Tài liệu Cái Cò và Con Cò. pdf

Cái Cò và Con Cò.



Ca dao tục ngữ của dân tộc mình là một kho tàng độc nhất vô nhị, vì nó ẩn chứa cái
Minh Triết của Việt tộc nói riêng, (và trong tương lai cũng có thể là của Con Người nói
chung), với
nhân sinh quan và vũ trụ quan, dựa trên nền tảng biến dịch và bất dịch của
Trời Đất, mà tổ tiên đã huyền thoại hóa qua biểu tượng Tiên Rồng, và đã được diễn tả
bởi
tâm tình của tiền Nhân, với nhịp của Trời (Thiên, với huyền số 3 x 2 là âm dương =
6
lục), và điệu của Đất (Địa, với huyền số 4 x 2 = 8 bát), theo âm của vũ trụ và vần của
vạn vật, như :

“Trăm năm / bia đá / cũng mòn,

Ngàn năm / bia miệng / vẫn còn / trơ trơ ”.

Nội cái thể của hai câu “lục bát”, với nhịp 2 (chữ đôi: "trơ trơ"), điệu 3 cho câu trên 6
chữ, và
4 cho câu dưới 8 chữ, với âm (trăm, ngàn) và vần cuối câu trên (mòn) đi với vần
của chữ thứ sáu (lục) của câu dưới (còn), ta đủ thấy tính chất “
song trùng lưỡng hợp”
của
Cái nguyên lý Mẹ, đó là lưỡng nhất tính, với lưỡng nghi: âm dương (2) hòa hợp, và
cơ cấu (3)
tam tài (thiên-địa-nhân), và (4) tứ tượng, mà trong thơ Đường luật (từ thời
Đường nhà Hán), với thể thơ “thất ngôn bát cú” (7 chữ 8 câu), với luật “bằng-trắc” đối
khắc hơn, tuy cũng rất hay nhưng không còn cái cơ cấu và nền tảng như “lục bát”, tỉ dụ
bài thơ nổi tiếng của Bà Huyện Thanh Quan :

“Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi, tiều vài chú,

Lác đác bên sông, chợ với nhà.

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.

Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,

Một mảnh tình riêng, ta với ta.”



Nhưng ở đây, tôi không có ý bàn về thể thức hay cơ cấu giữa hai thể thơ nói trên, để
phê bình hay bàn luận, mà chỉ muốn nhắc lại cái đặc tính của ca dao Việt tộc, trước khi
đề cập đến cái
nhân sinh quan trong mấy câu ca dao sau đây mà có lẽ bạn cũng đã
biết :

Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm, lộn cổ xuống ao (!)
…

Cái cò chết tối hôm qua

Có hai hạt gạo với ba đồng tiền
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong
Một đồng mua mớ rau răm
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò.



Tôi chọn những câu ca dao này, vì cũng nhân đọc lại bài “Những Dấu Chỉ của Thi Ca
trong Triết Việt” mà tác giả Đông Lan đã dẫn giải ý nghĩa căn bản của Triết qua những
câu ca dao trên ; và vì như tôi đã nói ca dao là cả một kho tàng vô tận của nền Minh
Triết Việt, nên tôi cũng xin được phép góp thêm ý để chia sẻ với bạn những gì tôi đã
“Cảm” được qua những câu ca dao “Con cò” và “Cái cò” này.



Nếu bạn để ý, thì thấy tôi đã ghép hai câu ca dao đầu (của một bài khác) để nói lên sự
liên hệ động tác dẫn đến hậu quả, là lý do tại sao “cái cò chết tối hôm qua”, vì tôi nghĩ
nếu không thì cái óc tò mò của bạn sẽ thắc mắc…; hơn nữa cũng để dẫn chứng cho
bạn ý nghĩa tiềm ẩn trong từng chữ của mỗi câu ca dao mà tiền nhân đã dùng, là điều
không phải ngẫu nhiên hay tự nhiên mà là với tiềm ý ẩn dấu cái tinh hoa của Triết, để
dẫn đường đến Đạo.

Cái hay và độc đáo của ca dao, theo tôi, là với một hình ảnh như “cò” chẳng hạn (mọi
người đều biết), nhưng lại có hai (ẩn) nghĩa hoàn toàn trái ngược (sẽ không biết nếu
không thấy), khi chữ được dùng thêm để chỉ giống đực hay giống cái, tức là “con” hay
là “cái”. Nhưng ở đây khi nói “con cò” hay “cái cò” đều chỉ
loài cò, nghĩa cũng là “con
cò”, và khi nhìn từ xa thì làm sao biết được con nào đực con nào cái ?!

Mà rõ ràng là bạn cũng thấy như tôi, cái câu đầu nói là “Con cò mà đi ăn đêm”, rồi sau
đó lại nói “
Cái cò chết tối hôm qua” ; như vậy chắc gì là cùng một con(?), nhưng có lẽ tại
vì tôi lấy “râu ông cắm cằm bà”, nghĩa là đem ghép hai câu đầu của bài ca dao khác vào
làm hai câu đầu ở đây, cho nên không được ăn khớp ; nhưng bạn có thấy tại sao câu
cuối cùng (của 6 câu chính trong cái bài này) cũng lại là con (?), đó là: “Đem về thái nhỏ
thờ vong
con cò.” !?

Để nói với bạn, là trong cách dùng chữ của tiền nhân trong ca dao, rõ ràng là không
ngẫu nhiên mà là cố ý, nên theo tôi, ca dao không thể hiểu như thơ vần, với nghĩa chính
hay tổng quát, mà là phải hiểu từng chữ đặt dưới mọi khía cạnh của vạn vật vũ trụ, như
thế bạn mới có thể khám phá ra cái nghĩa triết, tức là (thấu)
triệt, tận lý, cùng tính. Chỉ
như vậy, bạn mới có thể
thấy được cái Tâm của vũ trụ mà cũng là cái Tâm của bạn, vì
“nhân giả kỳ vũ trụ chi tâm”, đó là Cái Chân-Thiện-Mỹ tiềm ẩn nơi Con người qua Đại
Ngã Tâm Linh.

Đọc đến đây chắc bạn đã hiểu thế nào là Cái và Con, với ý nghiã “Con dại Cái mang”,
tức là ý nghĩa của sự
liên kết thâm tình, không chỉ dính liền bằng máu mủ, ruột thịt, mà
cũng là ý nghĩa
Hòa trong Nhất Thể bằng tình yêu thương thắm thiết, mà người mình
còn ví như biển Thái Bình, để nói sự bao la, vô bờ, vô biên của TÌNH YÊU, của MẸ, của
CÁI (là Trời Đất) với CON (Người).

(Để hiểu thêm ý nghĩa này, mời bạn đọc lại bài “Cá và Cái… với Con Cá và Con Cái ”.
/>

Bây giờ bạn hảy trở lại với tôi để đi điều tra về cái chết của “cái cò”. Như đã đề cập, cái
cò này không hẳn là cò cái, hay để chỉ con cò, mà ai cũng biết

là ám chỉ con người, vì
ca dao cũng có câu :

Cái cò là cái cò con
Mẹ nó yêu nó, nó còn làm ngơ (lơ)


Hay

Con cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non

Vì “Mẹ nó yêu nó, nó còn làm ngơ ”, nghĩa là nó không biết, cũng không cần biết, và
không muốn biết là “Mẹ nó yêu nó”. Đó là sự ngơ ngáo, ngu ngốc, hời hợt, hửng hờ,
lơ đãng của con người, vì không chịu tri thức (bác học), để nhận thức (quảng vấn) và ý
thức (tư duy) CÁI thiên chức làm CON (người).

Thiên chức làm CON đó là sự tiếp nhận bằng sự thông hiệp bởi tương giao qua Tâm
linh để lãnh nhận tất cả Cái Nhân, Cái Trí, Cái Dũng, Cái Tài, Cái Đức… của Trời Đất
Vũ Trụ, để làm Chủ lấy mình với Trời Đất, đó là Nhân Chủ với Thiên Chủ và Địa Chủ,
để tài tác vạn vật vũ trụ như ý của Trời Đất, tức làm cho “Danh Cha cả sáng” như trong
kinh “Lạy Cha”, nghĩa là làm cho thành (được) CÁI “
Chân-Thiện-Mỹ”, thì mới đúng là
Nhân Tài với Thiên Tài và Địa Tài, để mình xứng đáng là Vương (Vua) với Trời Đất, tức
là Nhân Hoàng với Thiên Hoàng và Địa Hoàng.

Và đó là ý nghĩa CON mà tổ tiên đã CẢM CÁI TÌNH YÊU CỦA MẸ, và đã SỐNG CÁI
ĐẠO LÀM CON (Người), tức là sống ý thức với ý nghĩa CON người là giao chỉ của Đức
Trời (Mẹ) và Đức Đất (Cha), (nhân giả kỳ thiên địa chi đức, vũ trụ chi tâm), là TÂM của
vũ trụ, tức là MỘT với thiên địa vũ trụ vạn vật nhất thể. Đó cũng là ý nghĩa thông hiệp
và kết hiệp giữa Cha và Con trong Kitô giáo.

Nhưng ở đây, nguyên do cái chết của “cái cò” là “Con cò mà đi ăn đêm”, có nghĩa là hễ
mà (hay tại vì) đi, tức là tự mình muốn, (đi) ăn : nghĩa là ham muốn kiếm thêm lợi cho
mình, tức là làm hai “job”(s), làm ngày chưa đủ lủ khủ làm đêm, cho dầu với “danh
nghĩa” để kiếm tiền nuôi cha mẹ vợ con, hay để trả nợ cái nhà, chiếc xe, cái tivi, tủ lạnh,
hay để đi Las Vegas chơi cho biết hay để giống người ta thì cũng tại vì mình… muốn có,
muốn làm, muốn được, muốn đua đòi, chớ Trời đâu có bắt !

Và chữ đêm ở đây, không chỉ có nghĩa là ban đêm, mà còn có nghĩa là làm những
chuyện “hắc ám”, như bán dâm hay buôn lậu bạch phiến, ma túy, thuốc “lắc” (ecstasy),
hay thảo độc dược như “haschisch”, “cannabis”, hoặc đồ quốc cấm…, tức là làm những
chuyện trái với luân lý của Đạo Trời. Nhưng
đêm cũng còn có nghĩa là sống trong tăm
tối, tức là sống lệ thuộc, sống nô lệ, nghĩa là sống Duy theo thần, lý, vật,… hay bất cứ
thứ gì, kể cả những
ý thức hệ với danh nghĩa “dân chủ” để được (có) tự do, hay đạo
thuyết của tôn giáo để được (thưởng) “Thiên Đàng” hay “Niết Bàn” (Nirvana), thì cũng là
còn đi trong
đêm tối.

Nghĩa là hễ mà con người còn đi ăn đêm dưới ánh đèn màu của vật chất, của quyền lợi,
của tiền tài, danh vọng, sắc dục,… nghĩa là sống hoàn toàn ngược lại luật của Trời Đất,
chẳng hạn như đêm không lo ngủ nghỉ mà lo
đi (kiếm) ăn, thì cũng như mọi “nhân danh

chính nghĩa” mà con người gọi là “phát triển kinh tế, xã hội”, để nâng cao mức sống
bằng cách phá rừng, chẻ núi, đào hầm, khai mõ, hút dầu, cào than, xây đập chận nước,
để làm năng (điện) lực, để đốt, để soi, để sưởi, để di chuyển với xe chạy, tàu bay, và gọi
là đi du lịch…, hay để làm đủ thứ kỹ nghệ biến chế (kỹ nghệ hóa) thành vô số đồ như đồ
ăn, đồ uống, đồ xài (dùng), đồ đạt, đồ mặc, đồ chơi, đồ xa xỉ…, đó là chưa kể đồ để
đâm chém giết nhau mà chỉ có con người mới chế ra, và gọi là vũ khí chiến tranh với
“
nhân danh bảo vệ hòa bình”, và loại vũ khí độc hại nhất được đặt tên là “vũ khí dằng
mặt” (arme de dissuasion). Thật đúng là, khi con người
đi ăn đêm, tức cũng có nghĩa là
mất (vô) thần (minh), thì con người chính là (ác) quỷ (quyệt) !!!

Vì vậy, chỉ trên dưới một thế kỷ (20), con người đã “nhân danh chính nghĩa” gây ra hai
trận thế chiến tàn khốc, “nhân danh văn minh” với khoa học kỷ thuật, không những đã
phung phí nước ngọt (eau douce), mà còn làm ô nhiễm nước tới tận (gốc) mạch nguồn
(nappe phréatique), làm ô nhiễm môi trường thái sinh với sự đào thải hàng triệu tấn rác
mỗi ngày trên thế giới, hay bằng cách chế biến hóa chất (độc) và đã tiêu thụ hàng triệu
tấn, hàng tỷ lít, với không biết bao nhiêu thứ chất độc mà theo danh sách thống kê năm
2003 của REACH. (Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals), thì mới
chỉ có chừng 30 000 chất, (mà "chất cam" (agent orange) đã là nguồn gốc của vụ kiện
vừa qua (22/06/07) của những nạn nhân Việt-Nam đối với cơ quan hành chánh Hoa-
Kỳ), để gọi là khử trừ sâu bọ, ruồi muỗi, dán nhện, v.v, … bằng cách xịt, rãi, pha, trộn,
tưới…, để cuối cùng rồi con người cũng mang lấy những chất độc đó vào máu, vào
thân, ngay từ trong bào thai, và đó cũng là một trong những
căn nguyên của cái bệnh
ung thư dưới mọi hình thức, càng ngày càng nhiều ! Đó là chưa kể cái hiện tượng “hâm
nóng khí hậu” mà con người khoa học, hay trí thức bắt đầu lo sợ (chớ dân ngu khu đen
có biết gì đâu mà sợ với lo, “điếc không sợ súng”(!) mà) cho cái hậu quả đã và đang xảy
ra trước mắt như hạn hán, lụt lội, bão tố, với cường độ mỗi ngày một tăng, và chu kỳ
càng ngày càng nhiều, khắp nơi trên địa cầu từ mấy năm nay ! Đó cũng là ý nghĩa “

đen
tối” của đêm.

Vì phần đông giới trí thức và bác học chưa biết rằng CON người là MỘT quân bình
tuyệt tác, tuyệt hảo, tuyệt vời (équilibre parfait) với CÁI là Trời Đất Vũ Trụ Vạn Vật, tức
là “
nó còn làm ngơ ”, không biết “Mẹ nó yêu nó”, nghĩa là sống tách rời với Mẹ nó, và
hỗn láo kiêu căng, tự tôn, tự hào với
cái học một chiều, là cái học để kiếm tiền, để khoe
khoang, để tranh luận, để “ta đây”, tức là
học thuộc lòng, nghĩa là học mà không hành,
thì người bình dân nói là “ba que xỏ lá”, vì
học mà chẳng chịu tư (suy nghĩ) để (đốc)
hành, mà cứ đòi chế ngự tất cả và không cần Mẹ nó, thì cũng giống như già Hồ vô thần,
lưu manh xảo trá đã lộng ngôn với cái câu : “với sức người sỏi đá cũng thành cơm”(!).

Cho nên con người mới đi ăn đêm, nghĩa là bày đủ thứ trò, bởi đủ thứ (kỷ) thuật, với đủ
mưu mô thủ đoạn, với đủ thứ nhãn hiệu… như những ánh đèn màu về đêm ở “Las
Vegas”, hay “Paris by night” với bảng quảng cáo đại vĩ tuyến đầy màu mè rực rỡ và âm
thanh nổi muôn chiều (multi-directionnel), với bốn chữ chạy lên chạy xuống, chạy qua
chạy lại, từ ngoài vào trong, từ trong ra ngoài, mà nếu người ta đọc được, cũng chỉ là
“
nhân danh chính nghĩa”, theo kiểu cộng sản hay kiểu tư bản gì, thì cũng chỉ là theo. Và
vì
bị lóe mắt bởi ánh đèn đêm, nên CON người hết biết (ngơ) CÁI “Nghĩa Chính”, mà
chỉ thấy có “
nhân danh”, bất cứ là danh gì, cho nên mới Duy theo, mới nô lệ, mới đâm
đầu vào
ánh sáng giả tạo (artificiel) mà tưởng là thiệt, như những con “thiêu thân” !

Mà tại vì đi ăn đêm, ở trong tăm tối, cho nên làm sao thấy được gì (!), cũng vì vậy mà
mới “
Đậu phải cành mềm, (nên mới) lộn cổ xuống ao” (!). Vì con người muốn đi ăn đêm,
nghĩa là sống ngược lại với Đạo (luật) của Trời Đất, tức chỉ sống độc hành (một chiều)
mà không biết lưỡng hành (hai chiều), thì làm sao có thể “thuận thiên”, có thể Hòa ? Mà
hễ không thuận thiên, thì không thông, không dung, không đồng, không tương, không
hiệp, không giao… mà chỉ là bế tắc, là chết không kịp ngáp mà thôi !

Cho nên chữ “Đậu”, nghĩa là bám chặt vào, bám chặt lấy, tức cũng còn có nghĩa là Duy
theo. Còn “
phải”, không có nghĩa bắt buộc, hay nghĩa “phải trái”, tức là “đúng” hay “sai”,
mà là nghĩa “chụp đại”, “bám đại”, “vớ đại”, “quơ đại”, không cần biết là cành hay thân
(cây), là mềm hay cứng, ở đây nghĩa là không cần học hỏi, không chịu suy tư, không
cần tìm hiểu, cho nên còn có nghĩa là đua đòi, chạy theo, bắt chước. Còn “
cành” là
nhánh nhỏ xíu của thân cây, tức là bám víu vào vật chất hay bất cứ ý thức hệ nào,
nghĩa là không phải cái nền tảng thiết yếu cho con người. Và “
mềm” là nghĩa yếu đuối,
không vững chắc, không chặt chẽ, nghĩa là không biết, hay không cần biết, không chịu
biết (làm ngơ, làm lơ) đâu là ý nghĩa chính yếu của đời sống, của con người. Cho nên
“
đậu phải cành mềm”, nghĩa là bám víu đại vào một cái gì không có nền tảng vững chắc,
như
thuyết nhị nguyên đối kháng và không có cơ cấu chặt chẽ, như hệ tam luận, mà
chẳng chịu thắc mắc để suy nghĩ cho thấu tận tường nghĩa, lý, để biết Con người chỉ
hiện hữu với nền tảng Trời Đất và cơ cấu Vũ Trụ.

Nên mới “lộn cổ”, nghĩa là rớt (đâm đầu xuống) rất lẹ mà không kịp có phản ứng gì ráo
trọi, mà tiếng việt mình còn nói là “không kịp ngáp” ! Còn “
xuống ao”, thì ai cũng hiểu và

biết. Nhưng bạn có thắc mắc tại sao tổ tiên lại nói “xuống ao” mà không nói là “xuống
giếng” hay “xuống đất” ?

Vì là xung quanh “ao” ở nhà quê, thường có cây nhỏ mọc quanh bờ nên con cò mới có
thể đậu ban ngày hay tránh ao ra, còn ban đêm thì nó không thấy đường, nên mới đậu
cành mềm… Và vì “
ao” có hình tròn chỉ Trời, có nước (mạch) ở dưới Đất chảy ra để
thành
ao, là ý nghĩa tương giao của Trời Đất để tạo dựng sự sống của vạn vật từ (bởi)
nước, và nhờ nước, tức hành
Thủy, để dinh dưỡng và tươi mát. Nhưng nước cũng làm
cho sự sống chết đi khi nước bị ô nhiễm bởi chất độc, mà biểu tượng của sự sống
(động) là con người, và tương tự khi con người bị tiêm nhiễm, bị thu hút, bị lôi cuốn bởi
các thứ… hệ, thể, chế, từ, tượng ảo ảnh, hảo huyền, mà mình cứ
lơ ngơ không chịu suy
nghĩ với nền tảng vững chắc là
tâm đạo, thì sẽ “lộn cổ xuống ao” tức là “chết” không kịp
ngáp, nghĩa là không thể sống thật thiên chức CON người, tức không thể Thành Nhân !

Đọc đến đây, chắc bạn đã biết lý do và hiểu tại sao “cái cò chết tối hôm qua”. Nhưng
bây giờ tôi mời bạn cùng tìm hiểu với tôi về những gì đã xảy ra với cái chết con cò, vì tất
cả sự kiện đều đã được ghi lại một cách chặt chẻ rõ ràng. Tôi xin được trích dẫn lại đây
những chi tiết đó :

Cái cò chết tối hôm qua
Có hai hạt gạo với ba đồng tiền
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong
Một đồng mua mớ rau răm
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò.

“Cái cò chết tối hôm qua”, ở đây ai cũng biết chết nghĩa là tiêu tùng, nhưng cũng có
nghĩa là sự liên kết thâm tình, nhất thể giữa CÁI và CON, bị đoạn tuyệt, tức là bị cắt đứt
luôn mà không thể nối kết lại được, nghĩa là hoàn toàn biến (dịch) tan cách rời rạc, lạc
lõng, ngoài “quỹ Đạo” của cõi vô biên…, và không phải chỉ là
chết (lúc) tối hôm qua, mà
là chết trong tăm tối, nghĩa là trong lúc còn lơ đãng, còn ngơ ngớ, còn ngu ngốc… nên
không hề biết là “Mẹ nó yêu nó”.

Chắc là bạn cũng đã có lần đọc mấy câu ca dao này rồi và đã thấy như tôi là gia tài của
”cái cò chết ”, mà cũng là của con người chỉ “có hai hạt gạo với ba đồng tiền”. Thật rõ
ràng là quá nghèo nàn gần như KHÔNG có gì hết ! Nhưng tuy chỉ có ba (3) đồng mà
cũng mua được bốn (4) thứ, đó là :
trống, kèn, mỡ, (mớ) rau răm. Nghĩa là cũng có đủ
đồ để “thờ vong con cò” và đó mới là quan trọng, mới là chính yếu. Nhưng như vậy thì
cũng có gì đâu để mà nói ?

Thưa là có nhiều lắm, và theo tôi, thì mấy câu ca dao này hay lắm và rất là hay vì đầy
ẩn ý !

Hay, là vì CÓ hai với ba, mà tiếng mình còn nói là “vài ba”, nghĩa là (một) số ít so với
vạn (vật), thì là coi như KHÔNG. Mà thiệt, con người của Việt tộc, với văn hóa nông
nghiệp, làm nghề nông thì đa số thường đủ ăn chớ ít có ai mà giàu có. Vì lợi tức của
mùa màng hoa quả đều cậy vào yếu tố thời tiết, tức sự tương giao tương hòa của Trời
Đất Vũ Trụ, nhờ mưa thuận gió hòa, mặc dầu công sức của con người có đổ bao nhiêu
mồ hôi nước mắt đi nữa, nhưng nếu yếu tố nắng mưa không thuận không hòa, thì là
mất mùa và là đói rét. Nên nghĩ cho cùng, con người chỉ là KHÔNG, nghĩa là Không có
gì hết, Không là gì hết, Không ăn nhằm gì hết đối với Trời Đất, vì là CON (người)
hữu