Tài liệu Sử dụng tốc độ cửa trập ppt

Sử dụng tốc độ cửa trập
Thông thường trên các máy ảnh, vị trí tùy chỉnh tốc độ cửa trập thường
được ký hiệu bằng chữ Tv (Time Value) hoặc S (Shutter). Bằng việc
chuyển về chế độ ưu tiên tốc độ này, bạn có thể điều chỉnh theo từng đối
tượng và hoàn cảnh chụp, để thông số độ mở tương ứng cho máy ảnh tự
quyết định.
Đôi khi để tốc độ chậm tạo nhòe hình cũng có những hiệu ứng nhất
định.
Yếu tố ảnh hưởng tới lượng ánh sáng đi vào cảm biến, ngoài việc
khép vào hay mở ra của các vòng lá thép độ mở, còn có tốc độ cửa trập. Tốc
độ mở ra, đóng vào cửa trập (tính bằng giây) nhanh hay chậm cũng sẽ góp
phần quyết định tới lượng ánh sáng vào cảm biến nhiều hay ít.
Từ đó, bạn có thể dễ dàng suy ra rằng khi cần nhiều ánh sáng, tốc độ
cửa trập phải chậm, còn khi cần ít ánh sáng, tốc độ phải nhanh hơn. Thực ra
còn một yếu tố cũng ảnh hưởng tới lượng ánh sáng vào cảm biến nữa, đó là
độ nhạy ISO. Tuy nhiên ISO sẽ được đề cập đến ở một bài khác.
Nhòe do máy rung
Nhòe hình do rung máy là do tốc độ cửa trập tại một tiêu cự nhất định
bị quá chậm. Để có một bức ảnh đủ nét và không bị rung, nguyên tắc kinh
điển là người chụp phải sử dụng tốc độ tương ứng với độ dài tiêu cự của ống
kính đang sử dụng. Ví dụ, nếu đang sử dụng ống kính có tiêu cự 60mm, tốc
độ tối ưu để không rung tối thiểu là 1/60 giây.
Tất nhiên nguyên tắc này chỉ áp dụng khi người chụp cầm máy bằng
tay không chứ không tính đến các biện pháp hỗ trợ chống rung khác như
chụp bằng chân máy, dựa vào điểm tựa hay máy tích hợp cơ chế chống rung.
Một điều lưu ý là nguyên tắc tương ứng tiêu cự vốn áp dụng cho máy
phim 35mm (hoặc các máy full-frame). Còn nếu bạn sở hữu một máy dSLR
cấp thấp với cảm biến kích cỡ APS-C, tiêu cự lúc này sẽ bị nhân theo giá trị
crop-factor là 1,6x (hoặc 1,5x). Khi đó một ống kính có tiêu cự 100mm sẽ
trở thành 160mm.Ví dụ như bức ảnh trên đây đã bị rung do máy ảnh, bởi lẽ
ngay cả các vật thể không chuyển động và vẫn bị nhòe (đồ chơi). Bạn có thể

thấy các vệt sáng xuất hiện ở con cá đồ chơi là do máy bị rung chứ không
phải do con cá này chuyển động.
Vì thế đối với các máy APS-C, nguyên tắc tương ứng tiêu cự phải
điều chỉnh theo thông số nhân hình này, theo đó với ống tiêu cự 60mm, tốc
độ tối thiểu giờ phải là 1/90 giây thay vì 1/60 giây như đối với các máy full-
frame.
Để khỏi mất công tính toán phức tạp, giải pháp tối ưu là bạn cứ nhân
đôi tiêu cự để lấy tốc độ tiêu chuẩn, theo đó với các ống 60mm, hãy chọn tốc
độ 1/125 giây.


Nhòe do chuyển động
Với tốc độ cửa trập quá chậm thì đối tượng chuyển động cũng gây nên
hiện tượng nhòe hình, mà ví dụ kinh điển là khi chụp ảnh trẻ em trong môi
trường trong nhà hay chụp thể thao chẳng hạn.
Mặc dù cơ chế ổn định hình ảnh (bằng ống kính hoặc cảm biến) có thể
giảm thiểu nhòe hình do rung máy, nhưng không thể giảm nhòe hình khi đối
tượng chuyển động. Đó đơn giản là vì cơ chế chống rung được thiết kế để ổn
định máy ảnh chứ không phải để ổn định đối tượng.Ở bức ảnh trên, khi sử
dụng máy du lịch chụp ở tốc độ 1/4 giây ở tiêu cự 30mm, bạn có thể dễ dàng
thấy những vật không chuyển động (ghế, người hậu cảnh…) vẫn khá nét nhờ
cơ chế chống rung bù lại, nhưng đối tượng chính là cậu bé lại bị nhòe do
trong lúc chụp ảnh cậu bé này đã vẫy tay.
Để bắt dính đối tượng, bạn cần phải sử dụng một tốc độ cửa trập đủ
nhanh để có thể làm "đông cứng" một chuyển động nào đó. Ví dụ như khi
chụp trẻ em, bạn cần tính toán tốc độ cửa trập tùy theo đứa trẻ đang chơi gì
và khoảng cách từ bạn đến đứa trẻ đó bao xa. Thông thường tốc độ 1/125
giây (hoặc lên xuống một chút) là đủ để chụp trẻ em mà không bị mờ.
Nhưng đối với thể thao chẳng hạn, tốc độ cửa trập lúc này lại cần phải cao
hơn rất nhiều.

Tuy nhiên chụp nét hay nhòe đôi khi lại phụ thuộc vào ý đồ sáng tạo
của người chụp ảnh, bởi đôi lúc việc cố tình tạo ra những hiệu ứng nhòe
hình lại truyền tải được những cảm xúc nhất định.

Lia máy
Như ở bức ảnh trên đây, người chụp sử dụng chiếc máy ảnh được gắn
vào chân máy ở ghế sau ô tô với độ mở f/16 và tốc độ cửa trập là 10 giây.
Bạn có thể thấy trong khi bảng táp-tô của ô tô rất rõ nét, nhưng những ánh
sáng đèn đường cũng như đèn ô tô bên ngoài đã trở thành những vệt sáng
chạy dài rất ấn tượng.
Một trong những ý đồ chủ động nhòe hình là kỹ thuật lia máy chụp
theo đối tượng chuyển động. Nếu bạn đã thành thục kỹ năng này, bạn có thể
tạo được một bức ảnh về chuyển dộng rất ấn tượng với đối tượng chính thì
nét, còn toàn bộ khung canh nền sẽ bị nhòe theo chiều chuyển động của máy
lia, tạo nên cảm giác rõ rệt về chuyển động.


Đông cứng chuyển động
Với một tốc độ cửa trập đủ nhanh, bạn có thể chụp "đông cứng" đối
tượng kể cả khi đối tượng đang chuyển động tốc độ cao. Ví dụ như bức ảnh
chụp chiếc xe đua Aston Martin, người chụp sử dụng tốc độ 1/1000 giây
khiến cho toàn bộ khung cảnh bị "đông cứng" lại. Mặc dù hình ảnh rất rõ nét,
nhưng chính việc chụp bắt dính này lại tạo cảm giác chiếc xe đang đỗ chứ
không phải đang đua, không hề thể hiện được ý tưởng về tốc độ.
Cách đặt tốc độ cửa trập trên máy ảnh
Tuy nhiên trong một số trường hợp thì việc chụp "đông cứng" lại có
những cảm xúc đặc biệt khác, ví như những bức hình thể thao về cảnh cầu
thủ tung người lên đá bóng, những cú va chạm nảy lửa trên sân, hay cảnh
vận động viên bơi lội nhô đầu lên giữa làn nước… chẳng hạn.
Thông thường trên các máy ảnh, vị trí tùy chỉnh tốc độ cửa trập

thường được ký hiệu bằng chữ Tv (Time Value) hoặc S (Shutter). Bằng việc
chuyển về chế độ ưu tiên tốc độ này, bạn có thể điều chỉnh theo từng đối
tượng và hoàn cảnh chụp, để thông số độ mở tương ứng cho máy ảnh tự
quyết định. Tốc độ thông thường ở các máy dSLR sẽ khoảng từ 30 giây tới
1/8000 giây. Ngoài ra bạn cũng co thể chú ý đến chế độ Bulb, chế độ giúp
bạn tự quyết định cửa trập mở đến bao lâu tùy thích cho đến khi nhả nút bấm
chụp ảnh. Một điều cần lưu ý là để tốc độ càng chậm, càng dễ bị nhòe hình,
vì thế chỉ nên chụp chậm khi máy được đặt trên chân máy.