Tìm hiểu về hạt vi nhựa ở thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

---------------

BÀI TIỂU LUẬN
Môn: Môi trường
Mã mơn học: ENS109

TÊN ĐỀ TÀI TIỂU LUẬN
TÌM HIỂU VỀ HẠT VI NHỰA Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH

GVHD : Nguyễn Thị Phương

TP. HCM, tháng 12/2020

0


MỤC LỤC:
MỤC LỤC:........................................................................................................................... 1
Tổng quan về hạt vi nhựa.......................................................................................................2
Định ngĩa............................................................................................................................ 2
Sự phân bố của hạt vi nhựa.................................................................................................4
Lợi ích và tác hại của hạt vi nhựa.......................................................................................5
Hạt vi nhựa gây ô nhiễm mơi trường biển......................................................................6
Hạt vi nhựa có trong muối ăn.........................................................................................9
Hạt vi nhựa trong nước đóng chai................................................................................10
Hạt vi nhựa trong mĩ phẩm...........................................................................................11
Hạt vi nhựa trong băng tuyết........................................................................................12
Hạt vi nhựa trong nước mưa.........................................................................................13

Hạt vi nhựa trong khơng khí.........................................................................................14
Ảnh hưởng của vi nhựa đến quá trình sinh trưởng và phát triển của thực vật...............15
Ảnh hưởng của hạt vi nhựa đối với con người..............................................................15
Hiện Trạng hạt vi nhựa.........................................................................................................18
Hiện trạng hạt vi nhựa trên thế giới..................................................................................18
Hiện trạng hạt vi nhựa tại Việt Nam.................................................................................21
Hiện trạng hạt vi nhựa tai Tp. HCM.....................................................................................22
Biện pháp hạn chế tác hại từ hạt vi nhựa của nhà nước........................................................24
Kết Luận............................................................................................................................... 28
Tài liệu tham khảo:............................................................................................................... 31

1


TỔNG QUAN VỀ HẠT VI NHỰA.
Định nghĩa.
Trước khi nói đến hạt vi nhựa thì chúng ta nói đến nhựa. Nhựa (plastic) có mặt
ở khắp nơi trong cuộc sống, từ quần áo với sợi nhựa tổng hợp (polyester), các
loại bao bì, màng bọc thực phẩm dùng một lần đến các đồ gia dụng… Loại vật
liệu này không phân hủy sinh học và theo thời gian, dưới tác động của bức xạ
UV mặt trời, gió, nước, va đập cơ học... rác thải nhựa đã bị phân rã và phân
thành các vi hạt nhựa (hay microplastic), gây ra nhiều nguy hại đến môi
trường sống và cả sức khỏe con người.
Kể từ khi nhựa được đưa vào sử dụng trong cuộc sống, con người coi nhựa là
phát minh vĩ đại. Bởi nhựa có thể sử dụng được lâu bền, rất nhẹ và giá thành
rẻ. Chúng có thể dùng đựng các món ăn, đồ uống thơm ngon, gọn gàng và
thuận tiện hơn rất nhiều so với vật liệu khác.
Tuy nhiên con người phải biết rằng, để chế tạo được nhựa cần phải có một
lượng lớn dầu mỏ. Ước tính để sản xuất khoảng 30 triệu bao nylon thông
thường, chúng ta cần khoảng 12 triệu thùng dầu. Tuy nhiên, không chỉ khai

thác nhiên liệu tự nhiên, việc khoan, vận chuyển và chế biến dầu thành nhựa
là quá trình sử dụng rất nhiều năng lượng.
Đốt nhiên liệu cũng làm tăng tác động của biến đổi khí hậu. Người ta ước tính
việc sản xuất nhựa thải ra lượng carbon khoảng 500 triệu tấn/năm, tương
đương với lượng phát thải từ 19 đến 92 triệu chiếc xe hoạt động trên đường.

2


Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (National Oceanic and
Atmospheric Administration, NOAA), hạt nhựa siêu nhỏ, vi mô (microplastic)
là những mảnh nhựa rất nhỏ, chiều dài dưới 5 milimét. Chúng thường được
làm từ polyetylen nhưng cũng có thể được làm từ các loại nhựa hóa dầu khác
như polypropylen và polystyren. Chúng được sử dụng trong các sản phẩm vệ
sinh cá nhân tẩy da chết, kem đánh răng, và trong nghiên cứu y sinh và khoa
học sức khỏe.

Theo nguồn gốc, hạt nhựa vi mơ có thể có 3 nhóm xuất xứ:
(1) Hạt nhựa vi mơ sơ cấp (ngun phát), là các hạt nhựa vi mơ có sẵn ở trong
các sản phẩm tiêu dùng như kem đánh răng, sữa rửa mặt và mỹ phẩm, hoặc
trong cơng nghệ phun khí để làm sạch rỉ rét, sơn keo ở máy móc, động cơ, vỏ
thuyền….;
(2) Hạt nhựa vi mô thứ cấp (thứ phát), là những mảnh nhựa rất nhỏ sản sinh từ
sự phân hủy của các mảnh vụn nhựa lớn hơn, do các tác nhân vật lý, sinh học
và hóa học;
(3) Hạt nhựa vi mô từ các nguồn khác như phát thải phụ phẩm, bụi trong quá
trình hao mòn của hai loại vi hạt nhựa sơ và thứ cấp như sợi nhựa vi mô khi
giặt quần áo, đồ chơi bằng nhựa, hạt nhựa cao su do lốp xe hao mòn….

3

Hạt vi nhựa (Microbead) được phát minh đầu tiên bởi John Ugelstad, kỹ sư
hóa học người Nauy, bằng cách tạo các hạt nhựa polyethylene vi cầu kích
thước cỡ micromét - 1 phần nghìn milimét trong những năm 1970. Nhưng
phải đến năm 1990, hạt vi nhựa mới bắt đầu được sử dụng rộng rãi, thay thế
các thành phần tự nhiên và xuất hiện trong nhiều sản phẩm sử dụng hàng ngày
của con người như kem đánh răng, sữa rửa mặt, kem cạo râu, sữa tắm…
Sự hiện diện của vi nhựa trong đại dương đã được phát hiện vào đầu những
năm 1970, nhưng mãi đến năm 2004, các nhà khoa học mới tiến hành nghiên
cứu chuyên sâu về sự phân bố và tác động của hạt vi nhựa. Tiên phong là
nghiên cứu của nhà sinh học biển Richard Thompson. Nhằm mô tả các hạt
nhựa nhỏ và phân biệt chúng với các mảnh vụn nhựa lớn như lưới đánh cá,
chai nhựa và bao nilon, các nhà nghiên cứu đã gọi các hạt nhựa này là “vi
nhựa”.
Hạt vi nhựa với kích thước rất nhỏ, giá thành rẻ, được cho rằng không hấp thụ
qua da, có thể tạo một lực kéo lớp da trên cùng, tạo cảm giác “mài mịn” nhẹ.
Từ đó, chúng loại bỏ chất nhờn và bụi bẩn trên da. Chúng cũng được thêm vào
kem đánh răng hay mỹ phẩm để tạo thành hạt li ti có màu sắc đẹp mắt, duy trì
kết cấu tùy theo yêu cầu từng sản phẩm. Ngoài ra, hạt vi nhựa được thêm vào
một số sản phẩm còn nhằm mục đích kiểm sốt độ nhớt, thời gian giải phóng
các thành phần hoạt chất, làm chất độn.
Hạt vi nhựa có thể được sản xuất chủ động ở kích thước nhỏ hoặc hình thành
từ quá trình phá hủy các mảnh nhựa lớn hơn trong môi trường.

Sự phân bố của hạt vi nhựa.
Hạt vi nhựa được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới như trong đại dương, sông,
đất và nhiều mơi trường khác. Sau đó, chúng được tiêu thụ bởi các loài động
vật. Hạt vi nhựa được tìm thấy trong nhiều môi trường khác nhau, tồn tại
trong bãi thải nhựa ven biển và thực phẩm cũng không ngoại lệ. Một nghiên

cứu đã kiểm tra 15 nhãn hiệu muối biển khác nhau và phát hiện có đến 600 hạt

4


vi nhựa trong mỗi kilogram muối. Vài nghiên cứu khác thì tìm thấy 600 sợi vi
nhựa trên mỗi kilogram mật ong và 109 mảnh vi nhựa trong mỗi lít bia.
Hạt vi nhựa trong biển.(nguồn: internet)
Một nghiên cứu năm 2015 ở Anh về thành phần các sản phẩm tẩy tế bào chết
trên da mặt cho thấy chúng chứa từ 137.000 đến 2,8 triệu hạt vi nhựa mỗi
chai.
Báo cáo "Plastic in Cosmetics" của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc
(UNEP) vào tháng 6/2015, công bố lượng hạt vi nhựa được sử dụng trong các
sữa tắm tẩy da chết ngang bằng với lượng nhựa ở các bao bì đóng gói.
Nghiên cứu của các nhà khoa học từ Viện nghiên cứu Alfred Wegener (AWI)
thuộc Trung tâm Nghiên cứu biển và cực Helmholtz ở Đức được cơng bố mới
đây cho thấy: Bầu khí quyển hấp thụ các hạt vi nhựa nhỏ này, vận chuyển
chúng qua khoảng cách rất xa và sau đó trả lại chúng vào khơng khí qua tuyết.
Tuy nhiên, hải sản là nguồn thực phẩm chứa hạt vi nhựa phổ biến nhất. Bởi vì
các mảnh nhựa thường trôi nổi trên biển và bị cá cũng như những sinh vật
khác ăn phải. Một số loài cá nhầm lẫn giữa nhựa và thức ăn dẫn đến tích tụ
dần các chất độc bên trong gan cá. Một nghiên cứu gần đây còn cho thấy hạt
vi nhựa còn hiện diện trong các sinh vật sống sâu dưới biển, ảnh hưởng đến
những lồi khơng phổ biến.
Hơn thế nữa, lồi vẹm và hàu có nguy cơ nhiễm hạt vi nhựa cao hơn nhiều
lồi khác. Đã có nghiên cứu báo cáo rằng những con vẹm và hàu được dùng

5

làm thực phẩm cho người có chứa đến 0,36–0,47 hạt vi nhựa mỗi gram, đồng
nghĩa với việc người thường ăn động vật có vỏ có thể ăn phải 11.000 hạt vi
nhựa mỗi năm.
Số lượng lớn vi nhựa đã được tìm thấy không chỉ ở đại dương và trên các bãi
biển, mà cịn ở các dịng sơng và mặt đất khắp thế giới Vi nhựa bị thải ra môi
trường từ bãi chôn lấp, khu công nghiệp nhựa, rác và bùn thải.

Lợi ích và tác hại của hạt vi nhựa.
Như đã nói ở trên, hạt vi nhựa được thêm vào kem đánh răng hay mỹ phẩm để
tạo thành hạt li ti có màu sắc đẹp mắt, duy trì kết cấu tùy theo yêu cầu từng
sản phẩm. Ngoài ra, hạt vi nhựa được thêm vào một số sản phẩm cịn nhằm
mục đích kiểm sốt độ nhớt, thời gian giải phóng các thành phần hoạt chất,
làm chất độn. Chúng cũng được sử dụng trong nghiên cứu y sinh và khoa học
sức khỏe. Và hạt vi nhựa phần lớn là do phân hủy từ nhựa nên có thể nói hạt
vi nhựa cũng có cơng dụng tương đương như nhựa.
Tuy nhiên, vấn đề được đặt ra chính là tác hại của hạt vi nhựa. Với đặc tính
dễ phát tán, hạt vi nhựa đã trở nên nguy hiểm và khó lường hơn bao giờ hết.

Hạt vi nhựa gây ơ nhiễm mơi trường biển.
Báo cáo của tạp chí khoa học Science của Hiệp hội Mỹ gần đây cho biết: Đến
nay thế giới đã sản xuất ra 8,3 tỉ tấn nhựa, trong đó có 6,3 tỉ tấn là rác thải
nhựa. Trong 6,3 tỷ tấn rác thải nhựa đó thì:
9% rác thải nhựa được tái chế
12% rác thải nhựa được đốt
79% cịn lại tồn tại trong mơi trường tự nhiên, bao gồm cả môi trường biển.

6


Cịn theo thống kê của Tổ chức Bảo vệ mơi trường biển Ocean Conservancy

của Mỹ thì mỗi năm có khoảng 8 triệu tấn nhựa thải ra biển trên toàn thế giới.
Tổ chức này cũng dự báo là tới năm 2025, cứ 3 tấn cá sẽ có 1 tấn rác thải
nhựa.
Cũng theo Ocean Conservancy, trong số 8 triệu tấn rác thải nhựa bị thải ra
biển đó thì có:
94% rác thải nhựa tập trung ở đáy đại dương với mật độ 70 kg/km2
1% rác thải nhựa nổi trên bề mặt biển với mật độ 0,74 kg/km2
5% rác thải nhựa ở gần bờ biển với mật độ 2.000kg/km2.
Điều này cho thấy số lượng rác thải nhựa trên biển mà chúng ta nhìn thấy chỉ
là một con số rất nhỏ so với số lượng thực tế.

Bạn có biết đến 94% rác thải nhựa tập trung ở đáy đại dương chứ không phải
trên bề mặt? (Nguồn ảnh: elregio.com)
Theo ước tính khoảng 80% nguyên nhân gây ô nhiễm rác thải vi nhựa trong
đại dương bắt nguồn từ đất liền, sau đó được dẫn ra sơng và lan ra biển. Quá
trình nghiên cứu, thu thập kiến thức về tiến trình và tác hại của vi nhựa đối với
mơi trường địi hỏi sự nỗ lực phối hợp giữa lĩnh vực khoa học biển và nhiều
lĩnh vực liên quan khác.

7


Nghiên cứu do bà Lindeque đứng đầu, được công bố trên tạp chí Ơ nhiễm Mơi
trường, đã sử dụng lưới có kích thước mắt lưới 100 micron (0,1mm), 333
micron và 500 micron. Họ đã tìm thấy các hạt vi nhựa nhiều gấp 2,5 lần trong
lưới 333 micron, loại thường được sử dụng để lọc các hạt vi nhựa, và gấp 10
lần trong lưới 500 micron.

Hạt vi nhựa có trong muối ăn.
Theo một nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học Hàn Quốc và Tổ chức

Green Peace châu Á, người ta đã phát hiện hạt vi nhựa trong 90% sản phẩm
muối ăn được lấy mẫu trên khắp thế giới. Qua kiểm tra 39 mẫu tinh thể muối
ăn được thu thập từ 21 quốc gia thuộc châu Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ, châu Phi
và châu Á, đã phát hiện hạt vi nhựa trong 36 mẫu. Duy nhất 3 mẫu không
chứa hạt vi nhựa đến từ Đài Loan (muối biển tinh luyện), Trung Quốc (muối
đá tinh luyện) và Pháp (muối biển chưa tinh chế, sản xuất bằng cách cho bay
hơi). Mật độ hạt vi nhựa trong muối ở mỗi nhãn hiệu là khác nhau, trong đó
mật độ này ở các sản phẩm muối đến từ châu Á đặc biệt cao, nhất là Indonesia
- nước bị xếp thứ hai trong danh sách các quốc gia gây ô nhiễm nhựa thải
nhiều nhất thế giới.
Nghiên cứu này cũng ước tính, trung bình một người trưởng thành đưa vào cơ
thể 50.000 hạt nhựa mỗi năm qua nhiều hình thức. Chỉ riêng con đường thực
phẩm đã là 11.000 mảnh hạt vi nhựa, trong đó có xấp xỉ 2.000 hạt vi nhựa
thông qua muối ăn. Với lượng dữ liệu nghiên cứu đồ sộ cần phân tích thêm,
con số thống kê định lượng này trong thực tế có thể còn lớn hơn nhiều. Con
người ai cũng cần muối ăn, tuy nhiên, trong thế giới hiện đại này, không phải
cứ mua muối ở Anh, Mỹ hay các quốc gia phát triển là chúng ta sẽ tránh được
VHN - vì nó có trong muối ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới này!

8


Vi nhựa tồn tại trong muối (nguồn: internet)

Hạt vi nhựa trong nước đóng chai.
Khi mọi nguồn nước đều bị hạt vi nhựa thâm nhập thì “nguyên liệu thiên
nhiên ban tặng” cho tất cả các đơn vị sản xuất nước đóng chai đều có sự hiện
diện của các “sát thủ thầm lặng” hạt vi nhựa này. Đáng quan ngại là khi hạt vi
nhựa hòa vào nước, chúng sẽ hấp thụ chất độc trong nước và trở nên cực kỳ
nguy hiểm nếu quy trình công nghệ không loại trừ được khi xử lý và khi phôi

nhựa của bản thân chai đựng cũng chưa được làm sạch. Ở cái sản phẩm nước
đóng chai nhựa quá quen thuộc đến mức phổ biến khắp nơi trên địa cầu, giới
khoa học lại tìm ra thêm một “mảnh ghép” thân quen đáng sợ để đánh giá mức
độ xuất hiện khủng khiếp của hạt vi nhựa trong đời sống, khi cả 11 nhãn hiệu
nước đóng chai phổ biến ở Hoa Kỳ cũng như trên toàn thế giới được thử
nghiệm đều chứa trung bình 325 hạt vi nhựa trên mỗi lít nước, cá biệt có mẫu
của nhãn hiệu nổi tiếng Nestlé Pure Life đã “đạt” mật độ khó tin là 10.000 hạt
vi nhựa trong mỗi lít nước. Phát hiện kinh khủng này đã khiến Tổ chức Y tế

thế giới (WHO) phải vào cuộc điều tra sự an toàn của nước đóng chai.
Cơ thể con người có thể hấp thụ các hạt vi nhựa trong nước đóng chai.
Theo nghiên cứu và tính tốn nội suy từ phương pháp nhân mẫu chọn điển
hình, những người thường xuyên uống nước trong các chai nhựa (chai PET)
có thể đưa vào cơ thể 90.000 hạt vi nhựa/năm. Nước đóng chai có lượng hạt vi
nhựa trung bình cao gấp 22 lần trong nước máy. Một người uống nước đóng
chai sẽ tiêu thụ khoảng 130.000 hạt vi nhựa mỗi năm chỉ riêng từ nguồn này,
so với 4-6.000 hạt từ nước máy, nhưng may thay hầu hết đối tượng là các hạt
vi nhựa cỡ micromet, chứ không phải cỡ nanomét.
9


Theo một nghiên cứu mới đây, mỗi người trung bình ăn ít nhất 50.000 hạt vi
nhựa mỗi năm và hít vào một khối lượng tương tự. Theo báo The Guardian
(Anh), đây là nghiên cứu đầu tiên ước tính lượng chất thải nhựa ô nhiễm mà
con người đã hấp thụ. Con số thật có thể cịn cao hơn nhiều lần khi chỉ một
lượng nhỏ thực phẩm và nước uống được đưa vào phân tích. Theo các nhà
khoa học, việc uống nước đóng chai làm gia tăng trầm trọng số lượng hạt vi
nhựa mà con người tiêu thụ.
Hạt vi nhựa trong mĩ phẩm
Hiện nay, có rất nhiều quảng cáo trên mọi phương tiện truyền thông về các

loại sữa rửa mặt, sữa tắm, kem đánh răng (có thể gọi chung là các sản phẩm
làm sạch, đẹp) được ứng dụng cơng nghệ mới, có tác dụng loại bỏ hoàn toàn
bụi bẩn và chất bám nhờ những hạt siêu nhỏ, sẽ giúp thanh tẩy chất dơ, giúp
da sáng, răng trắng đều nhưng thực tế, đây mới chính là mối hiểm họa khơng
ngờ. Những hạt nhỏ li ti, đáng yêu và dễ thương ấy thường được gọi là
microbeads – hạt vi nhựa hiện đang có trong các sản phẩm nêu trên với tỷ lệ
khác nhau.
Hạt microbeads ở mỹ phẩm chính là hạt nhựa nguyên sinh và có khi là từ
nguyên liệu nhựa tái sinh của nhiều nhà sản xuất gian dối bất chấp sức khỏe
người tiêu dùng. Nó được làm từ polyethylene hoặc các loại nhựa hóa dầu
khác như polypropylene và polystyrene. Sau khi hồn thành vai trò “chất làm
sạch sâu”, các hạt nhựa này đủ nhỏ để tồn tại trong bồn rửa và “tạm xuất tái
nhập” vào rau củ thực phẩm khi rửa để nấu ăn hay lọt qua hệ thống xử lý nước
thải chảy ra sơng, ao hồ và đại dương, từ đó gây ảnh hưởng lớn đến môi
trường cũng như tác động đến chuỗi thức ăn.

10


Hạt vi nhựa trong mĩ phẩm ( nguồn: internet)
Không chỉ dừng lại ở đó, mới đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, các
hạt nhựa này có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe người sử dụng như gây ra
các bệnh hô hấp, ảnh hưởng đến cấu trúc não bộ, gây tăng động, suy yếu và
biến đổi hệ miễn dịch cùng hàng loạt những nguy cơ khác do thôi nhiễm hạt vi
nhựa khi sử dụng các sản phẩm vệ sinh thân thể hay làm đẹp. Trước mối hiểm
họa kinh hoàng này, hiện nhiều quốc gia châu Âu, Bắc Mỹ đã đưa ra lệnh cấm
sử dụng microbeads trong mỹ phẩm và vẫn đang tiếp tục nghiên cứu những
ảnh hưởng của nó đối với mơi trường và sức khỏe con người.

Hạt vi nhựa trong băng tuyết

Trước đây, đã có những cảnh báo về sự xuất hiện của hạt vi nhựa ở các mẫu
vật phân tích từ các khu vực đóng tuyết thường xuyên ở châu Âu, nơi có hoạt
động dân cư, thể thao và du lịch. Mới đây, lại có thêm một phát hiện chấn
động của các nhà khoa học từ Viện Nghiên cứu Bắc Cực và Hải dương Alfred
Wegener (Đức) trên các lõi băng được thu thập từ năm vùng trên khắp Đại
dương Bắc Cực từ năm 2014 đến nay đưa về phân tích ở phịng thí nghiệm, đã
tìm thấy các hạt vi nhựa chỉ có đường kính 11 micrơmét (cỡ 1/6 đường kính
sợi tóc người) với mật độ khó tin là hơn 12.000 hạt nhựa trên mỗi lít băng
biển, và chúng có mặt ở tất cả các lõi băng mẫu, cho thấy hạt vi nhựa đã hiện
diện không chừa nơi nào trong các đại dương trên thế giới.

Hạt vi nhựa trong tuyết (nguồn: internet)
Vật phẩm thí nghiệm cho thấy, có tổng cộng 17 loại nhựa khác nhau trong lớp
băng biển, chủ yếu từ bao bì nhựa như polyethylene và polypropylene, ngoài
11


ra cịn có sơn, nylon, polyester và cellulose acetate (đầu lọc thuốc lá). Tơng
tích cho thấy chúng được các dịng hải lưu đưa tới từ bãi rác thải khổng lồ ở
Đại Tây Dương hoặc do ô nhiễm từ các hoạt động hàng hải lẫn đánh bắt cá.
Trong những tầng băng vĩnh cửu, nơi khơng hề có hoạt động gây ơ nhiễm
đáng kể của con người, chính gió đã đưa những hạt vi nhựa trong khơng khí
đổ bộ lên đây. Dựa theo mô hình hải lưu, rác thải nhựa cũng theo dòng nước
từ một số nước châu Âu, Bắc Mỹ đến Bắc Cực và rải thành từng lớp trên tầng
nước mặt đóng băng chồng lấn tiếp nhau, và các hạt vi nhựa này sẽ được giải
phóng trở lại đại dương khi băng biển tan.

Hạt vi nhựa trong nước mưa.
Lại mới đây, các nhà khoa học phát hiện tại vùng núi Pyrenees khơng có
người sinh sống ở miền nam nước Pháp, những trận mưa đã đem các hạt vi

nhựa từ biển khơi, tích tụ trên những đám mây rơi xuống vùng đất này với mật
độ đo được là 365 hạt vi nhựa/m2 đất. Dĩ nhiên ngồi mưa khơng thể có
nguồn chất thải nhựa nào có thể tìm đường đến vùng núi cao 3.000 mét này.
Các phát hiện mới nhất ở Bắc Mỹ cũng cho kết quả tương tự như vậy.
Lượng rác nhựa khổng lồ trơi dạt hay tích tụ ở những bãi nổi trên biển sẽ phân
rã thành những hạt vi nhựa rồi hịa vào nước, khơng khí, được q trình tuần
hồn tự nhiên của nước trong khí quyển, bốc hơi từ biển, trở thành mây và tạo
mưa đem tưới đều lên những vùng đất liền, thấm vào nước mặt, nước ngầm,
và tất cả các nguồn nước đều mang lượng đáng kể các hạt vi nhựa đến mức có
thể nói rằng, trên trái đất này, nơi nào có nước là có hạt vi nhựa.

Hạt vi nhựa trong khơng khí.
Hạt vi nhựa được phát hiện trong băng tuyết vùng cực và trong nước mưa cho
thấy, nó đã tồn tại dày đặc trong khơng khí và được gió, mây và mưa chuyển
đi. Nhiều thí nghiệm đã chứng minh, hạt vi nhựa bay lơ lửng trong khơng khí

12


và có mặt ở khắp mọi nơi, từ các thành phố lớn cho đến vùng hẻo lánh. Riêng
chỉ trong một thí nghiệm ở Đức, người ta đã đếm được khoảng 150.000 hạt vi
nhựa trong 1 lít tuyết đường phố. Điều này cho thấy, nơi mơi trường sạch,
kiểm sốt thu hồi tốt chất thải nhựa như châu Âu mà còn như vậy thì các môi
trường sinh thái nhiều ô nhiễm như các nơi khác (trong đó có Việt Nam) chắc
chắn tình hình khơng khí mang hạt vi nhựa cịn nặng nề hơn nhiều lần.
Sự xuất hiện của hạt vi nhựa trong tuyết, nước mưa ở những vùng hẻo lánh, xa
xôi đã chứng minh rằng hạt vi nhựa đã hiện diện đầy trong khơng khí và được
gió cuốn đi, rồi phân bổ đi khắp nơi. Chắc hẳn khơng cịn là thắc mắc liệu có
hay khơng việc con người hít phải hạt nhựa siêu nhỏ mà vấn đề chỉ cịn là
khơng biết rõ lượng hạt nhựa mà chúng ta hít vào mỗi ngày, mỗi giờ là bao

nhiêu?... Chính do vậy mà hạt vi nhựa đang được coi là một dạng ơ nhiễm
khơng khí mới, có tác động trực tiếp, khó tránh và nguy hiểm hơn các thứ ô
nhiễm gián tiếp khác.

Ảnh hưởng của vi nhựa đến qua trinh sinh trưởng va phat triển của thực vât
Hiện nay, vi nhựa đã được tìm thấy ở gần như tất cả các hệ sinh thái trên cạn,
từ đất nông nghiệp đến khu công nghiệp, vùng thành thị hay thậm chí tại
những khu vực hẻo lánh. Bằng nhiều con đường khác nhau, vi nhựa tích lũy
trên bề mặt được lắng xuống các tầng đất và kết hợp vào hạt đất, ảnh hưởng
đến tính chất hóa lý và quần xã sinh vật đất.
Hiện nay, đất nông nghiệp đã thực sự trở thành một bể chứa vi nhựa lớn, đặc
biệt là vi nhựa có bản chất PE. Nhựa PE được sử dụng rất phổ biến làm màng
phủ trong canh tác nơng nghiệp do mang lại nhiều lợi ích kinh tế (hạn chế sự
bốc hơi nước trong đất, chống rửa trơi phân bón và cách ly sâu bệnh). Tuy
nhiên, nhựa thường bị bỏ lại sau thu hoạch đã gây tích tụ dư lượng nhựa trong
đất, dẫn tới lượng lớn các hạt nhựa PE với nhiều kích thước khác nhau tích lũy
trong đất nơng nghiệp. Bên cạnh đó, một số dạng vi nhựa khác như vi sợi, vật
liệu phân hủy sinh học, màng nhựa và một số dạng nhựa nano cũng đã bắt đầu
được tìm hiểu trên các vùng đất canh tác.

13


Ảnh hưởng của hạt vi nhựa đối với con người.
Mỗi năm, con người sản xuất ra hơn 300 triệu tấn nhựa. Gần một năm sau,
một nửa số nhựa này trở thành rác thải. Hạt nhựa vi mô là loại rác thải gây ô
nhiễm môi trường sống, đặc biệt là các đại dương, và gây ra nhiều tác hại lên
sức khỏe con người.
Bạn có biết ước tính trung bình mỗi người ăn phải khoảng 5g nhựa mỗi tuần,
tương đương với một chiếc thẻ tín dụng (theo nghiên cứu từ Đại học New

Castle, Úc năm 2018)? Lượng nhựa được cơ người hấp thu này thường tồn tại
dưới dạng hạt vi nhựa có trong thực phẩm, nước uống hàng ngày. Đây là một
số liệu đáng báo động đối với sức khỏe con người và cả mơi trường sống xung
quanh.
Mặc dù có nhiều nghiên cứu cho thấy mức độ hiện diện của hạt vi nhựa trong
thực phẩm nhưng vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng về tác hại của chúng đối
với sức khỏe.
Phtalate, một hóa chất sử dụng để làm dẻo nhựa, đã được chứng minh là làm
tăng sự phát triển của các tế bào ung thư. Tuy nhiên, nghiên cứu này mới được
thực hiện trong ống nghiệm nên kết quả không phản ánh chính xác trên cơ thể
người.
Có một thử nghiệm đánh giá tác động của hạt vi nhựa ở chuột được thực hiện
gần đây cho thấy khi cho chuột ăn, các hạt vi nhựa tích lũy trong gan, thận và
ruột làm tăng mức độ các chất oxy hóa trong gan. Chúng cũng khiến các phân
tử gây độc cho não tăng lên.
Các vi phân tử bao gồm cả hạt vi nhựa có khả năng đi từ ruột vào máu cũng
có khả năng di chuyển đến các cơ quan khác.

14


Ngoài ra, phân tử nhựa cũng đã được tìm thấy ở trong phổi người, 87% số
người tham gia nghiên cứu có sợi nhựa trong phổi. Các nhà khoa học cho rằng
hạt vi nhựa có trong khơng khí là ngun nhân gây ra hiện tượng trên. Đã có
nghiên cứu thực hiện trong ống nghiệm cho thấy những hạt vi nhựa trong
không khí có thể làm cho tế bào phổi sản xuất các chất kháng viêm.
Một trong những thành phần thường thấy trong nhựa như hộp đựng hay bao bì
nhựa là bisphenol A (BPA) có khả năng nhiễm vào thực phẩm. Nguy hiểm
hơn, các nhà khoa học đã có bằng chứng cho thấy BPA có thể can thiệp vào sự
sản sinh hormone sinh sản, đặc biệt là ở nữ giới.

Theo các nhà khoa học khi một hạt vi nhựa vỡ ra nó sẽ sản sinh ra nhiều chất
độc có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe con người như: mất cân bằng hcmơn, mắc các căn bệnh về thần kinh, các bệnh hơ hấp,…
Đáng nói hơn, các hạt vi nhựa cịn có khả năng hấp thu những chất độc hại
xung quanh nó. Khi tồn tại trong môi trường một thời gian dài, chúng sẽ thu
nhận các chất ô nhiễm khác từ đất, nước khơng khí. Khi đó, nếu con người lại
ăn phải các vi nhựa này thì thật đáng quan ngại.
Các hạt vi nhựa cũng được tìm thấy trong nước máy, nước đóng chai, hải sản
và bia. Chúng cũng được tìm thấy trong các mẫu phân người lần đầu vào
tháng 10 năm 2018 - bằng chứng cho thấy con người đã ăn phải hạt vi nhựa.
Một nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature Food hơm 19/10, thử nghiệm
với 10 loại bình nhựa polypropylene (PP) được bán khắp thế giới, chiếm gần
70% thị trường.
Các nhà nghiên cứu từ trường Trinity College Dublin thực hiện rửa và tiệt
trùng bằng nước nóng, theo hướng dẫn quốc tế về cách pha sữa cơng thức. Sau
đó, đổ nước 70ºC vào bình, rồi lắc trong 60 giây, hòa tan sữa bột.

15


Hàng triệu hạt vi nhựa đã được giải phóng từ bình, lượng hạt tăng lên khi
nhiệt độ nước cao hơn.
Nhóm nghiên cứu dựa trên dữ liệu và vẽ biểu đồ miêu tả mức độ vi nhựa ở các
khu vực trên thế giới. Theo đó, trung bình trẻ sơ sinh uống phải 1,5 triệu hạt vi
nhựa mỗi ngày. Bắc Mỹ, châu Âu và Australia có lượng tiêu thụ cao nhất, với
hơn 2 triệu hạt. Trẻ sơ sinh ở Canada có thể tiêu thụ 1-2 triệu hạt vi nhựa một
ngày.

Nhiều hạt nhựa được giải phóng hơn khi nhiệt độ của nước tráng bình cao
hơn. Khi tiệt trùng bình bằng nước 70ºC, hơn 16 triệu hạt nhựa siêu nhỏ được
giải phóng. Tăng lên 95ºC, đến 55 triệu hạt được tìm thấy trong nước. Trong

khi đó, nước tiệt trùng 25ºC giải phóng khoảng 600.000 hạt nhựa.

Hàng vi nhựa được giải phóng khi tiệt trùng binh, và pha, lắc sữa trong bình
nhựa trẻ em. Ảnh: The Guardian.

HIỆN TRẠNG HẠT VI NHỰA.
Hiện trạng hạt vi nhựa trên thế giới
Nghiên cứu được cơng bố trên tạp chí Mơi trường quốc tế gần đây cho thấy
tồn bộ hành tinh dường như bị ô nhiễm hạt vi nhựa. Các nhà khoa học phát
hiện các hạt này ở khắp mọi nơi họ nhìn thấy, từ tuyết và vùng đất núi Bắc cực

16


cho đến nhiều con sông và đại dương sâu nhất. Một nghiên cứu khác chỉ ra
các hạt vi nhựa có thể bị gió thổi bay trên tồn thế giới.
Khoảng 335 triệu tấn nhựa mới được sản xuất mỗi năm và nhiều trong số đó
được xả ra mơi trường. Nghiên cứu đã thu thập các hạt vi nhựa rơi trên nóc tịa
nhà chín tầng ở trung tâm London. Điều này đảm bảo rằng chỉ có hạt vi nhựa
từ khí quyển được thu thập.

Rác thải nhựa trên biển (nguồn: internet)
Chúng được tìm thấy trong tất cả 8 mẫu, với tỷ lệ lắng đọng từ 575-1.008 hạt
mỗi mét vuông mỗi ngày và 15 loại nhựa khác nhau đã được xác định. Hầu
hết các hạt vi nhựa có cấu tạo từ chất acrylic, rất có thể là từ quần áo. Chỉ 8%
hạt vi nhựa là các hạt và chúng chủ yếu là polystyrene và polyethylene - cả hai
thường được sử dụng trong bao bì thực phẩm.
Tỷ lệ lắng đọng hạt vi nhựa đo được ở London cao hơn 20 lần so với ở Đông
Quan, Trung Quốc, cao hơn 7 lần so với ở Paris, Pháp và cao hơn gần 3 lần so
với Hamburg, Đức.

Theo Tổ chức Môi trường Liên hiệp quốc (UNEP), năm 2012, các nước thuộc
Liên minh châu Âu EU đã sử dụng hơn 4.300 tấn hạt vi nhựa. 1 năm sau đó,
con số đã lên hơn 299 triệu tấn.

17


Một nghiên cứu khác được cơng bố trên tạp chí Nature Geoscatics (Địa chất
tự nhiên) vào tháng 4 năm nay cho thấy tại một vùng núi xa xôi ở Pyrenees
(một dãy núi phía Tây Nam châu Âu), hơn 350 hạt microplastic được tìm thấy
trong nước mưa tự nhiên mỗi ngày trên 1m2 - mặc dù khơng có thành phố lớn
hay khu cơng nghiệp nào gần đó. Các nhà khoa học Pháp cũng đã chứng minh
rằng nước mưa và nước thải ở Paris có chứa các hạt vi nhựa.
Nghiên cứu của các nhà khoa học từ Viện nghiên cứu Alfred Wegener (AWI)
thuộc Trung tâm Nghiên cứu biển và cực Helmholtz ở Đức đã cung cấp dữ
liệu quốc tế đầu tiên về vi nhựa trong tuyết và cũng chứng minh rằng nồng độ
đáng kể của loại vật liệu nhân tạo này có thể được phát hiện ở các địa điểm
cực kỳ xa xôi như Bắc cực và núi cao An-pơ.
Các nhà hải dương học đã phát hiện hạt vi nhựa ở đáy hố sâu nhất đại dương
Mariana với mức độ tràn ngập trải dài suốt chuỗi độ sâu từ 6 đến 11 km vùng
biển tối (hadal), nơi ánh sáng không chiếu tới được, nhiệt độ 1-40C và áp suất
16.000 PSI.
Một nghiên cứu của Mỹ ước tính hiện có 5.250 tỷ hạt nhựa có mặt ở biển và
một lượng lớn hơn nhiều ở đất liền, trải rộng khắp hành tinh, bao gồm lưới
đánh cá, bao bì, vỏ sản phẩm, đồ đựng thức ăn, nước giải khát, vật dụng chăm
sóc cá nhân, mỹ phẩm, ống hút, túi xách... Theo ước tính trong báo cáo của
Viện Hải dương học Scripps của Mỹ, chỉ riêng các loài cá sống ở vùng dưới
lớp nước bề mặt đã ăn từ 12.000 đến 24.000 tấn nhựa/năm.
Theo thống kê trên báo điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết,
phân tích mới ở Anh đã phát hiện ơ nhiễm vi nhựa ở tất cả 10 hồ, sông và các

hồ chứa được lấy mẫu. Có hơn 1.000 mảnh nhựa nhỏ trên mỗi lít nước ở sơng
Tame, Manchester, Anh. Ngay cả ở những nơi tương đối xa như Thác nước
Dochart và Loch Lomond ở Scotland cũng chứa 2 hoặc 3 mảnh nhựa trên mỗi
lít nước. Sơng Thames ở London có khoảng 80 vi nhựa trên mỗi lít nước,
tương tự như sơng Cegin ở Bắc Wales. Sơng Blackwater ở Essex có 15 hạt vi
nhựa. Ullswater có 30 hạt và hồ chứa Llyn Cefni ở Anglesey có 40 hạt.

18


Theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất nhựa châu Âu, tổng sản lượng
nhựa toàn cầu tăng từ 1,7 triệu tấn vào năm 1950 lên đến 335 triệu tấn vào
năm 2017. Như vậy, kể từ năm 1950 đến nay, tổng khối lượng nhựa được sản
xuất vào khoảng 5 tỷ tấn, và dự đoán sẽ đạt gần 40 tỷ tấn vào năm 2050.
Và mới đây, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy nồng độ cao của các hạt vi nhựa
ngay cả trong tuyết ở Bắc cực và dãy An-pơ (Alps).
Từ tháng 9/2016, chính phủ Anh đã cam kết cấm sản xuất mỹ phẩm chứa hạt
vi nhựa và vào ngày 9/1/2018 vừa qua, lệnh cấm này chính thức có hiệu lực.
Không chỉ ở Anh, các sản phẩm làm đẹp và sức khỏe chứa hạt vi nhựa cũng
đã bị cấm tại Mỹ, Canađa và Niu-Di-Lân. Nhiều nước thành viên Liên minh
châu Âu cũng đã thực hiện những chiến dịch hướng đến lệnh cấm tương tự.
Hãng mỹ phẩm L’Oreal (Pháp) cũng tuyên bố loại bỏ các hạt nhựa li ti này ở
các sản phẩm thương hiệu của mình vào năm 2017.

Hiện trạng hạt vi nhựa tại Việt Nam.
Việt Nam nằm trong top 5 các nước trên thế giới xả rác nhựa ra biển nhiều
nhất. Trong khi túi ni lông cũng như các loại túi tự hủy bị cấm ở châu Âu, thì
ngành bao bì nhựa lại được Việt Nam ưu đãi về thuế.
Việt Nam là 1 trong 10 quốc gia quản lý rác thải nhựa kém hiệu quả nhất thế
giới, theo kết quả nghiên cứu của Jambeck. Song song với đó, hiện tại thơng

tin cũng như các nghiên cứu về an tồn nguồn nước tại Việt Nam vẫn còn hết
sức khan hiếm bởi ý thức của cộng đồng về vấn đề này vẫn chưa cao.
Kết quả nghiên cứu (được công bố năm 2018) cho thấy tỷ lệ rác nhựa thu thập
hằng ngày trên kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè là 12-43% và lượng vật thể nhựa
trên bờ bị bỏ xuống sông là 0,96-19,91 g/người dân/ngày (350-7.270 g/người
dân/năm).

19


Nghiên cứu của sinh viên Trương Hữu Dực, lớp K61 Khoa Địa chất được trao
giải nhì nghiên cứu khoa học sinh viên cấp trường Đại học Khoa học Tự nhiên
năm 2019, đã xác định được hàng nghìn các mảnh hạt vi nhựa có thể được tìm
thấy trong 1kg cát bãi biển, chủ yếu đến từ hoạt động nhân sinh.
Tại Việt Nam, theo thống kê mới nhất của Bộ Tài nguyên và Môi trường thì
lượng rác thải nhựa thải ra biển mỗi năm là 0,28 tấn – 0,73 tấn, chiếm 6% và
là nước xếp thứ 4 về lượng rác thải nhựa trên biển của toàn thế giới.
Rác thải nhựa trên biển không chỉ làm xấu cảnh quan, gây ô nhiễm môi trường
mà còn gây ảnh hưởng rất lớn đến sinh vật biển và con người
Theo thông tin từ Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam thì có khoảng 267 lồi
sinh vật biển đã bị vướng hoặc ăn phải các mảnh vi nhựa trên biển:
Trung bình trong mỗi con cá có 2,1 mảnh nhựa.
Sinh vật biển như chim, rùa, động vật có vú… thường nhầm rác thải nhựa là
thức ăn và nuốt chúng vào.
Rùa biển thường nhận nhầm túi nilon là sứa.
Hải âu lại tưởng mảnh nhựa đỏ là mực…
Rác thải nhựa sau khi vào cơ thể sinh vật có thể gây tổn hại thành ruột hoặc
gây tắc nghẽn, dẫn tới giảm khả năng hấp thụ của sinh vật, thậm chí gây tử
vong.

20


Rùa biển nhận nhầm túi nilon là thức ăn của chúng. (Nguồn ảnh:
advertisingvietnam.com)

Nhiều hải sản, loài thủy sinh khác nhầm lẫn những hạt vi nhựa là thực phẩm
và ăn vào. Vì đặc tính khơng tan và khó phân hủy nên có hàng nghìn phân tử
hạt vi nhựa bị tích lại trong cơ thể thực vật, động vật. Chúng ta ăn phải những
lồi này thì sẽ bị tích lũy vi nhựa trong cơ thể.
Một nghiên cứu từ năm 2014 đã chỉ ra rằng có hơn 5 nghìn tỉ những mảnh
nhựa nhỏ trên khắp các đại dương, và 90% trong số đó có chiều dài nhỏ hơn ¼
inch (= 6.35 mm). Nó được gọi là những hạt vi nhựa, những hạt nhỏ li ti này
được cho là một sự đe dọa ghê gớm nhất, vì chúng thường bị những loài phiêu
sinh vật và những sinh vật nhỏ tưởng nhầm là “đồ ăn” và từ đó theo chuỗi
thức ăn vào những con cá, con chim lớn hơn hoặc vào cơ thể những sinh vật
khác.
Nghiên cứu được công bố vào tháng trước đã phát hiện hạt vi nhựa với số
lượng lớn hơn bao giờ hết dưới đáy biển và cho rằng gió biển có thể thổi hàng
trăm ngàn tấn hạt vi nhựa lên bờ biển mỗi năm.
Các nghiên cứu về độc tố về sinh thái đã khám phá được tác động của vi nhựa
đối với động vật phù du biển và các động vật ở biển. Kết quả của việc nuốt
phải vi nhưạ là: tắc nghẽn đường ruột; mất khả năng dự trữ lipid; phá vỡ các
chức năng sinh lý bình thường khác liên quan đến: chức năng hô hấp, quá
trình sinh sản… - PGS-TS.Lê Hùng Anh cho biết.
21


Theo một bài nghiên cứu của tổng cục biển và hải đảo Việt Nam (Viet Nam
Administration of sea and islands) cho biết, các loài sinh vật biển và chim biển

thường ăn nhựa và vi nhựa do nhầm lẫn đó là thức ăn, lâu dần khi dạ dày
khơng có chỗ chứa, chúng sẽ chết do trong bụng chứa đầy nhựa và vi nhựa.
Một cách khác, các loài sinh vật phù du sẽ ăn vi nhựa, cá bé lại ăn sinh vật
phù du và bị nhiễm nhựa, cá lớn lại ăn cá bé và bị nhiễm vi nhựa, lâu dần cũng
sẽ chết. Vì 2 lý do trên, trong những năm gần đây, số lượng sinh vật biển giảm
đi đáng kể, rõ rệt.
Những nghiên cứu thực nghiệm cho thấy máy giặt có thể phát sinh ra 728
ngàn sợi/6 kg đồ giặt, dẫn đến một lượng lớn sợi trong nguồn nước thải tiếp
nhận nước từ máy giặt thải ra. “Việt Nam sử dụng máy giặt không nhiều bằng
các nước phát triển, nhưng chúng tôi khơng loại trừ máy giặt và việc rửa tay
chính là nguồn tạo ra sợi nhựa trong kênh và sông. Tuy nhiên, sự có mặt của
nhiều nhà máy dệt may ở TP.Hồ Chí Minh cùng với gần như khơng có việc xử
lý nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp chính là nguồn chủ yếu ơ
nhiễm sợi ở sơng Sài Gòn và hệ thống kênh” - TS.Emilie Strady cho biết.
Gần đây, các hoạt động nhằm ngăn chặn ô nhiễm rác thải nhựa nói chung ở
Việt Nam đã dần được tập trung hơn, nhưng nhận thức cá nhân và cộng đồng
về tác hại của hạt vi nhựa vẫn còn ở mức thấp, và vấn nạn này vẫn chưa nhận
được sự quan tâm đúng mức.

HIỆN TRẠNG HẠT VI NHỰA TẠI TP. HCM
Tại TP.HCM mỗi ngày thải ra khoảng 8.900 tấn chất thải rắn sinh hoạt. Trong
đó, chất thải nhựa chiếm tỷ trọng khoảng 1.800 tấn gồm các loại nhựa,
nilon…. Và trong 1.800 tấn chất thải nhựa này chỉ có khoảng 200 tấn được tái
chế nhưng chủ yếu với công nghệ thô sơ, lạc hậu do đó phát sinh nhiều vấn đề
về mơi trường, khối lượng chất thải nhựa cịn lại được chơn lấp cùng các loại
chất thải khác…

22

Theo sở Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm chỉ riêng TP.HCM đã xả ra
khoảng 250.000 tấn rác thải nhựa, trong đó khoảng 48.000 tấn sẽ được đưa
vào các bãi chơn rác và 200.000 tấn cịn lại bị đưa vào hệ thống kênh rạch và
cống xả thải.
Hiện nay nguồn nước sơng Sài Gịn đang nguy cơ bị ơ nhiễm nghiêm trọng,
không chỉ bởi do các hoạt động sản xuất phát triển kinh tế xã hội mà còn bởi
sự thiếu ý thức của người dân khi thẳng tay vứt rác thải xuống sông, nhất là
rác thải nhựa.
Bên bờ kênh của sông Sài Gòn đoạn từ cầu Bình Triệu đến cầu Thanh Đa, của
quận Bình Thạnh, khi thủy triều xuống, cũng là lúc các loại rác thải như: túi ni
lông, thùng xốp, quần áo cũ, chai nhựa... nằm dạt hai bên kênh lộ ra.
Cống kiểm soát triều cường cầu Bình Triệu mở đưa dịng nước đen kịt, bốc
mùi hơi thối cùng rác thải đổ thẳng vào sơng Sài Gịn tạo ra hai màu trắng –
đen đối nghịch.
Ơng Trần Kim Thạch, Trưởng phịng quản lý chất lượng nước, Tổng Công ty
Cấp nước Sài Gòn cũng khẳng định rằng, hàm lượng chất hữu cơ trong nước
sơng Sài Gịn đang cao hơn 1,5 lần; amoni cao gấp 2-3 lần tùy thuộc vào từng
thời điểm so với quy chuẩn nguồn nước mặt dùng trong sinh hoạt. Nguyên
nhân gây ra tình trạng trên do hoạt động xả thải từ các khu công nghiệp, các
cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, và hành vi xả rác bừa bãi của người dân.
Theo nhóm nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu về nước khu vực châu Á
(CARE - thuộc ĐH Bách khoa TP HCM), tính trung bình mỗi người dân sống
ở TP HCM thải từ 350 g đến hơn 7,2 kg rác nhựa ra kênh rạch và sông mỗi
năm. Kết quả nghiên cứu của CARE (công bố năm 2018) cũng cho thấy trong
1 m3 nước lấy trên sơng Sài Gịn có 10 - 233 mảnh nhựa và trong 1 lít nước
có 172 - 519 sợi nhựa từ các loại vải nhân tạo, vải tổng hợp… Có hai nguồn
phát thải vi nhựa ra môi trường gồm nguồn sơ cấp do sản xuất hạt nhựa, mài
mịn cơng nghệ, in 3D, mỹ phẩm,… nguồn thứ cấp do phân rã từ chất thải
nhựa lớn do tia UV, nhiệt, sống,…
23

Đây là chỉ số khá cao vì với cùng mật độ dân số và phương pháp lấy mẫu
giống nhau, nhưng trong 1m3 nước sơng Seine ở Pháp chỉ có 0,28-0,47 mảnh
nhựa và có từ 3-106 sợi vải/lít nước. Điều này cho thấy, với hành vi vô ý thức
của mình khi xả thải, nhất là xả thải rác thải nhựa thì mỗi người dân của
TPHCM đang góp phần "giết chết" sơng Sài Gòn.
Khi các loại rác thải nhựa này theo dòng nước trôi xuống sông thì một phần sẽ
trôi ra biển và một phần sẽ lắng đọng lại, chìm xuống đáy sông. Và quá trình
phân hủy không làm cho nhựa biến mất mà chuyển thành những hạt nhựa nhỏ
hơn 5 mm mà mắt thường không thể nhìn thấy. Theo quy luật tuần hoàn, khi
các hạt vi nhựa được các loài động vật sinh sống ở dưới nước ăn vào, tích tụ
trong cơ thể và khi con người sử dụng chúng làm thực phẩm thì con người lại
nhiễm hạt vi nhựa.
- Một số công ty sản xuất hạt vi nhựa màu ở Tp. HCM.
 Saigon Plastic Color - Công Ty TNHH Saigon Plastic Color
371A/15 Ấp 1, X. An Phú Tây, H. Bình Chánh, Tp. Hồ Chí Minh
 Nhựa An Như Phúc - Cơng Ty TNHH Nhựa Hóa Chất An Như Phúc
Số 4 Đường 26, KP.7, P. Linh Đông, Q. Thủ Đức,Tp. Hồ Chí Minh
(TPHCM)
 Cơ Khí Nhựa Việt Úc - Cơng Ty TNHH Cơ Khí Nhựa Việt Úc
26/6 Đường 12, P. Tam Bình, Q. Thủ ĐứcTp. Hồ Chí Minh (TPHCM)
 Hạt Nhựa Lâm Long - Công Ty TNHH Thương Mại Lâm Long
232 Trần Hưng Đạo, P. Nguyễn Cư Trinh, Q. 1, Tp. Hồ Chí Minh
(TPHCM)
 Hạt Nhựa Màu An Vĩnh Phát - Công Ty TNHH Sản Xuất Thương Mại
An Vĩnh Phát
D5/45 Ấp 4, X. Lê Minh Xuân, H. Bình Chánh,Tp. Hồ Chí Minh
(TPHCM)
 Phụ Gia Ngành Nhựa á Châu - Công Ty TNHH Hóa Chất Nhựa á Châu

24