Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

UBND HUYỆN GIA LÂM
TRƯỜNG THCS LỆ CHI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG
ĐỌC SÁCH TRONG THƯ VIỆN TRƯỜNG HỌC
BẰNG VIỆC TẠO HỨNG THÚ VÀ KỸ NĂNG ĐỌC SÁCH
CHO HỌC SINH
Tác giả: Hoàng Thị Thu Nhàn
Lĩnh vực: Thư viện
Cấp học: THCS

NĂM HỌC 2017- 2018


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

MỤC LỤC
TT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.

TÊN ĐỀ TÀI
TRANG
MỤC LỤC
1
2
A.ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài:
2
II. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu đề tài:
3
III. Phạm vi nghiên cứu
3
IV. Phương pháp nghiên cứu
3
4
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
4

I. Cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn và thực trạng của hoạt
động đọc sách tại thư viện
1. Cơ sở lý luận của đề tài
4
2. Cơ sở thực tiễn
4
3. Thực trạng của hoạt động đọc tại thư viện
5
6
II. Giải pháp để nâng cao hiệu quả đọc sách.
1. Những vấn đề đặt ra.
6
2. Giải pháp để nâng cao hiệu quả đọc sách.
6
11
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. Kết quả của đề tài
11
II. Bài học kinh nghiệm:
12
III. Kiến nghị
14
15
D. BÀI GIỚI THIỆU SÁCH MINH HỌA, TÀI LIỆU
THAM KHẢO
I. Bài giới thiệu sách minh họa
15
II.Tài liệu tham khảo
21

1


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong sự nghiệp cơng nghiệp hoá, hiện đại hoá, đổi mới đất nước, Đảng
và Nhà nước ta luôn xác định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, sự quan tâm,
chỉ đạo, hướng dẫn để sự nghiệp giáo dục ngày càng lớn mạnh, nâng cao chất
lượng trong việc dạy và học, đào tạo những con người mới phát triển tồn diện,
góp phần xây dựng đất nước. Trong đó, thư viện trường học và các trung tâm
thơng tin – tư liệu có một vị trí quan trọng trong việc tham gia vào sự nghiệp
phát triển giáo dục. Thư viện góp phần bồi dưỡng kiến thức cơ bản về khoa học,
xây dựng thói quen tìm tịi, tự học, nghiên cứu của giáo viên và học sinh, xây
dựng văn hóa trong nhà trường, giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đây là
nơi cung cấp cho bạn đọc các loại: sách giáo khoa, sách tham khảo… phục vụ
cho học tập các bộ mơn; truyện cổ tích, truyện tranh, các tác phẩm văn học, các
cuốn từ điển tra cứu, sách báo, tạp chí, các tài liệu văn bản pháp luật về đường
lối, chính sách của Đảng và Nhà nước… Ngày nay, cùng với sự bùng nổ của
thông tin trên tất cả các phương tiện truyền thông đại chúng. Việc ngồi đọc một
cuốn sách hay đã khơng cịn thu hút mọi người như trước kia nữa và chỉ cần một
cái “click chuột” thì vơ số thơng tin hiện ra trước mắt, mọi người khơng cần đến
thư viện tìm kiếm hoặc ngồi hàng giờ trước một đống sách, báo để tìm kiếm một
thơng tin nào đó mà họ cần. Thư viện hoạt động hiệu quả chính là việc làm sao
càng thu hút nhiều bạn đọc đến đọc và nghiên cứu tài liệu càng tốt. Có như vậy
tri thức mới được truyền bá một cách rộng rãi, tài liệu được sử dụng một cách có
hiệu quả. Nhưng làm được điều này khơng dễ bởi hiện nay có q nhiều các trị
chơi giải trí chiếm phần lớn thời gian rảnh của các em. Nghiện Internet, đánh

bài, đánh xèng… thu hút các em nhiều hơn là việc đọc sách. Bên cạnh đó nhu
cầu đọc, hứng thú đọc của học sinh ngày càng giảm do thư viện không đáp ứng
một cách phù hợp và kịp thời: bổ sung sách mới, tài liệu mới, các hình thức
phục vụ cịn hạn chế… Các em học sinh thường chỉ mấy tiết đầu đọc sách thấy
hứng thú, sau đó cảm thấy chán và khơng muốn đọc tiếp, nhiều em khơng muốn
lên thư viện vì khơng tìm thấy niềm vui, sự thích thú nữa. Số lượt sách giáo viên
và học sinh đến mượn chưa cao. Ngoài ra việc đọc sách của các em học sinh đều
mang tính thụ động, thấy thích mắt cuốn sách nào thì đọc, việc nắm bắt thông tin
và rút ra bài học kinh nghiệm chưa được chủ động. Qua công tác tại trường tôi
tự nhận thấy hiệu quả hoạt động thư viện chưa cao và cịn nhiều thiếu xót. Vì
vậy tơi mạnh dạn đề xuất sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp nâng cao
hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học bằng việc tạo hứng
thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh.”

2


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

II. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.
1. Mục tiêu:
Khơi dậy niềm đam mê đọc sách, tìm tịi, nghiên cứu tài liệu tham khảo
để trau dồi kiến thức, rèn luyện các kỹ năng đọc sách có hiệu quả, mỗi giờ lên
thư viện là một niềm vui, đúng như câu nói: “Mỗi ngày đến trường là một niềm
vui”. Phát huy tối đa nguồn tài sản của thư viện, số lượng sách trong thư viện
được luân chuyển thường xuyên, liên tục.
2. Nhiệm vụ:
Nêu ra được những giải pháp tích cực để nâng cao hiệu quả hoạt động đọc
sách của bạn đọc thông qua hoạt động của thư viện trường THCS.

III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
- Năm học 2015-2016
- Năm học 2016-2017
- Học kì I năm học 2017-2018
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
- Tham khảo tài liệu: vận dụng các thơng tin trong giáo trình, sách, tài liệu
chun ngành thư viện để làm cơ sở khoa học; sử dụng các văn bản pháp quy
hiện hành để làm cơ sở pháp lý.
- Điều tra thăm dò số liệu
- Hệ thống biểu bảng
- Tổ chức chuyên đề ngoại khóa, giới thiệu sách.

3


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ THỰC TRẠNG CỦA HOẠT
ĐỘNG ĐỌC SÁCH TẠI THƯ VIỆN.
1. Cơ sở lý luận của đề tài.
Các nhà văn nổi tiếng đã nói: “Phải đọc sách báo để thu thập từ trong đó
kiến thức lồi người đã tích luỹ được" (M. Go-rơ-ki) ... “Sách cung cấp cho ta
mọi sự hiểu biết, mà hiểu biết là một sức mạnh lớn lao.” (N. Crup-kai-a) Việc tổ
chức phục vụ tài liệu cho người đọc là một hoạt động của thư viện nhằm thúc
đẩy, phát triển và thoả mãn nhu cầu, hứng thú đọc tài liệu thông qua việc tuyên
truyền, hướng dẫn và cung cấp tài liệu dưới nhiều hình thức. Các hình thức tổ
chức và phương pháp phục vụ người đọc ở trong và ngoài thư viện sẽ giúp nâng
cao hiệu quả hoạt động đọc sách, vốn tài liệu của thư viện được khai thác, sử

dụng và thư viện có thể tìm hiểu và nắm được nhu cầu đọc, nhu cầu nắm bắt
thơng tin của người đọc, chính điều đó là cơ sở các hoạt động khác trong thư
viện. Kỹ năng đọc sách tốt sẽ giúp bạn đọc nắm bắt được thông tin một cách
nhanh nhất. Tìm ra những thơng tin có tính chọn lọc cao phục vụ mục đích, yêu
cầu của mình. Hiện nay sống giữa một xã hội cơng nghệ thơng tin, mọi người có
thể tìm hiểu, tra cứu bất kỳ lĩnh vực nào của xã hội đều diễn ra rất thuận lợi nhờ
các cơng cụ tìm kiếm trên Internet, báo mạng, các tạp chí ra hàng ngày, tin tức
cập nhật từng phút…
- Điều 2 trong “Quy chế về tổ chức và hoạt động thư viện trường phổ
thông” (Viết tắt: QCTC&HĐTVTPT) ban hành kèm theo quyết định số
61/1998/QĐ/BGD&ĐT ngày 6/11/1998 của Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định
nhiệm vụ chủ yếu của thư viện trường học là “Cung ứng cho giáo viên và học
sinh đầy đủ các loại sách giáo khoa, sách tham khảo, sách nghiệp vụ, các loại tự
điển …và các sách báo cần thiết khác. Tổ chức thu hút toàn thể giáo viên, học
sinh tham gia hoạt động thư viện.” Do đó, thư viện được phép thực hiện các
hình thức phục vụ khác nhau để hồn thành tốt nhiệm vụ của mình, kể cả việc
phục vụ bạn đọc ngoài thư viện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách.
- Điều 8 của QCTC&HĐTVTPT cho phép “mỗi trường vào đầu năm học
thành lập một tổ công tác thư viện” trong đó gồm có “ một số học sinh có khả
năng hoạt động thư viện do giáo viên chủ nhiệm lớp giới thiệu” để chủ động
thực hiện nhiệm vụ của thư viện được quy định tại điều 9 của quy chế.
- Điều 10 của Quy định về tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông ban hành
kèm theo quyết định số 01/2003/QĐ/BGD&ĐT ngày 02/01/2003 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo bắt buộc “thư viện phải có mạng lưới cộng tác viên trong giáo
viên, học sinh” “để giúp cán bộ thư viện hoạt động khai thác, phát triển phong
trào đọc sách, báo, tài liệu của trường”.
- Điều 7 của QCTC&HĐTVTPT quy định giáo viên phụ trách thư viện
phải “hướng dẫn đọc” và “hướng dẫn phương pháp sử dụng sách báo, tư liệu và
giảng dạy kiến thức thư viện cho học sinh”.
2. Cơ sở thực tiễn.

Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là nhiệm vụ bất kỳ của mỗi nhà
trường. Tổ chức thu hút mọi thành viên trong nhà trường tham gia hoạt động thư
4


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

viện nhằm khai thác triệt để kho sách, nhất là sách nghiệp vụ và sách tham khảo.
Điều đó là cơ sở để nâng cao hiệu quả đọc sách của mỗi bạn đọc khi đến thư
viện. Thực tiễn hoạt động thư viện của nhiều trường còn rất hạn chế: cơ sở vật
chất thiếu thốn, phịng đọc sách khơng có hoặc diện tích q ít, khơng có trang
thiết bị tối thiểu, sách và báo chí cịn hết sức nghèo nàn, cách thức tổ chức phục
vụ bạn đọc cịn sơ sài …Vì vậy việc đáp ứng nhu cầu tìm hiểu thơng tin, hiệu
quả hoạt động đọc sách chưa cao.
3. Thực trạng thư viện trường học.
* Thuận lợi:
Thư viện trường tôi được sự quan tâm, đầu tư của các Ban ngành, đoàn
thể, sự ủng hộ của các bậc phụ huynh, sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu đã
cung cấp số lượng sách phục vụ cho việc dạy và học của giáo viên và của học
sinh tương đối đầy đủ. Chủng loại sách tuy chưa nhiều nhưng cũng có một số ít
cuốn sách hay và thu hút được bạn đọc.
Đặc biệt là đội ngũ cán bộ giáo viên, công nhân viên của trường đa phần
là trẻ, ham mê đọc sách và hơn thế nữa Ban giám hiệu đều là người thực sự yêu
thích đọc sách, rất quan tâm đến hoạt động của thư viện.
Cán bộ thư viện chun trách, có trình độ chun mơn, nghiệp vụ, là
người có tâm huyết với nghề, sáng tạo hơn nữa các hình thức phục vụ bạn đọc,
các hình thức tuyên truyền giới thiệu sách tạo điều kiện bạn đọc được gần sách
hơn nữa
* Khó khăn:

Đội ngũ giáo viên khơng có thời gian rảnh để đến thư viện thường xun
(vì trường học cả ngày). Hoặc các sách tham khảo giáo viên cần thì thư viện lại
khơng có.
Học sinh ham mê đọc sách còn hạn chế so với yêu cầu, chưa biết khai
thác sách báo, chưa biết tự đọc, tự bồi dưỡng bằng sách báo, các kỹ năng đọc
sách còn hạn chế. Một số em muốn tìm đọc với các cuốn sách mới, muốn tìm
những tài liệu gần chủ đề mình cần cũng rất khó, vì vậy hiệu quả học tập chưa
cao.
Số lượng bản sách của mỗi tên sách không nhiều (tối đa 1- 2 bản/ tên
sách) nên không thể đáp ứng nhu cầu đọc tại chỗ lẫn mượn về nhà cùng lúc cho
nhiều bạn đọc.
Việc áp dụng công nghệ thông tin vào trong thư viện còn hạn chế, bạn đọc
chưa biết sử dụng các cơng cụ tìm tin trên Internet, do đó chưa biết khai thác
thơng tin một cách hiệu quả.
* Nguyên nhân của thực trạng
Học sinh hiện nay có nhiều trị chơi giải trí trên Internet như: Face book,
trị chơi điện tử, … đã lôi kéo các em rất dễ bị nhiễm, bị “nghiện” dần dần mất
đi thói quen đọc sách, niềm hứng thú với sách cũng từ đó bị giảm.
Cán bộ thư viện chưa tạo ra được các hình thức phục vụ bạn đọc phong
phú, thường có hai hình thức phục vụ: đọc tại chỗ và mượn về nhà. Nên việc
tiếp cận với sách cũng ít đi, vì thời gian ra chơi giữa giờ các tiết chỉ khoảng 5
phút, khơng đủ để các em có thể tìm tài liệu đọc. Nhiều khi còn chưa chủ động
5


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

để hướng dẫn học sinh biết cách đọc sách có hiệu quả, chưa khơi dậy được niềm
yêu thích đọc sách, phát huy tác dụng của sách, thấy được các giá trị lợi ích to

lớn mà sách mang lại.
Chưa huy động được các nguồn lực trong nhà trường, các tổ chức đoàn
thể địa phương, chưa làm tốt cơng tác xã hội hố giáo dục để góp phần xây dựng
thư viện vững mạnh và đầy đủ vốn tài liệu hơn.
II. NHỮNG GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐỌC SÁCH.
1. Những vấn đề đặt ra.
Bằng nhiều nguồn lực: của các cấp, các ban ngành đồn thể, của nhà
trường, của cơng tác xã hội hố thư viện (tập thể, cá nhân tài trợ, học sinh ủng
hộ…) đầu tư, bổ sung các loại sách báo hàng năm, đảm bảo về số lượng, chất
lượng theo yêu cầu của thư viện, nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin, tính mới, tính
đa dạng của tài liệu gây hứng thú đọc. Cán bộ thư viện người chun trách, có
trình độ chun mơn, nghiệp vụ, là người có tâm huyết với nghề, sáng tạo hơn
nữa các hình thức phục vụ bạn đọc, các hình thức tuyên truyền giới thiệu sách
tạo điều kiện bạn đọc được gần sách hơn nữa. Khi đã có thư viện, có tổ cộng tác
viên thì việc tổ chức đọc sách, khai thác sách báo của giáo viên, học sinh như
thế nào để đạt mục đích và có hiệu quả.
Cán bộ thư viện, giáo viên cần phải hướng dẫn như thế nào để nâng cao
các kỹ năng đọc sách của học sinh, giúp các em tiếp nhận thông tin một cách có
chọn lọc và nhanh nhất. Xây dựng được phần mềm quản lý thư viện, lắp đặt hệ
thống máy tính phục vụ cho việc tra cứu tài liệu có trong thư viện, ngồi thư
viện và trên Internet.
2. Giải pháp thực hiện.
2.1. Để thư viện hoạt động tốt, đầu năm học thành lập tổ mạng lưới cộng tác
viên thư viện. Tổ mạng lưới bao gồm đại diện học sinh của các khối lớp và một
số giáo viên chủ nhiệm. Tổ mạng lưới thư viện giúp cán bộ thư viện trong nhiều
hoạt động của thư viện mà đặc biệt là trong công tác tuyên truyền, giới thiệu
sách. Những thành viên trong tổ mạng lưới là những người tích cực, nhiệt tình,
bởi các thành viên này thành phần là những học sinh giỏi, rất uy tín với bạn mà
lại siêng đọc sách và có điều kiện thời gian tiếp cận với bạn nhiều nên những nội
dung hay, nội dung cần của sách sẽ đến với bạn đọc một cách nhanh nhất và

rộng rãi khắp trường: Mang sách, báo, tài liệu của thư viện đến phục vụ cho tập
thể lớp, tổ, nhóm ngay tại lớp học qua mạng lưới cộng tác viên thư viện. Thời
gian phục vụ là thời gian cho phép trong các buổi học (giờ truy bài đầu buổi học,
giờ sinh hoạt, giờ giải lao, giờ trống khơng có tiết học…). Nhờ vậy, thư viện
trường đã sử dụng phòng học như phịng đọc sách tập thể, giải quyết được tình
trạng thiếu chỗ ngồi trong thư viện và qua đó bạn đọc có thể tiếp cận với sách:
“Đọc và xem sách nhưng không cần đến thư viện”. Thứ nhất, các cộng tác viên
có thể lựa chọn bất kỳ tài liệu nào mình thích để giới thiệu đến cả lớp bằng cách
đọc to, tóm tắt nội dung. Thời gian có thể vào giờ sinh hoạt mỗi tuần. Qua đó,
giáo viên chủ nhiệm và học sinh có thể trình bày ý kiến, cảm nghĩ của mình khi
nghe xong tóm tắt tài liệu, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho mình. Như vậy
thư viện trường đã giải quyết được tình trạng thiếu tài liệu để phục vụ cùng lúc
6


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

nhiều bạn đọc (vì chỉ cần một bản tài liệu có thể phục vụ được cả lớp, cả tổ, cả
nhóm có cùng nhu cầu đọc).
Thứ hai, giải quyết được nhiệm vụ tuyên truyền đến bạn đọc các tài liệu
mới theo chủ đề, chuyên đề mà nhà trường đang thực hiện; tránh được tình trạng
thư viện có tài liệu hay nhưng khơng có người đọc gây ra lãng phí. Thứ ba, tạo
được vịng quay lớn cho tài liệu (vì cùng một thời gian, số lượng bạn đọc cùng
một tài liệu nhiều gấp mấy chục lần so với việc đọc tại chỗ hoặc cho mượn về);
làm tăng nhanh số lượt bạn đọc góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt
động của thư viện.
2.2. Đối với cán bộ thư viện cần phải hướng dẫn giáo viên, học sinh sử dụng
và tra tìm tài liệu trong thư viện. Với vốn tài liệu phong phú, dồi dào, thư viện
đã góp phần nâng chất lượng giảng dạy của giáo viên, xây dựng thói quen tự

học, tự nghiên cứu của học sinh. Thư viện còn giúp các em xây dựng phương
pháp tự học, biết cách nghiên cứu sách để ghi chép tư liệu, biết sử dụng hệ thống
máy tính để tìm và lựa chọn tài liệu. Thực hiện tốt công tác trưng bày, giới thiệu
sách. Thực hiện tốt việc giới thiệu sách mới đến giáo viên và học sinh. Điểm
sách theo chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi ở các mơn Ngữ văn, Tốn, Hóa,
Sử, Địa, giúp các em dễ tìm những tên sách mình cần. Vì vậy, lượt vòng quay
của tài liệu đã tăng lên đáng kể. Công tác tuyên truyền trực quan như: trưng bày
giới thiệu sách theo chủ đề, tủ sách giáo dục đạo đức và tủ sách tự chọn cũng
được thay đổi sách mới thường xun. Với những hình thức trên đều nhằm mục
đích quảng bá và thu hút bạn đọc tiếp cận với tài liệu trong thư viện. Ví dụ: Về
ngày nhà giáo Việt Nam, về Bác Hồ kính u, về Đồn Thanh niên cộng sản Hồ
Chí Minh, về người Mẹ, về người phụ nữ, về Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí
Minh…. Cán bộ thư viện phải là người chịu khó, hết lịng với cơng việc, biết
tham mưu với lãnh đạo về công tác thư viện, học hỏi đồng nghiệp để nâng cao
trình độ chun mơn nghiệp vụ. Phải nắm bắt được nhu cầu của bạn đọc như
nhu cầu của chính bản thân mình, phải hịa nhã, gần gũi, thân thiện thì bạn đọc
mới năng đến thư viện hơn. Chủ động đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường
những nhu cầu tài liệu của bạn đọc đang cần để kịp thời cho vào danh mục sách
bổ sung mỗi năm học. Cán bộ thư viện phải là người chịu khó học hỏi, biết cách
sử dụng Internet cập nhật các tài liệu trên mạng, các phương thức làm tăng tính
chủ động của giáo viên và học sinh trong việc đọc sách. Cán bộ thư viện giúp
giáo viên lựa chọn sách nhanh chóng, thuận tiện
2.3. Tăng cường vốn tài liệu nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của bạn đọc.
Tiếp nhận sự hỗ trợ từ nguồn kinh phí của Nhà nước. Thơng qua việc tổ
chức quyên góp sách báo cũ từ các em học sinh với chủ đề: “Góp một cuốn sách
nhỏ, đọc nghìn cuốn sách hay” Thanh lý sách báo rách nát, đã không cịn phù
hợp để lấy thêm nguồn kinh phí mua sách mới. Xã hội hoá hoạt động thư viện,
kêu gọi các cá nhân, cơ quan hỗ trợ bằng tiền mặt hoặc hiện vật. Làm giàu vốn
tài liệu giúp bạn đọc có nhiều sự lựa chọn trong việc đọc sách, tìm kiếm thông
tin, chắt lọc thông tin một cách hiệu quả hơn.

Nhu cầu ở mỗi lứa tuổi đều khác nhau. Hằng năm trong công tác bổ sung
tài liệu nên chú ý vào việc đáp ứng tài liệu phong phú cho bạn đọc. Học sinh
7


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

khối 6, 7 nên chọn loại sách nội dung mang tính đơn giản, ít trừu tượng, nhiều
hình ảnh, nhiều nhân vật anh hùng để các em noi gương, học tập. Chọn các loại
tạp chí: Thiếu niên nhi đồng, Học trị cười, …vì ở những loại tạp chí này có rất
nhiều câu đố hay, kích thích trí tìm tịi, giải đáp; những mẩu truyện cười giúp
bạn đọc bớt căng thẳng sau giờ học. Học sinh khối 8, 9 nên chọn những loại
sách mang tính tham khảo phục vụ cho việc học tập, đặc biệt là những bài thi, ôn
thi học sinh giỏi được tổ chức vào mỗi năm. Các tác phẩm văn học của các tác
giả nổi tiếng Việt Nam và nước ngoài, giúp các em tiếp cận thông tin về tác giả,
tác phẩm, về cuộc sống nhiều hơn, qua đó phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân
tộc mình. Các cuốn sách về nghệ thuật cũng nên được đưa vào danh mục sách
bổ sung vì sẽ giúp đời sống tinh thần của các em có nhiều màu sắc hơn, thú vị
hơn.
2.4. Đổi mới hình thức phục vụ bạn đọc. Để rút ngắn thời gian tra tìm tài liệu,
chờ mượn tài liệu, giảm bớt công sức của cán bộ thư viện và đồng thời kích
thích nhu cầu đọc, nhu cầu thơng tin, tạo điều kiện cho người đọc được tiếp xúc
trực tiếp với tài liệu, thư viện nên chuyển từ hình thức phục vụ thơng qua phiếu
u cầu (Kho đóng) sang hình thức phục vụ tự chọn (Kho mở). Đây là hình thức
phục vụ có nhiều ưu điểm, rất phù hợp với việc lưu thông tài liệu (mượn và trả
tài liệu). Khi dựa vào ký hiệu mô tả của cuốn sách, những thơng tin được viết
trong phích mơ tả, các em học sinh chỉ hình dung ra được một phần nội dung
trong cuốn sách, có thể cần và giúp ích được nhưng có thể là khơng. Vì vậy việc
mượn ra rồi lại cất hạn chế về khả năng đọc, mất thời gian, mất công sức của cả

thủ thư và học sinh, nhiều lần mượn khơng phù hợp sẽ dẫn đến tình trạng chán
nản và không muốn tiếp tục đọc nữa. Sau đây là một trong số những hình thức
được trường tơi sử dụng nhiều trong việc khơi dậy thói quen và niềm say mê đọc
sách của học sinh.
Đổi mới phương pháp tuyên truyền giới thiệu sách.
* Cách làm một bài giới thiệu sách như sau:
+ Phải xác định được đề tài mà mình giới thiệu .
+ Tìm sách đảm bảo về chính trị, tính thời sự nóng hổi, có tính giáo dục cao và
có giá trị về nghệ thuật sâu sắc. Ví dụ : Hướng tới ngày kỷ niệm trong tháng,
vấn đề đang được quan tâm hiện nay thông qua cuốn sách: năm 2015 vấn đề
quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa trở nên nóng hổi hơn bao giờ hết…
+ Nêu vị trí, tầm quan trọng của vấn đề chính được trình bày trong tác phẩm.
Nêu một số thông tin đặc điểm hình thức của sách: Gồm có lời nói đầu, giới
thiệu về tác giả, nhà xuất bản, năm xuất bản, số trang, khổ sách, giá tiền. Quyển
sách gồm có bao nhiêu chương, phần, tập... nêu bật cho độc giả hiểu rõ nội dung
của tác phẩm. Từ đó sẽ gây cho họ sự tò mò, lòng say mê hứng thú và độc giả
muốn tìm đọc ngay cuốn sách đó.
+ Giới thiệu, phân tích nội dung và nghệ thuật cuốn sách: Đây là phần chính của
tác phẩm.
+ Phần kết của tác phẩm: Nêu bật được giá trị nghệ thuật, tính giáo dục. Hướng
dẫn độc giả có thể tìm đọc sách ở đâu, thời gian nào.

8


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

+ Kết quả: Sau lần giới thiệu, cuốn sách sẽ có rất nhiêu độc giả đến tìm và mượn
đọc

* Thư viện cịn áp dụng một số hình thức giới thiệu sách:
+ Tuyên tuyền giới thiệu bằng miệng ở trong các buổi chào cờ đầu tuần, trong
sinh hoạt tập thể, sinh hoạt chuyên đề, đọc trên loa phát thanh trong chương
trình ra chơi giữa giờ. Tơi thường xun hướng dẫn bạn đọc tìm sách, phân tích
nội dung từng cuốn sách, nói rõ tác dụng nghệ thuật cũng như tác dụng giáo dục
đạo đức... Nhằm mục đích gây hứng thú trong độc giả, khơi dậy, kích thích sự tị
mị, lịng ham mê đọc sách của người đọc. Khi các thư viện đã ứng dụng và sử
dụng phần mềm quản trị thư viện sẽ tạo điều kiện cho phép quản lý người đọc
và tài liệu, làm các thống kê và báo cáo. Cán bộ thư viện sẽ giúp bạn đọc tìm
kiếm tài liệu trên mạng, hướng dẫn cách tra cứu, kích thích tìm tịi cái mới. Cán
bộ thư viện chủ động tạo điều kiện cho giáo viên đọc sách bằng cách: chuyển
một số sách báo mới xuống phòng Hội Đồng từ đầu giờ đến cuối giờ thu lại.
Việc làm này đã giúp thời gian nghỉ ít ỏi giữa giờ của giáo viên vẫn có thể tiếp
cận được sách, cập nhật thông tin mới hàng ngày. Cán bộ thư viện giúp bạn đọc
lựa chọn tài liệu Sinh hoạt tổ nhóm chun mơn tại thư viện.
2.5. Đào tạo người đọc cách lưu giữ thông tin, biết kỹ năng đọc sách. Xác
định mục đích đọc sách bằng cách trả lời câu hỏi: “Đọc để làm gì? “Đọc sách gì,
chỗ nào và đọc như thế nào?”. Điều này sẽ giúp giáo viên và học sinh tránh việc
đọc tràn lan, tốn cơng sức và thời gian. .. Tìm hiểu địa chỉ cuốn sách bằng cách
đọc trang đầu và trang cuối để biết tên cuốn sách, tác giả, nhà xuất bản, năm
xuất bản và lần xuất bản. Thông tin trên sẽ giúp giáo viên và học sinh trong việc
trích dẫn, giới thiệu sách, tìm kiếm sách trong thư viện hoặc đi mua sách. Xem
mục lục vì phần này phản ánh dàn ý chung và tính logic của nội dung. Đọc mục
giới thiệu, lời tựa, lời nói đầu để biết cuốn sách đề cập vấn đề gì, đối tượng nào
sử dụng cuốn sách có ích hơn cả. Xem phần kết luận và tóm tắt ở cuối sách để
thấy được kết luận chính và khẳng định của tác giả đối với những vấn đề đã
trình bày. Trực tiếp tìm hiểu nội dung bằng cách đọc qua một vài đoạn sẽ phát
hiện những thông tin lý thú, giá trị. Ghi chú lại bằng giấy những điều quan
trọng. Cuối cùng, sau khi đọc xong, giáo viên và học sinh nên sắp xếp lại những
gì đã thu hoạch được, lược hóa một số thơng tin, nếu có thể thì vẽ sơ đồ tư duy

để hệ thống hóa tri thức của cuốn sách.
Tóm lại, cách đọc sách hiệu quả là phải gắn liền với việc ghi chép. Việc ghi
chép sẽ làm cho q trình mã hóa tri thức để chuyển vào bộ nhớ trở nên dễ dàng
hơn, hiệu quả hơn. Khi đọc, nên đọc với tốc độ biến đổi: Đoạn nào quan trọng
thì đọc chậm, đọc kĩ; đoạn nào khơng quan trọng thì đọc nhanh, đọc lướt. Nắm
và thâu tóm nhanh cái chủ yếu, cái cơ bản của vấn đề trình bày trong sách, hiểu
ý nghĩa của cả đoạn văn, đừng để ý đến từ, đến câu. Tuy nhiên, đọc nhanh
không phải là đọc vội, đọc vàng, mà đọc nhanh là chọn cách đọc cần thiết, đúng
lúc và đúng chỗ; nắm nhanh và đủ nội dung chứ khơng phải đưa mắt nhanh trên
những câu chữ. Ngồi ra, bạn đọc cũng cần trau dồi cho được thói quen đọc mỗi
ngày và không chỉ đọc duy nhất một loại sách mình ưa thích.

9


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

2.6 Tạo không gian thoải mái:
- Xuất phát từ thực tế thư viện trường, tôi thấy đối tượng mà thư viện phục vụ
chủ yếu là học sinh nhỏ tuổi, nhất là học sinh khối lớp 6. Các em còn chưa ý
thức được việc đọc sách và tầm quan trọng của việc đọc sách nhưng lại rất thích
nghe những câu chuyện cổ tích, thần thoại mà ơng bà, bố mẹ thường kể. Vì vậy
để thu hút các em lên thư viện tôi đã tiến hành một số việc làm sau:
- Dán tranh ảnh ngộ nghĩnh, vẽ hình các nhân vật xuất hiện trong các câu
chuyện cổ tích nổi tiếng, tạo cho học sinh có cảm giác khi lên thư viện như là
mình đang bước vào một thế giới cổ tích thần tiên.
- Các em lên thư viện có thể tự do lựa chọn những cuốn sách mà mình u thích,
lên thư viện bất cứ khi nào vào các giờ mở cửa .
- Học sinh được đi lại tự do, trao đổi thông tin về các cuốn sách mà mình vừa

tìm đọc với các bạn ngay tại thư viện.
2.7 Tổ chức “giới thiệu sách bằng bảng treo di động”
- Kết hợp với các hình thức tổ chức giới thiệu sách theo chủ điểm hàng tháng,
giới thiệu sách ở bảng giới thiệu sách, giới thiệu sách bằng bảng treo di động
được tổ chức khi có sách mới nhập về hoặc phục vụ cho các cuộc thi: học sinh
giỏi, các cuộc thi của Đoàn, Đội.
- Thực hiện: Đóng bảng focmica khung nhơm gắn cặp sắt để bìa sách và bài
giới thiệu cuốn sách (12 cặp). Các khối trưởng lựa chọn báo cần theo đề tài phù
hợp với các chủ điểm hoặc sách báo mới nhập, viết bài giới thiệu cho từng cuốn
sách báo. Phơ tơ bìa ( phô tô màu) hoặc trang tên sách kèm bài giới thiệu gắn lên
bảng. Bảng được treo ở bảng tin, phòng đội hoặc gốc cây sân trường để học sinh
xem được ở mọi lúc mọi nơi. Sau những buổi giới thiệu sách bằng bảng treo di
động, học sinh lại đến thư viện đọc sách báo nhiều hơn.
2.8. Phát huy tối đa vai trò của cán bộ thư viện:
Để thu hút bạn đọc đến với thư viện ngày càng nhiều thì phải nói đến một
nhân tố rất quan trọng khơng thể thiếu đó chính là vai trị nịng cốt của cán bộ
thư viện trường học. Cán bộ thư viện phải là người hết lịng với cơng việc, biết
tham mưu với lãnh đạo về công tác thư viện, nắm chắc những kiến thức chuyên
môn cần thiết đồng thời thường xuyên học hỏi đồng nghiệp để nâng cao trình độ
chun mơn nghiệp vụ . Tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên, thăm dị tìm
hiểu học sinh để nắm bắt được trong buổi học đó có tài liệu gì cần dùng đến để
có kế hoạch báo cáo với lãnh đạo nhà trường nhằm bổ sung kịp thời.
Cán bộ thư viện cần có thái độ hịa nhã, gần gũi, thân thiện, tận tình phục
vụ bạn đọc. Kịp thời nắm bắt nhu cầu bạn đọc như nhu cầu của chính bản thân
mình. Hướng dẫn giáo viên và học sinh sử dụng, tra tìm tài liệu khi họ cần.
Tạo mối quan hệ tốt với thư viện các trường khác để thường xuyên trao
đổi thông tin đa chiều, trao đổi vốn tài liệu giữa các thư viện nhằm đảm bảo thư
viện luôn cập nhật tài liệu mới phục vụ bạn đọc trong và ngoài nhà trường.
Ngoài việc đọc sách tại thư viện tơi cịn tạo điều kiện để học sinh được mượn tài
liệu về nhà nhằm mục đích tạo thói quen đọc sách cho các em.

10


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. Kết quả của đề tài
Qua thực hiện những biện pháp nhằm nâng cao hoạt động đọc sách trong
thư viện bằng việc tạo hứng thú đọc và nâng cao kỹ năng đọc sách, Thư viện
trường THCS tôi đã đạt được những kết quả đáng khích lệ: Học sinh thảo luận
nhóm, giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập. Các tiết đọc sách của học sinh
khối 7 giờ đã được các em đón nhận một cách nồng nhiệt và chủ động hơn. Các
em tìm đến sách, chủ động hỏi cán bộ thư viện quyển sách mình cần tìm, không
e dè như trước mới đầu vào năm học nữa. Các em chủ động thi kể lại, tóm tắt
nội dung cuốn sách mình vừa đọc, các bạn khác nhận xét và rút ra bài học kinh
nghiệm cho mình. Vào các tiết ra chơi giữa giờ, các tiết trống hoặc các tuần đệm
kết thúc của mỗi học kỳ, số học sinh lên thư viện ngày càng đơng hơn, phần vì
lý do đọc cho vui đọc để giải trí, phần vì các em đã có ý thức hơn trong việc đọc
sách là một niềm vui mỗi ngày. Các em thích thú khi đọc một câu chuyện hay và
mượn giấy bút cô Thủ thư để ghi lại, say mê vẽ tranh theo hình trong câu
chuyện….
Nhờ tổ chức và hoạt động có hiệu quả nên Thư viện và nhà trường đã đạt được
những kết quả nhất định: Đến nay thư viện nhà trường đã có tổng số 5300 bản,
trong đó sách tham khảo là bản (4.02 bản / 1 học sinh), sách nghiệp vụ là: 746
bản (29 bản / 1 giáo viên), sách giáo khoa là: 1108 bản (đảm bảo 100 % học sinh
có đủ sách giáo khoa, cấp miễn phí cho học sinh thuộc hộ nghèo, gia đình chính
sách…), báo tạp chí có đến 7 loại như Giáo Dục, toán học& tuổi trẻ, Tạp chí
giáo dục thủ đơ….

1. Đối với học sinh: Thư viện đã thu hút 80% học sinh đã đến thư viện mượn và
đọc sách tại chỗ. Nhờ đó, kết quả học tập văn hóa và rèn luyện đạo đức của học
sinh ngày càng tiến bộ.

Thời gian
Năm học 2015-2016
Năm học 2016-2017
Học kì I năm học 2017- 2018

Giáo viên
Số
Tỉ lệ
lượng
%
32
100%
34
100%
37

100%

Học sinh
Số lượng

Tỉ lệ %

351
385

70%
75%

469

80%

Nhờ đó, kết quả học tập văn hóa và rèn luyện đạo đức của học sinh ngày
càng tiến bộ.
* Về giáo dục đạo đức: Ý thức đạo đức của các em học sinh ngày càng tốt hơn,
thể hiện thông qua việc đánh giá xếp loại đạo đức cuối năm học như:
- Năm học 2015-2016: Tỷ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm tốt chiếm: 80%, hạnh
kiểm khá: 15%, hạnh kiểm TB : 4.5%, hạnh kiểm yếu: 0.5%. Tỷ lệ học sinh xếp
loại hạnh kiểm tốt ngày một tăng
- Năm 2016 - 2017 Tỷ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm tốt chiếm: 81.2%, hạnh
kiểm khá: 15%, hạnh kiểm TB : 3.5%, hạnh kiểm yếu: 0.3%.
11


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

- Học kì I năm 2017- 2018 đạt 83%, tỷ lệ học sinh xếp loại TB và yếu giảm dần.
* Về kết quả học tập:
Nhờ có thư viện mà các em học sinh chăm chỉ sưu tầm tài liệu, tìm hiểu
kiến thức, có ý thức tự học và sáng tạo… và đã đạt được những kết quả đáng
khích lệ.
- Chất lượng giáo dục đại trà: Tỷ lệ học sinh xếp loại khá, giỏi ngày một tăng và
tỉ lệ học sinh xếp loại yếu giảm dần.
- Chất lượng mũi nhọn: Tỷ lệ học sinh tham gia các kỳ thi học sinh giỏi và đạt

giải qua mỗi năm học tăng dần
2.Đối với giáo viên: Thư viện đã thu hút tất cả giáo viên trong trường đã đến
thư viện mượn sách đọc. Nhiều giáo viên mượn hàng chục lượt sách mỗi tháng.
Việc đọc đã có tác dụng tốt trong công tác giảng dạy, nâng cao trình độ chun
mơn của mình, cụ thể như:
Năm học 2015 – 2016:
- GV giỏi cấp trường chiếm 30%.
- 01 Giáo viên có học sinh đạt giải mơn Sinh học cấp Thành phố.
- 01 Giáo viên đạt giải kì thi giáo viên dạy giỏi mơn GDCD
- 03 Giáo viên có học sinh giỏi môn: Công nghệ, GDCD.
Năm học 2016 – 2017:
- 02 giáo viên đạt giáo viên dạy giỏi cấp Huyện mơn Ngữ văn, Cơng nghê, Tốn,
Vật lí
- Nhiều giáo viên trẻ có học sinh giỏi được cơng nhận chiến sĩ thi đua cấp cơ sở.
Học kì I năm học 2017 – 2018:
- 03 giáo viên đạt giáo viên dạy giỏi cấp Huyện môn Ngữ văn, Lịch sử, GDCD.
II. Bài học kinh nghiệm:
Bước đầu phong trào đọc sách của trường THCS có được ở giáo viên và
các em học sinh. Đó là nhờ sự quan tâm giúp đỡ cuả các cấp lãnh đạo, của hiệu
trưởng và cả ban giám hiệu, của hội cha mẹ phụ huynh học sinh cùng với tổ
chuyên mơn . Nề nếp này được duy trì và phát huy hơn nữa cần phải có những
bài học kinh nghiệm sau:
1. Muốn nâng cao chất lượng giáo dục nhất thiết nhà trường phải có thư viện. Có
phịng đọc sách cho giáo viên, phòng đọc sách cho học sinh .
2. Lịch đọc và mở cửa có quy định cụ thể , nề nếp duy trì tốt .
3. Người giáo viên thư viện phải là người có nhiệt tình, say mê với cơng tác
sách, đồng thời phải có năng lực tổ chức xắp xếp công việc. Biết kết hợp với nội
dung sinh hoạt của nhà trường. Có tinh thần dám nghĩ dám làm. Tham mưu tốt
với các cấp lãnh đạo .
4. Công tác thư viện của nhà trường phải được ban giám hiệu, hội đồng giáo dục

quan tâm, cho các hoạt động của thư viện vào phong trào thi đua.
5. Hàng năm có bổ sung sách, báo, tạp chí.... mới theo từng quý từng năm, phải
thường xuyên và liên tục.
6. Giới thiệu tuyên truyền sách, báo ...cần có sự góp sức của những đồng chí
giáo viên chủ nhiệm.

12


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

Với những hoạt động đồng bộ này tôi tin rằng công tác thư viện trường học sẽ
góp phần khơng nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

13


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

III. Kiến nghị: Qua q trình thực hiện đề tài tơi có những kiến nghị sau:
1. Với Phòng Giáo dục đào tạo:
- Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ thư viện một cách thường xuyên, tạo
điều kiện cho họ có dịp giao lưu học hỏi kinh nghiệm các thư viện tiên tiến trong
và ngoài huyện.
- Tham mưu, kết hợp với các tổ chức để đưa sách về phục vụ giáo viên và học
sinh các vùng nông thôn, điều chỉnh và bổ sung kinh phí cho thư viện trường
học.
2. Với nhà trường:

- Ban giám hiệu nên xếp các hoạt động của thư viện vào phong trào thi đua của
giáo viên .
- Ban phụ trách đội đưa phong trào đọc sách của học sinh vào thi đua theo từng
đợt mà hoạt động đồn đội phát động .
3. Với đồng nghiệp:
- Ln ln ủng hộ các phong trào của thư viện như phát động sách giáo khoa…
Đặc biệt là công tác tuyên truyền giới thiệu sách, đọc sách và tự học tập bồi
dưỡng của giáo viên, học sinh.
-Tích cực đóng góp ý kiến xây dựng thư viện ngày một tốt hơn.
Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư
viện trường học bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh.”. Do
điều kiện và khả năng hạn chế nên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất
mong được sự quan tâm góp ý của các cấp để tơi ngày một hồn thiện hơn trong
công tác.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Gia Lâm, ngày 15 tháng 3 năm 2018

Hoàng Thi Thu Nhàn

14


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

D. BÀI GIỚI THIỆU SÁCH MINH HỌA, TÀI LIỆU THAM KHẢO
BÀI GIỚI THIỆU SÁCH: “NHỮNG NHÂN VẬT TÊN CÒN TRẺ MÃI”
TÁC GIẢ: Nguyễn Quốc Tín, Nguyễn Như Mai, Nguyễn Huy Thắng
Kính thưa các thầy cơ giáo cùng tồn thể các bạn học sinh thân mến!
Để có thể hình thành, xây dựng và phát triển văn hóa đọc, trong xã hội

hiện đại nói chung, trong giới trẻ chúng ta nói riêng, khơng phải chỉ cần những
tấm lòng yêu sách, ham đọc sách mà còn rất cần những quyển sách chất lượng
để phục vụ cho nhu cầu đọc ấy. Đến với buổi giới thiệu sách ngày hôm nay,
chúng tôi xin trân trọng giới thiệu với tồn thể các thầy cơ giáo và các em học
sinh một quyển sách vô cùng tuyệt vời, quyển sách mang tên “Những nhân vật
tên cịn trẻ mãi” do nhóm tác giả Nguyễn Quốc Tín, Nguyễn Như Mai, Nguyễn
Huy Thắng biên soạn và được NXB Kim Đồng xuất bản năm 2012, tái bản lần 1
năm 2015. Sách khổ 25x25,5cm với 156 trang in màu trên chất liệu giấy trắng
dày đẹp đẽ.
Ngay trang bìa, với vốn kiến thức đã có, bạn đọc có thể nhận ra ngay được các
nhân vật vơ cùng quen thuộc chính là: Kim Đồng, Trần Quốc Toản, Lý Chiêu
Hồng, Lê Q Đơn,... Ngay chính giữa, là dịng chữ in đậm màu đen: “Những
nhân vật tên còn trẻ mãi” nổi bật trên bìa sách màu trắng đơn giản mà trang
trọng, thanh lịch mà đầy sức hút, gây ấn tượng mạnh về thị giác từ đó đưa đến
hiệu quả về cả nhận thức. Để lý giải nhan đề sách, xin được mượn lời dẫn được
in ngay trang bìa cuối: “Các bạn trẻ bao giờ cũng say mê những nhân vật phi
thường, những tấm gương oanh liệt. Đồng thời, bao giờ cũng thích những gì gần
gũi với mình…Trong lịch sử nước ta, khơng ít bậc danh nhân, anh hùng, hào
kiệt xưa cũng như nay có tuổi thơ hết sức bình dị. Họ cũng có một gia đình để
u thương, một quê hương để gắn bó, một người thầy để học hỏi những điều
hay lẽ phải, họ cũng có khi nghịch ngợm đến phải bị mắng, bị đòn. Nhưng mặt
khác, họ cịn là những người đã sớm bộc lộ khí phách khác thường, sớm để lại
dấu ấn khiến cho cuộc đời họ vừa có nét bình thường mà lại vẫn đầy phi thường.
Những con người ấy, khơng cịn nghi ngờ gì nữa, là Những nhân vật tên còn trẻ
mãi trong tâm trí mỗi bạn trẻ đang khao khát vươn lên”.
Lật giở từng trang sách ta đều thấy mỗi câu chuyện đều có hình ảnh minh
họa đi kèm. Từng câu chuyện về mỗi nhân vật sẽ đưa độc giả đi hết từ bất ngờ
này đến thú vị khác khi nhận ra điều gì đã hun đúc nên một tinh thần Việt quật
cường trong con người họ từ khi còn rất trẻ. Trẻ như Thánh Gióng mới lên ba
tuổi mà đã giúp dân đánh giặc Ân xâm lược. Như Lê Quý Đôn với câu chuyện

“Rắn đầu rắn cổ mà nên” đã sớm có ý thức phải “siêng học “, “kẻo hổ mang
danh tiếng thế gia” để rồi sau này trở thành một học giả uyên bác. Học giả Bùi
Huy Bích đã nhận xét “ Học vấn sâu rộng văn chương lỗi lạc, thông minh nhất
đời, trước tác không biết mệt. Nước Nam ta trong khoảng hai trăm năm nay mới
có một người như thế”. Hay trẻ như Lý Chiêu Hoàng – nữ hoàng cuối cùng triều
Lý – lên ngôi từ năm lên 7 tuổi, để rồi sau này phải hi sinh quyền lợi dịng họ và
bản thân, qn mình vì nghĩa lớn. Hịa mình vào mỗi trang sách như ngồi vào
chiếc máy thời gian, ngược dòng lịch sử và sống trong tuổi thơ của những con
người đã làm nên lịch sử nước Nam mà ta hằng ngưỡng mộ… Với hơn 150
15


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

trang in màu và nhiều hình ảnh sinh động, cuốn sách gồm 35 câu chuyện tập
trung kể về thời trẻ của 35 nhân vật nổi bật trong cả truyện truyền thuyết và lịch
sử gắn liền với những sự kiện lớn trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân
tộc, từ thời Hùng Vương dựng nước cho tới thời kì cách mạng sau này. Sự lựa
chọn bao gồm cả những người có thật và cả nhân vật trong truyền thuyết, bởi
như suy nghĩ của nhóm biên soạn “trong đời sống của người Việt ta, lịch sử và
truyền thuyết nhiều khi đã hòa nhập làm một tạo nên những giá trị văn hóa tinh
thần đầy sức sống”. Trẻ như anh Lý Tự Trọng, chưa đầy 17 tuổi, là người cộng
sản Việt Nam đầu tiên ra trước tịa án đại hình của thực dân Pháp và dõng dạc
tuyên bố: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và
khơng thể nào là con đường khác”; như chị Võ Thị Sáu – người con gái Đất Đỏ
dũng cảm, một người con gái anh hùng:
Trên cành chim hót chim ơi
Ta làm cách mạng ta vui đến cùng
Ngày mai chim đến mà ăn

Nhà tù Côn Đảo thành đồng lúa thơm…
Họ sinh ra và lớn lên vào những giai đoạn lịch sử khác nhau của dân tộc,
xuất thân từ những thành phần khác nhau từ những người dân bình thường đến
sinh viên trí thức đến người cơng nhân lao động. Nhưng ở họ có một điểm
chung, đó là lịng u nước nồng nàn. Họ là những người sống mãi
Nếu là con chim chiếc lá
Thì chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà khơng trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình!
Nhờ cách sử dụng ngôi kể thứ ba và những từ ngữ dễ hiểu, tác giả đã cho
ta thấy rõ nét về những nhân vật chính trong câu chuyện. Một chàng Chử Đồng
Tử khỏe khoắn, chăm chỉ; một Đinh Bộ Lĩnh gan dạ, mưu trí. Một chị Võ Thị
Sáu dũng cảm, yêu nước. Tất cả hòa quện lại với nhau tạo nên những tình tiết
khó phai trong lịng người đọc, người nghe. Ngồi ra, tác giả kể chuyện theo
trình tự thời gian, khơng gian: Từ lúc n bình tới lúc kịch tính gay cấn nhất
khiến độc giả dễ dàng hiểu hơn về nội dung câu chuyện.
Và các bạn biết khơng có một điều đặc biệt ở cuốn sách này, là sự nỗ lực
của nhóm tác giả biên soạn theo cách thức để bạn đọc nhỏ tuổi yêu thích hơn
sách danh nhân. Những câu chuyện hấp dẫn, sinh động, nhiều tình tiết, với
những điểm nhấn gây ấn tượng; và cịn có thêm phần thông tin mở rộng linh
hoạt. Mỗi nhân vật được kể đều gắn với một bối cảnh lịch sử, với không khí của
thời đại, văn hóa của thời đại đó, và tùy từng nhân vật lại có góc nhìn thích hợp,
từ câu chuyện nhân vật đến những vấn đề văn hóa giúp bạn đọc ở trong nước
hay nước ngồi có thêm nhiều kiến thức về văn hóa, lịch sử đất nước. Như trong
câu chuyện về tuổi trẻ Đinh Bộ Lĩnh, vị vua thuở nhỏ là cậu bé chăn trâu chơi
trò trận giả, có phần mở rộng về loạn 12 sứ quân mà Đinh Bộ Lĩnh là người có
cơng dẹp loạn, thống nhất đất nước. Họăc trong câu chuyện về Trần Quốc Toản,
có câu chuyện về tước vương và tước hầu. Thế nào là Hoài Văn Hầu? Tại sao lại

16

Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

Chiêu Văn Vương… Kế bài về trạng nguyên trẻ tuổi Mạc Đĩnh Chi, một nhân
vật rất giỏi về câu đối, là phần mở rộng hết sức thú vị về câu đối là gì…
Với nội dung phong phú, tranh minh họa rất đẹp, chân thực, bắt mắt kèm
theo những thơng tin bổ ích về nhiều lĩnh vực khác nhau, cuốn sách này sẽ là
nguồn tư liệu quan trọng không chỉ dành cho thiếu nhi mà cịn dành cho bạn
đọc nhiều lứa tuổi. Khơng những vậy “Những nhân vật tên còn trẻ mãi” còn có
ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Hi vọng rằng, phần giới thiệu sách ngày hơm nay của
đội chúng mình sẽ tạo được cảm hứng đọc ở các bạn về quyển sách “Những
nhân vật tên cịn trẻ mãi” nói riêng và khơi dậy hứng thú tìm tịi, ni dưỡng
thói quen đọc sách ở các bạn nói chung.
Xin mời q thầy cơ, cùng toàn thể các bạn học sinh đến thư viện nhà
trường tìm đọc cuốn sách nhé.
Xin trân trọng cảm ơn thầy giáo, cơ giáo cùng tồn thể các bạn đã lắng
nghe!

17


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

BÀI GIỚI THIỆU SÁCH: “BÚP SEN XANH”
TÁC GIẢ: SƠN TÙNG
Kính thưa các thầy cô giáo! Các bạn học sinh thân mến!
Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:

“Vì sao trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh
Như một niềm tin, như dũng khí
Như lịng nhân nghĩa, đức hi sinh”
Lời thơ trên đã ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh ln sống mãi trong lòng
Nhân dân Việt Nam và thế giới. Năm 1990 nhân kỉ niệm 100 năm ngày sinh của
chủ tịch Hồ Chí Minh, UNESCO - tổ chức Văn hóa - Khoa học - Giáo dục Liên
Hợp Quốc long trọng đưa tên Người vào trang vàng những danh nhân văn hóa
thế giới tiêu biểu đã làm nên lịch sử nhân loại trong thế kỷ XX. Và chắc hẳn đối
với mỗi người Việt chúng ta mỗi khi nhắc đến hai tiếng thiêng liêng Bác Hồ có
lẽ sẽ khơng ai lại khơng khỏi xúc động, lịng dâng trào những cảm giác khó tả.
Thứ tình cảm ấy giống như một mạch nước ngầm thấm đến tận cùng những tâm
hồn xa lạ. Trong số những tác phẩm viết ca ngợi Hồ Chủ tịch, tiểu thuyết “Búp
sen xanh” của nhà văn Sơn Tùng được coi là một kiệt tác.
Nhà Văn Sơn tùng đã miệt mài trên hành trình đi tìm dấu ấn nhân chứng
lịch sử, thai nghén tác phẩm từ năm 1948 đến năm 1980 mới hoàn thành. Năm
1981, tác phẩm ra đời gây một tiếng vang lớn trong nền văn học Việt Nam. Sơn
Tùng đã viết thành cơng “Búp sen xanh” có lẽ bởi ơng có tấm lịng thành kính
đặc biệt và nguyện vọng thiết tha được viết về Bác. Sách đã tái bản nhiều lần và
dịch ra nhiều tiếng khác nhau điều đó thể hiện sự lan tỏa của cuốn sách và vẻ
đẹp sáng ngời của Hồ Chủ tịch. Ngày hôm nay chúng em xin trân trọng giới
thiệu với bạn đọc tiểu thuyết “Búp sen xanh” của Sơn Tùng do nhà xuất bản
Phụ nữ ấn hành năm 2010, sách dày 343 trang, khổ 13x19 cm. Trang bìa gam
màu xanh nhạt, nổi bật biểu tượng bông sen xanh cách điệu tượng trưng cho sự
tinh tuý thanh cao đáng trân trọng nhất. Trang bìa sau là dịng chữ “ Các bậc
thiên tài khơng có sẵn. chính truyền thống gia đình, q hương là khởi thủy tạo
nên những tính cách đầu tiên của mỗi con người và đi vào đời…”
Tác phẩm đã dựng lại quãng đời niên thiếu của Bác Hồ một cách công
phu, thể hiện q trình hình thành tính cách của bậc vĩ nhân mà tầm tư tưởng đã
vượt ra ngoài biên giới quốc gia, được cả thế giới ngưỡng mộ. Sách gồm 3 phần:

Phần I: Thời thơ ấu
Phần II: Thời niên thiếu
Phần III: Tuổi hai mươi
Nội dung câu chuyện được tác giả kể thật hấp dẫn, lôi cuốn người đọc. Ta
hãy đến Nghệ An trở lại năm 1890: Tại làng Chùa huyện Nam Đàn đang diễn ra
một sự kiện trọng đại của một gia đình… Trong khói làng Chùa nh khói
sương lam, cánh cổng trống làm bằng khung tre kết cành rào, hình chữ nhật đã
được sập xuống, cài chặt. Khu vườn nhà ông đồ Hoàng Xuân Đường trở nên
một cõi riêng biệt, kín bưng. Hương sen từ ngồi đồng bay theo gió pha lẫn mùi
bồ kết cháy từ nồi than trong buồng toả ra ngào ngạt. Bà Hoàng Thị Loan vừa
18


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

sinh hạ người con thứ ba… Khi ấy chưa ai biết rằng ngày này sẽ trở thành một
mốc son lịch sử, không chỉ cho gia đình thầy Nguyễn Sinh Sắc, mà cho cả đất
nước Việt . Đó là ngày chú bé Nguyễn Sinh Cơn – Hồ Chí Minh ra đời. “Tơi đặt
tên cho cháu là Côn, tự là Tất Thành”, ông ngoại Hồng Xn Đường giải thích.
Tại sao ơng lại đặt cho cậu bé cái tên như vậy? Cái tên ấy có ý nghĩa gì? Trong
Búp sen xanh đã giải thích thật lý thú.
Với văn phong rất đỗi giản dị nhưng vô cùng biểu cảm, lối kể chuyện tự
nhiên nhưng cũng rất tinh tế, sắc sảo, ngòi bút khắc họa nhân vật rất chân thực
tính cách cậu bé Nguyễn Sinh Cơn…cứ thế người đọc như được thả hồn, ngược
dòng chảy tháng năm để trở về bên Bác. Khoảng đời niên thiếu ấy được tái hiện
sinh động bằng những chi tiết cuộc sống thường nhật với nỗi buồn, niềm vui,
đắng cay, lòng hiếu thảo, sự ham học, tị mị… Hình ảnh bé Cơn với nét tính
cách tinh nghịch, hóm hỉnh, thơ ngây hiển hiện trong đầu bạn đọc. Chuyện cậu
thường rủ bạn bè trêu chó để chúng sủa om sịm đến tai quan Phó bảng, kết quả

là cậu phải nhận một hình phạt nghiêm khắc của cha.
Hình phạt ấy như thế nào? Xin mời các bạn đọc trang 133 để hiểu thêm
tuổi thơ của cậu bé Cơn. Cậu vừa được tắm mình trong mơi trường q hương
giàu truyền thống văn hóa, vừa được sự giáo dục của người cha nghiêm khắc và
mực thước. Có phải chăng chính điều đó đã góp phần hình thành tính cách tốt
đẹp của Cơn sau này?
Chúng ta cũng thật sự thích thú trước những lời thoại rất dí dỏm, tinh
nghịch, thông minh, ham học hỏi của bé Côn... Để rồi có lúc trái tim ta như quặn
thắt, lịng ta rưng rưng, bùi ngùi xúc động, nghẹn ngào trước những cảnh thương
tâm khi bé Côn mất mẹ trong nỗi cơ đơn, tuyệt vọng, bàng hồng đau đớn bủa
vây…. Sau đó là cảnh em trai hấp hối vì khát sữa mẹ…Và bao nhiêu trang viết
xúc động như thế mãi neo đậu trong tâm hồn người đọc những ấn tượng sâu sắc,
khó quên.
Trong phần 3, tác phẩm tái hiện tuổi hai mươi của anh thanh niên
Nguyễn Tất Thành. Bạn đọc khó mà quên được mốc lịch sử ngày Bác ra đi tìm
đường cứu nước, ngày 5 tháng 6 năm 1911 trên con tàu của đô đốc La- tút- sơ
Trê -vin, người thanh niên Nguyễn Tất Thành mang bao hoài bão, lý tưởng cao
cả cháy bỏng, sẵn sàng ra đi tìm đường cứu nước, tìm ánh sáng cho quê hương
bằng hai bàn tay trắng.
“ Đất nước đẹp vô cùng nhưng Bác phải ra đi
Cho tôi làm con tầu dưới chân Bác”…. ( Chế Lan Viên)
Trong lúc ấy hình ảnh quê hương với người con gái Sài Gòn – mang tên Út Huệ
đã “choán lấy trái tim anh”, là động lực để anh mạnh mẽ bước trên con đường
“đi tìm hình của nước”…
“Anh nghe tiếng cịi tàu nhọn hoắt khoan vào khơng gian nhức nhối… Anh bước
sải chân vội vã xuống tàu. Gương mặt người con gái Sài Gòn chập chờn trước
mắt anh như một búp sen quê hương. Và cả khuôn mặt Việt chốn lấy trái tim
anh”.
Với tấm lịng kính u lãnh tụ vô hạn, Sơn Tùng trung thành với sự thật
lịch sử và đã thể hiện thành cơng tính cách nhân vật chính. Một số chi tiết và

19


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

nhân vật phụ cũng được thể hiện thành cơng, góp phần khắc hoạ rõ nét tính cách
nhân vật trung tâm, thể hiện rõ chủ đề tư tưởng. Đó là sự sáng tạo hợp lý và cần
thiết. Nhân vật Nguyễn Sinh Sắc – thân sinh của Bác Hồ, là một nhà trí thức yêu
nước. Qua việc mô tả nhân vật này, tác giả làm sống lại khơng khí một giai đoạn
lịch sử giao thời giữa hai thế hệ đang tìm đường cứu nước. Tác phẩm còn đề cập
tới một loạt nhân vật lịch sử có thật như Phan Bội Châu, Đặng Thái Thân,
Vương Thúc Quý… Đặc biệt, đọc “Búp sen xanh: ta còn sống lại với những nét
sinh hoạt văn hoá truyền thống của dân tộc. Đó là tính hiếu học, tình thày trị,
tình làng nghĩa xóm, tình bạn… Những sinh hoạt văn nghệ dân gian như hát
phường vải, múa đèn, hát xẩm…
Kính thưa các thầy cô giáo, các bạn học sinh thân mến!
Khơng chỉ tái bản nhiều lần mà sách cịn được chuyển thể thành kịch bản để
dựng lên những thước phim lịch sử vơ cùng hồnh tráng, cơng phu. Bạn có biết
bộ phim đó là gì khơng?
Đó chính là bộ phim “Hẹn gặp lại Sài Gòn” ( đạo diễn Long Vân). Tác
phẩm điện ảnh kể về thời niên thiếu của Bác Hồ cùng gia đình sống ở Huế, sau
đó tới Phan Thiết dạy học rồi vào Sài Gòn, rời bến Nhà Rồng, ra đi tìm đường
cứu nước vẫn ln được nhiều người quan tâm. Đây cũng là một trong những
tác phẩm mẫu mực của điện ảnh cách mạng Việt Nam.
Gấp cuốn sách lại, bạn có ấn tượng về hình ảnh búp sen xanh hay khơng?
Riêng tơi, tơi xúc động vì hương sen bát ngát tại làng Kim Liên quê Bác,
bông sen ấy đã được người bạn thân tặng Côn khi chuẩn bị vào kinh thành Huế
để nhắc nhở cậu bé luôn nhớ về quê hương. Thế rồi lớn lên, trong tình cảm e
thẹn mà anh ba xứ Nghệ dành cho Út Huệ bông hoa ấy vẫn ẩn hiện dưới khuôn

mặt cô gái Sài Gòn…
Một cách tự nhiên như thế, nhà văn Sơn Tùng đã gửi gắm trong nhan đề
“Búp sen xanh” một ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc: tuổi thơ, thời niên thiếu của Bác như
lồi hoa bình dị, cao q. Búp sen xanh thơm ngát, căng tràn nhựa sống, mãi
xanh tươi, tỏa ngát hương cho đời. Và dù có ở nơi đâu, vào thời gian nào… thì
nó vẫn giữ ngun giá trị bởi nó là biểu tượng của vẻ đẹp con người Việt Nam,
linh hồn của dân tộc Việt Nam. “ Tháp Mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”
Đại văn hào người Nga Maxim Gorki đã tâm đắc: “Mỗi cuốn sách là một
bậc thang nhỏ mà khi bước lên tôi tách khỏi con thú để đến gần con người hơn”.
Và “Búp sen xanh” là một cuốn sách như thế. Cuốn sách đã góp phần tích cực
vào sự nghiệp giáo dục, động viên thế hệ trẻ Việt Nam, nâng cao tinh thần trách
nhiệm với vận mệnh Tổ quốc. Chúng ta hãy học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh các bạn nhé!
Thưa các thầy cơ giáo cùng tồn thể các bạn học sinh!
Thời gian dành cho buổi giới thiệu sách hôm nay cho em xin được dừng lại ở
đây. Em xin được kính chúc các thầy cô mạnh khỏe, hạnh phúc và công tác tốt.
Chúc các bạn học sinh chăm ngoan, học giỏi. Chúc hội thi thành công rực rỡ.
Xin chào và hẹn gặp lại ở buổi giới thiệu sách lần sau.

20


Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động đọc sách trong thư viện trường học
bằng việc tạo hứng thú và kỹ năng đọc sách cho học sinh

D.TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ trường phổ thơng. Tác giả: Vũ Bá Hịa
( Chủ biên)
2. Bảng phân loại :

Tác giả: Đỗ Hữu Dư
3. Phương pháp và kinh nghiệm Tuyên truyền giới thiệu sách trong thư viện
trường học.
Tác giả: Lê Thị Chinh ( Chủ biên)

21