Nghiên cứu chiết tách và xác định thành phần hóa học trong lá cây sống đời tại đà nẵng

1

B

GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Đ I H C ĐÀ N NG

TR N CAO THANH H I

NGHIÊN C U CHI T TÁCH VÀ XÁC Đ NH
THÀNH PH N HÓA H C TRONG LÁ CÂY S NG Đ I
T I ĐÀ N NG

Chuyên ngành: Hóa h u cơ
Mã s : 60 44 27

TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C

Đà N ng - 2011


2

Cơng trình đư c hồn thành t i
Đ I H C ĐÀ N NG

Ngư i hư ng d n khoa h c: GS.TS ĐÀO HÙNG CƯ NG

Ph n bi n 1: PGS.TS Ph m Văn Hai

Ph n bi n 2: TS Tr nh Đình Chính

Lu n văn đư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn t t
nghi p th c sĩ hóa h c h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày
25 tháng 6 năm 2011

* Có th tìm hi u lu n văn t i:
- Trung tâm thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng
- Thư vi n trư ng Đ i h c Sư ph m, Đ i h c Đà N ng.


3
M

Đ U

1. Đ t v n ñ
Cây s ng ñ i có tên khoa h c là Kalanchoe pinnata (Lamk.)
Pers, h Crassulaceae. Các tên g i khác như cây thu c b ng, trư ng
sinh, di p sinh căn, ñà b t t ....
Trên th gi i đã có nhi u nghiên c u v thành ph n, công
d ng c a cây s ng ñ i, tuy nhiên Vi t Nam h u như chưa có nh ng
nghiên c u mang tính h th ng nào v cây s ng đ i. Đ góp ph n
vào ngu n tư li u v lồi cây s ng đ i cũng như phát tri n nh ng tác
d ng ch a b nh tuy t v i c a nó, tơi ñã l a ch n ñ tài “Nghiên c u
chi t tách và xác đ nh thành ph n hóa h c trong lá cây s ng ñ i
t i Đà N ng”.
2. Đ i tư ng nghiên c u
Lá cây s ng đ i hái
N ng.

P. Hồ H i, Q. Ngũ Hành Sơn, TP Đà

3. M c đích nghiên c u
Nghiên c u chi t tách, xác ñ nh thành ph n axit h u cơ trong
lá cây s ng ñ i.
4. Phương pháp nghiên c u
4.1. Nghiên c u lý thuy t: Thu th p, t ng h p các tài li u, tư li u,
sách báo trong và ngồi nư c. Đ ng th i trao đ i kinh nghi m v i
các chuyên gia, th y cơ giáo và đ ng nghi p.
4.2. Phương pháp th c nghi m
- Phương pháp phân tích xác đ nh các đ i lư ng v t lí.
- Chi t b ng phương pháp chưng ninh và chi t soxhlet
- Phương pháp quang ph h ng ngo i ki m tra nhóm ch c axit
- Phương pháp GC - MS nh m phân tách và xác ñ nh thành
ph n các ho t ch t chính trong các d ch chi t.


4
5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài
5.1. Ý nghĩa khoa h c
- Cung c p nh ng thông tin khoa h c v quy trình chi t tách,
xác đ nh thành ph n hóa h c c a m t s axit h u cơ trong lá cây
s ng ñ i.
- Cung c p nh ng thông tin, tư li u làm cơ s khoa h c cho
nh ng nghiên c u ti p theo sau này.
5.2. Ý nghĩa th c ti n
- Giúp cho vi c ng d ng lá cây s ng ñ i ph m vi r ng m t
cách khoa h c hơn.
- Gi i thích m t cách khoa h c m t s kinh nghi m, bài thu c
dân gian, ng d ng c a lá cây s ng ñ i.

6. B c c lu n văn
M ñ u
Chương 1: T ng quan tài li u
Chương 2: Các phương pháp th c nghi m
Chương 3: K t qu và th o lu n
K t lu n và ki n ngh .


5
CHƯƠNG 1 - T NG QUAN
1.1. Tên g i, phân lo i khoa h c
1.1.1. Tên g i
Tên Khoa h c: Kalanchoe pinnata(Lamk.) Pers.1805 (CCVN,
1:967) [2]
Tên Ti ng Vi t: Thu c b ng, s ng ñ i, trư ng sinh lơng chim,
l c đ a sinh căn, lá bơng, trư ng sinh, di p sinh căn, ñà b t t ...
1.1.2. Phân lo i khoa h c [12]
Ngành: Magnoliophyta
L p : Magnoliopsida
B
: Saxifragales
H
: Crassulaceae
Chi : Kalanchoe
1.2. Phân b [10]
Cây s ng ñ i là m t lo i cây t nhiên
Thái Bình Dương và vùng Caribe.

khu v c c a châu Á,

1.3. Đ c ñi m cây s ng ñ i [13]
Cây s ng ñ i d tr ng, có thân th o r ng, cao 0,5-1 mét; có hai
lo i lá: m t lo i lá to và m t lo i lá nh . Lá m c đ i thành hình ch
th p, lá dày có khí nguyên; mép lá có răng cưa tù, to, m t lá bóng có
cu ng dài t 2-5 cm. Hoa m c ng n ho c k lá, màu tím h ng, r
chúc xu ng như đèn l ng.
1.4. Cơng d ng cây s ng ñ i [2],[6]
Lá và v cây là thu c b ñ ng, ch t làm se cho ru t, gi m ñau,
t ng hơi trong ru t, h u ích trong đi u tr tiêu ch y và ói m a. Nó
đư c ng d ng ñ ch a tr bên ngoài l n bên trong, ñi u tr cho t t c
các lo i ñau và viêm, nhi m vi khu n, virus và b nh n m, nhi m


6
trùng, leishmaniasis, đau tai, nhi m trùng hơ h p trên, viêm loét d
dày, c m cúm và s t, ....
Vi t Nam, lá cây s ng ñ i cũng ñư c s d ng trong nhi u
bài thu c dân gian như say rư u, viêm h ng, m t s a, m t ng , viêm
xoang mũi, trĩ n i, ki t l (viêm ñ i tràng
1.5. Các ho t ñ ng dư c lý [6]
1.5.1. Thu c b th o dư c
1.5.2. Kháng Leishmanial ho t ñ ng
1.5.3. B o v gan và th n
1.5.4. Ho t ñ ng dư c lí th n kinh h c
1.5.5. Ho t ñ ng ch ng tác nhân gây ñ t bi n
1.5.6. Ho t ñ ng ch ng loét
1.5.7. Ho t ñ ng kháng khu n
1.5.8. Ho t ñ ng ch ng ñái tháo ñư ng
1.5.9. Tác ñ ng c ch mi n d ch
1.5.10. Ho t ñ ng h huy t áp

1.5.11. Gi m ñau, ch ng viêm và v t thương ch a b nh ho t ñ ng
1.5.12. Làm co rút t cung
1.5.13. Đ c h i cho gia súc
1.5.14. Ho t ñ ng ñ c h i v t lý, ñ c h i v i n m ch ng côn trùng
1.6. Axit h u cơ
1.6.1. Khái ni m
M t axit h u cơ là m t h p ch t h u cơ v i tính axit. Các axit
h u cơ ph bi n nh t là các axit cacboxylic, các tính axit c a chúng
có liên quan đ n nhóm cacboxyl (-COOH), sulfonic axit (-SO2OH).
1.6.2. Đ c đi m
Nhìn chung, các axit h u cơ là axit y u và không phân ly hồn
tồn trong nư c như nh ng axit vơ cơ m nh.


7
Nh ng axit h u cơ có kh i lư ng phân t th p như axit
formic, axit lactic có th tan t t trong nư c, nhưng nh ng axit h u
cơ có kh i lư ng phân t cao như axit benzoic l i khó tan. M t khác,
h u h t axit h u cơ r t d hịa tan trong các dung mơi h u cơ.
1.6.3.

ng d ng
Axit h u cơ ñơn gi n như formic ho c axit axetic ñư c s
d ng cho phương pháp kích thích các gi ng d u, gi ng khí.
Các bazơ liên h p c a các axit h u cơ như xitrat và lactat
thư ng ñư c s d ng như các dung d ch ñ m trong sinh h c.
Axit xitric và axit oxalic ñư c s d ng ñ lo i b r sét.
H th ng sinh h c t o ra nhi u các axit h u cơ ph c t p như
axit L-lactic, axit citric, và axit D-glucuronic có ch a hydroxyl ho c
nhóm carboxyl. Trong máu và nư c ti u ngư i có ch a các axit h u

cơ này là s n ph m c a quá trình phân hu các axit amin, ch t d n
truy n th n kinh, và ho t ñ ng c a vi khu n ñư ng ru t vào thành
ph n th c ph m.
ng d ng trong th c ph m: các axit h u cơ ñư c s d ng
trong b o qu n th c ph m b i vì các hi u ng c a chúng v i vi
khu n.
Axit lactic và mu i c a nó natri lactat và kali lactat ñư c s
d ng r ng rãi như là kháng sinh trong các s n ph m th c ph m,
trong th t, ñ c bi t, gia c m như th t giăm bơng và xúc xích.
1.6.4. Chu trình axit xitric [12]
Chu trình axit xitric-cịn đư c g i là chu trình axit
tricacboxylic, chu trình Krebs, ho c chu trình Szent-Grgyi-Krebs,
là m t lo t các enzyme, xúc tác ph n ng hóa h c quan tr ng trong
t bào s ng ñ tác d ng v i oxi trong q trình hơ h p.


8
Chu trình axit xitric đư c th hi n qua hình 1.2

Hình 1.2. Chu trình axit citric


9
CHƯƠNG 2 - NGUYÊN LI U VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN C U
2.1. Nguyên li u
Lá cây s ng ñ i ñư c hái
TP. Đà N ng

phư ng Hoà H i, Ngũ Hành Sơn,

2.2. Phương pháp nghiên c u
2.2.1. Phương pháp tr ng lư ng
Áp d ng phương pháp tr ng lư ng ñ xác ñ nh các y u t sau:
2.2.1.1. Xác ñ nh ñ m c a nguyên li u
w
w
ω =
⋅1 0 0 % =
⋅1 0 0 %
m
mo + w
Trong ñó, m: kh i lư ng chung c a nguyên li u.
m0: kh i lư ng c a ch t khơ tuy t đ i (khơng có m).
W: kh i lư ng c a nư c ch a trong nguyên li u.
2.2.1.2. Xác ñ nh hàm lư ng tro c a nguyên li u:
% Tro =

m3 − m4
× 100% ;
m2
3

∑ % Tro
% Tro trung bình =

1

3

Trong đó, m3 (gam): Kh i lư ng bì chén s và m u sau khi xác ñ nh
ñ m
m4(gam): Kh i lư ng chén s và m u sau khi tro hóa
m2 (gam): Kh i lư ng lá s ng ñ i ban ñ u
2.2.2. Phương pháp quang ph h p ph nguyên t (AAS) [1]
2.2.3. Phương pháp chi t tách [5]


10
2.2.3.1. Phương pháp chưng ninh:
Lá cây s ng ñ i tươi ñư c c t nh r i cho vào bình c u có g n
sinh hàn h i lưu, chưng ninh v i nư c 900C, áp su t thư ng ñ
chi t tách lư ng axit h u cơ có trong m u v i dung mơi là nư c.
Ti n hành chưng ninh v i t l r n l ng là 10 gam lá tươi/100ml,
200ml, 300ml nư c và th i gian chi t l n lư t 4, 6, 8, 10 gi .
2.2.3.2. Phương pháp chi t soxhlet:
Lá cây s ng ñ i ñư c phơi khô, xay nh thành b t, cho vào b
chi t soxhlet, ti n hành chi t nhi t ñ sôi c a dung môi là C2H5OH
960, axeton, metanol, kh o sát hàm lư ng axit t ng theo dung môi và
th i gian chi t.
2.2.4. Phương pháp chu n ñ (TCVN 4589-88) [1]
2.2.5. Phương pháp quang ph h ng ngo i (IR) [1]
2.2.6. Phương pháp s c kí khí ghép kh i ph (GC-MS) [1]


11
CHƯƠNG 3- K T QU VÀ TH O LU N
3.1. Sơ ñ nghiên c u
3.1.1. Sơ ñ nghiên c u

Đ
m

Hàm
lư n
g tro

TP
kim
lo i
n ng

Lá cây ng ñ tươi
Lá cây ss ng đ iitươi
(làm s ch)

X X ngun li u u
lí lí ngun li
(làm s ch, hong khơ,
(hong khơ, xay thành
xay thành tbmt n) n)
b
m

Chi tttách axit h hu u cơ:
Chi tách axit cơ:
dùng PP chưng ninh
dùng PP chưng ninh
(kh o sát th i gian chi t
và t l r n/l ng t i ưu)

Chi t tách axit h u
cơ: dùng PP soxhlet
(kh o sát lo i dung môi
và th i gian chi t t i
ưu)

T y màu d ch chi t
(b ng than ho t tính)

Xác đ nh thành ph n
Xác ñ nh thành ph n

T y màu d ch chi t
(b ng than ho t tính)

Chu n đ
( b ng dd NaOH 0,01N)

Ki m hố b ng NaOH

Cơ c n đu i h t dung mơi

Ki m hố b ng NaOH

Cơ c n, đu i h t dung mơi

Hồ tan mu i b ng nư c c t

Este hoá b ng

CH3I + KI+CH3OH

Axit l i b ng dd HCl

Chi t l i b ng (C2H5)2O,
ñu i h t C2H5)2O
Làm khan b ng Na2SO4 khan

Đo IR
Đo GC-MS


12
3.1.2. X lí nguyên li u
3.1.2.1. Nguyên li u
Lá cây s ng ñ i tươi, thu hái vào kho ng tháng 8-9, hái vào
bu i sáng, t 7 gi sáng ñ n 8 gi . Ch n hái nh ng lá tươi, khơng b
vàng, úng, khơng b hư, sâu, có kích thư c đ u nhau, dài t 10-12
cm, r ng t 5-6 cm.
3.1.2.2. Làm s ch nguyên li u
Sau khi hái v cho vào m t ch u nư c l n, cho nư c ng p lá,
ngâm lá kho ng 5 phút, dùng tay khu y r i v t lá ra rá là có th s ch
b i b n trên lá r i sau đó đ cho ráo nư c. Ti n hành r a lá 3 l n cho
lá s ch hồn tồn.
3.1.2.3. Hong khơ
Lá sau khi r a s ch, dùng tay v y m nh liên ti p rá đ ng lá.
Làm khơ t nhiên
s y

nhi t đ phịng, sau đó ti p t c làm khơ trong t

kho ng 50-600C cho đ n khi b m t lá đư c làm khơ hoàn

toàn.
3.1.2.4. Xay nguyên li u thành b t
Lá sau khi ñư c l a ch n kĩ lư ng như

trên ñư c xay nh

b ng máy xay gia ñình.
3.2. Xác ñ nh ñ
3.2.1 Xác ñ nh ñ
- Đ

m, hàm lư ng tro và hàm lư ng kim lo i n ng
m

m m i m u: ω % =

(m1 + m 2 ) − m3
× 100% (3.1)
m2


13
3

- Đ

ωTB (%) =

m trung bình

∑ ω (%)
1

(3.2)

3

Trong đó, m1(gam) : Kh i lư ng bì chén s
m2 (gam): Kh i lư ng m u lá cây s ng ñ i
m3(gam) : Kh i lư ng chén s và m u lá cây s ng ñ i sau
khi s y

ω (%)

: Đ

ω TB (%) : Đ

m c a m i m u.
m trung bình

K t qu kh o sát đ

.

m c a lá tươi và ñ

m tương ñ i c a

ngun li u b t đư c trình bày qua b ng 3.1 và b ng 3.2.
B ng 3.1. K t qu kh o sát ñ
STT m1(gam)

m c a lá cây s ng ñ i tươi

m2 (gam)

m3 (gam)

ω (%)

1

103,68

6,01

104,19

91,51

2
3

104,07
106,37

6,00
6,02

104,58
106,88

91,50
91,53

ω tb (%)

B ng 3.2. K t qu kh o sát ñ

91,51

m tương ñ i c a nguyên li u b t

STT m1 (gam) m2 (gam) m3 (gam) ω (%) ω tb (%)
4
108,03
6,00
113,11
15,33
15,33
5
105,26
6,01
110,35
15,25
6

102,35
6,02
117,44
15,41
Nh n xét: Đ m c a lá cây s ng ñ i tươi là 91,51 ±
0,1%. T k t qu cho th y lá cây s ng ñ i có hàm lư ng nư c r t
cao và cao hơn nhi u so v i nhi u lo i cây khác.


14
3.2.2. Xác đ nh hàm lư ng tro

H=

Cách tính k t qu :
Trong đó:

m1
.100%
m0

(3.3)

m0 (gam): kh i lư ng m u lá cây s ng ñ i tươi

trư c khi tro hoá
m1 (gam): kh i lư ng tro
H (%)

: hàm lư ng tro trong lá cây s ng ñ i

K t qu kh o sát hàm lư ng tro trong lá cây s ng đ i đư c
trình bày

b ng 3.3 như sau:

B ng 3.3. K t qu xác ñ nh hàm lư ng tro trong lá s ng ñ i tươi
TT

m1
(gam)

m2
(gam)

m3
(gam)

m4
(gam)

mtro
(gam)

H(%)

1

51,784

56,809

5,025

51,839

0,055

1,095

2

51,757

56,807

5,050

51,812

0,055

1,089

3

47,255

52,281

5,026

47,311

0,056

1,114

Htb(%)

1,099

Trong đó m0: kh i lư ng c c
m1: kh i lư ng c c và m u trư c khi tro hoá
m3: kh i lư ng m u
m4: kh i lư ng c c và m u sau tro hoá
H : hàm lư ng tro trong lá cây s ng ñ i
Nh n xét: Hàm lư ng tro trung bình c a lá cây s ng đ i
tươi là 1,099 ± 0,01%.


15
3.2.3. Xác ñ nh hàm lư ng kim lo i n ng
K t qu ñư c th hi n

b ng 3.4.

B ng 3.4. K t qu hàm lư ng kim lo i n ng trong lá s ng ñ i

TT

Tên
kim
lo i

1
2
3
4

Pb
Cu
Zn
As

Phương pháp th
(AAS)

TCVN 6626: 2000
TCVN 6626: 2000
TCVN 6626: 2000
TCVN 6193:1996

K t qu
(mg/l)

Tiêu chu n
CODEX
STAN
(mg/Kg)

[7]

K t qu
(mg/kg)

Hàm
lư ng cho
phép
(mg/kg)
[4]

0,0519
0,0333
0,1094
0,0037

0,3
5,0
5,0
0,2

2,582
1,657
5,443
0,184

2
30
40
1

Nh n xét: Hàm lư ng kim lo i Cu, Zn, As n m trong kho ng
cho phép, riêng Pb hơi cao hơn m c cho phép.
3.3. Chi t tách axit h u cơ
3.3.1. Chi t tách axit h u cơ
3.3.1.1. Phương pháp chưng ninh
3.3.1.2. Phương pháp chi t soxhlet:
3.3.2. Đánh giá c m quan d ch chi t
Đ xác đ nh chính xác t ng lư ng axit trong d ch chi t ng
v i các ñi u ki n kh o sát khác nhau, ta dùng phương pháp chu n
ñ , s d ng dung d ch NaOH 0,01N, ch th là phenolphtalein.
3.4. nh hư ng c a ñi u ki n chi t tách ñ n t ng lư ng axit b ng
phương pháp chưng ninh và chi t soxhlet
3.4.1. nh hư ng c a th tích dung mơi và th i gian chi t ñ n t ng
lư ng axit b ng phương pháp chưng ninh


16
K t qu kh o sát đư c trình bày

b ng 3.5.

B ng 3.5. K t qu xác ñ nh t ng lư ng axit trong lá cây s ng ñ i
tươi b ng phương pháp chưng ninh
Kí hi u
m u

M lá
(g)

V
nư c
(ml)

Th i
gian
(gi )

Th
tích
d ch
chi t
pha
(ml)

L1

9,99

100

4

250

L2

10,01

100

6

250

L3

10,01

100

8

250

L4

10,00

100

10

250

L5

10,01

200

4

250

L6

10,00

200

6

250

L7

10,00

200

8

250

L8

9,99

200

10

250

Th
tích
m u
hút
chu n
đ (ml)

Th tích
NaOH
0,01N(ml)

5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5

5
5
5
5
5
5
5
5
5
5

14,50
14,30
14,60
15,50
15,70
15,80
4,90
5,10
5,00
0,35
0,35
0,40
13,35
13,40
13,50
17,90
17,50
18,10
7,00

6,10
6,60
3,30
3,20
3,20

Th tích
NaOH
trung
bình
0,01N
(ml)

14,47

15,70
5,00

0,37

13,42
17,83

6,.65

3,23


17

L9

10,00

L10

10,01

L11

10,00

L12

9,99

T b ng s

5
5
5
5
300
6
250
5
5
5
300
8

250
5
5
5
300 10
250
5
5
li u th c nghi m ta có sơ đ s
300

4

250

0,40
0,50
0,50
1,30
1,15
1,20
0,50
0,50
0,50
0,60
0,50
0,50
ph thu

0,46

1,21

0,5

0,53
c c a th

tích dung môi và th i gian chi t trong phương pháp chưng ninh đư c

Th tích NaOH 0,01N
chu n đ (ml)

th hi n qua hình 3.4 như sau:
20
15

17.83
15.7

14.47
13.42

100 ml

10

200 ml

6.65

5

5

3.23
1.21

0.46

0
4

6

0.5

8

0.37

0.53

300ml

10

Th i gian chi t (gi )

Hình 3.4. Đ th bi u di n nh hư ng c a t ng lư ng axit vào th
tích dung mơi và th i gian chi t trong phương pháp chưng ninh

Nh n xét:
- T k t qu
b ng 3.5 và mơ t
đ th trên hình 3.4 cho
th y trong phương pháp chưng ninh, chi t v i th tích nư c


18
200 ml và th i gian chi t 6 gi thu ñư c t ng lư ng axit
l n nh t.
3.4.2. nh hư ng c a dung môi và th i gian chi t ñ n t ng lư ng
Sau khi chu n ñ d ch chi t các dung mơi khác nhau, k t qu
thu đư c đư c th hi n trong b ng 3.6 và ñ th bi u di n s nh
hư ng c a các dung mơi trong hình 3.12 như sau:
B ng 3.6. K t qu kh o sát nh hư ng c a t ng lư ng axit trong
lá cây s ng ñ i vào dung môi và th i gian chi t
m lá
STT
(g)

Dm

Th i V d ch V m u hút V NaOH
gian
chi t
chu n ñ
0,01N
(gi ) pha (ml)
(ml)
(ml)

C1

6

250

C2

10

8

250

C3

10

10

250

C4

10

12

250

C5

10

14

250

C6

C n 96

10

10

16

250

A1

10

6

250

A2

10

8

250

0

Axeton

5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5

5
5
5
5
5

10,6
10,8
11,1
15,5
15,5
15,5
21,8
21,7
21,8
26,0
25,9
25,8
26,5
26,6
26,7
23,2
23,0
23,1
8,6
8,7
8,8
9,0
8,8
8,9

V NaOH
0,01N
trung bình
(ml)

10,8

15,5

21,8

25,9
26,6

23,1

8,7

8,9


19

A3

10

10

250

A4

10

12

250

A5

10

14

250

A6

10

16

250

M1

10

6

250

M2

10

8

250

M3

10

10

250

M4

10

12

250

M5

10

14

250

M6

10

16

250

Metanol

5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5

5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5

15,4
15,1
15,0
10,0
9,9
10,2
2,4
2,2
2,3
1,4
1,2
1,3
2.8

2.8
2.9
2.9
3.2
3.1
3.2
3.2
3.3
3.8
4.1
3.8
5.3
5.2
5.4
4.7
4.8
4.9

15,2

10,0

2,3

1,3

2.8

3.1

3.2

3.9

5.3

4.8

Đ d dàng cho vi c so sánh các dung môi và th i gian chi t,
ta ti n hành thi t l p ñ th bi u di n s ph thu c c a các y u t vào
đ th

hình 3.8 như sau:


Th tích NaOH 0,01N trung bình (ml)

20
30
26,6

25,9

25

23,1
21,8

20
15,5

15
10

C n 96

15,2

10,8

Axeton

10
8,9

8,7

5,3

5

3,05

2,83

3,23

4,8

3,88

2,3
1,3

Metanol

0
6

8

10

12

14

16

Th i gian chi t (gi )

Hình 3.10. Đ th bi u di n nh hư ng c a t ng lư ng axit thu đư c
vào dung mơi chi t và th i gian chi t trong phương pháp chi t
Nh n xét: So sánh các giá tr ñư c bi u di n trong đ th hình
3.8 ta th y s d ng phương pháp chi t soxhlet v i dung môi c n 960
và th i gian chi t 14 gi s thu ñư c t ng lư ng axit l n nh t.
3.5. Ki m tra d ch chi t b ng ph IR
Ki m tra d ch chi t axit trong phương pháp chưng ninh b ng
ph IR, ph đ đư c th hi n hình 3.5

Hình 3.11. Quang ph h ng ngo i (IR) c a d ch chi t axit

21

Hình 3.12. Quang ph IR c a axit adipic tinh khi t
Nh n xét: So sánh ph IR c a d ch chi t hình 3.11 v i
ph IR c a axit adipic tinh khi t hình 3.12 ta th y các pic
c a 2 ph trên g n gi ng nhau. M t khác, trong ph IR hình
3.5 ta th y xu t hi n nhi u pic nhưng có s xu t hi n c a pic
v trí 3397,6 cm-1 và 1726,7 cm-1 l n lư t là t n s đ c trưng
c a nhóm –OH, –C=O do đó có th k t lu n d ch chi t lá s ng
ñ i tươi chưng ninh trong nư c có các axit h u cơ.
3.6. Este hố axit h u cơ [2]
D ch chi t axit trong c n 960 sau khi s lý este hóa đư c ch y
s c kí khí ghép kh i ph (GC-MS).
3.7. Xác ñ nh thành ph n b ng phương pháp s c kí khí ghép
kh i ph (GC-MS)
K t qu ñ nh danh thành ph n trong lá cây s ng đ i sau khi este
hố d ch chi t b ng phương pháp s c kí khí ghép kh i ph (GC-MS)
th hi n hình 3.16 và đư c ñ nh danh b ng 3.7


22

Hình 3.16. Quang ph GC-MS c a d ch chi t axit sau khi este
hoá
B ng 3.7. Thành ph n hoá h c trong d ch chi t axit


23

T k t qu
hình 3.16 và b ng 3.7, ta ñ nh danh ñư c 13 c u
t , trong ñó có s xu t hi n c a m t h p ch t có ho t tính sinh h c
r t quý mà trên th gi i hi n nay đang r t quan tâm đó là Lupeol
trong lá cây s ng ñ i
Đ xác ñ nh rõ hơn s có m t c a Lupeol, tơi ti n hành xây
d ng sơ ñ phân m nh c a Lupeol v i các giá tr M= 426; 411; 315;
234; 218; 161; 81 theo 07 giai ño n như sau:
* Hư ng t M= 426 ñ n 234
CH2

CH2

H 3C

H 3C

(1)

CH3

CH3

CH3

+

CH3

CH2

CH3

HO

[A]
H 3C

CH3
Formula Weight

CH3

HO

CH3
H 3C
+
Formula Weight [A 1 ] = 411.6823314

= 426.7174

CH 2
H3C
+

CH 2
CH 3

(2)

O

+
CH 2

CH 3

HO

H 3C

CH 3
+
Formula Weight [A 1 ] = 411.6823314
H 3C

+

CH 2

-

CH 3

Formula Weight [A 2 ]

++-

= 315.5121514

+

-

O

CH2

CH3

+
CH2

+

CH2

(3)
+

CH2

CH3
H3C
++Formula Weight [A2] = 315.5121514

H3C

CH3
++

Formula Weight [A3] = 234.4190028


24
* Hư ng t M= 426 ñ n 81.
CH2
H3C
(4)
CH3

+

H2C

CH3
H2C

+

[B]

CH3

++

CH3

HO

CH3
H3C
Formula Weight [A] = 426.7174

Formula Weight

= 218.3765428

+

HC
2

+

C
H

(5)

+

HC
2

+

HC
2

+

HC
2

+++

++

Formula Weight [C] = 161.2617342

Formula Weight [B] = 218.3765428
+

H2C

+

CH

(6)

H3C

+

CH

+

H2C

+

+++

Formula Weight [D] = 135.2255514

Formula Weight[C] = 161.2617342
H3C

+

CH

+

CH
(7)

+

[E]

+

Formula Weight [D] = 135.2255514

Formula Weight

= 81.1351114

Nh n xét: T sơ ñ phân m nh công th c c u t o c a Lupeol
phù h p v i ph MS ño ñư c, do ñó có th xác ñ nh có h p ch t
Lupeol trong thành ph n d ch chi t.


25
K T LU N VÀ KI N NGH

1. K T LU N

- Xác ñ nh m t s ñ i lư ng v t lí như: đ m c a lá cây s ng
ñ i tươi là 91,51 ± 0,1%; ñ m tương ñ i c a nguyên li u b t là
15,33 ± 0,053%; hàm lư ng tro trung bình c a lá cây s ng đ i tươi là
1,099 ± 0,01%; hàm lư ng các kim lo i n ng Cu, Zn, As n m trong
kho ng cho phép, riêng Pb hơi cao hơn m c cho phép.
- Đi u ki n chi t tách cho k t qu t ng lư ng axit cao nh t
trong phương pháp chưng ninh v i t l R/L là: 10 gam nguyên
li u/200ml nư c, v i th i gian chưng ninh trong kho ng 6 gi .
- Đi u ki n chi t tách cho k t qu t ng lư ng axit cao nh t
trong phương pháp chi t soxhlet v i dung môi là c n 96o và ñư c
chi t trong kho ng th i gian là 14 gi .
- Đ nh danh các ch t trong lá cây s ng ñ i b ng phương pháp
GC-MS và xác ñ nh ñư c 13 c u t trong đó có m t s axit như: axit
cinamic, axit stearic, axit añipic, axit hexadecen–9–noic, axit
octadecanoic ñ ng th i xác ñ nh ñư c m t s ch t khác như:
Muristoyl pantetheine , Lupeol trong đó Lupeol đư c xem là ch t có
ho t tính sinh h c r t quý mà th gi i cũng như Vi t Nam hi n nay
ñang r t quan tâm.

2. KI N NGH

Đ tài c n ñư c phát tri n thêm
- Nghiên c u ho t tính sinh h c c a d ch chi t trong lá cây s ng
ñ i.
- Nghiên c u chi t tách xác ñ nh các thành ph n hoá h c khác,