Giao an tuan 15

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 15 Ngµy so¹n: 1-12-09 Ngµy d¹y:. Sè tiÕt: 2 TiÕt sè: 71- 72. V¨n b¶n ChiÕc lîc ngµ NguyÔn quang S¸ng. I. Môc tiªu: - Học sinh cảm nhận đợc tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh cña cha con «ng S¸u tfrong chuyÖn - Nắm đợc nghệ thuật miêu tả tâm li nhân vật đặc biệt là nhân vật bé Thu, nghệ thuật xây dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê vµ tn nhiªn cña t¸c gi¶ - Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm biết phát hiện những chi tiết nghệ thuật đáng chú ý trong truyÖn ng¾n I. ChuÈn bÞ Gi¸o viªn: Nghiªn cø so¹n bµi Häc sinh: Häc vµ so¹n bµi II. TiÕn tr×nh lªn líp 1.ổn định tổ chức 2.KiÓm tra bµi cò: tãm t¾t LÆng lÏ sa Pa cña NguyÔn Thµnh Long 3.Bµi míi:. Học sinh đọc chú thích sgk ? Nªu mét vµi nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ HS tr¶ lêi. ? Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào? HS tr¶ lêi GV kh¸i qu¸t HS ghi GV nêu yêu cầu đọc -Râ rµng diÔn c¶m thÓ hiÖn râ t©m lÝ nh©n vËt chú ý đoạn đối thoại GV đọc mẫu 1 đoạn HS đọc GV nhËn xÐt GV tãm t¾t ®o¹n lîc bá ë phÇn ®Çu truyÖn ? Tãm t¾t cèt truyÖn cña ®o¹n trÝch -Yêu cầu: Ngắn gọn đảm bảo những tình tiết chính và đúng mạch lạc câu chuyện - Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi đến khicon bÐ Thu lªn 8 tuæi, «ng míi cã dÞp vÒ th¨m nhµ th¨m con . BÐ Thu kh«ng nhËn ra cha v× sÑo trªn mÆt lµm ba kh«ng gièng víi ngêi chôp trong bức hình mà em đã biết. Em đối xử với ba nh ngêi xa l¹. §Õn lóc Thu nhËn ra cha, t×nh cha con thøc dËy m·nh liÖt trong em th× lóc «ng S¸u ph¶i ra ®i. Ë khu c¨n cø, ngêi cha dån hÕt t×nh c¶m yªu quÝ nhí th¬ng con vµo viÖc lµm một chiéc lợc bằng ngà voi để tăng con. Rong. I.Giíi thiÖu t¸c gi¶ t¸c phÈm 1.T¸c gi¶ -Sinh 1932 -Quª:HuyÖn chî míi- An giang -Tham gia hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ MÜ -t¸c phÈm cña «ng hÇu hÕt viÕt vÒ nh÷ng con ngêi Nam Bé 2.T¸c phÈm –Ra đời 1966 tại chiến trờng Nam Bé trong thêi k× cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ diÔn ra ¸c liÖt -§äc hiÓu v¨n b¶n -§äc hiÓu chó thÝch.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> mét trËn cµn, «ng hi sinh. Tríc lóc nh¾m m¾t «ng cßn kÞp trao c©y lîc cho ngêi b¹n ? Văn bản này sử dụng phơng thức biểu đạt nµo? cã sù tham gia cña ph¬ng thøc biÓu đạt nào khác không -Ph¬ng thøc chÝnh: Tù sù+ miªu t¶+ lËp luËn ? Nh©n vËt chÝnh cña truyÖn -¤ng S¸u vµ bÐ Thu ? truyện đợc kể theo trình tự nào -Ngµy «ng S¸u vÒ th¨m nhµ -Nh÷ng ngµy «ng S¸u ë chiÕn khu vµ tríc lóc hi sinh ? Ng«i kÓ trong truyÖn lµ ng«i mÊy? Ngêi kÓ cã vai trß nh thÕ nµo? -Ng«i 3, nh©n vËt xng t«i -lµ ngêi chøng kiÕn c©u chuyÖn T¸c dông: T¹o giäng ®iÖu kÓ chuyÖn thñ thØ gîi c¶m gi¸c ch©n thµnh gÇn gòi víi ngêi đọc. Bày tỏ thái độ cảm xúc trực tiếp của t¸c gi¶ HS xem chó thÝch sgk I.Ph©n tÝch 1.Nh©n vËt bÐ Thu +Nh÷ng ngµy «ng S¸u vÒ th¨m nhµ vµ tríc khi bÐ nhËn «ng S¸u lµ cha HS theo dâi sgk ? bÐ Thu cã nh÷ng ph¶n øng nµo khi nghe «ng S¸u gäi m×nh lµ con vµ xng ba -giËt m×nh trßn m¾t nh×n, ng¬ ng¸c l¹ lïng -Con bÐ thÊy lµ qu¸, mÆt nã bçng t¸i ®i, råi vôt ch¹y vµ kªu thÐt lªn: “M¸, M¸” ? Tâm trạng của bé Thu lúc đó ra sao? -GÆp «ng S¸u sî h·i vµ lo l¾ng, ngê vùc ? Trong ba ngµy «ng S¸u ë nhµ bÐ Thu bµy tá thái độ nh thế nào đối với ông? -Nãi trèng kh«ng -Kh«ng chÞu nhê «ng S¸u ch¾t níc hé -Bị đánh bỏ về nhà bà ngoại -xuèng xuång cè khua d©y cét xuång kªu ræn r¶ng thËt to ? Tại sao bé Thu lại tỏ thái đọ nh thế -Kh«ng chÊp nhËn «ng S¸u lµ cha -Cù tuyÖt mét c¸ch quyÕt liÖt tríc t×nh c¶m cña «ng s¸u ? §¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ nh©n vËt nµy -Là đứa trẻ ơng ngạnh ? Ph¶n øng cù tuyÖt cña bÐ Thu cã ph¶i lµ dÊu hiệu của đứa trẻ h không? Vì sao? -Kh«ng v× bÐ Thu kh«ng thÓ chÊp nhËn mét ngêi kh¸c víi cha m×nh trong tÊm ¶nh -Nã cha hiÓu nguyªn do cña vÕt thÑo d÷ d»n trªn m¸ -Ph¶n øng hoµn toµn tù nhiªn nã cßn chøng tá c¸ tÝnh cña em ? Phản ứng ấy còn khẳng định tình cảm của em nh thÕ nµo -T×nh c¶m s©u s¾c ch©n thËt chØ tin yêu ba khi là đúng -Trong c¸i cøng ®Çu Èn chøa c¶ sù kiªu h·nh cña trÎ th¬ vÒ t×nh yªu dµnh cho ngêi cha “ ngêi trong tÊm.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HS theo dâi ? Vẻ mặt của bế Thu đợc miêu tả nh thế nào? -Với đôi mi dài cong…..sâu sa. Vẻ mặt hơi khac, kh«ng nh¨n mµy cau cã. VÎ mÆt nh sÇm l¹i buån rÇu ? đoán xem tâm trạng bé Thu lúc đó ra sao? Kh«ng lo l¾ng, kh«ng sî h·i. Nã nh nghÜ ngîi vÒ một điu\ều gì đó ? Con cã nh¹n xÐt g× vÒ hai tõ lay: mªnh m«ng, x«n xao? H: đó là hai từ đợc ding để miêu tả đôi mặt của bé Thu.Đó là một đôi mặt chứa đựng biết bao c¶m xóc mµ bÐ Thu kh«ng thÓ diÔn t¶ b»ng lêi.§«i m¾t nh biÕt nãi, nãi lªn sù xôn xao của tình cha con đợc ấp ủ bấy l©u nay trong lßng cña bÐ ? Khi nghe tiÕng «ng S¸u” th«i !Ba ®i nghe con”của ông Sáu bé Thu đã phản ứng nh thÕ nµo? -Kªu thÐt lªn: Ba….a…a -Nhanh nh mét con sãc nã ch¹y thãt lªn, dang hai tay, nãi trong tiÕng khãc….. -h«n ba nã cïng kh¾p -¤m chÇm lÊy ba mÕu m¸o: ba vÒ !Ba mua cho con mét c©y lîc nghe ba ? lÇn nµy bÐ Thu còng kªu thÐt lªn nhng kh«ng ph¶i lµ gäi m¸ mµ lµ gäi ba. C¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ hai tiÕng kªu nµy -Kh«ng cßn lµ tiÕng kªu béc lé sù sî h·i mµ lµ tiÕng nãi cña t×nh yªu th¬ng ruét thÞt ? §äc l¹i tiÕng kªu. suy nghÜ g× vÒ lêi b×nh luËn cña ngêi kÓ chuyÖn: “TiÒng kªu nh…… nã” -nói đúng tâm trạng của bé Thu -đau đớn khi phải chia tay cha khi va nhận ra cha ? Nh÷ng cö chØ :nhanh nh mét con sãc, nã ch¹y thãt lªn vµ giang hai tay «m chÆt lÊy cæ ba nã: nã h«n ba nã cïng kh¾p…. thÓ hiÖn t×nh c¶m giµnh cho ba nh thÕ nµo? ? T¹i sao khi h«n ba, bÐ Thu l¹i h«n c¶ vÕt thÑo dµi bªn m¸? H: Lóc ®Çu bÐ sî vÕt thÑo vÌ bÐ cha nhËn ra «ng s¸u lµ cha. Nhng còng chÝnh vÕt thÑo Êy, bé Thu đã nhận ra ngời cha yêu quý của m×nh. BÐ muèn chia sÎ nçi ®au Êy víi cha vµ còng lµ một cách bộc lộ tình yêu của mình với ngời cha trong giây phút xúc động đó.Cái h«n cña bÕ Thu ph¶i ch¨ng còng lµ mét lêi xin lçi mu«n mµng mµ em muèn dµnh cho ba. ? §a chi tiÕt vÕt thÑo, t¸c gi¶ cã dôngý nghÖ thuËt g×? Tè c¸o cuéc chiÕn tranh tµn khèc. ?Em có nhận xét gì về hành đôngvà tâm trạng cña bÐ Thu khi nh©n ra cha? H: M¹nh mÏ, quyÕt liÖt, ng©y th¬, hån nhiªn V« cïng h¹nh phóc sung síng. h×nh víi m¸” a. Khi nhËn ra cha -Kh«ng lo l¾ng sî h·i -Suy nghĩ một điều gì đó. -T×nh yªu giµnh cho cha thËt m·nh liÖt vµ ch¸y báng -Đau đớn khi vừa nhận ra cha đã ph¶i chia tay. -Mong muốn đợc ba chăm sóc và che chở. Mong đợc ở bên ba để cảm nhận đợc tình yêu thơng của ba.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> ? LÝ do nµo khiÕn Thu nhËn ra ba cña m×nh? Nhờ bà ngoại giải thích mà Thu đã hiểu ra ? Tai sao tác giả lại để bà ngoại giải thích? H:Vì: Bé thu không nói với má ( má là ngời đồng t×nh víi ba) Kh«ng nãi víi b¸c Ba v× b¸c Ba lµ kh¸ch. ? Nh÷ng lêi nãi: Kh«ng cho ba ®i n÷a; ba vÒ!Ba mua cho con mét c©y lîc nghe ba thÓ hiÖn mong íc g× cña bÐ GV:đó là mong ớc chính đáng của một đứa con yªu quÝ cha tin tëng t×nh yªu th¬ng cña cha ? Trong đêm trở về bà ngoại, Thu đợc bà giải thích về vết thẹo làm thay đổi khuôn mặt ba nó. Sự nghi ngờ bấy lâu nay đợc giải to¶ vµ ë Thu n¶y sinh mét tr¹ng th¸i nh lµ ©n hËn hèi tiÕc. Cö chØ nµo thÓ hiÖn ®iÒu Êy -Nghe bµ kÓ nã n»m yen råi thë dµi nh ngêi lín ? Râ rµng trong t©m t cña c« bÐ cã sù gi»ng xÐ. T©m tr¹ng cña c« bÐ lóc nµy nh thÕ nµo -¢n hËn hèi tiÕc GV: ChÝnh v× thÕ trong giê phót chia tay vêi ngêi cha, t×nh yªu vµ nçi mong nhí ngêi cha xa c¸ch bÞ dån nÐn bÊy l©u nay bung ra thËt m¹nh mÏ vµ hèi h¶, cuèng quýt cã xen lÉn sù hèi hËn. T¸c gi¶ lµ ngêi chøng kiÕn giê phót chia tay lµ ngêi sím nhËn ra tình yêu thơng của cô bé: Tôi thấy đôi mắt mªnh m«ng cña con bÐ bçng x«n xao” ? Cái hay trong cách diễn đạt -Hai từ láy: Mênh mông, xôn xao dùng chỉ đôi m¾t -Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn. đôi mắt ấy nhìn ngời cha có bao điều muốn nói -Lµ c¸i x«n xao cu¶ t×nh cha con Êp ñ bÊy l©u nay ? BÐ Thu kh«ng nhËn ra cha v× vÕt thÑo trªn mÆt ông Sáu, nhng cũng từ vết thẹo ấy Thu đã nhËn ra ngêi cha yªu quÝ cña m×nh. Theo con có thể hiểu nhue thế đợc không. Vì sao? Hs th¶o luËn -Có thể hiểu nh vậy đợc -Thu sî vÕt thÑo do cha biÕt «ng s¸u lµ cha mình. Khi biết ,Thu đã hôn lên vết thẹo trªn mÆt ba nã. §ã lµ t×nh c¶m yªu th¬ng ruét thÞt HS theo dçi SGK GV: T×nh yªu th¬ng cha in s©u trong t©m hån bÐ vµ sau nµy em trë thµnh c« giao liªn mu trÝ dòng c¶m nèi nghiÖp cha. C©y lîc ngµ h×nh ¶nh ngêi cha sÏ theo c« suèt cuéc kháng chiến suốt cuộc đời HS theo dâi SGK ? §îc vÒ th¨m nhµ niÒm mong mái lín nhÊt cña «ng S¸u lµ g×. 2.Nh©n vËt «ng S¸u. -Luôn khao khát muốn đợc gặp con. -Vội vã muốn đợc ôm con vào lòng. -Vô cùng xúc độngkhi tận mắt nhìn đứa con yêu -Buồn bã thất vọng đau đớn.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -Khao khát muốn đợc gặp con ? T×nh ngêi cha cø n«n nao trong anh. HiÓu nh thÐ naß tríc lêi nhËn xÐt nµy -ngời viết vừa kể vừa tả vừa đọc đợc suy nghĩ cña nh©n vËt -N«n nao: n«n nãng, phÊp phæng mau chãng muốn đợc gắp con ? Xuồng vào bến, đoán biết là con, anh Sáu đã thể hiện tình cảm đó nh thế nào? -nhón ch©n nh¶y thãt lªn -bíc véi vµng nh÷ng bíc dµi -Vừa bớc vừa khom ngời đa tay chờ đón con -Kªu to: Thu con, giäng lÆp bÆp run run -Buån v× t×nh yªu th¬ng cña ngêi ? Nhận xét gì về cử chỉ đầu tiên khi ông Sáu gặp cha cha đợc đền đáp con ? Khi bị đứa con từ chối hình ảnh ông đợc miêu t¶ nh thÕ nµo -Anh đứng sững lại….bị gãy ? T©m tr¹ng «ng S¸u ra sao. ? T¸c gi¶ miªu t¶ néi t©m b»ng c¸ch nµo -Miªu t¶ ngo¹i h×nh: §øng s÷ng, haitay bu«ng thâng, mÆt sÇm l¹i ? ThÕ nhng «ng s¸u kh«ng hÒ n¶n lßng- «ng kh«ng ®i ®©u xa suèt ngµy ë nhµ vç vÒ con. Nghe con nói trổng ông chỉ lắc ầu cời. Ông để ý đợc tâm lí trẻ, muốn tạo cơ héi gÇn con- bÞ ph¶n øng «ng cã biÓu hiÖn g× -§¸nh m¾ng con ? Vì sao ông Sáu lại đánh con -V× nãng giËn -V× trÎ h -T×nh yªu th¬ng cha dµnh cho con trë nªn bÊt lùc ? Từ những biểu hiện đó nỗi lòng nào của ông sáu đợc biểu hiện HS đọc đoạn cuối ? Chia tay con, anh nhìn với đôi mắt trìu mến lÉn buån rÇu. Con cã suy nghÜ g× tríc h×nh ¶nh đôi mắt ấy -Đôi mắt ngời cha giàu tình yêu thơng và độ lợng ? Khi bÐ Thu nhËn ra «ng, «m chÆt lÊy «ng t×nh cảm của ngời cha lúc này đợc biểu hiện nh thế nµo -§îc biÓu hiÖn qua nh÷ng giät níc m¾t - H«n lªn m¸i tãc con ? T©m tr¹ng cña «ng lóc nµy ntn?(t¹i sao «ng S¸u l¹i khãc) ? ë chiÕn khu, lóc nhí con «ng S¸u cø ©n hËn sao mình lại đánh con. Nỗi khổ đó cứ giày vò ông. Những chi tiét này cho con hiểu đợc điều g×?. - Khãc v× sung síng, h¹nh phóc. Tình cảm của ông đợc đền đáp. - Tr©n träng t×nh c¶m cha con - HiÒn lµnh, nh©n hËu - Lu«n th¬ng nhí con da diÕt, gi÷ lêi høa víi con. C©y lîc víi «ng lµ t×nh yªu th¬ng cña ngêi con v« h¹n..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? ¤ng S¸u tù m×nh ca tõng chiÕc r¨ng lîc thËn träng, tØ mØ vµ cè c«ng nh ngêi thî b¹c… viÖc lµm Êy nãi hé «ng t×nh c¶m g×? Tæng kÕt a. Néi dung b. NghÖ thuËt ? Ông Sáu đã tạo cho con chiéc lợc từ ngà voi hay cßn tõ mét ®iÒu g× kh¸c? - Từ tình yêu thơng và hi vọng ở con. Làm đợc lợc cho con ông tạo ra đợc niềm vui, xoá bớt nỗi ân hận khi trót nóng giận đánh con ? Hình ảnh cuối cùng của ông Sáu khi bị đạn gi¾c tróng ngùc Anh ®a tay vµo tói mãc c©y lîc 4. LuyÖn tËp: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÌ ®a cho t«i vµ nh×n t«i 1 håi l©u cã ý nghÜa g×? nhan vËt «ng S¸u trong chuyÖn - C¸i nh×n cuèi cïng cña «ng lµ ®iÒu «ng nh¾n gửi đồng dội thay mình thực hiện mong ớc của con. - Đó là tình yêu thơng con sâu sắc và cảm động GV: ChiÕc lîc ngµ víi dßng ch÷ yªu nhí tÆng Thu con cña ba mang bao t×nh c¶m s©u nÆng của ngời cha đối với con gái bé bỏng. Chiếc lợc ngµ nh mét vËt kÝ th¸c thiªng liªng cña ngêi lÝnh về tình phụ tử mà bom đạn quân thù không thể nào tàn phá đợc. Chiéc lợc ngà với dòng chữ m·i m·i lµ kØ vËt, lµ nh©n ch÷ng vÒ nçi ®au vÒ bi kịch đầy máu và nớc mắt đã để lại những ám ¶nh bi th¬ng trong lßng taq. ¤ng S¸u lµ ngêig lính của một thế hệ anh hùng đi trớc mở đờng đã nÕm tr¶i nh÷ng thö th¸ch gian khæ vµ hi sinh. H/s đọc ghi nhớ SGK GV: TruyÖn chiÕc lîc ngµ vµ h×nh ¶nh «ng S¸u đã khơi gợi trong lòng ta bao ý nghĩa về sự hi sinh và hạnh phúc ở đời do các thế hệ cha anh đã đổ xơng máu làm nên và bài học về uống nớc nhí nguån cµng thÊm thÝa 4.Cñng cè 5.Híng dÉn - Häc thuéc phÇn ghi nhí - Tãm t¾t t¸c phÈm - So¹n Cè h¬ng D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n ;21-11-09 Ngµy d¹y. TiÕt sè 73 Sè tiÕt 1 «n tËp tiÕng viÖt.(GA.1) 2.KiÓm tra. I. Môc tiªu: - Ôn tập , hệ thống lại các kiến thức đã học về các phơng châm hội thoại, xng hô trong hội tho¹i, thuËt ng÷, sù ph¸t triÓn cña tõ vùng tiÕng viÖt, c¸ch daanx trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp - RÌn luyÖ kÜ n¨ng vËn dông ng«n ng÷ trong giao tiÕp, trong viÖc thùc hµnh x©y dùng v¨n b¶n II.ChuÈn bÞ: GI¸o viªn: Nghiªn cøu so¹n bµi Häc sinh: ¤n tËp.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> III.TiÕn tr×nh lªn líp 1. ổn định tổ chức KiÓm tra:H·y nh¾c l¹i nh÷ng kiÕn thøc tiÕng viÖt d· häc ë ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n líp 9? Vào bài:Trong những kiến thức mà chúng ta đã họccác bài phát triển từ vựng và trau dồi vốn từ đã đợc ôn tập và củng cố trong các tiết tổng kết từ vựng.Còn trong phạm vi bài học ngày h«m nay, chóng ta sÏ ®I «n tËp l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ héi tho¹i vµ c¸ch dÉn. ?Con nµo h·y nh¾c l¹i nh÷ng ph¬ng ch©m héi tho¹i mµ I.Ph¬ng ch©m héi tho¹i chúng ta đã đợc học? 1. Ph¬ng ch©m héi H: tho¹i G đa bài tập trên vi ô lét để nhắc lại kiến thức về khảI niệm PCHT( bµi tËp kÎo th¶) BT: Điền những nội dung thích hợp vào chỗ trống để hoàn thiÖn nh÷ng kh¸I niÖm vÒ c¸c PCHT? PCVC: PCVL: PCQH: PCCT: PCLS: H lªn b¶ng lµm, H nhËn xÐt.G kiÓm tra kÕt qu¶ bµi lµm cho ®iÓm häc sinh. -Đa sơ đồ các PCHT và lu ý: Trong 5 PC nµy, 4 PC ®Çu chi phèi néi dung cña cuéc héi tho¹i.cong Pv lÞch sù chi phèi quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n tham gia giao tiÕp. Nội dung của các PC hội thoại đôI khi chồng chéo nhau. Ch¼ng h¹n PC vÒ lîng cã phÇn trïng víi PC quan hÖ vµ PCc¸ch thøc. VÝ dô khi nãi dµi dßng th× ngêi nãi cã thÓ võa kh«ng tu©n thñ PC vÒ lîng: nãi nhiÒu h¬n yªu cÇu giao tiÕp vừa không tuân thủ PC quan hệ: nói không đúng vào đề tài giao tiÕp vµ PC c¸ch thøc: nãi kh«ng ng¾n gän, rµnh m¹ch. §Ó kh¾c ss©u h¬n kiÓn thøc , H lµm bµi tËp sau: BT(Máy chiếu): Dựa vào kiến thức đã học, hãy giảI nghĩa các thành ngữ sau và cho biết chúng liên quan đến PCHT nµo? Thµnh ng÷ NghÜa cña TN PCHT liªn quan Nãi b¨m nãi bæ Nöa óp nöa më §¸nh trèng l¶ng ¨n èc nãi mß L¾m måm l¾m miÖng. H lµm viÖc víi PhiÕu häc tËp c¸ nh©n vµG thu bµi, nhËn xÐt bµi. Trong khi tìm hiểu các PCHT, ta đã phân tích rất nhiều tình huèng giao tiÕp. H·y lÊy vÝ dô vÒ t×nh huèng giao tiÕp trong đó có một hay nhiều PCHT bị vi phạm? H: Hái tªn r»ng MGS Hái quª r¨ng huyÖn L©m Thanh còng gÇn. H ph©n tÝch lçi vi ph¹m PCHT: -PC lÞch sù: Tr¶ l¬I trèng kh«ng, kh«ng tha göi, céc lèc, nhát gong, thiếu tôn trọng ngời đối thoại. -Pc về chất: Căn cứ vào câu thơ trớc đó, theo lời của tác gi¶ MGS lµ mét viÔn kh¸ch, vËy mµ h¾n l¹i tù giíi thiÖu lµ còng g©nf,quª h¾n ¬e L©m tri mµ h¾n l¹i nãi lµ L©m Thanh-> Nh vậy là hắn nói không đúng sự thật. -PC c¸ch thøc: Tªn MGs lµ mét c¸I tªn kh«ng râ rµng. §ã cã thÓ lµ mét ngêi häc trß cña trêng QTG nh÷ng còng cã thể là một choc quan mà hắn đã mua đợc của triều đình-: hắn đã nói không rõ ràng, mấp mờ để che giấu danh tính cña m×nh. G: Tất cả ý kiến trên đều đúng.Nh vậy trong 1 tình huống.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> giao tiếp, MGS đã vi phạm tới 3 PCHT.Vậy PCHT có quan hÖ nh thÕ nµo víi t×nh huèng giao tiÕp.? ? Hãy chỉ rõ trong tình huống này, MGS đã nói với ai? Nói ở đấu? Nói khi nào? nói để làm gì? H:MGS nãi víi ngêi bÒ trªn, nãi ë nhµ KiÒu, nãi trong lÏ vấn danh, và để giới thiệu về mình cho gia đình Kiều biét. Từ đó, ta nhận they câu trả lời của MGS có phù hợp với t×nh huèng giao thiÕp kh«ng? H: Kh«ng phï hîp. G: Cã nhËn xÐt g× vÒ MQH gi÷a PCHT víi t×nh huèng giao tiÕp? H: Quan hÖ kh¨ng khÝt chÆt chÏ. ViÖc sö dông c¸c PCHT cần phảI phù hợp với tình huống giao tiếpđã nói với ai? Nói ở đấu? Nói khi nào? nói để làm gì? G: §Ó giao tiÕp thµnh c«ng, ngêi nãi kh«ng nh÷ng cÇn n¾m v÷ng c¸c PCHT mµ cßn ph¶I vËn dông chóng cho phï hîp vớicác đặc điểm của tình huống giao tiếp. G: Đa ra sơ đồ MQH giữa PCHT với tình huống giao tiếp: §èi tîng giao tiÕp ( nãi víi ai?) Thêi gian giao tiÕp( nãi khi nµo) Địa điểm giao tiếp ( nói ở đấu? ) Mục đích giao tiếp ( nói để làm gì?)  nãi nh thÕ nµo? Khi giao tiếp, thông qua những câu hỏi để xác định đối tơng jthời gian, địa điểm, mục đích giao tiếp , chúng ta cần vËn dông c¸c PCHT lf nãi nh thÕ nµo. chØ khi vËn dung c¸c PCHT phï hîp th× cuéc héi tho¹i cña chóng ta míi thµnh c«ng. ? Quay trë l¹i víi Vd trªn, cho biÕt qua lêi nãi cña MGS ta nhËn they MGS lµ ngêi nh thÕ nµo? H: Th« lç, vé häc, gi¶ dèi. Nhq vậy ta còn nhận they ngôn ngữ còn là phơng diện để c¸c nhµ v¨n kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch cña nh©n vËt. Qua giao tiếp, ngời ta có thể đánh giá đơc jphần nào tính cách của nhân vật đó. Đây cũng là một bài học mà chúng ta cần ghi nhớ để có thể lựa chọn ngôn ngữ cho phù hợp với giao tiếp trong cuéc sèng hµng ngµy. ? Theo con, MGS đã vi phạm PC hội thoại một cách vô tình hay cè ý? H1: V« t×nh v× h¾n lµ mét ngêi v« häc, thiÕu hiÓu biÕt. H2: côys vì hắn nói để có ý che giấu thân phận, danh tính thật củamình, để đạt đợc mục đích khi đến nhà Kiều. G chốt: cả 2 ý kiến đều có cớ sở. Qua đó hãy nhắc lại những nguyên nhân dẫn đến lỗi vi ph¹m PCHT? C¸c nguyªn nh©n vi H nh¾cl¹i 3 nguyªn nh©n. ph¹m ph¬ng ch©m héi G lu ý: trong c¸c nguyªn nh©n trªn, Nguyªn nh©n 1 lµ tho¹i. kh«ng ph¶I do chñ ý cña ngêi nãi, cßn hai nguyªn nh©n cònlại là sự vi phạm có chủ ý để nhằm đạt đến một mục đích nào đó. G chuyÕn sang tõ ng÷ xng h«. 2.Tõ ng÷ xng h« trong héi tho¹i. B»ng kiÕn thøc cò con cã nhËn xÐt g× vÒ TNXH trong TV? H:TiÕng ViÖt cã mét hÖ thèng tõ ng÷ xng h« rÊt phong phó. ? Hãy lấy Ví dụ để CM từ ngữ xng hô trong TV rất phong phó? H: Có thể ding đại từ : TôI, ta, tớ… Cã thÓ ding tªn riªng: An, Ba… Cã thÓ ding tõ chØ nghÒ nghiÖp: b¸c sÜ, y ta, gi¸o viªn… G:§ã m¬Ý chØ lµ mét sè TNXH mµ b¹n chØ ra.H·y cïng nhau theo dâi l¹i hÖ thèng tõ ng÷ xng h« trªn b¶ng..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> (MChiÕu) HÖ thèng tõ ng÷ xng hé Dùng đại từ: Sè Ýt Sè nhiÒu Ng«I 1 T«I, tao, tí, Chóng t«I, chóng m×nh m×nh, chóng ta.. Ng«I 2 CËu, b¹n, anh, C¸c em, c¸c cËu, em, c«, b¸c… c¸c b¹n… Ng«I 3 Nã,h¾n,c« Êy, bµ Chóng nã, bän Êy Êy, Dïng danh tõ: ChØ tªn riªng: ChØ nghÒ nghiÖp: ChØ chócvô: ChØ tuæi t¸c: …… Cho VD: A, Dừng chân đứng lại trời non nớc Mét m¶nh t×nh riªng ta víi ta B,Bác đến chơI đây ta với ta ? hãy xác định từ ngữ xng hô trong hai VD trên? H: G chó ý chØ vµo tõ ta. ? H·y chØ ra s kh¸c biÖt trong viÕcö dung jtõ ta ë hai VD trªn? H: So s¸nh Ta(a) Số ít:là chỉ sự cô đơn, lẻ loi một mìnhtác giả khi đứng giữa không gian rợn ngợp của thiên nhiên đèo Ngang Ta(B) Số nhiều,chỉ sự đồngnhất gắn bó tuy hai mà một của nhµ th¬ víi ngêi b¹n. ThÓ hiÖn t×nh cµm th©n thiÕtcña nhµ th¬. Qua Vd trªn con cã nhËn xÐt g× vÒ tõ ng÷ xng h« trong TV? H: Tinh tÕ,Giµu s¾c th¸I biÓu c¶m. Bµi tËp t×nh huèng : Trong giê v¨n c« gi¸o ®ang gi¶ng v¨n b¶n “ M· Gi¸m Sinh mua KiÒu” , c« hái 1 häc sinh ®ang nh×n ra ngoµi sæ: -Em cho biÕt “ tãt “ Cã nghÜa lµ g×? Bµi tËp -Cho bµi ca dao: M×nh nãivíi ta m×nh vÉn cßn son Ta ®i qua ngâ thÊy con m×nh bß Con mình những đất cùng tro Ta ®i g¸nh níc röa cho con m×nh. §· vi ph¹m ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo? V× sao? ? Ph¬ng ch©m vÒ chÊt, tu©n thñ ph¬ng ch©m lÞch sù Bµi tËp Thoắt trông nàng đã chào tha Tiểu th cũng có bây giờ đến đây §µn bµ dÔ cã mÊy tay Đời kia mấy mặt đời này mấy gan DÔ dµng lµ thãi hång nhan Cµng cay nghiÖt l¾m, cµng oan tr¸i nhiÒu. ? Chỉ ra từ xng hô và giá trị biiêủ đạt của từ xng hô trong ví dô trªn? Bµi tËp (Bµi tËp 1.78SGK.) ?Trong đoạn trích trên phơng châm hội thoại nào đã bị vi ph¹m? ? Xác định từ ngữ xng hô trong đoạn trích?.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trong giao tiÕp ngêi ta vÉn thên tu©n thñ ph¬ng ch©m xng khiệm hô tôn. Con hãy giảI thích ý nghĩa của cách diễn đạt nµy? H: Khiêm tốn khi nói về mình và tôn trong ,đề cao khi gọi ngời đối thoại. ? hãy lấy VD đê CM trong giao tiếp, ngời Việt thờng tuân thñ ph¬ng ch©m nµy? H: -Quý «ng, quý bµ… -BÖ h¹, bÇn t¨ng… ? trong V¨n ch¬ng? -Tríc xe qu©n tö t¹m ngéi Xin cho tiÖn thiÕp l¹y rçi sÏ tha. H: Ph©n tÝch c¸ch xng hé trong c©u th¬. G chuyÓn ý sang phÇn 3: ? V× sao trong tiÕng ViÖt,khi giao tiÕp, ngêi nãi ph¶I hÕt søc lùa chänn tõ ng÷ sng h«? H: -Vid trong tiÕng ViÖt, tõ ng÷ xng h« phong phó. -Trong giao tiếp, các đối tợng giao tiếp có mối quan hệ kh¸cnhau. Trong giao tiÕp, cãnhiÒu t×nh huãng giao tiÕp kh¸c nhau ? ý kiÕn kh¸c? G: Chèt ý? CÇnlùa chän tõ ng÷ xng h« v× tõ ng÷ xng h« rÊt phong phú,các đối tợng giao tiếp có mối quan hệ khác nhau,và có nhiÒu t×nh huèng giao tiÕp kh¸c nhau. Ta ph¶I lùa chän tõ ng÷ xng h« cho phï hîp víi tÝnh chÊt cña t×nh huèng giao tiÕp vµ mèi quan hÖ gia ngêi nãi víi ngêi nghe. G: Chuyển ý: Trong thực tế đời sống cũng nh trong văn chơng đối khi để làm tăng tính thuyết phục cho ngời đọc, ngời nghe, ngêi ta lu«n ph¶I dÉn mét c¸ch trùc tiÕp hay gi¸n gi¸n tiÕp lêi nãi hay ý nghÜ cña nh©n vËt hoÆc cña ngêi. ? Thay cho viÖc nh¾c l¹i kh¸I niÖm lêi dÉn, chóng ta cïng ®I tr¶ lêi c©u hái sau: Ph©n biÖt c¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp b»ng c¸ch hoµn thµnh b¶ng so s¸nh sau: STT Các đặc Cách dẫn trực tiếp Cách dẫn gián tiếp ®iÓm 1 §èi tîng 2 Néi dung 3 H×nh thøc 4 VÞ trÝ H thảo luận nhóm và đa đáp án. G kiểm tra bài của H qua đáp án trên máy. ? Dựa vào bảng trên,hãy nêu cách chuyển đối từ lời dẫn trùc tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp? H: Muèn chuyÓn tõ lêi dÉn trùc tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp, ta chØ cÇn thuËt l¹i néi dung lêi dÉn cã sù ®iÒu chØnh cho phù hợp nhng phảI đảm bảo đúng ý, không dặt trong ngoặc kÐp, cã thÓ thªm tõ “r»ng. lµ” tríc lêi dÉn. Muèn chuyÓn tõ lêi dÉn gi¸n tiÕp sang trùc tiÕp,ta chØ cÇn khôI phục lại nguyên văn lời dẫn, đặt nó vào trong dấu ngoặc kép, là lời thoại thì đặt sau dấu gạch ngang. ?H·y lµm bµi tËp sau: Bµi tËp: Trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin d¹i chóng chóng ta đã biệt và nghe nói nhiều đến Bộ trởng bộ GDvà Đào tạo. Ph¬ng ch©m xng khiªm h« t«n.. ViÖc lùa chän tõ ng÷ xng h«.. C¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> NguyÔn ThiÖn Nh©n. Trong bµi häc h«m nay, c« muèn giíi thiÖu cho c¸c con 1 ý kiÕn cña Bé trëng qua ®o¹n v¨n sau: (§o¹n v¨n cã sö dông lêi dÉn trùc tiÕp) ?a, §o¹n v¨n trªn sö dông c¸ch dÉn trùc tiÕp hay gi¸n tiếp? Vì sao con biệt điều đó? ? H·y chuyÓn lêi c¨n dÆn trong ®o¹n vn trªn thµnh lêi v¨n sử dụng lời dẫn gián tiếp, phân tích sự thay đổi về từ ngữ trong lêi dÉn gi¸n tiÕp so víi ®o¹n v¨n trªn? H lµm bµi. Sự thay đổi: -Bá dÊu ngoÆc kÐp. ChuyÓn tõ “em” lªn lµm chñ ng÷ trong c©u. Thªm tõ “r»ng. Bµi tËp 2 SGK. Híng dÉn häc sinh lµm nh bµi tËp 1. -Híng dÉn häc sinh chuûªn c¸c lêi dÉn trong c¸c t¸c phÈm: lµng, lÆng lÏ Sa pa, chiÕc lîc ngµ… sang lêi dÉn gi¸n tiÕp. Cñng cè:.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>