Tài liệu Giản đồ ý - Luyện tập nâng cao năng lực trí não ppt

Giản đồ ý - Luyện tập nâng cao năng lực trí não
Monday, 5. March 2007, 09:57:30
Skill
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Giản đồ ý dạng đơn giản về các câu hỏi của một sự kiện
Giản đồ ý (Mindmap) là phương pháp được đưa ra như là
một phương tiện mạnh để tận dụng khả năng ghi nhận hình
ảnh của bộ não. Đây là cách để ghi nhớ chi tiết, để tổng
hợp, hay để phân tích một vấn đề ra thành một dạng của
lược đồ phân nhánh. Khác với máy tính, ngoài khả năng
ghi nhớ kiểu tuyến tính (ghi nhớ theo 1 trình tự nhất định
chẳng hạn như trình tự biến cố xuất hiện của 1 câu truyện)
thì não bộ còn có khả năng liên lạc, liên hệ các dữ kiện với
nhau. Phương pháp này khai thác cả hai khả năng này của
bộ não.
Phương pháp này có lẽ đã được nhiều người Việt biết đến
nhưng nó chưa bao giờ được hệ thống hóa và được nghiên
cứu kĩ lưỡng và phổ biến chính thức trong nước mà chỉ
được dùng tản mạn trong giới sinh viên học sinh trước các
mùa thi.
Đây là một kĩ thuật để nâng cao cách ghi chép. Bằng cách
dùng giản đồ ý, tổng thể của vấn đề được chỉ ra dưới dạng
một hình trong đó các đối tượng thì liên hệ với nhau bằng
các đường nối. Với cách thức đó, các dữ liệu được ghi nhớ
và nhìn nhận dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Thay vì dùng chữ viết để miêu tả một chiều biểu thị toàn bộ
cấu trúc chi tiết của một đối tượng bằng hình ảnh hai chiều.
Nó chỉ ra dạng thức của đối tượng, sự quan hệ hỗ tương
giữa các khái niệm (hay ý) có liên quan và cách liên hệ
giữa chúng với nhau bên trong của một vấn đề lớn.
Vận dụng của giản đồ ý

• Ghi nhớ chi tiết cấu trúc đối tượng hay sự kiện mà
chúng chứa các mối liên hệ phức tạp hay chằng chéo.
• Tổng kết dữ liệu.
• Hợp nhất thông tin từ các nguồn nghiên cứu khác
nhau.
• Động não về một vấn đề phức tạp.
• Trình bày thông tin để chỉ ra cấu trúc của toàn bộ đối
tượng.
• Ghi chép (bài giảng, phóng sự, sự kiện…).
• Khuyến khích làm giảm sự miêu tả của mỗi ý mỗi
khái niệm xuống thành một từ (hay từ kép).
• Toàn bộ ý của giản đồ có thể “nhìn thấy” và nhớ bởi
trí nhớ hình ảnh - Loại trí nhớ gần như tuyệt hảo.
• Sáng tạo các bài viết và các bài tường thuật.
• Là phương tiện cho học tập hay tìm hiểu sự kiện.
Với giản đồ ý, người ta có thể tìm ra gần như vô hạn số
lượng các ý tưởng và cùng một lúc sắp xếp lại các ý đó bên
cạnh những ý có liên hệ. Điều này biến phương pháp này
trở thành công cụ mạnh để soạn các bài viết và tường thuật,
khi mà những ý kiến cần phải được ghi nhanh xuống. Sau
đó tùy theo các từ khóa (ý chính) thì các câu hay đoạn văn
sẽ được triển khai rộng ra.
Một thí dụ điển hình là việc đọc sách nghiên cứu khoa học,
thay vì chỉ đơn thuần đọc, dùng giản đồ ý trong khi đọc
mỗi lần nảy ra được vài ý hay hoặc ý quan trọng thì chỉ
thêm chúng vào đúng vị trí trong cái giản đồ.
Sau khi đọc xong cuốn sách thì người đọc sẽ có được một
trang giấy tổng kết tất cả những điểm hay và mấu chốt của
cuốc sách đó. Có thể thêm thắt vào nhiều ý tưởng nghĩ ra
trong lúc đọc. Điều này sẽ làm tăng chất lượng hấp thụ kiến

thức từ cuốn sách.
Nếu muốn nắm thật tường tận các dữ liệu đọc được thì chỉ
việc tiến hành vẽ lại cái giản đồ ý này bằng trí nhớ vài lần.
Ưu điểm
So với các cách thức ghi chép truyền thống thì phương
pháp giản đồ ý có những điểm vượt trội như sau:
• Ý chính sẽ ở trung tâm và được xác định rõ ràng.
• Quan hệ hỗ tương giữa mỗi ý được chỉ ra tường tận. Ý
càng quan trọng thì sẽ nằm vị trí càng gần với ý chính.
• Liên hệ giữa các khái niệm then chốt sẽ được tiếp
nhận lập tức bằng thị giác.
• Ôn tập và ghi nhớ sẽ hiệu quả và nhanh hơn.
• Thêm thông tin (ý) dễ dàng hơn bằng cách vẽ chèn
thêm vào giản đồ.
• Mỗi giản đồ sẽ phân biệt nhau tạo sự dễ dàng cho việc
gợi nhớ.
• Các ý mới có thể được đặt vào đúng vị trí trên hình
một cách dễ dàng, bất chấp thứ tự của sự trình bày, tạo
điều kiện cho việc thay đổi một cách nhanh chóng và
linh hoạt cho việc ghi nhớ.
• Có thể tận dụng hỗ trợ của các phần mềm trên máy
tính.
Phương thức tiến hành
Cách điển hình
• Viết hay vẽ đề tài của đối tượng xuống giữa trang giấy
và vẽ một vòng bao bọc nó. Việc sử dụng màu sẽ nâng
cao chất lượng và vận tốc ghi nhớ. Nếu viết chữ thì
hãy cô đọng nó thành một từ khóa chính (danh từ kép
chẳng hạn).
• Đối với mỗi ý quan trọng, vẽ một đường (hay một

đường có mũi tên ở đầu tùy theo quan hệ từ đối tượng
trung tâm đối với ý phụ bên ngoài) đường phân nhánh
xuất phát từ hình trung tâm (xem hình ví dụ) và nối
với một ý phụ.
• Từ mỗi ý quan trọng, lại vẽ các phân nhánh mới các ý
phụ bổ xung cho ý đó.
• Từ các ý phụ này lại, mở ra các phân nhánh chi tiết
cho mỗi ý.
• Tiếp tục vẽ hình phân nhánh các ý cho đến khi đạt
được giản đồ chi tiết nhất (hình rễ cây mà gốc chính là
đề tài đang làm việc).
Lưu ý: Khi tiến hành một giản đồ ý nên:
• Sử dụng hình ảnh minh hoạ nếu có thể thay cho chữ
viết cho mỗi ý.
• Mỗi ý, nếu không thể dùng hình phải rút xuống tối đa
thành một từ khóa ngắn gọn.
• Tư tưởng nên được để tự do tối đa. Bạn có thể nảy
sinh ý tuởng nhanh hơn là khi viết ra.
Nhóm nghiên cứu
Một nhóm có thể làm việc chung và lập nên 1 giản đồ ý bởi
các bước sau:
• Mỗi cá nhân vẽ các giản đồ ý về những gì đã biết được
về đối tượng.
• Kết hợp với các cá nhân để thành lập một giản đồ ý
chung về các yếu tố đã biết.
• Quyết định xem nên nghiên cứu và học tập những gì
dựa vào cái giản đồ này của nhóm.
• Mỗi người tự nghiên cứu thêm về đề tài, tùy theo yêu
cầu mà tất cả chú tâm vào cùng 1 lãnh vực để đào sâu
thêm hay chia ra mỗi người 1 lãnh vực để đẩy nhanh

hơn quá trình làm việc. Mỗi người tự hoàn tất trở lại
giản đồ ý của mình.
• Kết hợp lần nữa để tạo thành giản đồ ý của cả nhóm.