Công tác xã hội cá nhân với người có hoàn cảnh khó khăn tại bản xiềng, xã môn sơn, huyện con cuông, tỉnh nghệ an

I. Phần Mở Đầu
1. Lời Cảm ơn
Công tác xã hội là một ngành khoa học tương đối non trẻ trên thế giới, tính
chất chun nghiệp mới được hình thành hơn 100 năm nay mặc dù có nguồn
gốc hình thành từ xa xưa. Tuy vậy ngày nay trong xã hội hoạt động hoạt động
công tác xã hội đã và đang không ngừng khẳng định vai trị, vị trí quan trọng
của mình trong xã hội. Công tác xã hội là sự vận dụng các lí thuyết khoa học về
hành vi con người và hệ thống xã hội nhằm xây dựng và thúc đẩy sự thay đổi
liên quan đến vị trí, địa vị, vai trị của cá nhân nhóm, cộng đồng người yếu thế,
tiến tới bình đẳng xã hội.
Là một sinh viên năm thứ 3 chuyên ngành công tác xã hội trường Đại học
Vinh được trang bị những lí thuyết kĩ năng, phương pháp thực hành công tác xã
hội và hơn hết được sự hướng dẫn chỉ bảo tận tình của thầy, cơ giáo trong tổ bộ
môn Công tác xã hội và lớp học phần công tác xã hội cá nhân tôi đã có chuyến
đi thực tế tại Bản Xiềng – xã Mơn Sơn – Huyện Con Cuông
Tôi xin chân thành cảm ơn cán bộ UBND xã Môn Sơn – huyện Con Cuông
– Tỉnh Nghệ An đã tạo mọi điều kiện tận tình giúp đỡ nhóm chúng tơi trong
chuyến đi thự tế này. Đồng thời Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn chân thành
nhất tới Ban lãnh đạo Khoa Lịch Sử - Đại Học Vinh, cùng các thầy, cô giáo
trong tổ bộ môn Công tác xã hội và đặc biệt là cô giáo Phạm Thị Oanh, cô Võ
Thị Cẩm Ly và thầy Phùng Văn Nam, người đã tận tình chỉ bảo, dìu dắt tơi hồn
thành đợt thực tế này. Trong đợt đi thực tế, đặc biệt là bài báo cáo này do điều
kiện, kiến thức cịn hạn chế. Vì vậy rất mong được thầy, cơ góp ý bổ sung chỉ
bảo thêm để cho bài báo cáo được hoàn thiên hơn và rút kinh nghiệp cho những
bài báo cáo thực tế sau này.
2. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nghèo đói đang là một vấn đề xã hội bức xúc tại các nước trên thế giới nói
chung và Việt Nam nói riêng. Vì vậy nên,Việt Nam ln coi vấn đề xóa đói giảm
1

nghèo là mục tiêu quan trọng xuyên suốt quá trình phát triển kinh tế xã hội của
đất nước. Trong 20 năm đổi mới và phát triển, chính phủ Việt Nam đã thực hiện
nhiều đề án, chương trình, giải pháp nhằm giảm tỉ lệ nghèo đói xuống mức thấp
nhất. Mặc dù đã đạt được những thành tựu quan trọng nhưng tình trạng nghèo
đói vẫn đang tồn tại ở diện rộng, đặc biệt là khu vực miền núi, vùng sâu, vùng
xa, đồng bào dân tộc thiếu số...
Trong chuyến đi thực hành môn học công tác xã hội với cá nhân tại Làng
Xiềng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông lần này, tôi đã có cơ hội được tìm hiểu
cuộc sống thực tế của người dân nơi đây. Làng Xiềng gồm có 164 hộ dân, nhưng
trong đó đã có tới 66 hộ nghèo và 90 hộ cận nghèo với 8 hộ có điều kiện kinh tế
khá giá. Thực trạng nghèo đói, hồn cảnh khó khăn ở Làng Xiềng đang là một
vấn đề bức xúc và cần được quan tâm giải quyết. Đời sống vật chất và tinh thần
của người dân Làng Xiềng đang gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là những người
phụ nữ có chồng đi làm ăn xa, Chồng rượu chè bê tha khơng lo lắng đến gia
đình, chồng bị bệnh tật mất sức lao động hay ni con đơn thân…Vì vậy nên,
trong chuyến đi thực tế lần này, tôi đã chọn đề tài: “Cơng tác xã hội cá nhân
với người có hồn cảnh khó khăn tại bản Xiềng, xã Mơn Sơn, huyện Con
Cng, tỉnh Nghệ An” để thực hành tiến trình cơng tác xã hội với cá nhân.
3. Q trình hình thành và phát triển của xã Môn Sơn
Môn sơn là xã vùng cao biên giới thuộc huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An
và nằm trong chương trình 135 của Chính Phủ, có diện tích tự nhiên là :
40.679,26 ha, có đường biên giới với nước bạn Lào dài 35 km.
Địa hình xã Môn Sơn khá phong phú xen lẫn giữa một phần đất bằng
phẳng, nhưng chủ yếu là vùng núi, đây là một xã thuộc vùng núi có địa hình
tương đối khó khăn nên ở đây chưa phát triển về kinh tế đời sống người dân cịn
gặp rất nhiều khó khăn. Đất đai rộng nhưng ở đây chủ yếu là đồi núi nên còn
nhiều hạn chế cho việc đi lại và phát triển.

2

Về mặt khí hậu: xã Mơn Sơn là một vùng đất nằm trong khu vực miền
trung nên thuộc khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, mùa hè thường chịu ảnh hưởng
của gió lào khơ nóng.
Hiện nay xã Mơn Sơn đã có đường giao thơng để đi lại, mặc dù hệ thống
giao thơng chưa được hồn chỉnh nhưng đã đóng góp phần làm cho người dân ở
đây có thể đi lại thuận lợi hơn giữa các vùng lân với nhau
Nhìn chung xã Môn Sơn tuy là một vùng núi cao nhưng ở đây cũng đang
dần được đổi mới và phát triển. Một đặc điểm nỗi bật ở đây là có nhiều di tích
lịch sử, tiêu biểu là nhà cụ Vi Văn Khang nơi chi bộ Đảng đầu tiên được thành
lập, cây đa Cồn Chùa, sơng giăng,... bên cạnh đó cịn có nhiều khu du lịch như
cộng đồng người Đan Lai, đập Phả Lại, vườn Quốc gia Pù Mát và có nhiều ẩm
thực đặc biệt của đồng bào dân tộc…
Dân cư của xã Môn Sơn theo số liệu thống kê gần đây nhất năm 2012 có
tổng dân số là : 2.039 hộ, 8.726 nhân khẩu, được phân bố trên 14 bản, làng,
trong đó có ba dân tộc anh em cùng sinh sống với nhau từ bao đời nay, đó là :
Dân tộc Thái, Kinh, Đan Lai (DT Thái 82%, DT Đan Lai 10%, DT Kinh 8%).
Đảng bộ xã có 22 chi bộ. Là một xã nghèo , đời sống của nhân dân chủ yếu là
dựa vào sản xuất Nông - Lâm Nghiệp - Chăn ni, tỷ lệ hộ nghèo cịn cao
(55,5%).
Tình hình an ninh trật tự tương đối tốt, các tệ nạn xã hội đã được chính
quyền các cấp ngăn ngừa và ngăn chặn kịp thời.

3


4. Hệ thống tổ chức bộ máy.

4

II. THỰC HÀNH CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI CÁ NHÂN
Tên đề tài : CÔNG TÁC XÃ HỘI CÁ NHÂN VỚI NGƯỜI CĨ HỒN
CẢNH KHĨ KHĂN TẠI BẢN XIỀNG, XÃ MƠN SƠN, HUYỆN CON
CUÔNG, TỈNH NGHỆ AN
1.Tiếp cận thân chủ
Sau khi được sự giới thiệu của hội trưởng hội phụ nữ của làng Xiềng, Bác
Lơ Thị Long thì tơi đã đến nhà chị Lương Thị Hòa là một trong những hộ nghèo
của làng Xiềng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An.
Đây là bước đầu tiên trong quá trình giúp đỡ chị Lương Thị Hòa
Để làm quen tạo lập được mối quan hệ tốt đẹp với thân chủ và bước đầu
thu thập được những thông tin cơ bản về chị Hịa thì nhân viên xã hội đã sử
dụng kỹ năng giao tiếp và tạo lập mối quan hệ, kỹ năng lắng nghe, kỹ năng quan
sát, kỹ năng thấu cảm…để có thể nhanh chóng làm quen được với chị Hịa
Đầu tiên nhân viên xã hội đã giới thiệu cho thân chủ biết rõ về mình là:
Nguyễn Thế Lực, hiện tại đang là sinh viên năm thứ 3 chuyên ngành Công tác
xã hội, khoa Lịch Sử, trường Đại học Vinh.
Tiếp đó, nhân viên xã hội chia sẽ với thân chủ những thông tin về vai trò và
mục tiêu hỗ trợ nghề nghiệp cho chị. Trong đó, nhấn mạnh nhân viên xã hội sẽ
cùng chị Hòa, hỗ trợ chị tăng cường năng lực tự giải quyết vấn đề của mình. Vì
đang là sinh viên đi thực tế nên khả năng giúp đỡ còn hạn chế, nhân viên xã hội
chỉ có thể giúp một phần nào đó giúp thân chủ tìm ra ngun nhân vấn đề, hiểu
ra vấn đề mình đang gặp phải là gì và đề ra kế hoạch can thiệp, từ đó có thể triển
khai kế hoạch giải quyết vấn đề đó.
Qua buổi tiếp cận đầu tiên, nhân viên xã hội đã thu thập được những thơng
tin cơ bản và có những đánh giá ban đầu về vấn đề của thân chủ đó là:
Thân chủ tên là: Lương Thị Hịa 31 tuổi. Gia đình chị gồm 4 người: Chị
Hịa, chồng chị và 2 cậu con trai, hồn cảnh gia đình rất khó khăn với một ngơi
nhà nhỏ chật chội đang có giấu hiệu xuống cấp trầm trọng.
5

2 đứa con đang ăn học, ruộng nương ít. Chồng thì ngày bệnh càng nặng thêm
khơng có đủ tiền mà chạy chữa, anh không làm được nặng nhọc nên tất cả cơng
việc hầu như do chị Hịa gánh vác trên đơi vai gầy gị của chị thu nhập gia đình
khơng đảm bảo.
2. THU THẬP THÔNG TIN
Ở giai đoạn này, nhân viên xã hội đã sử dụng phương pháp phỏng vấn,
quan sát, vãng gia kết hợp với kỹ năng lắng nghe, chuẩn đốn, phân tích và dẫn
dắt vấn đề để thu thập được những thông tin liên quan đến thân chủ, vấn đề của
thân chủ, hoàn cảnh của thân chủ cũng như nguồn lực từ gia đình, cộng đồng xã
hội và những thơng tin về pháp luật và các chính sách xã hội liên quan đến
nghèo đói như: các chương trình chính sách hỗ trợ cho người nghèo, chương
trình xóa đói giảm nghèo, vay vốn với lãi suất thấp…
➢ Những thông tin mà nhân viên xã hội đã được thu thập về thân chủ:
- Họ và tên :Lương Thị Hòa
- Năm sinh :1984
- Giới tính: Nữ
- Chồng: Lương Văn Bình
- Năm sinh: 1984
- Giới tính: Nam
- Con đầu: Lương Văn Huy
- Năm sinh: 2008
- Giới tính : Nam
- Con thứ hai: Lương Minh Qn
- Năm sinh: 2009
- Giới tính: Nam
- Hồn cảnh :
Chồng ốm đau, bệnh tật, một mình ni hai đứa con đang tuổi cặp sách đến
trường.

6


Nghề nghiệp: Không ổn định, thu nhập thấp, hiện tại chị và gia đình đang
sống trong căn nhà tranh cũ nát (ngôi nhà cấp 4), được làm bằng tranh tre, đang
có dấu hiệu xuống cấp trầm trọng, hồn cảnh gia đình ngày một khó khăn khi
hai đứa con cịn q nhỏ và người chống thì ốm đau bệnh tật thường xuyên,
gánh nặng cuộc sống đè nặng trên đôi vai của chị.
- Vấn đề của thân chủ:
Chị Lương Thị Hòa sinh ngày 19/9/1984
Quê: Bản Xiềng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, Nghệ An, sinh ra trong
một gia đình nghèo, bố mẹ đều làm nông, từ nhỏ chị đã phải sống trong cảnh
thiếu thốn về vật chất và lam lũ kiếm sống. Năm 16 tuổi chị quen biết và kết hôn
với anh Lương Văn Bình, sinh ngày 06/01/1984 tại bản Xiềng, xã Môn Sơn,
huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An.
Sau khi kết hôn hai anh chị ở với gia đình chồng được một năm nhưng do
hồn cảnh gia đình chồng cũng nghèo khó, anh và gia đình chị đã phải gánh số
tiền mà bố mẹ đã mượn để tổ chức đám cưới cho anh chị.Số tiền này anh chị
phải vất vả làm việc tiết kiệm nhưng không thể trả hết được. Anh chị ra ở riêng
một năm sau đó đến năm 2008 chị Hòa đã sinh được bé trai đầu lòng là Lương
Văn Huy, một năm sau đó chị sinh con thứ hai là Lương Minh Quân; cả hai
người con chị đều được chăm lo cho hai em đến trường theo học cho bằng bạn
bằng bè, Lương Văn Huy đang học lớp 1 còn em trai Lương Minh Quân đang
theo học mẫu giáo ở Làng Xiềng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ
An. Sau khi sinh cháu thứ hai chồng chị Hòa trong một lần đi rừng kéo gỗ
không may bị trượt chân rơi xuống vực may mắn anh được những người đi cùng
đưa về và chạy chữa, nỗi đau lại đè lên vai chị khi chị phải đi vay mượn để lo
tiền viện phí cho chồng. Anh qua khỏi cơn nguy kịch nhưng cũng từ đó anh
khơng làm được việc và ốm đau triền miên…. Nổi đau lại chồng chất nổi đau

khi người con út bị sốt và một lần nữa chị phải tự lo toan tiền và chị phải đi vay
tiền mua thuốc cho con.

7


Chị hiện tại đang sống trong ngôi nhà dột nát, cũ kỷ được người dân trong
làng giúp chị dựng lên, túp lều của chị đang ngày càng xuống cấp trầm trọng,
hàng ngày đang phải nơm nớp lo sợ mỗi khi có cơn bão ập đến, hiện tại chị
khơng có việc làm ổn định, chồng ốm đau, hàng ngày chị kiếm tiền để nuôi hai
con nhỏ và người chồng bệnh tật bằng việc đi lên rừng lấy măng về bán hoặc hái
măng, đi lấy củi và làm mọi việc bươn chải cuộc sống gia đình.
Chính quyền địa phương, bạn bè hàng xóm đã có sự quan tâm giúp đỡ,
động viên gia đình chị nhưng hồn cảnh của gia đình chị ngày càng khó khăn
khi người chồng ngày một bị bệnh nặng, hai đứa con còn nhỏ đang tuổi ăn chơi
chưa hiểu biết và khơng giúp đỡ được gì cho chị và những món nợ nặng lãi ngày
một tăng thêm, tạo nên gánh nặng trên đôi vai gầy của chị.
3. ĐÁNH GIÁ XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
Sau khi thu thập được những thông tin tương đối đầy đủ về thân chủ là chị
Lương Thị Hịa thì nhân viên xã hội sẽ đánh giá những thông tin đã thu thập
được để nhằm sàng lọc, để có được những thơng tin chính xác liên quan đến chị
Hòa và vấn đề của chị.
Để làm được điều này nhân viên xã hội đã sử dụng kỹ năng phỏng vấn thu
thập và xử lý thông tin, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng lắng nghe tích cực, tham vấn
và đặt câu hỏi,…
Dựa trên những thông tin đã thu thập được nhân viên xã hội sẽ đánh giá và
cùng thân chủ xác định vấn đề của mình đó là:
Hồn cảnh kinh tế gia đình chị Hịa đang gặp rất nhiều khó khăn, chị khơng
có việc làm ổn định, thu nhập lại thấp. Chồng chị ốm liên miên với bệnh đau cột
sống, hiện tại gia đình chị đang phải sống trong một ngơi nhà tranh đang có dấu

hiệu xuống cấp nghiêm trọng. Một mình chị phải kiếm tiền ni hai con ăn học,
lo chi phí khám chữa bệnh, thuốc men cho chồng, trang trải cuộc sống cho gia
đình … Tất cả mọi gánh nặng cuộc sống gia đình đều đổ lên vai một người phụ
nữ nhỏ bé như chị.

8


* Sơ đồ phả hệ

Chú giải :

- Giải thích sơ đồ phả hệ:
Đây là công cụ dùng để mô tả mối quan hệ trong gia đình của thân chủ.
Qua sơ đồ phả hệ, nhân viên xã hội thấy được chị Hịa có chồng và hai người
con. Thân chủ có mối qua hệ thân thiết với chồng và hai con. Trong đó sự tác
9


động của chị Hòa tới các thành viên trong gia đình là nhiều nhất, chịu ảnh
hưởng nhiều nhất đóng vai trị quan trọng trong gia đình. Từ đó giúp nhân viên
xã hội có thể làm việc tốt hơn trong quá trình giúp đỡ thân chủ
* Sơ đồ sinh thái:

➢ Chú giải :
❏ Mối quan hệ thân thiết
❏ Mối quan hệ hai chiều
❏ Mối quan hệ một chiều
Biểu đồ sinh thái là cơng cụ nhằm mơ hình hóa các quan hệ của cá nhân với
các yếu tố bên ngoài xã hội, mơi trường xung quanh. Biểu đồ sinh thái rất hữu

ích cho nhân viên xã hội khi làm việc với thân chủ, biểu đồ sinh thái giúp nhân
viên xã hội nắm bắt được nhiều vấn đề xung quanh thân chủ. Qua biểu đồ trên,
có thể thấy chị Hịa có nhiều mối quan hệ tốt hai chiều với gia đình, hàng xóm,
nhân viên xã hội …Và chịu sự tác động một chiều từ chính quyền địa phương,
hội phụ nữ, đồn thanh niên, bạn bè, Sở LĐTB và XH… Biểu đồ sinh thái giúp
10


nhân viên xã hội thấy được sự kết hợp giữa các nguồn lực và thân chủ. Điều này
có ý nghĩa rất quan trọng trong tiến trình giải quyết vấn đề của thân chủ.
❖ Cây vấn đề

Nhìn vào cây vấn đề nhân viên công tác xã hội thấy rõ và xác định đúng
vấn đề của thân chủ đó là: nghèo đói điều kiện kinh tế khó khăn. Nguyên nhân
dẫn đến gia đình chị Hịa rơi vào hồn cảnh nghèo đói là do thu nhập thấp. Vì
khơng có nguồn lao động, chồng lại bị bệnh nặng chỉ làm được những việc nhẹ,
đơn giản nên khơng phụ giúp được gia đình, chỉ cịn một mình thân chủ gánh
vác mọi cơng việc trong gia đình nhưng chị lại khơng có việc làm ổn định, hai
con của chị lại đang còn nhỏ, đang tuổi học hành chưa phụ giúp được bố mẹ. Vì
thế mà cuộc sống của gia đình chị gặp rất nhiều khó khăn.
11


❖ Bảng Phân tích điểm mạnh, điểm yếu của thân chủ.
Nhân viên xã hội qua q trình thu thập thơng tin cặn kẽ sẽ cùng thân chủ
phân tích các điểm mạnh và điểm hạn chế nhằm giúp thân chủ tự nhận thức
được về khó khăn của mình. Qua đây nhân viên xã hội cũng sẽ xác định thêm
được các nguồn lực hỗ trợ cũng như xác định được những cản trở trong tiến
trình giúp đỡ thân chủ .
Mơi

Thân Chủ

Chồng

Con

Con

Hội phụ

Đồn

Trường

(Huy)

(Qn)

nữ

Thanh

Xung

Niên

quay

Điểm mạnh

- Chịu

- Chịu khó -Được ăn -Được đi

-Quan

Quan tâm Hàng

thương chịu

làm việc

học, học

học.

tâm giúp

giúp gia

xóm, bạn

khó, siêng

-u

giỏi.

-Ngoan

đỡ gia

đình khi

bè, Chính

năng

thương vợ

- Nghe

ngỗn

đình chị.

khó khăn. quyền địa

u thương

con.

lời cha

nghe lời

-Hỗ trợ

phương

con chồng

mẹ, yêu

bố mẹ.

gia đình,

quan tâm

con hết mực.

thương

thăm hỏi,

giúp đỡ

- Thân thiện,

cha mẹ.

động

gia đình.

hịa đồng,

viên tặng

được lịng

q...

mọi người.
- Được
chồng con
u thương.
- Được chính
quyền đia
phương,
hàng xóm
12


quan tâm
giúp đỡ.
- Một mình

- Khơng

Điểm yếu
Cịn nhỏ Cịn nhỏ

phải lo toan

có việc

chưa hiểu chưa hiểu quan tâm

kế hoạch

đỡ của

gánh vác mọi làm ổn

biết,

biết ,

tận tình

cụ thể

Hàng

việc trong

định.

khơng

khơng

tới gia

nên chưa

xóm, bạn

gia đình.

- Ốm đau

giúp đỡ

giúp đỡ

đình.

đạt được

bè, chính

- Khơng có

bệnh tật

được cho

được cho

-Các

mục đích. quyền địa

việc làm ổn

khơng làm cha mẹ.

cha mẹ.

chính

phương

đinh thu

được

sách chưa

cịn có

nhập thập

những

được mở

nhiều hạn

- Kinh tế gia

việc nặng

rộng.

chế.

đình khó

nhọc thu

khăn, chăm

nhập thấp.

lo cho hai

-Sức khỏe

-Chưa

Khơng có Sự giúp

con học hành yếu bị
và tiền thuốc

bênh đau

men cho

cột sống.

chồng đau
ốm.

❖ Sắp xếp thứ tự ưu tiên của vấn đề.
Sau khi nhân viên xã hội đã cùng thân chủ phân tích được những điểm

mạnh, điểm yếu của chị Hịa thì nhân viên xã hội sẽ giúp chị xác định lại và sắp
xếp thứ tự ưu tiên của vấn đề:
13


1. Tham vấn cho thân chủ.
2. Tìm kiếm các nguồn hổ trợ cho thân chủ
3. Giải quyết lo lắng hiện tại cho thân chủ
4. Giúp thân chủ tìm kiếm việc làm ổn định cải thiện cuộc sống.
4. Xây Dựng kế Hoạch Can Thiệp
Họ và tên thân chủ : Lương Thị Hịa
Giới tính : Nữ

: Tuổi : 31

Địa chỉ : Bản Xiềng, xã Môn Sơn, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An.
Vấn đề của thân chủ : Chồng ốm đau bệnh tật, chị khơng có nghề nghiệp ổn
định, gia đình đang sống trong ngôi nhà tranh cũ nát, trong ngôi nhà cấp 4 đang
xuống cấp, hiện nay chị đang phải nuôi hai đứa con ăn học và người chồng bệnh
tật, kinh tế gia đình đang gặp rất nhiều khó khăn, chị đang bế tắc lo lắng cho
hồn cảnh kinh tế gia đình mình như thế này làm sao đủ tiền ni con, mua
thuốc cho con và tu sửa lại ngôi nhà đang xuống cấp nghiêm trọng của mình.
❖ Bảng Kế Hoạch can thiệp.

TT
1

Nguồn lực
Thời gian
Nội

Ngoại
Bắt
Kết
lực
lực
đầu
thúc
Tham
Tham
Chị
Nhân
18/12/2014 28/12/2014
vấn chị vấn tâm Hòa
viên xã
Hòa
lý
của
hội
chị
Mục
Tiêu

Hoạt
động

14

Kết quả
Mong
đợi

Chị nhận
thức
được vấn
đề của
mình và
mong
muốn
giải
quyết
khó khăn
đang gặp
phải, ổn


2

Tìm
kiếm các
nguồn
hỗ
trợ
cho thân
chủ….

3

Giải
quyết lo
lắng hiện
tại cho

thân chủ,

định tâm
lý
Kêu gọi Thân Các cơ 20/12/2014 28/12/2014 Kinh tế
các cơ chủ , quan
gia đình
quan
gia
đồn
chị được
đồn thể, đình
thể,
cải thiện,
thân
chính
nâng cao
chủ
quyền
thu nhập
địa
cho gia
phương
đình chị
như:
UBND
Xã,
Phịng
LĐTB –
XH, hội

phụ nữ,
đồn
thanh
niên, và
bạn bè
hàng
xóm
láng
giềng….
Tìm các Gia
Các
20/12/2014 28/12/2014 Giúp chị
nguồn
đình
chính
bớt đi sự
hỗ trợ
chị
quyền,
lo lắng
chính
của hiện
sách địa
tại
phương,
cơ quan
xã hội,
bạn bè,
15

4

Giúp
thân chủ
tìm kiếm
việc
làm…

Nhân
viên tìm
kiếm các
trung
tâm việc
làm, giới
thiệu
việc làm

Chị
Hịa,
gia
đình

gia
đình,
hàng
xóm
Nhân
23/12/2014 28/12/2014 Chị Hịa
viên xã

có việc
hội và
làm ổn
các
định và
trung
có
thu
tâm,
nhập
Hội phụ
giúp cải
nữ
thiện
cuộc
sống của
gia đình
chị.

5. Triển khai kế hoạch giải quyết vấn đề.
Sau khi đã xây dựng kế hoạch giải quyết vấn đề thì bước tiếp theo cần phải
triển khai kế hoạch để giải quyết vấn đề của thân chủ. Đây là quá tiến hành tổng
hợp các hoạt động và dịch vụ nhằm vào việc giúp đỡ thân chủ dựa trên kế hoạch
giải quyết vấn đề đã đưa ra . Đó là giải tỏa hay giải quyết một số vấn đề trước
mắt và điều chỉnh những khó khăn với sự cơng nhận và tham gia của thân chủ.
Để thực hiện được những kế hoạch giải quyết vấn đề nhân viên xã hội cần
sử dụng kỹ năng xử lý khủng hoảng, tham vấn, biện hộ, thuyết trình, lắng
nghe…
- Dựa trên kế hoạch đã đưa ra thì NVXH phải đưa ra các giải pháp cụ thể
để giải quyết vấn đề của chị Hòa đưa ra các dịch vụ về chăn nuôi phát triển kinh

tế, phát triển Nông - Lâm nghiệp
- Khuyến khích chị làm thêm đất canh tác ruộng, nương để tăng thêm
nguồn lương thực và thu nhập.
16


- NVXH kết nối các nguồn lực, chính sách để chị Hòa tự nổ lực tham gia
vào giải quyết vấn đề của chính mình.
- NVXH đưa ra các giải pháp về việc làm, liên hệ các trung tâm việc làm,
giới thiệu việc làm giúp thân chủ tự nhìn nhận và chọn lựa việc làm cho bản
thân mình, NVXH cần động viên, khích lệ thân chủ thực hiện các hoạt động đó.
6. Lượng giá.
- Lượng giá là cơng việc đo lường và thẩm định các thay đổi tiến bộ của
thân chủ, nhằm xác định xem sự can thiệp của nhân viên xã hội có đem lại kết
quả mong muốn khơng, xem mức độ đạt được để kịp thời bổ sung điều chỉnh.
- NVXH đã tham vấn, tư vấn tâm lý, đồng cảm hoàn cảnh với thân chủ
giúp thân chủ ổn định tâm lý khơng cịn bi quan về cuộc sống, tự tin vào chính
mình.
- Giúp thân chủ hiểu được ngun nhân dẫn tới gia đình nghèo khó thiếu
thổn và từ đó thân chủ đã ý thức được mình cần phải làm những gì.
- Kết nối các nguồn lực hỗ trợ cho thân chủ, giúp thân chủ tiếp cận với các
chính sách của Nhà nươc.

●

Thực hiện kế hoạch tiến trình cơng tác xã hội với cá nhân
PHÚC TRÌNH TIẾN TRÌNH CTXH VỚI CÁ NHÂN
(Ghi chép tại hiện trường)

Họ và tên : Lương Thị Hòa

Lần thứ

: nhất

. Tuổi : 31
Ngày : 18/12/2014
17


Địa điểm : Tại nhà chị thân chủ (chị Hòa).
Mục tiêu : Tiếp cận, làm quen, tạo lập mối quan hệ và tìm hiểu sơ bộ
về thân chủ.

Mơ tả vấn đàm

Ngày 15/12/2014 được sự phân
cơng của thầy cơ hướng dẫn
nhóm chúng tơi có mặt tại xã
Mơn Sơn, huyện Con Cng, tỉnh
Nghệ An để liên hệ, họp và lên
một số kế hoạch cho q trình
thực tế của nhóm. Dưới sự phân
cơng, hướng dẫn của Thầy, cô
trong tổ bộ môn công tác xã hội
và được sự giới thiệu của bác Lô
Thị Long – Hội trưởng hội phụ nữ
bản Xiềng, tơi tìm hiểu về vấn đề
gia đình chị Hịa đang gặp phải.
8h Sáng ngày 18/12/2014 được sự
giúp đỡ của anh Thanh phó bí thư

chi đoàn bản Xiềng chỉ dẫn tới
nhà chị. Đến trước cổng nhà chị
tơi sững sờ nhìn vào nhà chị, anh
Thanh bảo nhà chị Hòa đấy, một
căn nhà đơn sơ cũng đã cũ lắm
rồi. Lúc đó anh Thanh cũng chào
tơi rồi anh quay về. Cảm giác của
một cậu sinh viên năm 3 lúc đấy
vẫn còn bỡ ngỡ lần đâu tiên tiếp

Cảm xúc hành vi
của đối tượng khi
tiếp xúc với nhân
viên công tác
xã hội(NVXH)

Tự đánh giá về
cảm xúc, suy nghĩ,
lo lắng,
hiểu biết, bài học
củaNVXH khi tiếp

xúc với thân chủ.
Đây là buổi đầu tiên
đi thực tế của tơi
nên tơi lúc đầu cịn
Ban đầu còn hơi rụt
nhiều bỡ ngỡ và lo
rè, với vẻ mặt có
lắng, nhưng sau khi

điều gì đó cịn lo sợ.
được gặp và nói
chuyện cùng thân
chủ tơi đã dần phát
huy được kiến thức
mà tơi đã được học
của mình.

Tơi nhận thấy thân
chủ là mọt con
người hiền lành và
chất phác, tơi rất vui
khi có chuyến đi
thực tế gặp được
18


xúc với cái gọi là thân chủ còn
mơ hồ lắm. Tôi mạnh dạng bước
tiếp tới trước của nhà chị. Thấy
tôi gọi thì chị Hịa bước ra, chị có
phần hơi ngạc nhiên và hỏi tôi và
tôi chào hỏi và giới thiệu về bản
thân mình cho chị hiểu. Ấn tượng
đầu tiên khi tơi gặp chị Hịa đó là
chị là một người khơng to cao
lắm, hình như do hồn cảnh khó
khăn, siêng năng bươn chải nhiều
mà trơng chị có vẻ già hơn tơi
nghĩ. Bước vào ngôi nhà tôi quan

sát thấy trên tường chỉ vài bộ
quần áo cũ rách và những vật
dụng của gia đình, dường như
khơng có vật gì đáng giá, một lúc
sau chị liền mời tôi ngồi vào bàn
uống nước và buổi trị chuyện của
chúng tơi bắt đầu.
NVXH : Dạ ! Em chào chị, chị
khỏe khơng ạ!
TC : ừ chị cũng bình thường em
à. Em là ?
NVXH : Dạ! Em tên là Nguyễn
Thế Lực, hiện đang là sinh viên
trường Đại Học Vinh năm thứ 3
ngành cơng tác xã hội khoa Lịch
Sử .Nhóm chung em được phân
công về địa bàn xã Môn Sơn để
thực tế à! Em cũng đã được giới
thiệu sơ qua về hồn cảnh gia
đình anh chị từ các anh, chị, bác

một thân chủ như
vậy.

Khi biết về NVXH,
Thân chủ tỏ ra thân
thiện với nhân viên
xã hội, chào hỏi
thân mật , trả lời
một cách vô tư chân

thật….

19


Long và giới thiệu Em về thực tế
tại gia đình chị để tìm hiểu về
hồn cảnh khó khăn mà gia đình
chị đang gặp phải ạ!
TC : À thế à! Chị cũng nghe chị
Long nói qua có đồn sinh viên
lên thực tập ở bản mình và muốn
lên nhà chị chơi. Lên vùng này
cịn có nhiều thiếu thổn lắm Em
thấy thế nào vất vả khơng em ?
NVXH : Cười..! Dạ cũng bình
thường chị à, em cũng thấy quen
dần rồi. Anh nhà mình đi đâu rồi
chị.
TC : Anh vừa đi ra đâu đó thơi em
à!.
NVXH : Dạ ! Em được biết gia
đình chị là một trong những gia
đình thuộc diện hộ nghèo, đang
gặp nhiều khó khăn trong cuộc
sống phải khơng ạ ?
TC : Ừ, đúng rồi em à !
NVXH : Chị có thể cho em biết
rõ họ tên, tuổi, quê quán và nghề
nghiệp, hồn cảnh gia đình của

chị được khơng ạ ? Những thơng
tin mà chị chia sẽ, sẽ được giữ bí
mật khơng được tiết lộ cho ai khi
chưa được sự đồng ý của chị ạ.
Tc : Được chứ, chị tên là Lương
Thị Hòa , sinh năm 1984 ,chị quê
ở Bản Cằng, sau đến lấy chồng ở
bản Xiềng cùng Xã Môn Sơn và
20


sống ở đây luôn.
NVXH : Thế chị lấy chồng lúc
bao nhiêu tuổi?
TC: Chị lấy chồng từ năm chị
được 16 tuổi.
NVXH: Dạ, chị lấy chồng sớm
chị nhỉ?
TC: Ừ, cũng do hoàn cảnh thơi
em ạ, gia đình chị nghèo, bố mẹ
già khơng làm được gì, anh chị
cũng đi lấy chồng lấy vợ hết,
khơng ai có nghề nghiệp ổn định,
nên chị cũng lấy chồng sớm.
NVXH: Thế Anh nhà mình tên là
gì chỉ nhỉ ?
TC: Anh tên Bình, sinh năm 1984
(cũng bằng tuổi chị) anh là người
tại bản Xiềng, trước đây anh có đi
rừng nhưng giờ bệnh tật, anh ở

nhà thôi.
NVXH: Thế hai anh chị đã có
mấy cháu rồi ạ?
TC: Có 2 đứa rồi, đứa đầu tên là
Lương Văn Huy, sinh năm 2008,
đưa thứ hai là Lương Minh Quân,
sinh năm 2009, cả 2 đang đi đi
học chưa về, đứa đầu đang học
lớp 1, đứa sau đang học mẫu giáo.
NVXH: Vâng, hai cháu còn nhỏ
chị nhỉ, vậy ai trông con cho chị
đi làm.
TC: 2 cháu đi học, thứ bảy, chủ
nhật thì ở với bố, cịn chị thì lên
21


rừng lấy măng đi bán.
NVXH: Vâng ạ, mình bán măng
thì ngày được nhiều khơng hả
chị?
TC: ít lắm em ạ, ngày được
khoảng 50 nghìn, một chục măng
được 2,5 nghìn đồng, vất vả lắm.
NVXH: Thế vậy ngồi lấy măng
chị làm nghề gì nữa khơng hả chị,
như đi bn bán gì đó chẳng hạn?
TC: Không em ạ! Chị đi hái măng
về bán cho họ, đến mùa măng là
vào rừng làm lán trong rừng ở 1 –

2 tháng làm măng khơ sau đó đưa
ra bán cho họ, một cân măng khơ
thì được khoảng 100 nghìn em ạ.
NVXH: Chị đi vào trong rừng đi
một mình hay đi với ai hả chị?
TC: Chị đi với chị Mai ở dưới nhà
chị, hai chị em cùng đi.
NVXH: Dạ, tức là hai chị làm
chung và cùng nhau đưa về bán?
TC: Ừ, đúng đấy em ạ, hai chị
làm chung, lâu lâu chồng chị Mai
vào lấy măng đưa về bán cho các
chị, cịn chồng chị thì ở nhà,
khơng đi được vì anh đau ốm
suốt, chỉ ở nhà làm việc nhà và
trông con thôi.
NVXH: Vâng ạ, anh ốm nặng
cũng vất vả cho chị nhiều, lại
thêm hai đứa nhỏ nữa chị nhỉ?
TC: Cũng vất vả em ạ, chị phải

Mặt chị buồn và
22


kiếm tiền mua thuốc cho anh và
tiên ăn học cho con nữa.
NVXH: Thế anh bị gì hả chị và
lâu chưa? Sao chị không đưa anh
đi bệnh viện khám thử, họ sẽ giúp

được mình nhiều hơn?
TC: Anh bị đau cột sống vì trong
lần đi lấy gỗ anh bị ngã xuống
vực, lúc đầu cũng đưa đi bệnh
viện rồi nhưng do khơng có tiền
nên đành đưa anh về nhà thôi em
à, bây giờ cứ thời tiết thay đổi là
anh lại đau, cũng không có tiền
mua thuốc cho anh, chị buồn và
thương anh lắm.
NVXH: Dạ, em hiểu và chị cũng
đừng buồn quá chị à, rồi mọi
chuyện sẽ qua thơi, chị cịn trẻ và
anh cũng thế mà.
TC: Cảm ơn em, cười! già thì
chưa già nhưng khơng con trẻ nữa
đâu.
NVXH: Thế gia đình mình có
ni trâu bị hay lợn gà gì khơng
hả chị?
TC: Khơng em à, trước đây có
con bị nhưng mà khơng hiểu tại
sao trong đợt rét đậm thì bị chết,
giờ khơng cịn con gì nữa cả.
NVXH: Thế nhà mình có làm
ruộng hay trồng hoa màu gì
khơng hả chị?
TC: Nhà chị có ruộng ít lắm hơn

hướng ra ngồi cửa

dường như muốn
khóc.

Chị hơi buồn và
rươm rướm nước
mắt.

23


nữa đất xấu làm chẳng được bao
nhiêu vả lại không có người làm
nên thường xun bỏ hoang.
NVXH: Ruộng mình có rộng
khơng hả chị, được bao nhiêu
sào?
TC: Ruộng chị thì chỉ có 500 m2
thơi em ạ.
NVXH: Vâng, thế ai cấy cho chị
hay chị tự cấy, một mùa thì được
bao nhiêu hả chị?
TC: Chị tự làm hết em ạ, khơng
có người làm mà em vất vả lắm,
lúc anh cịn khỏe mạnh thì anh
cịn giúp được giờ anh ngã bệnh
thì khơng ai giúp phụ chị cả, một
vụ mùa thì được ít lắm em à,
không đủ ăn, phải mua thêm mới
đủ.
NVXH: Vậy ạ. Thế đất ruộng ít,

nhà mình có cịn làm thêm đất rẫy
nữa hay không chị ?
TC: Không em ạ, chỉ làm ruộng
thôi rẫy thì nhà chị vẫn có nhưng
vì anh đau ốm nên chẳng làm
đành để vậy cho cỏ dại nó mọc,
cịn chị thì đi lên rừng lấy măng
về bán.
NVXH: Vâng ạ, làm ruộng cũng
vất vả chị nhỉ, em ở nhà cũng
thường đi giúp bố nên em cũng
hiểu được phần nào.
TC: (Cười) Vất vả lắm, em cũng
24


làm ruộng à.
NVXH: Dạ… (Cười)
NVXH: Chị à, bây giờ thì cũng đã
muộn em xin hẹn chị vào ngày
22/12 và trao đổi vấn đề của chị
tiếp nhé.
TC: Ừ, vậy chị chào em, hơm sau
đến chị em mình nói chuyện tiếp
vậy. Chào em.
NVXH: Vâng, em chào chị, em
về chị à.

Những kết quả đạt được : Đã bước đầu tiếp cận làm quen, và tạo lập được
mối quan hệ với thân chủ của mình, và đã đạt được những điều nhất định đề ra.

Nhũng tồn tại hạn chế : Do là lần đầu mới tiếp xúc với thân chủ nên tơi
cịn chưa vận dụng được hết khả năng của mình vào buổi trị chuyện, đang còn
ấp úng chưa khai thác triệt để hết được kiến thức của mình.

PHÚC TRÌNH TIẾN TRÌNH CTXH VỚI CÁ NHÂN
(Ghi chép tại hiện trường)
Họ và tên : Lương Thị Hòa . Tuổi : 31
Lần thứ : Hai
Ngày : 22/12/2014
Địa điểm : Tại nhà chị thân chủ (chị Hòa).
Mục tiêu : Đánh giá xác định, phân tích vấn đề của thân chủ
25