Mô đun 19 ứng dụng công nghệ thông tin giảng dạy

Ngày 20 tháng 10 năm 2014
MÃ MÔ ĐUN 19
(15 tiết)
(Gv tự bồi dưỡng 10 tiết, Lý thuyết 2 tiết; Thực hành 3 tiết)
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
GIẢNG DẠY
Ở nước ta, vấn đề ứng dụng ICT trong giáo dục, đào tạo được Đảng và
Nhà nước rất coi trọng, coi yêu cầu đổi mới PPDH có sự hỗ trợ của các phương
tiện kỹ thuật hiện đại là điều hết sức cần thiết. Các Văn kiện, Nghị quyết, Chỉ thị
của Đảng, Chính phủ, Bộ Giáo dục – Đào tạo đã thể hiện rõ điều này, như: Nghị
quyết CP của Chính phủ về chương trình quốc gia đưa cơng nghệ thơng tin
(CNTT) vào giáo dục đào tạo (1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII, Luật
giáo dục (1998) và Luật giáo dục sửa đổi (2005), Nghị quyết 81 của Thủ tướng
Chính phủ, Chỉ thị 29 của Bộ Giáo dục – Đào tạo, Chiến lược phát triển giáo
dục 2001 – 2010,…
Quyết định số 698/QĐ-TTg ngày 1/6/2009 của Thủ tướng Chính phủ về
việc phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin
đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020;
Chỉ thị số 55/2008/CT-BGDĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ GDĐT
về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành
giáo dục giai đoạn 2008-2012;
Thông tư số 08/2010/TT-BGDĐT ngày 01/03/2010 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo quy định về sử dụng phần mềm tự do mã nguồn mở trong
các cơ sở giáo dục.
Chỉ thị số 29 của Bộ Giáo dục – Đào tạo (ngày 30/7/2001/CT) về tăng
cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn
2001 – 2005 nêu rõ “CNTT là phương tiện để tiến tới một xã hội hóa học tập”,
nhưng “giáo dục và đào tạo phải đóng vai trị quan trọng bậc nhất thúc đẩy sự
phát triển của CNTT ”.
Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý và dạy học là một
bước chuyển hóa tiến bộ của ngành Giáo dục trong những năm qua. CNTT đã

thúc đẩy mạnh mẽ cuộc đổi mới trong giáo dục, tạo ra công nghệ giáo dục
(Educational Technology) với nhiều thành tựu rực rỡ.
CNTT làm thay đổi nội dung, hình thức và phương pháp dạy học một cách
phong phú. Việc ứng dụng CNTT trong cơng tác dạy học có hiệu quả rút ngắn
khoảng cách giáo dục giữa các đơn vị trường, tiện cho trao đổi thơng tin chương
trình, phương pháp giảng dạy, tạo ra môi trường tương tác; tiến đến đưa ứng
dụng CNTT vào việc giao ban trực tuyến. Các hình thức dạy học như dạy theo
lớp, dạy theo nhóm, dạy cá nhân cũng có những đổi mới trong môi trường công
nghệ thông tin. Mối giao lưu giữa người và máy đã trở thành tương tác hai chiều
với các phương tiện đa truyền thơng (multimedia) như âm thanh, hình ảnh,
video,.. mà đỉnh cao là e-learning (học trực tuyến qua mạng Internet).


Nếu muốn việc dạy học theo kịp cuộc sống, mỗi một giáo viên (GV) nhất
thiết phải cải cách phương pháp dạy học theo hướng ứng dụng công nghệ thông
tin và các trang thiết bị dạy học hiện đại và phát huy mạnh mẽ tư duy sáng tạo,
kĩ năng thực hành, hứng thú học tập của học sinh (HS) để nâng cao chất lượng
dạy và học.
1. Vai trò và tầm quan trọng của CNTT dạy học
Trong một thời gian dài, thầy cô chúng ta được trang bị phương pháp để
truyền thụ tri thức cho học sinh theo quan hệ một chiều: Thầy truyền đạt, trò tiếp
nhận. Với phương pháp giảng dạy này, các em học sinh như một cái kho và thầy
cô chúng ta đem bất kỳ một điều tốt đẹp nào của khoa học để chất đầy cái kho
đó. Kết quả là học sinh học tập một cách thụ động, thiếu tính độc lập sáng tạo
trong q trình học tập.
Theo quan điểm giáo dục hiện đại, dạy học là một quá trình tương tác
(GV – HS, HS – HS, HS - GV, HS với những người hiểu biết hơn…), trong đó,
“học” là một hoạt động trung tâm. Và, người học – đối tượng của hoạt động
“dạy”, đồng thời là chủ thể của hoạt động “học” – được cuốn hút vào các hoạt
động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ đạo, thơng qua đó tự lực khám phá

những điều mình chưa rõ, chưa có chứ khơng phải thụ động tiếp thu những tri
thức đã được giáo viên sắp đặt. Để đạt được điều ấy, trong quá trình dạy học,
người thầy cần phải thức tỉnh trong tâm hồn các em học sinh tính ham hiểu biết,
dạy các em biết suy nghĩ và hành động tích cực. Vì thế, việc đổi mới phương
pháp dạy học (PPDH) để học sinh chủ động, tích cực, sáng tạo trong học tập là
một vấn đề cần thiết và khơng thể thiếu được. Bởi, chỉ có đổi mới PPDH, chúng
ta mới góp phần khắc phục những biểu hiện trì trệ nghiêm trọng trong giáo dục
hiện nay; chỉ có đổi mới PPDH chúng ta mới góp phần quan trọng nâng cao chất
lượng giáo dục và đào tạo và chỉ có đổi mới PPDH chúng ta mới tham gia được
vào “sân chơi” quốc tế trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và tiếp cận
phương pháp giáo dục mới theo quan điểm giáo dục hiện đại.
Vì những lẽ đó, việc đổi mới PPDH hiện nay khơng chỉ là phong trào mà
còn là một yêu cầu bắt buộc với mọi giáo viên.
Do đó, việc ứng dụng CNTT và thực hiện các thí nghiệm ảo trên máy
tính, là giải pháp thiết thực, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhanh
chóng, sâu sắc, và tạo sự hứng thú học tập cho học sinh trong từng bài học
Xuất phát từ những vấn đề thực tế, qua bài tham luận xin giới thiệu đến
quý thầy cô và các em học sinh một số phần mềm hỗ trợ thực hiện thí nghiệm ảo
và một số địa chỉ webside hỗ trợ cho việc dạy, học, và nghiên cứu.
PPDH là một trong những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục và đào tạo. Để đổi mới PPDH, đòi hỏi người thầy khơng chỉ có
bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng mà cịn phải tự mình vượt qua những thói quen
đã ăn sâu, bám rễ (một số thầy cô giáo viên nhiều năm bám theo chương trình
cũ, phương pháp dạy học truyền thống đã ăn sâu vào nghiệp vụ sư phạm nên rất
khó để dứt bỏ trong ngày một, ngày hai). Để đổi mới PPDH, đòi hỏi người thầy
phải làm quen với công nghệ thông tin (CNTT) và những phương tiện dạy học
hiện đại, sử dụng được đa dạng các hình thức kiểm tra đánh giá, tiếp cận với
những đòi hỏi mới về yêu cầu kiến thức, kĩ năng cũng như tâm lý của học trò....

Vì thế, nếu trình độ ứng dụng CNTT hạn chế, sử dụng các thiết bị hiện đại
khơng thành thạo thì thầy cô giáo viên chúng ta sẽ lúng túng hoặc khó tiếp cận
với u cầu đổi mới PPDH hiện đại.
Tìm hiểu về vấn đề đổi mới PPDH ở các trường hiện nay, chúng tôi ghi nhận
được một số thuận lợi và khó khăn như sau:
Về mặt thuận lợi:
- Các trường trong tỉnh hiện nay đã được Sở Giáo dục và Đào tạo trang bị
máy vi tính và đèn chiếu (Projectore) đến từng lớp học (ở một số trường thuộc
vùng xa, số máy vi tính và đèn chiếu được trang bị ít nhất cũng bằng ½ tổng số
lớp của trường).
- Sở Giáo Giáo dục và Đào tạo, các trường trong tỉnh cũng đã tổ chức
nhiều đợt bồi dưỡng tin học cho cán bộ, giáo viên và công nhân viên. Tại một số
trường, giáo viên đã được học các lớp phổ cập tin học và được hướng dẫn cách
soạn một bài giảng điện tử, cách thức ứng dụng các thiết bị hiện đại, CNTT vào
quá trình dạy học. Kết quả, giáo viên đã biết ứng dụng CNTT và các thiết bị
hiện đại vào việc soạn giảng và bước đầu đã mang lại hiệu quả cao trong việc
nâng cao chất lượng dạy học cũng như việc đổi mới PPDH.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được vẫn còn một số hạn chế cần rút kinh
nghiệm:
- Một trong những biểu hiện của việc đổi mới PPDH là chúng ta cần đa
dạng hóa và vận dụng nhuần nhuyễn các hình thức học tập: Học sinh làm việc cá
nhân, thảo luận nhóm, … Với cơ sở vật chất hiện nay – bàn ghế cố định - thì
việc tổ chức thảo luận nhóm cũng gặp một số khó khăn trong q trình di
chuyển (với một số nước tiên tiến hoặc một số trường trong nước, mỗi bàn chỉ
có một học sinh thì việc tổ chức thảo luận nhóm trong giờ dạy rất thuận tiện).
- Ứng dụng CNTT và các phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học là
một trong các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đổi mới PPDH
theo quan điểm hiện đại nhưng hiện tại vẫn còn một số giáo viên vì trình độ ứng
dụng CNTT cịn hạn chế, hoặc chưa sử dụng thành thạo các thiết bị hiện đại nên
còn lúng túng hoặc có tâm lí “e ngại” khi đổi mới PPDH. Thực tế cho thấy, kiến

thức, kỹ năng về CNTT ở một số giáo viên còn hạn chế, chưa đủ vượt ngưỡng
để đam mê và sáng tạo; thậm chí cịn né tránh, tâm lý ngại khó khi phải soạn
bằng giáo án điện tử. Bởi muốn soạn giảng một giáo án điện tử, người giáo viên
phải vất vả gấp nhiều lần, vừa phải biết tin học và sử dụng thành thạo phần mềm
Powerpoint và vừa phải tốn khá nhiều thời gian, công sức để cắt, ghép, chụp
phim và làm chữ nổi, làm khung… Vì thế, tuy việc ứng dụng CNTT vào giảng
dạy đã đem lại hiệu quả cao nhưng mức độ ứng dụng trong nhà trường và bản
thân giáo viên chưa cao, chưa rộng rãi và chưa thể trở thành một hệ thống ứng
dụng đồng bộ trong môi trường giáo dục hiện nay. Hơn nữa, ứng dụng CNTT
trong dạy học biểu hiện rất đa dạng. Trong thực tế, tuy đã được triển khai ở
nhiều trường nhưng mức độ ứng dụng CNTT lại khác nhau vì cịn phụ thuộc vào
rất nhiều yếu tố khách quan và chủ quan về phía nhà trường và giáo viên và kể
cả yếu tố đặc thù riêng của từng mơn học trong chương trình.
- Với cách tổ chức thi cử - kiểm tra - đánh giá như hiện nay, một số bộ
môn rất ngại thay đổi PPDH, muốn dạy khác đi cũng không được, buộc thầy cô


một số bộ môn phải dạy cho học sinh cách học vẹt để vào phòng thi dễ kiếm
điểm, để đỗ đạt.
Vai trò, tầm quan trọng và hiệu quả của ứng dụng CNTT trong dạy học đã
được chứng minh bằng thực tiễn giáo dục trong và ngồi nước những năm qua,
nó cho thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong giảng dạy và học
tập là xu thế tất yếu của giáo dục. Đổi mới phương pháp dạy học bằng CNTT là
một chủ đề lớn được UNESCO đưa ra thành chương trình của thế kỷ XXI và dự
đốn sẽ có sự thay đổi nền giáo dục một cách căn bản vào đầu thế kỷ XXI do
ảnh hưởng của CNTT. Chỉ thị 29/2001/CT-BGD&ĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo
dục và Đào tạo cũng đã nêu rõ: “Đối với giáo dục và đào tạo, cơng nghệ thơng
tin có tác động mạnh mẽ, làm thay đổi phương pháp, phương thức dạy và học.
Công nghệ thông tin là phương tiện để tiến tới một xã hội học tập”.
Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng và hiệu quả của ứng dụng CNTT

trong dạy học; ngay từ những ngày đầu thành lập trường (2004), BGH
trườngTHPT chuyên Quang Trung đã đặc biệt quan tâm và quyết tâm đưa
CNTT vào công tác giảng dạy và học tập. Với sự quan tâm của các cấp lãnh đạo,
sự nỗ lực không ngừng của tập thể sư phạm nhà trường, đến nay, 100% giáo
viên có thể tự soạn giảng ở mức thành thạo và sử dụng hiệu quả những phần
mềm soạn giảng cũng như các thiết bị hỗ trợ để phục vụ công tác chuyên môn.
2. Tính sư phạm trong việc ứng dụng CNTT vào dạy học
Sử dụng máy tính để dạy học là một trong những hướng thay đổi PPDH
trong nhà trường chúng ta hiện nay, trong đó, việc giảng bằng các trang trình
chiếu PowerPoint đang được nhiều GV trường THPT thực hiện. Đương nhiên,
không phải và cũng không cần thiết biến mọi tiết dạy trở thành giờ học bằng
máy tính, cho dù ở trường nào đó có đủ khả năng về cơ sở vật chất cũng như các
kĩ năng thích hợp cho cơng việc. Mỗi giáo viên cần chọn tiết học sao cho nếu
đưa nó lên trang trình chiếu PowerPoint thì sẽ tận dụng được tối đa ưu việt của
máy tính về phương diện cung cấp thơng tin cho người học, về tính hấp dẫn của
của bài giảng, chí ít cũng có hiệu quả hơn bài giảng với bảng viết thông thường.
Cần tránh việc chạy theo phong trào để rồi bài giảng thiếu chất lượng, lạm
dụng các hiệu ứng trong phần mềm PowerPoint làm người học bị phân tán sự
chú ý. Cũng khơng nên tầm thường hố việc dạy bằng PowerPoint. Nhiều người
quan niệm trang trình chiếu chẳng qua là thay bảng đen, thậm chí khơng bằng
bảng đen (vì họ khơng được viết xóa thoải mái như dùng bảng đen). Cái “lí” của
họ cũng có thể đúng, bởi vì thực tế, một số GV dạy bằng PowerPoint nhưng cuối
cùng HS chẳng ghi được gì vào vở, khơng thu nhận được kiến thức gì quan
trọng ngồi sự “thú vị” một cách chung chung.
3. Định hướng việc đổi mới PPDH và vai trò của CNTT trong đổi mới
PPDH
“Phương pháp giáo dục phổ thơng cần phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học;
bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”

(Điều 8.2, Luật Giáo dục).
Với mục tiêu đó, chúng ta thấy:


- Định hướng cơ bản trong đổi mới PPDH là nhằm phát huy tính tích cực
và sáng tạo của người học. Đó cũng là xu hướng quốc tế trong đổi mới PPDH.
- Từ mục tiêu “Học để biết, học để làm, học để chung sống và học để tự
khẳng định mình”, trước hết giáo dục nhà trường phải hình thành và bồi dưỡng
cho học sinh năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề(việc trang bị tốt năng lực này
là một trong những hoạt động trọng tâm của việc đổi mới PPDH trong điều kiện
đổi mới chương trình giáo dục phổ thông).
- Đổi mới PPDH là phải đổi mới cách dạy, cách truyền đạt hệ thống kiến
thức cho học sinh (Phát triển năng lực nội sinh của người học, đổi mới quan hệ
thầy trò…), biết cách ứng dụng các phương tiện và thiết bị hiện đại, ứng dụng
CNTT vào quá trình dạy học.
Bill Gates, ơng chủ tập đồn Microsoft, đã khẳng định: “Một trong những
điều kỳ diệu nhất trong 20 năm trở lại đây là sự xuất hiện của Internet. Chính
Internet đã làm cho thế giới trở nên rất nhỏ, khoảng cách địa lý đã bị san
phẳng… Một điều tuyệt vời khác là ngày càng có nhiều trường đại học trên thế
giới đưa bài giảng lên Internet. Bạn có thể ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới để chọn
bài giảng, chủ đề…, thậm chí là những giáo sư danh tiếng để học tập mà không
phải trả tiền. Đây sẽ là một sự thay đổi gốc rễ hệ thống giáo dục trong thời gian
tới”. Với tác động của CNTT, môi trường dạy học cũng thay đổi, nó tác động
mạnh mẽ tới quá trình quản lý, giảng dạy, đào tạo và học tập dựa trên sự hỗ trợ
của các phần mềm ứng dụng, website và hạ tầng CNTT đi kèm. Việc ứng dụng
CNTT vào q trình dạy học sẽ góp phần nâng cao chất lượng học tập, tạo ra
môi trường giáo dục mang tính tương tác cao chứ khơng chỉ đơn thuần là thầy
giảng, trò nghe, thầy đọc, trò chép như hiện nay, học sinh - sinh viên được
khuyến khích và tạo điều kiện để chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá
trình tự học.

Thuận tiện của chúng ta là được sự quan tâm của lãnh đạo sở, các trường
trong tỉnh đều đã được nối mạng Internet, được trang bị máy vi tính, đèn chiếu
cùng các phần mềm ứng dụng hiện đại. Đây là một trong những điều kiện tiên
quyết góp phần đổi mới phương pháp, giúp giáo viên tạo ra được nhiều hiệu ứng
sinh động và trực quan giúp cho bài giảng trở nên sinh động hơn, thu hút học
sinh hơn trong quá trình dạy học.
Đành rằng CNTT rất tiện ích vì tạo ra được nhiều hiệu ứng sinh động và
trực quan giúp cho bài giảng trở nên sinh động hơn, nhưng khơng vì thế mà nó
là cứu cánh cho cái gọi là "đổi mới phương pháp". CNTT chỉ là một trong
những phương tiện giúp thầy cô chúng ta giảng dạy đạt hiệu quả cao hơn. Vì
thế, việc ứng dụng CNTT trong q trình dạy học khơng thể thay thế hoàn toàn
bảng đen – phấn trắng. Ứng dụng CNTT không phải là cách thức để cho thầy cô
chúng ta từ “đọc – chép” sang “chiếu – chép”. Ứng dụng CNTT không phải là
cách để thầy cô nhàn hơn nhưng trị thì bị nặng nề, mệt mỏi do phải cố gắng
nhìn màn hình để chép (rất đáng tiếc, tại một số trường THPT trong tỉnh vẫn còn
xảy ra các hiện tượng này).
Trong các tiết học, học sinh sẽ thấy thích thú hơn nếu thầy cơ biết cách
đầu tư khi tích hợp các hình ảnh, âm thanh, hiệu ứng cùng với bài giảng của


mình. Song, nếu lạm dụng, những tiết học trên lớp sẽ trở nên rất nhàm chán, trở
thành việc trình chiếu những kỹ xảo "điện ảnh".
Vì thế, chúng ta cần nhận thức rằng, việc ứng dụng CNTTchỉ là một trong
những phương tiện giúp giáo viên chúng ta đổi mới PPDH chứ khơng thể thay
đổi cả một q trình dạy học. Để tiết học có hiệu quả, chúng ta phải biết kết hợp
nhuần nhuyễn nhiều PPDH cũng như vận dụng linh hoạt các phương tiện, thiết
bị dạy học khác nhau nhằm đạt được mục tiêu của bài dạy. Quan trọng nhất
trong công nghệ dạy học là việc thiết kế bài học (Thiết kế mục tiêu, thiết kế nội
dung, thiết kế các hoạt động của người học, thiết kế nguồn lực và phương tiện,
thiết kế môi trường học tập, đặc biệt quan trọng là thiết kế hoạt động của thầy và

trò).
4. Trách nhiệm của CQQLGD và Ban giám hiệu của các trường THCS
Khi tiến hành đổi mới PPDH, khơng ít thầy cơ lo lắng, băn khoăn như khi
áp dụng những phương pháp mới có thể khơng thành cơng bằng phương pháp
thuyết giảng; ngại cho học sinh thảo luận, sợ nêu nhiều câu hỏi cho học sinh trả
lời sẽ không đủ thời gian thực hiện kế hoạch giảng dạy. Hiện nay, khi Bộ GD và
ĐT chưa đổi mới triệt để cách kiểm tra - đánh giá thì đổi mới PPDH có làm cho
kết quả của học sinh giảm sút không? Những băn khoăn, lo lắng này khơng phải
là khơng có cơ sở.
Để đổi mới PPDH địi hỏi người thầy phải ln học tập, phải làm quen
với CNTT và những phương tiện, thiết bị dạy học hiện đại,... Nhiều giáo viên đã
tích cực đổi mới PPDH và đã đạt được hiệu quả rất khả quan nhưng bên cạnh đó
vẫn cịn khơng ít giáo viên mang tâm lý “e ngại” cũng như chưa có thái độ tham
gia tích cực vào việc đổi mới. … Do đó, đổi mới PPDH rất cần đến sự quan tâm
của ngành và đặc biệt là sự cảm thông, chia sẻ và động viên của ban giám hiệu
(BGH).
Thực tiễn cho thấy, nếu BGH của trường quan đến việc đổi mới PPDH,
thì chắc chắn giáo viên trường ấy sẽ được tạo điều kiện để tiếp cận với các
PPDH, với trang thiết bị hiện đại, có cơ hội được tham dự những buổi hướng
dẫn, trao đổi kinh nghiệm ... Ngoài việc chuẩn bị điều kiện cơ sở vật chất, trang
thiết bị, tập huấn GV... theo tôi, điều quan trọng nhất là BGH phải phấn đấu làm
người đi tiên phong về đổi mới PPDH, kiên trì tổ chức hướng dẫn, khích lệ giáo
viên tích cực đổi mới đổi mới PPDH; tăng cường việc dự giờ thăm lớp và
nghiêm túc rút kinh nghiệm, khơng để tình trạng người làm cũng được, người
không làm cũng chẳng sao.
Các tổ chuyên môn cần thường xuyên tổ chức dự giờ thăm lớp và nghiêm
túc rút kinh nghiệm, tổ chức sinh hoạt chuyên môn với nội dung phong phú,
thiết thực, động viên tinh thần cầu thị trong tự bồi dưỡng của giáo viên, giáo dục
ý thức khiêm tốn học hỏi kinh nghiệm và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với đồng
nghiệp. Đánh giá đúng đắn và đề xuất khen thưởng những giáo viên tích cực đổi

mới PPDH và thực hiện đổi mới đổi mới PPDH có hiệu quả.


5. Các hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học
Ứng dụng CNTT trong dạy và học là việc ứng dụng nhưng thành tựu của
CNTT một cách phù hợp và hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.
Như vậy, Ứng dụng CNTT trong giảng dạy và học tập không chỉ được
hiểu theo nghĩa đơn giản là dùng máy tính vào các cơng việc như biên soạn rồi
trình chiếu bài giảng điện tử ở trên lớp. Ứng dụng CNTT phải được hiểu là một
giải pháp trong mọi hoạt động liên quan đến đào tạo; liên quan đến công việc
của người làm công tác giáo dục; liên quan đến hoạt động nghiên cứu, soạn
giảng; lưu trữ, tìm kiếm, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và tài nguyên học tâp…
Và cao hơn, với E-Learning, hoạt động dạy và học ngày nay được diễn ra mọi
lúc, mọi nơi. Trên lớp, ở nhà, ngay tại góc học tập của mình học sinh vẫn có thể
nghe thầy cô giảng, vẫn được giao bài và được hướng dẫn làm bài tập, vẫn có
thể nộp bài và trình bày ý kiến của mình…
Nhận thức được điều đó, việc ứng dụng CNTT nhằm đổi mới phương
pháp dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực học tập của học sinh, nâng
cao chất lượng giáo dục, được nhà trường triển khai một cách đầy đủ và thiết
thực nhất. Một số hoạt động điển hình về ứng dụng CNTT trong dạy – học được
giáo viên thực hiện thành công và mang lại hiệu quả cao như:
• Tra cứu thơng tin phục vụ công tác nghiên cứu, nâng cao kiến thức
chun mơn và lấy tư liệu hỗ trợ soạn giảng;
• Sử dụng các phần mềm hỗ trợ soạn giảng để tạo bài giảng điện tử như MS
Powerpoint, Violet, iSpring Presenter và các phần mềm dựng phim,
nhạc…
• Sử dụng các phần mềm hỗ trợ làm đề thi/kiểm tra và đánh giá kết quả học
tập của học sinh như McMix, Quest, MS Excel…
• Sử dụng diễn đàn, email như một phương tiện để giao lưu, trao đổi kinh
nghiệm với giáo viên các trường bạn trong cả nước.

• Triển khai các tiết học có ứng dụng CNTT, có sử dụng bài giảng điện tử.
Đồn thanh niên nhà trường cũng tổ chức ghi hình để dự giờ tập thể (ghi
hình tiết dạy sau đó tổ chức chiếu lại để cả chi đoàn GV dự giờ, phân tích,
góp ý xây dựng bài).
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần xác định rõ rằng: CNTT chỉ là phương tiện
tạo thuận lợi cho triển khai phương pháp dạy học tích cực chứ khơng phải là
điều kiện đủ của phương pháp này. Không lạm dụng công nghệ nếu chúng
không tác động tích cực đến q trình dạy học. Để một giờ học có ứng dụng
CNTT là một giờ học phát huy tính tích cực của học sinh thì điều kiện tiên
quyết là việc khai thác CNTT phải đảm bảo các yêu cầu và tính đặc trưng của
phương pháp dạy học tích cực mà giáo viên sử dụng. Cần tránh việc dùng
slide trình chiếu chỉ để thay việc viết bảng mà lại coi đó là tiết dạy ứng dụng
CNTT (cần phân biệt thế nào là giáo án điện tử, bản trình chiếu, bài giảng
điện tử hay bài giảng điện tử theo chuẩn E-Learning).
6. Quá trình tổ chức thực hiện
Trong quá trình triển khai thực hiện dĩ nhiên sẽ vướng mắc nhiều khó khăn.
Nhận diện khó khăn để tìm giải pháp khắc phục và vượt qua là công việc thường


xun trong q trình tổ chức thực hiện. Những khó khăn điển hình thường gặp
trong việc ứng dụng CNTT trong dạy-học như:
• Về đội ngũ giáo viên: Trình độ, kiến thức về CNTT, kỹ năng sử dụng máy
tính và các phương tiện hỗ trợ của giáo viên không đồng đều, thậm chí có
người chỉ dùng máy tính với mục đích duy nhất là soạn thảo văn bản.
• Về học sinh: Nhiều học sinh rất ít có điều kiện tiếp xúc với máy tính hoặc
một số em chưa từng biết sử dụng máy tính cũng là khó khăn cần được
quan tâm.
• Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho dạy học, đặc biệt là phục vụ cho
việc dạy tin học và ứng dụng CNTT của nhà trường còn nhiều hạn chế:
Thiếu các phịng học chức năng; số máy tính phục vụ cho học tin học của

học sinh cịn ít.
Là người được giao nhiệm vụ phụ trách công tác triển khai ứng dụng
CNTT trong nhà trường, tôi xin được chia sẻ với quý thầy cô một số giải pháp
khắc phục những khó khăn trên để thực hiện hiệu quả hơn việc ứng dụng CNTT
trong dạy-học. Trong hệ thống các giải pháp, nhà trường chú trọng một số giải
pháp sau:
a. Công tác bồi dưỡng đội ngũ
Xác định Con người là một trong những yếu tố hàng đầu quyết định sự
thành công trong việc ứng dụng CNTT vào trong quản lý và giảng dạy. Do đó,
nhà trường đặc biệt quan tâm đến việc bồi dưỡng nâng cao trình độ tin học, các
kỹ năng ứng dụng CNTT cho đội ngũ giáo viên.
a.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên
Đẩy mạnh tuyên truyền cho giáo viên thấy rõ hiệu quả và yêu cầu mang
tính tất yếu của ứng dụng CNTT trong đổi mới phương pháp giảng dạy thơng
qua nhiều hình thức như: triển khai các văn bản chỉ đạo của Bộ, ngành về ứng
dụng CNTT trong dạy học; thông qua các buổi họp hội đồng sư phạm, sinh hoạt
chuyên môn tổ khối, hội thảo chuyên đề…Đặc biệt, để triển khai thành công thì
trước hết, lãnh đạo nhà trường phải nhận thức đầy đủ về vai trò và tầm quan
trọng của việc ứng dụng CNTT trong dạy-học, từ đó quan tâm, tạo điều kiện và
quyết tâm triển khai thực hiện. Nếu chỉ phát động mà không quan tâm, không
thể hiện quyết tâm và thực hiện những biện pháp bổ sung thì việc ứng dụng
CNTT của giáo viên cũng không thể mang lại kết quả như mong đợi.
a.2. Nâng cao trình độ Tin học và kỹ năng ứng dụng CNTT giáo viên và học
sinh
Như đã trình bày, một trong những khó khăn cơ bản của việc triển khai ứng
dụng CNTT trong day-học là tâm lý ngại khó, ngại cái mới của giáo viên (đặc
biệt là giáo viên đã lớn tuổi). Như vậy, muốn triển khai hiệu quả, muốn được tất
cả các giáo viên đón nhận thì ngồi cơng tác tư tưởng cịn cần làm thế nào đó
cho họ thấy việc ứng dụng CNTT khơng q khó và họ hồn tồn có thể thực
hiện được. Nhận thức được điều đó, nhà trường rất chú trọng bồi dưỡng kỹ năng

ứng dụng CNTT cho giáo viên thông qua nhiều hoạt động, như:
• Xây dựng đội ngũ cốt cán:
Phân cơng cho ít nhất một giáo viên có đủ năng lực và tâm huyết phụ trách
công việc này, sẵn sàng tạo điều kiện cho giáo viên học tập và tham gia các lớp


tập huấn để nâng cao năng lực (Ngay từ khi mới thành lập trường (2004), BGH
đã phân công một GV phụ trách ứng dụng CNTT).
Với các tổ chuyên môn, mỗi tổ cử một giáo viên chịu trách nhiệm chính để
được tập huấn và hỗ trợ đồng nghiệp trong tổ công tác soạn giảng với CNTT.
• Tổ chức tập huấn đại trà
Tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng sử dụng máy tính và các phần mềm hỗ
trợ soạn giảng. Các lớp tập huấn này được tổ chức theo hình thức trao đổi giúp
đỡ lẫn nhau, tập trung chủ yếu vào những kỹ năng mà giáo viên cần sử dụng
trong quá trình soạn giảng hàng ngày và phải bắt đầu từ những kỹ năng đơn giản
nhất như cách tra cứu và tìm kiếm thơng tin, cách chuyển đổi các loại phơng
chữ, cách sử dụng một số phương tiện như máy chiếu, máy quay phim, chụp
ảnh, các bước soạn một bài trình chiếu, các phần mềm thông dụng, cách thiết kế
bài kiểm tra,… mà báo cáo viên chính là đội ngũ cốt cán của trường.
Điều quan trọng là phải có cách động viên giáo viên tích cực tự học, khiêm
tốn học hỏi, sẵn sàng chia sẻ, luôn cầu thị tiến bộ, thường xuyên trao đổi với
đồng nghiệp; tạo ra một môi trường học hỏi chun mơn tích cực.
Để làm được điều này, ngồi sự nhiệt tình của đội ngũ cốt cán thì BGH phải
luôn quan tâm sâu sát, đi đầu gương mẫu, cùng học hỏi- cùng làm với giáo viên
thì mới hiểu được họ yếu ở điểm nào, gặp khó khăn ở khâu nào, cần giúp đỡ gì
(trong các buổi tập huấn về CNTT, tất cả các phó hiệu trưởng của nhà trường
đều tham gia).
b. Công tác xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị
Được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp cùng với sự tích cực tham mưu
của nhà trường, đến nay tình trạng cơ sở vật chất về tin học và công nghệ thông

tin của nhà trường đã tương đối đầy đủ. Tuy nhiên ở đây xin được chia sẻ với
thầy cô kinh nghiệm tổ chức thực hiện trong những năm đầu, thời điểm nhà
trường cũng gặp rất nhiều khó khăn về CSVC khi triển khai thực hiện với mong
muốn có thể giúp các trường có điều kiện cịn khó khăn có thể tìm được giải
pháp phù hợp. Trước năm 2007, Số máy tính phục vụ cho giáo viên dùng để
soạn giảng chỉ có 2 máy đặt tại thư viện, Internet vnn1269, giáo viên hầu hết
chưa có máy tính xách tay (laptop), có 02 máy chiếu projector và một số phương
tiện khác. Khi đó, để đẩy mạnh việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy và phát
huy hiệu quả của những thiết bị ít ỏi đó, nhà trường đã dành một phịng học để
làm phịng nghe nhìn, cắt cử một giáo viên kiêm nhiệm làm việc xếp lịch và hỗ
trợ kỹ thuật giúp giáo viên thực hiện các tiết dạy có ứng dụng CNTT (về chế độ
thì áp dụng chế độ của giáo viên kiêm nhiệm phịng thí nghiệm, thiết bị).
Từ khi có mạng ADSL, nhà trường đã triển khai mạng khơng dây phủ sóng
tồn trường và hệ thống dây cap mạng đến từng phòng làm việc của khu hành
chính và các phịng ở của giáo viên ở KTX để phục vụ giáo viên tra cứu thông
tin phục vụ nghiên cứu và soạn giảng.
Hiện nay, ngồi việc duy trì và phát huy cơng năng của phịng nghe nhìn với
nhiều thiết bị hiện đại (máy chiếu đa năng, màn hình kép, máy chiếu vật thể, hệ
thống thu và ghi tín hiệu truyền hình vệ tinh là tư liệu giảng dạy…) nhà trường
có trang bị máy chiếu (projector) cho các phịng học. Kết nối cáp quang cho khu
hành chính, thư viện và phòng chờ của giáo viên. Đầu tư mua sắm và giao cho
Tải bản FULL (21 trang): />Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net


mỗi tổ trưởng chun mơn một máy tính xách tay để chuyên dùng cho việc ứng
dụng CNTT trong giảng dạy của tổ.
7. Các kỹ năng cần phải có khi ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng
dạy:
Để ứng dụng được CNTT trong dạy học có hiệu quả thì theo tơi GV cần
phải có được những kỹ năng cơ bản sau:

1. Soạn thảo văn bản (MS Word, ...): Dùng để soạn giáo án, văn bản,…
2. Bảng tính điện tử (MS Excel): Dùng để thống kê, tính điểm,…
3.Trình diễn điện tử (MS PowerPoint, Violet, ...): Dùng để soạn và dạy bài giảng
điện tử, báo cáo, trình bày một vấn đề nào đó,…
4. Sử dụng phần mềm Math Type để đánh công thức Vật lý, Toán,…
5. Sử dụng phần mềm Crocodile Physics và các phần mềm thí nghiệm khác.
6. Sử dụng trình duyệt web (Mozilla FireFox, Internet Explorer, ...): Dùng để
trao đổi và tìm kiếm thơng tin trên mạng Internet hoặc mạng nội bộ của cơ quan.
7. Sử dụng email: Dùng để trao đổi thư từ với đồng nghiệp, phụ huynh, học sinh,
...
8.Thiết kế trang web, blog cá nhân: Dùng để trao đổi thông tin liên quan đến
chuyên môn, giúp HS học tập thơng qua mạng, mở rộng khơng gian giao tiếp
giữa thầy-trị, đồng nghiệp, ...
9. Cũng cần phải biết chụp ảnh, quay phim và chuyển tư liệu vào máy tính.
10. Nếu ta biết được việc cài đặt hệ điều hành, downdload và cài đặt các phần
mềm ứng dụng tốt thì ta sẽ chủ động hơn trong việc sử dụng máy tính.
8. MỘT SỐ ĐỊA CHỈ WEBSIDE VÀ PHẦN MỀM HỖ TRỢ CHO VIỆC
GIẢNG DẠY
Thiết kế bài giảng cần có sự linh hoạt trên máy vi tính, thể hiện sự thuận
lợi, và bảo đảm tính chính xác, khoa học. Bài giảng trên máy tính là nguồn tài
liệu đáng tin cậy cho người dạy, người học, do đó cần tranh thủ sự đóng góp của
bạn bè, đồng nghiệp và cũng cần bổ sung, cập nhật tư liệu cho hay hơn, phù hợp
hơn. Thiết kế bài giảng trên máy vi tính là sự kết hợp hài hoà giữa phương tiện
truyền thống (phấn, bảng) và phương tiện hiện đại (máy chiếu, máy vi tính),
hoạt động của thầy và trị…Cần có sự dung hịa giữa phương pháp hiện đại với
phương pháp truyền thống.
Khi thiết kế bài giảng trên máy tính ta có thể tìm tư liệu ở các nguồn
sau ( xin đua ra một số địa chỉ website và giới thiệu ngắn gọn về những gì có
trong từng website)
Trang web này có các bài giảng, các đoạn video hình ảnh phục vụ cho

việc giảng dạy, các tài liệu- đề thi... do nhóm giáo viên

Ngồi các bài giảng, các đoạn video hình ảnh phục vụ cho việc giảng dạy, các
tài liệu, trang web này còn cung cấp rất nhiều tư liệu của các bộ môn khác, dành
cho THPT cũng như THCS....
/>Tải bản FULL (21 trang): />Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net


Đây là website khoa học do các nhà khoa học gốc Việt đang làm việc ở
các trường đại học lớn trên thế giới, du học sinh và cộng đồng Người Việt lập
lên.
Website này cung cấp rất nhiều kiến thức bổ ích về nhiều lĩnh vực, trong đó Vật
Lý là một mảng đồ sộ các bài viết chất lượng về: thiên văn học, lịch sử thiên
văn, lịch sử vật lý, tiểu sử các danh nhân, các phát minh, các giải vật lý, thuật
ngữ về vật lý, từ vựng vật lý, từ vựng thiên văn ...

Đây là chương trình hỗ trợ cộng đồng của cơng ty Oracle, ở đó họ tổ chức
cho sinh viên (và học sinh) tự thể hiện những hiểu biết của mình, mỗi nhóm sinh
viên làm một trang web để trình bày cho các sinh viên khác xem cho ấn tượng,
hàng năm họ tổ chức các đợt bình chọn những sản phẩm mới và trao giải, các
trang web của sinh viên làm sẽ được cho vào ThinkQuest Library này cho mọi
người cùng tham khảo.
Thay cho lời kết, tôi xin trích dẫn một câu nói của TS Vũ Ngọc Anh, Viện
Khoa học Giáo dục Việt Nam chia sẻ quan điểm về “làn sóng” đổi mới PPDH
hiện nay: “Đổi mới PPDH trong trường phổ thông không phải là một mong
muốn chủ quan, một phong trào quần chúng với sự tự nguyện hoặc không mà là
một yêu cầu khách quan, cấp thiết, có cơ sở pháp lý, lý luận, thực tiễn đối với
mọi trường học, mọi giáo viên”. Đổi mới PPDH hiện đang là vấn đề cốt yếu
nâng cao chất lượng dạy học và là một trong những mục tiêu quan trọng trong
cải cách giáo dục ở nước ta hiện nay. Tuy nhiên, việc ứng dụng CNTT nhằm đổi

mới nội dung, PPDH là cơng việc lâu dài, khó khăn, địi hỏi rất nhiều điều kiện
về cơ sở vật chất, tài chính và năng lực của đội ngũ giáo viên. Do đó, để đẩy
mạnh việc ứng dụng và phát triển CNTT vào dạy học trong thời gian tới có hiệu
quả, khơng có gì khác hơn là nhà nước cần phải tăng dần mức đầu tư để khơng
ngừng nâng cao, hồn thiện, hiện đại hóa thiết bị, cơng nghệ dạy học. Đồng thời,
hồn thiện hạ tầng CNTT để mọi trường học đều có thể kết nối vào mạng
internet. Bên cạnh đó, có sự chỉ đạo đầy đủ, đồng bộ, thống nhất bằng các văn
bản của nhà nước mang tính pháp quy để các tỉnh, thành có cơ sở lập đề án, huy
động nguồn vốn đầu tư cho giáo dục này; góp phần làm thay đổi nội dung,
phương pháp, hình thức dạy học và quản lý giáo dục, tạo nên được sự kết hợp
giữa nhà trường, gia đình, xã hội thơng qua mạng, làm cơ sở tiến tới một xã hội
học tập.

4083186