Bài tập lớn xây dựng nền quốc phòng toàn dân an ninh nhân dân

Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

A - PHẦN MỞ ĐẦU
***************
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, đất nước ta đang xây dựng, phát triển
trong cục diện hồ bình , ổn định , tiến hành sự nghiệp cộng nghiệp hoá, hiện đại
hoá (CNH,HĐH) đất nước. Những thành tựu của 20 năm đổi mới trên nhiều lĩnh
vực, cả chính trị, kinh tế - xã hội, văn hố , giáo dục, quốc phòng – an ninh,
quan hệ quốc tế…, đã tạo ra thế và lực lớn mạnh chưa từng có trong lịch sử tồn
tại và phát triển của dân tộc. Đây là nguồn lực hiện thực chủ yếu nhất để nhân
dân ta khai thác tăng cường sức mạnh bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên , nước ta cũng phải đối mặt với những thách thức, nguy cơ
đang diễn biến phức tạp, đan xen, tác động lẫn nhau không thể xem thường. Đó
là những nguy cơ tụt hậu về kinh tế, chệch hướng XHCN, nạn tham nhũng và tệ
quan liêu, “diễn biến hồ bình “do các thế lực thù địch gây ra. Mặt khác, mặc dù
hồ bình phát triển vẫn là xu hướng vận động chủ yếu của thời đại, nhưng tình
hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp , khó lường. Nhiều cuộc xung
đột vũ trang, chiến tranh cục bộ, các hoạt động khủng bố, chống khủng bố và cả
lợi dụng chống khủng bố để gây chiến tranh đang có xu hướng lan rộng ở nhiều
nơi trên thế giới; nảy sinh nhiều cuộc tranh chấp, xung đột về lãnh thổ, tài
nguyên, dân tộc, tôn giáo…Cuộc chạy đua vũ trang mới diễn ra quy mô lớn
trong việc sản xuất, mua, bán những vũ khí cơng nghệ cao, xây dựng quân đội
hiện đại lấy tin học, vũ khí cộng nghệ cao làm cơ sở vật chất-kĩ thuật. Những
biểu hiện mất an ninh mới phát triển ngày càng rõ nét như chủ nghĩa chống
khủng bố quốc tế, tội phạm xun quốc gia, ơ nhiễm mơi trường, ma t, thiên
tai…Tình hình đó tất nhiên tác động trực tiếp đến nước Việt Nam XHCN. Bởi
nước ta nằm trong vùng địa – chính trị, địa – chiến lược của khu vực và thế giới.
Để thực sự có an ninh, có ổn định, chúng ta phải tăng cường sức mạnh quốc
phòng với việc phát triển kinh tế. Kết hợp phát triển kinh tế với củng cố quốc

phòng – an ninh là quy luật tất yếu khách quan, phản ánh sự kết hợp chặt chẽ
1


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

hoạt động của lĩnh vực kinh tế - xã hội với quốc phòng - an ninh thành một thể
thống nhất trên phạm vi cả nước. Đây là mối quan hệ hữu cơ, gắn bó, bởi chỉ
trên cơ sở phát triển kinh tế - xã hội tốt mới có điều kiện để tăng cường quốc
phòng - an ninh và đầu tư xây dựng tiềm lực quốc phòng - an ninh. Quốc phòng
- an ninh vững mạnh là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy đầu tư và phát triển kinh
tế - xã hội một cách bền vững. Nói cách khác, đây chính là tiềm lực kinh tế của
nền quốc phịng tồn dân. Nó gắn liền với thịnh suy, an nguy của một quốc gia.
Trong bối cảnh nước ta đã trở thành thành viên của WTO, đi sâu vào quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế; bên cạnh những thuận lợi cơ bản nhà nước ta gặp
khơng ít khó khăn, thách thức. Chúng ta khơng thể khơng xây dựng cho nền
quốc phịng một tiềm lực mạnh mẽ và ngược lại. Đây là nhân tố quan trọng để
giữ vững ổn định và phát triển đất nước.
Dưới đây là những tìm hiẻu về cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát
triển kinh tế với tăng cường củng cố quốc phòng – an ninh ở Việt Nam.

2


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

B - NỘI DUNG
***********
CHƯƠNG I
----***---HIỂU RÕ NHỮNG KHÁI NIỆM TA CẦN GIẢI QUYẾT
1.1. Quốc phịng tồn dân là gì?
Nói đến hoạt động kinh tế la nói đến hoạt động cơ bản, thường xuyên,
gắn liền với sự tồn tại của xã hội lồi người. Đó là tồn bộ q trình hoạt động
sản xuất và tái sản xuất ra của cải vật chất cho xã hội, phụ vụ cho nhu cầu đời
sống con người. Cũng như hoạt động các lĩnh vực khác, hoạt động kinh tế diễn
ra vô cùng phong phú, đa dạng trên nhiều khía cạnh tạo nên tiềm lực kinh tế cho
đất nước đó là khả năng tiềm tàng về kinh tế của một quốc gia có thể huy động
để đáp ứng các yêu cầu của công cuộc giữ nước, gắn với sức mạnh tổng hợp của
chíng trị, kinh tế, qn sự, văn hố, khoa học cơng nghệ ,hoạt động đối nội, đối
ngoại của nhà nước và nhân dân để bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam XHCN.
Cụ thể như ở nước ta:
Hoạt động kinh tế thứ nhất là đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố,
xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đưa đất nước trở thành một nước công
nghiệp, không lệ thuộc vào điều kiện kinh tế - chính trị do người khác áp đặt,
đồng thời có tiềm lực kinh tế đủ mạnh, có mức tích luỹ ngày càng cao từ nội bộ
nền kinh tế, có năng lực nội sinh về khoa học và cơng nghệ; đảm bảo an ninh
lương thực, an toàn năng lượng tài chính mơi trường…xây dựng nền kinh tế độc
lập, tự chủ đi đôi với chủ động hôi nhập kinh tế quốc tế và khu vực, phát đấu
đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện
đại.
Thứ 2, là ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất đồng thời xây dựng quan
hệ sản xuất phù hợp theo định hướng XHCN. Trong suốt quá trình thực hiện
công cuộc đổi mới, Đảng và nhà nước ta rất chú trọng ưu tiên phát triển lực
3

Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

lượng sản xuất, nhiều nghành kinh tế được đầu tư, từng bước hiện đại.
Thứ 3, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ nguồn ngoại lực và
chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và bền vững
Với những hoạt động kinh tế , nó từng bước cải thiện đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân , thực hiện tiến bộ và cơng bằng xã hội.
1.2. Quốc phịng là gì ?
Quốc phịng là cơng việc giữ nước của một quốc gia, bao gồm tổng thể các
hoạt động đối nội và đối ngoai trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, qn
sự, văn hố, xã hội…nhằm mục đích bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và
toàn vẹn lãnh thổ, tạo môi trường thuận lợi để xây dựng đất nước. Quốc phịng
có ỹ nghĩa đặc biệt quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc. Ở Việt Nam, đó là
nền quốc phịng tồn dân, một nền quốc phịng mang tính chất vì dân, do dân và
của dân, phát triển theo phương hướng toàn dân, toàn diện, độc lập, tự cường và
ngày càng hiện đại. Nhà nước do dân làm chủ, nhằm giữ vững hồ bình ổn định
của đất nước, sẵn sàng đánh bại mọi hoạt động xâm lược và bạo loạn lật đổ của
các thế lực đế quốc, phản động, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Quốc phịng là cơng cuộc giữ nước tổng hợp của tồn dân tộc, trong đó, sức
mạnh quân sự là đặc trưng, lực lựợng vũ trang nhân dân làm nòng cốt. Do đó,
các vấn đè xã hội cần được quan tâm và giải quyết một cách đồng bộ phù hợp
với sự tăng trưởng của nền kinh tế. An ninh là trạng thái thế nào?
1.3. An ninh là trạng thái như thế nào?
Nói đến an ninh là nói đến trạng thái ổn định an tồn, khơng có dấu hiệu
nguy hiểm để đe doạ sự tồn tại và phát triển bình thường của cá nhân, của tổ
chức, của toàn xã hội. Bảo vệ an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của
toàn dân và của cả hệ thống chính trị do lực lượng an ninh làm nong cốt; bảo vệ
an ninh luôn kết hợp chặt chẽ với bảo vệ quốc phòng. Ngày nay, trong tư duy

chiến lược và sách lược bảo vệ tổ quốc của nhiều quốc gia, an ninh quốc gia đặc
4


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

biệt quan trọng và trong đó an ninh kinh tế được đặt ở vị trí trung tâm của an
ninh quốc gia. Một quốc gia có vững mạnh, bảo đảm được quốc phịng an ninh
hay khơng trước hết phải giữ vững được an ninh chính trị, an ninh kinh tế và trật
tự an toàn xã hội. An toàn quốc gia thực chất là bảo đảm cho sự phát triển kinh
tế của kinh tế đất nước được thăng bằng, bảo đảm chủ quyền độc lập kinh tế của
đất nước, nâng cao sức cạnh tranh của các nghành sản xuất trụ cột, bảo đảm sự
cung cấp ổn định, bền vững về thị trường, năng lượng, tài chính, tiền tệ…làm
chỗ dựa cho sự phát triển kinh tế, đủ sức chống đỡ trước sự chấn động kinh tế
trong nước và quốc tế. Trong xu thế hội nhập kinh tế thế giới và sau khi là thành
viên của WTO, Việt Nam đã và đang đứng trước những cơ hội to lớn lẫn những
thách thức không nhỏ và những yêu cầu mới về đảm bảo an ninh quốc gia, để
giữ được tình trạng ổn định đưa đất nước phát triển.
1.4. Những khái quát ban đầu
Ngay từ Đại Hội 10 của Đảng đã xác định “kết hợp kinh tế - xã hội với
quốc phòng - an ninh theo phương châm phát triển kinh tế xã hội là nền tảng để
bảo vệ tổ quốc, ổn định chính trị, củng cố quốc phòng – an ninh vững mạnh là
điều kiện để phát triển kinh tế xã hội". Phương châm chién lược đó khẳng định
hơn nữa việc kết hợp kinh tế - xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng – an
ninh ở nước ta là hoạt động tích cực, chủ động của nhà nước và nhân dân trong
việc kết hợp chặt chẽ hoạt động kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh trong một
chỉnh thể thống nhất trên phạm vi cả nước cũng như ở tường địa phương, thúc
đẩy nhau cùng phát triển, góp phần tăng cường sức mạnh tổng hợp của quốc

gia, thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng chủ nghĩa xã hội và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta xác định, để thực hiện thắng lợi hai
nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam, chúng ta phải kết hợp phát triển
kinh tể - xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng - an ninh trong một chỉnh

5


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

thể thống nhất. Quan điểm trên hồn tồn đúng đắn, sáng tạo, có cơ sở lí luận và
thực tiễn.
CHƯƠNG II
----***---CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SỰ KẾT HỢP
2.1. Kinh tế, quốc phòng, an ninh là những mặt hoạt động cơ bản của
mỗi quốc gia, dân tộc độc lập có chủ quyền.
Mỗi lĩnh vực có mục đích, cách thức hoạt động riêng và chịu sự chi phối
của hệ thống quy luật riêng, song giữa chúng lại có mối quan hệ ,tác động qua
lại lẫn nhau. Đặc biệt hiện nay, Đảng ta cũng xác định: Sức mạnh bảo vệ Tổ
quốc trong thời kỳ mới là sức mạnh tổng hợp về chính trị , tư tưỏng, kinh tế, xã
hội, văn hố, quốc phịng, an ninh, đối ngoại, phát huy sức mạnh của khối đại
đoàn kết dân tộc, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của đảng, sự quản lí,
điều hành thống nhất của nhà nước, lực lượng vũ trang làm nòng cốt, tăng cường
tiềm lực quốc phịng - an ninh, khơng ngừng xây dựng thế trận an ninh nhân
dân, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố, phát triển kinh tế.
Trong dự thảo các văn kiện Đại hội X của Đảng có đoạn viết: "Tăng
cường tiềm lực quốc phịng và an ninh của đất nước; đẩy mạnh xây dựng các

khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố; tiếp tục phát huy hiệu quả các khu kinh tế
quốc phòng…” Kết hợp chặt chẽ kinh tế - quốc phòng là một quan điểm xuyên
suốt được đặt ra với yêu cầu ngày càng toàn diện, sâu sắc hơn của Đảng ta trong
thời kỳ mới. Việc phát huy vai trò quân đội tham gia lao động sản xuất, làm
nòng cốt về xây dựng và phát triển kinh tế xã hội, củng cố quốc phòng an ninh là
một yêu cầu quan trọng đáp ứng đòi hỏi khách quan về xây dựng Quân đội nhân
dân, xây dựng nền quốc phịng tồn dân trong tình hình mới. Đó là sự kế thừa
truyền thống dân tộc, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-LêNin, tư tưởng Hồ
Chí Minh về học thuyết bảo vệ Tổ quốc XHCN vào thời kỳ mới về sự kết hợp
giữa kinh tế, quốc phòng an ninh. Trong đó, kinh tế là yếu tố suy cho đến cùng
6


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

quyết định đến quốc phịng - an ninh. Ngược lại, quốc phòng - an ninh cũng tác
động trở lại kinh tế, bảo vệ và tạo điều kiện thúc đẩy kinh tế.
2.2. Quốc phòng – an ninh phụ thuộc vào kinh tế.
Thứ nhất, kinh tế quyết định đến nguồn gốc ra đời, sức mạnh cuă quốc
phòng - an ninh. Đúng vậy, bởi lợi ích kinh tế suy đến cùng là nguyên nhân làm
nảy sinh các mâu thuẫn và xung đột xã hội. Để giải quyết mâu thuẫn đó, phải có
hoạt động quốc phịng - an ninh. Đây chính là nguồn gốc ra đời của quốc phòng.
Như vậy kinh tế là nguồn gốc chính làm nảy sinh quốc phịng - an ninh. Trong
nền kinh tế thị trường, các mâu thuẫn đó nảy sinh và cần được điều hoà một
cách kịp thời, tạo nên mơi trường ổn định, an tồn để các hoạt động kinh tế diễn
ra sn sẻ, có cơ hội phát triển thì quốc phịng phải vào cuộc. Và cũng chính
kinh tế quyết định đến sức mạnh của quốc phòng - an ninh. Ta thử nhìn vào nền
quốc phịng - an ninh của Mĩ, Anh, Pháp...với các nước chậm phát triển ở Châu

Phi ta sẽ thấy điều đó.
Thứ hai, bản chất của chế độ kinh tế xã hội quyết định đến bản chất quốc
phòng - an ninh. Ta sẽ thấy rõ ở các nước có chế độ xã hội khác nhau thì có nền
quốc phịng - an ninh khác nhau. Ở các nước XHCN, xây dựng quốc phịng - an
ninh vì mục đích bảo vệ và đem lại lợi ích cho mọi thành viên trong xã hội là do
bản chất của chế độ xã hôi xã hội chủ nghĩa quy định; còn ở các nước TBCN
tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh vì mục đích bảo vệ lợi ích cho giai
cấp tư sản cầm quyền, thực hiện chiến tranh xâm lược do bản chất của chế độ
kinh tế - xã hội của tư bản chủ nghĩa quyết định. Hay cụ thể như Việt Nam bản
chất của nền quốc phòng - an ninh đó là nền quốc phịng tồn dân mang tính
chất “vì dân, do dân,của dân” chi phối rất lớn đến nền kinh tế.
Thứ ba, kinh tế còn quyết định cung cấp cơ sở vật chất kĩ thuật, nhân lực
cho hoạt động quốc phòng - an ninh. Ph.Ăngghen đã khẳng định: "Khơng có gì
phụ thuộc vào kinh tế tiên quyết hơn là chính quân đội và hạm đội"; “thắng lợi
hay thất bại của chiến tranh đều phụ thuộc vào điều kiện kinh tế…”. Vì vậy, xây
7


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

dựng quốc phịng, an ninh vững mạnh phải xay dựng phát triển kinh tế. Các hoạt
động quốc phòng, an ninh phải ln gắn bó với các cơ sở vật chất kĩ thuật nhất
định, mà những thứ đó là sản phẩm của kinh tế, do kinh tế đem lại. Một nền kinh
tế vững mạnh sẽ cung cấp một cơ sở vật chất kĩ thuật dồi dào, tạo nên tiềm lực
cho nền quốc phịng - an ninh. Vì vậy, nó ln có sự gắn kết với nhau, bổ sung,
thúc đẩy nhau phát triển .Muốn xây dựng quốc phòng vững mạnh nhất thiết phải
xây dựng phát triển kinh tế. Không phải ngẫu nhiên, những thắng lợi của những
cuộc chiến tranh do các cường quốc gây ra khơng thể khơng có sự giúp sức rất

lớn của điều kiện kinh tế.
Thứ tư, kinh tế quyết định đến việc cung cấp số lượng, chất lượng nguồn
nhân lực cho quốc phịng, an ninh, qua đó quyết định đến tổ chức biên chế của
lực lượng vũ trang. Khi mà ,kinh tế của một đất nước mạnh, nhu cầu không chỉ
đáp ứng cho sự tồn tại của con người mà cịn dư thưa, bn bán, thì đó sẽ có tác
động tích cực tới số lượng tham gia lực lượng vũ trang ở mức độ đông hơn qua
việc lương bổng hay những đãi ngộ cho lực lượng vũ trang. Tất cả đều xuất phát
từ chính nguồn gốc kinh tế. Cụ thể ở từng nước với tình hình kinh tế khác nhau
lai đề ra những đường lối chiến lược quốc phòng - an ninh khác nhau. Để xây
dựng chiến lược quốc phòng , an ninh quốc gia của mỗi nước, phải căn cứ vào
nhiều yếu tố, trong đó tổ chức biên chế của lực lượng vũ trang và trang bị kĩ
thuật hiện có là căn cứ đặc biệt quan trọng. Những yếu tố này đều phụ thuộc vào
nền kinh tế.
2.3. Quốc phịng - an ninh khơng chỉ phụ thuộc vào kinh tế mà còn tác
động trở lại kinh tế - xã hội cả góc độ tích cực và tiêu cực.
2.3.1 Thứ nhât ở góc độ tích cực.
Quốc phịng – an ninh vững mạnh sẽ tạo mơi trường hồ bình ổn định lâu
dài, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. Các hoạt động kinh tế
có điều kiện diễn ra an tồn , thơng thống, có một mơi trường hồ bình, ổn định
trao dổi qua lại đặc biệt trong thời đại ngày nay. Vấn đề an ninh quốc phịng có ý
8


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

nghĩa rất lớn tạo nên động lực phát triển kinh tế. Một đất nước có nền quốc
phịng an ninh tốt với một nước có tình hình quốc phịng an ninh bất ổn thì cơ
hội phát triển kinh tế sẽ dành cho nước có tinh hình quốc phong an ninh ơnh

định. Như vậy, quốc phịng an ninh có tác dụng kích thích kinh tế phát triển.
Ngồi ra, tiêu dùng cho hoạt động quốc phòng - an ninh, một mặt đặt ra
cho nền kinh tế phải sản xuất ra sản phẩm hoăc thong qua mở rộng quan hệ kinh
tế đối ngoại để đắp ứng nhu cầu tiêu dung cua nó; mặt khác, sẽ tạo ra thị trường
tiêu thụ sản phẩm của nền kinh tế. Tiêu dùng cho hoạt động quốc phòng - an
ninh rất lớn đây sẽ là điều kiện thúc đẩy kinh tế sản xuất ra sản phẩm nhiều hơn
nữa, thị trường tiêu thụ sẽ mở rộng rất nhiều, không chỉ thúc đẩy buôn bán trong
nước mà mở rộng quan hệ đối ngoại.
Như vậy, hoạt động quốc phong - an ninh có tác đơng tích cực tạo nên
một mơi trường ổn định, hồ bình, thúc đẩy kinh tế phát triển, kinh tế ln gắn
liền, có mối quan hệ hưu cơ với quốc phịng - an ninh.
2.3.2. Thứ hai, xét trên góc độ tiêu cực
Hoạt động quốc phòng - an ninh tiêu tốn đáng kể một phần nguồn nhân
lực, vật lực, tài chính của xã hội. Thực tế là qua những cuộc chiến tranh đã tiêu
tốn rất nhiều đến tài chính xã hội. Cũng như các hoạt động quốc phòng - an
ninh, đó là những tiêu dùng “mất đi” như đánh giá của LêNin không quay vào
tái sản xuất xã hội. Do đó, sẽ ảnh hướng đến tiêu dùng của xã hội, ảnh hưởng
đến sự phát triển của nền kinh tế. Nó làm tiêu hao rất lớn đến nền kinh tế. Đặc
biệt với những nước chỉ chú trọng hoạt động quốc phòng - an ninh mà xem nhẹ
hoat động kinh tế thì chẳng mấy chốc làm sụp đổ đất nước, đưa nhân dan vào
cảng đói khổ. Ngoai ra, cịn ảnh hưởng đến đương lối phát triển kinh tế, cơ cấu
kinh tế. Ở mỗi nước ta lại thấy đường lối phát triển kinh tế, cơ cấu khác nhau ,
một phần do quốc phòng an ninh đem lại. Và hoạt động quốc phòng - an ninh có
thể dẫn đến huỷ hoại mơi trường sinh thái, để lại hậu quả nặng nề cho kinh tế,
9


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

nhất là khi chiến tranh xẩy ra. Ở đại chiến Thế giới lần 1, lần 2 đã để lại hậu quả
nặng nề như thế nào cho nhân loại.
Như vậy, từ sự phân tích trên đây, ta thấy kết hợp phát triển kinh tế - xã
hội với tăng cường củng cố quốc phòng - an ninh là một tất yếu khác quan. Mỗi
lĩnh vực hoạt động có nội dung, phương thức riêng nhưng lai ó sự thống nhất ở
mục đích chung, cái này là điều kiện tồn tai của cái kia và ngược lai. Tuy nhiên,
cần phải nhận thức rõ mỗi lĩnh vực có quy luật phát triển đặc thù, do đó, việc kết
hợp phải thực hiện một cách khoa học hợp lí, cân đối và hài hồ .

10


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

CHƯƠNG III
----***---CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA SỰ KẾT HỢP
3.1.

Nhìn vào tiến trình phát triển của các quốc gia trên thế giới chúng

ta thấy, dù là nước lớn hay nước nhỏ, kinh tế phát triển hay chưa phát triển, dù
chế độ chính trị như thế nào thì mỗi quốc gia cũng đều chăm lo thực hiện kết
hợp phát triển kinh tế với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, kể cả những
nước mà hàng năm nay chưa có chiến tranh.
Tuy nhiên, các nước khác nhau, với chế độ chính trị - xã hội khác nhau,
điều kiện hoàn cảnh khác nhau thì sự kết hợp cũng có sự khác nhau về mục đích,
nội dung, phương thức và kết quả. Ngay trong một nước, trong mỗi giai đoạn

phát triển thì sự kết hợp cũng khác nhau.
3.2. Ở Việt Nam, sự kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường củng
cố quốc phịng, an ninh đã có lịch sử lâu dài. Dựng nước đi đôi với giữ nước là
quy luật tồn tại, phát triển của dân tộc ta. Đứng trước nguy cơ thường xun đe
doạ, xâm lược và thơn tính của các thế lực thù địch , để xây dựng phát triển đất
nước, ơng cha ta đã có những chủ trương, kế sách thực hiện sự kết hợp phát triển
kinh tế - xã hội với tăng cường củng cố quốc phịng , an ninh trong q trình
dựng nước và giữ nước. Các triều đại phong kiến Việt Nam luôn lấy lợi ích quốc
gia dân tộc làm trọng, đề ra kế sách giữ nước với tư tưởng: "nước lấy dân làm
gốc", "dân giàu, nước mạnh", "quốc phú, binh cường"; thực hiện khoan thư sức
dân làm kế sâu rễ bền gốc, chăm lo xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc để "yên
dân" mà "vẹn đất". Thực hiện kế sách “ngụ binh ư nông'', “động vi binh, tĩnh vi
dân” để vừa phát triển kinh tế, vừa tăng cường sức mạnh quốc phòng bảo vệ tổ
quốc. Trong xây dựng phát triển kinh tế, đã sử dụng nhiều chính sách như khai
hoang lập ấp ở những nơi xung yếu để ''phục binh sẵn, phá thế giặc giữ'' từ xa;
phát triển nghề thủ công để vừa sản xuất ra các công cụ sản xuất, vừa sản xuất ra
các vũ khí, phương tiện phục vụ cho toàn dân đánh giặc; chăm lo mở mang
11


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

đường sá, đào kênh ngịi, kênh rạch, xây đắp đê điều để vừa phát triển kinh tế,
vừa tạo thế trận đánh giặc, cơ động lực lượng trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.
Từ khi Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời và lãnh đạo cách mạng, do nắm
vững quy luật và biết kế thừa kinh nghiệm của lịch sử nên đã thực hiện sự kết
hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng - an ninh một
cách nhất quán bằng những chủ trương sáng tạo, phù hợp với từng thời kì cách

mạng.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954)
Đảng ta đề ra chủ trương ''Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc'' “Vừa chiến đấu,
vừa tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm”; vừa thực hiện phát triển kinh tế ở
địa phương vừa tiến hành chiến tranh nhân dân rộng khắp: Xây dựng làng kháng
chiến ''địch đến thì đánh, địch lui ta lại tăng gia sản xuất''.
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nứơc (1954 - 1975) kết hợp phát
triển kinh tế với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh đã được Đảng ta chỉ
đạo thực hiện ở mỗi miền với nội dung, hình thức thích hợp. Ở miền Bắc, để bảo
vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và xây dựng hậu phương lớn cho miền Nam đánh
giặc, Đại hội lần thứ 3 của Đảng đã đề ra chủ trương: “Trong xây dựng kinh tế,
phải thấu suốt nhiệm vụ phụ vụ quốc phòng, cũng như trong củng cố quốc
phòng phải khéo sắp xếp cho khớp với công cuộc xây dựng kinh tế''. Theo tinh
thần đó, miền Bắc đã xây dựng, phát triển chế độ xã hội mới, nền kinh tế, văn
hoá mới, nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân; đồng thời kết hợp chặt chẽ
với chăm lo củng cố quốc phòng, an ninh vững mạnh, đánh thắng chiến tranh
phá hoại của đế quốc Mĩ, bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa và chi viện sức
người , sức của cho tiền tuyến lớn miền Nam đánh thắng giặc Mĩ xâm lược. Ở
miền Nam, Đảng đã chỉ đạo quân và dân ta kết hợp chặt chẽ giữ đánh địch và
củng cố mở rộng hậu phương, xây dựng căn cứ địa miền Nam vững mạnh. Đây
chính là một điều kiện cơ bản đảm bảo cho cách mạng nước ta đi đến thắng lợi.
Ở thời kì này, chúng ta phải tập trung cao độ cho nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ
12


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

miền Bắc xã hội chủ nghĩa và giải phóng miền Nam, nên việc kết hợp phát triển

kinh tế với tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh được thực hiện dưới nhiều
hình thức phong phú, sinh động và thiết thực, đã tạo được sức mạnh tổng hợp
đánh thắng giặc Mĩ xâm lược và để lại nhiều bài học quí giá cho thời kì sau.
Thời kì cả nước độc lập, thống nhất và đi lên chủ nghĩa xã hội (từ 1975
đến nay) kết hợp phát triển kinh tế xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng an
ninh được Đảng ta khẳng định là một nội dung quan trọng trong đường lối xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và được triển khai trên mơ
lớn, tồn diện hơn. Năm 1986 đến nay, với tư duy mới về kinh tế và quốc phòng,
an ninh, việc kết hợp phát triển kinh tế xã hội với tăng cường củng cố quốc
phòng, an ninh trên pham vi cả nước cũng như từng địa phương, bộ, ban nghành
có bước chuyển biến cả trong nhận thức và tổ chức thực hiện, đã thu hút
3.3. Dưới đây là những tác động của bối cảnh quốc tế mới cũng như tình
hình trong nước để từ đó ta nhận thấy việc kết hợp phát triển kinh tế với củng cố
quốc phòng, an ninh là rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay nó phù hợp với
thực tế tình hình đất nước.
3.3.1. Tác động của bối cảnh Thế giới mới
Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ trên thế giới có những bước tiến
nhảy vọt. Với tốc độ phát triển như vũ bảo hiện nay, khoa học và công nghệ
trong thời gian tới chắc chắn sẽ có nhiều kì tích, đặc biệt trong những lĩnh vực:
Điện tử, tin học, sinh học, vật liệu mới, năng lượng, nghiên cứu vũ trụ…Những
lĩnh vực này đã tác động trực tiếp vào các mặt đời sống xã hội với từng quốc
gia.
Kinh tế tri thức, đó là nền kinh tế dựa trên nền khoa học công nghệ tiên tiến
và mạng xa lộ thơng tin hiện đại, có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao, tốc độ
tăng trưởng cao, cơ cấu chuyển dịch nhanh, không ngừng đổi mới. Song đây

13


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh

d©n”
****************************************************************

cũng là nền kinh tế mang nhiều rủi ro, ln đặt ra nhiều thách thức mới đối với
các quốc gia, đặc biệt đối với các nước chậm phát triển.
Toàn cầu hố kinh tế là một xu thế khách quan, lơi cuốn ngày càng nhiều
nước tham gia. Đó là cơ hội cho chúng ta thực hện nhiệm vụ đẩy mạnh công
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước ,rút ngắn q trình phát triển theo hướng đi tắt
đón đầu. Mặt khác, chủ nghĩa tư bản hiện đại và các thế lực thù địch đang nắm
ưu thế về vốn, công nghệ, thị trường, mưu toan lợi dụng xu thế này chi phối quá
trình tồn cầu hố kinh tế, phụ vụ lợi ích kinh tế, chính tri của chủ nghĩa tư
bản ,tiến hành cuộc xâm lăng văn hố và thơng tin, đồng thời bóc lột công nhân,
tài nguyên các nước kém phát triển, trong đó có nước ta.
Từ sau Đại hội IX của Đảng ta đến nay, tình hình chính trị, kinh tế quốc tế
diễn biến rất nhanh chóng và phức tạp, song khơng ngoài nhân định của Đại hội
IX. Sự kiện 11-9-2001 ở Mĩ, bất chấp dư luận quốc tế phản đối chiến tranh , bất
chấp những thông lệ của luật pháp quốc tế, phớt lờ tổ chức Liên Hợp Quốc, giới
cầm quyền MĨ và Anh đã phát động cuộc chiến tranh xâm lược Apgnixtan, Irăc .
Điều đó cho thấy, chủ nghĩa đế quốc đang lợi dụng nhưng ưu thế về quốc phòng
và kinh tế, lợi dụng những tiến bộ khoa học và công nghệ, tăng cường chạy đua
vũ trang, can thiệp vào cơng việc nội bộ của các nước hịng thực hiện mưu đồ bá
chủ thế giới.
3.3.2. Tác động của tình hình trong nước.
Bên cạnh những thành tựu đã dành được làm cho thế và lực của nước mạnh
hơn nhiều so với trước đây, đất nước ta vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức.
Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã từng chỉ ra: Tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều
nước trong khu vực và trên thế giới; Chệch hướng xã hội chủ nghĩa; nạn tham
nhũng và tệ quan liêu; "Diễn biến hồ bình" do các thế lực thù địch gây ra, đến
nay vẫn còn tồn tại và diễn biến phức tạp, đan xen tác động lẫn nhau, không thể
xem nhẹ nguy cơ nào.

14


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

Trong các nguy cơ, cần xác định cho đúng nguy cơ bên trong. Theo nghị
quyết đại hội lần IX của Đảng, điều cần nhấn mạnh là: tình trạng tham nhũng và
sự suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ
cán bộ đảng viên đang cản trở việc thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng, gây bất bình và giảm lịng tin của nhân dân đối với Đảng. Đây là
nguy cơ cần phải được khắc phục, nếu khơng sẽ khó thành công trong việc khắc
phục những nguy cơ khác.
Như vậy, những diễn biến mới của tình hình quốc tế, trong nước cho chúng
ta thấy sự phức tạp của tình hình với những tác động nhiều mặt đến công cuộc
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Trước cơ hội và thách thức, thời
cơ và nguy cơ đan xen nhau, nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức, chúng ta tăng
cường quốc phòng an ninh kết hợp với phát triển kinh tế xã hội, không ngừng
cải thiện đời sống nhân dân, nâng cao cảnh giác cách mạng, đấu tranh làm thất
bại chiến lược "diễn biến hồ bình" đẻ bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội cơng bằng, dân
chủ, văn minh.
Vừa qua, chính phủ ban hành Chương trình hành động sau khi có Nghị
quyết Hội nghị lần thứ 4 khoá X của Đảng "Về một số chủ trương, chính sách
lớn để nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững khi Việt Nam là thành viên của
Tổ chức Thương mại thế giới". Chính phủ giao các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ
quan thuộc Chính phủ, uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương, các doanh nghiệp cần cụ thể hoá và tổ chức thực hiện. Trong đó, Chính
phủ giao cho Bộ quốc phịng xây dựng chương trình hành động bảo đảm quốc

phịng, an ninh với những mục tiêu kịp thời cho trước mắt, vừa có tính chiến
lược lâu dài đáp ứng u cầu nhiệm vụ hội nhập kinh tế quốc tế và bảo vệ vững
chắc độc lập, chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ trong mọi tình huống.
Đây là cơ hội để các đơn vị từ trung ương đến cơ sở có điều kiện xây dựng

15


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

chương trình hành động sát thực tiễn u cầu xây dựng tiềm lực kinh tế của nền
quốc phòng trước yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

C - KẾT THÚC
************
Xây dựng tiềm lực kinh tế quốc phịng tồn dân trở thành một nội dung
quan trọng trong xây dựng các tiềm lực của sức mạnh quốc gia, là một nền tảng
vật chất cho xây dựng các tiềm lực khác. Với nước ta hiện nay, tiến hành hội
nhập quốc tế phải gắn liền với giữ vững độc lập chủ quyền và an ninh quốc gia,
làm thất bại âm mưu chiến lược "Diễn biến hồ bình" của CNĐQ và các thế lực
phản động trong và ngồi nước. Điều đó có nghĩa là càng hội nhập sâu hơn và
đầy đủ hơn vào nền kinh tế thế giới, càng phải chú trọng một cách toàn diện đối
với lĩnh vực quốc phịng. Vì vậy, khi nghiên cứu về vấn đề này sẽ góp phần làm
sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn về xây dựng lực lượng và thế trận của nền
quốc phịng tồn dân, nhằm tận dụng thời cơ, đẩy lùi thách thức, thực hiện thắng
lợi công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam XHCN trong thời kỳ hội
nhập toàn diện với thế giới và khu vực.
Ngày nay, đứng trước yêu cầu mới của sự phát triển đất nước và của tiến

trình hội nhập kinh tế quốc tế, chúng ta dứt khốt khơng chịu tụt hậu và từng
bước tiến khịp thời đại, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững, thực hiện
mục tiêu dân giàu, nước mạnh,xã hội công bằng dân chủ, văn minh, có vị thế
xứng đáng trên thế giới. Đó là khát vọng của dân tộc ta, cũng thiêng liêng và
mãnh liệt như ý chí giành độc lập, thống nhất Tổ quốc. Mọi người Việt Nam,
trong ở trong nước cũng như đang sinh sống ở nước ngoài, đều chung một Tổ.
Ngày Giỗ Tổ năm nay vừa được cử hành lễ trọng tại Đền Hùng và nhiều nơi
khác, khắc sâu thêm trong lòng mỗi người Việt Nam ý thức dân tộc gắn với
16


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

nghĩa đồng bào cùng một cội nguồn. Non sơng Viêt Nam là của mọi người Việt
Nam. Xây dựng đất nước Việt nam là nghĩa vụ của mỗi người Việt Nam. Vận
nước vừa thôi thúc vùa tạo cơ hội tập hợp mọi người Việt Nam yêu nước trong
khối đại đoàn kết dân tộc chung lòng, dốc sức xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc,
không phân biệt quá khứ và vượt lên trên những sự khác biệt về dân tộc, tơn
giáo, hồn cảnh kinh tế...Và một sự khác nhau về chính kiến. Đồng bào người
Việt định cư ở nước ngoài hãy đoàn kết, giúp đở nhau, trở thành một cộng đồng
đóng góp tích cực cho xã hội sở tại, làm nhịp cầu nối các nước với nước ta, đồng
thời hưởng về cội nguồn, giữ gìn bản sắc văn hố và truyền thống tốt đẹp của
dân tộc, góp phần xây dựng quê hương đất nước. Nhà nước ta và nhân dân ta
tiếp tục đẩy mạnh công cuộc dổi mới, xây dựng đồng bộ hệ thống thể chế kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi
phát huy mọi nguồn lực trong nước và thu hút nguồn lực ngoài nước để đạt bước
tiến mới về cả lượng và chất trong sự phát triển kinh tế,văn hoá, xã hội, đổi mới
cơ chế dịch vụ công cộng, nâng cao chất lượng phát triển nguồn nhân lực và

phát huy mãnh mẽ nhân tố con người đáp ứng đòi hỏi của giai đoạn mới. Nhà
nước và xã hội hoan nghênh các tầng lớp nhân dân hăng hái đầu tư phát triển sản
xuất kinh doanh trong nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ dước nhiều hình
thức,từ nơng dân sản xuất hàng hoá, hộ kinh doanh cá thể các trang trai, các hợp
tác xã, đến các doanh nghiệp, các công ty. Đặc biệt phát triển nhanh các doanh
nghiệp thuộc các thành phần kinh tế thành lực lượng xung kích trong sự nghiệp
chấn hưng kinh tế, vừa ra sức nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh vừa chú trọng
xây dựng văn hoá kinh doanh. Chúng ta tiếp tục đa phương hoá, đa dạng hoá và
nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế theo đường lối nhất quán giữ vững đọc lập tự
chủ, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế,
phấn đấu vì hồ bình, độc lập phát triển. Với tinh thần chủ động hội nhập kinh tế
với khu vực và thế giới, chung ta cần tranh thủ xa hướng các bên cùng có lợi
ích, các bên cùng thắng trong quan hệ hợp tác và cạnh tranh quốc tế. Nhiệm vụ
17


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

trọng tâm phát triển kinh tế xã hội phải kết hợp chặt chẽ với cũng cố an ninh
qc phịng, đề cao cảnh giác và ngăn chặn kịp thời những hoạt động gây mất
trật tự, an ninh, ảnh hưởng xấu đến mơi trường hồ bình, ổn định của đất nước
ta.
Đảng và Nhà nước nhân dân đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, những người
đã lập nghiệp cũng như những người đang đi học, sẽ nối tiếp xứng đáng sự
nghiệp của cha anh trong điều kiện mới, tiến quân vào khoa học và cơng nghệ,
vươn tới những đỉnh cao của trí tuệ lồi người, nâng tầm văn hố trong cuộc
sống, năng động sáng tạo trong học tập, lao động, kinh doanh, trong nghiên cưu
khoa học, công nghệ và các hoạt động văn hoá, xã hội, trong nhiệm vụ bảo vệ an

ninh, quốc phòng. Thế hệ thanh niên trước đây đã đảm đương xuất sắc vai trị
xung kích trong Cách Mạng Tháng Tám và các cuộc kháng chiến; Thanh niên
ngày nay phải đi đầu gánh vác trọng trách trong sự nghiệp đổi mới và phát triển
đất nước, đưa dân tôc ta tiến kịp thời đại.

18


Đề tài: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân _An ninh
d©n”
****************************************************************

19