Tải Top 4 bài phân tích Tôi đi học siêu hay - HoaTieu.vn

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>1. Dàn ý phân tích truyện ngắn Tôi đi học</b>
<b>A. Mở bài:</b>

Giới thiệu tác giả, tác phẩm: “Tôi đi học” là truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Thanh Tịnh.
Khái quát nội dung, nghệ thuật chính của tác phẩm: Tác phẩm là dòng hồi tưởng về những kỉ
niệm trong sáng của ngày đầu tiên đi học.

<b>B. Thân bài:</b>

Luận điểm 1: Cảm nhận về nội dung: Diễn biến tâm trạng nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên
đến trường

* Tâm trạng nhân vật tôi trên con đường tới trường

- Thiên nhiên: Những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời được nhân vật “tôi” nhớ
lại là thời điểm cuối thu, cây cối đang mùa thay lá. Những chiếc lá khô xào xạc trên đường
tưởng như vô tri vô giác ấy đã trở thành những màu sắc thơng điệp, thanh âm riêng hối gọi
lịng người nhớ về ngày khai trường đầu tiên.

- Con người: Hình ảnh trực tiếp tác động đến tác giả để tác giả nhớ tới buổi khai trường của
chính mình đó là hình ảnh mấy em nhỏ rụt rè trong lần đầu tiên tới trường

- Tâm trạng nhân vật:

Nhớ về những kỉ niệm mơn man thuở bé của mình
Vui sướng, háo hức như buổi khai giảng của chính mình
- Những kỉ niệm của nhân vật tôi:

Tác giả nhớ rất rõ từng chi tiết trong khung cảnh trên con đường đến trường, sương thu và gió
lạnh với con đường dài và hẹp dường như trở nên khác lạ trong đôi mắt trẻ thơ bởi một điều
vô cùng đơn giản: “Hôm nay tôi đi học”.

Những suy nghĩ, hành động, từng cảm nhận về chính bản thân mình, từ bộ quần áo đến
những hành trang mang theo đều cho thấy sự thay đổi, khơn lớn trong cậu bé nhưng đâu đó
vẫn còn nét hồn nhiên, ngây thơ của một đứa trẻ lên 5.

* Tâm trạng nhân vật “tôi” khi tập trung ở sân trường

Cảm nhận của cậu học trò về ngơi trường đã có sự thay đổi rõ rệt, cậu vừa ngỡ ngàng, vừa
cảm thấy nhỏ bé, lo sợ trước một ngôi trường đầy uy nghi, trang trọng trước mắt.

Cả cậu bé và những người bạn xung quanh đều “như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn
quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ”. Hình ảnh so sánh thể hiện sự hồn
nhiên, ngây thơ trong tâm hồn cậu bé và tâm trạng lo sợ, hoang mang trong bước đi đầu tiên
của cuộc đời.

Những suy nghĩ, cảm nhận của cậu bé trước tất cả sự thay đổi, trước bạn bè, trước thầy cô
vừa thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ, vừa bộc lộ tâm trạng bối rối, cảm xúc vừa háo hức vừa
có chút bơ vơ, lạc lõng bởi đây là lần đầu tiên cậu xa mẹ.

* Tâm trạng nhân vật khi vào lớp và học bài học đầu tiên

Lớp học là một thế giới khác biệt, cách biệt với thế giới ở bên ngoài khung cửa. Ngồi trong
lớp, cậu bé thấy xốn xang những cảm giác lạ và quen đan xen, trái ngược nhau bởi đó là giây
phút sang trang của một tâm hồn trẻ dại, tạm biệt thế giới ấu thơ chỉ biết nô đùa, nghịch
ngợm để bước vào thế giới tuổi học trò nghiêm chỉnh đầy khó khăn mà biết bao hấp dẫn.

Diễn biến tâm trạng nhân vật “tôi” để lại nhiều cảm xúc trong lịng người đọc, khơng chỉ
⇒

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Luận điểm 2: Cảm nhận về nghệ thuật

Nghệ thuật khắc họa tâm ký nhân vật vô cùng tinh tế

Sự kết hợp giữa phương thức tả và kể giúp cho cảm xúc, tâm trạng nhân vật được thể hiện
một cách tự nhiên hợp lí.

<b>C. Kết bài:</b>

Khẳng định lại giá trị tác phẩm: “Tôi đi học” không chỉ hấp dẫn người đọc ở nghệ thuật kể
chuyện, xây dựng hình ảnh, mà còn khơi gợi trong mỗi chúng ta những kỉ niệm riêng, đẹp đẽ,
trong sáng của ngày tựu trường.

Liên hệ, đánh giá: Truyện ngắn “Tôi đi học” làm nên thành công cho nhà văn Thanh Tịnh.
<b>2. Phân tích Tơi đi học - Mẫu 1</b>

Tôi đi học là truyện ngắn giàu chất trữ tình của nhà văn Thanh Tịnh. Truyện khơng đi vào
những biến cố, những xung đột xã hội gay gắt mà đó là những cung bậc cảm xúc khác nhau
của nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đến trường. Câu chuyện vì thế mặc dù nhẹ nhàng nhưng
vẫn vô cùng sâu lắng, in những dấu ấn đậm nét trong lòng người đọc.

Câu chuyện được bắt đầu bằng không gian thấm đẫm chất thu, không gian của tiếng trống
khai giảng, của những ngày cắp sách đến trường: “hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường
rụng nhiều và trên khơng có những đám mây bàng bạc, lịng tơi lại náo nức những kỉ niệm
mơn man của buổi tựu trường”. Từ những ngày của hiện tại, nhân vật tôi nôn nao nhớ về quá
khứ, nhớ về ngày đầu tiên đến trường của mình. Sự thay đổi cả về tâm trạng và nhận thức của
nhân vật tôi diễn ra theo từng chặng, phù hợp với cách đọc và tư duy của các bạn nhỏ, nhưng
vẫn khiến người lớn thấy xúc động vì được sống lại những cảm giác về ngày đầu tiên đến
trường của mình.

Sự thay đổi ấy trước hết là ở cảm giác về con đường đến trường: “con đường này tôi đã quen

đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì
chính lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”. Nhân vật tôi tự thấy bản thân đã
thay đổi, đã trưởng thành, bởi vậy không chỉ khung cảnh thay đổi mà ngay cả những hoạt
động hàng ngày của cậu như thả diều hay ra đồng nơ đùa với chúng bạn đã khơng cịn nữa.
Trong nhận thức non nớt của mình, cậu bé nhận rằng bản thân đã chuẩn bị bước vào ngưỡng
cửa mới của cuộc đời, mình đã khơn lớn và trưởng thành hơn.

Trong bộ quần áo vải dù đen được mẹ bị chu đáo chuẩn bị, cậu thấy mình trang trọng và
đứng đắn hơn. Tác giả đã thật tinh tế khi dùng hai từ “trang trọng” “đứng đắn” để diễn tả tâm
trạng, sự trưởng thành của nhân vật tơi. Hành trình thay đổi nhận thức cịn được thể hiện
trong hành động hết sức đáng yêu của cậu bé, cậu cầm hai quyển vở trên tay đã thấy nặng
nhưng còn yêu cầu “mẹ đưa bút thước cho con cầm” với ý nghĩ ngây thơ “chắc chỉ người
thạo mới cầm nổi bút thước”. Ý nghĩ non nớt có chút buồn cười nhưng cũng thật đáng trân
trọng của cậu bé.

Khi đến trường là một chuỗi những cung bậc cảm xúc khác nhau, cho thấy cậu bé là một
người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. Trước sân trường Mĩ Lí dày đặc người, ai cũng quần áo
tươm tất, gương mặt tươi vui, sáng sủa, khiến cậu bé đâm ra lo sợ vẩn vơ. Có lẽ đây là cảm
giác của bất cứ ai vào ngày đầu tiên đến trường, cảm giác cô đơn, lạc lõng, vừa muốn hòa
cùng mọi người mà lại vừa lo lắng, sợ hãi. Nhưng đâu chỉ có cậu bé, những người bạn như
cậu cũng như những chú chim non đứng nép bên người thân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Bước vào lớp học là cảm giác vừa xa lạ, vừa gần gũi, vừa ngỡ ngàng nhưng cũng rất tự tin.
Nhân vật tôi cảm thấy mùi hương lạ xông lên trong lớp, mọi thứ xung quanh đều lạ, tự nhận
chỗ ngồi làm của riêng, ngay cả người bạn lần đầu tiên gặp cũng khơng hề có cảm giác lạ
lẫm. Nhân vật tôi đã tái hiện một cách đầy đủ, chân thật những cung bậc cảm xúc khác nhau
về ngày đầu tiên đến trường. Một cách thật tự nhiên, mỗi chúng ta dường như cũng được
sống lại bầu không khí của ngày tựu trường đầu tiên ấy.

Tác phẩm khơng chỉ đề cập đến cung bậc cảm xúc về ngày đầu đến trường của các bạn nhỏ

mà còn cho người đọc thấy chân dung của bậc phụ huynh, của thầy cô để làm bật lên tầm
quan trọng của giáo dục với thế hệ trẻ. Phụ huynh chuẩn bị chu đáo cho con em vào ngày tựu
trường: quần áo, sách vở tươm tất; cầm đồ dùng học tập giúp con; tham dự buổi khai giảng
của con. Các thầy cơ hết sức tận tình, nhân hậu, hiền từ với các em học sinh, đặc biệt là với
các bạn học sinh mới. Thầy hiệu trưởng từ tốn, bao dung, nhìn học sinh bằng cặp mắt hiền từ,
khuyên nhủ, động viên các em: “Các em đừng khóc. Trưa nay các em còn được về nhà cơ
mà. Và ngày mai lại được nghỉ cả ngày nữa”. Qua câu nói ta thấy được thầy hiệu trưởng là
người am hiểu tâm lí trẻ em lần đầu tới lớp, chưa quen với việc học. Những lời động viên của
thầy giúp những đứa trẻ bớt lo lắng và vững tâm hơn. Còn thầy giáo trẻ là người vui tính,
giàu tình u thương, gương mặt luôn tươi cười, ân cần với các em.

Tác phẩm đã xây dựng một tình huống truyện thật đặc biệt – ngày đầu tiên đến trường với
biết bao cảm xúc, tâm trạng về dấu mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi người. Kết cấu câu
chuyện phù hợp: theo dòng hồi tưởng. Kết hợp linh hoạt các phương thức biểu đạt tự sự,
miêu tả, biểu cảm diễn tả đầy đủ và hợp lí các cung bậc cảm xúc nhân vật. Ngôn ngữ nhẹ
nhàng, sâu lắng, giọng văn thơ mộng, mượt mà, tinh tế.

Với ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên, nhẹ nhàng, giàu chất thơ, tác phẩm đã làm sống dậy những
cung bậc cảm xúc về ngày đầu tiên đến trường. Buổi tựu trường sẽ là kỉ niệm ghi dấu ấn sâu
đậm nhất trong lòng mỗi người. Đồng thời cũng nhận thấy vai trò, tầm quan trọng của giáo
dục đối với thế hệ tương lai.

<b>3. Phân tích Tơi đi học - Mẫu 2</b>

Trong đời học sinh của mỗi người, có lẽ ai ai cũng hơn một lần được cha hoặc mẹ dắt tay đến
trường trong tâm trạng sợ sệt, lo âu. Ký ức ấy tồn tại mãi. Rồi mỗi năm, khi mùa tựu trường
đến, ký ức ấy có dịp sống lại trong tâm trí mỗi người. Nhưng để có những trang sách ghi lại
những hồi ức đẹp làm xúc động lòng người thì có lẽ chỉ có Thanh Tịnh với truyện ngắn Tôi
đi học.

Bốn trang sách ghi lại hồi ức của nhà văn vào buổi sáng mùa thu trên đường từ nhà đến ngôi
trường làng trong buổi học đầu tiên sao mà nhẹ nhàng với những chi tiết dễ thương của tuổi
thơ lần đầu theo mẹ tới trường.

Trước hết, Thanh Tịnh nêu lý do có thể được xem là động lực thôi thúc ông viết truyện ngắn
này. Lý do mà nhà văn đã nêu trong truyện ngắn có cả thời gian “hằng năm cứ vào cuối thu ”,
có cả khơng gian “lá ngồi đường rụng nhiều và trên khơng có những đám mây bàng bạc”, và
có cả con người là “mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường".

Những hình ảnh gợi nhớ được miêu tả bằng những dòng văn nhẹ như thơ ấy đã khiến lòng tác
giả “lại nao nức nhớ lại những kỷ niệm mơn man", khiến tâm trạng của nhà văn “lại tưng
bừng rộn rã” về buổi tựu trường. Và tác giả đã nhớ lại, những: hình ảnh trong ký ức hiện về
như một cuốn phim quay chậm theo trình tự thời gian, bắt đầu từ “Buổi mai hôm ấy, một
buổi mai đầy sương thu và gió lạnh… ”

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

thuật viết tự sự. cảnh làng quê, trên con đường làng dài và hẹp, như nhà văn đã mô tả: Con
đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh
tôi đều thay đổi, vì chính lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hơm nay tơi đi học.”

Mọi nét nhìn đều thay đổi, tâm trạng cũng diễn biến không ngừng đều do ở câu văn ngắn gọn
và dễ hiểu: “Hôm nay tôi đi học”. Cũng là con sông làng nhưng giờ đây “tôi” không được
“lội qua sông thả diều như thằng Quý". Cũng là cánh đồng làng nhưng “tôi” không được ra
đó nơ đùa như thằng Sơn. Việc “đi học” đã thay đổi con người “tôi”. Từ một đứa trẻ thích lội
qua sơng thả diều, nơ đùa, bẫy chim trên đồng ruộng, sáng hôm nay “Trong chiếc áo vải dù
đen dài tơi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn” hẳn lên.

Thay đổi từ cách ăn mặc cho tới tính cách của con người chẳng phải là “sự thay đổi lớn”
sao?! Cái hay của nhà văn là tạo ra điểm nhấn gợi đúng vào cảm xúc của người đọc ấy. Dù
khơng cùng hồn cảnh, khơng cùng nơi chốn, thời điểm với nhân vật “tôi” nhưng hàng triệu
người vẫn thấy bóng dáng, cảm nhận của mình khi đọc được dòng văn trên.

Từ điểm nhấn là “sự thay đổi lớn” ấy, nhà văn đi vào chi tiết trên đường “tôi” theo mẹ đến
trường bằng lối miêu tả hình ảnh xen lẫn với biểu cảm. Các hình ảnh lại được miêu tả theo
kiểu dây chuyền bằng cái nhìn tinh tế. “thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tuổi tôi… trao sách vở
cho nhau xem". Họ “ôm sách vở nhiều lại kèm cả bút thước nữa” mà chẳng thấy khó khăn gì
trong lúc chỉ cầm hai quyển vở mới mà “tôi đã bắt đầu thấy nặng.

Tôi bậm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất.
Tơi xóc lên và nắm lại cẩn thận. Ớ đoạn văn ấy, nhà văn cứ nhìn sự việc, sự vật của người rồi
cảm nhận ở mình cùng với sự vật, sự việc ấy. Nhìn thấy sách vở đã vậy, khi nhìn thấy “bút
thước” mà mấy cậu học trị đang cầm “tơi” cũng đòi mẹ đưa bút thước cho cầm. Khi nghe mẹ
bảo để mẹ cầm cho cũng được thì “tơi” lại nghĩ: “chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút
thước". Đấy là một ý nghĩ “vừa non nớt vừa ngây ngô” thật dễ thương chỉ xuất hiện ở trẻ thơ.
Theo thời gian và con đường đi tới, nhân vật “tôi” cùng mẹ đã đến nơi cần đến. Hình ảnh đầu
tiên đập vào mắt “tôi” là “Trước sân trường làng Mĩ Lí dày đặc cả người. Thế là “tơi” nhớ lại
chỉ mới trước đây mấy hôm thôi nhân đi bẫy chim quyên cùng với bạn, “tôi” cũng đã vào
quan sát kĩ từng phịng ngơi trường này, và chỉ có cảm tưởng là “nhà trường cao ráo và sạch
sẽ hơn các nhà khác trong làng". Đó là nhận xét đúng với thực tế.

Vào thời buổi ấy, làng quê nào ở miền Trung cũng nhiều nhà tranh vách đất, thỉnh thoảng
mới bắt gặp một hai ngơi nhà ngói nhỏ. Duy chỉ có đình chùa và trường học mới có vẻ cao
ráo và sạch sẽ hơn tất cả các nhà khác trong làng. Nhưng bây giờ thì nó lại khác. “trước mắt
tơi trường Mĩ Lí trơng vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hịa Ấp. Sân nỏ rộng,
mình nó cao hơn trong những buổi trưa hè đầy vắng lặng.

Lịng tơi đâm ra lo sợ vẩn vơ". Tại sao thế, cũng là một ngôi trường ấy thôi mà! Đấy cũng là
cảm nhận của tuổi thơ về một sự vật ở hai thời điểm và hai hồn cảnh khác nhau. Ở thời điểm
“trước đó mấy hơm”, nhân vật “tơi” tới trường Mĩ Lí vào những ngày hè vắng lặng trong
cảnh sông thả diều, bẫy chim thường ngày, nên chỉ thấy nó cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà
trong làng. Còn bây giờ thì khác.

Cái khác biệt trước nhất là ở cậu bé. Cậu sắp trở thành người học trò. Cậu đã bắt đầu thay đổi
từ mơi trường gia đình qua mơi trường trường học, từ môi trường tự do bay nhảy đây đó dưới
ngơi nhà và cánh đồng làng vào một lớp học trong ngôi trường này để học đọc, học viết, học
tính tốn. Để “biết ba chữ với người ta” như mong ước của cha mẹ. Cái khác thứ hai ấy là
khung cảnh trước mắt dày đặc cả người.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

con chim non… ” luôn ngập ngừng e sợ trước cảnh lạ. Hoàn cảnh đã tác động vào tâm lý của
con người. Cảnh đây là cảnh ở trường học, nơi giảng dạy “tiên học lễ hậu học văn”. Người
lớn bước vào còn phải giữ phép tắc lễ nghĩa huống gì là trẻ con.

Tác giả đã nhớ lại và miêu tả cảnh, tình thật tinh tế, nhất là tâm trạng ‘lo sợ vẩn vơ" của “mấy
cậu học trị mới" cũng như nhân vật “tơi”. Nỗi lo sợ, cử chỉ ngập ngừng càng tăng khi nghe
“một hồi trống thúc vang dội cả lịng tơi, khỉ học trị cũ sắp hàng và đi vào lớp”, nhân vật
“tôi” mới “cảm thấy mình chơ vơ”. Tất cả các cậu học trị mới như “tơi” đều thụ động. Có lẽ
đây là đoạn văn vừa tả cảnh vừa tả tâm lý hay nhất của bài văn.

Tâm lý thì “lo sợ, ngập ngừng”, cử chỉ thì “rụt rè hai chân hết co lại duỗi.. ”, “toàn thân cũng
đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp". Đang trong cử chỉ và tâm trạng đó thì
“ơng đốc” (thầy hiệu trưởng) xuất hiện. Ông đọc tên từng người, rồi dặn dị phải chăm học.
Rồi ơng “nhìn chúng tơi với cặp mắt hiền từ và cảm động". Từ ngoài đường, từ trong lớp học
hầu như ai ai cũng ngắm nhìn khiến các cậu học trị mới “càng lúng túng hơn".

Cao điểm của tâm trạng là lúc ông đốc bảo: “-Thôi, các em lên đứng đây sắp hàng để vào
lớp.”, Ây là tâm trạng “trong thời thơ ấu tôi chưa lần nào thấy xa mẹ tôi như lần này". Và
chính vì có cảm giác như thế nên “Một cậu đứng đầu ơm mặt khóc. Tơi bất giác quay lưng lại
rồi dúi đầu vào lịng mẹ tơi nức nở khóc theo. Tơi nghe sau lưng tơi, trong đám học trị mới,
vài tiếng thút thít đang ngập ngừng trong cổ.

Nhưng rồi sự lúng túng, tâm trạng lo sợ ấy cũng nguôi dần đi là nhờ những người thân, nhờ

ông đốc học hiền từ, nhờ “người thầy trẻ tuổi, gương mặt tươi cười đang đón chúng tơi trước
cửa lớp". Nhờ sự an ủi, động viên của mẹ, ông đốc và người thầy trẻ tuổi mà từ tâm trạng lo
sợ, lúng túng, nhân vật “tôi ” chuyển qua tâm trạng tò mò, gần gũi, và ấm áp lúc ngồi yên
trong lớp học.

Từ mùi hương đến những tấm hình, cái gì cũng thấy lạ và hay hay. Từ sự lạm nhận chỗ ngồi
“là vật riêng của mình” đến việc nhìn người bạn ngồi bên cạnh, “một người bạn tơi chưa hề
quen biết, nhưng lịng tơi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào". Như thế, trong vòng chưa
đầy một buổi sáng, nhân vật “tơi ” gần như thay đổi hồn tồn do thay đổi môi trường hoạt
động. Trường học tạo dựng môi trường thân thiện trong sáng.

Hơn 70 năm sau khi "Tôi đi học" ra đời, đọc lại truyện hầu như ai cũng xúc động. Ngoài lời
văn ý vị và nhẹ nhàng như thơ trong nghệ thuật kết hợp hài hòa giữa miêu tả gắn liền với cảm
xúc là tài nhớ, chọn lựa và sắp xếp các chi tiết về buổi học đầu tiên của nhân vật “tôi” thành
một truyện ngắn tự sự và trữ tình.

Ai cũng nhận thấy có bóng dáng buổi học đầu tiên của mình ở trong truyện, nhất là hình ảnh
“Tơi vịng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc” đọng lại ở cuối
trang văn.

<b>4. Phân tích truyện ngắn Tôi đi học - Mẫu 3</b>

Tôi đi học là truyện ngắn mang màu sắc hoài niệm và đậm đà chất thơ của nhà văn Thanh
Tịnh in trong tập “Quê mẹ” xuất bản năm 1941. Theo dòng hồi tưởng, tác giả kể lại những kỷ
niệm mơn man, êm đềm sâu sắc của tuổi thơ trong buổi tựu trường đầu tiên trong đời, khi ông
được mẹ dẫn đi đưa vào lớp Năm, lớp đầu tiên của cấp tiểu học của trường Pháp – Việt trước
năm 1945.

Mở đầu truyện là hai câu văn rất gợi cảm đã tạo thành hai đoạn văn:

Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên khơng có những đám mây bàng
bạc, lịng tơi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Cứ mỗi độ cuối thu, khi tiết trời se lạnh, những chiếc lá vàng rơi, những đám mây bàng bạc
thì kỉ niệm mơn man, nhè nhẹ, lâng lâng của buổi tựu trường đầu tiên lại hiện về trong kí ức
của tác giả và của tất cả những ai đã từng cắp sách đến trường. Để rồi những cảm trong sáng
lại nảy nở trong lòng như những cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Hình ảnh
so sánh nhân hóa đầy ấn tượng và có sức biểu cảm. Câu văn như cánh cửa dịu dàng mở ra
dẫn người đọc vào một thế giới đầy ắp những sự việc, những con người, những cung bậc tâm
tư tình cảm đẹp đẽ, trong sáng, rất đáng nhớ, rất đáng chia sẻ và mến thương. Trung tâm của
thế giới ấy là cậu học trò ngày đầu tiên tới trường, trong lịng nảy nở biết bao ý nghĩa, tình
cảm xao xuyến, mới lạ, suốt đời không bao giờ quên.

Buổi xa xưa ấy thật là đáng nhớ. Trên con đường cùng mẹ tới trường, nhân vật tôi – cậu bé
lớp Năm, lớp đầu tiên của cấp học ấy – nhìn cảnh vật xung quanh và cảm thấy tâm trạng
mình khó tả. Buổi mai ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạng… Con đường làng dài và
hẹp vốn rất quen thuộc, tự nhiên cậu bé thấy lạ, thấy cảnh vật xung quanh đều thay đổi. Vì
sao vậy? Vì chính lịng tơi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. Đi học quả là một sự
kiện lớn, một đổi thay quan trọng đánh dấu bước ngoặt của tuổi thơ. Đặc biệt là đối với một
em hôm qua chỉ biết chơi đùa, qua sơng thả diều, ra đồng chảy nhạy với bạn… Vì thế tôi cảm
thấy trang trọng, đứng đắn với bộ quần áo mới, với mấy quyển vở trên tay. Tôi muốn thử sức
mình xin mẹ cho được cầm bút, thước như các bạn. Một ý nghĩ non nớt, ngây thơ nảy nở
trong đầu chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước. Ý nghĩ ấy thống qua… trơi nhẹ như
một làn mây lướt trên ngọn núi. Cái trừu tượng (ý nghĩ) được so sánh với cái thực (làn mây)
nhưng không làm mất đi sự duyên dáng và thú vị. Một nét đẹp, dịu dàng, trong sáng và khát
vọng vươn tới của tâm hồn trẻ thơ.

Đi hết đường làng, cậu học trị nhỏ tới sân trường. Nhìn quang cảnh trường, khi được gọi tên,
rồi phải rời tay mẹ vào lớp học, tâm trạng ngỡ ngàng, cảm giác mới lạ của nhân vật tôi mới
xáo động làm sao? Thanh Tịnh đã dùng nhiều hình ảnh, nhiều chi tiết cụ thể biểu hiện những

cung bậc tâm trạng của cậu bé. Trước hết cậu thấy ngôi trường trơng vừa xinh xắn, vừa oai
nghiêm… Sân nó rộng, mình nó cao sừng sững như cái đình làng. Rồi cảm thấy mình nhỏ bé
và đâm ra lo sợ vẩn vơ. Tiếp sau, cậu bé thấy học trò, thầy cô giáo, người lớn, trẻ con đông
đúc. Thấy mấy bạn mới cũng đang sợ sệt, lúng túng e ngại như mình. Họ như con chim non
đứng bên bờ tổ, nhìn qng trời rộng muốn bay nhưng cịn ngập ngừng e sợ. Lại một hình
ảnh so sánh thú vị nữa! Nó vừa tả đúng tâm trạng nhân vật, vừa gợi cho người đọc liên tưởng
về một thời nhỏ đứng giữa ngôi trường thân yêu. Ngôi trường đẹp như một tổ ấm, mỗi học trò
ngây thơ, hồn nhiên như một cánh chim đầy khát vọng và biết bao bồi hồi lo lắng nhìn bầu
trời rộng, nghĩ tới những chân trời học vấn mênh mang…

Khi nghe gọi đến tên mình, cậu học trị tự nhiên giật mình và lúng túng. Động từ đặc tả tâm
trạng được sử dụng liên tục: ngập ngừng, e sợ, rụt rè, lúng túng, dềnh dàng, run run… Từ láy
lúng túng điệp tới bốn lần: Chung quanh là những cậu bé… lúng túng. Nghe gọi đến tên tôi,
tôi tự nhiên giật mình và lúng túng. Chúng tơi được người ta ngắm nhìn… đã lúng túng…
càng lúng túng hơn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

thời kỳ thử thách khơng ít khó khăn, hay nó cũng là một niềm vui, niềm quyết tâm để bước
vào một thế giới khác lạ mà đầy hấp dẫn? Với bao cấp độ của khóc: ơm mặt khóc, nức nở
khóc và khóc thút thít, cây bút văn xi Thanh Tịnh truyền cảm biết bao, trữ tình biết bao và
thấu tỏ lịng người! Có phải Thanh Tịnh đang sống lại những kỷ niệm của chính bản thân
mình, giãi bày tuổi thơ của mình thì có những trang viết xốn xang lòng người đọc đến vậy.
Ngồi trong lớp học, đây là những giây phút cuối cùng của buổi tựu trường, cảm giác càng
trong sáng và chân thực hơn. Một cảm giác lạ và quen đan xen, trái nhau. Thấy một mùi
hương lạ xông lên trong lớp, hình gì treo trên tường tơi cũng thấy lạ”, những cậu bé nhìn bàn
ghế chỗ mình ngồi tự nhiên lạm nhận làm vật riêng của mình, nhìn người bạn ngồi bên không
cảm thấy xa lạ chút nào… Đoạn văn kết thúc câu chuyện ngắn gọn mà hiện lên nhiều hình
ảnh đẹp, giàu ý nghĩ. Một chú chim nhỏ hót mấy tiếng rụt rè, vỗ cánh bay cao, mắt tơi thèm
thuồng nhìn theo… Kỷ niệm bầy chim giữa đồng lúa vẫy gọi… Tiếng phần và chữ viết của
thầy giáo nhắc nhở, níu giữ, đưa… chú về với thực tại! Cuối cùng là tơi vịng tay lên bàn
chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần bài tập viết: Tôi đi học. Đây là bài học đầu

tiên trong buổi tựu trường thời thơ ấu của chú bé. Kỷ niệm ấy như một dấu son trong tâm hồn
tươi sáng.

Tơi đi học là dịng hồi ức về ngày tựu trường của tuổi ấu thơ, rất thơ và rất xúc động. Có lẽ
đây khơng phải là ơng viết văn, mà là những kỉ niệm của chính mình đã sống lại trong nhà
văn, là một tiếng lòng man mác, bâng khuâng với những kỉ niệm mơn man của buổi tựu
trường. Chính vì vậy, đã hơn 60 năm trơi qua, tác phẩm vẫn sống và cịn sống mãi.
<b>5. Phân tích văn bản Tơi đi học - Mẫu 4</b>

Hồi đầu năm lớp 7, học bài cổng trường mở ra, hẳn mỗi chúng ta khơng qn tấm lịng người
mẹ biết bao bồi hồi xao xuyến trong ngày đầu dẫn con đi học. Người mẹ ấy bồi hồi xao
xuyến vì đang được sống lại những kỉ niệm ngày đầu tiên cắp sách đến trường: "Hằng năm
cứ vào cuối thu. Mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp...". Câu
văn đầy ắp kỉ niệm tuổi thơ trong sáng ấy đã ngân nga, trầm bổng trong lòng người mẹ và
vương vấn khơn ngi trong tâm trí học sinh chúng ta. Nhiều bạn thắc mắc: đó là vãn của ai,
ở trong tác phẩm nào ? Giờ đây, vào ngay trang đầu của sách Ngữ văn 7, chúng ta tìm được
xuất xứ và tác giả của câu văn ấy. Thú vị quá! Thú vị hơn nữa là, qua truyện ngắn đậm chất
hồi kí Tơi đi học của nhà văn Thanh Tịnh, chúng ta được sống lại những kỉ niệm tuổi thơ
mơn man, trong sáng ở buổi tựu trường đầu tiên.

Ngay mấy dòng đầu tác phẩm, nhà văn đã so sánh một cách ấn tượng: "Tôi quên thế nào
được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lịng tơi như mấy cành hoa tươi mỉm cười
giữa bầu trời quang đãng". Câu văn như cánh cửa dịu dàng mở ra, dẫn người đọc vào một thế
giới đầy ắp những sự việc, những con người, những cung bậc tâm tư tình cảm đẹp đẽ, trong
sáng, rất đáng nhớ, đáng chia sẻ và mến thương. Trung tâm của thế giới ấy là cậu học trò nhỏ
ngày đầu tiên tới trường, trong lòng nảy nở biết bao ý nghĩ, tình cảm xao xuyến, mới lạ, suốt
đời không thể quên.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

ngọn núi. Lại một so sánh thú vị nữa ! Ý nghĩ của một em nhỏ mới cắp sách tới trường muốn
nhận thức về một nhiệm vụ trong cuộc sống, được mường tượng trong hình ảnh "một làn mây

lướt ngang trên ngọn núi" như muốn biểu hiện nét dịu dàng, trong sáng và khát vọng vươn tới
của một tâm hồn trẻ thơ.

Đi hết con đường làng, cậu học trò nhỏ tới sân trường. Nhìn quang cảnh nhà trường, khi nghe
gọi tên, rồi phải rời tay mẹ đi vào lớp học, tâm trạng ngỡ ngàng, cảm giác mới lạ trong "tôi"
mới thực sự vơ cùng xáo động. Nhà văn đã dùng nhiều hình ảnh, nhiều chi tiết cụ thể biểu
hiện những cung bậc tâm trạng ấy của cậu bé. Trước hết, cậu thấy "ngôi trường trông vừa
xinh xắn vừa oai nghiêm sân nó rộng, mình nó cao", sừng sững "như cái đình làng". Rồi cảm
thấy mình nhỏ bé làm sao và "đâm ra lo sợ vẩn vơ". Tiếp sau, cậu bé thấy học trị, thầy cơ
giáo, người lớn, trẻ con đông đúc, thấy mấy bạn mới cũng đang sợ sệt lúng túng, e ngại như
mình. "Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng cịn
ngập ngừng e sợ". Hình ảnh so sánh thứ ba này của tác giả thật tinh tế. Nó vừa tả đúng tâm
trạng nhân vật, vừa gợi cho người đọc liên tưởng về một thời tuổi nhỏ đứng giữa mái trường
thân yêu. Mái trường đẹp như cái tổ ấm, mỗi học trò ngây thơ, hồn nhiên như một cánh chim
đấy khát vọng và biết bao bồi hồi lo lắng nhìn bầu trời rộng, nghĩ tới những chân trời học vấn
mênh mang. Vì thế, khi nghe gọi đến tên mình, cậu học trị "tự nhiên giật mình và lúng túng".
Nhà văn đã dùng rất nhiều động từ đặc tả tâm trạng của nhân vật: ngập ngừng, e sợ, rụt rè,
lúng túng, dềnh dàng, run run.

Riêng từ láy lúng túng điệp tới bốn lần: "Chung quanh là những cậu bé... lúng túng" ; "Nghe
gọi đến tên, tơi tự nhiên giật mình và lúng túng"; "Chúng tơi được người ta ngắm nhìn đã
lúng túng, càng lúng túng hơn". Đây là một từ có nghĩa khái quát, đã được nhà văn sử dụng
chính xác, diễn tả nhiều tâm trạng, miêu tả chân thực từ chỉ, ánh mắt, ý nghĩ, cảm giác,hồn
nhiên, trong sáng của cậu học trò trong buổi tựu trường đầu tiên. Nó gợi cho người đọc chúng
ta nhớ lại những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ. Nó giúp chúng ta hiểu sâu thêm nỗi lòng nhân vật
và tài năng kể chuyện của tác giả. Đỉnh cao của tâm trạng lúng túng là khi các cậu học trò
nhỏ rời bàn tay, buông chéo áo của người thân. để đứng vào hàng chuẩn bị vào lớp thì"một
cậu ơm mặt khóc", "tơi dúi đầu vào lịng mẹ nức nở khóc theo." và "trong đám học trị mới
vài tiếng thút thít đang ngập ngừng...". Thú vị làm sao ! Vừa lúc nãy, trên đường tới trường,
các cô, các cậu náo nức, muốn tỏ ra mình đã lớn, cũng vừa lúc nãy, cảm thấy hãnh diện vì

mình được nhiều người chú ý, vậy mà giờ đây lại khóc. Tiếng khóc như một phản ứng dây
chuyền, rất tự nhiên, rất ngây thơ và giàu ý nghĩa. Nó là sự tiếc nuối những ngày chơi đùa
thoải mái, sự lưu luyến những người thân yêu. Nó cũng là những e sợ trước một thời kì thử
thách khơng ít khó khăn, hay nó cũng là một niềm vui, niềm quyết tâm để bước vào một thế
giới khác lạ mà đầy hấp dẫn ? Miêu tả cụ thể ba dạng khóc: "ơm mặt khóc", "nức nở khóc" và
"thút thít", thêm một lần nữa, cây bút văn xuôi Thanh Tịnh truyền cảm biết bao, trữ tình biết
bao, thấy tỏ lịng người biết bao ! Thực ra, đây đâu phải ông viết vãn, mà là ông đang sống lại
những kỉ niệm của chính mình, ơng giãi bày tuổi thơ của chính mình. Những kỉ niệm ấy trong
sáng và chân thực vô cùng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

biệt thế giới ấu thơ chỉ biết nô đùa, nghịch ngợm để bước vào thế giới tuổi học trị nghiêm
chỉnh đầy khó khăn mà biết bao hấp dẫn.

Dẫn dắt, đón chào các em vào cái thế giới ấy là những người mẹ, những phụ huynh, các thầy,
cô giáo. Mẹ "tôi" nắm tay "tôi" đưa từ nhà đến trường. Các phụ huynh khác đều chuẩn bị chu
đáo mọi thứ cho con em, đều trân trọng tham dự buổi lễ khai trường. Trái tim mỗi người như
cũng bồi hồi, xao xuyến theo từng nhịp đập trái tim của con trẻ. Cịn các thầy cơ giáo từ "ơng
đốc" - thầy hiệu trưởng - đến người thầy giáo trẻ phụ trách lớp năm và các thầy, cô giáo khác,
ai cũng dịu dàng, từ tốn, bao dung đón chào và động viên các em nhập trường, vào học, theo
từng lớp. Nếu ví các bạn nhỏ ngày đầu đi học là những cánh chim đang chập chững rời tổ để
bay vào bầu trời bao la nhiều nắng gió thì cha mẹ, các thầy, cơ giáo chính là những bàn tay
nâng đỡ, những làn gió đưa, những tia nắng soi đường để cánh chim được cất lên mạnh dạn,
khoáng đạt trên bầu trời. Nhờ những bàn tay vững vàng, những làn gió mát, những tia nắng
chan chứa tình thương và trách nhiệm ấy, cậu học trị trong câu chuyện này đã nhanh chóng
hồ nhập vào cái thế giới kì diệu của mái trường. Và bạn đọc chúng ta, khi đọc tác phẩm,
cũng thích thú biết bao khi được sống lại những kỉ niệm trẻ thơ mơn man trong buổi tựu
trường đầu tiên.

</div>

<!--links-->