Giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường cao đẳng công nghệ và quản trị sonadezi, tỉnh đồng nai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

NGUYỄN DANH TUẤN

GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG
CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG
CƠNG NGHỆ VÀ QUẢN TRỊ SONADEZI,
TỈNH ĐỒNG NAI
Chun ngành: CHÍNH TRỊ HỌC

Mã số: 60.31.02.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ THỊ PHƯƠNG LÊ

Thành phố Hồ Chí Minh, 2016


1

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành tơi xin bảy tỏ lịng biết ơn và sự kính trọng tới
ban Giám hiệu, ban chủ nhiệm Khoa sau Đại học, ban chủ nhiệm Khoa Giáo
Dục Chính Trị trường Đại học Vinh, các Thầy Cô giáo tham gia giảng dạy
cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc và tạo điều kiện giúp đỡ tơi trong
q trình học tập nghiên cứu rèn luyện tại nhà trường.
Đặc biệt tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới Tiến sỹ Vũ Thị
Phương Lê. Người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ tơi
trong suốt q trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Lãnh đạo uỷ ban nhân dân Tỉnh
Đồng Nai, Ban giám hiệu, trường Cao Đẳng Quản Trị và Công Nghệ

Sonadezi, tỉnh Đồng Nai đã tạo điều kiện về thời gian, vật chất, tinh thần cho
tôi trong suốt q trình học tập và hồn thành khố học.
Bạn bè, đồng nghiệp, gia đình đã tận tình giúp đỡ động viên tơi hồn
thành khố học và luận văn này.
Do điều kiện về thời gian và năng lực bản thân còn nhiều hạn chế nên
luận văn này còn nhiều khiếm khuyết tơi mong nhận được sự góp ý chân
thành của Thầy Cô và đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 6 năm 2016


2

MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN
0
MỤC LỤC
2
MỞ ĐẦU
3
NỘI DUNG
10
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG
CHO SINH VIÊN
10
1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
10
1.2. Nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên 15
1.3. Vai trị của giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên hiện nay

26
Kết luận chương 1
41
Chương 2: THỰC TRẠNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO
SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN TRỊ
SONADEZI, TỈNH ĐỒNG NAI
42
2.1. Khái quát trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi và tình
hình, đặc điểm sinh viên của Trường
42
2.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh
sinh viên trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi
47
Kết luận chương 2
70
Chương 3: NHỮNG QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ CƠNG TÁC GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO
SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ VÀ QUẢN TRỊ
SONADEZI TỈNH ĐỒNG NAI HIỆN NAY
71
3.1. Quan điểm về công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên
trường Cao đẳng Cơng nghệ và Quản trị Sonadezi
71
3.2. Những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác giáo dục
chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Cao đẳng Công nghệ Và Quản
trị Sonadezi hiện nay
75
Kết luận chương 3
92
KẾT LUẬN

93
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO
96
PHỤ LỤC
100


3

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sinh viên là những thanh niên tạo nguồn cho đội ngũ trí thức, là
“rường cột”, là chủ nhân tương lai quan trọng của nước nhà. Họ rất cần được
quan tâm đào tạo, giáo dục, bồi dưỡng về mọi mặt và tạo điều kiện để trở
thành những người tiêu biểu cho thế hệ con người Việt Nam mới.
Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng ta luôn đánh giá cao vai trị của
thanh niên nói chung, thanh niên sinh viên nói riêng. Nghị quyết Trung ương
7, Khóa X của Đảng tiếp tục khẳng định vai trò to lớn đó: “Thanh niên là lực
lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương
lai, vận mệnh dân tộc... công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc”
[15, tr.35-36]. Đảng và Nhà nước ta ln quan tâm đến cơng tác giáo dục
chính trị, tư tưởng cho thanh niên nhằm giáo dục lý tưởng cách mạng, nâng
cao bản lĩnh chính trị, xây dựng những lớp người kế tục trung thành với lý
tưởng của Đảng và của cách mạng Việt Nam. Báo cáo chính trị tại Đại hội X
của Đảng khẳng định: “Coi trọng bồi dưỡng cho học sinh, sinh viên khát vọng
mãnh liệt xây dựng đất nước giàu mạnh, gắn liền lập nghiệp bản thân với tương
lai của cộng đồng, của dân tộc, trau dồi cho học sinh, sinh viên bản lĩnh, phẩm
chất và lối sống của thế hệ trẻ Việt Nam hiện đại” [18, tr.207].
Cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng ở các trường đại học, cao đẳng vẫn
còn nhiều yếu kém. Hội nghị lần thứ Năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng

khóa X đánh giá: : “Chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục chính trị,
tư tưởng trong nhà trường chậm đổi mới, chưa theo kịp trình độ phát triển và
yêu cầu xã hội” [14, tr.37]. Nội dung, chương trình chưa chú ý đúng mức,
chưa cập nhập kịp thời những thành tựu mới nhất của khoa học hiện đại và
chưa đảm bảo tính lơgic. Phương pháp giảng dạy thiếu hấp dẫn, việc áp


4

dụng phương pháp giảng dạy tích cực chưa được nhiều giảng viên vận dụng
có hiệu quả. Trong giờ thảo luận thường rất tẻ nhạt, hời hợt, mang tính hình
thức, đối phó. Trong khâu đánh giá kết quả học tập chưa thực sự khoa học,
thiếu công bằng... Những hạn chế trên đã làm giảm tính hứng thú của sinh
viên khi học các mơn chính trị, tư tưởng. Từ đó, khơng thấy rõ tính hữu ích
của việc học lý luận, xem nhẹ việc giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên.
Đáng lo ngại là, một bộ phận sinh viên có biểu hiện thụ động và thờ ơ chính
trị. Một số sinh viên do thiếu bản lĩnh, kinh nghiệm trong cuộc sống lại gặp
phải những tác động từ những thông tin xấu, độc hại lan truyền trên internet,
những âm mưu và hành động chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch,
đã mất phương hướng chính trị, mờ nhạt về lý tưởng cách mạng. Nguy hiểm
hơn, do sự tiếp xúc với một số quan điểm, tư tưởng, văn hóa, nghệ thuật, lối
sống khơng phù hợp từ bên ngồi, một số sinh viên đã dao động về lập
trường, ảo tưởng về nền dân chủ phương Tây với chủ trương đa nguyên, đa
đảng. Đảng ta nhận định trong Hội nghị Trung ương 2 Khóa VIII: “Đặc biệt
đáng lo ngại là trong một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thối
đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập
thân, lập nghiệp” [11, tr24].
Trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi được thành lập
ngày 01/06/2005 theo quyết định số 2979/QĐ-BGDĐT-TCCB của Bộ
Trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chương trình đào tạo của trường là sự gắn

kết giữa lý thuyết và thực tế sản xuất, giữa Nhà trường và doanh nghiệp.
Phương pháp và giáo trình đào tạo ln được cải tiến theo hướng chú trọng
rèn luyện kỹ năng thực hành nhằm giúp sinh viên nâng cao khả năng thích
nghi, sáng tạo và thuần thục tay nghề ngay trong q trình học tập qua đó đủ
tự tin đi đến thành công trong thực tế.
Bên cạnh đó Nhà trường ln chú trọng vấn đề giáo dục chính trị, tư


5

tưởng cho sinh viên để sau khi ra trường sinh viên trở thành con người phát
triển toàn diện trên tất cả các mặt đạo đức và tri thức để trở thành những
cơng dân đủ đức đủ tài góp phần xây dựng đất nước.
Tuy nhiên cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên tại
trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi cịn những hạn chế như
tình trạng xem nhẹ các mơn lý luận chính trị, quan niệm “học cho qua, học
để đối phó” chứ khơng vì nhu cầu bồi dưỡng bản thân cả về kiến thức lẫn tư
cách đạo đức, lập trường chính trị, tư tưởng vẫn còn diễn ra khá phổ biến ở
một bộ phận sinh viên.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, cần tìm ra các phương
pháp khả thi để góp phần hữu hiệu vào việc nâng cao chất lượng giáo dục
chính trị, tư tưởng cho sinh viên, nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa , hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh, thực hiện lý tưởng của Đảng “Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa
xã hội”. Với những lý do nêu trên, tôi lựa chọn và thực hiện đề tài Giáo dục
chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị
Sonadezi, tỉnh Đồng Nai.
Về sách tham khảo có thể kể đến một số cơng trình nghiên cứu sau:
Nghiên cứu về vai trị, cơ sở khoa học của cơng tác giáo dục chính trị,

tư tưởng cho sinh viên các trường cao đẳng và đại học có các cơng trình tiêu
biểu: Kỷ yếu hội thảo khoa học“Đổi mới giảng dạy, học tập môn Triết học
Mác - Lênin trong các trường đại học toàn quốc của Bộ Giáo dục và Đào
tạo năm 2002; Kỷ yếu hội thảo khoa học “Giảm tải, nâng cao chất lượng
dạy và học các môn khoa học Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh’’ (trong
các trường đại học, cao đẳng) của Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011); Đề án
“Đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin, Tư tưởng


6

Hồ Chí Minh trong các trường đại học và cao đẳng” của Bộ Giáo dục và
Đào tạo (2007); Nguyến Duy Bắc (Chủ biên) (2004), “Một số vấn đề lý luận
và thực tiễn về dạy và học môn Mác – Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh trong
trường đại học”, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Bộ Giáo dục và Đào tạo
(2007), Kỷ yếu hội thảo khoa học “ Giảm tải, nâng cao chất lượng dạy và
học các môn khoa học Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh” (trong các
trường đại học, cao đẳng), Hà Nội; Bộ Giáo dục và Đào tạo (2002): Kỷ yếu
hội thảo khoa học “ Đổi mới giảng dạy, học tập môn Triết học Mác – Lênin
trong các trường đại học toàn quốc”, Hà Nội; Lương Khắc Hiếu (chủ biên),
(2008), “Nguyên lý công tác tư tưởng”, Tập 1 và 2, Nxb Chính trị Quốc gia,
Hà Nội; Tống Thị Tâm (2008), “Vận dụng phương pháp dạy - học tích cực
vào giảng dạy lý luận chính trị trong các trường cao đẳng ở Thái Nguyên”
Luận văn Thạc sĩ Khoa học Chính trị, Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
Trong những năm gần đây, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho
sinh viên trong các nhà trường được Đảng, Nhà nước quan tâm. Điều này
được thể hiện qua các chỉ thị, nghị quyết, các quyết định của Đảng và Nhà
nước về cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong các nhà trường chuyên
nghiệp cụ thể là: Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX năm 2002 về từng bước
đổi mới cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng; Văn kiện đại hội Đảng toàn

quốc lần thứ X về tăng cường công tác tư tưởng rèn luyện phẩm chất đạo
đức cách mạng; Nhiệm vụ và giải pháp tăng cường cơng tác tư tưởng trong
tình hình hiện nay (Ban tư tưởng văn hóa Trung ương- nhà xuất bản chính
trị quốc gia); Quyết định số 50/2007/BGD&ĐT ngày 29/8/2007 giáo dục
phẩm chất chính trị đạo đức lối sống cho học sinh, sinh viên trong các
trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp; Công văn số 6051/
BGD & ĐT-CTHSSV ngày 21/7/2009 của Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức
“Tuần sinh hoạt công dân" học sinh, sinh viên trong các trường đại học, cao


7

đẳng, trung cấp chuyên nghiệp năm 2009; Nghị quyết phương hướng nhiệm
vụ của đại hội Đảng bộ Tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ XVII 2010- 2015 (Tăng
cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ Đảng viên và nhân
dân tồn Tỉnh Đồng Nai trong tình hình mới). Bên cạnh đó, Chi bộ Đảng
trường Cao đẳng Cơng nghệ và Quản trị Sonadezi cũng rất chú trọng tới
công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên. Chi bộ Đảng Nhà trường
thông qua nghị quyết về phương hướng nhiệm vụ của Chi bộ Trường Cao
Đẳng Công Nghệ và Quản Trị Sonadezi nhiệm kỳ 2010-2015 về tăng cường
công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ Đảng viên và học sinh, sinh
viên Nhà trường.
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu của các tác giả đều tập trung
vào vai trò của thanh niên, sinh viên trong sự nghiệp đổi mới hiện nay và từ
đó nhấn mạnh cơng tác chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống có văn hóa, hình
thành ý thức chính trị và nhân cách sống cho thanh niên, sinh viên. Tuy
nhiên, chưa có một đề tài nào đi sâu nghiên cứu về công tác giáo dục chính
trị, tư tưởng cho sinh viên ở một trường kỹ thuật như trường Cao đẳng Công
nghệ và Quản trị Sonadezi. Chính vì vậy mà chúng tơi chọn đề tài: “Giáo
dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên Trường Cao đẳng Cơng nghệ và

Quản trị Sonadezi, tỉnh Đồng Nai”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn cơng tác giáo dục
chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị
Sonadezi những năm gần đây, đề tài đề xuất phương hướng, giải pháp nâng
cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên tại Trường đáp ứng
yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc
tế.


8

3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích những cơ sở lý luận của việc giáo dục chính trị, tư tưởng
cho sinh viên.
- Đánh giá thực trạng giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường
Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi.
- Đề xuất phương hướng, giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục
chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị
Sonadezi.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu chương trình, nội dung, phương pháp, hình thức,
phương tiện giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Cao đẳng Công
nghệ và Quản trị Sonadezi.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài khảo sát công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên
trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện

chứng và duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng các phương pháp khác như:
phân tích, tổng hợp, lịch sử - lơ gíc, thống kê, so sánh và điều tra xã hội
học,...
6. Đóng góp của luận văn
Đề tài đề xuất một số giải pháp khả thi góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên trường Cao đẳng Công nghệ và


9

Quản trị Sonadezi.
Những luận điểm và kết luận của đề tài sẽ góp phần làm sáng tỏ và
cung cấp luận cứ khoa học cho cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh
viên Trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi.
Đề tài là tài liệu tham khảo cho giảng viên lý luận chính trị, các nhà
quản lý, lãnh đạo Trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài chương mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, tổng quan đề tài được kết cấu thành 3 chương, 8 tiết.


10

NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO
SINH VIÊN
1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1. Chính trị, tư tưởng
Khái niệm chính trị

Trong lịch sử tư tưởng chính trị của nhân loại, mỗi một học thuyết
chính trị, mỗi một nhà tư tưởng chính trị đều có những cách tiếp cận, cách
cảm nhận, cách hiểu khác nhau về chính trị, trên cơ sở những lợi ích, mục
đích và trình độ tư duy của họ. Chính trị về thực chất bắt nguồn từ mối quan
hệ về lợi ích giữa các giai cấp, các nhóm xã hội, các quốc gia dân tộc. Trong
đó, trước hết và cơ bản nhất là lợi ích kinh tế. Chính trị có lơ-gíc vận động
nội tại của nó và chịu sự quy định của kinh tế, đồng thời nó tác động to lớn
đối với kinh tế và các lĩnh vực khác của đời sống xã hội. Chính trị có q
trình hình thành, tồn tại, phát triển và tiêu vong như một hiện tượng lịch sử,
ra đời khi xã hội phân chia thành các giai cấp và mâu thuẫn giữa các giai cấp
đã trở nên khơng thể điều hồ được. Từ đó ta thấy, cái chi phối trực tiếp chính
trị chính là quan hệ giai cấp và vấn đề trung tâm nhất trong chính trị là vấn đề
quyền lực nhà nước. Vấn đề quan hệ giai cấp và vấn đề quyền lực nhà nước là
hai vấn đề cơ bản nhất của chính trị. Vì thế có thể thấy rõ trong thực tế, xoay
quanh vấn đề quyền lực mà các chủ thể chính trị thực hiện quan hệ hợp tác,
thoả hiệp hay đấu tranh, xung đột tạo nên toàn bộ sự phức tạp phong phú, đa
dạng của đời sống chính trị. Cái quan trọng nhất trong chính trị, theo
V.I.Lênin, đó là tổ chức chính quyền nhà nước. Do vậy, chính trị là quan hệ
giữa các giai cấp, các quốc gia, các dân tộc, các lực lượng xã hội trong việc giành,


11

giữ và thực thi quyền lực nhà nước.
Theo Lênin, chính trị là sự tham gia vào những việc nhà nước, là việc
vạch hướng đi cho nhà nước, việc xác định những hình thức, nhiệm vụ, nội
dung hoạt động của nhà nước. Chính trị bắt đầu ở nơi nào có hàng triệu
người, ở đâu có hàng triệu người thì ở đó mới có chính trị nghiêm túc. Chính
trị là vận mệnh thực tế của hàng triệu con người. Chính trị là một cuộc đấu
tranh giai cấp. Chính trị là biểu hiện tập trung của kinh tế.

Vận dụng vào điều kiện hoàn cảnh lịch sử - cụ thể của đất nước ta, Hồ
Chí Minh quan niệm: “Mục tiêu của chính trị là hành động vì nước, vì dân, vì
nhân loại tiến bộ. Nội dung cơ bản trong quan niệm về chính trị là đồn kết
và đạo đức. Chính trị là đồn kết. Chính trị - sức mạnh vơ địch trong cuộc đấu
tranh giành độc lập, thống nhất và phát triển đất nước là sự đồn kết. Đồn
kết là hành động chính trị đặc trưng nhất lôi cuốn hàng triệu người vào cuộc
đấu tranh xây dựng một xã hội mới tiến bộ, văn minh khơng cịn người áp
bức, bóc lột người. Chính trị là đạo đức, là thanh khiết từ to đến nhỏ. Đạo đức
mới là một nội dung trong quan niệm về chính trị. Để thực hiện được mục
tiêu chính trị, các chủ thể các phong trào chính trị đều phải có đạo đức”[32,
tr.263].
Chính trị là lĩnh vực hoạt động phổ biến, quan trọng của xã hội mà cốt
lõi của nó là khoa học và nghệ thuật giành, giữ và thực thi quyền lực chính
trị, nhằm thực hiện mục đích giai cấp, dân tộc, quốc gia. Chính trị thuộc kiến
trúc thượng tầng, bao gồm tư tưởng chính trị, nhà nước, các đảng phái chính
trị, xuất hiện khi xã hội phân chia giai cấp và do cơ sở hạ tầng quyết định.
Như vậy, có thể hiểu chính trị là tồn bộ những hoạt động có liên quan đến
những quan hệ giữa các giai cấp, giữa các dân tộc và tầng lớp xã hội, mà cốt lõi của
nó là vấn đề giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực của nhà nước, sự xác
định hình thức tổ chức, nhiệm vụ nội dung hoạt động của nhà nước. Bất kỳ vấn đề


12

chính trị nào cũng liên quan đến quyền lợi và quyền lực của giai cấp, nhà nước,
nhân dân và ngược lại.
Khái niệm tư tưởng
Từ điển Triết học cho rằng: “Tư tưởng là phản ánh của hiện thực trong
ý thức, là biểu hiện của sự quan hệ của con người đối với thế giới xung
quanh” [43, tr.772-773]. Bất cứ tư tưởng nào cũng đều do chế độ xã hội, điều

kiện sinh hoạt vật chất của con người quyết định. Không nên tìm thực chất
của tư tưởng trong bản thân tư tưởng, mà phải tìm thực chất và nguồn gốc đó
trong cơ cấu kinh tế xã hội, trong điều kiện sinh hoạt vật chất của xã hội,
trong tồn tại xã hội mà tư tưởng phản ánh. Trong xã hội có giai cấp, tư tưởng
bao giờ cũng mang tính giai cấp; tư tưởng là biểu hiện lợi ích vật chất của các
giai cấp xã hội. Những lời khẳng định duy tâm chủ nghĩa về sự tồn tại của tư
tưởng vĩnh viễn, bất biến, độc lập với thế giới hiện thực đều là phản khoa học
và sai lầm. Việc tuyên truyền tư tưởng vĩnh viễn, độc lập đối với giai cấp là
chỉ cốt nhằm để che đậy khuynh hướng của các giai cấp bóc lột muốn kéo dài
mãi mãi ách thống trị của chúng trên đầu trên cổ các giai cấp bị áp bức. Chủ
nghĩa Mác - Lênin làm nổi bật ý nghĩa rộng lớn của tư tưởng trong lịch sử
loài người. Tư tưởng có thể vừa có tác dụng tiêu cực và phản động vừa có tác
dụng tích cực và cách mạng. Khi tư tưởng bênh vực một chế độ xã hội đang
giẫy chết hay những giai cấp suy tàn, khi nó khơng còn đàn áp những nhu cầu
vật chất của sự phát triển xã hội nữa, thì nó trở thành phản động và kìm hãm
sự tiến bộ.
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, mọi tư tưởng đều được rút
ra từ kinh nghiệm. Chúng là sự phản ánh đúng đắn hay phản ánh xuyên tạc
hiện thực. Nhưng tư tưởng không chỉ đơn thuần là sự phản ánh thế giới khách
quan. Trên cơ sở phản ánh thế giới khách quan, tư tưởng xác định con đường
để cải tạo thế giới. Vì vậy, nội dung của bất kì tư tưởng nào cũng bao hàm


13

những mục đích và những nhiệm vụ của hoạt động thực tiễn. Đó là chỗ khác
nhau căn bản giữa tư tưởng với các hình thức phản ánh khác. Sau khi xuất
hiện, tư tưởng có tính độc lập tương đối và ảnh hưởng tích cực trở lại sự phát
triển của hiện thực. Những tư tưởng khác nhau có tác động tới hiện thực theo
những hướng khác nhau. Tư tưởng phản động, phản ánh xuyên tạc hiện thực sẽ

kìm hãm sự phát triển của xã hội. Còn tư tưởng tiên tiến, phản ánh đúng đắn
hiện thực và thể hiện lợi ích của các giai cấp cách mạng thì thúc đẩy sự phát
triển của xã hội theo hướng tiến bộ.
1.1.2. Giáo dục chính trị, tư tưởng
Giáo dục chính trị, tư tưởng dưới chủ nghĩa xã hội là hoạt động có mục
đích của Đảng Cộng sản và Nhà nước nhằm phát triển, truyền bá hệ tư tưởng
xã hội chủ nghĩa, biến hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa thành hệ tư tưởng chi phối,
thống trị đời sống tinh thần của xã hội, động viên, cổ vũ tính tích cực, tự giác,
sáng tạo của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ
nghĩa.
Giáo dục chính trị, tư tưởng ở nước ta là những hoạt động cụ thể để
tuyên truyền - giáo dục cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên và nhân dân về các
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và
chương trình cơng tác của cơ sở, của địa phương để tạo ra sự nhất trí, quyết
tâm thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách, pháp luật và nhiệm vụ ở cơ sở.
Đảng ta, ngay từ khi ra đời đã xác định lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, sau
này bổ sung thêm tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ tư tưởng chính trị của Đảng.
Sự kiên trì hệ tư tưởng chính trị Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là bài
học đầu tiên dẫn tới thắng lợi của sự nghiệp cách mạng.
Mục đích cơ bản của giáo dục chính trị, tư tưởng là xây dựng cho
những người cộng sản và nhân dân lao động thế giới quan khoa học, phương


14

pháp luận đúng đắn, nhân sinh quan cộng sản, giúp họ khắc phục những tư
tưởng lạc hậu, những tàn tích của thế giới quan cũ, nâng cao trình độ chính trị,
nhiệt tình cách mạng, tinh thần tự giác và tích cực trong quá trình cải tạo xã
hội cũ xây dựng xã hội mới.
Bởi vậy, giáo dục chính trị, tư tưởng là sự truyền đạt đối với con người

trên lĩnh vực tình cảm, tư tưởng nhằm xác lập ở họ bản lĩnh chính trị, tư
tưởng vững vàng, tuân thủ pháp luật, giác ngộ lý tưởng và lòng hăng say
nhiệm vụ được phân cơng. Trong đó, trước hết và quan trọng hàng đầu phải
kể tới việc giác ngộ và xác định ý thức chính trị rõ ràng, kiên định với mục
tiêu của Đảng, của dân tộc.
Xét về bản chất, giáo dục chính trị, tư tưởng của giai cấp công nhân
khác hẳn với cơng tác chính trị, tư tưởng của giai cấp tư sản. Đó là sự tự giáo
dục là chính. Nhân dân vừa là khách thể, vừa là chủ thể của công tác chính
trị, tư tưởng. Hơn nữa, giáo dục chính trị, tư tưởng của giai cấp cơng nhân là
để hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan Mácxít, nhằm tập
hợp, cổ vũ động viên mọi người tự giác phấn đấu cho mục tiêu chung, vì lợi
ích chung, trong đó có lợi ích của chính mình.
Tóm lại, với nghĩa chung nhất, giáo dục chính trị, tư tưởng là sự tác
động có mục đích, có hệ thống với các hình thức, biện pháp khác nhau của
một chủ thể đến khách thể nhằm nâng cao tri thức (kiến thức, kỹ năng, tình
cảm) của khách thể về hệ tư tưởng, đường lối chính trị, thực hiện tập hợp, tổ
chức, định hướng và giác ngộ họ tự giác trong hoạt động thực tiễn theo mục
tiêu đã đề ra.
Giáo dục chính trị, tư tưởng là bộ phận quan trọng của sự nghiệp giáo
dục nhằm hình thành niềm tin vững chắc của thế hệ học sinh, sinh viên vào lý
tưởng cách mạng. Trong trường học, làm tốt cơng tác giáo dục chính trị, tư
tưởng sẽ là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu để dẫn tới thống


15

nhất giữa ý chí và hành động quyết định sự thành cơng trong các hoạt động vì
sự phát triển của nhà trường. Một khi vai trị của cơng tác giáo dục chính trị,
tư tưởng được nhận thức đầy đủ và các giải pháp được thực hiện đồng bộ sẽ
là một trong những yếu tố quyết định giúp cho nhà trường đạt được mục tiêu

cụ thể và hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của nhà trường trong giai đoạn
hiện nay.
1.2. Nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên
1.2.1. Nội dung giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên
Cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng là một bộ phận quan trọng trong
công tác tư tưởng của Đảng. Giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh, sinh
viên là một hoạt động tất yếu, phải được thực hiện một cách có kế hoạch,
thường xuyên và liên tục. Nơi dung cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho
sinh viên bao gồm:
- Giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh
viên
Thắng lợi của cách mạng nước ta nói chung cũng như sự trưởng thành,
lớn mạnh của Đảng Cộng sản Việt Nam gần một thế kỷ qua nói riêng là kết
quả tổng hợp của rất nhiều yếu tố. Nhưng có một thực tế khơng thể phủ nhận,
đó là nhờ Đảng ta đã được vũ trang bằng lý luận cách mạng và khoa học nhất
của thời đại: chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong thời kỳ
cách mạng mới, việc tiếp tục kiên định và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện cụ thể của Việt Nam vẫn là một
tất yếu khách quan, là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Đảng Cộng sản
Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và
tồn dân tộc, đồng thời là một bộ phận của phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế. Đảng lấy chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm


16

nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Đây là vấn đề có tính
ngun tắc, thể hiện bản chất giai cấp cơng nhân, tính nhân dân, tính dân
tộc của Đảng, thể hiện lập trường kiên định của Đảng trước những diễn
biến nhanh chóng, phức tạp của tình hình, đồng thời là tiêu chuẩn cơ bản

phân biệt Đảng Cộng sản với các đảng phái khác.
Xuất phát từ cơ sở khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, thể hiện cụ thể
là: Chủ nghĩa Mác-Lênin là một hệ thống các quan điểm lý luận và phương
pháp khoa học được kết tinh và là đỉnh cao thành tựu trí tuệ của lồi người, của
tinh hoa văn hố mà nhân loại đã sáng tạo ra. Chủ nghĩa Mác-Lênin là học
thuyết duy nhất từ trước tới nay đặt ra mục tiêu, chỉ rõ con đường giải phóng
triệt để giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên thế
giới thốt khỏi tình trạng bị nơ dịch và bóc lột, thốt khỏi đói nghèo và tha hố
về nhiều mặt. Đồng thời, học thuyết đó chỉ ra lực lượng cách mạng thực hiện sự
nghiệp giải phóng và phát triển xã hội là giai cấp công nhân và nhân dân lao
động, đem lại cho họ niềm tin vào khả năng và sức mạnh của chính mình.
Bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin còn thể hiện
ở chỗ: Đó là học thuyết mở, khơng cứng nhắc, bất biến mà nó địi hỏi ln được
bổ sung, tự đổi mới, tự phát triển trong dịng phát triển trí tuệ của nhân loại.
Tồn bộ học thuyết Mác-Lênin có giá trị bền vững xét trong tinh thần biện
chứng của nó, với bản chất cách mạng, khoa học và nhân đạo, chủ nghĩa
Mác-Lênin sống mãi trong sự nghiệp đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân
dân lao động trên thế giới và là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành
động của Đảng và cách mạng Việt Nam.
Cùng với chủ nghĩa Mác- Lênin, Đảng ta khẳng định tư tưởng Hồ Chí
Minh là một bộ phận cấu thành nền tảng tư tưởng của Đảng. Đó là một hệ
thống quan điểm tồn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng
Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-


17

Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Bản chất cách
mạng và khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh thể hiện ở những quan điểm

giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập dân
tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời
đại; về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc; về quyền làm
chủ của nhân dân, xây dựng nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân; về
quốc phịng tồn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; về phát triển
kinh tế và văn hố, khơng ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của
nhân dân; về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư; về
chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng trong
sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy
tớ trung thành của nhân dân. Tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần quý
báu của Đảng và của dân tộc ta.
Hiện nay chủ nghĩa đế quốc và các thể lực thù địch với âm mưu “diễn
biến hịa bình” và chống phá sự nghiệp các mạng của Đảng ta, nhằm xóa bỏ
chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, xóa bỏ vai trị lãnh đạo của
Đảng, xịa bỏ chủ nghĩa xã hội, đưa nước ta di theo con đường tư bản chủ
nghĩa. Với quan điểm của Đảng ta khẳng định chủ nghĩa Mác- Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Để
kiên định nền tảng tư tưởng đó trước hết: Đảng phải tuyệt đối trung thành,
kiên định với chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phải ln củng
cố niềm tin, không dao động, nghi ngờ, xa rời, bóp méo, khơng giản lược hóa
chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; Đảng phải nắm vững, vận
dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh , kế
thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc; tiếp thu tinh hoa văn hoá
của nhân loại, tri thức mới của thời đại, nâng cao năng lực trí tuệ; phải xuất


18

phát từ thực tiễn của đất nước; tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy lý luận, kiên
định về nguyên tắc, chiến lược, linh hoạt, sáng tạo về sách lược, phương pháp;

chống giáo điều, bảo thủ, trì trệ hoặc đổi mới vơ ngun tắc, chủ quan, nóng
vội.
Đảng phải nghiên cứu, nắm vững bản chất cách mạng - khoa học, vận
dụng sáng tạo vào hồn cảnh cụ thể của tình hình đất nước để đề ra đường lối,
chủ trương đúng đắn. Trên cơ sở chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, xây dụng Đảng vững mạnh về chính trị tư tưởng và tổ chức.
Triển khai cuộc đấu trên lĩnh vực lý luận, tư tưởng nhằm bảo vệ chủ
nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trước sự chống của kẻ thù và ảnh
hưởng tiêu cực của nhận thức sai trái trong Đảng và trong xã hội.
Để làm tốt những điều đó điều cốt yếu, quan trọng hàng đầu đó là việc
coi trọng cơng tác giáo dục trình độ lý luận chính trị về chủ nghĩa Mác-Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên là yếu tố quan trọng hàng đầu. Yêu
cầu đối với việc giáo dục đó là: Đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức, biện
pháp giáo dục chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; tuyên truyền sâu
rộng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
bồi dưỡng lịng u nước, yêu nhân dân, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội, tăng cường giáo dục phẩm chất đạo đức cách mạng trong toàn
Đảng, toàn dân, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, làm cho thế giới quan MácLênin, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thấm nhuần trong Đảng và giữ vị trí chủ
đạo trong đời sống tinh thần của xã hội, nâng cao ý chí phấn đấu, xây dựng niềm
tin vững chắc vào con đường xã hội chủ nghĩa, đấu tranh không khoan nhượng
với các luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối, chính sách của Đảng; xây dựng phương pháp tư duy khoa học, chống
chủ nghĩa giáo điều, chủ nghĩa kinh nghiệm và chủ nghĩa cơ hội dưới mọi màu
sắc.


19

Trung thành với chủ nghĩa Mác- Lênin và vận dụng sáng tạo vào điều
kiện cụ thể của nước ta, Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh

sáng lập và rèn luyện, đã trải qua nhiều thử thách, trở thành một Đảng
Mác-Lênin kiên cường, vững vàng trước những biến cố vơ cùng khó khăn của
lịch sử ở trong nước và trên thế giới. Hiện nay bọn cơ hội xét lại và giai cấp
tư sản đang tìm mọi cách xuyên tạc, phủ nhận các giá trị bền vững của chủ
nghĩa Mác- Lênin, trong đó có học thuyết về chính đảng cách mạng của giai
cấp cơng nhân, thì việc nghiên cứu nắm vững thực chất những nguyên lý của
học thuyết càng có ý nghĩa to lớn, giúp cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có
những cơ sở lý luận để quán triệt và vận dụng sáng tạo đường lối chính sách,
góp phần xây dựng Đảng ngày càng vững mạnh.
- Giáo dục tri thức chính trị, đạo đức lối sống, hình thành văn hóa chính
trị cho sinh viên
Khâu đầu tiên của giáo dục chính trị, tư tưởng là giáo dục chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối chính sách của Đảng để
hình thành lý tưởng cách mạng. Giáo dục những quan điểm của Đảng về sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, những định hướng phát triển theo con
đường xã hội chủ nghĩa của đất nước ta là làm cho thế giới quan Mác - Lênin
và tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần
xã hội. Làm cho những quan điểm, tư tưởng đó thâm nhập sâu sắc vào cuộc
sống của sinh viên trở thành niềm tin chính trị - tinh thần đất nước, trở thành
bản lĩnh chính trị sinh viên, hình thành hệ thống giá trị chuẩn mực định
hướng và điều chỉnh mọi quan hệ, thái độ và hành vi chính trị của mỗi sinh
viên.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: Đối với thanh niên phải giáo dục họ luôn
luôn nâng cao tinh thần yêu Tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, tăng cường tình
cảm cách mạng với công nông, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng,


20

triệt để tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng nhận bất cứ nhiệm vụ nào

mà Đảng giao phó. Đó là giáo dục tinh thần trung với nước, hiếu với dân; yêu
thương con người, cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư; tinh thần quốc tế
trong sáng; có lối sống lành mạnh. Giáo dục lòng yêu giai cấp, dân tộc; tinh
thần xả thân vì nghĩa lớn, tinh thần đưa đất nước vượt nghèo nàn, vươn lên phát
triển ngang tầm khu vực và quốc tế.
Giáo dục lối sống lành mạnh, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân
tộc. Giáo dục cho sinh viên tư tưởng trọng nghĩa, trung thực, tôn trọng pháp
luật, bảo vệ môi trường, chống tệ nạn xã hội. Sinh viên phải có thái độ đúng
đắn, phê phán đấu tranh với các thói hư tật xấu, hành vi phi văn hóa, phi đạo
đức. Chống biểu hiện lai căng, xa lạ với thuần phong mỹ tục của dân tộc. Giáo
dục sinh viên nghiêm túc thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và pháp
luật của Nhà nước.
- Giáo dục lý tưởng chính trị, niềm tin vào sự nghiệp cách mạng
Lý tưởng chính trị là mục đích cần đạt tới trong hoạt động chính trị, là
động lực thúc đẩy con người tham gia hoạt động chính trị. Vì vậy, giáo dục
chính trị, tư tưởng cho sinh viên cần hướng tới việc hình thành lý tưởng chính
trị của giai cấp công nhân, nhân dân lao động mà Đảng Cộng sản Việt Nam là
người đại diện, biến lý tưởng đó thành lý tưởng của mỗi sinh viên. Trước đây,
trong thời kỳ cách mạng giải phóng dân tộc, lý tưởng cách mạng “khơng có gì
q hơn độc lập tự do” mang sức mạnh tập hợp, cổ vũ nhiều thế hệ thanh niên
Việt Nam dũng cảm chiến đấu, hy sinh vì độc lập tự do cho Tổ quốc. Ngày nay,
lý tưởng chính trị “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn minh” đang
giúp con người Việt Nam, thanh niên, sinh viên Việt Nam củng cố niềm tin
vững chắc vào con đường mà Đảng và Bác Hồ và nhân dân đã chọn, xác định
phương thức, biện pháp có hiệu quả để thực hiện hóa niềm tin và lý tưởng đó.
- Giáo dục truyền thống cách mạng cho sinh viên


21

Chính trị, tư tưởng trong sinh viên được hình thành khơng chỉ có những
tri thức của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mà cịn được hình
thành trên cơ sở kế thừa có chọn lọc những tinh hoa truyền thống dân tộc và
tinh hoa văn hóa nhân loại, những truyền thống tốt đẹp của giai cấp công nhân
Việt Nam và giai cấp cơng nhân quốc tế. Vì vậy, cùng với việc giáo dục chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về chính trị, tư tưởng cần chú trọng
giáo dục những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc được hình thành trong
lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Lịch sử dân tộc Việt Nam luôn phải đương đầu với kẻ thù đơng và mạnh
hơn, hồn cảnh lịch sử đã hun đúc cho con người Việt Nam truyền thống yêu
nước, đoàn kết dân tộc, bất khuất, kiên cường, và sáng tạo trong dựng nước và
giữ nước, truyền thống không cam chịu làm nơ lệ. Ngày nay, truyền thống đó
đang thúc đẩy con người Việt Nam, thanh niên, sinh viên Việt Nam không cam
chịu đói nghèo, lạc hậu, quyết tâm thực hiện lý tưởng chính trị cao đẹp “dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” theo định hướng xã hội chủ
nghĩa.
Giáo dục truyền thống cũng là một trong những nội dung khơng thể thiếu
của giáo dục chính trị, tư tưởng. Việc giáo dục truyền thống có thể thực hiện
thơng qua những sinh hoạt chuyên đề riêng, nhưng cũng có thể lồng ghép vào
các loại hình hoạt động khác như thơng qua giảng dạy, học tập các môn của Bộ
môn Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thơng qua sinh hoạt chính trị, thơng
qua hoạt động văn thể, tham quan thực tế...
Hoàn cảnh lịch sử Việt Nam cũng khắc họa cho sinh viên Việt Nam sự
nhạy bén chính trị và tính tích cực trong việc tham gia vào đời sống chính trị
đất nước. Truyền thống ấy đang được sinh viên Việt Nam phát huy tham gia
đóng góp ý kiến vào các dự thảo quyết sách chính trị mà Đảng và Nhà nước ta


22

đề xướng. Kết hợp giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với
việc giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc sẽ góp phần tạo niềm tin chính
trị vững chắc cho sinh viên hiện nay.
- Giáo dục tính tích cực, bản lĩnh, sự nhạy bén chính trị và khắc phục
những biểu hiện thờ ơ chính trị trong sinh viên
Bản lĩnh chính trị được hình thành trên cơ sở giác ngộ sâu sắc về lý
tưởng chính trị, về tính khoa học và cách mạng của hệ tư tưởng chính trị như là
yếu tố cốt lõi của văn hóa chính trị. Cịn sự nhạy bén chính trị là khả năng phát
hiện, nắm bắt dự báo và xử lý nhanh những vấn đề mới phát sinh trong đời sống
chính trị. Khả năng này có cơ sở từ sự nhanh hiểu biết sâu sắc những quan hệ
chính trị, những quy luật của đời sống chính trị và từ bề dày kinh nghiệm chính
trị của mỗi người. Chúng ta cần phải giáo dục cho sinh viên hiểu sâu sắc về tri
thức chính trị, nhất là tri thức ở trình độ lý luận, bám sát thực tiễn chính trị
trong nước và quốc tế, tích cực tham gia vào phong trào chính trị của quần
chúng, hịa mình vào đời sống chính trị của đất nước là con đường đạt tới bản
lĩnh chính trị ở mỗi cá nhân.
Khi mỗi cá nhân hình thành cho mình bản lĩnh chính trị và sự nhạy bén
chính trị thì ở trong họ cũng hình thành niềm tin chính trị vững chắc, đủ khả
năng nhận thức đúng sai và sẽ có thái độ đấu tranh với những tư tưởng, quan
điểm sai trái của các thế lực thù địch chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ ta.
Giáo dục tính tích cực chính trị - xã hội, đấu tranh chống sự thụ động và
sự vơ cảm chính trị, tư tưởng trong sinh viên. Giáo dục tính tích cực chính trị xã hội, mà biện pháp chủ yếu thông qua việc lơi cuốn sinh viên tham gia vào
đời sống chính trị, tư tưởng của đất nước, qua việc giáo dục sinh viên tích cực
tham gia hoạt động cơng tác Đồn, phong trào thanh niên, phong trào sinh
viên... đấu tranh với những tiêu cực trong xã hội.


23

Do đó, giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên cần phải đảm bảo thống

nhất giữa lý luận và thực tiễn, tránh tuyên truyền hình thức, phải thực sự giải
quyết được những đòi hỏi về nhận thức và lợi ích chính đáng của sinh viên. Có
như vậy mới tạo nên được môi trường xã hội tốt, là cơ sở sự thống nhất giữa ý
chí và hành động, là điều kiện quan trọng để bồi dưỡng những phẩm chất ý chí
cho sinh viên. Cần rèn luyện cho sinh viên ý chí, khả năng đương đầu với thử
thách, khơng ngại khó khăn, gian khổ, luôn đi đầu vươn lên trong mọi hồn
cảnh. Rèn luyện ý chí cho sinh viên bằng cách tổ chức các hoạt động thực tiễn,
thiết thực như các phong trào sinh viên tình nguyện, tuổi trẻ giữ nước.
1.2.2. Phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên
Phương thức là cách thức và phương pháp để giải quyết một vấn đề
nào đó. Phương thức của cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng là cách thức và
phương pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng.
Trong cơng tác chính trị, tư tưởng, yếu tố đầu tiên quy định việc lựa chọn
phương thức là phải chú ý đến đặc điểm đối tượng. Hêghen cho rằng, phương
pháp phải gắn liền với đối tượng. Trước hết, việc sử dụng phương thức phải
căn cứ vào nhu cầu và trình độ nhận thức các vấn đề tư tưởng của đối tượng,
vì nhu cầu và trình độ của đối tượng là khơng đồng đều. Do đó, cần phải đi
sâu tìm hiểu đối tượng để có phương thức giáo dục, xây dựng niềm tin chính
trị cho sinh viên phù hợp.
Sinh viên có những đặc điểm, nhu cầu, lợi ích khác nhau, cho nên cơng
tác chính trị, tư tưởng cho sinh viên cần được tiến hành một cách sinh động,
bằng nhiều hình thức phong phú, phù hợp với từng đối tượng. Đối với đối
tượng sinh viên cần có phương pháp thích hợp để chuyển tải các nội dung một
cách tốt nhất, giúp cho sinh viên nhận thức sâu sắc và có hành vi tích cực.


24

Phải có phương thức thích hợp để tập hợp sinh viên vào tổ chức của
Đoàn Thanh niên và Hội Sinh viên như Bác Hồ đã từng căn dặn: Đoàn phải

nghiên cứu tìm ra những hình thức và phương pháp thích hợp để đoàn kết và tổ
chức thanh niên một cách rộng rãi và vững chắc”. Thực tế những năm qua cho
thấy, các hình thức và biện pháp có tác dụng tốt nhất là các diễn đàn, các
phương tiện thông tin đại chúng, các câu lạc bộ, các phong trào “Tuổi trẻ giữ
nước”, các cuộc thi, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao. Thông qua các
cuộc vận động, các phong trào tuổi trẻ, các hoạt động giao tiếp, hội thảo để giáo
dục chính trị, tư tưởng.
Tổ chức các buổi gặp gỡ, trò chuyện và lắng nghe ý kiến sinh viên, xem
sinh viên vừa là chủ thể vừa là đối tượng của cơng tác chính trị, tư tưởng. Trong
q trình giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên cần phải tin tưởng và tơn
trọng, bởi vì nhiều người vẫn có suy nghĩ áp đặt, như vậy sẽ gây ức chế cho sự
tích cực và sáng tạo của sinh viên. Có những diễn đàn sinh viên thể hiện mình
và từ đó có động lực để sinh viên tham gia vào các phong trào, các hoạt động.
Hơn thế nữa, người làm cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cũng phải là một
trong những nhân tố quan trọng, khuyến khích, động viên để sinh viên quan
tâm và tham gia nhiệt tình các hoạt động Đoàn, Hội nhiều hơn. Khi sinh viên
chủ động tham gia các phong trào, chủ động và góp ý xây dựng các hoạt động
thì hiệu quả của cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên sẽ được
nâng lên rõ rệt.
Trong cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên thường có
những phương pháp sau:
+ Phương pháp thuyết trình là cách sử dụng lời nói để giảng giải những
vấn đề chính trị, tư tưởng có tính chất lý luận một cách hệ thống, nhằm trang bị
tri thức về chính trị, tư tưởng cho sinh viên.