Nhân giống vô tính ở
thực vật
1. Khái niệm về nhân giống vô tính
Trước hết hãy làm quen với khái
niệm sinh sản vô tính:
Sinh sản vô tính là sự hình thành cá
thể mới từ bố hoặc mẹ không có sự
tạo giao tử hoặc những cấu trúc sinh
sản đặc biệt khác. Hiện tượng này xảy
ra ở nhiều thực vật và động vật bậc
thấp, trong đó ở thực vật thường bằng
nhân giống sinh dưỡng (chiếtc, ghép,
giâm cành, nuôi cấy mô - tế bào) hoặc
sự hình thành bào tử. Đối với sinh vật
đơn bào thường bằng sự phân đôi và ở
động vật không xương sống đa bào
thường bằng hình thức phân đôi, nảy
chồi hoặc phân đốt.
Như vậy, nhân giống vô tính chính là
phương pháp nhân lên hoặc tạo ra cơ
thể mới dựa theo sinh sản vô tính,
nghĩa là phương pháp tạo nhân lên
hoặc tạo ra cơ thể mới từ tế bào, mô,
cơ quan của cơ thể bố hoặc mẹ.
Có hai loại sinh sản vô tính: sinh
sản vô tính tự nhiên và sinh sản vô
tính nhân tạo
*Sinh sản vô tính tự nhiên
Trong tự nhiên, thực vật có khả năng
tạo những cơ thể mới từ một bộ phận
của thân bò (dâu tây, rau má), thân rễ
(cỏ gấu), thân củ (khoai tây), lá cây
(thuốc bỏng), rễ củ (khoai lang). Đó là
sự sinh sản vô tính tự nhiên
*Sinh sản vô tính nhân tạo: là sự
sinh sản, trong đó con người chủ động
nhân lên hoặc tạo ra cơ thể mới từ
một bộ phận cắt rời của cơ thể bố
hoặc mẹ. Các dạng sinh sản vô tính
nhân tạo gồm: giâm (cành, lá, rễ),
chiết (cành), ghép (cành, chồi), nuôi
cấy mô- tế bào.
Sau đây là một số hình thức nhân
giống vô tính nhân tạo:
Chiết
Chiết là hình thức tạo rễ trên một
đoạn của cành khi còn gắn với cây,
sau đó cắt rời cành có rễ để được một
cây nguyên vẹn.
Ghép
Ghép là sự ghépG, chuyển cơ quan
hoặc mô ở thực vật, động vật và ngư-
ời. O thực vật ghép cây là một kĩ thuật
quan trọng trong nghề làm vườn,
trong đó một phần (cành ghép c) của
một cá thể này được đem phối hợp
(ghép ápg, ghép nối, ghép nêm, ghép
dưới vỏ gần gốc) với một phần cây
khác (gốc ghép g) có thể cùng loài
hoặc khác loài .Sau một thời gian chỗ
ghép sẽ liền lại và gốc ghép sẽ nuôi
cành ghép lớn lên thành một cá thể
mới mang đặc tính chung của hai cá
thể gốc ghép và cành ghép.
Giâm
Giâm là việc cắt một đoạn thân hoặc
cành của cây mẹ rồi cắm hoặc vùi
xuống cát hoặc đất pha cát để nó mọc
rễ đâm chồi thành một cây mới. Đây
là phGương pháp trồng chủ yếu đối
với các cây sắn, mía, dâu tằm, rau
muống, khoai lang,…
Nuôi cấy mô-tế bào
Nuôi cấy mô - tế bào là kĩ thuật cấy
và nuôi mô, tế bào động vật, thực vật
bằng môi trường nhân tạo trong ống