Thuyết trình kỹ thuật an toàn và môi trường suy giảm tầng ozen đến trái đất

1.Tìm hiểu sự tác động của sự suy giảm tầng Ozon đến Trái Đất
1.1 Khái niệm tầng Ozon :
Tầng ozon là một lớp sâu trong tầng bình lưu, bao quanh Trái đất, chứa một lượng
lớn Ozon. Lớp này che chắn toàn bộ Trái đất khỏi phần lớn các bức xạ cực tím có
hại đến từ mặt trời.

.c
om

Và điều đặc biệt là ozone được sinh ra từ chính tác động của tia cực tím đến các
phân tử oxi. Ozone là một dạng oxy đặc biệt, được tạo thành từ ba nguyên tử oxy
chứ không phải là hai nguyên tử oxy thông thường. Nó thường hình thành khi một
số loại phóng xạ hoặc phóng điện tách hai nguyên tử trong phân tử oxy (O 2 ), sau
đó có thể kết hợp lại với các phân tử oxy khác để tạo thành ozone (O 3 ).

cu

u

du
o

ng

th

an

co

ng

O3 có hai loại là tốt và xấu. Ozone tốt được tạo ra từ tự nhiên nằm ở tầng bình lưu
phía trên. Tầng bình lưu là lớp khơng gian 6 đến 30 dặm trên bề mặt trái đất.
Ozone xấu còn được gọi là ozone tầng đối lưu hay ozone tầng mặt đất. Chúng là
kết quả hành động của con người là phản ứng hóa học giữa oxit của nito và các
hợp chất hữu cơ dễ bay hơi.

Hình 1.1: Tầng Ozon
1.2 Vai trị, chức năng của tầng Ozon.
Kích thước của tầng khí này khơng dày, nhưng lại có nhiệm vụ quan trọng để bảo
vệ trái đất. Trong ánh nắng mặt trời chiếu xuống trái đất có rất nhiều tia có hại.

CuuDuongThanCong.com

/>

Ảnh hưởng này rõ nét nhất đối với các tế bào da. Ánh sáng cực tím gây bỏng nắng
và tổn thương mặt do làm hỏng các cấu trúc tế bào. UVA (sóng dài) gây ra lão hóa
và UVB (sóng ngắn) gây bỏng. Trên thực tế cịn có UVC sức cơng phá lớn nhất.
Là nguyên nhân gây ung thư da nhưng tia này đã bị chặn lại bởi tầng ozone (nếu
tầng ozone bị thủng, hậu quả thật khôn lường).
Chức năng của tầng ozone là bảo vệ Trái Đất khỏi các yếu tố gây hại từ bên ngoài.
Bảo vệ cuộc sống của con người, của hệ sinh thái động thực vật trên trái đất. Hiện
tượng suy giảm tầng ozone cũng là một trong những yếu tố gây ra biến đổi khí hậu.

.c
om

1.3 Nguyên nhân thủng tầng Ozon.

ng

Nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm, thủng tầng ozone đến từ cả hoạt động tự
nhiên và hoạt động nhân tạo. Việc thay đổi khoảng cách của mặt trời, gió và tầng
bình lưu góp phần làm suy giảm ozone. Tuy nhiên yếu tố này gây ra không quá 1 2 %, và các tác động cũng chỉ là tạm thời.

cu

u

du
o

ng

th

an

co

Nguyên nhân chính của hiện tượng này đến từ hoạt động của con người. Đó là sự
giải phóng quá mức clo và brom từ các hơp chất nhân tạo như CFC, halon,
CH 3 CCl 3 (Methyl chloroform), CCl 4 (Carbon tetrachloride), HCFC (hydrochlorofluorocarbons), hydrobromofluorocarbons và methyl bromide. Chúng đã
được chứng minh hiện hữu trên tầng ozon. Các chất khí này được gọi là ODS – các
chất làm suy giảm tầng ozon chính.

Hình 1.2: Các chất làm suy giảm tầng Ozon

CuuDuongThanCong.com

/>

Theo conserve-energy-future, Các gốc tự do clo và brom phản ứng với phân tử
ozone và phá hủy cấu trúc phân tử của chúng, do đó làm suy giảm tầng ozone. Một
nguyên tử clo có thể phá vỡ hơn 1, 00.000 phân tử ozone. Nguyên tử Brom được
cho là có sức tàn phá gấp 40 lần so với các phân tử clo.
Ngồi ra ơ nhiễm khơng khí cũng là ngun nhân khiến tình trạng này gia tăng một
cách trầm trọng.
1.4 Hậu quả của việc suy giảm tầng Ozon.

.c
om

-Đối với con người
Như đã nói ở trên, sự suy giảm tầng ozon gây ra ung thư da, hình thành khối u ác
tính. Con người tiếp xúc với tia UV sẽ gây ra các bệnh về mắt.
-Hệ thực vật

an

co

ng

Thiệt hại thảm thực vật đôi khi chúng ta không thể trực tiếp cảm nhận được bằng
mắt. Tuy nhiên chúng ta có thể đáng giá trên các yếu tố như tốc độ phát triển,
thành phần dưỡng chất trong thực vật,… Tất cả chúng đều bị ảnh hưởng bởi sự suy
giảm này.

th

-Hệ sinh thái biển

cu

u

du
o

ng

Bức xạ UV ảnh hưởng đến giai đoạn phát triển của cá, tôm, cua, lưỡng cư và các
động vật khác. Hay trực tiếp ảnh hưởng đến thực vật phù du tạo thành nền tàng của
lưới thức ăn thủy sản.

CuuDuongThanCong.com

/>

.c
om
ng

co

Hình 1.3: Hậu quả của suy giảm tầng Ozon

an

Ngồi ra, dưới tác động của tia cực tím, sự cân bằng của khí quyển bị mất đi.

th

+Chúng ta có thể làm gì để bảo vệ tầng Ozon:

ng

+Đầu tiên khơng được hoặc hạn chế nhất có thể sự phát sinh khí ODS
+Khơng sử dụng thuốc trừ sâu hóa học

du
o

+ Hạn chế sử dụng xe cá nhân

u

+Sử dụng các sản phẩm sạch thân thiện môi trường (sử dụng các sản phẩm
nano, không dùng điện không nước thải)

cu

Hi vọng những kiến thức trên đây đã giúp các bạn hiểu tầng Ozon là gì và tầm
quan trọng của nó. Muốn bảo vệ tầng ozon chúng ta có thể thực hiện bằng
cách bảo vệ mơi trường.

2. Tìm hiểu vấn đề xử lý chất thải rắn trong sản xuất công nghiệp :
2.1 Khái niệmchất thải rắn :

- Chất thải rắn là những chất bị loại bỏ sau khi sử dụng như : thức ăn thừa, vỏ bao,
chai lọ thủy tinh, gỗ vụn, xỉ than, tro, giấy vụn, rác, các chi tiết máy hỏng, các phế
liệu,…

CuuDuongThanCong.com

/>

.c
om
ng
co
an
th
ng
du
o
u
cu
CuuDuongThanCong.com

/>

.c
om
ng
co
an

2.2 Phân loại chất thải rắn :

ng

th

- Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn là do hoạt động của con người, chính vì vậy
chất thải rắn rất đa dạng.

du
o

Có nhiều cách phân loại chất thải rắn, ví dụ như phân loại theo nguồn gốc phát
sinh, phân loại theo thành phần hóa học, theo tính chất độc hại, theo khả năng công
nghệ xử lý và tái chế…

cu

u

2.2.1 Phân loại theo nguồn gốc phát sinh
Tùy theo lĩnh vực hoạt động của con người mà chất thải rắn sinh ra được phân loại
thành:
- Chất thải rắn đô thị: chất thải từ hộ gia đình, chợ, trường học, cơ quan…
- Chất thải rắn nơng nghiệp: rơm rạ, trấu, lõi ngơ, bao bì thuốc bảo vệ thực
vật…
- Chất thải rắn công nghiệp: chất thải từ các nhà máy, xí nghiệp, khu cơng
nghiệp. Ví dụ như nhựa, cao su, giấy, thủy tinh…
Nguồn phát
sinh

Nơi phát sinh

CuuDuongThanCong.com

Các dạng chất thải rắn

/>

Nguồn phát
sinh

Nơi phát sinh

Các dạng chất thải rắn

Khu dân cư

Hộ gia đình, biệt thự,
chung cư.

Thực phẩm dư thừa, giấy,
can nhựa, thuỷ tinh, can
thiếc, nhôm.

Khu thương mại Nhà kho, nhà hàng, chợ, Giấy, nhựa, thực phẩm
khách sạn, nhà trọ, các
thừa, thủy tinh, kim loại,
trạm sửa chữa và dịch vụ. chất thải nguy hại.
Giấy, nhựa, thực phẩm
thừa, thủy tinh, kim loại,

chất thải nguy hại.

Cơng trình xây
dựng

Khu nhà xây dựng mới,
sửa chữa nâng cấp mở
rộng đường phố, cao ốc,
san nền xây dựng.

Gạch, bêtông, thép, gỗ,
thạch cao, bụi…

Khu công cộng

Đường phố, công viên,
khu vui chơi giải trí, bãi
tắm.

Rác vườn, cành cây cắt tỉa,
chất thải chung tại các khu
vui chơi, giải trí.

Nhà máy xử lý
chất thải đô thị

Nhà máy xử lý nước cấp,
Bùn, tro
nước thải và các q trình
xử lý chất thải cơng

nghiệp khác.

co

an

th

ng

du
o

Cơng nghiệp xây dựng,
chế tạo, cơng nghiệp
nặng, nhẹ, lọc dầu, hố
chất, nhiệt điện.

u

cu

Cơng nghiệp

.c
om

Trường học, bệnh viện,
văn phịng, cơng sở nhà
nước.

ng

Cơ quan, công
sở

Đồng cỏ, đồng ruộng,
Nông nghiệp
vườn cây ăn quả, nông
trại.
Bảng 2.1 Nguồn gốc các loại chất thải

Chất thải do quá trình chế
biến công nghiệp, phế liệu
và các rác thải sinh hoạt.
Thực phẩm bị thối rữa, sản
phẩm nông nghiệp thừa,
rác, chất độc hại.

2.2.2 Phân loại theo thành phần hóa học
Chất thải rắn hữu cơ: chất thải thực phẩm, rau củ quả, phế thải nông
nghiệp, chất thải chế biến thức ăn…

CuuDuongThanCong.com

/>

-

Chất thải rắn vô cơ: chất thải vật liệu xây dựng như đá, sỏi, xi măng, thủy

tinh…

cu

u

du
o

ng

th

an

co

ng

.c
om

2.2.3 Phân loại theo tính chất độc hại
- Chất thải rắn thơng thường: giấy, vải, thủy tinh…
- Chất thải rắn nguy hại: chất thải công nghiệp nguy hại, chất thải nông nghiệp
nguy hại, chất thải y tế nguy hại…
2.2.4 Phân loại theo công nghệ xử lý hoặc khả năng tái chế
 Chất phải phân hủy sinh học, phân thải khó phân hủy sinh học.
 Chất thải cháy được, chất thải không cháy được.
 Chất thải tái chế được: kim loại, cao su, giấy, gỗ…

2.3 Thu gom chất thải rắn :
Việc thu gom rác thải có thể bằng phương pháp cổ điển như cho vào thùng
chứa để tập trung rồi chuyên chở tới các bãi rác của thành phố hoặc khu công
nghiệp.
2.4 Xử lý chất thải rắn :
 Mục đích của xử lý chất thải : Chuyển chất thải sang một dạng khác ít độc
hại hơn, dễ kiểm soát hơn, chuyển chất thải thành chất khác có thể sử dụng
có ích, giúp giảm thể tích hoặc khối lượng nhằm lưu giữ được nhiều hơn,
lưu giữ tạm thời để chờ đợi công nghệ phù hợp.
 Tùy theo cơng nghệ áp dụng, chi phí xử lý sẽ khác nhau. Có cơng nghệ xử lý
với chi phí thấp nhưng trong quá trình xử lý lại phát sinh ra ô nhiễm thứ cấp.
Có công nghệ xử lý hiện đại, chi phí vận hành cao nhưng xử lý an tồn,
khơng gây mùi, không phát sinh ô nhiễm thứ cấp. Tuy nhiên, việc quản lý
chất thải rắn làm sao cho hiệu quả, hạn chế phát sinh chất thải, tái sử dụng
và tái chế chất thải. Trong công tác quản lý chất thải rắn, thứ tự ưu tiên được
sắp xếp như sau:
Giảm thiểu phát thải
Tái sử dụng
Tái chế
Xử lý
Tiêu hủy

CuuDuongThanCong.com

/>

cu

u

du
o

ng

th

an

co

ng

.c
om

 Hiện nay, ở các nước đang phát triển trong đó có nước ta, các phương pháp
xử lý chất thải rắn thường được áp dụng như sau:
Đối với chất thải rắn sinh hoạt, có thành phần hữu cơ chiếm tỷ lệ lớn được
tận dụng để sản xuất phân hữu cơ. Tuy nhiên, do quá trình phân loại rác thực
hiện chưa đồng bộ nên chỉ có một phần rác thải sinh hoạt được ủ sinh học,
phần cịn lại vẫn chơn lấp ở các bãi rác tập trung.
Các thành phần khó phân huỷ sinh học nhưng dễ cháy như giấy vụn, giẻ
rách, nhựa, cao su… khơng cịn khả năng tái chế thì có thể áp dụng phương
pháp đốt để giảm thể tích. Chất thải xây dựng và các thành phần không cháy
được như vỏ ốc, gạch đá, sành sứ… đưa đi san nền hoặc chôn lấp trực tiếp ở
bãi chôn lấp.
 Các phương pháp xử lý rác thải rắn :
a. Phương pháp chôn lấp chất thải
- Phương pháp chôn lấp thường áp dụng cho đối tượng chất thải rắn

là rác thải đô thị không được sử dụng để tái chế, tro xỉ của các lị
đốt, chất thải cơng nghiệp. Phương pháp chơn lấp cũng thường áp
dụng để chôn lấp chất thải nguy hại, chất thải phóng xạ ở các bãi
chơn lấp có thiết kế đặc biệt cho rác thải nguy hại.
- Chôn lấp hợp vệ sinh là một phương pháp kiểm soát sự phân huỷ
của các chất rắn khi chúng được chôn nén và phủ lấp bề mặt. Chất
thải rắn trong bãi chơn lấp sẽ bị tan rữa nhờ q trình phân huỷ
sinh học bên trong để tạo ra sản phẩm cuối cùng là các chất giàu
dinh dưỡng như axit hữu cơ, nitơ, các hợp chất amon và một số khí
như CO2, CH4.
b. Phương pháp tái chế chất thải :
- Hoạt động tái chế đã có từ lâu ở Việt Nam. Các loại chất thải có
thể tái chế như kim loại, đồ nhựa và giấy được các hộ gia đình bán
cho những người thu mua đồng nát, sau đó chuyển về các làng
nghề. Công nghệ tái chế chất thải tại các làng nghề hầu hết là cũ và
lạc hậu, cơ sở hạ tầng yếu kém, quy mô sản xuất nhỏ dẫn đến tình
trạng ơ nhiễm mơi trường nghiêm trọng ở một số nơi. Một số làng
nghề tái chế hiện nay đang gặp nhiều vấn đề môi trường bức xúc
như xã Chỉ Đạo (Hưng Yên), xã Minh Khai (Hưng Yên), làng
nghề sản xuất giấy xã Dương Ổ (Bắc Ninh)… Nhìn chung, hoạt
động tái chế ở Việt Nam không được quản lý một cách có hệ
thốngmà chủ yếu do các cơ sở tư nhân thực hiện một cách tự phát.
- Rác thải điện tử là một trong những loại rác được tái chế khá nhiều
ở Việt Nam. Các máy tính, tivi, đầu máy hỏng thường được bán
cho đội ngũ thu gom phế thải (đồng nát, ve chai). Các sản phẩm

CuuDuongThanCong.com

/>

thải ra này thường được tách ra để thu gom linh kiện, hoặc lấy kim
loại và vỏ máy đem bán lại cho các cơ sở tái chế.
- Tuy nhiên, điều đáng nói là cơng nghệ tái chế tại các cơ sở này còn
quá lạc hậu. Sau khi các kim loại và linh kiện điện tử cịn dùng
được được bóc tách và đem bán hoặc sửa chữa, phần còn lại chủ
yếu được đốt hoặc nghiền rồi pha thêm hóa chất để tạo ra sản
phẩm mới, vốn là các sản phẩm đơn giản như chai lọ, túi nylon với
số lượng còn hạn chế.

cu

u

du
o

ng

th

an

co

ng

.c
om

c. Phương pháp thiêu đốt chất thải :

- Thiêu đốt là phương pháp phổ biến hiện nay trên thế giới để xử lý
chất thải rắn nói chung, đặc biệt là đối với chất thải rắn độc hại
công nghiệp, chất thải nguy hại y tế nói riêng. Xử lý khói thải sinh
ra từ quá trình thiêu đốt là một vấn đề cần đặc biệt quan tâm. Phụ
thuộc vào thành phần khí thải, các phương pháp xử lý phù hợp có
thể được áp dụng như phương pháp hoá học (kết tủa, trung hồ,
ơxy hố…), phương pháp hố lý (hấp thụ, hấp phụ, điện ly),
phương pháp cơ học (lọc, lắng)…
- Phương pháp thiêu đốt được sử dụng rộng rãi ở một số nước như
Nhật Bản, Đức, Thuỵ Sĩ, Hà Lan, Đan Mạch… là những nước có
số lượng đất cho các khu thải rác bị hạn chế.
- Xử lý chất thải bằng phương pháp thiêu đốt có ý nghĩa quan trọng
là làm giảm bớt tới mức nhỏ nhất chất thải cho khâu xử lý cuối
cùng là chôn lấp tro, xỉ. Mặt khác, năng lượng phát sinh trong q
trình thiêu đốt có thể tận dụng cho các lị hơi, lị sưởi hoặc các
ngành cơng nghiệp cần nhiệt và phát điện. Mỗi lò đốt cần phải
được trang bị một hệ thống xử lý khí thải, nhằm khống chế ơ
nhiễm khơng khí do q trình đốt có thể gây ra.
- Hiện tại, ở Việt Nam xử lý chất thải rắn nguy hại y tế chủ yếu bằng
lò đốt công suất nhỏ được trang bị cho từng bệnh viện. Tuy nhiên,
các bệnh viện lớn tuyến trung ương trực thuộc Bộ Y tế có cơng tác
thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý chất thải y tế được thực
hiện tốt. Các bệnh viện tuyến tỉnh, huyện, việc xử lý chất thải y tế
phụ thuộc nhiều vào điều kiện kinh tế từng tỉnh. Số bệnh viện
tuyến huyện được trang bị lị đốt đạt tiêu chuẩn rất ít. Vì vậy, chất
thải y tế thường được đốt bằng lò đốt thủ công hoặc chôn lấp trong
khu đất của bệnh viện.
- Đối với rác thải nguy hại công nghiệp được xử lý bằng phương
pháp đốt thì gần như tuân theo nguyên lý đốt của chất thải y tế

CuuDuongThanCong.com

/>

nhưng cơng suất lị lớn hơn. Hiện tại, các khu cơng nghiệp có đầu
tư khu xử lý chất thải rắn nguy hại tập trung không nhiều. Các chất
thải rắn nguy hại thường được doanh nghiệp hợp đồng với công ty,
đơn vị có chức năng, được cấp giấy phép vận chuyển và xử lý chất
thải rắn nguy hại.

du
o

Tài liệu tham khảo

ng

th

an

co

ng

.c
om

d. Phương pháp ủ sinh học :
- Quá trình ủ sinh học áp dụng đối với chất hữu cơ không độc hại,

lúc đầu là khử nước, sau là xử lý cho tới khi nó thành xốp và ẩm.
Độ ẩm và nhiệt độ được kiểm sốt để giữ cho vật liệu ln ở trạng
thái hiếu khí trong suốt thời gian ủ. Quá trình tự tạo ra nhiệt riêng
nhờ q trình ơxy hố sinh hoá các chất hữu cơ. Sản phẩm cuối
cùng của quá trình phân huỷ là CO2, nước và các hợp chất hữu cơ
bền vững như lignin, xenlulo, sợi…
- Đối với quy mơ nhỏ (ví dụ như trang trại chăn ni), rác hữu cơ có
thể áp dụng cơng nghệ ủ sinh học theo đống. Đối với quy mơ lớn
có thể áp dụng công nghệ ủ sinh học theo qui mô công nghiệp.
Nhiệt độ, độ ẩm và độ thơng khí được kiểm sốt chặt chẽ để q
trình ủ là tối ưu.

cu

u

1. />( ngày truy cập 27/03/2020)
2. ( ngày truy cập 27/03/2020)
3. Giáo trình Kỹ thuật an tồn và mơi trường

CuuDuongThanCong.com

/>