Dạy học lý thuyết ngôn ngữ và tiếng việt trong chương trình ngữ văn trung học phổ thông
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.03 MB, 128 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
PHẠM THỊ TƯỜNG
DẠY HỌC LÝ THUYẾT NGÔN NGỮ
VÀ TIẾNG VIỆT TRONG CHƯƠNG TRÌNH
NGỮ VĂN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN
NGHỆ AN - 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
PHẠM THỊ TƯỜNG
DẠY HỌC LÝ THUYẾT NGÔN NGỮ
VÀ TIẾNG VIỆT TRONG CHƯƠNG TRÌNH
NGỮ VĂN TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
Chun ngành: Lý luận và PPDH bộ môn Văn và Tiếng Việt
Mã số: 60.14.01.11
LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN
Người hướng dẫn khoa học:
TS. ĐẶNG LƯU
NGHỆ AN - 2014
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ...........................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài..........................................................................................1
n đề .............................................................................................1
3 Đối tượng nghiên cứu .................................................................................4
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................4
5. Mụ đí
ng iên ứu...................................................................................4
6 P ương p áp ng iên ứu ............................................................................4
7. C u trúc luận ăn ........................................................................................5
C
n
. CƠ SỞ L THU ẾT V TH C TIỄN CỦA ĐỀ T I .....................6
Cơ
t
t
đề t i .........................................................................6
V it
tit ứ
t
ọ ng i ng
1.1.2. V i t
t
tit ứ
tượng,
1.1.3. Đ
ọ
đi
ái
t
t
ti n
ợp p n
t n
g
át
t
t đối
ọ
i iệ
n
ện tư
in T PT.........................................9
ọ
t ng n ng
in T PT
năng ti p
ti ng Việt ...............................11
t ng n ng
ti ng Việt t ng
ương
ăn T PT .......................................................................12
iệ đ i
ng
ti ng Việt t
t ng iệ
ti ng Việt
ọ ti ng Việt
đề t i .......................................................................12
p
3 T
Ti u k t
t
t
i iệ
in T PT ....................................................6
in
n ận t i t ứ
Cơ
t đối
i p ương p áp
ương t n
ọ
á
ợp p n
t ư ng T PT iện n
ọ
giá
t
t
t ng n
.....................15
t ng n ng
................................................21
ương .........................................................................................31
C
n
. NGU
N TẮC PHƯƠNG PH P
NG N NGỮ V
Ạ
HỌC L
THU ẾT
TIẾNG VIỆT TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN
TRUNG HỌC PHỔ TH NG ...........................................................................33
2.1. Cá ng ên t
3
ọ
t
đ
ối
ợp p n
á t ng
ương t n ..................................................33
g ên t
g n
g ên t
t
t
it
ọ
Đọ
nê
á
giá
ận n
P n tí
t
p n
t
t
á
n ..........................................34
p át t i n .....................................................36
t ố p ương p áp
3 T
C
t
n ệ gi
ti ng Việt......................33
g ên t
P ối ợp i n gi ng
Ti
t ng n ng
t
t ng n ng
ti ng Việt ...........38
n đề ...................................................40
đ
t
i ...................................................49
...............................................................................59
ng n ng ..........................................................................65
ương .........................................................................................71
n 3. TH C NGHIỆM SƯ PHẠM ..........................................................73
ụ đí , ê
3.
3
ụ đí
3
ê
3 3
3
3
i
Cá
T
ứ t
3
C ọn
3
T i t
3 3
t
,n i
t
ng
á
t ứ t
ng iệ
.......................73
ng iệ .....................................................................73
t
ng iệ .......................................................................73
ng t
ng iệ .....................................................................73
t ứ t
ng iệ ....................................................................74
ng iệ .............................................................................74
pt
ng iệ
giá án t
ng iệ
p đối
ứng .........................................74
ng iệ ..........................................................75
đối
ứng ...............................................108
3 3 Đán giá t
33
ận
33
3
ng iệ ..........................................................................109
t
át n
í ố iệ t
t
ận
ng ề t
t
ọ tập
pt
ng iệ .........109
ng iệ ...............................................................109
ng iệ ...........................................................112
KẾT LUẬN ...................................................................................................115
T I LIỆU THAM
H O ...........................................................................118
DANH MỤC CÁC B NG
Trang
ng
T ống ê á
i t
ti ng Việt t ng
ợp p n
t
t ng n ng
ương t n T PT ............................................. 13
B ng 1.2. K t qu điều tra nhận thức c a giáo viên về ph n Ti ng Việt
t ng
ương t n
g
ăn T PT ............................................... 24
B ng 1.3. K t qu điều tra nhận thức c a giáo viên về nh ng
ăn
trong d y học ti ng Việt ................................................................ 25
B ng 1.4. K t qu điều tra nhận thức c a giáo viên về
ện
năng
S
ương trình Ng
ọ p n Ti ng Việt trong
t
a giáo viên về t
i p n Ti ng Việt t ng
B ng 1.6. K t qu điều tra về t ái đ c
t
n
ăn T PT ........................................................ 26
B ng 1.5. K t qu điều tra nhận
S đối
ụ tiê
t ng n ng
t ng ọ
ương t n
giá
g
ăn T PT ...... 27
iên đối v i ợp p n
ti ng Việt t ng
ương t n
g
ăn T PT ...................................................................................... 29
B ng 1.7. K t qu điều tra th c tr ng áp dụng á p ương p áp
họ đối v i ợp p n
ương t n
g
t
t ng n ng
y
ti ng Việt t ng
ăn T PT ........................................................ 30
B ng 3.1. Thống kê k t qu ki m tra nhóm l p th c nghiệm ..................... 110
ng 3
Thống kê k t qu ki m tra
các l p đối chứng .......................... 110
B ng 3.3. T ng hợp k t qu ki m tra nhóm l p th c nghiệ
B ng 3.4. So sánh k t qu ki m tra gi
đối chứng .... 111
đối chứng và th c nghiệm .......... 111
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
T ng
ương t n
g
ăn T PT iện nay, lý thuy t ngôn ng
và ti ng Việt là m t hợp ph n có m t t l p 0 đ n l p
v n đề h t sứ
ơ
Đ
n
ng
n, không chỉ trang b cho HS nh ng tri thức khái quát
về ngôn ng và Việt ng , mà cịn có tác dụng soi sáng nh ng v n đề thu c
các hợp ph n
á n ư T ng , Ng pháp, Phong cách học. M t khác, có
tri thức lý thuy t ngơn ng và ti ng Việt, HS sẽ học ngo i ng thuận lợi
ơn
ên
là yêu c
đượ
nh trang b tri thức, hình thành kỹ năng, iệc rèn luyện tư
ng đ u c a giáo dục hiện đ i. Ở lứa tu i học THPT, HS c n
n t n
n ng
năng
tư
ái
át P
n lý thuy t
ngôn ng và ti ng Việt có th góp ph n đ m trách nhiệm vụ này.
1.2. T m quan trọng c a việc d y học các bài lý thuy t ngôn ng và
ti ng Việt đ i ỏi ph i được nhận thức m t á
p ương p áp, t
n
đúng đ n đ tìm ra nh ng
pháp d y học phù hợp. Tuy nhiên, ph i nói rằng, hợp ph n
ư n ận được s
ph m. Các bài vi t, á
nt
đúng
ức c a gi i nghiên cứ
á n
ư
ng t n đề cập đ n p ương p áp d y các bài lý
thuy t ngôn ng và ti ng Việt ít ơn ẳn so v i ph n T ng , Ng pháp,
Phong cách học. Ngay nh ng tài liệu hiện có, n i dung d y họ đượ
ũng đã
v i
ương t n
SGK Ng
nđ n
ăn t ng ọc ph thông hiện
hành.
Xu t phát t nh ng lý do trên, chúng tôi m nh d n chọn đề tài: “Dạy
học lý thuyết ngơn ngữ và tiếng việt trong chương trình ngữ văn trung học
phổ thông” đ tri n khai nghiên cứu, v i mong muốn đề xu t m t số cách
thức nhằm nâng cao hiệu qu d y họ đối v i hợp ph n này.
2. L
s n
i n
u v n đề
2
Ti ng Việt
ăn tí
tp n
ợp t n
t i n giá
t
ụ ,p n
ng t
t i
t n
n
đ
iệ
T ng
t ng n
t ư ng
t ng n
t ư ng, đ
ư ng ng n ng
t n iề
á
i i t, á
ti ng Việt
ương đ
Việt T ư
i
n
ứ năng
ín
ng ng ng
á
t
tn ,
ng, đã đượ
đúng
n
ng
ng n ng
g
năng
nT
t
T n
iệ
ên
i
ọ ng n
ti ng
ư ng
ận,
n gi i
đ
iệ
ư ng
ti ng
n in
ận
i
ưng
t t ên
ợp p n
C ốn
t
t ề
áng
ư ng í t
ng t n ng iên ứ
n ít ơn á
p n iệt gi
n
đượ TS
ng t n ng iên ứ
t ư ng
n iề
t
i tt
đ , tá gi đã nê
ã
t ật ng
ng g n
ng p áp đ n
ư ng
ọ
iề
ư i án
n i á
t ố
,
ti ng
ọ ng n ng n i
ống. Điề n
i i t
Việt t ng n
n t ọng
ận
n
t
ọ
á
t
ti p t ng
i
ti p, đ
iệ
ng n ng t
C
p át
it
gi i í
ũng
ư ng ng
ng iên ứ ng n ng
t iệ t ng
i
ọ ti ng Việt t
ũng
ọ ng n ng
ứ năng gi
ng, p át t i n t
gi
ẳng đ n
gi i ng iên ứ
ọ ti ng Việt n i riêng
iệ
ăn C ng
ọ ti ng Việt, t ên t
n p át t i n t
ng n ng á n
g
ng
ng i ng - ng n ng t ứ
đ i,
iệ
tên gọi
i Đọ - i
ọ t ng á t ư ng ư p
á n
ng đã
ng
t ư ng V t , p ương p áp
nt
i
ti ng
n ọ
t ng n
ật ng
á
n t ọng,
n Ti ng Việt ng
ng iêng g
t
n
n
iện
ng,
ề ợp p n
t
t
t
n Ti ng
, ố ượng
t ng n ng
á
t
n ề p ương p áp
ương n , n
ề ti ng Việt ũng n ư
tá gi
t
ê
ọ p n
ũng đã
ỉ
iên đã
t
t ng n ng
t í, n iệ
ụ,
n
ẳn
ti ng
ương
3
t n
n Ti ng Việt
t ư ng T PT T ng p ương p áp
Việt, á
n đề n ư đối tượng, n iệ
ụ, ơ
p ương p áp, ng ên t , t
p áp
ọ
đượ
ốn á
n ,
ỉ
Đ
iệt t ng
v n đề p ương p áp
ng
i á n i
t
ng
ng ơ
p ương p áp
p n
n
ọ .C t
t ng n ng
bài vi t đã
ng
np
t
ụt
S
n đề í t
nn ư
t
i
ti n, á
in T án đã đề cập đ n
ng ề ti ng Việt
ụ đí , n i
n i, đ
t
n Ti ng Việt ũng
t
t í,
ọ Ti ng
t t ng
ng
ng n
ương t n ,
t ít tài liệu nói về ợp
ti ng Việt Tuy nhiên, m t số n i dung cụ th c a
ợp v i
ương t n
S
Ng
ăn iên
n
ề á
ợp
theo nguyên t c tích hợp.
g i
p n
HS
n
á , á
ti ng Việt t
gi
,
í
i i t,
ọ
tí
ng ố
t
ợp,
n ệ
ọ Ti ng Việt n ư
ọ ti ng Việt ư ng
p át
tín tí
ng tập t ng
t ng n ng
t t
i tá đ ng
á
nn
,
V
t
n đề t ng p n
, ư ng t i
ọ
t đ ng
đ ng
n đề t ọng t
ti ng Việt, n ưng
ọ tốt ơn ợp p n n
Việt đề
ng t n ng iên ứ
ng t ng iệ
ọ ti ng Việt n ằ
đã đượ
đ
n
ng ên t
ti p,
p áp
t n iề
ụ đí
p ương
t
,
n Ti ng
ối
ng
là rèn luyện kỹ năng ng , n i, đọc, vi t cho HS.
D y cái gì? D
t
i
nào?
n đề đượ
ê
n đ n trong
bài vi t D y ti ng Vi t là d y một ho t động và bằng ho t động [2]. Tác gi
quan tâm đ n v n đề s dụng ngơn ng trong giao ti p, trình t d y học
ti ng Việt cùng v i m t số t
tá
ơ
n khi d y học (thao tác phân tích -
phát hiện, phân tích - chứng minh, phân tích - p án đ án).
i i t ũng gi i
thiệu về p ương tiện d y học Grap - ơ đồ m ng đ trình bày nh ng v n đề
c n truyền đ t. Có th nói, bài vi t này là m t gợi ý tốt cho việc t chức các
4
ho t đ ng d y học, l a chọn s dụng á p ương p áp, p ương tiện d y học
t
t ng n ng
ư ậ ,
ti ng Việt t
n đề
ọ
ng t n ng iên ứ
đ nn
ọ
trun
á
t ng n ng
i i t
nh ng
ng t n đi
ti p.
ti ng Việt, ũng đã
á n
T
n iên,
ng iên ứ t n iện
y học hợp ph n n , đ c biệt là t khi hai b sách Ng
n
n ng
được áp dụng đ i trà
t u ết n ơn n
ọ p
t
n cịn thi u nh ng
p ương p áp
T PT ơ
p ương p áp gi
t ôn t
và tiến Việt tron
úng t i
n
n đề
đ , iệ t i n
ăn
i đề t i
n tr n N
Văn
pt i t
3. Đối t ợng nghiên c u
- N i dung các bài lý thuy t ngôn ng và ti ng Việt t ng
Ng
ăn T PT ( ơ
ương t n
n và nâng cao).
- Ho t đ ng d y học các bài lý thuy t ngôn ng và ti ng Việt trong
ương t n
g
ăn T PT ( ơ
n và nâng cao).
4. Nhiệm vụ nghiên c u
- T ng hợp m t số v n đề lý thuy t
iên
n đ n đề tài.
- Điều tra, kh o sát th c t d y học các bài lý thuy t ngôn ng và ti ng
Việt
m t số t ư ng trung học ph thông.
- Đề xu t m t số biện pháp nâng cao hiệu qu d y học các bài lý thuy t
ngôn ng và ti ng Việt.
- So n giáo án và d y m t số
5. Mụ đí
n
i n
i đ ki m nghiệm các gi i p áp đư
u
Đề t i ư ng t i nâng cao ch t ượng và hiệu qu d y học các bài lý
thuy t ngơn ng và ti ng Việt nói riêng, ph n ti ng Việt nói chung trong
ương t n
6. P
g
ăn t ng ọc ph thông.
n p áp n
i n
u
5
Luận ăn
dụng phối hợp á p ương p áp t
ê
pháp nghiên cứu lý thuy t và
â tí
tá
đề t i ng iên ứ
Cụ t
n
i, t ng ợp n
úng t i
ọn
n đề
ti n giúp
đề t i t
n át, điề t , p ỏng
đ ti n
ụng t i t t
ng
giúp
t
úng t i
t
úng t i n
ng
p
úng t i n
nt n
t giúp
t iên
ọ ứng ụng,
n ẽ
o ,
t ực nghi m… C
P ương p áp ng iên ứ
P ương p áp ng iên ứ t
t i
mô ì
đ ều tra,
p ương p áp n ,
t,
ứu thực tiễn. Cụ th là:
và tổng hợp lý thuy t,
qua s t,
in
c c hai nhóm
ng t
úng t i
n đ n đề t i
ti n,
i đề
đ , t ng
iệ
ng ăn ứ á t
i đề t i
7. C u trúc luận văn
Ngoài ph n Mở đầu, K t luận và Tài li u tham khảo, luận ăn ẽ được
tri n
i t ng
ương
C
1 Cơ
C
2: Nguyên t , p ương p áp
ti ng Việt t ng
C
lý thuy t và th c ti n c
ương t n
3: Th c nghiệ
g
ăn T PT
ưp m
đề tài.
y học lý thuy t ngôn ng và
6
C
n
CƠ SỞ L THU ẾT V TH C TIỄN CỦA ĐỀ T I
1.1. C s
t u ết ủ đề tài
i tr c
1.1.1.
ngoại ngữ c
đề
g n ng
t u t tro
t ệ t ống gồ
i
ệ t ống i
t
ê
i
n
i t n
á đơn
t
ti p
t
nên
t ống ng n ng t
gi i
đn
n
, ẽ
t ng gi
iêng,
đề n
ng n ng
ti p
đn đ
t ng
t t
á đơn
n ệ
T ng
n
ăng
i
i ti
đề
ít
n
ti p
t ng
đ
i
tợ
ứ năng
n
t ng ệ t ống ng n ng ?
t đ t nư ,
ng n ng
n t , n đượ
tư
iêng
t ng
nt
i ệ t ống ng n ng ,
i ng n ng
p át
t ệ t ống ng n ng n
i t
in
n ngư i nơi đ
n t n , p át t i n,
ọi n
đi
i
ụng - gi
ng ồn gố
g n ng
ng, g p áp
ng t ng
t ng n ng đứng
iệ
i
i,
p ương tiện đ tư
i ng n ng đề g n iền
p át t i n n
ật ã
ối
t
ứ năng - ã
,T
n ỏ ơn,
úng
ứ năng gi
Vậ t i t ứ
và
ng n ng (t ứ ti ng) á đ n
t ệ t ống ng n ng ,
t ọng n t đ
ô
iệt,
ệ t ống n ư: g
n t đ n , gi
nên
C ín điề n
ứu
i p ối
ng đơn
á ti
ng
nhau,
i với việc học tiếng iệt v học
t ệ t ống tín iệ đ
ụng t ng ã
ng n ng
thuyết
học sinh
1.1.1
đượ
tri th c
t ng ệ
t t ứ ti ng á
ê
ẽt
á n
đ đượ gọi
ụng
á
n
ề
t
i
t t
n
ng
n
t
t
tit ứ
7
Tit ứ
n ư ng
t
,t
tit ứ
t ên t
Tit ứ
ti ng
đ
ệ
ng p i
ng, ng p áp
ụt
ng đ
t ng n ng
iện t n
t iện
t
t giúp
n ,
n
n
ng đơn
n
t ng ợp t t
ng n t,
ái
n ngư i i
in t n
ụ t , iêng
á
át n t ề ng n
ơn, t n iện ơn ề
,t đ
n t n
t ứ gi g n,
p át t i n n
1.1. 2
a tr
a tr t ứ
t u tđ
v
v
t
t
a
sinh THPT
T ng
t
gi i,
ương t n giá
ục ph t
n ọc về ti ng m đ đượ
ng
n iề
nt
đ
quan trọng c a nó. D y học ti ng m đ t ng n
năng ngôn ng
S.
đ ,
ố gi tiên ti n t ên
tư t í
đáng
t ư ng đã
ương t n
ti ng
cung c p ki n thức ngôn ng học làm mụ đí
it m
ơ
đ
t tiề
ng
y việc
ín , mà quan trọng ơn
ư ng đ n việc cung c p m t công cụ h u hiệu, m t p ương tiện đ c l c cho
HS hoàn thiện kh năng gi
ằng
n ngư i muốn tồn t i, thích ứng và phát tri n t ng t
nă
thi
ti p bằng ti ng m đ . Các nhà xã h i họ
năng ơ
iệt
c giao ti p Ở t ư ng học, việc hình thành và
ngư i học là nhiệm vụ c
c
t t
á
n, đ
n d y học ti ng, t ư c h t là ti ng m đ .
Cũng giống n ư
đ - ti ng Việt cho HS V
ư ng
Việt
ậ , iệ
n đ m b o tính
ti ng Việt,
ín
ti ng t ên t
ư ng
iệ
ọn á đơn
ỉ
ư ng HS
ọn n
ương t n
ng n i
gi i, iệ
n t iện
tit ứ
ọ , tính ệ t ống
T ng p n t i t ứ ,
t
n tối
n ng , n i, đọc, vi t và tính tốn t ng đ , bốn k
năng đ u tiên thu c về năng
phát tri n năng
gi i
năng gi
p n
ti p
n Ti ng Việt
p át t i n, tín
ức.
ng
t t
á
n đề ề
p ụ
ụ
ng ên
ng ơ
t đ ng gi
họ ti ng
ti p
đồ
nn ằ
i ậ ,p n
ng
pti
8
t ứ
ơ
n gồ : n
t ống đ ; t i t ứ
ng t i t ứ
ề á
i
ập đ n m t số v n đề
gố
n
t
ti ng Việt,
ệ t ống
ề ệ t ống ti ng Việt
ăn
n
đ
t ng n ng
i
t đ ng
iệt,
ương t n
ệ
ũng đề
ti ng Việt,
ẳng h n, ng ồn
ứ năng
ng n ng , tín
n ti ng Việt,
ng n ng , các yêu c u s dụng ti ng Việt, gi gìn s trong sáng
c a ti ng Việt...
V iđ
ợp p n
đi
t iên ề
t
t
n t n
it
i nt ứ
năng
n t ọng t ng iệ
i
S,
ọ ti ng Việt
HS
THPT.
Tri t ứ
n
t
t nhằm n ng
S đã ọ Ti ng Việt t
ậ Ti
ng,
ọ , T CS,
g p áp
N ưng, á
t í
n ọ
ỉ
n đề n , n ưng í
i nt ứ
ụt
iêng
T ê
n đề riêng
á điề
đ ,
, ụt
iện đ
ơ
t
ợp
i
ái
át, tr
i á tit ứ
t
t ng n ng
t
n
t
í
ậ
ng
p
á
n ngư i p i đi t n
tượng Đ n ậ T PT,
ái
đ gi i
ứ t in
,
ứ đ ti p t
itit ứ
n
n
gi ng
,T
S
n
ơ
ề ng
n n t C n iề
át, t ng ợp
ật n
đ n
ụt
n t ọng n t đ
ái
ẽp
i nt ứ
ứ đ
á đơn
đ đượ đư
ọ , ồng g p
ng i
năng ti p n ận t i t ứ
ề ti ng
i á đơn
P ng á
i ọ
n t iện i n t ứ
át, t ng ợp th hiện
S
ng
iđ
các bài lý
thuy t.
Tit ứ
ệ t ống á ng n ng t ên t
ệ t ống ng n ng
ọ
ng đ ,
ti ng Việt
ng
gi i, i t đượ
ối
n ệ
p
tí
ti ng Việt
S
đ
ng
ti ng Việt t ng
i á ng n ng
ng, n ận
Tit ứ
t
t, t í t ệ cho HS. Hi
t ng n ng
được n
ti ng Việt g p p n
ng ư
t ăng t
n
ện p
ng n ng
9
S ẽ
dân t c,
ng ê
ơn ti ng m đ
ng dân t c trong t
i
ti ng Việt
i ăng, p
t ứ
ng
t
i n ập
t ứ gi g n
p át t i n ng n
ố t p i đượ n ng
t p, điề đ
n ng ơn đ
t p n đượ t
nên n
ti
t.
1.1. 3
a tr
a tr t ứ
t u tđ
v
v
o
a
s
V i tố đ
i n ập n ư iện n , iệ
m t số ng i ng
t i tđ
ng p i
n ngư i gi
i ọ tập
ư , ọ
iệ gi
ụng
( ni
n
i n t ứ
n
ện
t ng n ng n
ơ ượ , t n
t
t
n
ề
HS đã
đ
ng đ
đi
t
n
đượ t
ốn n n
ti ng
n
ng p
niệ
ng
n ngư i ọ
ọ tập
t ng n ng
ng
ng n ng t ên t
p
đ ng ọ
giống n
ơ
t ái n n
HS
gi i ng i ti ng Việt
ti ng T ng
Đồng t
i, HS ũng i t đượ t ng
p
t ố
n gi
tri th c
i
đ
n n t đn
úng
thuyết
i với việc r n uyện tư uy tr u
h i qu t cho học sinh
Đ
tiên
giúp
đ
ng
ti ng n , ti ng P áp, ti ng g
i tr c
1.1.2.
tư ng
ng n ng
ơ
á n
ti ng
ốtn
n
n iề
ố gi
i gi
ti ng Việt
ng
ng đ , á ng n ng đượ
n
ng
ng, i n t ứ
t ng n ng
n ng i ng (
)
n
ư ng
tú
R
ng ụ
.
T it ứ
Q ố
n
ề
ngư i ọ
t n t
t n
t ố p ương p áp gi ng
)
á tốt ơn
i ngư i
ng nên n t án
n - Freeman nê
t
i t n iề ng i ng sẽ
ngư i
t ật,
n ận
g i ng t
ỏi
ằng iệ
Alan Dof
ng i ng
điề
t ngư i
á
p á
n t ọng n t
n
itit ứ t
np i
T ng
năng
t
tư
i n ập ng
ê
đ
ng
10
t n iện
in t
t
ăn
t
S n i iêng
ã
gi i, t i t ứ tá đ ng
ê
n
n
ẽđ n
ện tư
n đề đượ đ t ên
p át t i n
n ngư i n i
ng đ
ọi nền giá
ng
ụ
t n
i
Tr ng t
t , p át t i n tư
t ọng
ọ t ng n
ọ p i
,
ng t
ư ng đồng t
tư
n ệ iện
ề tư
S
ũng
ề năng
ối
n
ương t n
tín tí
iện tốt đ tư
S
n ệ gi
tư ng
tư
n
t
n
ng
đã
iệt n
t
ằng ọ
ngượ
i,
ối
in n
n
ng n ng
tư
ề ng n
t
i nt ứ ,
ận ằng
, á n
tố đ p át t i n tư
t ng
ằng á
ng tá
[3, tr. 56].
ọ ti ng đã
in ư
in i
ng,
ng điề
n,
ề ng n ng
tư
ề p ương p áp
p i đượ
t
ti n gi ng
i ũng
N ận t ứ
T
ụ tiê đ ,
p át t i n p át
n
ng
ứng T
đồng t
gi
Đ
ụ tiê
p át t i n
g n ng
ng
t ư ng Đ đ t đượ
đ ng, áng t
n t n
S đã đượ
ọ Ti ng Việt
n t ứ ng n ng
t ng ợp p n
ng iên ứ
năng ng n ng
đ
ối
ện tập
n ệ
S i n đ t tư
á n
p n
n Ti ng Việt,
ụ tiê khác nhau, vai trò rèn luyện tư
á
i n
ng n i
ợp ph n ũng
ng
giống nhau.
C ương t n
ư ng đ
á
tâm (
ọ )
p n
n đã
p n
n Ti ng Việt iện n
i á đơn
t tr
ợp p n
n Ti ng Việt T PT
ng
n ư
ín
g
t
p n
,T
t ng n ng
t tr
đượ
ng,
ng t
g p áp, P ng
ti ng Việt t ng
ương t n p n
11
i n t ứ t ng ợp p n
ng tín
n
vă
ái
ụt
t ng n ng
át, t ng ợp nên ợp p n n
ện tư
t
tượng,
C ẳng
n,
i
0),
t
ê
ái
it
êu ầu s
,t
n iên, đ
n ỏ ơn (ng
p n tí
n
t
),
ái
c i
nh n c c tri th c
in
án
sinh
gi i
n ngư i
T ng giá
n n
ng
đượ t
i
Về th ch t,
á
n t ư ng, ít
ậ ,
,
ệ t ống
ng
S ti n
n t
iệ
tá tư
v
h năng tiếp
t
t
in
in
í ứ t i
ọ p
ợp n ằ
n ngư i,
í
n đề n ,
ụ tư tư ng
n
ăn
i
đ
ọi
iện
nt i t
p át t i n
n
điề
ều 5 c a Luật giáo d c
t ứ
ng dân
n t , ti p t
p át t i n ề t
in
t
tin
p át
ăn
í ứ t i [26].
i ứ t i ọc sinh THCS, học sinh THPT đ t đượ
Cá
ơ
đ ng ề ứ
ứ t
í
i S
n t ọng
ợp
t ư ng) V
ọ ) T
t
t
n ngư i t ng
t ư ng t n c a ơ t
-
n
t ng ợp ề t
i á ti
học sinh
ương t n
ền t ống tốt đ p,
i P
ng á
it n
ng t i t ứ ng n ng và ti ng Việt.
đi
i
khẳng đ nh: C i t ọng giá
t
n ệ
iêng
c
đ
ụ , iệ t
t iện n n á
t(
t
ín p ụ )
ối
á t n p át t i n t
i
ng n
t
thuyết ng n ngữ v tiếng iệt
á n
t
i
t ng
át t n n
t
í
á gi i đ n
đ
i
ng iện tượng ng n ng
1.1.3.
T
i
n ơn (ng p áp, p
tượng đ
n t ng iệ
ng p i
(t đơn, t g p g p đẳng ập, g p
ti ng Việt đượ n n n ận,
t
HS.
ọ bài
“Về t ng
ti ng Việt,
in
S
n t ng ơ t
ỏ (đối
ứ
ỏ ,
i
p át t i n đ t đ n đ
t ơt
năng
p át t i n
n
n
đ ng tốt đ
12
ọ tập
t đ ng S p át t i n
n tđn đ nt
Về t
i,
í
ồn,
ống
á í
ng
đ ng
n
í
n i
đ ng
iện
ng
nt n
á
(sinh
Ở ứ t
tn
in
n
i ng ên n n t
t, ọ tập,
ng i t n
i-tn
ít
đ ng,
ư ng
ú n ư
n
i
n
ơi
n
ũng
t
á
n ư ọc sinh
í
i ậ t
gi đ n
á gi i Đ
i
ng i
í c a các em tương đối n đ n , tuy
THCS. T
n ưng
t gi i đ n n
n n á .
í, học sinh THPT
á
t
t í ,
n
i á
ng điề đ ...).
nn
,
tố
in
tt ứ
i p ối t
í ọc
sinh THPT.
Ở ứ t
iệt
n
i n , h t đ ng tư
năng tư
ng năng
-gi , tư
p n tí ,
S T PT p át t i n
t
tượng,
ái
n ,đ
át T đ
t
án , t ng ợp ũng p át t i n Đ
điều kiện
thuận lợi đ các em ti p thu nh ng tri thức m i, mang tính khái quát cao c a
hợp ph n lý thuy t ngôn ng và ti ng Việt.
. .C s t
tiễn ủ đề tài
p ph n
1.2.1.
thuyết ng n ngữ v tiếng iệt trong chương trình
Ngữ văn
T ng
l
t
át n
n
đ
N ưng đ t
ọn
i
ọ
dung
ọ , ngư i GV luôn p i đối iện
ọ p
ỏi n , t ư
i ộ
t
u
ợp
i
in
. M t n i dung cụ th đ i ỏi ph i
hợp. V
ậ ,
ốn t
ng n ng
ti ng Việt p
p n ít
t ng n ng
p ương p áp
ợp
iệ
ti ng Việt t ng
ỏi:
iệ
?
úng t p i á đ n đượ
ơ
h
i
ọ n
tố
ộ
ối iên ệ
p ương p áp p
ng
n t,
ương t n
nt
n đề
t
t
i
n i
ng
SGK
g
ăn
13
T ng
ương t n
đượ
ăn
n ư
n
ợp i t n
i
n
n ệ
t
tí
i t ề á đơn
ng n ng
ận ụng n
S
S
i
g
ăn
iện n
đượ
ơ
đ ,
t
S
ỉ giúp
n ư ng
n T
n
S
S ận
ng
iệ
i t ề ti ng Việt,
CCGD nă
000 t
n
ương t n
đ i Đi
i
ương t n và hai b S
t
t ng n ng
ti t t ên t ng ố 63 ti t (gồ
g
ti ng Việt t ng
ti t n tập
i
t n p n
n Ti ng Việt T PT iện n , hợp p n
ti ng Việt,
á
ơ
n
0 ti t t ng t ng ố
ương t n Ti ng Việt
ti t
c ba
n ận
ăn. M t b
n, m t b được gọi là nâng cao.
ợp p n
tập)
ng
ập ăn
t n iề t
tồn t i hai
ăn
ề ti ng Việt
ti p
S
t n
ăn
i
ăn T PT iện n
n t, đ
n
V i
i Đọ - i ,
, n ng
năng gi
ương t n
p 0,
SGK, Ti ng Việt t
ti ng
ng ố,
n t iện
ẽ
ợp, i n t ứ
Đọ - i
đ
t ọng ơn,
t
tên gọi g
V i ng ên t
ụng i n t ứ đ
ọ
ương t n
i,
ốn á
p 0,
ập, không b chi phối b i Văn ọ
n Ti ng Việt đượ
ợp t ng iên
tp n
n Ti ng Việt T PT đượ
phân môn đ
iện n , p n
tin t n tí
ũ,
á
ương t n
t ) T ng
t
ti t (
n ng
ũ
ương
t ng n ng
gồ
3 ti t n
ti t t ên t ng ố 3
ương t n Ti ng Việt
Q
đ
t
t
, ợp p n
t tỉ ệ tương đối t ng t n
ương t n
ợp p n n
ương t n
ng 1.1. Th ng
c c
t ng n ng
ti ng Việt
ố ti t ọ Ti ng Việt (k c
iện hành) Điề n
t ng
t
g
đã
ứng
in
ăn T PT
i thu c h p ph n
v tiếng iệt trong chương trình
ương t n
tí
ơ
it
n và nâng cao.
thuyết ng n ngữ
i
ũ
14
T
V T T PT
P
P
Ă
T
T
(C
Ti ng Việt
ụng ti ng Việt
ái
át ề
2. ê
10
ti p
t ng ệ t ật
át
gi
ti p ằng
ề
ng n ng
1. Đ
i
n
ti ng Việt ( ti t)
2. i g n
11
áng
ch n
ng
in i án n(
2. Đ
ng ê
4.
(2 ti t)
ti t)
đi
át
ụng ti ng Việt
1. T ng n ng
đ n
n
ti ng Việt ( ti t)
(1 ti t)
Ti ng Việt
ăn
ái
3.
ụng ti ng Việt
C ương
ăn
i t ( ti t)
ng ê
4.
đi
nn i
ti ng Việt ( ti t)
(4 ti t)
ti p
ằng ng n ng ( ti t)
ng n ng
ái
3.
t đ ng gi
1.
,Đ
ngôn
i t ( ti t)
ụng ti ng Việt
tín
đi
V T T PT
NÂNG CAO)
ằng ng n ng ( ti t)
ng n i
iệ
T
)
t đ ng gi
1.
2. Đ
ti ng Việt ( ti t)
PHÂN MÔN
V T T PT
000
C ương
1.
PHÂN MÔN
1. g n ng
i n i á n n ( ti t)
2. Đ
đi
i
n
ng
đi
i
n
ti ng Việt ( ti t)
ti ng Việt ( ti t)
t ng
ti ng Việt
ti ng Việt
(1 ti t)
3. S gi
ti p ằng
ng n ng ( ti t)
1. i g n
áng
12
t ng
ti ng Việt
(2 ti t)
i
ng ợp p n
ng n i
ng i n t ứ
t
áng
t ng
ti ng Việt
(2 ti t)
t ng n ng
n t n
1. i g n
i
ti ng Việt THPT
i
ợp p n
ương t n Ti ng Việt
15
t
THCS
đượ
t
ương t n Ti ng Việt hợp nh t nă
ng t
t ư ng
i Đọ - i
thông
i:
000, n ưng
i t ọng tín ứng ụng, t o ra s liên
ăn, n ằ
ư ng t i
ụ tiê rèn luyện đ
đ
ái
ng
các kỹ năng ng , n i, đọc, vi t cho HS.
i
ng i n t ứ
ỉ giúp S n ng
á
p ư i,
đối
ợp p n n
,
n t iện á t i t ứ
át, t ng ợp
ề ng n ng ti ng Việt đã ọ
p ư i, giúp S ọ tốt ơn ng i ng t ng ái n n
i
n t ọng ơn
át
ng tín
g pp n
n
ện tư
t
án ,
tượng,
ái
S
p
cc
việc ổi
ới phương ph p ạy học l thuyết ng n
ngữ v tiếng iệt t chương trình v s ch gi o ho
g
t
ăn
n
t n
t t ng n
t ư ng p
ng
thơng. Ng i
n ọ
tí
ứ năng
ng ụ, n
p át t i n ồi ư ng tư tư ng, t n
HS. V
ứng đáng
ậ ,
ng
i
tí
ố gi n
t
n t ọng ố
ng pp n
á p
in
n t ọng
t
n ọ n
n ,
t
Đ
it
n
tđn t
các c p qu n lý c a ngành giáo dục, nh ng ngư i xây d ng
biên so n S
ũng n ư đ i ngũ n
Đượ áp dụng đ i t
S
ũng t
t ng n
t nă
n iề áp
t ư ng Áp
n
n
đ p
g
ăn
ề á
ương t n ,
giá tr c ti p đứng l p.
ọ
đối
ũng t
006 - 2007 đ n n ,
i iệ đ i
hiện rõ
ương t n
i p ương p áp
hợp ph n
t
ọ
t ng n ng
ti ng Việt - m t ợp p n ng iêng ẳn ề iệ hình thành á t i t ứ
t
t
V n đề tí
í
V
n
ậ ,đ
á n
đượ
ợ
đượ ng iên ứ ,
, n ưng t
t , n iề
t p ương p áp
n
ận ư i n iề g
V
S
ọ
i, iệ
n
n
đ
t úng túng
np i i
16
ín
á , đ
đ ng
trong ợp p n
S
t
ên t
t
tí
ợp t ng
t ng n ng
n i ng n gọn
ti ng Việt
Ti ng Việt đượ t
iện
t
đượ
á
it
á n
in
p n
t
t
t t
á
ỏi ư ng
vă
0, ơ
ăn
n, tập , t
n (
)
a. T ng
gi
ti p n
n
t
ti p ng
i ổ
ăn
nđ ,
t ig
d.
n
ng
ng
n đề ơ
iệ p i ư tiên t ư
ằ
ô
t am
ã
ti p i n
gi
n t ng
ụ n
ăn
(
i t:
á n n ật
ề ứ t i,
n
n n
t ư ng,
(
n
n
n gi
nđ )t
n
n
Về đề
nn ?
ti p t ng
ăn
nđ n ằ
ụ đí
g ( tt
t p í ngư i đọ )?
ng n iề t ng t
i á đề
ợp
ng ng ...?)
e. P ương tiện ng n ng
ật (
iệ đ
iđ ,
á n n ật đ
ti p đ đượ ti n
ti p (t ng
t đ ng gi
p í ngư i i t
đi
giá
ng gi
gồ
i T ng
ao t
t đ ng gi
Đ
ứ ,
i
ng
Ví ụ, t ng ệ t ống
qua vă
i đọ
n iên, t p át
c.
i n
i t, ng ề ng iệp,...?)
t đ ng gi
b.
iệ
ỏi
ọ
i
n
Ti ng Việt n i
ốn,
o t độ
)
( i i t
ốn ống, t n đ
t
ẽ nê t ng
i
p n
ti ng Việt n i iêng,
đ ng ọ t ng S
i
ợp p n
n i
ụng
n Ti ng Việt iện n , ng
n đã
n ọ
iệ
ọn t
p n
ng
ụng ng
t ng n ng
á t i t ứ đã
t
ợp gi
ọn
t
nS
ọ tốt
ăn n i
ăn
t ng iệ
ợp p n
iên
tí
i Đọ - i ,
C ương t n Ti ng Việt ũ, ng
ng
g
ti ng Việt THPT n i iêng
iên t ng, tá đ ng
t ng n ng
n
ụ
nn ỏt
á
ng n
iện tín
t
ứ
ăn
ọ n
,
n
đ
Văn
t
ẽ
đi
n
g n i
t
)
17
T ng
ương t nh nâng cao, á ng
tin t n n ,
ao t
ằ
ỉ
n
ề vă
ti p, ã gi i t í
o t độ
vă
i
ỏi
ao t
qua
ằ
ối
n T ng
ợp
điệ
it
ng ng
ứ
gi
p n
t
t ng n ng
ăn ), đ
iđ
n
C ẳng
l ện tập
tí
ng
ện
iệ
am ( á
á
i t ng
ng t i
i, đọ
ơ
qua
n), ổ
ng
ăn
i tập
i
i-t
n t ng S
Đọ
i
) ề
i
Đọ n
ng ố
án, đơn
ện tập
n
S (
tí
ợp
á
i
ương t n đã
ăn, đ n ăn,
n t i t ứ Ti ng Việt
i
ngượ
S
êu ầu về s
i
i tập
iện ng ên t
i ng ên t
ỏi
ng n ng
n
ề
i
ẽn
ng
ng ngư i iên
ập ăn
S
i
tg p
đượ điề n ,
i
giúp
ng
t i t ứ Ti ng Việt
ăn, t ng
ọ
i (n
nn
á p in
p n Đọ - i
á
n p
ỏi
t
n Ti ng Việt
i
i
t
gi
a mà
p n
iệ giúp á
n,
ằ
ưng
i gi
iệ
năng t
á
n ệ
ti ng Việt, n
ng
S
t đ ng gi
) C ín
n Ti ng Việt
ồng g p n
) ề
ọn t
n ng
Đ
ọ
n ổ
ả
t
ương t n Ti ng Việt ũ ít
ỉ
n đ n ăn
s (á
đượ t i t ứ Ti ng Việt, đồng t
tí
ỏi:
ì
ng
t i t ứ Đọ - i
)
ã p n tí
ơ
t
t
iện đượ
ăn
n (
ng n ,
ề vă
t am qua
n , đã t
i t
ện ư i
á
o t độ
gi ngư i Việt ũng p i
ng i
í t ng t
i
s
ọn đ
i đượ
i ổ
iên
ì
it á t
ện tập
ti p
t
í
t
Đ t
t ật
ng n n tố gi
ợp T n
n n ật C i
ỏi
ti p ằng ng ,
p
ũng đượ
0, nâng ca , tập , t
t am qua
ưng
i
vă
(
2. T ng gi
t ứ
n t ng ệ t ống
ô
ã
1.
qua
ẳng
iệ
ăn ố
i t, ề t ng , ề
t
tp n
n (
), ã p n
ăn, ề
t
18
đ n
i (
văn 10, ơ
t
t
n (
)
n, tập , t 6 )
á
vă
đán giá ăn
i t, t ng , ng p áp
c
đ ng
ọ t
ư i
n
np
t
t ng á
ng t i
ợp t ng
t
n i
p n
t
ọ
i
-
ứ
n
á
ẽt
t
i ăn),
ng
n
á
p ụ ,
n
ng n
ng t
iện đượ ng ên
ối
n ệ
i Đọ - i
nt
ng ồn ng
p
ng p ú, giúp
ti ng Việt iệ
,
i
ăn
iề gi
n,
iệ
ăn
ọ
á
Vt
i
t, t i t
S tí
,
đ ng
n t it ứ
ọ ti ng, đ i ỏi tín
t n p n
áp
ệ t ống
ng n ỏ, đối
t ng n ng
Việ đ i
ti ng Việt
t
ín n i
ng
ip
i iệ đ i
ương
. Tuy nhiên,
thu t ng n ng
t ọng C ín điề n
i p ương p áp
ọ
ũng t
ợp p n
ti ng Việt
i p ương p áp
ỉ g p áp
ọ
ng ụ t
i ọ t
t ng á
t p ương p áp
ọ
á đn
ợp p n
t n ận t ứ về nguyên t
ương t n
ng
t
ợp p n
ng iê
p i ệ t ống
V n i t,
tn i
ệ t ống
n Ti ng Việt T PT, t ng đ
ti ng Việt tín
ọ
ng ư đi
ti ng Việt
t ng n ng
iệ đ t
, á đ n ăn,
iện đượ
ti ng Việt t ê
t
T ng
t
n
ăn, t
n Ti ng Việt,
t ng n ng
ti t ọ
ọn ng
iệ n ,
t ng n ng
t ng
ứ năng ng n ng t ng iệ
n ,t đ
g
ề á
S( á
S ẽ n ận
i i t ố
ng ê
0 ) V i iệ
ọn ng
ợp p n
n
ụt t ng ốn ng n ng
V i á
tí
t
ụng ng n ng
ng n
t
n
êu ầu về s
ỏi
ng n ng
V,
i
0, n ng
p ng á
ụng ti ng Việt (tập , t
ũng
S
S
,
t
t ng n ng
tí
ợp t ng
n
áp
t
ợp p n n
ọ
iệ
n đượ
p i đượ
i
ng t ên
n i nt ứ ,
V
19
n
np it t
ồi t i t ứ t ng
p ương p áp
ọ
Ti ng Việt, đ
ọ
iệt
ụt ,
ăn
n t T
ợp p n
n
iđ i
i
, tập ),
ụ C
ín :
đượ t
ợp, t
t
t ứ
t
ứ
í
t iên ề
ằ
t
ợp t n
n t
o t độ
t ng
ứ năng t
in i(
gi
ng p n iệt tín
ụ
t
n tin t
ỉ
t ng
i
ng t n
ống
(
vă
tro
n
đ
ng
n
t
ứ năng
t
t
V
ượng t
ằng ượng t
ng
ỉn
ng p i
ứ năng
ng t ư ng
đ ng
it
ứ năng
t
) T ng ụ
nên
, nêu
ứ
i ti t ẽ t iên ề
o à
ứ
ao t
0,
ứ năng
ổ trợ
tá gi
n
ao t
ti ng Việt,
n iên, ũng
n tin t
t ứ
i
t ập n
n
ng t ư ng t
T ng ti ng Việt,
ỉ
ương t n p n
ô
ứ năng n
t
ột s
iệ
t đi
p n iệt
n
tượng,
ượ t ng ng
i
t
(t
đ t
ng
ô
iệ
ẽ t iên ề
[24], đã
n t t u tượng,
n p i
a
T
n
tn
i i t
ô
t n
n
C ẳng
n t t
iên t ng
t
ện
ứ năng tá đ ng
iệ
i
ă
ằ
đ n i t T
it ơt
n
n
t
ọ
ao t
i ăn
t ng á
V
ứ năng t ng á
iện đ n
ín
t ng n ng
o t độ
năng tá đ ng, t ng S
,n ằ
n ưng,
á đ ng đ t
i
ứ năng
n
t
i p ương p áp
Ví ụ,
n ng
iệ
á t n gi ng
t
iệ
ậ ,
ẽ
t
S TS Đ T
o t độ
t ợp t
i ụ
i
iệ
t
ao
ti p
i
t
iệ
ụng ượng t
t t
n t
ỉ
ật, t
t ư ng
t ( i ) án .
ũng đượ tá gi Đ Th Kim Liên
ằ
ô
ng tin ũng n ư á
ti p)
i
pđ n ,t
i ti t ẽ t iên ề
pđ
á
ỉ
p 0 n ng
ứ năng
i
:
,
á đượ t
n
iện
pđ
ăn
n V n
á ng liệu đư ra ẽ
ập
i ng Ở í
ứ năng t ng á
t
it ơt
tn
