SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: “KINH NGHIỆM RÈN LUYỆN KỸ NĂNG CẢM THỤ ÂM NHẠC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC”

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“KINH NGHIỆM RÈN LUYỆN KỸ NĂNG CẢM THỤ ÂM NHẠC
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC”

TaiLieu.VN

Page 1


PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Âm nhạc là một nhu cầu trong đời sống tinh thần của trẻ. Trẻ em tham gia ca hát là
được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và bản thân mình. Bằng ngơn ngữ
đặc thù của mình như; giai điệu, nhịp điệu, tính chất chặt chẽ về tiết tấu, sự hài hoà về âm
thanh giúp học sinh mở rộng tầm hiểu biết phong phú thêm về kinh nghiệm sống, mang
lại cảm giác xúc động về thẩm mỹ mới mẻ, mạnh mẽ. giúp cho việc phát triển trí tuệ óc
tưởng tượng và có tác dụng giáo dục tình cảm, đạo đức cho trẻ em. Việc triển khai môn
học Âm nhạc ở trường Tiểu học có ý nghĩa nhân văn rất lớn, phù hợp với công ước quốc
tế về quyền trẻ em. Qua các bài học, các em được nghe hát, nghe nhạc, được tập hát,
được biết một số kiến thức phổ thông về Âm nhạc, tất cả những cái đó sẽ tạo thành một
trình độ văn hố âm nhạc tối thiểu để góp phần cùng các mơn học khác giáo dục nhân
cách, làm cho các nội dung học tập ở nhà trường có tính tồn diện, làm thăng bằng, hài
hoà các hoạt động của trẻ em.
Muốn đạt được những yêu cầu trên. Bản thân người giáo viên dạy bộ mơn năng
khiếu nói chung và bộ mơn âm nhạc nói riêng phải cho học sinh hiểu được khái niệm về
âm nhạc. Từ đó giáo viên cho học sinh làm quen với các âm thanh của các nốt. Dựa trên
những nốt nhạc đó các nhạc sỹ đã sáng tác nên những giai điệu, đấy chính là những tác
phẩm và những tác phẩm yêu cầu học sinh, yêu cầu chúng ta phải hiểu được nội dung sắc
thái tình cảm của bài hát. Căn cứ vào tình hình thực tiễn của nhà trường, với mong muốn

tìm ra những biện pháp giáo dục học sinh một cách nhẹ nhàng thoải mái và u thích
mơn học, tôi đã chọn đề tài “Rèn luyện kỹ năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh tiểu
học”
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo cho các em có
trình độ văn hố âm nhạc nhất định, góp phần giáo dục toàn diện và hài hoà nhân cách
của các em.
Tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát, nghe ca nhạc. Giáo dục năng lực
cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần của trẻ
thêm phong phú. Phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm trong sáng, lành mạnh, hướng tới
chân, thiện, mĩ góp phần làm thư giãn đầu óc, làm cân bằng các nội dung học tập khác ở
tiểu học.

TaiLieu.VN

Page 2


Khích lệ học sinh hăng hái tham gia vào các hoạt động âm nhạc, làm cho đời sống
tinh thần phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển năng khiếu.
III. NHIỆM VỤ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Để đạt mục đích nêu trên, bản thân tôi đã xác định được những nhiệm vụ cần
nghiên cứu sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài:
- Tìm hiểu luật giáo dục 2008.
- Tìm hiểu, tham khảo các tài liệu, phương tiện truyền thơng có liên quan đến bộ mơn
Âm nhạc.
- Tìm hiểu tâm lý học sinh tiểu học.
- Tìm hiểu thực trạng học tập mơn Âm nhạc của học sinh, tình hình thực tế của các lớp

trong trường.
- Tìm ra các biện pháp nhằm giúp học sinh mạnh dạn hơn, biết cảm nhận những giai điệu,
những hình ảnh đẹp trong bài hát, u thích mơn âm nhạc ở tiểu học.
2. Phương pháp nghiên cứu:
Để làm được những điều đã nêu trên thì ngay từ đầu năm tôi đã lập ra những việc
cần làm trong năm học, tìm ra những biện pháp nhằm tạo mọi điều kiện cho các em có
được sự ham thích, niềm đam mê âm nhạc qua các phương pháp sau:
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu, giáo trình.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá.
- Tổng kết kinh nghiệm qua thực tế giảng dạy các lớp được phân công.
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận:
Âm nhạc là một mơn học mang tính nghệ thuật cao, nó khác rất nhiều so với mơn
học khác, tuy nó khơng địi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối nhưng lại địi hỏi người
học phải có sự yêu thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu”, điều
này không phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những

TaiLieu.VN

Page 3


phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những giai điệu,
những câu hát, những lời ca, những cử chỉ, những điệu bộ, Âm nhạc giúp các em nhận
thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em
cảm thụ những giai điệu qua từng bài hát, từng câu nhạc.
II. Cơ sở thực tiễn:
Năm học 2009 - 2010 được sự phân công của Ban giám hiệu nhà trường, tôi trực
tiếp giảng dạy bộ môn Âm nhạc. Để học sinh học tập tốt môn học bản thân tôi luôn tìm

tịi những phương pháp dạy học cho phù hợp đúng với lứa tuổi, đúng trương trình, tạo
hứng thú cho học sinh u thích mơn học. Tơi ln tìm những phương pháp để đưa
phong trào ca hát của nhà trường đạt kết quả và hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công,
trong khi nhận thức, sự hiểu biết, giọng hát của học sinh khơng đồng đều, có những em
có giọng hát, hát đúng giọng, có những em hay hát lạc giọng, chưa mạnh dạn tham gia
biểu diễn các bài hát hoặc biểu diễn chưa tự nhiên, chưa mạnh dạn nhận xét về tư thế biểu
diễn của bạn mình hoặc về giai điệu tiết tấu các bài hát, các tác phẩm âm nhạc được nghe.
III. Ngun nhân:
Sau khi rà sốt nắm tình hình thực tế tơi đã tiến hành phân loại từng nhóm và đi sâu
vào tìm hiểu những hạn chế từng mặt của mỗi học sinh cũng như hoàn cảnh, cá tính, sở
thích của các em để từ đó có hướng bồi dưỡng và giúp đỡ phù hợp với đối tượng học
sinh.
Do mơn học địi hỏi phải có tính năng khiếu nên trong khi ca hát một số học sinh
hát lạc giọng, chưa thuộc lời, hát chưa chuẩn về giai điệu, tiết tấu, do một số em nói tiếng
địa phương nên nói ngọng vì vậy nhiều em ngại tham gia các hoạt động âm nhạc trong
lớp, hoặc học sinh chưa biết cách trình bày cảm nhận của mình về bài hát, tác phẩm âm
nhạc, chưa mạnh dạnh trong việc nhận xét các bạn trong lớp biểu diễn bài hát.
Để phục vụ cho đề tài “ Rèn luyện kỹ năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh Tiểu
học” có kết quả, ngay từ đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng học sinh các khối 3, 4, 5
qua các bài học.
Kế hoạch khảo sat, đánh giá học sinh, thời gian tháng 09/2009. Tổng số học sinh cả
3 khối: Có 315 học sinh
Khối

Tổng

TaiLieu.VN

Hoàn thành tốt Hoàn thành (A)

Chưa

hoàn

Page 4


số HS

(A+)
SL

thành (B)
%

SL

%

SL

%

Khối 3
Khối 4
Khối 5
IV. Biện pháp khắc phục
1. Đối với giáo viên:
Phối hợp cùng giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh để tìm hiểu sở thích, cá
tính của các đối tượng học sinh.

Thường xuyên nghiên cứu, cải tiến phương pháp dạy học và học tập ở các phân
môn khác để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy về môn Âm nhạc.
Nắm vững kiến thức đã được trang bị ở nhà trường về chuyên môn, chuyên ngành
về nghiệp vụ sư phạm. Hiểu được đặc điểm đối tượng về phát triển tâm sinh lý và sự hình
thành phát triển ngơn ngữ.
Hình thành các biểu tượng thơng qua các bài hát đó là những câu chuyện nhằm
giáo dục hành vi đạo đức nhờ lời ca và giai điệu của bài mà gây được cho học sinh những
xúc cảm và thể hiện được tình cảm sắc thái vào bài hát.
Định hướng cho các em thấy được chiều sâu của tác phẩm: nghe giai điệu và cảm
thấy thích, nói được vì sao mà thích, thấy nó hay thì hay ở chỗ nào? Còn qua các câu
chuyện âm nhạc mà thấy được sức mạnh của Âm nhạc, tầm quan trọng của Âm nhạc
trong đời sống hằng ngày.
Hằng ngày trò chuyện, gần gũi khích lệ cho các em để các em mạnh dạn, tự tin hơn
trong khi biểu diễn các bài hát.
Trong các giờ học luôn tạo ra cho học sinh hứng thú để các em phấn khởi trong khi
học tập.
2. Đối với học sinh:

TaiLieu.VN

Page 5


Trong các giờ học phải sôi nổi, mạnh dạn, biết nhận xét về tư thế hát, về giai điệu
lời ca, các động tác phụ hoạ cho bài hát, hát đúng với nhạc.
Biết liên hệ với thực tế cuộc sống với nội dung bài hát, nội dung câu chuyện âm
nhạc.
Ngoài tập biểu diễn các bài hát ở trường ở lớp về nhà các em tự tập hát kết hợp các
động tác phụ hoạ cho bài hát và tập biểu diễn các bài hát.
V. Kết quả thực hiện:

Bằng sự nhiệt tình, tận tâm của bản thân tôi cùng với sự cố gắng nỗ lực của học
sinh. Qua một thời gian rèn luyện kỹ năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh tôi thấy các em
có rất nhiều tiến bộ trong việc nêu cảm nhận của mình về bài hát, tác phẩm, mạnh dạn
nhận xét các bạn trong lớp biểu diễn, từ đó các em tự sửa cho mình hát đúng giai điệu lời
ca, mạnh dạn biểu diễn các bài hát, biểu diễn tự nhiên kết hợp với các động tác phụ hoạ.
Học sinh tỏ ra rất thích học, rất say mê mơn học. Khơng khí diễn ra sơi nổi, thoải mái
kích thích được lòng say mê âm nhạc của học sinh. Học sinh chủ động tiếp thu một cách
dễ dàng. Với những cố gắng trên tôi đã thực hiện khá thành công và đã phát huy được
tính tích cực học tập của học sinh thông qua đợt khảo sát cuối cùng thời gian: tháng 5
năm 2010.
* Kết quả
Hoàn thành tốt
Tổng
số HS

Khối

(A+)
SL

%

thành (B)
%

Khối 3

0

0

Khối 4

0

0

0

0

50

SL

hoàn

SL

Khối 5

%

Hoàn thành (A)

Chưa

* So sánh đối chứng:

TaiLieu.VN

Page 6


Trước khi áp dụng

Sau khi áp dụng

- Lớp học trầm

- Lớp học sơi nổi, tích cực.

- Học tập chậm chạp, ít phát biểu ý - Học tập nhanh nhẹn, hăng hái phát
kiến.
biểu ý kiến.
- Chưa thể hiện được tính chất, tình - Thể hiện được tình cảm sắc thái
cảm bài hát.
của bài hát.
- Chưa biết nêu cảm nhận của mình - Biết nêu cảm nhận của mình về bài
về bài hát.
hát, tác phẩm âm nhạc.
- Chưa mạnh dạn trong nhận xét các - Mạnh dạn nhận xét các bạn trong
bạn biểu diễn bài hát.
lớp biểu diễn bài hát.
- Số lượng học sinh rụt rè, nhút nhát - Số lượng học sinh mạnh dạn, tự tin
khi biểu diễn còn nhiều.
khi biểu diễn tăng lên nhiều.
VI. Bài học kinh nghiệm:
Trong quá trình rèn luyện kỹ năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh, bản thân tôi đã
rút ra được một số kinh nghiệm sau:

- GV cần lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của học sinh.
- Giáo viên ln phải tìm ra những phương pháp dạy cho từng đối tượng, từng lớp
cho phù hợp, khai thác kĩ, mở rộng kiến thức bài dạy để thu hút học sinh.
- Luôn chuẩn bị đồ dùng đầy đủ, phong phú, tập kĩ sử dụng đàn đệm cho các bài
hát, các động tác phụ hoạ trước khi lên lớp.
- Lên lớp giáo viên phải nhẹ nhàng thoải mái, nhưng phải có thái độ nghiêm túc
trong giảng dạy. Khơng doạ nạt gị ép học sinh.
- Thường xun tun dương, khen ngợi khích lệ kịp thời.
- Tạo điều kiện cho học sinh được tham gia nhiều hoạt động âm nhạc, nhất là học
sinh cá biệt.
- Lấy học sinh làm trung tâm “Tất cả vì học sinh thân yêu”.
- GV âm nhạc phải là những nhà sư phạm mẫu mực về lối sống và nhân cách.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TaiLieu.VN

Page 7


1. Những đề xuất, kiến nghị.
“Rèn luyện kỹ năng cảm thụ âm nhạc cho học sinh Tiểu học” là một hình thức
đơn giản và mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên để thành công rất cần sự phối hợp và tham
gia của các cấp quản lí, giáo viên mà cụ thể là những phương tiện giảng dạy.
Để tăng thêm hiệu quả giờ dạy và giáo dục âm nhạc, tôi rất mong các cấp lãnh đạo
quan tâm hơn nữa tới cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy âm nhạc như phòng học chức
năng, video, máy nghe nhạc, các loại nhạc cụ có chức năng hiện đại để sử dụng trong
việc dạy học....
Tạo điều kiện cho chúng tơi có điều kiện học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp như
tập huấn nâng cao chuyên môn, tổ chức chuyên đề....
2. Kết luận:

Trên đây là một số kinh nghiệm “Rèn luyện kỹ năng cảm thụ Âm nhạc cho học
sinh Tiểu học” mà tôi đã tiến hành trong năm học qua. Việc rèn luyện kỹ năng cảm thụ
âm nhạc cho học sinh không phải một sớm một chiều mà là cả một quá trình, địi hỏi giáo
viên phải kiên trì, bền bỉ, có lịng nhiệt tình tận tâm với nghề nghiệp thì mới đạt được kết
quả như ý muốn, phong trào ca hát phải được duy trì thường xuyên, liên tục, trong các
buổi học và gắn liền với các hoạt động của Đội TNTP Hồ Chí Minh.
Tơi hy vọng rằng kinh nghiệm nhỏ này sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
bộ mơn âm nhạc và các hoạt động văn nghệ trong nhà trường cho học sinh tiểu học./.

TaiLieu.VN

Page 8


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Âm nhạc với trẻ em - Tác giả Phạm Tuyên.
2. Phương pháp dạy học âm nhạc cho học sinh Tiểu học-Tác giả Hoàng Long.
3. Sách nghệ thuật lớp 1 - 2 - 3
4. Sách âm nhạc lớp 4 - 5
NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG NHÀ TRƯỜNG

TaiLieu.VN

Page 9