Tài liệu giáo trình vật liệu cơ khí, chương 12 pptx

CHƯƠNG 12: ĐÁ MÀI, CAO SU, AMIAN, GỖ
I. ĐÁ MÀI: Là loại vật liệu dùng cắt gọt kim loại được chế tạo
từ các liệu mài, ép với chất kết tinh hình dạng thích hợp với
công việc mài.
*
Vật liệu mài: Là thành phần chính của đá mài, đóng vai trò
như những lưỡi dao làm nhiệm vụ cắt do đó các hạt mài cần có
độ cứng, độ bền, độ chòu nhiệt cao.
Hạt mài thường dùng loại vật liệu thiên nhiên như hạt kim cứng,
ôxit nhân, cacborun, thạch anh… tính chất loại này không ổn
đònh và q hiếm nên ít sử dụng, loại vật liệu nhân tạo oxit nhân
– điện, cacbitsilic, cacbitbosilic.
*
Chất kết dính: Có tác dụng liên kế các hạt mài với nhau thành
hình dạng đá mài, đồng thời quyết đònh độ bền, độ chòu nhiệt,
độ va đập… chất kết dính vô cơ Keramit, nước silcat chất kết
dính hữu cơ như bakelit vunganhit.
Căn cứ vào tổ chứa đá mài người ta đưa ra khái niệm độ cứng:
Độ cứng là khả năng bay ra của các hạt mài dưới tác dụng của
lực mài. Lớp hạt mài ở phía ngoài của đá bò cùn mà không bay
ra khỏi đá để nhường cho lớp ở phía trong ra mài thì gọi là đá
cứng ngược lại là đá mềm. Tuy theo độ cứng chia thành các
loại: Đặc biệt mềm, rất mềm, mềm, mềm nữa, cứng nữa, cứng,
rất cứng.
*
Hình dạng đá mài và công dụng:
- Đá mài có dạng hình vuông, mài các mặt tròn xoay và mặt
phẳng bằng chu vi của đá.
- Đá mài côn 2 mặt mài ren, răng bánh răng, mài các rãnh.
- Đá đóa phẳng mài cắt và mài rãnh.
- Đa mài hình côn: Mài phẳng bằng mặt đầu của đá.

Do đó mài có tốc độ quay cao để bảo đảm an toàn khi lắp đá
phải cân bằng và quay gấp 1,5 lần, tốc độ lớn nhất cho phép
trong 10 phút nếu không có sự cố là đạt yêu cầu.
II.
CAO SU:
*
Tính chất: Cao su có 2 loại cao su thiên nhiên và cao su nhân
tạo.
- Trọng lương riêng
γ = 0,92-0,94 g/cm
3
.
- Tính chòu nhiệt kém.
- Có tính đàn hồi rất cao, độ giãn dài 700~800%.
- Cao su có tính chất đáng quý trong kỷ thuật như độ bền chống
đức cao, chống tạo thành vết xước, khí… và thích ứng cho kỷ
thuật điện.
- Cao su bò giảm cơ lý tính khi chòu ánh sáng và nhiệt độ, bò rạng
nức dưới tác dụng của lực kéo, khi bỏ lực kéo nó vẫn dài hơn
trạng thái ban đầu.
*
Công dụng: Trong cơ khí cao su được dùng rộng rãi.
- Đai truyền chuyển động giữa các trục có khoảng cách xa, có
ưu điểm vận tốc cao, êm không cần bôi trơn kết cấu đơn giản.
- Đai truyền vận chuyển dùng để vận chuyển sản phẩm từ nơi
này đến nơi khác.
- Đệm và vòng đệm làm kín, dùng để làm kín các mặt tiếp xúc
chi tiết tránh chảy dầu hoặc che bụi.
- Ống nước, ống hơi, ống dầu chòu áp suất thấp.
- Làm vật cách điện.

III.
AMIAN:
*
Tính chất: Amian lấy từ quặng mỏ gồm canxi silicat và magiê
màu trắng, mòn, có thớ nhỏ, sợi mòn nhỏ đến micrômet. Sợ
amian đàn hồi và có thể xoắn lại thành một dây lớn.
- Trọng lượng riêng
γ = 2,4 - 2,6 g/cm
3
, làm việc ở nhiệt độ
500
0
C, chòu kiềm và axit kém.
* Công dụng:
- Làm chất cách nhiệt, làm tấm đêm chòu nhiệt.
- Làm giấy amian, dây amian, vải amian, nhựa amian, ngói
amian, ximăng amian…
- Làm má phanh xe ôtô.
IV.
GỖ:
1
Tính chất:
*Tính chất vật lý
- Độ ẩm: Độ ẩm biến đổi trong phạm vi rộng. Gỗ chưa chặt chứa
30-35%nước, gỗ ngâm nước độ ẩm 100-200%. Độ ẩm giảm thì
khả năng chòu lực càng cao, ít bò mục.
- Có tính hút ẩm: là khả năng lấy nước của gỗ trong không
khí.tính hút ẩm tăng khi độ ẩm không khí tăng nhiệt độ giảm.
- Trọng lượng riêng: trọng lượng riêng tiêu chuẩn khi gỗ độ ẩm
15% .độ ẩm tăng khi nhiệt độ tăng.

- Tính co rút và giãn nở của gỗ: khi độ ẩm thay đổi thể tích gỗ
cũng thay đổi , gây ra hiện tượng co rút và giãn nở, đó là
nguyên nhân gây nức nẻ cong vênh.
- Tính dẫn nhiệt: gỗ dẫn nhiệt kém
- Tính dẫn điện: gỗ là chất cách điện tốt , nếu độ ẩm tăng quá
điểm bão hòa thì gỗ cũng dẫn điện
- Màu sắc và mùi vò: phụ thuộc vào loại cây có màu sắc và mùi
vò khác nhau.
*
Tính chất cơ học:
- Sức chòu nén: gỗ có sức chòu nén dọc thớ rất cao nên hay làm
trụ cột…để chống.
- Sức chòu kéo: gỗ có sức chòu kéo dọc thớ rất cao nên hay thanh
giằng.
- Sức chòu uốn, chòu cắt, xoắn:
+gỗ có sức chòu uốn khá hay dùng đóng tàu, dụng cụ thể
thao...
+gỗ có sức chòu xoắn khá hay dùng làm cột buồm...
+gỗ có sức chòu cắt ngang thớ cao hơn dọc thế.
*
Công dụng:
- Trong cơ khí làm mẫu đúc kim loại, thùng đựng và chuyên chở
sản phẩm, bộ xe ôtô tải.
- Trong xây dựng là cữa, kèo và đồ dùng trong nhà tủ, bàn,
gường…
VẬT LIỆU BÔI TRƠN – DUNG DỊCH BÔI TRƠN NGUỘI
I. DẦU MỢ BÔI TRƠN:
1.
Tính chất chung của dầu mỡ:
- Làm giảm ma sát giữa các bề mặt tiếp xúc của các chi tiết

máy.
- Làm mát chi tiết khi chòu ma sát.
- Làm sạch chi tiết máy vì nó cuốn đi lớp mùn kim loai do ma
sát tạo ra.
- Làm kín các bề mặt cần làm kín che kín giữa secmăng và
Pêtông không cho không khí cháy lọt xuống.
- Làm chất chống gỉ cho bề mặt kim loại bỡi vì tạo thành lớp
màng ngăn cách giữa môi trường xung quanh và bề mặt kim loại
tránh oxi hóa và ăn mòn kim loại.
*Các chất bôi trơn phải thõa mãng yêu cầu sau:
Độ nhớt sao cho quá trình làm việc chất bôi trơn vẫn bám trên
bề mặt tiếp xúc, không bò tuột đi, nhưng cũng không vượt quá độ
nhớt gây nên cản trở chuyển động của chi tiết máy.
Nhiệt độ bắt lửa phải cao, nhưng độ đông đặc thấp.
Chất bôi trơn không chứa các tạp chất cơ học, nước, axit…
Không bốc hơi, khô lại.
Đơn vò:
+độ nhớt động là m
2
/s và gọi là Stôc(st); 1st =0.0001m
2
/s
+trong kỷ thuật; Engle(
o
E)
2.
Dầu: Là thiết bò bôi trơn chế tạo ra từ dầu mỏ.
Phân loại dầu thành các nhóm:
- Dầu dùng cho động cơ dùng bôi trơn ôtô máy kéo, máy bay
- Dầu truyền động: dùng cho các loại hợp số của xe ôtô, hợp

truyền lực…
-Dầu công nghiệp dùng cho công nghiệp và các thiết bò khác.
- Dầu đặc biệt: dầu tuabin, biến thế.
Công dụng:
-Dầu mùa đông dùng cho các loại ôtô vận tải, xe du lòch hoạt
động ở vùng khí lạnh.
-Dầu mùa hè dùng cho động cơ diezenvà dùng vào mùa hè.
3.Mỡ:
Mỡ là chất bôi trơn ở thể quánh dùng thay cho dầu, dùng trong
trường hợp dầu sẽ bò chảy không giữ được lâu
*Tính chất:
-Có trọng lượng riêng 1g/cm
3
, có màu vàng nhạt xanh thẫm,
nâu.
- Độ nhỏ giọt và độ lún của mỡ là nhiệt độ khi mỡ bò nóng
chayra thể lỏng và độ lún là độ cứng mềm của mơ.
-Tính ổn đònh ít bò biến chất trong quá trình sử dụng.
-Không có tạp chất ăn mòn kim loại cặn bẩn nước lã.
*Phân loại:
- Mỡ sôliđôn: chòu nước không chòu nóng dùng cho các bộ phận
xe máy ít nóng.
- Mỡ côngtalin chòu nóng không chòu nước.
-Mỡ chòu nóng dùng cho các bộ phận nóng từ 80-100
o
ctrở lên,
không tiếp xúc với nước