Biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 4 5 TUOI

BÀI THUYẾT TRÌNH
THI GIÁO VIÊN MẦM NON DẠY GIỎI CẤP HUYỆN CHU KỲ 2019 – 2021
Biện pháp: “ Nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho trẻ
mẫu giáo 4 -5 tuổi ở trường Mầm non”
Họ và tên giáo viên: Nguyễn Thị Huyên
Dạy tại nhóm, lớp: 4TA3
Đơn vị: Trường mầm non Thanh Vân
1. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là điều vô cùng cần thiết, đặc biệt là kỹ
năng tự phục vụ. Việc rèn kỹ năng tự phục vụ đóng vai trị quan trọng cho q trình
phát triển của trẻ. Xuất phát từ thực tế lớp mẫu giáo 4 tuổi tôi dạy, là độ tuổi mới từ
mẫu giáo bé lên vì vậy các kĩ năng tự phục vụ của trẻ còn hạn chế. Trẻ thường thụ
động trong hành vi, ỷ lại phụ thuộc ngay từ trong suy nghĩ và tìm sự giúp đỡ của người
lớn, cơ giáo, trẻ chưa có nhiều kĩ năng trong một số việc đơn giản để tự phục vụ bản
thân.
Thực tế hiện nay trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống phát triển hiện đại qua các thiết bị
điện tử như: điện thoại thơng minh, máy tính, ipad, tivi… trẻ được sống trong môi
trường quá bao bọc, bố mẹ chăm con từng li từng tí khiến trẻ quen dựa dẫm, khơng có
tính tự lập, ích kỷ. Vấn đề về kỹ năng tự phục vụ không được quan tâm. Chính những
việc làm đó của người lớn đã vơ tình làm mất dần đi những kỹ năng cơ bản của một
đứa trẻ.
Một số phụ huynh cho rằng cứ lo cho con đầy đủ, chiều chuộng theo ý thích của
con, cịn việc dạy dỗ thì phó mặc cho giáo viên. Mặc dù rất quan tâm đến con nhưng đa
số phụ huynh là cơng nhân nên ít có thời gian giành cho con, phần lớn đều nhờ ơng bà,
vì vậy việc thống nhất quan điểm, biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ giữa giáo viên và
phụ huynh cịn gặp nhiều khó khăn.
Và tất cả những điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành nhân cách
của trẻ. Dạy cho trẻ biết những kĩ năng tự phục vụ là giúp trẻ ý thức được bản thân, trẻ
sẽ sống có trách nhiệm hơn với chính bản thân mình và những người xung quanh.
Xuất phát từ những vấn đề đó, tơi đã lựa chọn và tìm những biện pháp làm sao để
trẻ có thói quen tự lập, tự phục vụ, đặc biệt ở lứa tuổi mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi mà tôi

đang trực tiếp giảng dạy.Và tôi đã lựa chọn “Biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục
kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 4 – 5TA3 ở trường mầm non Thanh Vân,
huyện Hiệp Hịa”
2. MỤC ĐÍCH CỦA BIỆN PHÁP
Nhằm góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ
mẫu giáo 4 – 5 tuổi tại lớp và hình thành cho trẻ những kĩ năng tự phục vụ cần thiết
trong cuộc sống.
3. NỘI DUNG CỦA BIỆN PHÁP
Biện pháp 1: Khảo sát và lập kế hoạch thực hiện rèn các kĩ năng tự phục vụ
cho trẻ
Đối với lứa tuổi 4 – 5 tuổi: nhận thức, kĩ năng của trẻ cịn hạn chế vì vậy để trẻ dễ
hiểu, dễ đánh giá kết quả ở trẻ, ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát trên
chính trẻ của lớp mình.
Bảng khảo sát đầu năm chưa áp dụng biện pháp
Số trẻ đạt

Nội dung khảo sát
Số trẻ

Tỷ lệ %

20/28

71,4%

16/28

57,1 %

22/28

78,5 %

18/28

64,2%

- Tự rửa tay, rửa mặt, vệ sinh cá nhân

17/28

60,7 %

- Tự xúc cơm ăn không rơi vãi

24/28

85,7 %

- Tự lấy cơm và cất bát sau khi ăn.
- Tự thu dọn bàn ghế cùng cô và các

20/28

71,4 %

17/28

60,7 %

20/28

71,4 %

23/28

82,1%

- Tự cất, đeo dép, đồ dùng
cá nhân đúng nơi quy định.
- Tự lấy, cất ghế đúng nơi quy định.
- Tự cầm ca lấy nước uống đúng kí
hiệu.
- Tự lấy và cất đồ chơi, đồ dùng học
tập

bạn.
- Tự cởi hoặc mặc quần áo khi nóng
hoặc lạnh.
- Tự lấy gối, cất gối khi đi ngủ đúng
tủ của mình


Sau khi khảo sát tôi bắt đầu xây dựng các kế hoạch, nội dung và lồng ghép vào
các hoạt động để dạy trẻ theo từng tháng, từng chủ đề với các kĩ năng như: Kĩ năng xếp
hàng, lấy cất ghế, để đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định, cách đi – cất giày dép, cách
cầm thìa bát tự xúc ăn, cách rửa tay, rửa mặt, tự vệ sinh cá nhân, cách cởi áo, gấp quần
áo.....

Ngoài việc thường xuyên nhắc nhở và dạy trẻ các kĩ năng tự phục vụ cơ bản. Tôi
đã chia đều các nội dung giáo dục và hướng dẫn trẻ các kĩ năng từ dễ đến khó, đơn
giản đến phức tạp. Động viên khích lệ những trẻ nhanh, quan tâm động viên những trẻ
còn chậm, yếu hơn so với các bạn. Đặc biệt tôi rất chú trọng rèn kĩ năng cho trẻ thông
qua các hoạt động hàng ngày của trẻ trên lớp. Từ đó vừa hình thành vừa củng cố các kĩ
năng cho trẻ.
Biện pháp 2: Cô làm gương cho trẻ
Hằng ngày trẻ đến lớp phần lớn thời gian trong ngày trẻ được học tập, sinh hoạt
cùng cơ. Vì vậy cơ có vai trị rất quan trọng trong việc hình thành những kĩ năng thói
quen, nề nếp cho trẻ. Cô luôn là người làm mẫu, thường xuyên quan sát theo dõi hướng
dẫn trẻ thực hiện các kĩ năng tự phục vụ và chỉnh sửa cho trẻ nếu trẻ chưa thực hiện
được.
Ví dụ:
- Trong giờ học khi dạy học xong cô cất gọn gàng đồ dùng của cô và hướng dẫn trẻ tự
xếp gọn gàng đồ dùng của trẻ vào đúng nơi quy định.
- Trước giờ ăn, cô rửa tay trước khi chia cơm và hướng dẫn làm mẫu cho trẻ cách tự
rửa tay, rửa mặt đúng theo các bước sạch sẽ trước khi ăn cơm
Hình thành cho trẻ thói quen, kĩ năng rửa tay khi tay bẩn, trước khi ăn, sau khi đi vệ
sinh.
Biện pháp 3: Xây dựng mơi trường lớp học an tồn để trẻ có thể thực hiện các
kĩ năng tự phục vụ
* Mơi trường bên trong lớp học
Mơi trường lớp học có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ, là nơi trẻ tiếp xúc
hàng ngày. Do đó tơi đã chủ động tìm tịi, làm và sưu tầm bổ sung thêm các đồ dùng
đồ chơi nguyên vật liệu mở. Đề xuất với ban giám hiệu trang bị bổ sung thêm đồ chơi
cho lớp. Giúp trẻ có nhiều cơ hội học tâp vui chơi.


Vì hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo. Tôi đã xây dựng, thiết
kế và bố trí các góc chơi thuận tiện, hợp lý, linh hoạt, dễ thay đổi đáp ứng nhu cầu,

hứng thú vui chơi của trẻ. Đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu, học liệu đều có giá đựng
ngăn nắp, gọn gàng, dễ lấy, dễ dùng và dễ cất. Từ đó giúp trẻ có thể tự mình lấy và cất
đồ chơi dễ dàng, ngay ngắn khi chơi xong.
Tôi đặc biệt quan tâm đến góc kỹ năng vì qua góc kĩ năng trẻ có thể thực hành
những hoạt động hàng ngày được mô phỏng qua hoạt động chơi. Ở góc kỹ năng trẻ
được vui chơi ở góc theo hình thức “ Học bằng chơi, chơi mà học”. Trẻ có nhiều cơ hội
thực hành và học hỏi nhiều kiến thức, được lựa chọn và thực hiện các hoạt động, các
bài tập theo hứng thú của mình. Đồng thời trẻ có thể cùng nhau hợp tác và chia sẻ kinh
nghiệm. Thơng qua góc kỹ năng được thực hiện các bài tập trẻ sẽ rèn luyện tính độc
lập, biết tự phục vụ bản thân có thêm kỹ năng và trở nên ngăn nắp, nề nếp hơn.
Trong lớp có sọt rác để ở vị trí thuận tiện cho trẻ bỏ rác, giáo viên thường xuyên
hướng dẫn nhắc nhở trẻ bỏ rác đúng nơi quy định. Khu vực rửa tay giáo viên treo
tranh các bước rửa tay theo quy trình có hình ảnh minh hoạ cụ thể, dễ hiểu dán trên
tường gần vòi rửa tay để khi nào trẻ qn có thể nhìn lên và làm theo.
* Mơi trường bên ngồi lớp học
Tạo mơi trường ngồi lớp học để dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ bằng cách dán các
bức tranh, hình ảnh có họa tiết sinh động hướng dẫn trẻ cách thực hiện các kĩ năng
như:
- Góc để giá dép: Tôi dán tranh hướng dẫn các bước cởi, đeo và cất giày dép theo đúng
quy trình để trẻ thực hiện.
- Khu vực tủ để đồ dùng cá nhân: Tơi dán các kí hiệu riêng lên từng ngăn tủ cho trẻ,
giúp trẻ cất và lấy ba lô, đồ dùng các nhân đúng ngăn tủ của mình một cách dễ dàng
- Khu vực uống nước: Tơi dán các hình ảnh hướng dẫn trẻ về cách lấy nước sao cho
vừa đủ, khơng làm nước rớt ra ngồi để uống.
- Ở khu nhà vệ có ký hiệu nam nữ, tơi treo bảng hướng dẫn trẻ đi vệ sinh đúng cách,
và khi xong biết tự xả nước.
Biện pháp 4: Dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ qua các hoạt động trong ngày
* Hoạt động đón trả trẻ:

Trong hoạt động đón, trả trẻ giáo viên vừa giao tiếp với trẻ, với phụ huynh đồng
thời cũng quan sát những hành động, kỹ năng của trẻ từ đó có những uốn nắn kịp thời
cho trẻ.
Ví dụ: Trong giờ đón-trả trẻ, tôi hướng dẫn trẻ cách tự cất, lấy dép và cất ba lơ đúng tủ
của mình.
* Hoạt động học
Hoạt động học là hoạt động được tổ chức có sự định hướng và hướng dẫn trực tiếp
của cô giáo. Do đó, tơi đã lồng ghép, tích hợp một cách nhẹ nhàng, tự nhiên các kỹ
năng tự phục vụ vào kế hoạch chủ đề và các tiết học.
Ví dụ: Chủ đề “Bản thân”, nội dung giáo dục VS – DD; tiêt học “Kĩ năng rửa tay
đúng cách”. Qua tiết học trẻ sẽ được giáo viên hướng dẫn những kĩ năng rửa tay theo
các bước và được thực hành các kĩ năng rửa tay dưới sự theo dõi quan sát của cô.
Khi tổ chức hoạt động học, giáo viên hướng dẫn cho trẻ tự lấy và cất đồ dùng học
tập vào đúng vị trí trong khả năng trẻ có thể làm được dưới sự giám sát của cô. Trong
mọi việc làm của trẻ cô kịp thời khen ngợi trẻ. Tạo cho trẻ một ý nghĩ mình đã lớn đã
làm được nhiều việc và mình là người có ích. Từ đó trẻ sẽ hoạt động tích cực hơn,
hứng thú hơn.
* Hoạt động vui chơi
Trong hoạt động vui chơi, trị chơi đóng vai chính là một hoạt động phản ánh thực
cuộc sống xã hội thu nhỏ. Chơi cũng là cách để rèn luyện và phát huy khả năng tự lập.
Giáo viên khuyển khích, động viên trẻ tự lựa chọn vai chơi, góc chơi, tự lấy đồ dùng
và sử dụng đồ dùng, đồ chơi phù hợp với vai chơi và trị chơi của mình.
Trẻ tự giao tiếp, giao lưu với bạn bè, được thể hiện vai chơi, được bắt chước những
công việc của người lớn, tự mình tạo ra các sản phẩm theo ý thích… được quan tâm ,
giúp đỡ bạn bè, chơi cùng bạn, đoàn kết với bạn.
Trong khi trẻ chơi giáo viên tuyệt đối không can thiệp sâu, hay áp đặt vào quá trình
chơi của trẻ. Giáo viên tạo tình huống để trẻ tự giải quyết vấn đề, trẻ tự chơi, tự khám
phá, tự tìm hiểu và giáo viên chỉ giúp đỡ trẻ khi thật cần thiết. Khi trẻ chơi xong trẻ tự
cất dọn đồ dùng, đồ chơi gọn gàng đúng nơi quy định.
* Hoạt động ngoài trời

Giáo viên đã chú ý hướng dẫn và rèn cho trẻ kĩ năng giữ gìn vệ sinh chung, ý thức
bảo vệ, giữ gìn mơi trường ln sạch đẹp. Khi thấy rác biết tự nhặt rác bỏ vào nơi quy


định, khơng vứt rác bừa bãi...Giáo viên khuyến khích trẻ tích cực tham gia các hoạt
động như chăm sóc cây, con vật, quét dọn, nhặt lá cây rụng, vệ sinh sân trường.
* Hoạt động vệ sinh, ăn, ngủ
Đây là hoạt động nhằm hình thành cho trẻ về nề nếp, ý thức tự phục vụ bản thân.
Giáo viên hướng dẫn cho trẻ tự làm, tự trải nghiệm công việc:
Việc rèn trẻ đi vệ sinh đúng nơi quy định, đây là nội dung mà mỗi giáo viên cần rèn
trẻ ngay từ khi cịn rất nhỏ, hình thành cho trẻ thói quen đi vệ sinh đúng nơi , đúng chỗ.
Giáo viên hướng dẫn rèn tự xả nước sau khi đi vệ sinh và vệ sinh sạch sẽ bản thân như:
kĩ năng rửa tay trước và sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn; hay kĩ năng đánh răng, rửa
mặt, chải đầu, buộc tóc gọn gàng.....
Trước giờ ăn giáo viên hướng dẫn trẻ giúp cô kê bàn, chuẩn bị khăn ăn, khăn lau
miệng, cho trẻ chia bát, chia thìa cho các bạn. Trong giờ ăn trẻ tự dùng thìa xúc ăn gọn
gàng, khơng rơi vãi, tự giác ăn hết suất, khi trẻ ăn xong tự để bát vào nơi quy định, biết
tự cất ghế ngồi, đặc biệt mỗi cá nhân trẻ sau khi ăn xong biết tự lau miệng, xúc miệng,
uống nước và lau sạch sẽ chỗ mình ngồi.
Giờ ngủ cho trẻ tự lấy gối về vị trí nằm, ngủ dậy trẻ tự cất gối vào đúng vị trí ngăn
tủ để chăn gối. Mùa đông trước khi ngủ tôi hướng dẫn các con cởi bớt áo và gấp ngay
ngắn để vào tủ đồ. Khi ngủ dậy hướng dẫn các con lấy áo và tự mặc áo. Ban đầu có rất
nhiều trẻ khơng thể tự mặc áo nhưng sau một thời gian hướng dẫn trẻ lớp tơi đa phần
các con đã có thể tự mình mặc áo và cịn có thể giúp những bạn có kĩ năng mặc cịn
chậm hoặc chưa biết mặc. Ngồi việc rèn kĩ năng tự phục vụ bản thân trẻ, tơi cịn chú ý
hướng dẫn và rèn cho trẻ kĩ năng giúp đỡ người khác trong khả năng của trẻ.
* Hoạt động chiều
Tôi cho trẻ xem tranh ảnh, video hoặc các bộ phim hoạt hình có nội dung giáo dục
các kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Củng cố lại cho trẻ những kỹ năng tự phục bản thân
như: rèn kĩ năng gấp quần áo; kĩ năng đóng mở cúc, khóa áo; kĩ năng buộc dây giày,

đi giày dép, rửa tay, rửa mặt.... Qua đó giúp trẻ có ý thức và củng cố các kĩ năng cần
thiết cho trẻ trong cuộc sống.
Biện pháp 5. Tích cực tuyên truyền, phối kết hợp với cha mẹ trẻ hướng dẫn
trẻ kĩ năng tự phục vụ


Gia đình và nhà trường là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nhân cách cho
trẻ. Vì vậy việc giáo dục trẻ phải kết hợp nhà trường với gia đình, vì phụ huynh là trợ
thủ đắc lực trong việc chăm sóc và giáo dục các cháu.
Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của phụ huynh trong việc hình thành các
kĩ năng tự phục vụ cho trẻ tơi đã chủ động phối hợp với cha mẹ trẻ một cách chặt chẽ
và hợp lý qua trao đổi trực tiếp với phụ huynh trong hoạt động đón trả trẻ. Mời cha mẹ
trẻ tham gia các buổi họp lớp, các buổi họp của nhà trường, dự một số giờ học, dự các
hoạt động ngoại khố của lớp, của trường và thơng qua bảng tuyên truyền nhóm zalo,
để cha mẹ có thể hiểu và phối hợp tốt nhất với cô giáo, nhà trường trong việc giúp trẻ
hình thành các kĩ năng tự phục vụ.
Tuyên truyền với phụ huynh về sự phát triển tâm sinh lý lứa tuổi của trẻ, nội quy nề
nếp lớp học. Trao đổi thực tế nhận thức và khả năng của từng cháu cho phụ huynh thấy
khả năng của con mình và từ đó tìm ra giải pháp tốt nhất để hình thành cho trẻ một thói
quen một nề nếp tốt.
Ví dụ: Trong các giờ đón và trả trẻ, họp phụ huynh cô trao đổi với phụ huynh về
thời gian của trẻ ở nhà, ln động viên khích lệ trẻ thực hiện các kĩ năng tự phục
vụ, không làm hộ trẻ để trẻ khơng ỉ lại. Khuyến khích trẻ biết giúp bố, mẹ những công
việc nhà vừa sức với trẻ như trông em, nhặt rau,dọn nhà với bố mẹ…Cô thường xuyên
trao đổi với phụ huynh để nắm bắt được tình hình của trẻ động viên khuyến khích trẻ
kịp thời.
4. KẾT QUẢ ĐẠT VÀ ỨNG DỤNG
a. Kết quả
Sau khi áp dụng biện pháp: Trẻ có kĩ năng tự phục vụ tốt. Ln tích cực, chủ động
trong mọi hoạt động và khơng có tình trạng ỷ lại, dựa dẫm vào người khác. Hào hứng

và thích thú khi tham gia hỗ trợ giúp đỡ cô một số việc trong khả năng như sắp xếp bàn
ăn, tự chuẩn bị khăn ăn, chén, bát, thìa ….trong các giờ ăn. Biết giữ gìn vệ sinh chung
và vứt bỏ rác đúng nơi quy định....Tự cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định. Tự đi vệ
sinh và thực hiện các thao tác vệ sinh trước khi ăn. Các kĩ năng tự phục vụ của trẻ so
với đầu năm học trước khi áp dụng biện pháp là rất tốt. Cụ thể:


Bảng khảo sát sau khi áp dụng biện pháp.
Trước
khi áp
dụng
Nội dung khảo sát

SL trẻ

biện
pháp
(Tỉ lệ
đạt %)

- Tự cất, đeo dép, đồ dùng
cá nhân đúng nơi quy định.
- Tự lấy ghế, cất ghế đúng nơi
quy định.
- Tự cầm ca lấy nước uống đúng
kí hiệu.
- Tự lấy và cất đồ chơi, đồ dùng
học tập
- Tự rửa tay, rửa mặt, vệ sinh cá
nhân

- Tự xúc cơm ăn không rơi vãi.
- Tự lấy cơm và cất bát sau khi
ăn.
- Tự thu dọn bàn ghế cùng cô và
các bạn.
- Tự cởi, mặc quần áo khi nóng
hoặc lạnh
- Tự lấy gối, cất gối khi đi ngủ
đúng tủ của mình
b. Ứng dụng.

Sau khi

So sánh

áp dụng
biện
pháp
(Tỉ lệ

Tăng

Giảm

(%)

(%)

đạt %)

28

71,4 %

100%

28,6%

28

57,1 %

96,4%

39,3%

28

78,5%

100%

21,5%

28

64,2%

92,8%

28,6%

28

60,7 %

92,8%

32,1%

28

85,7 %

100%

28

71,4 %

100%

28,6%

28

60,7 %

96,4%

35,7%

28

71,4 %

96,4%

25%

28

82,1%

100%

17,9%

14,3%

Biện pháp được áp dụng tại trường mầm non Thanh Vân – Huyện Hiệp Hịa – Tỉnh
Bắc Giang. Có thể ứng dụng tới các trường mầm non trong huyện.

5. KẾT LUẬN:
Giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mầm non nói chung và lứa tuổi mẫu giáo
nhỡ nói riêng là vơ cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách con người. Đó là


phương tiện khơng thể thiếu để gíúp trẻ tăng năng lực hội nhập, tích
cực, chủ động, sáng tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn thử

thách
Kỹ năng tự phục vụ là những thói quen sinh hoạt thường ngày
trong giao tiếp và ứng xử của trẻ đối với bản thân và những người
xung quanh. Tập những kỹ năng sống, kỹ năng tự phục vụ cho trẻ,
từng bước hình thành nhân cách sống cho trẻ là một trong những
nhiệm vụ trọng tâm cần được đưa lên hàng đầu. Nếu các con khơng
có kỹ năng tự phục vụ bản thân, các con sẽ không thể chủ động và
tự lập trong cuộc sống hiện đại.
Do đó việc rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ cần được áp dụng càng sớm
càng tốt và là phương pháp rất quan trọng và cần thiết trong q trình phát triển của trẻ.
Kính thưa BGK!
Trên đây là biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi có kĩ năng tự phục vụ được
giáo viên thực hiện và áp dụng có hiệu quả tại lớp và khối mẫu mẫu giáo 4 – 5 tuổi ,
thuộc trường mầm non Thanh Vân, huyện Hiệp Hòa, Tỉnh Bắc Giang.
Cuối cùng xin kính ban giám khảo ln mạnh khỏe, hạnh phúc và thành đạt. Chúc
Hội thi thành công tốt đẹp!
Xác nhận của lãnh đạo cơ sở GDMN

Thanh Vân, ngày tháng năm 2021

HIỆU TRƯỞNG

Giáo viên thực hiện biện pháp

Nguyễn Thị Thu

Nguyễn Thị Huyên


XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
........