To Hoai hat ngoc cua lang van hoc Viet Nam

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Tơ Hồi - hạt ngọc của làng văn học Việt Nam</b>

Bút lực dồi dào của Tơ Hồi được tôi luyện từ một tâm hồn nhạy cảm với thời
cuộc, nhân tình thế thái, với vạn vật, thiên nhiên và một cuộc đời đầy ắp trải nghiệm.

Qua đời ở tuổi 94, nhà văn Tơ Hồi đã đi gần trọn một thế kỷ đời người. Cầm bút
từ năm 17-18 tuổi, trong hành trình gần 75 năm văn nghiệp, gia tài chữ nghĩa đồ sộ của
ông mang đến biết bao cung bậc cảm xúc cho nhiều thế hệ độc giả Việt Nam.

Ơng viết sung sức, giàu có về số lượng và đặc sắc về chất lượng. "Năng lực quan
sát và miêu tả tinh tường, sắc nhạy, vốn hiểu biết đời sống và phong tục các dân tộc khá
phong phú, lối văn giàu hình ảnh và biến đổi nhịp điệu nhanh hoạt, những tìm tịi sáng
tạo mới mẻ, độc đáo về từ ngữ, về phương ngữ... có thể coi đó là những nét nổi bật trong
sáng tác của Tơ Hồi góp vào văn xi hiện đại Việt Nam" (<i>Từ điển Văn học</i>, Bộ mới,
2004).

Từ ngữ và văn phong của Tơ Hồi biến hóa đa điệu, muôn màu nhờ cuộc sống mà ông được trải
qua suốt dọc chiều dài lịch sử, nhờ nền tảng xuất thân là người con của một gia đình làm nghề thủ công.
Chất làng quê ăn vào máu, vào tuổi thơ của nhà văn khiến ông yêu nông thôn, vùng quê với tất cả tình
yêu và sự say mê trước cả khi ông truyền điều ấy vào trang sách.

Nhà văn Tơ Hồi (1920-2014).

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

có về cuộc sống thiên nhiên, điều giúp cho trang viết của Tô Hoài - nhất là ở mảng truyện
đồng thoại về loài vật, truyện trẻ con - có nét hấp dẫn riêng mà khơng nhiều nhà văn Việt
Nam có được. Giọng văn ông trong trẻo, hồn nhiên, hiền lành như củ khoai, con kiến,
như bài đồng dao, như con chim sẻ ríu rít trưa hè và cũng rất thâm thúy, sâu sắc về nghĩa
nhân ở đời, về thiện - ác.

Trong số các truyện đồng thoại của Tơ Hồi, truyện <i>Dế Mèn phiêu lưu ký</i> chiếm
giữ một vị trí đặc biệt. Chuyến phiêu lưu kỳ thú và đầy sóng gió của Dế Mèn, cùng tình

bạn với Dế Trũi, Dế Choắt, các bạn Châu Chấu Voi có sức hấp dẫn lớn đủ để bao thế hệ
độc giả tắm mình trong thế giới sáng tạo, trí tưởng tượng bay bổng, hào sảng. Chúng
không giáo điều mà lại nhẹ nhàng mang đến những bài học cuộc sống nhiều ý nghĩa.
Cũng thơng qua thế giới lồi vật ấy, một xã hội nông thôn Việt Nam được hiện lên với
nhiều khung hình khác nhau, đa diện và mang tính biểu tượng hóa về tính cách của các
loại người trong xã hội như: tiên sinh Xén Tóc, võ sĩ Bọ Ngựa, đại vương Ếch Cốm... Vì
lẽ đó, đến tận hôm nay, cuốn sách vẫn giữ nguyên sức hấp dẫn với lớp độc giả mới,
trưởng thành từ thế hệ thời @, số hóa... Cuốn sách cũng được dịch ra nhiều thứ tiếng trên
thế giới: Nga, Rumani, Ba Lan, Mông Cổ, Nhật Bản, Ấn Độ, Pháp...

Năm 2011, Tô Hoài cho phép tác giả Miên Di viết phần tiếp theo bộ truyện <i>Dế </i>
<i>Mèn phiêu lưu ký</i> đã rất kinh điển của ơng. Rõ ràng, cái hóm hỉnh, phóng khống, cởi mở
của Tơ Hồi khơng chỉ có trên trang viết mà còn là phẩm chất ăn sâu vào cá tính của một
con người được tơi luyện qua nhiều thăng trầm của cuộc sống và chứng kiến nhiều biến
đổi của thời cuộc. Với nghĩa cử và sự nhiệt tình của mình dành cho thế hệ đi sau, Tơ Hồi
khẳng định niềm tin của ơng vào người trẻ, lớp hậu sinh.

Dấu ấn của Tơ Hồi cịn in đậm trong những truyện loài vật, truyện dành cho trẻ
em như: <i>Chim chích lạc rừng, Con mèo lười, Đàn chim gáy, Chuyện ơng Gióng...</i> Nhưng
đồng thời, <b>ngịi bút ấy cũng tận cùng phơi bày hiện thực xã hội đang diễn ra trong </b>
<b>thời đại mà ông sống</b>. Từ những phong tục tập quán sinh động, đến những mặt gai góc,
sự nghèo đói, những phong tục của vùng thơn Bắc Bộ. Điều này phản ánh qua bộ ba tiểu
thuyết: <i>Giăng thề, Quê người </i>và<i> Mười năm, </i>nói về làng thợ dệt ở ngoại ô Hà Nội.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

ràng thế nào là cường hào ác bá, và thế nào là những số phận bé mọn khao khát tự do,
muốn vùng lên đến với chân trời mới.

<b>Cũng qua giọng văn và lăng kính của Tơ Hồi, chân dung một thế hệ người </b>
<b>cầm bút được khắc họa lại sống động</b>, không màu mè, hoa mỹ mà chân thật như họ vốn
thế. Tơ Hồi viết về Nguyễn Tn, Ngun Hồng, Nguyễn Bính, Xuân Diệu, Phùng

Quán... Đồng thời, từng trang viết ấy, một chân dung thú vị của chính Tơ Hoài cũng dần
được đắp nổi, hiện rõ hơn: một con người giỏi quan sát, giỏi góp nhặt những cái hay, dở
từ cuộc đời, nhân tình thế thái và đưa chúng vào sáng tác.

Từ những ngày đầu cách mạng, rồi đi qua chiến tranh, hay về với thời bình, Tơ
Hồi khơng ngừng đi và viết. Cho đến khi ở độ tuổi gần 90, ngòi bút và và tâm hồn ơng
vẫn ln mở rộng đón những điều mới mẻ từ cuộc sống chứ khơng chỉ có hồi niệm về
một thời đã qua. <i>Giấc mộng ơng thợ dìu, </i>tập tản văn mới viết sau này của ông vừa là cái
nhìn ưu tư, khắc khoải ở sự được - mất của cuộc sống, vừa là cái nhìn lấp lánh ánh cười
của con người thích lang thang "đãi bụi" để "tìm ngọc" trong cõi hồng trần.

Viết báo, tiểu luận, kịch bản phim, kinh nghiệm sáng tác, tiểu thuyết và truyện
ngắn, tản văn... thể loại nào Tơ Hồi cũng để lại dấu ấn nhất định. Với hàng loạt bút
danh: Mai Trang, Mắt Biển, Thái Yên, Vũ Đột Kích, Duy Phương, Hồng Hoa... và nổi
tiếng nhất là Tơ Hồi, "Nguyễn Sen" của làng q Hà Nội một thời dù ra đi, trang văn
ông để lại cho đời vẫn mãi tỏa hương kể chuyện về những cánh đồng, làng quê, vùng núi
Việt Nam.

</div>

<!--links-->