Tài liệu Tình báo kinh tế- nỗi lo không của riêng ai docx

Tình báo kinh tế- nỗi lo không của riêng ai

Không biết cụm từ “tình báo kinh tế” xuất hiện từ bao giờ, nhưng nó đang
là vấn đề đau đầu đối với các nhà lãnh đạo công ty, tập đoàn lớn trên thế giới
hiện nay. Các ông chủ của Microsoft, Intel, IBM hầu như không đêm nào có thể
“kê cao gối ngủ” khi họ luôn canh cánh bên lòng mối lo ngại về sự rò rỉ thông tin,
bí quyết công nghệ mới của công ty mình. Nhưng chính họ cũng không phủ nhận
việc đầu tư hàng tỷ USD để dò xét và khai thác thông tin của các đối thủ cạnh
tranh khác.
Vấn đề tình báo kinh tế

Theo thống kê gần đây nhất thì trong vòng bốn năm từ 2002- 2005, chỉ tính
riêng tại Mỹ, mỗi năm các tập đoàn kinh tế lớn phải chịu tổn thất khoảng 40 tỷ
USD do các hoạt động gián điệp gây ra. Một bức tranh mới về hoạt động tình báo
kinh tế đang dần hiện lên rõ nét: để mắt đến tất cả mọi chi tiết quan trọng và không
quan trọng, thậm chí bới tung cả thùng rác để nghiền ngẫm những mớ giấy lộn
tưởng như vô dụng, hoặc có thể dùng đến cả “mỹ nhân kế”. Có lẽ nếu James
Bond, điệp viên với mã hiệu 007, có thật sự tồn tại thì chắc hẳn sẽ cảm thấy “tủi
thân” bởi tính chất tinh vi và tân tiến của những hoạt động theo dõi, điều tra đối
thủ cạnh tranh đang được các công ty áp dụng hiện nay.
Từ một loạt các vụ việc nổi cộm tại Mỹ…
Chủ tịch tập đoàn Oracle từng làm cả thế giới giật mình khi tuyên bố ông
đã thuê một nhóm thám tử theo dõi và tìm hiểu tập đoàn Microsoft. Do tai tiếng
của nó không thua kém vụ Watergate nên mọi người đặt cho nó cái tên là
Garbagegate (“Vụ án rác” nhằm ám chỉ hành vi lục tìm từng thùng rác tại
Microsoft). Khi Garbagegate còn chưa nguôi ngoai thì toà án Mỹ lại buộc tội
Broadcom có hành vi đánh cắp bí mật kinh doanh từ đối thủ cạnh tranh thông qua
màn kịch phỏng vấn tuyển nhân sự. Vụ việc khiến Sillicon Valley cảm thấy e ngại
tuyển dụng nhân viên mới. Hay vụ việc hãng phần mềm máy tính Avant đánh cắp
một số thông tin mật từ hãng Cadence Design khi tuyển dụng Mitrsuru Igusa,
nguyên là người của Cadance.

Viện thống kê Mỹ đã tính toán được là cứ 1000 công ty lại xảy ra 2,5 vụ án
tính báo kinh tế và giá trị thiệt hại mỗi vụ lên đến nửa triệu USD. Con số này trên
thực tế có thể lớn hơn nhiều, nhưng nhiều vụ đã bị cố ý ém nhẹm hoặc không được
phát hiện ra. “Người bị hại” chủ yếu là các công ty trong lĩnh vực kỹ thuật cao.
Viện thống kê Mỹ ước tính trung bình một công ty công nghệ thông tin sẽ bị 67 vụ
theo dõi với thiệt hại hơn 10 triệu USD mỗi vụ.
… đến sự phát tán trên toàn cầu
Vào giữa năm 2005, mọi người chợt hiểu ra… tác hại của máy vi tính.
Ngày nay không một công ty nào không sử dụng máy tính cho những hoạt động
thường nhật của mình. Nhưng sự tiện lợi này có thể sẽ là “con dao hai lưỡi” khi có
thông tin cho thấy thông qua các virus máy tính mà toàn bộ dữ liệu, hoạt động
kinh doanh của công ty sẽ bị theo dõi và đánh cắp ở một nơi nào đó xa hàng ngàn
cây số. Cảnh sát đã triệt phá ra một nhóm phá hoại chuyên sử dụng các virus tấn
công vào hệ thống máy tính của các công ty lớn tại quốc gia này. Một loạt các
virus đã được cài vào hệ điều hành trong máy tính rồi từ đó gửi đi những thông tin
mật về hoạt động của công ty tới chủ nhân của nó.
Thủ phạm tạo ra loại virus Trojan này, theo điều tra ban đầu, là một công
dân đang sống ở London, Anh. Anh này đã chế tạo ra virus rồi bán chúng cho
những công ty cần đến. Cảnh sát ước tính có đến hàng trăm công ty tại và trên thế
giới đã sử dụng loại virus này để theo dõi các đối thủ cạnh tranh của họ. Nhiều tên
tuổi trong các lĩnh vực sản xuất điện thoại di động, truyền hình, sản xuất xe hơi đã
nằm trong “danh sách đen” của cảnh sát. Tính đến nay đã có khoảng 20 người bị
bắt, bao gồm nhiều giám đốc công ty, thám tử tư và cựu nhân viên an ninh . Cuộc
điều tra sẽ còn được mở rộng và Interpol cũng đã được cảnh sát yêu cầu vào cuộc.
Quả thật, trong bối cảnh cạnh tranh trên thương trường ngày một khốc liệt thì bất
cứ biện pháp nào có thể vượt qua đối thủ cạnh tranh đều được áp dụng.
Một tập đoàn hoá chất của Nhật Bản từng nghiên cứu thành công loại thuốc
nổ dùng trong công trình xây dựng, đã tiến hành thử nghiệm tại một công trường
ven biển và có nhiều đơn đặt hàng để mua sản phẩm đó. Trong lúc việc kinh doanh
của tập đoàn này đang phát đạt thì một phân xưởng của Anh đặt tại Hàn Quốc tung

ra thị trường một loại sản phẩm tương tự. Phía Nhật qua nhiều lần điều tra mới
biết rằng đó là một công ty thuộc tập đoàn hoá học Acoster, Anh. Acoster đã gài
một loạt các nhân viên vào tập đoàn của Nhật để tìm hiểu công thức chế tạo sản
phẩm mới.

Và cả tuyệt chiêu “ve sầu lột xác”
Các cửa hàng của tập đoàn Branche, Anh- nổi tiếng về mặt hàng dệt kim và
sản phẩm của họ bán rất chạy ở hầu hết các thị trường mà nó có mặt trong những
năm 1990- nằm bên cạnh một dãy phố náo nhiệt. Cứ mỗi buổi trưa, nhân viên lại
kéo nhau đến một quán đối diện để ăn trưa. Mặc dù giá cả ở đây khá đắt nhưng
hôm nào cũng đông khách, bởi lẽ đó là quán ăn duy nhất ở phố này. Ít lâu sau, một
quán ăn mới được khai trương gần đó với tất cả nhân viên phục vụ đều là người
Nhật. Quán ăn mở ra đã thu hút sự chú ý đặc biệt của mọi người: Giá cả không
những rẻ hơn quán ăn của người Anh mà hương vị lại thơm ngon hấp dẫn, thái độ
phục vụ hết sức niềm nở, chu đáo. Lâu dần, quan hệ giữa chủ quán và thực khách
trở nên mật thiết.
Một thời gian sau, quán Nhật này bỗng nhiên sa sút rồi đóng cửa với lý do
giá bán quá thấp còn giá thành quá cao dẫn đến thua lỗ. Ông chủ và những người
hầu bàn của quán ăn Nhật đã tung tin là “không có tiền về nước” và thông qua
những thực khách thường xuyên lưu tới, một số kỹ sư và nhân viên cao cấp của
Branche nhờ họ nói giúp để xin việc làm ở trong hãng nhằm kiếm chút tiền về
nước.
Do thường ngày, số nhân viên cao cấp đó luôn nhận được sự quan tâm đặc
biệt của những người hầu bàn Nhật Bản, nên họ đã tỏ ra hết sức thông cảm và
không ngại tiến cử họ với chủ hãng dệt. Lúc đầu, Branche tỏ ra khá thận trọng,
nhưng sau nhiều lần nhận được sự cam kết đảm bảo của số nhân viên cao cấp kia,
ban giám đốc đã nhận lời nhưng với một điều kiện: Tất cả những người Nhật làm
việc trong nhà máy đều không được phép vào phân xưởng sản xuất mà chỉ được
làm lao động phổ thông như vận chuyển đường ống, bao bì, guồng sợi…mọi
nguyên vật liệu vừa đưa đến cửa phân xưởng là đã có người Anh tiếp quản.

Sau một thời gian giám sát chặt chẽ, các nhân viên quản lý thấy những
người Nhật đó làm việc hết mình, không thể hiện điều gì khả nghi, thêm vào đó là
“tình cảm thân thiết” hàng ngày nên họ dần dần mất đi sự cảnh giác cần thiết. Và
rồi, số người Nhật không những được tự do ra vào các phân xưởng, có người còn
được bố trí vào làm trong các bộ phận kỹ thuật.
Chỉ có điều là tất cả nhân viên của Branche không ai có thể ngờ rằng toàn
bộ số nhân viên trong quán ăn Nhật Bản nói trên đều là những chuyên gia dệt hàng
đầu của đất nước mặt trời mọc. Họ vừa lặng lẽ làm việc, vừa ghi nhớ những sáng
chế thiết bị kiểu mới cũng như cấu tạo và tác dụng của máy dệt tiên tiến do người
Anh làm ra.
Mấy năm sau, họ từ biệt Branche lên đường về Nhật. Sau khi về nước, các
nhân viên này đã có thể thiết kế được một dàn máy dệt thế hệ mới, giúp sản phẩm