Tài liệu Khái niệm về thị trường chứng khoán pdf

Khái niệm về thị trường chứng khoán
Thuật ngữ "Thị trường chứng khoán" ngày nay không có gì xa lạ với chúng ta, nhưng để
hiểu rõ về "thị trường chứng khoán" thì đã có mấy ai hiểu rõ. Ở bài viết này chúng ta sẽ
quay về câu hỏi: "Thị trường chứng khoán" là gì?
Trong nền kinh tế thị trường, xã hội của sản xuất được phân chia thành hai cực: Một cực
có vốn tìm nơi đầu tư và một cực cần vốn để đầu tư vào sản xuất và kinh doanh.
Trong những ngày đầu của sản xuất hàng hóa và lưu thông tiền tệ, hệ thống ngân hàng
sớm ra đời để huy động các nguồn vốn tiền tệ nhàn rỗi hình thành trong xã hội nhằm tái
phân phối cho nền kinh tế quốc dân theo nguyên tắc tín dụng. Như vậy, một kênh vốn nối
hai cực đó lại với nhau và phải thông qua các trung gian tài chính, trong đó chủ yếu là hệ
thống ngân hàng được gọi là kênh dẫn vốn gián tiếp. Khi xã hội của sản xuất và lưu thông
hàng hóa phát triển ở giai đoạn cao, ngày một hoàn thiện thì những người có vốn đã có
đủ điều kiện về môi trường pháp lý, môi trường tài chính v.v… để chuyển vốn của mình
trực tiếp đầu tư vào sản xuất không phải thông qua tầng lớp trung gian tài chính mà phải
thông qua thị trường chứng khoán – một thị trường dẫn vốn trực tiếp từ cực có vốn này
sang cực cần vốn kia theo nguyên tắc đầu tư. Kênh dẫn vốn đó được gọi là kênh dẫn vốn
trực tiếp.
Qua sự khảo sát giữa hai kênh dẫn vốn gián tiếp và trực tiếp thấy rằng, bên cạnh những
ưu điểm đem lại từ kênh dẫn vốn trực tiếp mà kênh gián tiếp không thể có được, còn cho
thấy thị trường chứng khoán đã tạo điều kiện dễ dang cho việc điều hòa vốn trong nền
kinh tế quốc dân thông qua việc mua bán chuyển nhượng vốn giữa các chủ thể của nền
kinh tế.
Chính vì lẽ đó, khi nền sản xuất hàng hóa phát triển ở giai đoạn cao đòi hỏi sự ra đời thị
trường chứng khoán quốc gia và trong điều kiện quốc tế hóa đời sống kinh tế và xã hội
nhưng ngày nay thì vấn đề toàn cầu hóa hoạt động thị trường chứng khoán của các nước
trở nên cấp thiết và sẽ phát triển.
Vậy thị trường chứng khoán là gì? Có nhiều khái niệm về thị trường chứng khoán khác
nhau, nhưng nhìn chung có thể dẫn ra một khái niệm có tính phổ biến: Thị trường chứng
khoán là một thị trường mà ở nơi đó người ta mua bán, chuyển nhượng, trao đổi chứng
khoán nhằm mục đích kiếm lời.
Thị trường chứng khoán phải tồn tại ở một nơi mà ở nơi đó việc mua bán chứng khoán

được thực hiện.
Trong quá trình phát triển và hoàn thiện thị trường chứng khoán ở các
nước có nền sản xuất và lưu thông hàng hóa lâu đời như Mỹ, Anh, Pháp, v.v… nơi đó tồn
tại dưới hai hình thức: Thị trường chứng khoán có tổ chức và Thị trường chứng khoán
phi tổ chức.
Hình thái điển hình của thị trường chứng khoán có tổ chức là Sở giao dịch chứng khoán
(Stock exchange). Mọi việc mua, bán, chuyển nhượng, trao đổi chứng khoán phải tiến
hành trong Sở giao dịch và thông qua các thành viên của Sở giao dịch theo quy chế của
Sở giao dịch chứng khoán. Sở giao dịch chứng khoán có thể là tổ chức sở hữu nhà nước,
là doanh nghiệp cổ phần hoặc một hiệp hội và đều có tư cách pháp nhân hoạt động kinh
doanh chứng khoán. Có thể dẫn ra những Sở giao dịch chứng khoán nổi tiếng của thế giới
như: NYSE (New York Stock exchange), TSE (Tokyo Stock exchange), LSE (London
Stock exchange )v.v…
Thị trường chứng khoán phi tổ chức là một thị trường không có hình thái tổ chức tồn tại,
nó có thể là bất cứ nơi nào mà tại đó người mua và người bán trực tiếp gặp nhau để tiến
hành giao dịch. Nơi đó có thể là tại quầy giao dịch ở các ngân hàng bất kỳ nào đó. Thị
trường hình thành như thế gọi là thị trường giao dịch qua quầy (Over-the-counter – OTC)
Ngày nay, nhờ vào thành quả của cách mạng tin học, hệ thống INTERNET đã gắn kết
các thành viên của thị trường lại với nhau, do đó việc trao đổi thông tin, tiến hành giao
dịch mua bán chứng khoán không phải đến tận quầy của các ngân hàng và có thể tiến
hành ngay trên bàn máy vi tính. Đây là một hình thái của thị trường chứng khoán phi tổ
chức bậc cao mới xuất hiện trong thập kỉ qua. Thị trường này chưa có tên chính thức, có
người gọi đó là thì trường thứ ba (Third Market)
Với sự phát triển phong phú của các hình thái tổ chức của thị trường chứng khoán từ một
nơi chốn cụ thể như Sở giao dịch chứng khoán đến các quầy giao dịch của ngân hàng và
gần đây là đến không gian rộng lớn của thông tin, do đó đã tạo điều kiện và môi trường
cho mọi thành viên trong xã hội đều có thể trở thành thành viên của thị trường chứng
khoán hiện đại