Tài liệu Chương 6: Mô thần kinh doc

Ch ng 6: Mô th n kinhươ ầ


6.1. Ngu n g c và phân bồ ố ố

Có nguồn gốc từ lá phôi ngoài

Các tế bào thần kinh đệm lại xuất phát từ các
tế bào trung mô, xâm nhập vào mô thần kinh
trong quá trình phát triển

Mô thần kinh có mặt ở hầu hết các nơi trong
cơ thể


6.2. N ronơ

Tế bào thần kinh
chính thức còn
được gọi là các
nơron là tế bào biệt
hóa cao độ, mang
hai đặc tính là cảm
ứng và dẫn truyền


6.2.1. Phân loại nơron:

Theo hình thái: có bốn loại
-

Nơron đa cực: có nhiều sợi nhánh và
một sợi trục (ví dụ: nơron trong chất xám
của tủy sống, tế bào Purkinje ở tiểu
não…);
-
Nơron hai cực: một sợi nhánh, một sợi
trục (ví dụ: có tại võng mạc thị giác, hạc
xoắn ốc tai, …)
-
Nơron cực giả: Chỉ có một sợi chạy vòng
quanh thân, sau đó chia nhánh thành sợi
nhánh và sợi trục (nơron hình chữ T ở
hạch gai)
-
Nơron một cực: chỉ có một sợi dài mang
tính chất của sợi trục (nơron thần kinh
nhai ở cầu não)



Theo chức năng:
-
Nơron hướng tâm sinh dưỡng
-
Nơron hướng tâm thực vật
-
Nơron ly tâm sinh dưỡng
-
Nơron ly tâm thực vật
-

Nơron trung gian


6.2.2. Cấu tạo nơron

Thân nơron:
-
Có hình cầu, sao hoặc hình thoi
-
Đa dạng về kích thước
-
Là trung tâm dinh dưỡng nhưng
cũng là trung tâm thu nhận kích
thích
-
Nhân hình cầu, nằm ở trung
tâm tế bào
-
Lưới nội bào có hạt phát triển,
các túi lưới nội bào xếp song
song, xen giữa chúng là các
ribosome tự do. Chúng tạo
thành thể Nissl


-
Bộ Golgi phát triển
-
Ti thể phân bố đều khắp
thân nơron, kích thước

tương đối lớn
-
Xơ thần kinh đan xen với
nhau tạo thành khung
chống đỡ bên trong nơron
-
Có các ống siêu vi có vai
trò vận chuyển các ion
trong nơron
-
Chất vùi: hạt lipid,
glycogen, sắc tố
(melanine, lipofushin..)



Những nhánh của nơron:
- Sợi nhánh:
-
Thường chia nhỏ nhiều lần làm
tăng diện tích tiếp xúc của nơron
-
Sợi nhánh truyền xung động về
thân nơron
-
Có màng bao ngoài, bề măt
không đều có nhiều chồi. Đây là
vị trí tiếp xúc, liên hệ vơi các tế
bào thần kinh xung quanh
-

Trong bào tương của sơi nhánh
có lưới nội bào có hạt, ribosome,
ti thể, ống siêu vi và xơ thần kinh


-
Sợi trục:
-
Mỗi nơron có một sợi trục duy nhất
-
Ít chia nhánh
-
Dẫn xung động rời xa thân
-
Kích thước đa dạng
-
Không có chồi hay gai
-
Tận cùng sợi trục chia nhánh nhỏ,
tiếp xúc với các nơron tiếp theo
-
Bào tương chứa nhiều xơ thần
kinh, ống siêu vi, ti thể, lưới nội bào
không hạt và túi synap.
-
Đoạn đầu của sợi trục có lớp đậm
đối với dòng điện tử ngay sát dưới
màng tế bào


Những sợi thần kinh
-
Sợi trục sợi nhánh cấu tạo nên các sợi thần
kinh
-
Có ba loại sợi thần kinh: sợi thần kinh trần,
sợi thần kinh không myelin và sợi thần kinh
có bao myeline.
-
+ Sợi trần: Là sợi nhánh hoặc sợi trục không
có vỏ bọc. Thường có trong chất xám của
những trung tâm thần kinh…