ỨNG DỤNG GIS và PHẦN mềm ENVIMAP GIÁM sát CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ KHU CÔNG NGHIỆP

MƠ HÌNH HĨA


ỨNG DỤNG GIS VÀ PHẦN MỀM ENVIMAP GIÁM SÁT CHẤT LƯỢNG KHƠNG KHÍ KHU CƠNG NGHIỆP
AMATA – LOTECO, ĐỒNG NAI

Phương pháp

Đặt vấn đề

Kết luận

nghiên cứu

Tổng quan về

Kết quả

EVIMAP

nghiên cứu


1. Đặt vấn đề


Tỉnh Đồng Nai có rất nhiều khu cơng nghiệp

Có hệ thống giám sát môi

trường, hệ thống quan trắc chất

lượng không khí khá hồn thiện.

Các số liệu mơi trường liên
quan tới các khu cơng
nghiệp tuy đã có nhưng hiện
Nghiên cứu sử dụng mơ hình ứng dụng với cơng nghệ GIS để dự báo

ENVIMAP

và đánh giá nồng độ chất ô nhiễm phân bố trong khơng khí do một
hay nhiều nguồn thải gây ra cho khu vực xung quanh.

tại vẫn chưa được quản lý
bằng các phần mềm.


Hai khu công nghiệp nằm cạnh nhau là Amata và Loteco là nơi có khá nhiều các nguồn thải điểm (các ống khói) xả khí thải vào mơi trường.
Theo Sở Tài nguyên và Môi Trường tỉnh Đồng Nai vào năm 2005, mơi trường khơng khí tại hai KCN Amata và Loteco đang bị ơ nhiễm ngay chính trong
khu cơng nghiệp và những vùng lân cận.

Ứng dụng GIS và phần mềm
ENVIMAP giám sát chất lượng
khơng khí Khu cơng nghiệp Amata –
Loteco,

Đồng Nai.

Phát hiện ra nhanh chóng ngun nhân gây ơ nhiễm để tìm ra tác nhân vi phạm về mơi trường và có biện pháp xử lý kịp thời.
Giúp cho cơng tác quản lý và thông qua quyết định trong môi trường khơng khí một cách dễ dàng.

2. Tổng quan về ENVIMAP
2.1 Lịch sử phát triển mô hình
Phần mềm ENVIMAP phiên bản 1.0 được ra đời năm 2003 dựa trên cơ sở nâng cấp và chỉnh
sửa phần mềm CAP 2.5. Tháng 11/2005 phần mềm ENVIMAP 1.0 được nâng cấp thành phiên
bản mới 2.0. Tháng 10/2006 ENVIMAP được nâng cấp thành bản 3.0.


Module quản lý bản đồ GIS

Cho phép thực hiện các thao tác cơ bản đặc trưng của hệ GIS như: phóng to – thu nhỏ, kích hoạt các đối tượng không gian,
thực hiện các phép chồng lớp thông tin giữa các đối tượng hay giữa các lớp thông tin.

Nội dung 03

Nội dung 04

Module quản lý CSDL môi trường ( liên quan đến mơi trường khơng khí)

Phần mềm ENVIMAP ở đây đưa ra giải pháp kết hợp giữa GIS và hệNộiquản
dung 06trị dữ liệu chuẩn MS Access (là phần
mềm quản lý CSDL chuyên nghiệp).


ENVIMAP_AL được hình thành dựa trên cơ sở ứng dụng ENVIMAP phiên bản 3.1 với dữ liệu liên quan trực tiếp tới
KCN Amata - Loteco.
Sơ đồ cấu trúc của ENVIMAP_AL được trình bày trên hình:

CƠ SỞ DỮ LIỆU

BÁO CÁO THỐNG
KÊ

GIS

ENVIMAP_AL

TÀI LIỆU THAM
KHẢO

MƠ HÌNH


2.2 Các hướng ứng dụng chính:

ENVIMAP
quản lý dữ liệu khí
tượng, số liệu phát thải, số
liệu khí tượng và điều kiện
biên.

ENVIMAP
cho phép đánh

ENVIMAP cũng cho phép

giá ảnh hưởng của tổng hợp cũng

thực hiện các báo cáo thống kê

như từng nguồn thải ống khói lên

liên quan.

mơi trường
xung quanh.


3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Phương pháp khảo sát thực địa
-Khảo sát, ghi nhận hình ảnh về hiện trạng khu vực trong
và ngoài hai KCN Amata và Loteco, ghi nhận hình ảnh về phát
khí thải của các ống khói trong nhà máy, khảo sát và xác định
các điểm nhạy cảm.
- Xác định tọa độ vị trí của các nhà máy, các ống khói và
các điểm nhạy cảm bằng GIS.


Số liệu quan trắc chất lượng khơng khí trong và

Số liệu các ống khói ở các cơ sở sản xuất trong

ngoài khu vực của hai KCN Amata và KCN

hai KCN Amata và KCN Loteco.

Loteco

02

01

3.2. Phương pháp thu thập số liệu

03

04
Các báo cáo hiện trạng môi trường, các báo cáo

Số liệu khí tượng của
trạm khí tượng Thành Phố Biên Hồ tại trung
tâm dự báo khí tượng thủy văn Đồng Nai.

đánh giá tác động môi trường, các báo cáo kiểm tra
môi trường lao động định kỳ, các đề tài, tài liệu có
liên quan


3.3. Phương pháp tổng hợp dữ liệu

Bên cạnh đó, tổng hợp các tài liệu, số liệu đã có, kế thừa kết quả nghiên cứu của các chương trình và đề tài khoa học có liên
quan làm cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ cho đề tài.


3.4. Phương pháp thống kê – xử lý dữ liệu


3.5. Phương pháp quan trắc, đo đạc ngoài hiện trường

Phương pháp này nhằm xác định các thông số đo đạc chất lượng mơi trường khơng khí tại những điểm

nhạy cảm xung quanh khu vực hai KCN Amata và Loteco.
Kết quả đo đạc này sẽ được so sánh với kết quả tính tốn bằng các mơ hình khác nhau phục vụ q trình
kiểm chứng độ chính xác của từng mơ hình đã nghiên cứu nhằm chọn ra mơi hình tối ưu nhất áp dụng cho
điều kiện khí tượng Đồng Nai.


3.6 Phương pháp mơ hình hóa
3.6.1.

Mơ hình Berliand:

-Bản đồ Mapinfo
- Thông số phát thải của ống

- Bảng kết quả thống kê nồng độ

khói

chất ơ nhiễm tại các CSSX.

- Số lượng khí tượng
- Thơng tin CSSX
- Thơng tin KCN
- Chất-thơng số đo
- Bảng tiêu chuẩn
-Điểm nhạy cảm
-Thơng tin trạm khí tượng.

- Bảng thống kê nồng độ chất ô
INPUT

ENVIMAP

OUTPUT

nhiễm tại các ống khói.
- Đồ thị biểu diễn nồng độ ơ nhiễm
các chất.
- Hình ảnh phân tán chất ơ nhiễm .


3.6.2 Phần mềm ENVIMAP_AL:
Để giúp đánh giá, quản lý các nguồn thải cố định (cụ thể là ống khói),
trong phần mềm đã sử dụng mơ hình phát tán chất ơ nhiễm khơng khí.
Các bước tiến hành để chạy mơ hình này gồm:

Bước 1: Nhập số liệu khí thải tại 2 KCN Amata và Loteco.

Chọn chức năng nhập số liệu phát thải tại ống khói của hai KCN Amata và
Loteco.


Chọn ngày, giờ có số liệu nhập vào phầm mềm ENVIMAP.


Bước 2: Thực hiện chạy mơ hình.

Chọn chức năng chạy mơ hình trong Menu chính.

Nhập các thông số đo đạc cần thiết cho mô hình chạy.


3.7 Phương pháp GIS
GIS là một ngành khoa học được xây dựng và phát triển trên nền tảng của
khoa học máy tính, khoa học bản đồ, khoa học địa lý

Nhằm

Nghiên cứu xây dựng mơ
hình, cấu trúc dữ liệu và cơ
sở dữ liệu không gian của
đối tượng không gian

Đảm bảo cập nhật, lưu trữ,
truy xuất, hiển thị, phân tích
và xử lý dữ liệu khơng gian
trên máy tính số.


3.8 Tích hợp mơ hình phát tán ơ nhiễm khơng khí với GIS
Việc tích hợp dữ liệu mơi
trường, mơ hình toán và GIS
thành một hệ thống duy nhất mà
trong nhiều cơng trình của mình
các nhà khoa học Nga gọi là công
nghệ GIMS

Một trong những chức năng
quan trọng của GIMS là dự báo

tình trạng mơi trường dưới
những tác động do hoạt động
kinh tế của con người.

GIMS được xem là công cụ có
triển vọng để giải quyết các bài
tốn mơi trường trong phạm vi
vùng hay lớn hơn, cũng như giúp
nâng cao chất lượng mơi trường.

ENVIMAP là sự tích hợp giữa
GIS, CSDL mơi trường và mơ
hình phát tán ơ nhiễm khơng khí
giúp đánh giá, giám sát ơ nhiễm
khơng khí.


4. Kết quả nghiên cứu
Kết quả tính tốn mơ phỏng nồng độ chất ô nhiễm tại hai Khu công nghiệp Amata và Loteco theo ENVIMAP_AL tháng 1 năm
2004 và 2005
Cmax trung bình
tháng
NO2

2004

(mg/l)

2005

1.113

1.36

CO

2004

0.452

1.48

(mg/l)

2005

1.39

1.71

SO2

2004

0.862

2.60

(mg/l)

2005

2.40

2.93

2004

0.097

0.267

2005

0.251

0.31

Bụi

0.386

Cmax trung bình ngày

TCVN 5939: 2005/
BTNMT (mg/l)

1.21

1

1

1,5

0,4


Kết quả tính tốn theo các kịch bản:

Phân bố nồng độ CO trung bình tháng 1 - 2004/ 2005

Phân bố nồng độ SO2 trung bình tháng 1 - 2004/ 2005

Phân bố nồng độ NO2 trung bình tháng 1 - 2004/ 2005

Phân bố nồng độ bụi trung bình tháng 1 - 2004/ 2005


4.2 Đánh giá kết quả tính tốn mơ phỏng

-

Nồng độ ô nhiễm CO trong cả hai năm 2004, 2005 vẫn nhỏ hơn TCVN.
Nồng độ ô nhiễm NO2 diễn biến phức tạp, giá trị nồng độ cực đại tính trung bình theo 12 tháng đều vượt tiêu
chuẩn TCVN.

-

Nồng độ SO2 trong toàn bộ 12 tháng của năm 2004 đều vượt TCVN. Điểm đạt giá trị cực đại nằm trong phạm vi

của 2 KCN : Amata – Loteco.

-

Chỉ tiêu bụi nhẹ đều còn nhỏ hơn TCVN cho cả hai năm 2004, 2005.
Bản đồ ơ nhiễm sẽ giúp các nhà quản lý hình dung được phạm vi ảnh hưởng chung của 42 ống khói đang hoạt
động tại 2 KCN.


5. Kết luận

12

Dựa trên nền phần mềm ENVIMAP xây dựng chương trình ENVIMAP_AL trợ giúp cơng tác quản lý tổng
hợp và thống nhất CSDL môi trường các CSSX thuộc hai khu công nghiệp của Đồng Nai là Amata - Loteco.
Với bộ số liệu hiện có, người sử dụng có thể hình dung được sự hoạt động về sản xuất kinh doanh cũng như
bảo vệ môi trường tại các CSSX thuộc hai khu cơng nghiệp này.
Tiến hành phân tích, đánh giá ảnh hưởng của các nguồn thải nằm trong hai khu công nghiệp Amata – Loteco
tới môi trường xung quanh hai khu công nghiệp.