Bài giảng điện tử Ngữ văn 10: Văn bản văn học

VĂN BẢN VĂN
HỌC


KHỞI ĐỘNG!
Nhìn hình ảnh đốn tên tác phẩm văn học

2


Place your screenshot here

Truyện cổ tích Tấm Cám
3


Place your screenshot here

Truyện An Dương Vương và Mỵ Châu – Trọng Thuỷ
4


Place your screenshot here

Chiến thắng Mtao - Mxây
5


Place your screenshot here

Phú sông Bạch Đằng

6


Place your screenshot here

Chuyện Chức phán sự Đền Tản Viên
7


TÌM HIỂU KIẾN THỨC MỚI

8


I.

TIÊU CHÍ CỦA VĂN BẢN VĂN HỌC


I. Tiêu chí của Văn bản văn học

⬗

VBVH là những văn bản đi sâu
phản ánh hiện thực khách quan

⬗

VBVH được xây dựng

⬗

bằng ngôn từ nghệ thuật.

phương thức riêng.

⬗

và khám phá thế giới tình cảm và
tư tưởng, thỏa mãn nhu cầu

VBVH được xây dựng theo 1

Đề cao tính sáng tạo của
người sáng tác

thẩm mĩ của con người.

10


1. VBVH là những văn bản đi sâu phản ánh hiện thực khách quan và khám phá thế giới tình cảm và tư tưởng.

“Xin mọi người hãy tạm ngừng một phút cái nhịp sống bận bịu,
chen lấn để tự suy nghĩ về chính mình” (Lời khẩn cầu của anh
thợ cắt tóc)

⇒ Lời tự thú của chính tác giả: Hãy biết vượt lên trên cái
thấp hèn và ích kỉ, con người sẽ tìm được vẻ đẹp của cái
thiện.

(Truyện ngắn Bức tranh – Tập truyện Người đàn bà trên
chuyến tàu tốc hành – Nguyễn Minh Châu – 1983)

11


“
Thế giới văn bản là “thế giới tư tưởng, tình
cảm nén chặt và luôn tiềm tàng khả năng
bùng nổ cảm xúc”
(Lí luận văn học)

12


2. VBVH được xây dựng bằng ngôn từ nghệ thuật.

⬗
⬗

Ngôn từ là chất liệu xây dựng hình tượng của văn học
Những đặc điểm của ngơn từ văn học:

- Tính hệ thống

- Tính hình tượng

- Tính hàm súc, đa nghĩa.

- Tính chính xác

- Tính cá thể hố

- Tính truyền cảm

13


Place your screenshot here

Hình tượng Chí Phèo – Thị Nở

14


Place your screenshot here

Nhà văn Nguyễn Tuân: bậc thầy ngôn từ

15


Place your screenshot here

Lãnh tụ Hồ Chí Minh: sáng tác bằng chữ Quốc Ngữ, tiếng Pháp, chữ Hán….

16


3. VBVH được xây dựng theo 1 phương thức riêng.

“
“Văn chương không cần những người thợ khéo
tay, làm theo một vài kiểu mẫu đưa cho. Văn
chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu,
biết tìm tịi, khơi những nguồn chưa ai khơi, và
sáng tạo những cái gì chưa có...” (Đời thừa –
Nam Cao)

17


Cấu trúc của văn bản văn học
18


II. Cấu trúc của văn bản văn học

Tầng ngôn từ

Tầng hình

Tầng hàm

tượng

nghĩa

19

Tầng ngơn từ
Ngữ nghĩa

1.

Nghĩa tường minh

Con chó sói, mùa xn

2.

Ngữ âm
Tài cao phận thấp chí khí uất
Giang hồ mê chơi quên quê hương.
(Tản Đà)

Nghĩa hàm ẩn

Sương nương theo trăng ngừng lưng trời

Lịng lang dạ sói, tuổi xn

Tương tư nâng lịng lên chơi vơi.
(Xuân Diệu)

20


Tầng hình tượng

Chi tiết

Your Company Name

Cốt truyện

Nhân vật

Hồn cảnh

21


Tầng hình tượng
Đừng tưởng xuân tàn hoa rụng hết.

Thu đến cây nào chẳng lạ lùng

Đêm qua sân trước một cành mai.

Một mình lạt thuở ba đơng.

(Cáo tật thị chúng – Mãn giác thiền sư)

Lâm tuyền ai rặng già làm khách,
Tài đống lương cao ắt cả dùng.
(Tùng – Nguyễn Trãi)

22

Những điều nhà văn
muốn tâm sự, những

Ý nghĩa ẩn kín,

thể nghiệm về cuộc
sống, quan niệm đạo

tiềm tàng

đức xã hội, hoài bão,
khát vọng với cuộc
đời…

Tầng hàm nghĩa
23


Những mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng
Những mùa quả lặn rồi lại mọc
Như mặt trời, khi như mặt trăng.
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Cịn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hơi mặn
Rỏ xuống lịng thầm lặng: mẹ tôi.
Và chúng tôi- một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái

Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn cịn một thứ quả non xanh.
(Mẹ và quả – Nguyễn Khoa Điềm)
24


Một phù thuỷ
Mở quán hàng nho nhỏ

“

“Mời vào đây. Ai muốn mua gì cũng có!”
Tơi là khách đầu tiên
Từ bên trong
Phù thuỷ ló ra nhìn:
“Anh muốn gì?”
“Tơi muốn mua tình u
Mua hạnh phúc, sự bình n, tình bạn…”
“Hàng chúng tơi chỉ bán cây non
Cịn quả chín, anh phải trồng. Khơng bán!”

25