kháng
của gia súc. Đồng thời quyết định sự tồn tại, phát triển của các hệ vi sinh vật cho
nên khí hậu cũng là một tác nhân lớn gây bệnh hô hấp cho gia súc đặc biệt là gia
súc non. Bille N, Larsen J.L, Svendsen J and Niensel N.C (1975) [29], t×m thÊy
nguy cơ mắc bệnh viêm phổi của lợn sữa ở các tháng mùa đông cao hơn nhiều so
với các tháng mùa hè. Theo dữ liệu của các lò mổ ở Đan Mạch cho thấy: sự phổ
biến tối đa của bệnh viêm màng phổi trong mùa hè cao hơn 25% so với mức tối
thiểu xảy ra trong mùa đông. Sự phổ biến tối đa của bệnh viêm đờng hô hấp trên
xảy ra ë mïa thu cao h¬n 75% so víi møc tèi thiểu xảy ra ở mùa xuân.
Mức độ trao đổi khí cao thờng tạo ra lợng nớc cục bộ và gây lạnh cho
súc vật, sự rét đột ngột do nớc gây ra dẫn đến sự nhiễm trùng hô hấp.
Theo Kelley K.W (1980) [40] nớc lạnh (nớc trong cơ thể) và sự chênh
lệch về nhiệt độ giữa cơ thể và môi trờng hạn chế khả năng miễn dịch của cơ thể,
do đó làm tăng khả năng mắc bệnh.
Sự tập trung cao của hàm lợng Amoniac (NH3) trong không khí có thể ảnh
hởng rõ nét đến sức khoẻ gia súc, tăng khả năng mắc bệnh hô hấp lên gấp bội.