Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (136.31 KB, 7 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span>PHÒNG GD&ĐT A LƯỚI TRƯỜNG TH HỒNG THÁI. CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM. Độc lập - Tự do - Hạnh phúc A Lưới, ngày 27 tháng 4 năm 2014. BÁO CÁO NỘI DUNG 3 (TH 13) KĨ NĂNG LẬP KẾ HOẠCH BÀI HỌC THEO HƯỚNG DẠY HỌC TÍCH CỰC A. NHẬN THỨC VỀ KHDH TÍCH CỰC 1. Khái niệm KHDH - Lập kế hoạch dạy học chính là xây dựng kế hoạch DH cho một bài cụ thể, làm sao thể hiện được mối quan hệ tương tác giữa giáo viên với học sinh, giữa HS với HS nhằm giúp HS đạt được mục tiêu của bài học. 2. Ý nghĩa của lập KHDH Thực tế đã chứng minh để ứng dụng tốt những nguồn tài liệu vào bài giảng một cách khoa học đòi hỏi người GV phải đầu tư thời gian để lập KHDH. Điều đó chứng tỏ lập KHDH có một vai trò đặc biệt quan trọng, trước hết nó giúp GV quản lí được thời gian dành cho mỗi bài học. Đồng thời lập KHDH giúp ta vạch ra rõ ràng đơn vị bài học cần được chú trọng, phần nào là cơ bản trọng tâm bắt buộc HS phải biết. Trên cơ sở đó GV dễ dàng hơn trong việc điều chỉnh khung thời gian, tăng giảm nội dung giảng dạy. Nếu chúng ta lập KHDH tốt là chúng ta đã xác định một hướng đi rõ ràng, một thời khóa biểu và bản đồ dẫn đường cho hướng đi của một tiết học thành công, đạt hiệu quả. Lập KHDH chúng ta sẽ được cung cấp một nguồn tham khảo, thông qua đó nắm vững hơn nội dung của bài học và giúp người GV đảm bảo được trật tự khoa học của thông tin, đưa ra kĩ năng học tập được sử dụng trong giờ và các phương tiên hỗ trợ cần thiết theo yêu cầu của bài học. Lập KHDH theo hướng DH tích cực sẽ giúp cho giờ học phát huy được tính tự giác, tích cực, chủ động sáng tạo của cả học sinh và giáo viên nhằm nâng cao tri thức, bồi dưỡng năng lực hợp tác, vận dụng tri thức vào thực tiễn; bồi dưỡng phương pháp tự học; tác động tích cực đến tư tưởng, tình cảm, đem lại niềm đam mê học tập cho người học. 3. Yêu cầu của một KHDH theo hướng tích cực - Thể hiện được mục tiêu của chương trình - Chú ý đến việc phát huy tính tích cực của học sinh - Thể hiện được nội dung đề cương bài dạy - Thể hiện được việc tổ chức HĐ của HS trong giờ học. - Phải sử dụng dễ dàng khi lên lớp - Phải mang tính chất mở. 4. Các loại bài học ở tiểu học: Ở chương trình tiểu học có 4 loại bài học như sau: Loại bài hình thành kiến thức mới; loại bài luyện tập, ôn tập; bài thực hành; bài kiểm tra. 5. Cách triển khai mỗi loại bài học theo hướng dạy học phát huy tính tích cực của người học.
<span class='text_page_counter'>(2)</span> a. Cách triển khai loại bài hình thành kiến thức mới * Thực hiện giờ dạy học - Kiểm tra sự chuẩn bị của HS( có thể đầu giờ hoặc đan xen trong bài mới) - Tổ chức dạy và học bài mới: Nêu nhiệm vụ học tập cách thức để đạt mục tiêu bài học; tổ chức, hướng dẫn để HS khám phá tri thức, chiếm lĩnh tri thức - Luyện tập củng cố: Hướng dẫn HS củng cố khắc sâu kiến thức, kí năng, thái độ qua hoạt động thực hành - Đánh giá: Dự kiến câu hỏi, BT để tổ chức cho HS tự đánh giá kết quả. - Hướng dẫn HS làm bài, làm việc ở nhà: b. Cách triển khai loại bài luyện tập - Kiểm tra bài cũ - Tổ chức cho HS luyện tập + Giao việc cho HS: Cho Hs trình bày y/cầu câu hỏi, đề nghị HS tóm tắt yêu cầu; cho các em thực hiện một phần câu hỏi, bài tập trong SGK sau đó giúp các em nắm vững cách làm. Tóm tắt nhiệm vụ, nêu những điều HS cần chú ý khi làm bài + Giúp các em chữa một phần BT nếu cần thiết + Tổ chức cho HS luyện tập: Theo nhóm, cá nhân; lưu ý theo dõi kiểm tra để giúp đỡ các em thực hiện đúng yêu cầu + Tổ chức cho các em báo cáo kết quả trước lớp ( báo cáo trước nhóm, trước lớp…Báo cáo bằng miệng, bảng, phiếu + Tổ chức cho HS đánh giá kết quả c. Cách triến khai loại bài thực hành - Giao việc cho HS. Nội dung cụ thể: + Cho HS trình bày yêu cầu câu hỏi, bài tập SGK(tóm tắt yêu cầu của câu hỏi) + Cho các em thực hiện một phần câu hỏi bài tập (làm thử, làm mẫu nếu nhiệm vụ đặt ra trong bài khó) + Tóm tắt nhiệm vụ, nêu những điểm HS cần lưu ý khi làm bài - Giúp HS chữa một phần BT (nếu cần thiết) - Tổ chức cho HS thực hành + HS có thể thực hành cá nhân hay nhóm, tạo điều kiện cho nhiều HS được thực hiện + Lưu ý kiểm tra HS nhằm mục đích gì (Xem HS có làm việc không, tìm hiểu lý do để hỗ trợ các em hoàn thành nhiệm vụ. Đồng thời xem các em có hiểu việc mình phải làm không và trả lời thắc mắc của các em nếu có. - Tổ chức cho HS báo cáo kết quả trước lớp + Hình thưc báo cáo: báo cáo trực tiếp với GV, trước nhóm, trước lớp. + Biện pháp báo cáo: Bằng miệng hoặc bằng bảng con, bảng lớp, phiếu - Tổ chức cho HS đánh giá kết quả thực hành. + Hình thức: Học sinh tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau, đánh giá trong nhóm. + Biện pháp đánh giá: định tính khen chê; định lượng cho điểm 6. Các bước thiết kế KHBH theo hướng DH phát huy tính tích cực của người học (T 55-58) a. Các bước thiết kế 1 giáo án ( 5 bước) Bước 1:Tìm hiểu, xác định mục tiêu của bài học.
<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Khi lập kế hoạch một bài dạy, trước hết phải xác định mục tiêu của bài. Bởi vì: (Giúp ta đánh dấu cho quá trình dạy từ điểm khởi đầu đến điểm kết thúc; giúp người dạy có thể lựa chọn pp và kĩ thuật DH phù hợp; tạo điều kiện cho việc chuẩn bị giáo án được tốt; giúp cho việc đánh giá kết quả bài dạy hay việc đánh giá lại mục tiêu của bài dạy) Mục tiêu cụ thể có 3 yếu tố cấu thành: + Làm gì: HS làm được gì sau khi học + Điều kiện: Điều kiện giới hạn hành vi sẽ diễn ra của HS + Tiêu chuẩn: Đòi hỏi người học đạt ở mức độ nào? Mục tiêu trong DH tích cực là đích của bài học, học sinh đạt được kiến thức, kĩ năng, thái độ sau và trong khi học. Mục tiêu được xác định căn cứ vào chuẩn KT-KN và yêu cầu, thái độ cần hoàn thành trong chương trình giáo dục. Bước 2: Nghiên cứu SGK và các tài liệu liên quan để: Hiểu chính xác, đầy đủ những nội dung của bài học; xác định những kiến thức, kĩ năng, thái độ cơ bản cần hình thành và phát triển ở HS; xác định trình tự logic của bài học. Vì nội dung bài học được trình bày trong SGK và có thể được trình bày tại các tài liệu tham khảo nên GV phải nghiên cứu kĩ nội dung để bài học để tìm đúng tư liệu hỗ trợ. Nắm vững nội dung bài học, GV sẽ phác họa trình tự nội dung bài giảng hợp lí; giúp học sinh nhận thức, khám phá vận dụng KT-KN trong bài một cách thích hợp. Bước 3: Xác định khả năng đáp ứng nhiệm vụ nhận thức của HS Xác định những kiến thức, kĩ năng mà HS đã có và cần có. Dự kiến những khó khăn, những tình huống có thể nảy sinh và các phương án giải quyết. Có nghĩa GV không chỉ nắm vững nội dung mà còn phải hiểu HS để lựa chọn PPDH phù hợp. GV lường trước các tình huống, các cách giải quyết nhiệm vụ học tập của HS. Dù mất công nhưng GV cũng nên dành thời gian để xem qua bài soạn của HS trước giờ học kết hợp với kiểm tra, đánh giá thường xuyên để đưa ra những dự kiến trước khả năng đáp ứng các nhiệm vụ của HS. Bước 4: Lựa chọn phương pháp dạy học, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và cách thức đánh giá thích hợp nhằm giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng tạo. Yêu cầu của đổi mới PPDH là phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh; GV phải tác động đến tư tưởng tình cảm để đem lại niềm vui, hứng thú cho HS. Thực tế trong dạy học hiện nay nhiều GV vẫn quen với lối dạy đồng loạt, ít phân hóa nhiệm vụ học tập. Đổi mới PPDH là chú trọng cải tiến vấn đề này nhằm phát huy thế mạnh tổng hợp của các PPDH, phương tiện, hình thức DH, tăng cường sự tích cực học tập của HS. Bước 5: Thiết kế giáo án Đây là bước GV soạn giáo án, để soạn được giáo án tốt cần thực hiện thành công từ bước 1 đến bước 4 đã nêu ở trên. b. Cấu trúc của một giáo án: - Mục tiêu bài học: +Nêu rõ mức độ HS cần đạt về kiến thức, kĩ năng, thái độ. + Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể lượng hóa được..
<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học: + GV chuẩn bị các thiết bị dạy học (Tranh ảnh, mô hình, hiện vật, hóa chất…), các phương tiện và tài liệu dạy học cần thiết. + GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ dùng học tập cần thiết). - Tổ chức các hoạt động dạy học: Trình bày rõ cách thức triển khai các hoạt động dạy học cụ thể. Với mỗi hoạt động cần chỉ rõ: + Tên hoạt động. + Mục tiêu của hoạt động. + Cách tiến hành hoạt động. + Thời lượng để thực hiện hoạt động. + Kết luận của GV về: Những kiến thức, kĩ năng, thái độ HS cần có sau hoạt động; những tình huống thực tiễn có thể vận dụng kiến thức, kĩ năng, thái độ đã học để giải quyết; những sai sót thường gặp; những hậu quả có thể xảy ra nếu không co cách giải quyết phù hợp… - Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối: Xác định những việc HS cần phải tiếp tục thực hiện sau giờ học để củng cố, khắc sâu, mở rộng bài cũ hoặc để chuẩn bị cho việc học bài mới. 7. Một giờ dạy học cần thực hiện theo các bước cơ bản sau: a. Kiểm tra sự chuẩn bị của HS: b. Tổ chức dạy và học bài mới: c. Luyện tập củng cố: d. Đánh giá: e. Hướng dẫn HS học bài và làm bài ở nhà B. NHƯNG LƯU Ý KHI THIẾT KẾ KHDH TICH CƯC; THỰC HÀNH THIẾT KẾ KHDH TÍCH CỰC Soạn bài theo hướng phát huy tính tích cực của HS có những đặc trưng cơ bản nào ? Soạn bài theo hướng đổi mới có những đặc trưng cơ bản là: - Những dự kiến của GV phải tập trung vào các hoạt động của học sinh, trên cơ sở đó giáo viên hình dung mình phải tổ chức các hoạt động của học sinh như thế nào. - Giáo viên phải suy nghĩ công phu về những khả năng diễn biến các hoạt động đề ra cho học sinh, dự kiến những giải pháp điều chỉnh. - Bài học được xây dựng từ những đóng góp của học sinh thông qua những hoạt động do giáo viên tổ chức, khai thác vốn hiểu biết và kinh nghiệm của từng học sinh và tập thể lớp, tăng cường mối liên hệ ngược trò - thầy và mối liên hệ ngang trò – trò. Như vậy, bài soạn theo phương pháp dạy học tích cực có những điểm khác cơ bản với bài soạn theo dạy học truyền thống như sau: Điểm so Bài soạn theo cách dạy học thụ Bài soạn theo phương pháp dạy sánh động học tích cực Mục tiêu Giáo viên cần dạy gì ? Làm gì ? Những kiến thức, kỷ năng nào học sinh cần biết, cần đạt được ?.
<span class='text_page_counter'>(5)</span> Học sinh phải thuộc gì ? Vai trò của giáo viên Vai trò của học sinh Hình thức học tập Thái độ, tinh thần học tập Hoạt động dạy - Học. Là người phát thông tin. Là người hoạt động chủ yếu ở trên lớp. Bị động, thụ động. Cả lớp. Tiếp cận kiến thức như thế nào ? Vận dụng kiến thức như thế nào ? Là người tổ chức, hướng dẫn, và là trọng tài. Chủ động, tích cực, sáng tạo.. Theo cặp, theo nhóm, cá nhân. cả lớp. Thi đua cá nhân Cộng tác, giúp đỡ, thi đua trong tổ, nhóm, lớp. Giáo viên truyền đạt nội dung bài HS thảo luận để tự chiếm lấy KT học. Giáo viên giám sát, hướng dẫn các Học sinh nghe giảng và ghi chép. hoạt động của học sinh. Đánh giá Giáo viên đánh giá học sinh Học sinh tự đánh giá. HS đánh giá lẫn nhau. GV đánh giá học sinh. Soạn một bài học theo theo phương pháp dạy học tích cực thì cần lưu ý điều gì ? Thứ nhất, lựa chọn nội dung thích hợp. Những kiến thức có vấn đề để suy nghĩ tích cực thường không phải là loại trả lời câu hỏi “ Cái gì ?” mà là loại trả lời câu hỏi câu hỏi “ Vì sao ?”, “ Như thế nào ?”, và có nhiều ý nghĩa về lý luận thực tiễn. Thường thì loại kiến thức lý thuyết thuận lợi hơn cho việc giảng dạy theo phương pháp tích cực hơn là loại kiến thức sự kiện. Tuy nhiên, nếu không chỉ đơn thuần mô tả những sự kiện rời rạc mà đặt vấn đề phân tích mối quan hệ giữa các sự kiện đó thì vẫn có cơ hội để phát huy tính tích cực của học sinh. Thứ hai, xác định nhiệm vụ nhận thức. Trước đây chúng ta thường xác định mục tiêu, yêu cầu của bài học một cách chung chung, vì vậy không thể dựa vào đó để đánh giá chất lượng, hiệu quả dạy và học. Cần chuyển sang cách xác định mục tiêu của bài học càng cụ thể càng tốt, phát biểu rõ những tiêu chí làm căn cứ cho việc triển khai và đánh giá sự thực hiện trên lớp. Viết mục tiêu bài học phải tuân theo những quy tắc sau: - Mục tiêu phải định rõ mức độ hoàn thành công việc của học sinh. - Mục tiêu phải nói rõ “đầu ra” của bài học chứ không phải tiến trình bài học. - MT không phải đơn thuần là chủ đề của bài học mà là cái đích bài học cần đạt được. - Mỗi mục tiêu chỉ nên phản ánh một đầu ra để thuận tiện cho việc đánh giá kết quả bài học. - Mỗi đầu ra trong mục tiêu phải được diễn đạt bằng một động từ được lựa chọn để xác định rõ mức độ học sinh phải đạt được bằng hành động. Như vậy, mục tiêu bài học là phải: - Được xác định cho người học: Sau khi học xong học sinh phải đạt được kiến thức, kỹ năng, thái độ gì ? Học sinh làm được gì ? - Được viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu, phù hợp. - Phải cụ thể, có thể quan sát được, thống kê được, học sinh có thể đạt được và giáo viên có thể đánh giá được sau khi học xong bài..
<span class='text_page_counter'>(6)</span> Khi xác định mục tiêu về kiến thức có thể sử dụng các động từ như: sắp xếp, liệt kê, mô tả, định nghĩa…. Về kỹ năng có những động từ như: tính toán, phân loại, nhận dạng, vẽ… Về thái độ có những động từ như: phản đối, hưởng ứng, bảo vệ, có ý thức…. Thứ ba, tạo động lực học tập. Muốn phát huy tính tích cực học tập của học sinh cần đặc biệt coi trọng việc xây dựng và nuôi dưỡng động lực học tập ở mỗi học sinh, trong đó quan trọng là động lực bên trong, xuất phát từ nhu cầu và lợi ích của người học. Để duy trì và phát triển động lực học tập của học sinh giáo viên phải: Biết tạo không khí thuận lợi cho học tập tích cực; Liên tục đề ra những thử thách vừa sức; Làm cho các mục tiêu học tập luôn có ý nghĩa; Linh hoạt thay đổi các hình thức động viên học tập. Thứ tư, tổ chức các hoạt động của học sinh. Khi soạn bài theo cách dạy truyền thống, giáo viên dự kiến chủ yếu là các hoạt động trên lớp của chính mình thì khi soạn bài theo phương pháp dạy học tích cực giáo viên phải suy nghĩ rất công phu về cách tổ chức các hoạt động của học sinh, dự kiến những khả năng diễn biến cùng những giải pháp điều chỉnh để chủ động hoàn thành bài học. Biên soạn các phiếu học tập tốt, tổ chức tốt các kiểu hoạt động nhóm .. là mấu chốt để tổ chức các hoạt động của học sinh. Thứ năm, đánh giá kết quả bài học. Điều này cần được tính ngay từ khi xác định mục tiêu và thiết kế bài học, nhằm giúp cho giáo viên và học sinh kịp thời nắm được những thông tin liên hệ ngược để điều chỉnh hoạt động dạy và học. Để có một bài soạn tốt, cần theo theo quy trình như thế nào ? Mỗi môn học, mỗi loại bài có những đặc trưng riêng về các bước soạn giáo án, nhưng có thể hình dung các bước cơ bản để soạn một giáo án như sau: * Xác định mục tiêu bài học: Mục tiêu được thể hiện bằng các động từ có thể lượng hóa được với 3 mức độ: Biết, Hiểu, Vận dụng. Phải đối chiếu với mặt bằng trình độ của học sinh để quyết định thứ bậc cụ thể của mục tiêu. * Xác định công việc chuẩn bị của giáo viên và học sinh: Giáo viên và học sinh cần chuẩn bị những đồ dùng dạy học cần cho bài học. * Thiết kế các hoạt động dạy - học cụ thể: Đây là bước đặc trưng nhất, bao gồm: - Lựa chọn các phương pháp dạy học sao cho đơn giản, phù hợp nhằm giúp học sinh tự lực ở mức cao nhất và phù hợp với từng đối tượng học sinh. - Thiết kế các hoạt động của giáo viên và học sinh ở trên lớp. Mỗi bài học có thể chia ra thành một số hoạt động nhất định nối tiếp nhau và có thể được phân thành: + Hoạt động khởi động: Là HĐ tổ chức lớp và đặt vấn đề cho bài mới, mục mới + HĐ giải quyết vấn đề: Bao gồm những HĐ nhằm đạt được MT của bài học. + Hoạt động tổng kết và vận dụng những kiến thức thu được. + Hoạt động ĐG kết quả bài học: Kết hợp ĐG của giáo viên với tự ĐG của học sinh và cần phải: bám sát mục tiêu, đảm bảo được nhiều HS và đảm bảo thời gian. Soạn bài là quá trình kiến tạo hoạt động dạy và học của giáo viên và HS nhằm đạt được mục tiêu bài học, đồng thời cũng là yếu tố để phát huy tính tích cực của HS.
<span class='text_page_counter'>(7)</span> trong học tập. Soạn bài học một cách chu đáo, phù hợp là khâu quyết định sự thành công của tiết dạy bởi vì bài soạn chính là bản hướng dẫn hoạt động dạy - học trong tiết học. Tuy nhiên không thể thực hiện một cách máy móc, rập khuôn mà cần được điều chỉnh cho phù hợp với tình hình, trong tiết dạy người giáo viên sẽ thi công bản thiết kế của mình sao cho đạt được hiệu quả cao nhất. * Để có một bài soạn tốt cần lưu ý: - Bài soạn không nhất thiết phải có 5 bước lên lớp cố định như trước đây vì chúng có thể được thực hiện liên hoàn trong mỗi phần của bài giảng. - Phần thiết kế các hoạt động trên lớp cần ghi rõ các hoạt động cụ thể của học sinh và giáo viên kèm theo đó là hệ thống các phương pháp dạy học thích hợp kết hợp với việc sử dụng các phương tiên dạy học. - Nhất thiết phải có hoạt động khởi động của bài học và mỗi phần của bài học. Muốn thực hiện KHDH theo hướng tích cực, giáo viên cần nhận thức đầy đủ ý nghĩa và tác dụng của việc lập KHDH tích cực, kiên trì khắc phục khó khăn để nâng cao chất lượng DH. BÀI SOẠN MINH HỌA (CÓ Ở KHBH) Tự nhận xét, đánh giá TH13 Hoàn thành tốt tốt kế hoạch học tập, nắm vững cách thiết kế KHBH theo hướng tích cực; Thực hành thiết kế KHBH theo hướng tích cực phát huy được tính chủ động, tích cực của học sinh. Tự đánh chấm điểm: 9 Tự xếp loại: Giỏi Người báo cáo. Võ Thanh Tuấn.
<span class='text_page_counter'>(8)</span>