He thong hoa kien thuc Ngu van 9

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (318.19 KB, 34 trang )

(1)ÔN TẬP VĂN BẢN I. thơ Việt Nam hiện đại T¸c ThÓ th¬ Hoµn c¶nh s¸ng t¸c phÈm PTB§ T¸c dông T¸c gi¶ §ång chÝ Tù do- biÓu - §îc viÕt ®Çu n¨m 1948, sau khi t¸c gi¶ tham gia chiÕn - Chính cảm, tự sự, dịch Việt Bắc (Thu đông 1947). In trong tập “Đầu súng H÷u miªu t¶ tr¨ng treo” (1966) - Hoàn cảnh đó giúp cho ta hiểu sâu sắc hơn về cuộc sống chiến đấu gian khổ của những ngời lính và đặc biệt là tình đồng chí, đồng đội thiêng liêng cao cả. Bµi th¬ vÒ KÕt hîp thÓ - ViÕt n¨m 1969 khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®ang tiểu đội thơ 7 chữ và trong gian đoạn vô cùng ác liệt. Nằm trong chùm thơ đxe không thể tám chữ ợc tặng giải Nhất cuộc thi thơ Báo Văn nghệ (1969) đợc do)- ®a vµo tËp th¬ “VÇng tr¨ng quÇng löa” kÝnh - (tù BiÓu c¶m, tự - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp em hiểu thêm về cuộc Ph¹m sù, miªu t¶ kh¸ng chiÕn gian khæ, ¸c liÖt cña d©n téc vµ tinh thÇn TiÕn DuËt dũng cảm, lạc quan của những ngời lính trên tuyến đờng Trêng S¬n. §oµn ThÊt ng«n - Gi÷a n¨m 1958, Huy CËn cã chuyÕn ®i thùc tÕ dµi thuyÒn trêng thiªn ngµy ë vïng má Qu¶ng Ninh. Tõ chuyÕn ®i thùc tÕ nµy, đánh cá - (7 ch÷)- hån th¬ Huy CËn míi thùc sù n¶y në trë l¹i vµ dåi dµo Huy Cận. Biểu cảm, cảm hứng về thiên nhiên đất nớc, về lao động và niềm miªu t¶ vui của con ngời trớc cuộc sống mới. Bài thơ đợc viết vµo th¸ng 10/1958. In trong tËp “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng” (1958) - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu thêm về hình ảnh con ngời lao động mới, niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ đối với đất nớc và cuộc sống mới. BÕp löa - KÕt hîp 7 B»ng ViÖt ch÷ vµ 8 ch÷- BiÓu c¶m, miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn.. - §îc viÕt n¨m 1963, khi t¸c gi¶ ®ang lµ sinh viªn häc ngành Luật ở nớc ngoài (Liên Xô cũ). Bài thơ đợc đa vµo tËp “H¬ng c©y- BÕp löa” (1968) tËp th¬ ®Çu tay cña B»ng ViÖt- Lu Quang Vò. - Hoàn cảnh này cho ta hiểu thêm tình yêu quê hơng đất nớc và gia đình của tác giả qua những kỉ niệm cụ thể về ngêi bµ vµ bÕp löa. Khóc h¸t Chñ yÕu lµ - §îc viÕt n¨m 1971, khi t¸c gi¶ ®ang c«ng t¸c ë chiÕn ru nh÷ng 8 ch÷ - BiÓu khu miÒn T©y Thõa Thiªn. em bÐ lín c¶m, tù sù - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu đợc tình yêu con. Néi dung c¬ b¶n. NghÖ thuËt. Bài thơ ca ngợi tình đồng chí, đồng đội thiêng liêng của nh÷ng ngêi lÝnh vµo thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.. - H×nh ¶nh th¬ méc m¹c, gi¶n dÞ, cã søc gîi c¶m lín. Sö dông bót ph¸p t¶ thùc, cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè hiÖn thùc vµ l·ng m¹n - Giäng ®iÖu ngang tµng, phãng kho¸ng pha chót nghÞch ngîm. - Hình ảnh thơ độc đáo, ng«n tõ cã tÝnh khÈu ng÷ gÇn víi v¨n xu«i. - Nhan đề độc đáo.. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe trên tuyến đờng Trờng Sơn trong nh÷ng n¨m chèng MÜ víi t thÕ hiªn ngang, tinh thÇn l¹c quan, dòng c¶m, bÊt chÊp khã kh¨n nguy hiÓm vµ ý chÝ chiÕn đấu giải phóng Miền Nam. Bµi th¬ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¶m høng vÒ thiªn nhiªn vũ trụ và cảm hứng về lao động và cuộc sống mới. Qua đó, bộc lé niÒm vui, niÒm tù hµo cña con ngời lao động đợc làm chủ thiªn nhiªn vµ lµm chñ cuéc sèng cña m×nh.. - ¢m hëng th¬ võa khoÎ kho¾n s«i næi, võa ph¬i phới, bay bæng. - C¸ch gieo vÇn cã nhiÒu biÕn ho¸ linh ho¹t c¸c vÇn tr¾c xen lÉn vÇn b»ng, vÇn liÒn xen víi vÇn c¸ch. - NhiÒu h×nh ¶nh tr¸ng lÖ, trÝ tëng tîng phong phó. - H×nh tîng th¬ s¸ng t¹o “BÕp löa” mang nhiÒu ý nghÜa biÓu tîng. - Giäng ®iÖu vµ thÓ th¬ phï hîp víi c¶m xóc håi tëng vµ suy ngÉm.. Gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm ®Çy xóc động về ngời bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kÝnh yªu tr©n träng vµ biÕt ¬n của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hơng, đất níc. ThÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng con Giäng ®iÖu ngät ngµo, cña ngêi mÑ d©n téc Tµ-«i g¾n tr×u mÕn, mang ©m hëng víi lßng yªu níc, tinh thÇn cña lêi ru..

(2) T¸c ThÓ th¬ phÈm PTB§ T¸c gi¶ trªn lng mÑ NguyÔn Khoa §iÒm ¸nh tr¨ng ThÓ th¬ 5 - NguyÔn ch÷- BiÓu Duy c¶m, tù sù.. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c Néi dung c¬ b¶n T¸c dông gắn liền với tình yêu quê hơng đất nớc của ngời ngời chiến đấu và khát vọng về tơng phô n÷ d©n téc Tµ-«i. lai.. - §îc viÕt n¨m 1978, 3 n¨m sau ngµy gi¶i phãng miÒn Nam thống nhất đất nớc. In trong tập thơ cùng tên của t¸c gi¶. - Hoàn cảnh sáng tác giúp ta hiểu đợc cuộc sống trong hoà bình với đầy đủ các tiện nghi hiện đại khiến con ngời dễ quên đi quá khứ gian khổ khó khăn; hiểu đợc cái giật mình, tự vấn lơng tâm đáng trân trọng của tác giả cña t¸c gi¶.. Nh mét lêi nh¾c nhë cña t¸c gi¶ vÒ nh÷ng n¨m th¸ng gian lao của cuộc đời ngời lính gắn bó với thiên nhiên đất nớc. Qua đó, gợi nhắc con ngời có thái độ ân nghĩa thuỷ chung với thiªn nhiªn víi qu¸ khø.. Con cß - ThÓ th¬ tù - §îc s¸ng t¸c 1962, in trong tËp “Hoa ngµy thêng- Tõ h×nh tîng con cß trong ChÕ Lan doBiÓu Chim b¸o b·o” (1967) nh÷ng lêi h¸t ru, ngîi ca t×nh viªn c¶m, tù sù, mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với miªu t¶. đời sống của mỗi con ngời.. Mïa xu©n - Th¬ 5 ch÷ nho nhá - - BiÓu c¶m, Thanh miªu t¶. H¶i. - §îc viÕt vµo th¸ng 11/1980, khi t¸c gi¶ ®ang n»m trªn giờng bệnh không bao lâu trớc khi nhà thơ qua đời. Tác phẩm đợc in trong tập thơ “Thơ Việt Nam 1945 - 1985” NXB - GD Hµ Néi. - Đợc sáng tác vào hoàn cảnh đặc biệt đó, bài thơ giúp cho ngời đọc hiểu đợc tiếng lòng tri ân, thiết tha yêu mến và gắn bó với đất nớc với cuộc đời; thể hiện ớc nguyện chân thành đợc cống hiến cho đất nớc, góp một mïa xu©n nho nhá cña m×nh vµo mïa xu©n réng lín cña đất nớc. ViÕng Th¬ 8 ch÷ - N¨m 1976, sau khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ kÕt lăng Bác - - Biểu cảm, thúc thắng lợi, đất nớc thống nhất, lăng Chủ tịch Hồ Chí ViÔn Ph- miªu t¶ Minh còng võa kh¸nh thµnh, ViÔn Ph¬ng ra th¨m miÒn ¬ng B¾c, vµo l¨ng viÕng B¸c Hå. Bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c”. C¶m xóc tríc mïa xu©n cña thiên nhiên và đất nớc, thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc đời vµ íc nguyÖn ch©n thµnh gãp mùa xuân nho nhỏ của đời mình vào cuộc đời chung, cho đất nớc.. Niềm xúc động thành kính, thiªng liªng, lßng biÕt ¬n, tù hµo pha lÉn ®au xãt cña t¸c gi¶ khi vµo l¨ng viÕng B¸c. NghÖ thuËt. - Nh mét c©u chuyÖn riªng cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù vµ tr÷ t×nh. - Giäng ®iÖu t©m t×nh, tù nhiªn, hµi hoµ, s©u l¾ng. - NhÞp th¬ tr«i ch¶y, nhÑ nhµng, thiÕt tha c¶m xóc khi trÇm l¾ng suy t. - KÕt cÊu giäng ®iÖu t¹o nªn sù ch©n thµnh, cã søc truyÒn c¶m s©u s¾c. - VËn dông s¸ng t¹o h×nh ¶nh vµ giäng ®iÖu lêi ru cña ca dao. - Liªn tëng, tëng tîng phong phó, s¸ng t¹o. H×nh ¶nh biÓu tîng hµm chøa ý nghÜa míi cã gi¸ trÞ biÓu c¶m, giµu tÝnh triÕt lÝ. -ThÓ th¬ 5 ch÷ cã ©m hëng nhÑ nhµng, tha thiÕt, giµu chÊt nh¹c vµ g¾n víi c¸c lµn ®iÖu d©n ca. - H×nh ¶nh tiªu biÓu, sö dông biÖn ph¸p chuyÓn đổi cảm giác và thay đổi c¸ch xng h« hîp lÝ. - Giäng ®iÖu trang träng, tha thiÕt, s©u l¾ng. - NhiÒu h×nh ¶nh Èn dô đẹp, giàu tính biểu tợng.

(3) T¸c phÈm T¸c gi¶. ThÓ th¬ PTB§. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c Néi dung c¬ b¶n T¸c dông đợc sáng tác trong dịp đó và in trong tập thơ “Nh mây mïa xu©n” (1978) - Hoàn cảnh đó giúp ta hiểu đợc tấm lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ, của đồng bào miền Nam, của dân tộc Việt Nam đối với Bác Hồ kính yêu. Sang thu- Thơ 5 chữ- -Viết vào năm 1977, đợc in lần đầu trên báo Văn nghệ, Cảm nhận tinh tế về những H÷u Biểu cảm, sau đợc in trong tập thơ “Từ chiến hào đến thành phố” chuyÓn biÕn nhÑ nhµng mµ râ ThØnh miªu t¶. rệt của đất trời từ hạ sang thu, qua đó bộc lộ lòng yêu thiên nhiên gắn bó với quê hơng đất níc cña t¸c gi¶. Nãi víi Tù do- BiÓu - Sau 1975. Lµ lêi t©m t×nh cña ngêi cha con- Y c¶m, miªu - In trong tËp th¬ “ViÖt Nam 1945- 1985” dÆn con thÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng Ph¬ng t¶ con cña ngêi miÒn nói, vÒ t×nh cảm tốt đẹp và truyền thống của ngời đồng mình và mong ớc con xứng đáng với truyền thống đó.. NghÖ thuËt võa gÇn gòi th©n quen, võa s©u s¾c.. - Dùng những từ ngữ độc đáo, cảm nhận tinh tế s©u s¾c. - Tõ ng÷, h×nh ¶nh gîi nhiều nét đẹp về cảnh về t×nh. - ThÓ th¬ tù do thÓ hiÖn c¸ch nãi cña ngêi miÒn nói, h×nh ¶nh phãng kho¸ng võa cô thÓ võa giµu søc kh¸i qu¸t võa méc m¹c nhng còng giµu chÊt th¬. - Giäng ®iÒu thiÕt tha tr×u mÕn, lêi dÉn d¾t tù nhiªn.. II. truyÖn ViÖt Nam T¸c phÈm - T¸c gi¶ ThÓ lo¹i - PTB§ ChuyÖn ngêi con g¸i - TruyÖn truyÒn k×. Nam X¬ng- NguyÔn D÷ - Tù sù, biÓu c¶m. HCST (xuÊt xø) - ThÕ kØ 16. Néi dung Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn truyÒn thèng cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam, niÒm c¶m th¬ng sè phận bi kịch của họ dới chế độ phong kiÕn.. ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh (Vò trung tuú bót)- Ph¹m §×nh Hæ. - Tuú bót. - ThÕ kØ 18. Phản ánh đời sống xa hoa vô độ, sù nhòng nhiÔu nh©n d©n cña bän vua chóa quan l¹i phong kiÕn thêi vua Lª chóa TrÞnh suy tµn.. Hoµng Lª nhÊt thèng. - ThÓ chÝ- TiÓu thuyÕt - TK 18. H×nh ¶nh ngêi anh hïng d©n téc. Nghệ thuật -TruyÖn truyÒn k× viÕt b»ng ch÷ H¸n; kÕt hîp c¸c yÕu tè hiÖn thùc vµ yếu tố hoang đờng kì ảo víi c¸ch kÓ chuyÖn, x©y dùng nh©n vËt rÊt thµnh c«ng. - Tuú bót ch÷ H¸n, ghi chÐp theo c¶m høng sù viÖc, c©u chuyÖn con ngời đơng thời một cách cô thÓ, ch©n thùc, sinh động TiÓu thuyÕt lÞch sö ch-.

(4) T¸c phÈm - T¸c gi¶ chÝ (håi 14)- Ng« gia v¨n ph¸i. ThÓ lo¹i - PTB§ lÞch sö - Tù sù, miªu t¶. HCST (xuÊt xø). TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du. - TruyÖn th¬ N«m - Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m.. - TK 18- 19. ChÞ em Thuý KiÒuTrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. -Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m (næi bËt lµ miªu t¶). - TK 18- 19. C¶nh ngµy xu©n- TrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du M· Gi¸m Sinh mua KiÒu- TrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. - Tù sù, miªu t¶ (næi bËt lµ miªu t¶). - TK 18- 19. KiÒu ë lÇu Ngng BÝchTrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. - Tù sù, biÓu c¶m, miªu t¶ (næi bËt lµ biÓu c¶m). - TK 18- 19. Lôc V©n Tiªn Cøu KiÒu - TruyÖn th¬ N«m. NguyÖt Nga- TrÝch - Tù sù, miªu t¶, truyÖn Lôc V©n Tiªn biÓu c¶m cña NguyÔn §×nh ChiÓu. - TK 18- 19. Lôc V©n Tiªn gÆp n¹nTrÝch TruyÖn Lôc V©n. - TK 18- 19. - Tù sù, miªu t¶, biÓu - TK 18- 19 c¶m. - TruyÖn th¬ N«m. - Tù sù, miªu t¶,. Néi dung NguyÔn HuÖ- Quang Trung víi chiến công thần tốc đại phá quân Thanh; sù thÊt b¹i th¶m h¹i cña quân Thanh và số phận bi đát của vua t«i Lª Chiªu Thèng ph¶n níc h¹i d©n. - Thời đại, gia đình và cuộc đời cña NguyÔn Du. - Tãm t¾t TruyÖn KiÒu. - Gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n đạo.. Nghệ thuật ¬ng håi viÕt b»ng ch÷ H¸n; c¸ch kÓ chuyÖn nhanh gän, chän läc sù viÖc, kh¾c ho¹ nh©n vËt chủ yếu qua hành động vµ lêi nãi. - TruyÖn th¬ N«m lôc b¸t. - Ng«n ng÷ cã chøc năng biểu đạt, biểu cảm vµ thÈm mÜ. - NghÖ thuËt tù sù: dÉn chuyÖn, x©y dùng nh©n vËt, miªu t¶ thiªn nhiªn. - Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp của - Bố cục chặt chẽ, hoàn chÞ em Thuý KiÒu, dù c¶m vÒ sè chØnh; bót ph¸p íc lÖ tphËn nh©n vËt. îng trng; ng«n ng÷ tinh -> c¶m høng nh©n v¨n s©u s¾c. luyÖn, giµu c¶m xóc; khai thác triệt để biện ph¸p tu tõ Bøc tranh thiªn nhiªn, lÔ héi Tõ ng÷ bót ph¸p miªu mùa xuân tơi đẹp, trong sáng. t¶ giµu chÊt t¹o h×nh. - Bóc trần bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh, qua đó lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc tµn b¹o chµ đẹp lên sắc tài và nhân phẩm của ngêi phô n÷. - Hoàn cảnh đáng thợng tội nghiÖp cña Thuý KiÒu Cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và tÊm lßng thuû chung, hiÕu th¶o cña Thuý KiÒu. Khắc hoạ những phẩm chất đẹp đẽ của hai nhân vật: Lục Vân Tiªn tµi ba dòng c¶m, träng nghÜa khinh tµi; KiÒu NguyÖt Nga hiÒn hËu, nÕt na, ©n t×nh. Sự đối lập giữa cái thiện và cái ¸c, gi÷a nh©n c¸ch cao c¶ vµ. NghÖ thuËt t¶ thùc, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt b»ng viÖc miªu t¶ ngo¹i h×nh, cö chØ vµ ngôn ngữ đối thoại. NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh, miªu t¶ néi t©m, sö dụng ngôn ngữ độc tho¹i, ®iÖp tõ, ®iÖp cÊu tróc… Ng«n ng÷ gi¶n dÞ méc m¹c mang mµu s¾c Nam Bé; x©y dùng nh©n vật qua hành động, cử chØ lêi nãi. Ng«n ng÷ giµu c¶m xóc, khoáng đạt, bình dị, dân.

(5) T¸c phÈm - T¸c gi¶ Tiªn cña NguyÔn §×nh ChiÓu. ThÓ lo¹i - PTB§ biÓu c¶m. Lµng- Kim L©n. - TruyÖn ng¾n - Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. HCST (xuÊt xø). - N¨m 1948. Thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®¨ng lÇn ®Çu trªn t¹p chÝ V¨n nghÖ n¨m 1948. - Hoàn cảnh đó giúp ta hiểu đợc cuộc sống và tinh thần kháng chiến, đặc biệt là nét chuyÓn biÕn míi trong t×nh cảm của ngời nông dân đó là t×nh yªu lµng g¾n bã, thèng nhất với tình yêu đất nớc. LÆng lÏ Sa Pa- NguyÔn - TruyÖn ng¾n - §îc viÕt vµo mïa hÌ n¨m Thµnh Long - Tù sù, miªu t¶, 1970, lµ kÕt qu¶ cña chuyÕn biÓu c¶m, nghÞ luËn. thùc tÕ ë Lµo Cai cña t¸c gi¶, khi miÒn B¾c tiÕn lªn x©y dùng CNXH, x©y dùng cuéc sèng míi. Rót tõ tËp “Gi÷a trong xanh” (1972). - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu đựợc cuộc sống, vẻ đẹp của những con ngời lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến sức mình cho đất nớc. ChiÕc lîc ngµ- NguyÔn - TruyÖn ng¾n. - §îc viÕt n¨m 1966, khi t¸c Quang S¸ng - Tự sự, miêu tả, biểu giả đang hoạt động ở chiến trcảm, nghị luận. ờng Nam Bộ, tác phẩm đợc đa vµo tËp truyÖn cïng tªn. - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu đợc cuộc sống chiến đấu và đời sống tình cảm của ngời lính, của những gia đình Nam Bé - t×nh cha con s©u nặng và cao đẹp trong cảnh ngé Ðo le cña chiÕn tranh. Nh÷ng ng«i sao xa x«i - - TruyÖn ng¾n. - ViÕt n¨m 1971, khi cuéc. Néi dung Nghệ thuật những toan tính thấp hèn, đồng dã; nghệ thuật kể chuyện thời thể hiện thái độ quí trọng và theo mô típ dân gian, niÒm tin cña t¸c gi¶ miªu t¶ nh©n vËt qua hành động, lời nói; cảm høng thiªn nhiªn tr÷ t×nh, d¹t dµo… Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ X©y dùng cèt truyÖn t©m của ông Hai ở nơi tản c khi nghe lí, tình huống truyện đặc tin đồn làng mình theo giặc, sắc; miêu tả tâm lí nhân truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª vËt s©u s¾c, tinh tÕ; ng«n sâu sắc thống nhất với lòng yêu ngữ nhân vật sinh động, níc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña giµu tÝnh khÈu ng÷, thÓ ngêi n«ng d©n. hiÖn c¸ tÝnh cña nh©n vËt; c¸ch trÇn thuËt linh ho¹t, tù nhiªn. Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ sÜ, c« kÜ s míi ra trêng víi ngêi thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i tr¹m khÝ tîng trªn nói cao Sa Pa. Qua đó, truyện ca ngợi những ngời lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến sức mình cho đất nớc.. TruyÖn x©y dùng t×nh huèng hîp lÝ, c¸ch kÓ chuyÖn hîp lÝ, tù nhiªn; miªu t¶ nh©n vËt tõ nhiÒu ®iÓm nh×n; ng«n ng÷ ch©n thùc giµu chÊt th¬ vµ chÊt ho¹; cã sù kÕt hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh víi b×nh luËn.. Câu chuyện éo le và cảm động về hai cha con: «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ vµ ë khu căn cứ. Qua đó truyện ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn c¶nh chiÕn tranh.. NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ, tÝnh c¸ch nh©n vËt, đặc biệt là nhân vật trẻ em; x©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê mµ tù nhiªn.. Cuộc sống chiến đấu của 3 cô gái Sử dụng vai kể là nhân.

(6) T¸c phÈm - T¸c gi¶ Lª Minh Khuª. ThÓ lo¹i - PTB§ HCST (xuÊt xø) - Tù sù, miªu t¶, biÓu kh¸ng chiÕn chèng MÜ cña d©n c¶m. téc ®ang diÔn ra ¸c liÖt. In trong tËp truyÖn ng¾n cña Lª Minh Khuª, NXB Kim §ång, Hµ Néi 2001. - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiÓu h¬n vÒ cuéc sèng chiÕn đấu và vẻ đẹp tâm hồn của nh÷ng n÷ thanh niªn xung phong trên tuyến đờng Trờng S¬n trong nh÷ng n¨m chèng MÜ. BÕn quª- NguyÔn Minh - TruyÖn ng¾n. - In trong tËp “BÕn quª” cña Ch©u - Tù sù, miªu t¶, biÓu NguyÔn Minh Ch©u n¨m 1985 c¶m.. Néi dung TNXP trªn mét cao ®iÓm ë tuyÕn đờng Trờng Sơn trong những năm chiÕn tranh chèng MÜ cøu níc. TruyÖn lµm næi bËt t©m hån trong s¸ng, giµu m¬ méng, tinh thÇn dũng cảm, cuộc sống chiến đấu ®Çy gian khæ, hi sinh nhng rÊt hån nhiªn l¹c quan cña hä.. Nghệ thuật vËt chÝnh; c¸ch kÓ chuyÖn tù nhiªn, ng«n ngữ sinh động trẻ trung; nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt s¾c tinh tÕ, s¾c s¶o.. Qua c¶m xóc vµ suy ngÉm cña nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời trªn giêng bÖnh truyÖn thøc tØnh ë mäi ngêi sù tr©n träng nh÷ng giá trị và vẻ đẹp bình dị, gầngũi cña cuéc sèng cña quª h¬ng.. - T¹o t×nh huèng nghÞch lÝ; trÇn thuËt qua dßng néi t©m nh©n vËt; miªu t¶ t©m lÝ tinh tÕ; h×nh ¶nh giµu tÝnh biÓu tîng; ng«n ng÷ vµ giäng ®iÖu giµu chÊt suy t.. III. TÁC GIẢ T¸c gi¶ NguyÔn D÷. Ph¹m §×nh Hæ. Ng« gia v¨n ph¸i. TiÓu sö Sống ở thế kỉ 16, thời kì chế độ phong kiến đang từ đỉnh cao của sự thịnh vợng cuối TK 15, bắt đầu lâm vào tình tr¹ng lo¹n l¹c suy yÕu. Thi ®Ëu cö nh©n, ra lµm quan mét n¨m råi lui vÒ sèng Èn dËt ë quª nhµ nu«i mÑ giµ, đóng cửa viết sách. - Sinh 1768, mÊt 1839; tªn ch÷ lµ Tïng Niªn hoÆc B×nh Trùc, hiÖu §«ng D· TiÒu. Quª §an Loan- §êng An- H¶i D¬ng (nay lµ Nh©n QuyÒn- B×nh Giang- H¶i D¬ng); Sinh ra trong mét gia đình khoa bảng, cha từng đỗ cử nh©n, lµm quan díi triÒu Lª. Mét nhãm c¸c t¸c gi¶ thuéc dßng hä Ng« Th× ë lµng T¶ Thanh Oai, huyÖn Thanh Oai tỉnh Hà Tây. Trong đó có hai t¸c gi¶ chÝnh lµ Ng« Th× ChÝ. §Æc ®iÓm, phong c¸ch s¸ng t¸c - Lµ nhµ v¨n lçi l¹c, lµ häc trß xuÊt s¾c cña NguyÔn BØnh Khiªm. - Lµ ngêi më ®Çu cho dßng v¨n xu«i ViÖt Nam, víi bót lùc giµ dÆn, th«ng minh vµ tµi hoa.. T¸c phÈm chÝnh TruyÒn k× m¹n lôc: viÕt b»ng ch÷ H¸n; ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng truyện kì lạ đợc lu truyÒn.. Là một nho sĩ sống trong thời chế độ phong kiến đã khủng hoảng trÇm träng nªn cã t tëng muèn Èn c vµ s¸ng t¸c nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng, kh¶o cøu vÒ nhiÒu lÜnh vùc: v¨n häc, triÕt häc, lÞch sö, địa lí.. -Vò trung tuú bót (Tuú bót viÕt trong nh÷ng ngµy ma)- T¸c phÈm chữ Hán, đợc viết đầu thÕ kØ 19. - Tang th¬ng ngÉu lôc.. Lµ dßng hä næi tiÕng vÒ khoa b¶ng vµ lµm quan.. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (t¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n ghi chÐp vÒ sù thèng nhÊt cña.

(7) T¸c gi¶. NguyÔn Du. NguyÔn §×nh ChiÓu. ChÝnh H÷u. Ph¹m TiÕn DuËt. Huy CËn. TiÓu sö (1758- 1788) lµm quan díi thêi Lª Chiªu Thèng vµ Ng« Th× Du (17721840) lµm quan díi thêi NguyÔn. - Tªn ch÷ lµ Tè Nh, hiÖu lµ Thanh Hiªn (1765- 1820), quª ë x· Tiªn §iÒn, huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh. - Ông sinh ra trong một gia đình quí tộc có nhiều đời làm quan và có truyền thèng v¨n häc, cha «ng lµ NguyÔn Nghiễm làm đến chức tể tớng. Bản th©n «ng còng thi ®Ëu tam trêng vµ lµm quan díi triÒu Lª vµ NguyÔn. Cã cuộc đời từng trải, từng chạy vào Nam theo Nguyễn ánh, bị bắt giam rồi đợc thả. Khi làm quan dới triều Nguyễn đợc cử làm chánh sứ đi Trung Quốc 2 lÇn, nhng lÇn thø 2 cha kÞp ®i th× bÞ bÖnh mÊt t¹i HuÕ. Sinh 1822 mÊt 1888, quª cha ë Phong §iÒn- Thõa Thiªn HuÕ, quª mÑ ë lµng T©n Kh¸nh, phñ T©n B×nh, tØnh Gia §Þnh (nay lµ TP Hå ChÝ Minh). XuÊt thân từ một gia đình quan lại nhỏ, cuộc đời ông gặp nhiều bất hạnh, khổ ®au nhng víi ý chÝ vµ nghÞ lùc m¹nh mÏ, sèng v¬n lªn sè phËn, cã Ých cho đời. Tªn thËt lµ TrÇn §×nh §¾c (19262007) quª ë Can Léc- Hµ tÜnh. N¨m 1946 ông gia nhập trung đoàn thủ đô. - Sinh n¨m 1941 mÊt 2007, quª ë Thanh Ba- Phó Thä.. §Æc ®iÓm, phong c¸ch s¸ng t¸c. Là ngời có kiến thức sâu rộng, am hiểu văn hoá dân tộc và văn chơng Trung Quốc. Cuộc đời từng trải, đi nhiều, tiếp xúc nhiều đã t¹o cho NguyÔn Du mét vèn sèng phong phó vµ niÒm c¶m th«ng s©u s¾c víi nh÷ng ®au khæ cña nh©n d©n. NguyÔn Du lµ mét thiªn tài văn học, là đại thi hào dân tộc, là danh nhân văn hoá thế giới và là một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn.. T¸c phÈm chÝnh v¬ng triÒu nhµ Lª vµo thêi ®iÓm T©y S¬n diÖt TrÞnh tr¶ l¹i B¾c Hµ cho vua Lª) - T¸c phÈm ch÷ H¸n: Thanh Hiªn thi tËp, B¾c hµnh t¹p lôc, Nam trung t¹p ng©m. - T¸c phÈm ch÷ N«m: TruyÖn KiÒu, V¨n chiªu hån, V¨n tÕ sèng hai c« g¸i Trêng Lu.. - Lµ tÊm g¬ng s¸ng ngêi vÒ lßng yªu níc vµ tinh thÇn bÊt khuÊt chèng giÆc ngo¹i x©m. ¤ng lµ nhµ th¬ lín cña d©n téc, nhµ th¬ yªu níc. - Th¬ v¨n cña «ng mang phong c¸ch cña ngêi d©n Nam Bé, lµ vò khí chiến đấu sắc bén.. D¬ng Tõ - Hµ MËu, TruyÖn Lôc V©n Tiªn, V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc, V¨n tÕ Tr¬ng §Þnh…. - Là nhà thơ quân đội, tham gia cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Ông đợc nhà nớc trao tặng Giải thởng Hồ Chí Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt (2000). - Th¬ «ng thêng viÕt vÒ ngêi lÝnh vµ chiÕn tranh, víi c¶m xóc dån nÐn, ng«n ng÷ vµ h×nh ¶nh chän läc, hµm sóc. - Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. - Th¬ «ng thêng thêng tËp trung thÓ hiÖn h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ víi giäng ®iÖu s«i næi, trÎ trung hån nhiªn, tinh nghÞch mµ s©u s¾c.. TËp th¬: §Çu sóng tr¨ng treo (1966). VÇng tr¨ng quÇng löa (1970), Th¬ mét chÆng đờng (1971) ở hai đầu nói (19981) TuyÓn tËp Ph¹m TiÕn DuËt (2007)... Tªn thËt lµ Cï Huy CËn (1919- 2005), - Lµ mét trong nh÷ng c©y bót næi tiÕng trong phong trµo Th¬ míi, Löa thiªng (1940), Vò quê ở làng Ân Phú- Vũ Quang- Hà đồng thời là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ Hiện trụ ca (1942), Trời mỗi TÜnh. đại Việt Nam. Huy Cận đợc tặng Giải thởng Hồ Chí Minh về ngày lại sáng (1958),.

(8) T¸c gi¶. TiÓu sö. §Æc ®iÓm, phong c¸ch s¸ng t¸c. B»ng ViÖt. VHNT (1996). - C¶m høng chÝnh trong trong s¸ng t¸c cña «ng lµ c¶m høng vÒ thiên nhiên, vũ trụ và cảm hứng về con ngời lao động. Tªn khai sinh lµ NguyÔn ViÖt B»ng - Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong thêi k× kh¸ng chiÕn sinh 1941, quª ë Th¹ch ThÊt- Hµ T©y. chèng MÜ. Tõng lµ Chñ tÞch Héi liªn hiÖp VHNT Hµ Néi. - Th¬ cña B»ng ViÖt thêng khai th¸c nh÷ng kØ niÖm vµ gîi íc m¬ cña tuæi trÎ víi giäng th¬ trÇm l¾ng, mît mµ, trong trÎo, ttrµn ®Çy c¶m xóc.. NguyÔn Khoa §iÒm. Sinh n¨m 1943, quª ë x· Phong HoµPhong §iÒn tØnh Thõa Thiªn- HuÕ.. NguyÔn Duy. Tªn khai sinh lµ NguyÔn Duy NhuÖ sinh n¨m 1948, quª ë Qu¶ng X¸ nay lµ phêng §«ng VÖ, thµnh phè Thanh Ho¸.. Kim L©n. Tªn khai sinh lµ NguyÔn V¨n Tµi (1920- 2007), quª ë Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh... NguyÔn Thµnh Long. Sinh 1925 mÊt 1991, quª ë Duy Xuyªn, tØnh Qu¶ng Nam.. NguyÔn Quang S¸ng. Sinh n¨m 1932, quª ë huyÖn Chî Míi, tØnh An Giang.. ChÕ Lan Tªn khai sinh lµ Phan Ngäc Hoan Viªn (1920- 1989), quª ë Cam Lé- Qu¶ng TrÞ nhng lín lªn ë B×nh §Þnh.. T¸c phÈm chÝnh §Êt në hoa (1960).. TËp th¬: H¬ng c©y BÕp löa (B»ng ViÖt Lu Quang Vò), Nh÷ng g¬ng mÆt, nh÷ng kho¶ng trêi (1973), Kho¶ng c¸ch gi÷a lêi (1983), C¸t s¸ng (1986), BÕp löa Kho¶ng trêi (1988) - Là nhà thơ trởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, từng Trờng ca Mặt đờng lµ Tæng th kÝ Héi nhµ v¨n ViÖt Nam, tõ n¨m 2000 «ng gi÷ c¬ng vÞ kh¸t väng, §Êt níc…. Uû viªn Bé ChÝnh TrÞ, Trëng ban t tëng v¨n ho¸ Trung ¬ng. - Thơ ông giàu chất suy t, dồn nén cảm xúc, thể hiện tâm t của ngời trí thức tham gia vào cuộc chiến đấu của nhân dân. - Là nhà thơ quân đội, trởng thành trong kháng chiến chống Mĩ Các tập thơ Cát trắng, cøu níc. §îc trao gi¶i NhÊt cuéc thi th¬ B¸o V¨n nghÖ n¨m 1972- ¸nh tr¨ng. 1973. - Th¬ «ng thêng giµu chÊt triÕt lÝ, thiªn vÒ chiÒu s©u néi t©m víi nh÷ng tr¨n trë day døt suy t. - Lµ nhµ v¨n cã së trêng viÕt truyÖn ng¾n, lµ ngêi am hiÓu vµ g¾n Con chã xÊu xÝ, Nªn bã víi n«ng th«n vµ ngêi n«ng d©n. vî nªn chång, Vî - §Ò tµi chÝnh trong s¸ng t¸c cña Kim L©n lµ sinh ho¹t lµng quª vµ nhÆt. c¶nh ngé cña ngêi n«ng d©n sau luü tre lµng. - Lµ c©y bót chuyªn viÕt truyÖn ng¾n vµ kÝ tõ thêi kh¸ng chiÕn - KÝ: B¸t c¬m cô Hå chèng thùc d©n Ph¸p. (1952, Giã bÊc giã - TruyÖn cña «ng thêng giµu chÊt th¬ trong trÎo, nhÑ nhµng, thÓ nåm (1956). hiện khả năng cảm nhận đời sống phong phú. - TruyÖn: ChuyÖn nhµ chuyÖn xëng (1962) Trong giã b·o (1963) TiÕng gäi (1966), Gi÷a trong xanh (1972). - Là một nhà văn Nam Bộ, am hiểu và gắn bó với mảnh đất Nam Đất lửa, Cánh đồng Bé. hoang, Mïa giã ch- S¸ng t¸c cña «ng chñ yÕu tËp trung viÕt vÒ cuéc sèng vµ con ng- íng, ChiÕc lîc ngµ. êi Nam Bé trong chiÕn tranh vµ sau hoµ b×nh. - Ông là nhà thơ xuất sắc của nền thơ ca hiện đại Việt nam. đợc Hoa ngày thờng,chim nhµ níc truy tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ VHNT (1996) b¸o b·o; §iªu tµn; Di - Thơ ông giàu chất triết lí chứa đựng nhiều suy tởng đậm tính trí cảo..

(9) T¸c gi¶ Thanh H¶i. TiÓu sö Tªn khai sinh lµ Ph¹m B¸ Ngo·n (1930- 1980), quª ë Phong §iÒn, tØnh Thõa thiªn - HuÕ. ViÔn Ph- Tªn khai sinh lµ Phan Thanh ViÔn ¬ng (1928- 2005) quª ë Chî Míi- An Giang. H÷u Tªn khai sinh lµ NguyÔn H÷u ThØnh ThØnh sinh n¨m 1942 quª ë Tam D¬ng - VÜnh Phóc. Y Ph¬ng. Tªn khai sinh lµ Høu VÜnh Síc sinh n¨m 1948, quª ë huyÖn Trïng Kh¸nh, tØnh Cao B»ng.. §Æc ®iÓm, phong c¸ch s¸ng t¸c tuệ và hiện đại. - Lµ nhµ th¬ c¸ch m¹ng tham gia hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ, lµ mét trong nh÷ng c©y bót cã c«ng x©y dùng nÒn v¨n häc c¸ch m¹ng miÒn nam tõ nh÷ng ngµy ®Çu. - Thơ Thanh Hải thờng ca ngợi tình yêu quê hơng đất nớc, ca ngợi sự hy sinh của nhân dân miền Nam và khẳng định niềm tin vào chiÕn th¾ng cña c¸ch m¹ng. - Lµ mét trong nh÷ng c©y bót cã mÆt sím nhÊt cña lùc lîng v¨n nghÖ gi¶i phãng MiÒn Nam thêi k× chèng MÜ. - Th¬ ViÔn Ph¬ng thêng nhÑ nhµng, giµu chÊt tr÷ t×nh s©u l¾ng. - Lµ nhµ th¬- chiÕn sÜ viÕt hay, viÕt nhiÒu vÒ con ngêi, cuéc sèng n«ng th«n, vÒ mïa thu. - Th¬ «ng Êm ¸p t×nh ngêi vµ giµu søc gîi c¶m. NhiÒu vÇn th¬ thu của Hữu Thỉnh mang cảm xúc bâng khuâng vấn vơng trớc đất trời trong trÎo ®ang biÕn chuyÓn nhÑ nhµng. - Lµ nhµ th¬ ngêi d©n téc Tµy. ¤ng cã nhiÒu bµi viÕt vÒ quª h¬ng m×nh, d©n téc m×nh. -Th¬ «ng hån nhiªn mµ trong s¸ng, ch©n thËt mµ m¹nh mÏ. C¸ch t duy trong thơ ông độc đáo, giàu hình ảnh, thể hiện phong cách cña ngêi miÒn nói.. T¸c phÈm chÝnh Những đồng chí trung kiªn (1962), HuÕ mïa xu©n, DÊu vâng Trêng S¬n (1977), Mïa xu©n đất này (1982) Nh m©y mïa xu©n (1978) M¨t s¸ng häc trß, Nhí lêi di chóc... TËp th¬ Tõ chiÕn hµo đến thành phố.. Ngêi hoa nói (kÞch b¶n s©n khÊu - 1982), TiÕng h¸t th¸ng Giªng(th¬, 1986), Löa hång mét gãc (th¬, 1987), Nãi víi con... Lª Minh Sinh n¨m 1949, quª ë TÜnh Gia - - Bµ thuéc thÕ hÖ nh÷ng nhµ v¨n b¾t ®Çu s¸ng t¸c trong thêi k× Nh÷ng ng«i sao xa Khuª Thanh Ho¸. kh¸ng chiÕn chèng MÜ. §¹t gi¶i thëng VH quèc tÕ mang tªn v¨n x«i, Nh÷ng ng«i sao, hµo Hµn Quèc Byeong Ju Lee(2008) tr¸i đất, dßng - Lµ nhµ v¨n cã së trêng viÕt truyÖn ng¾n víi ngßi bót miªu t¶ t©m s«ng(tuyÓn tËp truyÖn lí tinh tế sắc sảo, đặc biệt là tâm lí nhân vật phụ nữ. ng¾n)... NguyÔn Sinh năm 1930- mất năm 1989, quê ở - Ông là cây bút xuất sắc của văn học hiện đại, là hiện tợng nổi D©u ch©n ngêi lÝnh, Minh huyÖn Quúnh Lu, tØnh NghÖ An. bật của văn học Việt Nam thời kì đổi mới, ông đợc Nhà nớc truy Cá lau, M¶nh tr¨ng Ch©u tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ VHNT (2000) cuèi rõng. - TruyÖn cña «ng thêng mang ý nghÜa triÕt lÝ mang ®Ëm tÝnh nh©n sinh. IV. TÓM TẮT TRUYỆN VIỆT NAM HIỆN ĐẠI TruyÖn Tãm t¾t Lµng (Kim - Trong kh¸ng chiÕn, «ng Hai- ngêi lµng Chî DÇu, buéc ph¶i rêi l©n) lµng. ë n¬i t¶n c, «ng lu«n nhí vµ tù hµo vÒ lµng m×nh, «ng vui víi nh÷ng tin kh¸ng chiÕn qua c¸c b¶n th«ng tin. ¤ng lÊy lµm vui síng vµ h·nh diÖn vÒ tinh thÇn anh dòng kh¸ng chiÕn cña d©n lµng.... T×nh huèng Tin xÊu vÒ lµng chî DÇu theo giặc đã làm ông Hai d»n vÆt, khæ sở đến khi sự. T¸c dông T×nh yªu lµng vµ t×nh yêu nớc đợc biÓu hiÖn râ nÐt vµ s©u. Ng«i kÓ Ng«i thø 3, theo c¸i nh×n vµ giäng ®iÖu cña. T¸c dông Kh«ng gian truyện đợc mở réng h¬n, tÝnh kh¸ch quan cña hiÖn thùc.

(10) TruyÖn. LÆng lÏ Sa Pa (NguyÔn Thµnh Long). Tãm t¾t T×nh huèng T¸c dông - Gặp những ngời dới xuôi lên, qua trò chuyện nghe tin làng mình thật đựơc sáng sắc. theo ViÖt gian, «ng Hai s÷ng sê võa xÊu hæ võa c¨m. tá. - Chỉ khi tin này đợc cải chính, ông mới trở lại vui vẻ, phấn chấn vµ cµng tù hµo vÒ lµng cña m×nh. - TruyÖn kÓ vÒ mét chuyÕn ®i thùc tÕ ë Lµo Cai cña ngêi ho¹ sÜ vµ cuộc sống, công việc của ngời thanh niên trẻ trên đỉnh Yên Sơn. Qua trß chuyÖn, ngêi ho¹ sÜ vµ c« g¸i biÕt anh thanh niªn lµ “ngêi cô độc nhất thế gian”, anh làm công tác khí tợng kiêm vật lí địa cÇu. - Víi t×nh yªu cuéc sèng, lßng say mª c«ng viÖc anh thanh niªn đã tạo cho mình một cuộc sống đẹp và không cô đơn... - Cuéc gÆp gì vµ trß chuyÖn vui vÎ cña b¸c l¸i xe, ngêi ho¹ sÜ, c« kÜ s trÎ vµ anh thanh niªn vÒ cuéc sèng, c«ng viÖc...Anh thanh niªn biÕu quµ cho b¸c l¸i xe, tÆng hoa cho c« g¸i tríc c¨n nhµ gän gàng, ngăn nắp với bàn ghế, tủ sách, biểu đồ, thống kê đã làm cho nh÷ng ngêi kh¸ch thÝch thó vµ hÑn ngµy sÏ trë l¹i... - Chia tay nhau, nhng h×nh ¶nh vÒ con ngêi, cuéc sèng cña anh thanh niên đã để lại trong họ niềm cảm phục và mến yêu.... Cuéc gÆp gì bÊt ngê gi÷a ba ngêi trên đỉnh Yên S¬n 2600m.. PhÈm ch©t cña c¸c nh©n vật đợc bộc lộ rõ nét đặc biÖt lµ nh©n vËt anh thanh niªn. ChiÕc lîc TruyÖn kÓ vÒ t×nh c¶m cha con «ng S¸u trong chiÕn tranh chèng ngµ Mĩ. Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến, mãi cho đến khi con gái (bé (NguyÔn Thu) lªn 8 tuæi «ng míi cã dÞp vÒ th¨m nhµ vµ th¨m con víi tÊt c¶ Quang lßng mong nhí cña m×nh... S¸ng) - Khi gÆp «ng S¸u, bÐ Thu kh«ng chÞu nhËn «ng lµ cha cña m×nh, vì vết sẹo trên mặt đã làm cho ông không giống với ngời cha trong bức ảnh mà em đã biết. Bé Thu đã c xử với ông Sáu nh một ngêi xa l¹... - §Õn lóc bÐ Thu nhËn «ng S¸u lµ ngêi cha th©n yªu cña m×nh th× còng lµ lóc «ng ph¶i chia tay con trë l¹i chiÕn khu, t×nh c¶m cha con trogn bÐ Thu trçi dËy mét c¸ch m·nh liÖt, thiÕt tha. Tríc lóc chia tay, bÐ Thu dÆn «ng S¸u lµm cho m×nh mét chiÕc lîc b»ng ngµ voi... - Nhớ lời dặn của con, ở chiến khu, ông Sáu đã dành tình cảm thơng yêu của mìnhh để làm một chiếc lợc ngà tặng con gái yêu của mình. Những trong một trận càn, ông đã hy sinh. Trớc lúc nhắm mắt, ông đã trao cây lợc cho một ngời đồng đội nhờ về trao tận tay cho bÐ Thu... Nh÷ng ng«i - TruyÖn kÓ vÒ ba c« g¸i TNXP lµ Thao, Ph¬ng §Þnh vµ Nho; c¶ sao xa xôi ba ngời làm thành một tổ trinh sát mặt đờng tại một trọng điểm ác (Lª Minh liệt trên tuyến đờng Trờng Sơn những năm đánh Mỹ.... ¤ng S¸u vÒ th¨m vî con, con kiªm quyÕt kh«ng nhËn ba; đến lúc nhận thì đã phải chia tay; đến lúc hy sinh «ng S¸u vÉn không đợc gặp l¹i bÐ Thu lÇn nµo. Lµm cho c©u chuyÖn trë nªn bÊt ngê, hÊp dÉn nhng vÉn ch©n thùc v× phï hîp víi l« gÝc cuéc sèng thêi chiÕn tranh vµ tÝnh c¸ch c¸c nh©n vËt. Nguyªn nh©n đợc lí giải thó v× (c¸i thÑo). Ng«i kÓ T¸c dông nhân vật dờng nh đợc «ng Hai t¨ng cêng h¬n; ngêi kÓ dÔ dµng linh ho¹t ®iÒu khiÓn m¹ch kÓ. Ng«i thø §iÓm nh×n 3, đặt vào trần thuật đặt nh©n vËt vµo nh©n vËt «ng ho¹ «ng ho¹ sÜ, cã sÜ. ®o¹n lµ c« kÜ s, lµm cho c©u chuyÖn võa cã tÝnh ch©n thùc, kh¸ch quan, võa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi lµm næi bËt chÊt tr÷ t×nh. Ng«i thø nhÊt; Nh©n vËt ngêi kÓ chuyÖn xng “t«i” (b¸c Ba). C©u chuyÖn trë nªn ch©n thùc h¬n, gÇn gòi h¬n qua c¸i nh×n vµ giäng ®iÖu cña chÝnh ngêi chøng kiÕn c©u chuyÖn.. Mét lÇn ph¸ HiÖn râ cuéc Ng«i thø Phï hîp víi bom næ chËm, sèng sinh nhÊt; Ng- néi dung t¸c Nho bÞ søc Ðp, ho¹t, chiÕn êi kÓ phÈm, t¹o ®iÒu.

(11) TruyÖn Khuª). Tãm t¾t - Công việc của tổ rất nguy hiểm, luôn luôn đối mặt với cái chết nhÊt lµ trong mçi lÇn ph¸ bom... - Tæ trinh s¸t ë trong mét c¸i hang, díi ch©n cao ®iÓm, c¸ch xa đơn vị. Cuộc sống nơi trọng điểm, mặc dù nguy hiểm nhng họ vẫn vui nhộn, hồn nhiên yêu đời với những giây phút thanh thản, mơ mộng và đặc biệt là họ rất yêu thơng gắn bó với nhau trong tình đồng đội... - Trong một lần đi phá bom, không may Nho bị thơng, cô đã đợc chị Thao, Phơng Định tận tình chăm sóc với một tình cảm yêu thơng của những ngời đồng đội trong khói lửa ác liệt của chiến tranh.... T×nh huèng Thao vµ Ph¬ng §Þnh rÊt lo l¾ng vµ ch¨m rÊt tËn t×nh. BÊt ngê cã một trận ma đá đổ xuống trên cao ®iÓm khiÕn hä vui t¬i trë l¹i.. BÕn quê Sau bao năm từng đặt chân lên nhiều miền đất khác nhau, cuối (NguyÔn cùng Nhĩ bị cột chặt vào giờng bệnh, mọi sinh hoạt đều phải nhờ Minh Châu) sự giúp đỡ của ngời khác mà chủ yếu là vợ con anh. Vào một buổi s¸ng ®Çu thu, NhÜ nh×n qua cöa sæ, ng¾m nh÷ng b«ng hoa b»ng l¨ng, ng¾m c¶nh bªn kia bê s«ng Hång. Trß chuyÖn vµ quan s¸t, Nhĩ chợt nhận ra sự tần tảo, chịu đựng, hy sinh đầy tình thơng của Liªn. C¶nh thiªn nhiªn ë quª h¬ng khiÕn anh båi håi vµ khao kh¸t đợc đặt chân lên bãi bồi bên kia sông, nhng không thể. Nhĩ nhờ TuÊn, con trai thø hai cña m×nh sang bªn kia s«ng hé anh, nhng đứa con trai lại sa vào đám chơi phá cờ thế trên hè phố và có thể sẽ lỡ chuyến đờ ngang duy nhất trong ngày .. Mét ngêi bÖnh nÆng, s¾p chÕt, không đi đâu đợc, nghĩ lại cuộc đời mình và hoµn c¶nh hiÖn t¹i.. T¸c dông đấu hµng ngµy trªn cao ®iÓm v« cïng ¸c liÖt, hiÓm nguy cã thÓ hy sinh bÊt cø lóc nµo, nhng t©m hån 3 TNXP vÉn thanh th¶n vui t¬i, hä vÉn kiªn cêng. Rót ra nh÷ng tr¶i nghiÖm vÒ cuéc đời m×nh, vÒ qui luËt cuéc sèng. T©m tr¹ng vµ t×nh cảm đối với quª h¬ng, gia đình.. Ng«i kÓ T¸c dông chuyÖn x- kiÖn thuËn lîi ng “t«i” để miêu tả và biÓu hiÖn thÕ giíi t©m hån, nh÷ng c¶m xóc suy nghÜ cña nh©n vËt.. Ng«i thø Kh«ng gian 3, đặt vào truyện đợc mở nh©n vËt réng h¬n, tÝnh NhÜ. kh¸ch quan cña hiÖn thùc dờng nh đợc t¨ng cêng h¬n.. V. HÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø cña c¸c v¨n b¶n T T 1. T¸c phÈm (®o¹n trÝch) ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng (NguyÔn D÷). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n * Gi¸ trÞ néi dung: - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: + Tác phẩm đề cập tới số phận bi kịch của một ngời phụ nữ dới chế độ phong kiến qua nhân vật Vũ Nơng. + Ph¶n ¸nh hiÖn thùc vÒ x· héi phong kiÕn ViÖt Nam bÊt c«ng, v« lÝ. - Giá trị nhân đạo: + Ca ngợi, trân trọng vẻ đẹp của ngời phụ nữ thông qua hình tợng nhân vật Vũ Nơng. + Thơng cảm cho số phận đau khổ bi kịch của ngời phụ nữ dới chế độ p/k qua nhân vật Vũ Nơng. + Lªn tiÕng tè c¸o x· héi phong kiÕn bÊt c«ng tµn b¹o. + §Ò cao nh©n nghÜa “ë hiÒn gÆp lµnh” qua phÇn kÕt thóc cã hËu. * Nh©n vËt Vò N¬ng: - Vũ Nơng là ngời phụ nữ thuỳ mị, nết na, lại thêm t dung tốt đẹp. + Khi chồng ở nhà nàng hết mực giữ gìn khuôn phép, gia đình êm ấm hoà thuận..

(12) T T. T¸c phÈm (®o¹n trÝch). 2. ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh (Ph¹m §×nh Hæ). 3. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (Ng« gia v¨n ph¸i). 4. ChÞ em Thuý KiÒu (TruyÖn KiÒuNguyÔn Du). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n + Khi chång ®i lÝnh nµng ë nhµ nu«i d¹y con th¬, ch¨m sãc mÑ giµ. + Tríc sau vÉn trän t×nh, vÑn nghÜa, thuû chung. - Vò N¬ng cã sè phËn ®au khæ, oan khuÊt.. + Sống cô đơn trong cảnh thiếu phụ vắng chồng. + Bị chồng nghi oan, ruồng rẫy và đánh đuổi đi. + Tù vÉn ë bÕn s«ng Hoµng Giang. * Thói ăn chơi xa xỉ, vô độ của chúa Thịnh Vơng (Trịnh Sâm) và các quan hầu cận trong phủ chúa. - Chúa cho xây dựng nhiều cung điện, đình đài ở các nơi để thoả mãn ý thích “đi chơi ngắm cảnh đẹp”, ý thích đó cứ triền miên, nối tiếp đến không cùng, hao tiền tốn của. - Những cuộc rong chơi của chúa Thịnh Vơng diễn ra thờng xuyên “tháng 3, 4 lần” huy động rất đông ngời hầu hạ, các nội thÇn, c¸c quan hé gi¸ nh¹c c«ng...bµy ra nhiÒu trß gi¶i trÝ lè l¨ng vµ tèn kÐm. - Thó ch¬i c©y c¶nh: trong phñ chóa víi bao nhiªu “tr©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch” ®iÓm xuyÕt bµy vÏ ra h×nh non bé tr«ng nh bÕn bÓ ®Çu non... * Thãi tham lam, nhòng nhiÔu cña quan l¹i trong phñ chóa. - Dïng thñ ®o¹n “nhê giã bÎ m¨ng” ra do¹ dÉm, cíp bãc cña d©n. - Lập mu đêm đến cho tay chân sai lính lẻn vào “lấy phăng đi, rồi buộc cho tội đem giấu vật cung phụng để doạ giẫm lấy tiÒn”. - Ngang ngợc “phá nhà, huỷ tờng” của dân để khiêng hòn đá hoặc cây cối mà chúng cớp đợc. * H×nh tîng ngêi anh hïng ¸o v¶i NguyÔn HuÖ- Quang Trung. - NguyÔn HuÖ lµ ngêi cã lßng yªu níc nång nµn. + C¨m thï vµ cã ý chÝ quyÕt t©m diÖt giÆc + Lêi chØ dô. - Quang Trung lµ ngêi quyÕt ®o¸n, trÝ th«ng minh s¸ng suèt, cã tµi mu lîc vµ cÇm qu©n. + Tự mình “đốc suất đại binh” ra Bắc, tuyển mộ quân sĩ và mở cuộc duyệt binh lớn, đích thân dụ tớng sĩ, định kế hoạch tấn công vào đúng dịp Tết Nguyên Đán. + Cã tµi ph¸n ®o¸n, tµi ®iÒu binh khiÓn tíng. + ChiÕn thuËt linh ho¹t, xuÊt quû nhËp thÇn, biÕt tËp trung vµo nh÷ng kh©u hiÓm yÕu, then chèt. + Có tầm nhìn chiến lợc, trớc khi tiến công đánh giặc đã định đợc ngày chiến thắng. -> NguyÔn HuÖ- Quang Trung tiªu biÓu cho truyÒn thèng yªu níc, nh©n nghÜa, anh hïng d©n téc. * Bé mÆt bän x©m lîc, bän b¸n níc vµ sù thÊt b¹i cña chóng. - B¶n chÊt kiªu c¨ng, tù phô nhng rÊt hÌn nh¸t cña bän x©m lîc, thÓ hiÖn qua nh©n vËt T«n SÜ NghÞ vµ mét sè tíng cña y. - Số phận bi đát của bọn vua quan bán nớc hại dân. * Giới thiệu khái quát nét đẹp chung và riêng của hai chị em Thuý Vân và Thuý Kiều. + Vẻ đẹp về hình dáng (mai cốt cách), vẻ đẹp về tâm hồn (tuyết tinh thần)-> hoàn mĩ “mời phân vẹn mời” + Mỗi ngời có vẻ đẹp riêng. * Nhan s¾c cñaThuý V©n: + Vẻ đẹp cao sang, quí phái “trang trọng khác vời”: khuôn mặt, nét ngài, tiếng cời, giọng nói, mái tóc, làn da đợc so sánh với trăng, hoa, mây tuyết-> vẻ đẹp phúc hậu đoan trang. + Vẻ đẹp gần gũi với thiên nhiên, hoà hợp với thiên nhiên-> số phận bình lặng suôn sẻ..

(13) T T. T¸c phÈm (®o¹n trÝch). 5. C¶nh ngµy xu©n (TruyÖn KiÒuNguyÔn Du). 6. M· Gi¸m Sinh mua KiÒu (TruyÖn KiÒuNguyÔn Du) KiÒu ë lÇu Ngng BÝch (NguyÔn Du). 7. 8. 9. LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n * Vẻ đẹp của Thuý Kiều: + Đẹp sắc sảo, mặn mà (trí tuệ và tâm hồn), đẹp nghiêng nớc, nghiêng thành. + Đẹp đến nỗi thiên nhiên phải ghen ghét, đố kị-> số phận đau khổ, truân chuyên, sóng gió. + Thuý KiÒu lµ con ngêi ®a tµi, hoµn thiÖn, xuÊt chóng. + Tr¸i tim ®a sÇu, ®a c¶m. * Khung c¶nh mïa xu©n b¸t ng¸t, trµn ®Çy søc sèng. + Nền xanh ngút mắt, điểm vài bông lê trằng-> màu sắc hài hoà, sống động mới mẻ, tinh khiết. + Bót ph¸p íc lÖ cæ ®iÓn: pha mµu hµi hoµ. * Không khí lễ hội đông vui, náo nhiệt, nét văn hoá truyền thống. - LÔ t¶o mé - Hội đạp thanh *Cảnh thiên nhiên buổi chiều đẹp nhng thoáng buồn có dáng ngời buâng khuâng, bịn rịn, xao xuyến. * M· Gi¸m Sinh vµ b¶n chÊt cña y. + Ưa chng diện, chải chuốt, mặc dù đã ngoài 40: trang phục, diện mạo. + Thiếu văn hoá, thô lỗ, sỗ sàng: nói năng cộc lốc, hành động, cử chỉ sỗ sàng “ngồi tót”. + Gian xảo, dối trá, đê tiện, bỉ ổi, táng tận lơng tâm-> tên buôn thịt bán ngời. * C¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu. + Nhôc nh·, ª chÒ: “Ngõng hoa bãng thÑn tr«ng g¬ng mÆt dµy” + Đau đớn, tủi hổ. * Thiên nhiên hoang vắng, bao la đến rợn ngợp; sự cô đơn trơ trọi, cay đắng, xót xa của Thuý kiều. * Tâm trạng đau buồn, lo lắng sợ hãi của Thuý Kiều: nỗi buồn trào dâng, lan toả vào thiên nhiên nh từng đợt sóng. + Cöa bÓ chiÒu h«m: b¬ v¬, l¹c lâng. + Thuyền ai thấp thoáng xa xa: vô định. + Ngän níc míi sa, hoa tr«i: t¬ng lai mê mÞt, kh«ng søc sèng. + TiÕng sãng: sî h·i, dù c¶m vÒ cuéc sèng. + Buån tr«ng: ®iÖp tõ-> nçi buån d»ng dÆc, triÒn miªn, liªn tiÕp... * H×nh ¶nh Lôc V©n Tiªn - ngêi anh hïng nghÜa hiÖp - Lµ anh hïng tµi n¨ng cã tÊm lßng v× nghÜa vong th©n. - Lµ con ngêi chÝnh trùc, hµo hiÖp, träng nghÜa khinh tµi, tõ t©m nh©n hËu. - Là ngời có lý tởng sống sống cao đẹp : “ Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng”. * H×nh ¶nh KiÒu NguyÖt Nga: - Lµ c« g¸i khuª c¸c, thuú mÞ nÕt na, cã häc thøc . - Là ngời rất mực đằm thắm và trọng ân tình.. Lôc V©n Tiªn cøu kiÒu NguyÖt Nga (TruyÖn Lôc V©n TiªnNguyÔn §×nh ChiÓu) Lôc V©n * Nh©n vËt Ng ¤ng: Tiªn gÆp - Cã tÊm lßng l¬ng thiÖn , sèng nh©n nghÜa . n¹n (TruyÖn - Cã mét cuéc sèng trong s¹ch, ngoµi vßng danh lîi..

(14) T T. 10. T¸c phÈm (®o¹n trÝch) Lôc V©n TiªnNguyÔn §×nh ChiÓu) §ång chÝ (ChÝnh H÷u). 11. Bµi th¬ vÒ tiểu đội xe kh«ng kÝnh (Ph¹m TiÕn DuËt). 12. §oµn thuyÒn đánh c¸ (Huy CËn). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n * Nh©n vËt TrÞnh H©m: - Là ngời có tâm địa độc ác, gian ngoan xảo quyệt. - Lµ kÎ bÊt nh©n, bÊt nghÜa. * H×nh ¶nh ngêi lÝnh thêi k× ®Çu kh¸ng chiÕn. - Họ là những ngời nông dân mặc áo lính, ra đi từ những miền quê nghèo khó “nớc mặn đồng chua”, “đất cày lên sỏi đá”. - Đất nớc có chiến tranh, họ sẵn sàng cầm súng lên đờng, để lại sau lng quê hơng, công việc và tình cảm nhớ thơng của ngời th©n . - Họ là những ngời chiến sĩ cách mạng trải qua những gian khổ, thiếu thốn của cuộc đời ngời lính. - Đẹp nhất ở họ là tình đồng chí, đồng đội sâu sắc, thân thiết. * Tình đồng chí của những ngời lính (chủ đề chính) - Cơ sở hình thành tình đồng chí của những ngời lính. + Tình đồng chí, đồng đội bắt nguồn sâu xa từ sự tơng đồng về cảnh ngộ xuất thân nghèo khó. + Tình đồng chí đợc nảy sinh từ sự cùng chung nhiệm vụ, sát cánh bên nhau trong chiến đấu. + Tình đồng chí, đồng đội nảy nở và trở thành bền chặt trong sự chan hoà, chia sẻ mọi gian lao cũng nh niềm vui, đó là mối t×nh tri kØ cña nh÷ng ngêi b¹n chÝ cèt. - Biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí. + Đồng chí, đó là sự cảm thông sâu xa những tâm t, nỗi lòng của nhau. + Đồng chí là cùng nhau chia sẻ những thiếu thốn, gian khổ của cuộc đời ngời lính. + Tình cảm gắn bó sâu nặng “tay nắm lấy bàn tay” cử chỉ mà nhữngngời lính nh đợc tiếp thêm sức mạnh vợt qua mọi gian khæ. + Vẻ đẹp của tình đồng chí: “Đêm nay rừng hoang sơng muối....Đầu súng trăng treo” * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh: - Hình ảnh độc đáo “ Những chiếc xe không kính” là một hình ảnh thực, bom đạn chiến tranh đã làm cho những chiếc xe biến d¹ng. - Là một hình tợng thơ độc đáo của thời chiến tranh chống Mĩ. * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe. - T thÕ hiªn ngang, tinh thÇn dòng c¶m coi thêng gian khæ hiÓm nguy. + Ung dung, hiªn ngang. + Thái độ bất chấp khó khăn gian khổ, hiểm nguy. - Tâm hồn sôi nổi, tình đồng chí, đồng đội gắn bó thân thiết. + Tác phong rất lính, sôi nổi, nhanh nhẹn, tinh nghịch, lạc quan yêu đời. + Gắn bó thân thiết nh anh em một nhà: Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy. - ý chí quyết tâm chiến đấu vì giải phóng Miền Nam, thống nhất Tổ Quốc. * Cảnh biển vào đêm và đoàn thuyền ra khơi ( 2 khổ đầu ). - Bøc tranh léng lÉy hoµnh tr¸ng vÒ c¶nh thiªn nhiªn trªn biÓn. - Đoàn thuyền đánh cá lên đờng ra khơi cùng cất cao tiếng hát. * Vẻ đẹp của biển cả và của những ngời lao động ( 4 khổ thơ tiếp ) - Thiªn nhiªn bõng tØnh, cïng hoµ nhËp vµo niÒm vui cña con ngêi.

(15) T T. 13. 14. 15. T¸c phÈm (®o¹n trÝch). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n. - Vẻ đẹp lung linh huyền ảo của biển, cảnh đánh cá đêm trên biển. - Bµi h¸t c¶m t¹ biÓn kh¬i hµo phãng, nh©n hËu, bao dung. - Không khí lao động với niềm say mê, hào hứng, khoẻ khoắn, thiên nhiên đã thực sự hoà nhập vào nhau, hỗ trợ cho nhau, t¹o thµnh søc m¹nh trong cuéc chinh phôc biÓn c¶. * C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ trong buæi b×nh minh ( khæ cuèi ) - Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về sau một đêm lao động khẩn trơng. - TiÕng h¸t diÔn t¶ sù phÊn khëi cña nh÷ng con ngêi chiÕn th¾ng. BÕp löa * Håi tëng vÒ bµ vµ t×nh bµ ch¸u. (B»ng ViÖt) - Sù håi tëng b¾t ®Çu tõ h×nh ¶nh th©n th¬ng vÒ bÕp löa. - Thêi Êu th¬ bªn bµ lµ mét tuæi th¬ nhiÒu gian khæ , thiÕu thèn nhäc nh»n - KØ niÖm vÒ bµ vµ nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ lu«n g¾n víi h×nh ¶nh bÕp löa. - ¢m thanh cña tiÕng chim tu hó. * Nh÷ng suy ngÉm vÒ bµ vµ h×nh ¶nh bÕp löa. - Cuộc đời bà khó nhọc, lận đận , chịu đựng nhiều mất mát. - Sự tần tảo , đức hy sinh chăm lo cho mọi ngời của bà. - BÕp löa tay bµ nhãm lªn mçi sím mai lµ nhãm lªn niÒm yªu th¬ng, niÒm vui sëi Êm, san sÎ vµ cßn “ Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi nhá”; ngän löa bµ nhen lµ ngän löa cña søc sèng, lßng yªu th¬ng vµ niÒm yªu th¬ng bÊt diÖt. * Nỗi nhớ mong của ngời cháu đối với bà cũng là đối với gia đình, quê hơng và đất nớc. - Cuộc sống sung sớng đầy đủ và tràn niềm vui. - Kh«ng ngu«i quªn nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ ë víi bµ vµ t×nh c¶m Êm ¸p cña bµ víi lßng biÕt ¬n... ¸nh tr¨ng * H×nh ¶nh vÇng tr¨ng trong c¶m xóc cña t¸c gi¶. - Vầng trăng là một hình ảnh của thiên nhiên tơi mát, một vẻ đẹp bình dị và vĩnh hằng của vũ trụ. (NguyÔn - Trăng là ngời bạn tri kỉ của thời thơ ấu và những ngày chiến đấu ở rừng Duy) - Hoàn cảnh sống thay đổi, con ngời quen với tiện nghi hiện đại, điện đã làm lu mờ ánh trăng, trăng trở thành ngời dng qua đờng. - Bất ngờ đèn điện tắt, vầng trăng đột ngột hiện ra qua ô cửa sổ, đánh thức bao kỉ niệm t ởng đa lãng quên trong lòng ngời, khiến cho con ngời cảm thấy “rng rng” một nỗi nhớ khắc khoải và da diết đối với quá khứ bình dị, mộc mạc mà thiêng liêng. * Suy t cña t¸c gi¶ mang ý nghÜa nh©n sinh s©u s¾c. - Vầng trăng không chỉ đơn giản là vầng trăng thiên nhiên mà nó đã trở thành một biểu t ợng cho những gì thuộc về quá khứ cña con ngêi. - Bớc qua thời chiến tranh, sống trong cảnh hoà bình, cuộc sống của con ngời đổi thay, ngập chìm trong hạnh phúc, không ít ngời đã vô tình lãng quên quá khứ. - Trong khoảnh khắc hiện tại, hình ảnh vầng trăng đột ngột xuất hiện trong đêm điện tắt đã đánh thức trong tâm hồn con ng ời bao kØ niÖm... - Con ngời ngỡ ngàng đến thảng thốt, rồi rng rng hoài niệm, để đọng lại cuối cùng là nỗi niềm day dứt, ân hận: “giật mình” soi lại mình, suy ngẫm về quá khứ, cần sống có trách nhiệm với quá khứ, về hiện tại, về sự vô tình vô nghĩa đáng trách giận. - “Giật mình” nhắc nhở không đợc phép lãng quên quá khứ, cần có trách nhiệm với quá khứ, coi quá khứ là điểm tựa cho hiện tại, lấy quá khứ để soi vào hiện tại. Sống thuỷ chung, nghĩa tình với quá khứ. Đó là một đạo lí truyền thống của dân tộc Việt Nam: đạo lí thuỷ chung, ân tình, nghĩa tình. Khúc hát ru * Khúc ca thứ nhất là tiếng ru khi mẹ địu con giã gạo..

(16) T T. T¸c phÈm (®o¹n trÝch) nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ (NguyÔn Khoa §iÓm). 16. Con (ChÕ Viªn). cß Lan. 17. Mïa xu©n nho nhá (Thanh H¶i). 18. Sang (H÷u. thu. LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n - Tr¸i tim yªu th¬ng mªnh m«ng cña ngêi mÑ nghÌo. - H¹t g¹o hËu ph¬ng, h¹t g¹o cña mÑ nÆng t×nh nÆng nghÜa. * Khóc ca thø hai lµ tiÕng ru khi mÑ tØa b¾p trªn nói Ka-li. - Ngời mẹ cần cù và đảm đang vừa địu con, vừa làm rẫy. - Tình yêu thơng, niềm tự hào của mẹ đối với cu Tai - MÑ nh©n hËu, lßng mÑ bao la mang nÆng t×nh lµng nghÜa xãm. * Khúc ca thứ 3 là khúc ca chiến đấu. - Cả gia đình mẹ cùng ra trận, mang tầm vóc anh hùng. - Mẹ địu con ra trận, đi tiếp tế, đi tải đạn vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nớc. * Giấc mơ tình thơng, giấc mơ về ấm no, hạnh phúc, giấc mơ chiến thắng-> tình yêu quê hơng đất nớc, ý chí chiến đấu cho độc lập tự do và khát vọng thống nhất nớc nhà. * Đoạn 1: Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến bắt đầu đến với tuổi ấu thơ. - H×nh ¶nh con cß tõ lêi h¸t ru gîi lªn cuéc sèng thanh b×nh, gîi lªn cuéc sèng lam lò, vÊt v¶, cùc nhäc xa kia. - Hình ảnh con cò đã đến với tâm hồn tuổi ấu thơ một cách vô thức. - Con đợc đón nhận tình yêu và sự che chở của ngời mẹ. * Đoạn 2: Hình ảnh con cò trong tiềm thức của tuổi thơ và trong mỗi bớc đờng khôn lớn của con ngời. - Cánh cò từ trong lời ru đã đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi thân thiết và sẽ theo cùng con ng ời đến suốt cuộc đời. - Hình ảnh con cò đã gợi ý nghĩa biểu tợng về lòng mẹ, về sự dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của ngời mẹ. - Cánh cò đã trở thành bạn đồng hành của con ngời trên suốt chặng đờng đời từ tuổi ấu thơ trong nôi đến khi trởng thành. * Đoạn 3: Từ hình ảnh con cò, suy ngẫm và triết lý về ý nghĩa của lời ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi con ngời. - Hình ảnh con cò đợc nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu tợng cho tấm lòng ngời mẹ, lúc nào cũng ở bên con đến suốt cuộc đời. - Qui luật của tình cảm có ý nghĩa bền vững, rộng lớn và sâu sắc “ Con dù lớn vẫn là con của mẹ, Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con.” - Nghĩ về con cò trong ca dao, nghĩ về cuộc đời con mai sau, ngời mẹ nghĩ về thân phận, số phận những con cò nhỏ bé đáng thơng, đáng trọng. * Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời ( khổ đầu ) - Mùa xuân thiên nhiên xứ Huế tơi đẹp, rộn rã và tràn đầy sức sống. - T©m tr¹ng n¸o nøc, x«n xao, say sa, ng©y ngÊt tríc søc xu©n. * Mùa xuân của đất nớc ( khổ 2,3 ) - Hình ảnh “ngời cầm súng”, “ngời ra đồng” biểu trng cho hai nhiệm vụ chiến đấu và lao động xây dựng đất nớc. - - Sức sống bền vững của đất nớc bốn nghìn năm qua bao vất vả, gian lao vẫn vợt lên và mỗi mùa xuân về đợc tiếp thêm sức sống để bừng dậy với nhịp diệu hối hả, sôi động. * Tâm niệm của nhà thơ dâng trọn “ mùa xuân nho nhỏ” của mình cho đất nớc, cho cuộc đời ( còn lại ) - Khát vọng đợc hoà nhập vào cuộc sống của đất nớc, cống hiến phần tốt đẹp - dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nớc. - Điệu Nam ai, Nam bình mênh mang, tha thiết đợc cất lên ngợi ca quê hơng đất nớc, thể hiện niềm tin yêu, gắn bó sâu nÆng . * TÝn hiÖu cña sù chuyÓn mïa tõ cuèi h¹ sang ®Çu thu. - Ngän giã se nhÑ nhµng, mang theo h¬ng æi, mµn s¬ng gi¨ng qua ngâ..

(17) T T. 19. 20. T¸c phÈm (®o¹n trÝch) ThØnh). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n. - Nh©n ho¸ lµn s¬ng: mïa thu mang ®Ëm hån ngêi víi t©m tr¹ng ngì ngµng, b©ng khu©ng (bçng, h×nh nh) * Sù vËt ë thêi ®iÓm giao mïa. - Dßng s«ng kh«ng cuån cuén d÷ déi vµ gÊp g¸p nh nh÷ng ngµy ma lò mïa h¹, mµ ªm ¶, dÒnh dµng, s«ng ®anh l¾ng l¹i, ®ang trÇm xuèng trong trong l÷ng lê nh ngÉm nghÜ, suy t . - T¬ng ph¶n víi s«ng, chim l¹i b¾t ®Çu véi v·, h¬ng thu l¹nh lµm cho chóng ph¶i khÈn tr¬ng chuÈn bÞ cho chuyÕn bay tr¸nh rÐt . - Đám mây nh một dải lụa trên bầu trời nửa đang còn là mùa hạ, nửa đã nghiêng về mùa thu. Bầu trời một nửa thu. Đám mây mïa h¹ ®ang nhuèm s¾c thu. * Suy ngÉm triÕt lý sang thu cña hån ngêi. - Vẫn là nắng ma, sấm chớp, bão dông nh mùa hạ, nhng mức độ đã khác. - Sang thu không những dịu nắng, bớt ma mà cũng tha và nhỏ dần, không đủ sức lay động những hàng cây cổ thụ khi đã trải qua hai mïa xu©n, h¹. - Cũng giống nh “ hàng cây đứng tuổi ”, khi con ngời đã từng va chạm, nếm trải trong cuộc sống thì sẽ vững vàng hơn, chín chắn hơn trớc mọi tác động bất thờng của ngoại cảnh. Nói với con * Tình yêu thơng của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hơng đối với con. - Không khí gia đình tràn đầy niềm vui và hạnh phúc, con lớn lên từng ngày trong tình yêu thơng của mọi ngời . (Y Ph¬ng) - Con lớn lên trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hơng; đây là nơi che chở, đùm bọc và nuôi dỡng con ngời từ tình cảm đến lối sống. * Ca ngợi những đức tính cao đẹp của ngời miền núi và thể hiện mong ớc của ngời cha qua lời tâm tình với con. - Ca ngợi những đức tính cao đẹp của “ngời đồng mình”: sống thuỷ chung nơi chôn rau cắt rốn, cuộc sống mạnh mẽ và tràn ®Çy niÒm tin. - Ngêi cha muèn truyÒn vµo con lßng chung thuû víi quª h¬ng, biÕt chÊp nhËn vµ vît qua mäi khã kh¨n thö th¸ch b»ng niÒm tin của mình. Cuộc sống dù có đói nghèo, con ngời dẫu “ thô sơ da thịt”, nhng không hề nhỏ bé về tâm hồn. Họ biết lo toan và mong ớc, biết tự lực, tự cờng xây dựng quê hơng, duy trì những tập quán tốt đẹp. - Ngời cha mong muốn con mình phải tự hào về truyền thống tốt đẹp của quê hơng, lấy đó làm hành trang để vững bớc trên đờng đời . -> Sức sống , vẻ đẹp đáng yêu và tâm hồn của một dân tộc miền núi. Viếng lăng * Nỗi niềm xúc động khi vào lăng viếng Bác. B¸c (ViÔn - C¸ch xng h« “con” vµ “B¸c” rÊt gÇn gòi, th©n th¬ng võa tr©n träng thµnh kÝnh; Thay tõ “viÕng” b»ng tõ “th¨m” nh dïng lÝ Ph¬ng) trí để chế ngự tình cảm, cố kìm nén nỗi xúc động. - H×nh ¶nh hµng tre quanh l¨ng B¸c hiÖn lªn trong mµn s¬ng sím, mét h×nh ¶nh th©n thuéc cña quª h¬ng ViÖt Nam. Mét t×nh c¶m võa th©n quen võa tù hµo bëi c©y tre lµ biÓu tîng cña con ngêi ViÖt Nam víi b¶n lÜnh, søc sèng bÒn bØ, kiªn cêng. * Tù hµo, t«n kÝnh vµ lßng biÕt ¬n s©u l¾ng khi vµo l¨ng viÕng b¸c. - Sự vĩ đại của Bác Hồ (nh mặt trời) vừa thể hiện đợc sự tôn kính của nhân dân, của nhà thơ đối với Bác. - Niềm xúc động, lòng thành kính của nhân dân, của nhà thơ đối với Bác: * T×nh c¶m cña t¸c gi¶, cña nh©n d©n - Kh«ng gian yªn tÜnh thiªng liªng vµ ¸nh s¸ng thanh khiÕt, dÞu nhÑ: Èn dô “vÇng tr¨ng s¸ng dÞu hiÒn” n©ng niu giÊc ngñ b×nh yên của Bác; tâm hồn cao đẹp, sáng trong và những vần thơ tràn đầy ánh trăng của Ngời. - Niềm xúc động thành kính và nỗi xót đauvì ra đi của Bác: Lí trí thì tin rằng bác vẫn còn sống mãi với non sống đất n ớc nh.

(18) T T. T¸c phÈm (®o¹n trÝch). 21. Lµng- Kim L©n (Nh©n vËt «ng Hai). 22. LÆng lÏ Sa Pa- NguyÔn Thµnh Long ( Nh©n vËt Anh thanh niªn). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n trêi xanh m·i m·i nhng tr¸i tim l¹i kh«ng thÓ kh«ng ®au nhãi, xãt xa v× sù ra ®i cña B¸c. * T©m tr¹ng vµ íc mong cña t¸c gi¶ khi ph¶i rêi l¨ng B¸c. - Tâm trạng lu luyến của nhà thơ muốn đợc ở mãi bên lăng Bác: nỗi xót thơng trào nớc mắt. - Nçi xãt th¬ng nh nÐn gi÷a t©m hån, lµm n¶y sinh bao íc muèn tha thiÕt vµ ch©n thµnh. * ¤ng Hai lµ ngêi n«ng d©n cÇn cï chÊt ph¸c, t×nh t×nh xëi lëi, vui chuyÖn: ¤ng hay lam hay lµm, hay kÓ vÒ lµng * Lµ ngêi yªu lµng thiÕt tha, mÆn mµ, s©u s¾c g¾n víi t×nh yªu níc vµ t×nh c¶m kh¸ng chiÕn. + Tự hào, hãnh diện về làng: thờng xuyên khoe làng cho đỡ nhớ, thờng xuyên quan tâm đến làng, nghĩ đến những ngày hoạt động kháng chiến giữ làng cùng anh em. + Quyết tâm kháng chiến, tin tởng vào sự lãnh đạo sáng suốt của cụ Hồ, không muốn rời làng đi tản c. + Oán giận, đau khổ khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc: bẽ bàng, đau đớn; ông xấu hổ, tủi thân, lúc nào cũng lo lắng, chột dạ, nơm nớp; thù làng; trò chuyện với đứa con nhỏ vợi bớt nỗi khổ đau, trút gánh nặng mặc cảm và để thổ lộ tình yêu cách m¹ng. + Vui mừng phấn khởi khi nghe tin làng đợc minh oan: mặt vui tơi, rạng rỡ hẳn lên, mua quà cho con; lật đật sang nhà ông Thứ, đi lên nhà trên, bỏ đi nơi khác, múa cái tay lên mà khoe nhà ông bị đốt, làng ông bị cháy-> thà mất mát, hi sinh để đánh đổi danh dự cho làng. -> ¤ng hai tiªu biÓu cho h×nh ¶nh ngêi n«ng d©n ViÖt Nam yªu lµng, t×nh yªu Êy g¾n bã vµ thèng nhÊt víi t×nh yªu níc vµ t×nh c¶m kh¸ng chiÕn trong buæi ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. * Anh là ngời sống và làm việc trong một hoàn cảnh đặc biệt: - Là “ngời cô độc nhất thế gian”: sống một mình trên đỉnh Yên Sơn, quanh năm suốt tháng sống giữa “bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo”, cô đơn đến mức “thèm ngời” quá phải kiếm kế dừng xe qua đờng để đợc gặp ngời. - Công việc của anh là “làm công tác khí tợng kiêm vật lí địa cầu”, công việc đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác “đo gió, đo ma, đo nắng, tính mây, chấn động mặt đất” * Anh lµ ngêi cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ say mª víi c«ng viÖc. - Luôn say mê công việc và hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình bởi anh ý thức đợc công việc mình làm giúp ích cho sản xuất và chiến đấu của Tổ Quốc. - Kiên trì không ngại gian khổ, khó khăn mặc dù sống trong hoàn cảnh đặc biệt: làm việc một mình trên núi cao, gian khổ nhÊt lµ lÇn ghi vµ b¸o vÒ lóc mét giê s¸ng. - Thạo việc và làm việc một cách tỉ mỉ và chính xác: không nhìn máy cháu nhìn gió lay lá, nhìn sao trời có thể nói đợc mây, tính đợc gió. * Là ngời giản dị, khiêm tốn, lặng lẽ cống hiến cho đất nớc, cho cuộc đời. + Sống giản dị “Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại một góc trái gian với chiếc giờng con, một chiếc bàn học, một gi¸ s¸ch”. + Sống với lí tởng và hoài bão phục vụ đất nớc” “...khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi một mình đợc? + Khiêm tốn không để cho hoạ sĩ vẽ mình và giới thiệu những con ngời lao động khác * Lµ ngêi cã t©m hån nh¹y c¶m, trong s¸ng vµ cã cuéc sèng hÕt søc phong phó. + Luôn cởi mở, chân thành, quan tâm, chu đáo với mọi ngời: tặng vợ bác lái xe củ tam thất, tặng hoa cho cô gái, biếu mọi ngời làn trứng để ăn tra-> tấm lòng nhân hậu. + Tổ chức cuộc sống ngăn nắp, phong phú: đọc sách, trồng hoa, nuôi gà... -> Anh là ngời tiêu biểu cho những con ngời lặng lẽ cống hiến cho đất nớc ở miền lặng lẽ Sa Pa, là hình ảnh tốt đẹp của thế hệ trẻ- những con ngời mới trong công cuộc xây dựng đất nớc..

(19) T T 23. T¸c phÈm (®o¹n trÝch) ChiÕc lîc ngµ (NguyÔn Quang S¸ng). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n *Nh©n vËt bÐ Thu. - KÝnh yªu, t«n thê ngêi cha cña m×nh. + Lạ lùng, sợ hãi và xa lạ đối với ngời cha: nghe gọi con bé giật mình, tròn xoe mắt nhìn, ngơ ngác, lạ lùng, tái mặt đi, vụt ch¹y vµ thÐt lªn. + Kiên quyết không chịu nhận ba vì Thu đã khắc ghi trong lòng hình ảnh về ngơì cha trong tấm hình. - T×nh yªu cha s©u s¾c vµ m·nh liÖt. + Giữ mãi hình ảnh về ngời cha đẹp và hoàn hảo nên quyết không gọi “ba”, nói trổng, hất trứng cá, cự tuyệt, xa lánh cha. + N»m im, l¨n lén, thë dµi khi nghe bµ ngo¹i lÝ gi¶. + Lặng lẽ đứng ở góc nhà, đôi mắt buồn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa. + CÊt tiÕng gäi ba nh xÐ ruét: “ Ba...a...a...ba”. TiÕng gäi “ba” nh thÐt sau 3 ngµy, sau 8 n¨m k×m nÐn trong lång ngùc, trong trái tim chan chứa tình yêu thơng, là tiếng gọi ba lần đầu và cũng là lần cuối cùng- thật cảm động và đau đớn. + H«n cha cïng kh¾p, h«n lªn c¶ vÕt thÑo trªn mÆt ba, vÕt thÑo - thñ ph¹m g©y nghi ngê, chia rÏ t×nh c¶m cha con, vÕt th ¬ng chiÕn tranh. - Lµ c« bÐ ng©y th¬, ¬ng ng¹nh, cóng cái. m¹nh mÏ vµ s©u s¾c. + Sự ngây thơ, chân thành của đứa bé 8 tuổi, đứa trẻ Nam bộ trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. + Døt kho¸t, r¹ch rßi, quyÕt liÖt: nhÊt quyÕt kh«ng gäi “ba”, ph¶n øng m¹nh mÏ... + Kiªu h·nh vÒ mét t×nh yªu, niÒm tù hµo dµnh cho ngêi cha cña m×nh, ngêi cha chôp h×nh chung víi m¸. + TËn hëng mét c¸ch vå vËp, hèi tiÕc c¸i t×nh cha con m¸u mñ trong giê phót ng¾n ngñi lóc chia tay. * Nh©n vËt «ng S¸u: Lµ ngêi cha th¬ng yªu con v« cïng. - Ông háo hức, chờ đợi giây phút đợc gặp con và khao khát đợc nghe tiếng gọi “ba” của đứa con. + C¸i t×nh cha con cø n«n nao trong con ngêi anh, kh«ng chê xuång cËp bÕn anh nhón ch©n nh¶y thãt lªn, anh bíc véi vµng những bớc dài, vừa bớc vừa khom lng đa tay đón chờ con. + Anh mong đợc nghe một tiếng gọi “ba” của con bé, những con bé chẳng bao giờ chịu gọi. - Tìm đủ mọi cách để gần gũi con, thơng yêu con. + Suèt ngµy anh ch¼ng ®i ®©u xa, lóc nµo còng vç vÒ con. + Anh ngåi im gi¶ vê kh«ng nghe chê nã gäi “ Ba v« ¨n c¬m” + Trong b÷a c¬m, anh g¾p trøng c¸ cho con. - Hôt hÉng, ®au khæ khi con kh«ng nhËn m×nh lµ cha. + Anh không ghìm nổi xúc động, vết thẹo dài bên má đỏ ửng, giần giật, giọng lặp bặp, run run; Ba đây con... + Anh đứng sững, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại, hai tay buông xuống nh bị gãy. + Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu cời. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc đợc nên phải cời vậy thôi. - Bực mình trớc sự thái quá của bé Thu, quá thơng con ông không ồim nổi cảm xúc và đã đánh con: Giạn qua không kịp suy nghĩ, anh vung tay đánh vào mông con bé và hét lên: - Sao mày cứng đầu quá vậy, hả? - Hạnh phúc tột cùng, nhớ thơng tột độ khi con nhận ra anh là “ba” trong tiếng thét; anh ôm con “rút khăn lau nớc mắt rồi hån lªn m¸i tãc con” - Vµo chiÕn trêng: + Hối hận, day dứt vì đánh con. + Dồn toàn bộ niềm say mê, tình yêu thơng để làm chiếc lợc cho con, anh khắc lên chiếc lợc dòng chữ” Yêu nhớ tặng Thu, con cña ba” dßng ch÷ chøa bao nhiªu t×nh c¶m s©u nÆng cña ngêi cha. + Trớc khi hy sinh, ông nhờ bạn mình chuyển cây lợc đến cho bé Thu. Chiếc lợc là biểu tợng của tình phụ tử, là chiếc lợc yêu th¬ng..

(20) T T 24. 25. T¸c phÈm LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n (®o¹n trÝch) BÕn quê- * Hoàn cảnh éo le của nhân vật Nhĩ: từng đi nhiều nơi trên thế giới nhng vào những ngày cuối đời lại bị buộc chặt vào giNguyễn êng bÖnh. Minh Ch©u * T©m tr¹ng cña NhÜ trong buæi s¸ng ®Çu thu n¬i bÕn quª: - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của thiên nhiên vào một buổi sáng đầu thu ở bến quê. Đó là vẻ đẹp giản dị nhng trờng cửu, cái đẹp cña quª h¬ng . - Một không gian có chiều sâu , rộng và sống động lạ thờng: hoa bằng lăng tím, tia nắng sớm, màu vàng thau, màu xanh non của bãi bồi thân thuộc nh da thịt, hơi thở của đất đai màu mỡ. - Kh«ng gian vµ nh÷ng c¶nh s¾c Êy c¶nh s¾c Êy vèn quen thuéc, gÇn gòi, nhng l¹i rÊt míi mÎ víi NhÜ, tëng chõng nh lÇn ®Çu tiên anh cảm nhận đợc tất cả vẻ đẹp và sự giàu có của nó. * Nhĩ cảm nhận đợc vẻ đẹp tâm hồn của vợ mình. Anh hiểu rằng gia đình là điểm tựa vững chắc nhất của cuộc đời mỗi con ngêi. - Sự khắc khổ ,vất vả của Liên qua cái áo vá,và những ngón tay gầy guộc của chị: “lần đầu tiên Nhĩ để ý thấy Liên đang mặc tÊm ¸o v¸” - Tình yêu thơng , sự tần tảo và đức hy sinh thầm lặng của Liên. - Thực sự thấu hiểu và sự biết ơn sâu sắc ngời vợ của mình: “Suốt đời anh chỉ làm em khổ tâm... mà em vẫn nín thinh ” * Nhĩ cảm nhận đợc sự quan tâm, tình yêu thơng, lòng nhân hậu của cụ giáo Khuyến và lũ trẻ con hàng xóm. * Nhĩ khao khát muốn đặt chân lên bãi bồi bên kia sông. - Khao khát muốn tìm đến những giá trị gần gũi nhng đích thực và sâu xa trong cuộc sống nơi quê hơng mà con ngời vì những bồng bột và những ham muốn xa vời lúc còn trẻ đã bỏ qua. - Không thực hiện đợc niềm khao khát anh đành nhờ con trai nhng đứa con không hiểu đã thực hiện một cách miễn cỡng và lại sa vào đám phá cờ thế trên hè phố, có thể bị lỡ chuyến đò ngang duy nhất trong ngày. - Hành động cuối cùng của Nhĩ thể hiện tâm trạng giằng xé đau khổ vừa tuyệt vọng, bất lực vừa thúc dục, thức tỉnh mọi ng ời hớng tới những giá trị đích thực của cuộc sống. * ý nghĩa triết lí: tác phẩm chứa đựng những nhận thức sâu sắc về cuộc đời, cuộc sống và số phận con ngời chứa đầy những điều bất thờng, những điều nghịch lý, ngẫu nhiên, vợt ra ngoài những dự định và ớc muốn, cả những hiểu biết và toan tính của ngêi ta(vßng vÌo, chïng ch×nh) * Những trải nghiệm của đời ngời: bến đậu bình yên nhất, đẹp đẽ nhất, chỗ dựavững chắc nhất của đời ngời là gia đình và quê h¬ng. Những ngôi * Những cô gái TNXP trong tổ trinh sát mặt đờng. sao xa xôi - Hoàn cảnh sống và chiến đấu nơi tuyến lửa đã gắn bó họ thành một khối. (Lê Minh + Hoàn cảnh sống vô cùng gian khổ, ác liệt: đóng quân ở một cái hang giữa một vùng trọng điểm. Khuª) + Công việc phải mạo hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh hết sức: chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch... - Họ đều có phẩm chất chung của những chiến sĩ TNXP ở chiến trờng. + Tinh thần trách nhiệm cao đối với nhiệm vụ . + Lßng dòng c¶m kh«ng sî hy sinh . + Có tình đồng đội gắn bó. - Họ là những cô gái trẻ yêu đời, dễ rung cảm, lắm ớc mơ và thích làm đẹp cho cuộc sống. - Mçi ngêi cã mét tÝnh c¸ch vµ së thÝch riªng: + ChÞ Thao tõng tr¶i, ch¨m chÐp bµi h¸t dï giäng chua vµ h¸t sai nhÞp..

(21) T T. T¸c phÈm (®o¹n trÝch). LuËn ®iÓm - luËn cø c¬ b¶n + Nho v« t hån nhiªn, thÝch thªu thïa. + Ph¬ng §Þnh m¬ méng, thÝch h¸t vµ ngåi bã gèi m¬ mµng, hay soi g¬ng. * Nh©n vËt Ph¬ng §Þnh. - Lµ ngêi con g¸i nh¹y c¶m, hån nhiªn vµ thÝch m¬ méng. + Thêng sèng víi kû niÖm n¬i thµnh phè quª h¬ng m×nh, cã mét thêi häc sinh hån nhiªn, sèng v« t bªn mÑ. Nh÷ng kû nÖm ấy vừa là niềm khao khát, giúp Phơng Định có đủ nghị lực vợt lên mọi khó khăn thử thách. + Giáp mặt với đạn bom, quen với sự nguy hiểm vẫn giữ đợc nét hồn nhiên con gái: hay hát và thích hát, hay chú ý đến hình thøc b¶n th©n... + Một cơn ma đã trên cao điểm cũng làm sống dậy trong cô bao kỉ niệm... - Là một thanh niên xung phong rất dũng cảm, gan dạ, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ: Một mình phá quả bom trên đồi, bình tĩnh trong các thao tác chạy đua với thời gian để vợt qua cái chết “Thỉnh thoảng lỡi xẻng chạm vào quả bom . Một tiếng động sắc đến gai ngời, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm . Nhanh lªn mét tÝ! Vá qu¶ bom nãng. Mét dÊu hiÖu ch¼ng lµnh.” - Phơng định yêu mến những ngời đồng đội và cả đơn vị mình, đặc biệt cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả những ngời chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của con đờng vào mặt trận. -> Phơng Định tiêu biểu cho thế hệ thanh niên thời kháng chiến chống Mỹ: dũng cảm, có tâm hồn trong sáng, chính họ đã làm nên thắng lợi cho cuộc kháng chiến chống Mỹ vĩ đại của dân tộc.. Tác phẩm Văn học trung đại H/ c¶nh Néi dung s¸ng t¸c (xuÊt xø) ChuyÖn ngêi con g¸i - TruyÖn truyÒn - ThÕ kØ 16 Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn truyền thống của Nam X¬ng- NguyÔn D÷ k×. ngêi phô n÷ ViÖt Nam, niÒm c¶m th¬ng sè - Tù sù, biÓu phận bi kịch của họ dới chế độ phong kiến. c¶m T¸c phÈm- T¸c gi¶. ThÓ lo¹i- PTB§. ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh (Vò trung tuú bót)- Ph¹m §×nh Hæ Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (håi 14)- Ng« gia v¨n ph¸i. - Tuú bót. - ThÕ kØ 18. Phản ánh đời sống xa hoa vô độ, sự nhũng nhiÔu nh©n d©n cña bän vua chóa quan l¹i phong kiÕn thêi vua Lª chóa TrÞnh suy tµn.. - ThÓ chÝ- TiÓu thuyÕt lÞch sö - Tù sù, miªu t¶. - TK 18. TruyÖn KiÒu- NguyÔn Du. - TruyÖn th¬ N«m - Tù sù, miªu t¶,. - TK 18- 19. H×nh ¶nh ngêi anh hïng d©n téc NguyÔn HuÖ- Quang Trung víi chiÕn c«ng thÇn tèc đại phá quân Thanh; sự thất bại thảm hại của quân Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiªu Thèng ph¶n níc h¹i d©n. - Thời đại, gia đình và cuộc đời của Nguyễn Du. - Tãm t¾t TruyÖn KiÒu.. NghÖ thuËt -TruyÖn truyÒn k× viÕt b»ng ch÷ H¸n; kÕt hîp c¸c yÕu tè hiÖn thùc và yếu tố hoang đờng kì ảo với c¸ch kÓ chuyÖn, x©y dùng nh©n vËt rÊt thµnh c«ng. - Tuú bót ch÷ H¸n, ghi chÐp theo c¶m høng sù viÖc, c©u chuyÖn con ngời đơng thời một cách cụ thể, chân thực, sinh động TiÓu thuyÕt lÞch sö ch¬ng håi viÕt b»ng ch÷ H¸n; c¸ch kÓ chuyÖn nhanh gän, chän läc sù viÖc, kh¾c ho¹ nh©n vËt chñ yÕu qua hµnh động và lời nói. - TruyÖn th¬ N«m lôc b¸t. - Ngôn ngữ có chức năng biểu đạt, biÓu c¶m vµ thÈm mÜ..

(22) biÓu c¶m.. - Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo.. ChÞ em Thuý KiÒuTrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. -Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m (næi bËt lµ miªu t¶). - TK 18- 19. C¶nh ngµy xu©n- TrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du M· Gi¸m Sinh mua KiÒu- TrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. - Tù sù, miªu t¶ (næi bËt lµ miªu t¶) - Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. - TK 18- 19. - Tù sù, biÓu c¶m, miªu t¶ (næi bËt lµ biÓu c¶m) Lôc V©n Tiªn Cøu KiÒu - TruyÖn th¬ NguyÖt Nga- TrÝch N«m. truyÖn Lôc V©n Tiªn - Tù sù, miªu cña NguyÔn §×nh ChiÓu t¶, biÓu c¶m Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n- - TruyÖn th¬ TrÝch TruyÖn Lôc V©n N«m. Tiªn cña NguyÔn §×nh - Tù sù, miªu ChiÓu t¶, biÓu c¶m. - TK 18- 19. KiÒu ë lÇu Ngng BÝchTrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du. - TK 18- 19. - TK 18- 19. - Bóc trần bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh, qua đó lên án những thế lực tàn bạo chà đẹp lên sắc tài và nhân phẩm của ngời phô n÷. - Hoàn cảnh đáng thợng tội nghiệp của Thuý KiÒu Cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và tấm lòng thuỷ chung, hiÕu th¶o cña Thuý KiÒu.. NghÖ thuËt t¶ thùc, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt b»ng viÖc miªu t¶ ngoại hình, cử chỉ và ngôn ngữ đối tho¹i.. Khắc hoạ những phẩm chất đẹp đẽ của hai nh©n vËt: Lôc V©n Tiªn tµi ba dòng c¶m, träng nghÜa khinh tµi; KiÒu NguyÖt Nga hiÒn hËu, nÕt na, ©n t×nh. Sự đối lập giữa cái thiện và cái ác, giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn, đồng thời thể hiện thái độ quí trọng và niềm tin cña t¸c gi¶. Ng«n ng÷ gi¶n dÞ méc m¹c mang mµu s¾c Nam Bé; x©y dùng nh©n vật qua hành động, cử chỉ lời nói.. NghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh, miªu tả nội tâm, sử dụng ngôn ngữ độc tho¹i, ®iÖp tõ, ®iÖp cÊu tróc…. Ng«n ng÷ giµu c¶m xóc, kho¸ng đạt, bình dị, dân dã; nghệ thuật kể chuyÖn theo m« tÝp d©n gian, miªu tả nhân vật qua hành động, lời nói; c¶m høng thiªn nhiªn tr÷ t×nh, d¹t dµo…. Tác giả trung đại TiÓu sö §Æc ®iÓm, phong c¸ch s¸ng t¸c. Sống ở thế kỉ 16, thời kì chế độ phong kiến đang từ - Là nhà văn lỗi lạc, là học trò xuất sắc của đỉnh cao của sự thịnh vợng cuối TK 15, bắt đầu Nguyễn Bỉnh Khiêm. l©m vµo t×nh tr¹ng lo¹n l¹c suy yÕu. Thi ®Ëu cö nh©n, ra lµm quan mét n¨m råi lui vÒ sèng Èn dËt ë - Lµ ngêi më ®Çu cho dßng v¨n xu«i ViÖt Nam, quê nhà nuôi mẹ già, đóng cửa viết sách. víi bót lùc giµ dÆn, th«ng minh vµ tµi hoa. Đình - Sinh 1768, mất 1839; tên chữ là Tùng Niên hoặc Là một nho sĩ sống trong thời chế độ phong kiến Bình Trực, hiệu Đông Dã Tiều. Quê Đan Loan- Đ- đã khủng hoảng trầm trọng nên có t tởng muốn ẩn êng An- H¶i D¬ng (nay lµ Nh©n QuyÒn- B×nh c vµ s¸ng t¸c nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng, kh¶o cøu Giang- Hải Dơng); Sinh ra trong một gia đình khoa về nhiều lĩnh vực: văn học, triết học, lịch sử, địa. T¸c gi¶ NguyÔn D÷. Ph¹m Hæ. - TK 18- 19. - NghÖ thuËt tù sù: dÉn chuyÖn, x©y dùng nh©n vËt, miªu t¶ thiªn nhiªn… - Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp của chị em Thuý - Bố cục chặt chẽ, hoàn chỉnh; bút KiÒu, dù c¶m vÒ sè phËn nh©n vËt. ph¸p íc lÖ tîng trng; ng«n ng÷ -> c¶m høng nh©n v¨n s©u s¾c. tinh luyÖn, giµu c¶m xóc; khai thác triệt để biện pháp tu từ Bøc tranh thiªn nhiªn, lÔ héi mïa xu©n t¬i Tõ ng÷ bót ph¸p miªu t¶ giµu chÊt đẹp, trong sáng. t¹o h×nh.. T¸c phÈm chÝnh TruyÒn k× m¹n lôc: viÕt b»ng ch÷ H¸n; ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng truyện kì lạ đợc lu truyÒn. -Vò trung tuú bót (Tuú bót viÕt trong nh÷ng ngµy ma)- T¸c phÈm chữ Hán, đợc viết đầu.

(23) Ng« gia v¨n ph¸i. bảng, cha từng đỗ cử nhân, làm quan dới triều Lê.. lÝ…. Mét nhãm c¸c t¸c gi¶ thuéc dßng hä Ng« Th× ë lµng T¶ Thanh Oai, huyÖn Thanh Oai tØnh Hµ T©y. Trong đó có hai tác giả chính là Ngô Thì Chí (1758- 1788) lµm quan díi thêi Lª Chiªu Thèng vµ Ng« Th× Du (1772- 1840) lµm quan díi thêi NguyÔn.. Lµ dßng hä næi tiÕng vÒ khoa b¶ng vµ lµm quan.. NguyÔn Du. - Tªn ch÷ lµ Tè Nh, hiÖu lµ Thanh Hiªn (17651820), quª ë x· Tiªn §iÒn, huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh. - Ông sinh ra trong một gia đình quí tộc có nhiều đời làm quan và có truyền thống văn học, cha ông là Nguyễn Nghiễm làm đến chức tể tớng. Bản thân «ng còng thi ®Ëu tam trêng vµ lµm quan díi triÒu Lê và Nguyễn. Có cuộc đời từng trải, từng chạy vào Nam theo Nguyễn ánh, bị bắt giam rồi đợc thả. Khi làm quan dới triều Nguyễn đợc cử làm ch¸nh sø ®i Trung Quèc 2 lÇn, nhng lÇn thø 2 cha kÞp ®i th× bÞ bÖnh mÊt t¹i HuÕ. NguyÔn §×nh Sinh 1822 mÊt 1888, quª cha ë Phong §iÒn- Thõa ChiÓu Thiªn HuÕ, quª mÑ ë lµng T©n Kh¸nh, phñ T©n B×nh, tØnh Gia §Þnh (nay lµ TP Hå ChÝ Minh). XuÊt thân từ một gia đình quan lại nhỏ, cuộc đời ông gÆp nhiÒu bÊt h¹nh, khæ ®au nhng víi ý chÝ vµ nghÞ lực mạnh mẽ, sống vơn lên số phận, có ích cho đời. HÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø TT 1. T¸c phÈm (®o¹n trÝch) ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng (NguyÔn D÷). Lµ ngêi cã kiÕn thøc s©u réng, am hiÓu v¨n ho¸ dân tộc và văn chơng Trung Quốc. Cuộc đời từng trải, đi nhiều, tiếp xúc nhiều đã tạo cho Nguyễn Du mét vèn sèng phong phó vµ niÒm c¶m th«ng s©u s¾c víi nh÷ng ®au khæ cña nh©n d©n. NguyÔn Du là một thiên tài văn học, là đại thi hào dân tộc, lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi vµ lµ mét nhµ nh©n đạo chủ nghĩa lớn.. - Lµ tÊm g¬ng s¸ng ngêi vÒ lßng yªu níc vµ tinh thÇn bÊt khuÊt chèng giÆc ngo¹i x©m. ¤ng lµ nhµ th¬ lín cña d©n téc, nhµ th¬ yªu níc. - Th¬ v¨n cña «ng mang phong c¸ch cña ngêi d©n Nam Bộ, là vũ khí chiến đấu sắc bén.. thÕ kØ 19. - Tang th¬ng ngÉu lôc. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (t¸c phÈm viÕt b»ng ch÷ H¸n ghi chÐp vÒ sù thèng nhÊt cña v¬ng triÒu nhµ Lª vµo thêi ®iÓm T©y S¬n diÖt TrÞnh tr¶ l¹i B¾c Hµ cho vua Lª) - T¸c phÈm ch÷ H¸n: Thanh Hiªn thi tËp, B¾c hµnh t¹p lôc, Nam trung t¹p ng©m. - T¸c phÈm ch÷ N«m: TruyÖn KiÒu, V¨n chiªu hån, V¨n tÕ sèng hai c« g¸i Trêng Lu…... D¬ng Tõ - Hµ MËu, TruyÖn Lôc V©n Tiªn, V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc, V¨n tÕ Tr¬ng §Þnh…. LuËn ®iÓm- luËn cø c¬ b¶n * Gi¸ trÞ néi dung: - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: + Tác phẩm đề cập tới số phận bi kịch của một ngời phụ nữ dới chế độ phong kiến qua nhân vật Vũ Nơng. + Ph¶n ¸nh hiÖn thùc vÒ x· héi phong kiÕn ViÖt Nam bÊt c«ng, v« lÝ. - Giá trị nhân đạo: + Ca ngợi, trân trọng vẻ đẹp của ngời phụ nữ thông qua hình tợng nhân vật Vũ Nơng. + Thơng cảm cho số phận đau khổ bi kịch của ngời phụ nữ dới chế độ p/k qua nhân vật Vũ Nơng. + Lªn tiÕng tè c¸o x· héi phong kiÕn bÊt c«ng tµn b¹o. + §Ò cao nh©n nghÜa “ë hiÒn gÆp lµnh” qua phÇn kÕt thóc cã hËu. * Nh©n vËt Vò N¬ng:.

(24) 2. ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh (Ph¹m §×nh Hæ). 3. Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (Ng« gia v¨n ph¸i). 4. ChÞ em Thuý KiÒu (TruyÖn KiÒuNguyÔn Du). - Vũ Nơng là ngời phụ nữ thuỳ mị, nết na, lại thêm t dung tốt đẹp. + Khi chồng ở nhà nàng hết mực giữ gìn khuôn phép, gia đình êm ấm hoà thuận. + Khi chång ®i lÝnh nµng ë nhµ nu«i d¹y con th¬, ch¨m sãc mÑ giµ. + Tríc sau vÉn trän t×nh, vÑn nghÜa, thuû chung. - Vò N¬ng cã sè phËn ®au khæ, oan khuÊt.. + Sống cô đơn trong cảnh thiếu phụ vắng chồng. + Bị chồng nghi oan, ruồng rẫy và đánh đuổi đi. + Tù vÉn ë bÕn s«ng Hoµng Giang. * Thói ăn chơi xa xỉ, vô độ của chúa Thịnh Vơng (Trịnh Sâm) và các quan hầu cận trong phủ chúa. - Chúa cho xây dựng nhiều cung điện, đình đài ở các nơi để thoả mãn ý thích “đi chơi ngắm cảnh đẹp”, ý thích đó cứ triền miên, nối tiếp đến không cùng, hao tiền tốn của. - Những cuộc rong chơi của chúa Thịnh Vơng diễn ra thờng xuyên “tháng 3, 4 lần” huy động rất đông ngời hầu hạ, các nội thÇn, c¸c quan hé gi¸ nh¹c c«ng...bµy ra nhiÒu trß gi¶i trÝ lè l¨ng vµ tèn kÐm. - Thó ch¬i c©y c¶nh: trong phñ chóa víi bao nhiªu “tr©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch” ®iÓm xuyÕt bµy vÏ ra h×nh non bé tr«ng nh bÕn bÓ ®Çu non... * Thãi tham lam, nhòng nhiÔu cña quan l¹i trong phñ chóa. - Dïng thñ ®o¹n “nhê giã bÎ m¨ng” ra do¹ dÉm, cíp bãc cña d©n. - Lập mu đêm đến cho tay chân sai lính lẻn vào “lấy phăng đi, rồi buộc cho tội đem giấu vật cung phụng để doạ giẫm lấy tiÒn”. - Ngang ngợc “phá nhà, huỷ tờng” của dân để khiêng hòn đá hoặc cây cối mà chúng cớp đợc. * H×nh tîng ngêi anh hïng ¸o v¶i NguyÔn HuÖ- Quang Trung. - NguyÔn HuÖ lµ ngêi cã lßng yªu níc nång nµn. + C¨m thï vµ cã ý chÝ quyÕt t©m diÖt giÆc + Lêi chØ dô. - Quang Trung lµ ngêi quyÕt ®o¸n, trÝ th«ng minh s¸ng suèt, cã tµi mu lîc vµ cÇm qu©n. + Tự mình “đốc suất đại binh” ra Bắc, tuyển mộ quân sĩ và mở cuộc duyệt binh lớn, đích thân dụ tớng sĩ, định kế hoạch tấn công vào đúng dịp Tết Nguyên Đán. + Cã tµi ph¸n ®o¸n, tµi ®iÒu binh khiÓn tíng. + ChiÕn thuËt linh ho¹t, xuÊt quû nhËp thÇn, biÕt tËp trung vµo nh÷ng kh©u hiÓm yÕu, then chèt. + Có tầm nhìn chiến lợc, trớc khi tiến công đánh giặc đã định đợc ngày chiến thắng. -> NguyÔn HuÖ- Quang Trung tiªu biÓu cho truyÒn thèng yªu níc, nh©n nghÜa, anh hïng d©n téc. * Bé mÆt bän x©m lîc, bän b¸n níc vµ sù thÊt b¹i cña chóng. - B¶n chÊt kiªu c¨ng, tù phô nhng rÊt hÌn nh¸t cña bän x©m lîc, thÓ hiÖn qua nh©n vËt T«n SÜ NghÞ vµ mét sè tíng cña y. - Số phận bi đát của bọn vua quan bán nớc hại dân. * Giới thiệu khái quát nét đẹp chung và riêng của hai chị em Thuý Vân và Thuý Kiều. + Vẻ đẹp về hình dáng (mai cốt cách), vẻ đẹp về tâm hồn (tuyết tinh thần)-> hoàn mĩ “mời phân vẹn mời” + Mỗi ngời có vẻ đẹp riêng. * Nhan s¾c cñaThuý V©n: + Vẻ đẹp cao sang, quí phái “trang trọng khác vời”: khuôn mặt, nét ngài, tiếng c ời, giọng nói, mái tóc, làn da đợc so sánh với trăng, hoa, mây tuyết-> vẻ đẹp phúc hậu đoan trang. + Vẻ đẹp gần gũi với thiên nhiên, hoà hợp với thiên nhiên-> số phận bình lặng suôn sẻ. * Vẻ đẹp của Thuý Kiều:.

(25) 5. C¶nh ngµy xu©n (TruyÖn KiÒuNguyÔn Du). 6. M· Gi¸m Sinh mua KiÒu (TruyÖn KiÒuNguyÔn Du) KiÒu ë lÇu Ngng BÝch (NguyÔn Du). 7. 8. 9. + Đẹp sắc sảo, mặn mà (trí tuệ và tâm hồn), đẹp nghiêng nớc, nghiêng thành. + Đẹp đến nỗi thiên nhiên phải ghen ghét, đố kị-> số phận đau khổ, truân chuyên, sóng gió. + Thuý KiÒu lµ con ngêi ®a tµi, hoµn thiÖn, xuÊt chóng. + Tr¸i tim ®a sÇu, ®a c¶m. * Khung c¶nh mïa xu©n b¸t ng¸t, trµn ®Çy søc sèng. + Nền xanh ngút mắt, điểm vài bông lê trằng-> màu sắc hài hoà, sống động mới mẻ, tinh khiết. + Bót ph¸p íc lÖ cæ ®iÓn: pha mµu hµi hoµ. * Không khí lễ hội đông vui, náo nhiệt, nét văn hoá truyền thống. - LÔ t¶o mé - Hội đạp thanh *Cảnh thiên nhiên buổi chiều đẹp nhng thoáng buồn có dáng ngời buâng khuâng, bịn rịn, xao xuyến. * M· Gi¸m Sinh vµ b¶n chÊt cña y. + Ưa chng diện, chải chuốt, mặc dù đã ngoài 40: trang phục, diện mạo. + Thiếu văn hoá, thô lỗ, sỗ sàng: nói năng cộc lốc, hành động, cử chỉ sỗ sàng “ngồi tót”. + Gian xảo, dối trá, đê tiện, bỉ ổi, táng tận lơng tâm-> tên buôn thịt bán ngời. * C¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu. + Nhôc nh·, ª chÒ: “Ngõng hoa bãng thÑn tr«ng g¬ng mÆt dµy” + Đau đớn, tủi hổ. * Thiên nhiên hoang vắng, bao la đến rợn ngợp; sự cô đơn trơ trọi, cay đắng, xót xa của Thuý kiều. * Nçi nhí th¬ng Kim Träng, vµ niÒm xãt th¬ng cho cha mÑ. * Tâm trạng đau buồn, lo lắng sợ hãi của Thuý Kiều: nỗi buồn trào dâng, lan toả vào thiên nhiên nh từng đợt sóng. + Cöa bÓ chiÒu h«m: b¬ v¬, l¹c lâng. + Thuyền ai thấp thoáng xa xa: vô định. + Ngän níc míi sa, hoa tr«i: t¬ng lai mê mÞt, kh«ng søc sèng. + TiÕng sãng: sî h·i, dù c¶m vÒ cuéc sèng. + Buån tr«ng: ®iÖp tõ-> nçi buån d»ng dÆc, triÒn miªn, liªn tiÕp... * H×nh ¶nh Lôc V©n Tiªn - ngêi anh hïng nghÜa hiÖp - Lµ anh hïng tµi n¨ng cã tÊm lßng v× nghÜa vong th©n. - Lµ con ngêi chÝnh trùc, hµo hiÖp, träng nghÜa khinh tµi, tõ t©m nh©n hËu. - Là ngời có lý tởng sống sống cao đẹp : “ Nhớ câu kiến nghĩa bất vi, Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng”. * H×nh ¶nh KiÒu NguyÖt Nga: - Lµ c« g¸i khuª c¸c, thuú mÞ nÕt na, cã häc thøc . - Là ngời rất mực đằm thắm và trọng ân tình.. Lôc V©n Tiªn cøu kiÒu NguyÖt Nga (TruyÖn Lôc V©n TiªnNguyÔn §×nh ChiÓu) Lôc V©n * Nh©n vËt Ng ¤ng: Tiªn gÆp - Cã tÊm lßng l¬ng thiÖn , sèng nh©n nghÜa . n¹n (TruyÖn - Cã mét cuéc sèng trong s¹ch, ngoµi vßng danh lîi. Lôc V©n * Nh©n vËt TrÞnh H©m: Tiên- Là ngời có tâm địa độc ác, gian ngoan xảo quyệt. NguyÔn - Lµ kÎ bÊt nh©n, bÊt nghÜa..

(26) tt 1. §×nh ChiÓu) T¸c phÈm §ång chÝ (ChÝnh H÷u). 2. Bµi th¬ vÒ tiểu đội xe kh«ng kÝnh (Ph¹m TiÕn DuËt). 3. §oµn thuyÒn đánh c¸ (Huy CËn). LuËn ®iÓm, luËn cø * H×nh ¶nh ngêi lÝnh thêi k× ®Çu kh¸ng chiÕn. - Họ là những ngời nông dân mặc áo lính, ra đi từ những miền quê nghèo khó “nớc mặn đồng chua”, “đất cày lên sỏi đá”. - Đất nớc có chiến tranh, họ sẵn sàng cầm súng lên đờng, để lại sau lng quê hơng, công việc và tình cảm nhớ thơng của ngời th©n . - Họ là những ngời chiến sĩ cách mạng trải qua những gian khổ, thiếu thốn của cuộc đời ngời lính. - Đẹp nhất ở họ là tình đồng chí, đồng đội sâu sắc, thân thiết. * Tình đồng chí của những ngời lính (chủ đề chính) - Cơ sở hình thành tình đồng chí của những ngời lính. + Tình đồng chí, đồng đội bắt nguồn sâu xa từ sự tơng đồng về cảnh ngộ xuất thân nghèo khó. + Tình đồng chí đợc nảy sinh từ sự cùng chung nhiệm vụ, sát cánh bên nhau trong chiến đấu. + Tình đồng chí, đồng đội nảy nở và trở thành bền chặt trong sự chan hoà, chia sẻ mọi gian lao cũng nh niềm vui, đó là mối t×nh tri kØ cña nh÷ng ngêi b¹n chÝ cèt. - Biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí. + Đồng chí, đó là sự cảm thông sâu xa những tâm t, nỗi lòng của nhau. + Đồng chí là cùng nhau chia sẻ những thiếu thốn, gian khổ của cuộc đời ngời lính. + Tình cảm gắn bó sâu nặng “tay nắm lấy bàn tay” cử chỉ mà nhữngngời lính nh đợc tiếp thêm sức mạnh vợt qua mọi gian khæ. + Vẻ đẹp của tình đồng chí: “Đêm nay rừng hoang sơng muối....Đầu súng trăng treo” * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh: - Hình ảnh độc đáo “ Những chiếc xe không kính” là một hình ảnh thực, bom đạn chiến tranh đã làm cho những chiếc xe biÕn d¹ng. - Là một hình tợng thơ độc đáo của thời chiến tranh chống Mĩ. * H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe. - T thÕ hiªn ngang, tinh thÇn dòng c¶m coi thêng gian khæ hiÓm nguy. + Ung dung, hiªn ngang. + Thái độ bất chấp khó khăn gian khổ, hiểm nguy. - Tâm hồn sôi nổi, tình đồng chí, đồng đội gắn bó thân thiết. + Tác phong rất lính, sôi nổi, nhanh nhẹn, tinh nghịch, lạc quan yêu đời. + Gắn bó thân thiết nh anh em một nhà: Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy. - ý chí quyết tâm chiến đấu vì giải phóng Miền Nam, thống nhất Tổ Quốc. * Cảnh biển vào đêm và đoàn thuyền ra khơi ( 2 khổ đầu ). - Bøc tranh léng lÉy hoµnh tr¸ng vÒ c¶nh thiªn nhiªn trªn biÓn. - Đoàn thuyền đánh cá lên đờng ra khơi cùng cất cao tiếng hát. * Vẻ đẹp của biển cả và của những ngời lao động ( 4 khổ thơ tiếp ) - Thiªn nhiªn bõng tØnh, cïng hoµ nhËp vµo niÒm vui cña con ngêi - Vẻ đẹp lung linh huyền ảo của biển, cảnh đánh cá đêm trên biển. - Bµi h¸t c¶m t¹ biÓn kh¬i hµo phãng, nh©n hËu, bao dung. - Không khí lao động với niềm say mê, hào hứng, khoẻ khoắn, thiên nhiên đã thực sự hoà nhập vào nhau, hỗ trợ cho nhau, t¹o thµnh søc m¹nh trong cuéc chinh phôc biÓn c¶. * C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ trong buæi b×nh minh ( khæ cuèi ).

(27) 4. 5. - Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về sau một đêm lao động khẩn trơng. - TiÕng h¸t diÔn t¶ sù phÊn khëi cña nh÷ng con ngêi chiÕn th¾ng. BÕp löa * Håi tëng vÒ bµ vµ t×nh bµ ch¸u. (B»ng ViÖt) - Sù håi tëng b¾t ®Çu tõ h×nh ¶nh th©n th¬ng vÒ bÕp löa. - Thêi Êu th¬ bªn bµ lµ mét tuæi th¬ nhiÒu gian khæ , thiÕu thèn nhäc nh»n - KØ niÖm vÒ bµ vµ nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ lu«n g¾n víi h×nh ¶nh bÕp löa. - ¢m thanh cña tiÕng chim tu hó. * Nh÷ng suy ngÉm vÒ bµ vµ h×nh ¶nh bÕp löa. - Cuộc đời bà khó nhọc, lận đận , chịu đựng nhiều mất mát. - Sự tần tảo , đức hy sinh chăm lo cho mọi ngời của bà. - BÕp löa tay bµ nhãm lªn mçi sím mai lµ nhãm lªn niÒm yªu th¬ng, niÒm vui sëi Êm, san sÎ vµ cßn “ Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi nhá”; ngän löa bµ nhen lµ ngän löa cña søc sèng, lßng yªu th¬ng vµ niÒm yªu th¬ng bÊt diÖt. * Nỗi nhớ mong của ngời cháu đối với bà cũng là đối với gia đình, quê hơng và đất nớc. - Cuộc sống sung sớng đầy đủ và tràn niềm vui. - Kh«ng ngu«i quªn nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ ë víi bµ vµ t×nh c¶m Êm ¸p cña bµ víi lßng biÕt ¬n... ¸nh tr¨ng * H×nh ¶nh vÇng tr¨ng trong c¶m xóc cña t¸c gi¶. (NguyÔn - Vầng trăng là một hình ảnh của thiên nhiên tơi mát, một vẻ đẹp bình dị và vĩnh hằng của vũ trụ. Duy) - Trăng là ngời bạn tri kỉ của thời thơ ấu và những ngày chiến đấu ở rừng - Hoàn cảnh sống thay đổi, con ngời quen với tiện nghi hiện đại, điện đã làm lu mờ ánh trăng, trăng trở thành ngời dng qua đờng. - Bất ngờ đèn điện tắt, vầng trăng đột ngột hiện ra qua ô cửa sổ, đánh thức bao kỉ niệm tởng đa lãng quên trong lòng ngời, khiến cho con ngời cảm thấy “rng rng” một nỗi nhớ khắc khoải và da diết đối với quá khứ bình dị, mộc mạc mà thiêng liêng. * Suy t cña t¸c gi¶ mang ý nghÜa nh©n sinh s©u s¾c. - Vầng trăng không chỉ đơn giản là vầng trăng thiên nhiên mà nó đã trở thành một biểu tợng cho những gì thuộc về quá khứ cña con ngêi. - Bớc qua thời chiến tranh, sống trong cảnh hoà bình, cuộc sống của con ngời đổi thay, ngập chìm trong hạnh phúc, không ít ngời đã vô tình lãng quên quá khứ. - Trong khoảnh khắc hiện tại, hình ảnh vầng trăng đột ngột xuất hiện trong đêm điện tắt đã đánh thức trong tâm hồn con ng ời bao kØ niÖm... - Con ngời ngỡ ngàng đến thảng thốt, rồi rng rng hoài niệm, để đọng lại cuối cùng là nỗi niềm day dứt, ân hận: “giật mình” soi lại mình, suy ngẫm về quá khứ, cần sống có trách nhiệm với quá khứ, về hiện tại, về sự vô tình vô nghĩa đáng trách giận. - “Giật mình” nhắc nhở không đợc phép lãng quên quá khứ, cần có trách nhiệm với quá khứ, coi quá khứ là điểm tựa cho hiện tại, lấy quá khứ để soi vào hiện tại. Sống thuỷ chung, nghĩa tình với quá khứ. Đó là một đạo lí truyền thống của dân tộc Việt Nam: đạo lí thuỷ chung, ân tình, nghĩa tình.. Hệ thống hoá tác phẩm VH hiện đại T¸c ThÓ th¬ phÈm - PTB§ T¸c gi¶ §ång chÝ Tù do- biÓu. - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c - T¸c dông. Néi dung c¬ b¶n. NghÖ thuËt. - Đợc viết đầu năm 1948, sau khi tác giả tham gia chiến Bài thơ ca ngợi tình đồng chí, - Hình ảnh thơ mộc mạc,.

(28) ChÝnh H÷u. cảm, tự sự, dịch Việt Bắc (thu đông 1947). In trong tập “Đầu súng miªu t¶ tr¨ng treo” (1966) - Hoàn cảnh đó giúp cho ta hiểu sâu sắc hơn về cuộc sống chiến đấu gian khổ của những ngời lính và đặc biệt là tình đồng chí, đồng đội thiêng liêng cao cả.. đồng đội thiêng liêng của nh÷ng ngêi lÝnh vµo thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.. Bµi th¬ vÒ tiểu đội xe kh«ng kÝnhPh¹m TiÕn DuËt. KÕt hîp thÓ th¬ 7 ch÷ vµ thÓ t¸m ch÷ (tù do)BiÓu c¶m, tù sù, miªu t¶. H×nh ¶nh nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe trên tuyến đờng Trờng Sơn trong nh÷ng n¨m chèng MÜ víi t thÕ hiªn ngang, tinh thÇn l¹c quan, dòng c¶m, bÊt chÊp khã kh¨n nguy hiÓm vµ ý chÝ chiÕn đấu giải phóng Miền Nam.. §oµn thuyÒn đánh cáHuy Cận.. ThÊt ng«n trêng thiªn (7 ch÷)BiÓu c¶m, miªu t¶. - ViÕt n¨m 1969 khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®ang trong gian đoạn vô cùng ác liệt. Nằm trong chùm thơ đợc tặng giải Nhất cuộc thi thơ Báo Văn nghệ (1969) đợc ®a vµo tËp th¬ “VÇng tr¨ng quÇng löa” - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp em hiểu thêm về cuộc kh¸ng chiÕn gian khæ, ¸c liÖt cña d©n téc vµ tinh thÇn dũng cảm, lạc quan của những ngời lính trên tuyến đờng Trêng S¬n. - Gi÷a n¨m 1958, Huy CËn cã chuyÕn ®i thùc tÕ dµi ngµy ë vïng má Qu¶ng Ninh. Tõ chuyÕn ®i thùc tÕ nµy, hån th¬ Huy CËn míi thùc sù n¶y në trë l¹i vµ dåi dµo cảm hứng về thiên nhiên đất nớc, về lao động và niềm vui của con ngời trớc cuộc sống mới. Bài thơ đợc viết vµo th¸ng 10/1958. In trong tËp “Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng” (1958) - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu thêm về hình ảnh con ngời lao động mới, niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ đối với đất nớc và cuộc sống mới.. BÕp löaB»ng ViÖt. KÕt hîp 7 ch÷ vµ 8 ch÷- BiÓu c¶m, miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn.. Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑNguyÔn Khoa §iÒm ¸nh tr¨ng -NguyÔn Duy. Chñ yÕu lµ 8 ch÷- BiÓu c¶m, tù sù. - §îc viÕt n¨m 1963, khi t¸c gi¶ ®ang lµ sinh viªn häc ngành Luật ở nớc ngoài (Liên Xô cũ). Bài thơ đợc đa vµo tËp “H¬ng c©y- BÕp löa” (1968) tËp th¬ ®Çu tay cña B»ng ViÖt- Lu Quang Vò. - Hoàn cảnh này cho ta hiểu thêm tình yêu quê hơng đất nớc và gia đình của tác giả qua những kỉ niệm cụ thể về ngêi bµ vµ bÕp löa. - §îc viÕt n¨m 1971, khi t¸c gi¶ ®ang c«ng t¸c ë chiÕn khu miÒn T©y Thõa Thiªn. - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu đợc tình yêu con gắn liền với tình yêu quê hơng đất nớc của ngời ngời phô n÷ d©n téc Tµ-«i.. Gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm ®Çy xóc động về ngời bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kÝnh yªu tr©n träng vµ biÕt ¬n của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình, quê hơng, đất níc. ThÓ hiÖn t×nh yªu th¬ng con Giäng ®iÖu ngät ngµo, cña ngêi mÑ d©n téc Tµ-«i g¾n tr×u mÕn, mang ©m hëng víi lßng yªu níc, tinh thÇn cña lêi ru. chiến đấu và khát vọng về tơng lai.. Bµi th¬ lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¶m høng vÒ thiªn nhiªn vũ trụ và cảm hứng về lao động và cuộc sống mới. Qua đó, bộc lé niÒm vui, niÒm tù hµo cña con ngời lao động đợc làm chủ thiªn nhiªn vµ lµm chñ cuéc sèng cña m×nh.. gi¶n dÞ, cã søc gîi c¶m lín. -Sö dông bót ph¸p t¶ thùc, cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a yÕu tè hiÖn thùc vµ l·ng m¹n - Giäng ®iÖu ngang tµng, phãng kho¸ng pha chót nghÞch ngîm. - Hình ảnh thơ độc đáo, ng«n tõ cã tÝnh khÈu ng÷ gÇn víi v¨n xu«i. - Nhan đề độc đáo. - ¢m hëng th¬ võa khoÎ kho¾n s«i næi, võa ph¬i ph¬i bay bæng. - C¸ch gieo vÇn cã nhiÒu biÕn ho¸ linh ho¹t c¸c vÇn tr¾c xen lÉn vÇn b»ng, vÇn liÒn xen víi vÇn c¸ch. - NhiÒu h×nh ¶nh tr¸ng lÖ, trÝ tëng tîng phong phó. - H×nh tîng th¬ s¸ng t¹o “BÕp löa” mang nhiÒu ý nghÜa biÓu tîng. - Giäng ®iÖu vµ thÓ th¬ phï hîp víi c¶m xóc håi tëng vµ suy ngÉm.. ThÓ th¬ 5 - §îc viÕt n¨m 1978, 3 n¨m sau ngµy gi¶i phãng miÒn Nh mét lêi nh¾c nhë cña t¸c - Nh mét c©u chuyÖn chữ- Biểu Nam thống nhất đất nớc. In trong tập thơ cùng tên của giả về những năm tháng gian riêng có sự kết hợp hài c¶m, tù sù. t¸c gi¶. lao của cuộc đời ngời lính gắn hoà giữa tự sự và trữ.

(29) - Hoàn cảnh sáng tác giúp ta hiểu đợc cuộc sống trong hoà bình với đầy đủ các tiện nghi hiện đại khiến con ngời dễ quên đi quá khứ gian khổ khó khăn; hiểu đợc cái giật mình, tự vấn lơng tâm đáng trân trọng của tác giả cña t¸c gi¶.. bó với thiên nhiên đất nớc. Qua đó, gợi nhắc con ngời có thái độ ân nghĩa thuỷ chung với thiªn nhiªn víi qu¸ khø.. LµngKim L©n. TruyÖn ng¾n Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. - N¨m 1948. Thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®¨ng lÇn ®Çu trªn t¹p chÝ V¨n nghÖ n¨m 1948. - Hoàn cảnh đó giúp ta hiểu đợc cuộc sống và tinh thần kháng chiến, đặc biệt là nét chuyển biến mới trong tình cảm của ngời nông dân đó là tình yêu làng gắn bó, thống nhất với tình yêu đất nớc.. Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c khi nghe tin đồn làng mình theo giÆc, truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª s©u s¾c thèng nhÊt víi lßng yªu níc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi n«ng d©n.. LÆng lÏ Sa PaNguyÔn Thµnh Long. TruyÖn ng¾n Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn.. - §îc viÕt vµo mïa hÌ n¨m 1970, lµ kÕt qu¶ cña chuyÕn thùc tÕ ë Lµo Cai cña t¸c gi¶, khi miÒn B¾c tiÕn lªn x©y dùng CNXH, x©y dùng cuéc sèng míi. Rót tõ tËp “Gi÷a trong xanh” (1972). - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu đựợc cuộc sống, vẻ đẹp của những con ngời lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến sức mình cho đất nớc.. Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ sÜ, c« kÜ s míi ra trêng víi ngêi thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹i tr¹m khÝ tîng trªn nói cao Sa Pa. Qua đó, truyện ca ngợi những ngời lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến sức mình cho đất nớc.. ChiÕc lîc ngµNguyÔn Quang S¸ng. TruyÖn ng¾n. - Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn.. - Đợc viết năm 1966, khi tác giả đang hoạt động ở chiến trờng Nam Bộ, tác phẩm đợc đa vào tập truyện cùng tên. - Hoàn cảnh sáng tác đó giúp ta hiểu đợc cuộc sống chiến đấu và đời sống tình cảm của ngời lính, của những gia đình Nam Bộ - tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong c¶nh ngé Ðo le cña chiÕn tranh.. Câu chuyện éo le và cảm động vÒ hai cha con: «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ và ở khu căn cứ. Qua đó truyện ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn c¶nh chiÕn tranh.. t×nh. - Giäng ®iÖu t©m t×nh, tù nhiªn, hµi hoµ, s©u l¾ng. - NhÞp th¬ tr«i ch¶y, nhÑ nhµng, thiÕt tha c¶m xóc khi trÇm l¾ng suy t. - KÕt cÊu giäng ®iÖu t¹o nªn sù ch©n thµnh, cã søc truyÒn c¶m s©u s¾c. X©y dùng cèt truyÖn t©m lí, tình huống truyện đặc s¾c; miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt s©u s¾c, tinh tÕ; ng«n ngữ nhân vật sinh động, giµu tÝnh khÈu ng÷, thÓ hiÖn c¸ tÝnh cña nh©n vËt; c¸ch trÇn thuËt linh ho¹t, tù nhiªn. TruyÖn x©y dùng t×nh huèng hîp lÝ, c¸ch kÓ chuyÖn hîp lÝ, tù nhiªn; miªu t¶ nh©n vËt tõ nhiÒu ®iÓm nh×n; ng«n ng÷ ch©n thùc giµu chÊt th¬ vµ chÊt ho¹; cã sù kÕt hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh víi b×nh luËn. NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ, tÝnh c¸ch nh©n vËt, đặc biệt là nhân vật trẻ em; x©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê mµ tù nhiªn.. Hệ thống tác giả VH Việt Nam hiện đại. T¸c gi¶ ChÝnh. TiÓu sö. §Æc ®iÓm, phong c¸ch. T¸c phÈm chÝnh. Tên thật là Trần Đình Đắc (1926- - Là nhà thơ quân đội, tham gia cả hai cuộc kháng chiến chống Tập thơ: Đầu súng trăng.

(30) H÷u. Ph¹m TiÕn DuËt. 2007) quê ở Can Lộc- Hà tĩnh. Năm Pháp và chống Mĩ. Ông đợc nhà nớc trao tặng Giải thởng Hồ Chí 1946 ông gia nhập trung đoàn thủ đô. Minh về văn học nghệ thuật (2000) - Th¬ «ng thêng viÕt vÒ ngêi lÝnh vµ chiÕn tranh, víi c¶m xóc dån nÐn, ng«n ng÷ vµ h×nh ¶nh chän läc, hµm sóc. - Sinh n¨m (1941 – 2007), quª ë - Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ. Thanh Ba- Phó Thä. - Th¬ «ng thêng thêng tËp trung thÓ hiÖn h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ víi giäng ®iÖu s«i næi, trÎ trung hån nhiªn, tinh nghÞch mµ s©u s¾c.. Huy CËn. Tªn thËt lµ Cï Huy CËn (1919- 2005), quª ë lµng ¢n Phó- Vò Quang- Hµ TÜnh.. B»ng ViÖt. Tªn khai sinh lµ NguyÔn ViÖt B»ng sinh 1941, quª ë Th¹ch ThÊt- Hµ T©y.. NguyÔn Khoa §iÒm. Sinh n¨m 1943, quª ë x· Phong HoµPhong §iÒn tØnh Thõa Thiªn- HuÕ.. NguyÔn Duy. Tªn khai sinh lµ NguyÔn Duy NhuÖ sinh n¨m 1948, quª ë Qu¶ng X¸ nay lµ phêng §«ng VÖ, thµnh phè Thanh Ho¸.. Kim L©n. Tªn khai sinh lµ NguyÔn V¨n Tµi (1920- 2007), quª ë Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh... NguyÔn Thµnh Long. Sinh 1925 mÊt 1991, quª ë Duy Xuyªn, tØnh Qu¶ng Nam.. treo (1966). VÇng tr¨ng quÇng löa (1970), Th¬ mét chÆng đờng (1971) ở hai đầu nói (19981) TuyÓn tËp Ph¹m TiÕn DuËt (2007)... - Lµ mét trong nh÷ng c©y bót næi tiÕng trong phong trµo Th¬ míi, Löa thiªng (1940), Vò đồng thời là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ Hiện trụ ca (1942), Trời mỗi đại Việt Nam. Huy Cận đợc tặng Giải thởng Hồ Chí Minh về ngày lại sáng (1958), VHNT (1996) §Êt në hoa (1960)… - C¶m høng chÝnh trong trong s¸ng t¸c cña «ng lµ c¶m høng vÒ thiên nhiên, vũ trụ và cảm hứng về con ngời lao động. - Thuéc thÕ hÖ nhµ th¬ trëng thµnh trong thêi k× kh¸ng chiÕn TËp th¬: H¬ng c©y- BÕp chèng MÜ. Tõng lµ Chñ tÞch Héi liªn hiÖp VHNT Hµ Néi. löa (B»ng ViÖt - Lu - Th¬ cña B»ng ViÖt thêng khai th¸c nh÷ng kØ niÖm vµ gîi íc m¬ Quang Vò) cña tuæi trÎ víi giäng th¬ trÇm l¾ng, mît mµ, trong trÎo, ttrµn ®Çy Nh÷ng g¬ng mÆt, nh÷ng c¶m xóc. kho¶ng trêi (1973). Kho¶ng c¸ch gi÷a lêi (1983), C¸t s¸ng (1986), BÕp löa- Kho¶ng trêi (1988) - Là nhà thơ trởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, từng Trờng ca Mặt đờng khát lµ Tæng th kÝ Héi nhµ v¨n ViÖt Nam, tõ n¨m 2000 «ng gi÷ c¬ng vÞ väng, §Êt níc…. Uû viªn Bé ChÝnh TrÞ, Trëng ban t tëng v¨n ho¸ Trung ¬ng. - Thơ ông giàu chất suy t, dồn nén cảm xúc, thể hiện tâm t của ngời trí thức tham gia vào cuộc chiến đấu của nhân dân. - Là nhà thơ quân đội, trởng thành trong kháng chiến chống Mĩ Các tập thơ Cát trắng, cøu níc. §îc trao gi¶i NhÊt cuéc thi th¬ B¸o V¨n nghÖ n¨m 1972- ¸nh tr¨ng… 1973. - Th¬ «ng thêng giµu chÊt triÕt lÝ, thiªn vÒ chiÒu s©u néi t©m víi nh÷ng tr¨n trë day døt suy t. - Lµ nhµ v¨n cã së trêng viÕt truyÖn ng¾n, lµ ngêi am hiÓu vµ g¾n Con chã xÊu xÝ, Nªn vî bã víi n«ng th«n vµ ngêi n«ng d©n. nªn chång, Vî nhÆt… - §Ò tµi chÝnh trong s¸ng t¸c cña Kim L©n lµ sinh ho¹t lµng quª vµ c¶nh ngé cña ngêi n«ng d©n sau luü tre lµng. - Lµ c©y bót chuyªn viÕt truyÖn ng¾n vµ kÝ tõ thêi kh¸ng chiÕn - KÝ: B¸t c¬m cô Hå chèng thùc d©n Ph¸p. (1952, Giã bÊc giã nåm - TruyÖn cña «ng thêng giµu chÊt th¬ trong trÎo, nhÑ nhµng, thÓ (1956)… hiện khả năng cảm nhận đời sống phong phú. - TruyÖn: ChuyÖn nhµ chuyÖn xëng (1962).

(31) NguyÔn Quang S¸ng. Trong giã b·o (1963) TiÕng gäi (1966), Gi÷a trong xanh (1972)… Sinh năm 1932, quê ở huyện Chợ Mới, - Là một nhà văn Nam Bộ, am hiểu và gắn bó với mảnh đất Nam Đất lửa, Cánh đồng tØnh An Giang. Bé. hoang, Mïa giã chíng, - S¸ng t¸c cña «ng chñ yÕu tËp trung viÕt vÒ cuéc sèng vµ con ng- ChiÕc lîc ngµ… êi Nam Bé trong chiÕn tranh vµ sau hoµ b×nh.. Hệ thống hoá kiến thức về truyện hiện đại Việt Nam (tóm tắt, tình huống truyện, ngôi kể) - (NV9) TruyÖn Tãm t¾t T×nh huèng T¸c dông Ng«i kÓ Lµng - Trong kh¸ng chiÕn, «ng Hai- ngêi lµng Chî DÇu, buéc ph¶i rêi lµng. Tin xÊu vÒ lµng T×nh yªu Ng«i thø (Kim ë n¬i t¶n c, «ng lu«n nhí vµ tù hµo vÒ lµng m×nh, «ng vui víi nh÷ng chî DÇu theo lµng vµ t×nh 3, theo c¸i l©n) tin kháng chiến qua các bản thông tin. Ông lấy làm vui sớng và hãnh giặc đã làm ông yêu nớc đợc nhìn vµ diÖn vÒ tinh thÇn anh dòng kh¸ng chiÕn cña d©n lµng... Hai d»n vÆt, khæ biÓu hiÖn râ giäng - Gặp những ngời dới xuôi lên, qua trò chuyện nghe tin làng mình sở đến khi sự nét và sâu điệu của theo ViÖt gian, «ng Hai s÷ng sê võa xÊu hæ võa c¨m. thật đựơc sáng sắc. nh©n vËt - Chỉ khi tin này đợc cải chính, ông mới trở lại vui vẻ, phấn chấn và tỏ. «ng Hai cµng tù hµo vÒ lµng cña m×nh.. LÆng lÏ Sa Pa (NguyÔn Thµnh Long). - TruyÖn kÓ vÒ mét chuyÕn ®i thùc tÕ ë Lµo Cai cña ngêi ho¹ sÜ vµ cuộc sống, công việc của ngời thanh niên trẻ trên đỉnh Yên Sơn. Qua trò chuyện, ngời hoạ sĩ và cô gái biết anh thanh niên là “ngời cô độc nhất thế gian”, anh làm công tác khí tợng kiêm vật lí địa cầu. - Với tình yêu cuộc sống, lòng say mê công việc anh thanh niên đã tạo cho mình một cuộc sống đẹp và không cô đơn... - Cuéc gÆp gì vµ trß chuyÖn vui vÎ cña b¸c l¸i xe, ngêi ho¹ sÜ, c« kÜ s trÎ vµ anh thanh niªn vÒ cuéc sèng, c«ng viÖc...Anh thanh niªn biÕu quµ cho b¸c l¸i xe, tÆng hoa cho c« g¸i tríc c¨n nhµ gän gµng, ng¨n nắp với bàn ghế, tủ sách, biểu đồ, thống kê đã làm cho những ngời kh¸ch thÝch thó vµ hÑn ngµy sÏ trë l¹i... - Chia tay nhau, nhng h×nh ¶nh vÒ con ngêi, cuéc sèng cña anh thanh niên đã để lại trong họ niềm cảm phục và mến yêu... ChiÕc l- TruyÖn kÓ vÒ t×nh c¶m cha con «ng S¸u trong chiÕn tranh chèng MÜ. ợc ngà Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến, mãi cho đến khi con gái (bé Thu) lên (NguyÔn 8 tuæi «ng míi cã dÞp vÒ th¨m nhµ vµ th¨m con víi tÊt c¶ lßng mong Quang nhí cña m×nh... S¸ng) - Khi gÆp «ng S¸u, bÐ Thu kh«ng chÞu nhËn «ng lµ cha cña m×nh, v× vết sẹo trên mặt đã làm cho ông không giống với ngời cha trong bức ảnh mà em đã biết. Bé Thu đã c xử với ông Sáu nh một ngời xa lạ... - §Õn lóc bÐ Thu nhËn «ng S¸u lµ ngêi cha th©n yªu cña m×nh th× còng lµ lóc «ng ph¶i chia tay con trë l¹i chiÕn khu, t×nh c¶m cha con. Cuéc gÆp gì bÊt ngê gi÷a ba ngêi trên đỉnh Yên S¬n 2600m.. PhÈm ch©t cña c¸c nh©n vật đợc bộc lộ rõ nét đặc biÖt lµ nh©n vËt anh thanh niªn. Ng«i 3, đặt nh©n «ng sÜ.. thø vµo vËt ho¹. ¤ng S¸u vÒ th¨m vî con, con kiªm quyÕt kh«ng nhËn ba; đến lúc nhận thì đã phải chia tay; đến lúc hy sinh «ng S¸u vÉn không đợc gặp. Lµm cho c©u chuyÖn trë nªn bÊt ngê, hÊp dÉn nhng vÉn ch©n thùc v× phï hîp víi l« gÝc cuéc sèng thêi chiÕn. Ng«i thø nhÊt; Nh©n vËt ngêi kÓ chuyÖn xng “t«i” (b¸c Ba). T¸c dông Kh«ng gian truyện đợc mở réng h¬n, tÝnh kh¸ch quan cña hiÖn thùc dờng nh đợc t¨ng cêng h¬n; ngêi kÓ dÔ dµng linh ho¹t ®iÒu khiÓn m¹ch kÓ. §iÓm nh×n trần thuật đặt vµo nh©n vËt «ng ho¹ sÜ, cã ®o¹n lµ c« kÜ s, lµm cho c©u chuyÖn võa cã tÝnh ch©n thùc, kh¸ch quan, võa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi lµm næi bËt chÊt tr÷ t×nh. C©u chuyÖn trë nªn ch©n thùc h¬n, gÇn gòi h¬n qua c¸i nh×n vµ giäng ®iÖu cña chÝnh ngêi chøng kiÕn c©u chuyÖn..

(32) Nh÷ng ng«i sao xa x«i (Lª Minh Khuª). BÕn quª (NguyÔn Minh Ch©u). 7 8. trogn bÐ Thu trçi dËy mét c¸ch m·nh liÖt, thiÕt tha. Tríc lóc chia tay, l¹i bÐ Thu lÇn tranh vµ tÝnh bÐ Thu dÆn «ng S¸u lµm cho m×nh mét chiÕc lîc b»ng ngµ voi... nµo c¸ch c¸c - Nhớ lời dặn của con, ở chiến khu, ông Sáu đã dành tình cảm thơng nh©n vËt. yêu của mìnhh để làm một chiếc lợc ngà tặng con gái yêu của mình. Nguyªn nh©n Những trong một trận càn, ông đã hy sinh. Trớc lúc nhắm mắt, ông đã đợc lí giải trao cây lợc cho một ngời đồng đội nhờ về trao tận tay cho bé Thu... thó v× (c¸i thÑo) - TruyÖn kÓ vÒ ba c« g¸i TNXP lµ Thao, Ph¬ng §Þnh vµ Nho; c¶ ba Mét lÇn ph¸ HiÖn râ cuéc ngời làm thành một tổ trinh sát mặt đờng tại một trọng điểm ác liệt bom nổ chậm, sống sinh trên tuyến đờng Trờng Sơn những năm đánh Mỹ... Nho bÞ søc Ðp, ho¹t, chiÕn - Công việc của tổ rất nguy hiểm, luôn luôn đối mặt với cái chết nhất Thao và Phơng đấu hµng lµ trong mçi lÇn ph¸ bom... §Þnh rÊt lo l¾ng ngµy trªn cao - Tổ trinh sát ở trong một cái hang, dới chân cao điểm, cách xa đơn và chăm rất tận điểm vô cùng vÞ. Cuéc sèng n¬i träng ®iÓm, mÆc dï nguy hiÓm nhng hä vÉn vui t×nh. BÊt ngê cã ¸c liÖt, hiÓm nhộn, hồn nhiên yêu đời với những giây phút thanh thản, mơ mộng và một trận ma đá nguy có thể đặc biệt là họ rất yêu thơng gắn bó với nhau trong tình đồng đội... đổ xuống trên hy sinh bất - Trong một lần đi phá bom, không may Nho bị thơng, cô đã đợc chị cao điểm khiến cứ lúc nào, Thao, Ph¬ng §Þnh tËn t×nh ch¨m sãc víi mét t×nh c¶m yªu th¬ng cña hä vui t¬i trë l¹i. nhng t©m những ngời đồng đội trong khói lửa ác liệt của chiến tranh... hån 3 TNXP vÉn thanh th¶n vui t¬i, hä vÉn kiªn cêng. Sau bao năm từng đặt chân lên nhiều miền đất khác nhau, cuối cùng Một ngời bệnh Rót ra Nhĩ bị cột chặt vào giờng bệnh, mọi sinh hoạt đều phải nhờ sự giúp nặng, sắp chết, những tr¶i đỡ của ngời khác mà chủ yếu là vợ con anh. Vào một buổi sáng đầu không đi đâu đ- nghiệm vÒ thu, NhÜ nh×n qua cöa sæ, ng¾m nh÷ng b«ng hoa b»ng l¨ng, ng¾m îc, nghÜ l¹i cuéc cuéc đời cảnh bên kia bờ sông Hồng. Trò chuyện và quan sát, Nhĩ chợt nhận đời mình và mình, về qui ra sự tần tảo, chịu đựng, hy sinh đầy tình thơng của Liên. Cảnh thiên hoàn cảnh hiện luật cuéc nhiên ở quê hơng khiến anh bồi hồi và khao khát đợc đặt chân lên bãi tại. sèng. T©m båi bªn kia s«ng, nhng kh«ng thÓ. NhÜ nhê TuÊn, con trai thø hai cña tr¹ng vµ t×nh mình sang bên kia sông hộ anh, nhng đứa con trai lại sa vào đám cảm đối với chơi phá cờ thế trên hè phố và có thể sẽ lỡ chuyến đờ ngang duy nhất quª h¬ng, gia trong ngµy . đình.. NHÂN VẠT ANH THANH NIÊN. Ng«i thø nhÊt; Ngêi kÓ chuyÖn xng “t«i”. Phï hîp víi néi dung t¸c phÈm, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi để miêu tả và biÓu hiÖn thÕ giíi t©m hån, nh÷ng c¶m xóc suy nghÜ cña nh©n vËt.. Ng«i thø Kh«ng gian 3, đặt vào truyện đợc mở nh©n vËt réng h¬n, tÝnh NhÜ. kh¸ch quan cña hiÖn thùc dờng nh đợc t¨ng cêng h¬n.. * Anh là ngời sống và làm việc trong một hoàn cảnh đặc biệt: - Là “ngời cô độc nhất thế gian”: sống một mình trên đỉnh Yên Sơn, quanh năm suốt tháng sống giữa “bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo”, cô đơn đến mức “thèm ngời” quá phải kiếm kế dừng xe qua đờng để đợc gặp ngời. - Công việc của anh là “làm công tác khí tợng kiêm vật lí địa cầu”, công việc đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác “đo gió, đo ma, đo nắng, tính mây, chấn động mặt đất” * Anh lµ ngêi cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ say mª víi c«ng viÖc. - Luôn say mê công việc và hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình bởi anh ý thức đợc công việc mình làm giúp ích cho sản xuất.

(33) 9. và chiến đấu của Tổ Quốc. - Kiên trì không ngại gian khổ, khó khăn mặc dù sống trong hoàn cảnh đặc biệt: làm việc một mình trên núi cao, gian khổ nhÊt lµ lÇn ghi vµ b¸o vÒ lóc mét giê s¸ng. - Thạo việc và làm việc một cách tỉ mỉ và chính xác: không nhìn máy cháu nhìn gió lay lá, nhìn sao trời có thể nói đợc mây, tính đợc gió. * Là ngời giản dị, khiêm tốn, lặng lẽ cống hiến cho đất nớc, cho cuộc đời. + Sống giản dị “Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại một góc trái gian với chiếc giờng con, một chiếc bàn học, một gi¸ s¸ch”. + Sống với lí tởng và hoài bão phục vụ đất nớc” “...khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi một mình đợc? + Khiêm tốn không để cho hoạ sĩ vẽ mình và giới thiệu những con ngời lao động khác * Lµ ngêi cã t©m hån nh¹y c¶m, trong s¸ng vµ cã cuéc sèng hÕt søc phong phó. đ+ Luôn cởi mở, chân thành, quan tâm, chu đáo với mọi ngời: tặng vợ bác lái xe củ tam thất, tặng hoa cho cô gái, biếu mọi ngời làn trứng để ăn tra-> tấm lòng nhân hậu. + Tổ chức cuộc sống ngăn nắp, phong phú: đọc sách, trồng hoa, nuôi gà... -> Anh là ngời tiêu biểu cho những con ngời lặng lẽ cống hiến cho đất nớc ở miền lặng lẽ Sa Pa, là hình ảnh tốt ẹp của thế hệ trẻ- những con ngời mới trong công cuộc xây dựng đất nớc. ChiÕc lîc *Nh©n vËt bÐ Thu. ngµ - KÝnh yªu, t«n thê ngêi cha cña m×nh. (NguyÔn + Lạ lùng, sợ hãi và xa lạ đối với ngời cha: nghe gọi con bé giật mình, tròn xoe mắt nhìn, ngơ ngác, lạ lùng, tái mặt đi, vụt Quang ch¹y vµ thÐt lªn. S¸ng) + Kiên quyết không chịu nhận ba vì Thu đã khắc ghi trong lòng hình ảnh về ngơì cha trong tấm hình. - Tình yêu cha sâu sắc và mãnh liệGiữ mãi hình ảnh về ngời cha đẹp và hoàn hảo nên quyết không gọi “ba”, nói trổng, hất trøng c¸, cù tuyÖt, xa l¸nh cha. + N»m im, l¨n lén, thë dµi khi nghe bµ ngo¹i lÝ gi¶. + Lặng lẽ đứng ở góc nhà, đôi mắt buồn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa. + CÊt tiÕng gäi ba nh xÐ ruét: “ Ba...a...a...ba”. TiÕng gäi “ba” nh thÐt sau 3 ngµy, sau 8 n¨m k×m nÐn trong lång ngùc, trong trái tim chan chứa tình yêu thơng, là tiếng gọi ba lần đầu và cũng là lần cuối cùng- thật cảm động và đau đớn. + H«n cha cïng kh¾p, h«n lªn c¶ vÕt thÑo trªn mÆt ba, vÕt thÑo - thñ ph¹m g©y nghi ngê, chia rÏ t×nh c¶m cha con, vÕt th¬ng chiÕn tranh. - Lµ c« bÐ ng©y th¬, ¬ng ng¹nh, cóng cái. m¹nh mÏ vµ s©u s¾c. + Sự ngây thơ, chân thành của đứa bé 8 tuổi, đứa trẻ Nam bộ trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. + Døt kho¸t, r¹ch rßi, quyÕt liÖt: nhÊt quyÕt kh«ng gäi “ba”, ph¶n øng m¹nh mÏ... + Kiªu h·nh vÒ mét t×nh yªu, niÒm tù hµo dµnh cho ngêi cha cña m×nh, ngêi cha chôp h×nh chung víi m¸. + TËn hëng mét c¸ch vå vËp, hèi tiÕc c¸i t×nh cha con m¸u mñ trong giê phót ng¾n ngñi lóc chia tay. * Nh©n vËt «ng S¸u: Lµ ngêi cha th¬ng yªu con v« cïng. - Ông háo hức, chờ đợi giây phút đợc gặp con và khao khát đợc nghe tiếng gọi “ba” của đứa con. + C¸i t×nh cha con cø n«n nao trong con ngêi anh, kh«ng chê xuång cËp bÕn anh nhón ch©n nh¶y thãt lªn, anh bíc véi vµng những bớc dài, vừa bớc vừa khom lng đa tay đón chờ con. + Anh mong đợc nghe một tiếng gọi “ba” của con bé, những con bé chẳng bao giờ chịu gọi. - Tìm đủ mọi cách để gần gũi con, thơng yêu con. + Suèt ngµy anh ch¼ng ®i ®©u xa, lóc nµo còng vç vÒ con. + Anh ngåi im gi¶ vê kh«ng nghe chê nã gäi “ Ba v« ¨n c¬m” + Trong b÷a c¬m, anh g¾p trøng c¸ cho con..

(34) - Hôt hÉng, ®au khæ khi con kh«ng nhËn m×nh lµ cha. + Anh không ghìm nổi xúc động, vết thẹo dài bên má đỏ ửng, giần giật, giọng lặp bặp, run run; Ba đây con... + Anh đứng sững, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại, hai tay buông xuống nh bị gãy. + Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu cời. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc đợc nên phải cời vậy thôi. - Bực mình trớc sự thái quá của bé Thu, quá thơng con ông không kìm nổi cảm xúc và đã đánh con: Giận qua không kịp suy nghĩ, anh vung tay đánh vào mông con bé và hét lên: - Sao mày cứng đầu quá vậy, hả? - Hạnh phúc tột cùng, nhớ thơng tột độ khi con nhận ra anh là “ba” trong tiếng thét; anh ôm con “rút khăn lau nớc mắt rồi hån lªn m¸i tãc con” - Vµo chiÕn trêng: + Hối hận, day dứt vì đánh con. + Dồn toàn bộ niềm say mê, tình yêu thơng để làm chiếc lợc cho con, anh khắc lên chiếc lợc dòng chữ” Yêu nhớ tặng Thu, con cña ba” dßng ch÷ chøa bao nhiªu t×nh c¶m s©u nÆng cña ngêi cha. + Trớc khi hy sinh, ông nhờ bạn mình chuyển cây lợc đến cho bé Thu. Chiếc lợc là biểu tợng của tình phụ tử, là chiếc lợc yêu th¬ng..

(35)

He thong hoa kien thuc Ngu van 9

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về