SKKN kỹ năng sống trẻ 4 5tuổi

“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
Ơng cha ta có câu: “Uốn cây từ thủa còn non
Dạy con từ thủa con còn ngây thơ”
Tâm hồn trẻ thơ là một tờ giấy trắng rất non nớt, rất trong sáng và rất dễ
hấp thu những cái gì tốt nhất, cũng như những cái gì xấu từ bên ngồi. Tuy
nhiên ở lứa tuổi này chúng ta khơng biết uốn nắn, dạy dỗ đến nơi thì sẽ rất khó
khăn cho các bậc học sau. Việc chăm sóc, ni dưỡng giáo dục trẻ mầm non,
chính là cơ sở giúp trẻ phát triển tồn diện về tình cảm, thẩm mỹ, thể chất…
Như chúng ta biết về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao
tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình,
biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một
cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ tại
trường. Vì thế, ngày nay trên thế giới rất nhiều trường mầm non áp dụng phương
pháp học trung tính là phương pháp học tập thơng qua các giao tiếp tích cực với
những người khác. Trong vòng vài năm gần đây, các nhà giáo dục trẻ tiền tiểu
học và các nhà nghiên cứu tâm lý đã tìm ra các trở ngại phát triển của trẻ mà làm
chậm khả năng cũng như hạn chế tình trạng tâm lý tích cực ở trẻ. Một trong
những trở ngại chính đó là khả năng về kỹ năng sống.
Chính vì vậy, việc đưa giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vào các hoạt động
giáo dục trong trường mầm non cũng là một nội dung khơng những cần mà
cịn rất quan trọng đối với trẻ lứa tuổi mầm non.
Qua đó trẻ có điều kiện để cọ sát, các ý kiến khác nhau, trao đổi kinh
nghiệm, thực hành và áp dụng. Trẻ phải được thảo luận theo nhóm, theo cặp,
phải được động não, đóng vai, tranh luận và phân tích tình huống, trẻ phải biết
thích nghi, thể hiện cảm xúc, có khả năng hịa nhập, tự giải quyết vấn đề một
cách tự lập. Đó chính là tiền đề gieo mầm hạt giống nhằm hình thành kỹ năng
sống cho trẻ.
Trong thực tế tại trường các trường mầm non nói chung, trường tơi nói
riêng thì việc giáo dục, rèn kỹ năng sống cho trẻ chưa được chú trọng tới kỹ

năng tự phục vụ như kê bàn, lau miệng, tự mặc quần áo.... còn một số kỹ năng,
ứng xử, giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng thích nghi, kỹ năng chia xẻ....chưa
được khắc sâu, nên trẻ lớp tơi hồn tồn chưa có những kỹ năng cơ bản ấy. Là
một giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để có một
phương pháp truyền đạt đến trẻ những kỹ năng sống tốt nhất? và dạy dưới hình
thức nào?
1/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
Việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói riêng
đang trở thành nhiệm vụ quan trọng. Giáo dục kỹ năng sống phải được đo bằng
sự vận dụng những kỹ năng đó trong cuộc sống mỗi các nhân để sống tích cực,
sống hạnh phúc, sống có ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ nhằm giúp trẻ
phát triển hài hoà, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho mỗi trẻ kiến thức cần
thiết về kỹ năng sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp các
em hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng sống được cung cấp thành hành động
cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn với bản thân, với người khác, với xã
hội, ứng phó trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người,
giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực.
Có thể nói việc trang bị kỹ năng sống cho trẻ em là một phương pháp giáo dục
cần thiết để trẻ bớt thụ động trong việc học và giao tiếp xã hội.
Là giáo viên mầm non phụ trách lớp mẫu giáo nhỡ, nhận thức được tầm
quan trọng của kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ, tôi đã luôn trăn trở suy
nghĩ làm thế nào để rèn kỹ năng sống cho trẻ 4 – 5 tuổi. Rèn kỹ năng sống
khơng phải là nói cho trẻ biết thế nào là đúng, thế nào là sai như ta thường làm.
Các phương pháp cổ điển như bài giảng đi theo những chuẩn mực, cơ hỏi trẻ thụ
động trả lời sẽ hồn tồn thất bại vì chúng chỉ cung cấp thơng tin, mà từ thông
tin và nhận thức đến thay đổi hành vi thì khoảng cách cịn rất lớn. Giáo dục kỹ
năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn những giải pháp khác

nhau. Giải quyết phải xuất phát từ trẻ. Muốn như vậy người lớn phải tạo cho trẻ
có mơi trường để trải nghiệm, thực hành. Chính vì vậy tơi lựa chọn thực hiện đề
tài: “Kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi trong trường mầm non”.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng kỹ năng sống của trẻ 4-5 tuồi trong trường mầm
non, trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ cho trẻ giúp trẻ chuyển tải những gì mình biết, những gì mình cảm
nhận, và những gì mình quan tâm ,thành những khả năng thực thụ giúp trẻ biết
phải làm gì và làm như thế nào, trong những tình huống khác nhau của cuộc
sống hàng ngày. Giúp cho giáo viên trong trường có những biện pháp hữu hiệu
để rèn kỹ năng sống cho trẻ.
3. Nội dung nghiên cứu.
- Điều tra thực trạng ở lớp.
- Thực hiện các biện pháp.
- Thực hiện hoàn thành báo cáo.
4. Đối tượng nghiên cứu và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu:
2/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
+ Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi ở
trường mầm non.
- Khách thể nghiên cứu:
+ Trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi.
5. Thành phần nghiên cứu
* Phạm vi nghiên cứu
- Tổ chức ở lớp mẫu giáo nhỡ 4 tuổi.
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9/2019 đến tháng 2/2020
* Đối tượng điều tra, khảo sát thử nghiệm

- Đối tượng: Lớp mẫu giáo nhỡ 4 tuổi.
6. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp điều tra, nghiên cứu: Tơi thăm dị thơng tin từ phía phụ
huynh qua đó tơi thấy thực tế kỹ năng sống của trẻ ở nhà khác so với ở trường.
- Phương pháp luyện tập, thực hành.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp: Thu thập, xử lý và phân tích
số liệu nghiên cứu.
- Phương pháp tổng kết và rút kinh nghiệm
- Phương pháp chụp ảnh: Tôi đã đưa một số hình ảnh minh họa vào để thực
hiện đề tài.
7. Kế hoạch nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm: Từ tháng 9/2019 đến tháng
5/2020. Cụ thể như sau:
STT
THỜI GIAN
NỘI DUNG
BIỆN PHÁP
1
Tháng 9/2019
Khảo sát, điều tra Thu thập và nghiên
thực trạng ở lớp cứu tài liệu, lấy kết
quả khảo sát ban đầu
và đưa ra các biện
pháp nghiên cứu.
2
Tháng 10/2019 đến Thực hiện kỹ Tự nghiên cứu, đưa
tháng 2/2020
năng qua các ra các phương pháp
hoạt động

mới có hiệu quả, khả
quan.
3
Tháng 3-4/2020
Thực hiện hoàn Tự viết sáng kiến
thành báo cáo
kinh nghiệm, in ấn,
nộp sáng kiến.

3/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
PHẦN II: NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI
1. Cơ sở lý luận
Đối với trẻ mầm non, mà đặc biệt là lứa tuổi mẫu giáo nhỡ, “điểm khởi
đầu” quá trình hình thành nhân cách của con người, thì việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ là quan trọng và rất cần thiết. Nếu các kỹ năng sơm được hình
thành thì trẻ sẽ có nhân cách phát triển tồn diện và bền vững. Có nhiều cơng
trình khoa học đã chứng minh rằng: giáo dục kỹ năng sống cho trẻ từ lúc đầu đời
là chìa khóa thành cơng cho tương lai của mỗi đứa trẻ.
Kỹ năng sống của trẻ mầm non bao gồm những kỹ năng cơ bản sau: Kỹ
năng giải quyết tình huống có vấn đề, kỹ năng thích nghi, kỹ năng khám phá thế
giới xung quanh, kỹ năng trong giao tiếp, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ
năng tạo niềm vui, kỹ năng tự bảo vệ, kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng
nhận thức,… Mục tiêu của việc rèn kỹ năng sống nhằm phát triển, nuôi dưỡng
những giá trị sống nền tảng và hình thành những kỹ năng sống cho trẻ, giúp trẻ
cân bằng cuộc sống trên các lĩnh vực nền tảng: Thể trạng, tâm hồn, trí tuệ và
tinh thần.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non là giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc

sống, biết được những điều nên làm và không nên làm. Nội dung giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ phải hết sức đơn giản và gần gũi với trẻ. Chúng ta dạy kỹ
năng sống cho trẻ chính là chúng ta dạy trẻ sự hợp tác, tự kiểm tra, tính tự tin, tự
lập, tị mị, khả năng thấu hiểu và giao tiếp. Trẻ học cách có được mối liên hệ
mật thiết với các bạn khác trong lớp, biết chia sẻ, chăm sóc, lắng nghe, trình bày
và diễn đạt được ý của mình trong nhóm bạn và điều quan trọng mà chúng ta
mong muốn sẽ giúp trẻ luôn tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới qua việc phát
triển các kỹ năng cho trẻ. Trẻ cần được trải nghiệm, hiểu kết quả hành vi ứng xử
và muốn chủ động đưa ra những quyết định có sức ảnh hưởng lớn.
Trong thực tế ở trường mầm non trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi còn nhỏ, trẻ thích
làm theo ý muốn nhưng kinh nghiệm và kỹ năng sống của trẻ cịn q ít để trẻ
thực hiện những mong muốn đó. Hơn thế nữa trong độ tuổi 4 tuổi, trẻ được cha
mẹ thường bao bọc nuông chiều một cách thái quá, làm hộ trẻ khiến trẻ ỉ lại, ích
kỉ, không quan tâm đến người khác và các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế,
gây khó khăn cho trẻ. Vì vậy một số trẻ vẫn rất hạn chế trong kỹ năng sống cơ
bản hàng ngày, một số trẻ rất thụ động khi có tình huống sảy ra. Chính vì vậy,
việc rèn kỹ năng sống cho trẻ là việc làm hết sức cần thiết giúp trẻ có kỹ năng cơ
bản trong cuộc sống. Hơn ai hết người giáo viên có tầm quan trọng rất lớn
terobng việc rèn kỹ năng sống cho trẻ, cùng với gia đình giúp trẻ có nhưng kỹ
năng cơ bản trong cuộc sống.
4/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
a. Thuận lợi:
-Trường có điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị tương đối đầy đủ theo
quy định cho các độ tuổi.
-Trẻ được phân chia học theo độ tuổi 100% và được thực hiện chương
trình Giáo dục mầm non mới.

-Giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn về trình độ đào tạo, ln năng động,
nhiệt tình, u nghề, mến trẻ, có nhiều kỹ năng tốt để hướng dẫn trẻ trong quá
trình học tập.
- Được sự chỉ đạo sát sao về chuyên mơn của phịng giáo dục và đào tạo
huyện đã tổ chức cho giáo viên các trường tập huấn các chuyên đề ở cụm và ở
trường, tôi đã tiếp thu và làm kinh nghiệm cho mình trong cơng tác chăm sóc
giáo dục trẻ.
- Nhà trường tạo mọi điều kiện nâng cao kiến thức, phương pháp tổ chức
bữa ăn cho trẻ và đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị đầy đủ.
- Đa số trẻ đều học qua lớp mẫu giáo bé nên trẻ lớp tơi tương đối ngoan, có
nề nếp trong các hoạt động.
- Phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ nhiệt tình mọi hoạt động của lớp.
b. Khó khăn:
* Về phía giáo viên.
Giáo viên cịn phụ thuộc nhiều vào tài liệu chỉ chú trọng dạy các môn học
mà chưa chú ý đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ hàng ngày. Còn ngại
trong việc tổ chức các hoạt động tập thể, trị chơi nhằm hình thành rèn luyện kỹ
năng sống cho trẻ.
*Về phía phụ huynh.
Một số gia đình cịn nng chiều con thái q, ln sẵn sàng phục vụ trẻ
nên con có thái độ ngang bướng, ỷ lại, hay làm nũng bố mẹ.
Một số phụ huynh cho rằng cứ lo cho con đầy đủ, chiều chuộng theo ý
thích của con, cịn việc dạy dỗ thì phó mặc cho giáo viên.
Mặc dù rất quan tâm đến con nhưng đa số phụ huynh là cơng chức nhà
nước nên ít có thời gian dành cho con, phần lớn đều nhờ cậy ông bà và người
giúp việc, vì vậy việc thống nhất quan điểm, biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ
giữa giáo viên và phụ huynh cịn gặp nhiều khó khăn.
* Về phía trẻ.
Số lượng trẻ trong lớp q đơng. Nhiều trẻ mới đi lớp chưa có nề nếp.

5/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống phát triển hiện đại như: Internet, tivi, các
trò chơi điện tử…
Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm,
khơng có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh.
Kết quả khảo sát đầu năm của lớp 4 tuổi với 37 cháu.
TT

1
2
3
4
5

Tổng
số trẻ
Nội dung
trong
lớp
Kỹ năng giao tiếp lich sự 37
lễ phép
Kỹ năng phục vụ chăm 37
sóc bản thân.
Kỹ năng tuân thủ quy tắc 37
xã hội.
Kỹ năng hợp tác.
37

Đạt

Kỹ năng ứng xử phù hợp 37
với người xung quanh

Chưa đạt

Số
lượng
7

Tỉ lệ
%
19%

Số
lượng
30

Tỉ lệ
%
81%

10

27%

27

73%

8

22%

29

78%

6

16%

31

84%

6

16%

31

84%

Từ những số liệu trên cho thấy kỹ năng sống và việc thực hiện các kỹ năng
sống của trẻ là rất thấp. Vì vậy tơi đã mạnh dạn tìm cách trang bị, các kiến thức
về kỹ năng sống và bền bỉ tận tâm rèn luyện những kỹ năng sống cơ bản nhất
cho trẻ lớp tôi thông qua đề tài “Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường

mầm non”.
3. Mơ tả phân tích kỹ năng sống qua các hoạt động.
3.1. Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên về giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ trong trường mầm non là còn mới mẻ và rất
nhiều giáo viên còn chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của vấn đề hoặc thiếu kỹ
năng giảng dạy để có thể truyền đạt cho trẻ hiểu và hình thành cho trẻ những kỹ
năng sống cần thiết cho trẻ.
Ngoài học tập chuyên đề ra tơi cịn tham khảo thêm trong sách báo như
báo “giáo dục mầm non” do nhà trường phát, phương tiện thông tin đại chúng,
internet, qua bạn bè để nâng cao trình độ chuyện mơn.
Thơng qua biện pháp này tơi thấy giáo viên hiểu hơn và nắm vững hơn
phương pháp cũng như cách truyền đạt kỹ năng sống tới trẻ.
6/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
3.2. Giáo dục kỹ năng sống thông qua tiết học:
Giáo dục kỹ năng sống là phải giáo dục trẻ mọi lúc, mọi nơi và cả trên tiết
học.Lồng nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các môn học nhằm hình thành
cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá là rất cần thiết. Trên tiết học trẻ vừa
được cung cấp kiến thức vừa được giáo dục kỹ năng cần thiết.
Ví dụ:
* Giờ học phát triển thể chất:
Cơ dạy trẻ biết các kỹ năng vận động, biết siêng năng rèn luyện để cơ thể
khoẻ mạnh, trẻ biết trong khi tập phải xếp hàng theo thứ tự không chen lấn xô
đẩu nhau. Trẻ biết tự lấy đồ dùng, dụng cụ thể dục của mình. Biết hợp tác với
bạn để chơi trò chơi.
* Giờ học khám phá xã hội:
Trẻ được lĩnh hội những kiến thức về thế giới xung quanh, từ đó hình thành

cho trẻ những kỹ năng như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng bảo vệ an toàn cho bản
thân…
Tôi dạy trẻ kỹ năng giao tiếp qua đề tài: Gia đình bạn, gia đình tơi.
Trẻ biết chia sẻ thơng tin về gia đình, kể về các thành viên trong gia đình,
những việc mà trẻ thường làm ở nhà.
Kỹ năng sống trẻ học được là: Giao tiếp cởi mở với bạn, lắng nghe bạn nói
và chờ đến lượt bạn nói. Biết nói rõ ràng để bạn hiểu và chơi cùng bạn.
Với chủ đề “Bản thân” tôi cho trẻ trải nghiệm với các giác quan của mình,
những trải nghiệm trong cuộc sống hằng ngày của trẻ.
* Giờ học tạo hình:
Đề tài “Vẽ ngôi nhà của bé”. Cô giáo dục trẻ biết u q ngơi nhà của
mình ở, biết qt dọn ngơi nhà của mình sạch sẽ, sắp xếp đồ dùng trong gia đình
ngăn nắp gọn gàng….
* Giờ làm quen văn học:
Qua câu chuyện: “Bác gấu đen và hai chú thỏ”
Cô giáo dục trẻ tình đồn kết, u thương giúp đỡ bạn bè, biết nói những
lời cảm ơn, xin lỗi đúng lúc chân tình khi được người khác giúp đỡ mình.
* Giờ giáo dục âm nhạc:
Thông qua bài hát: “Rửa mặt như mèo” giáo dục trẻ thói quen tự vệ sinh
thân thể sạch sẽ.
Ngồi ra lớp tơi cịn tổ chức giờ học biểu diễn văn nghệ tại lớp để giúp trẻ
tự tin hơn khi đứng trước đám đông.
7/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
Thông qua giáo dục trực quan trên thiết bị hiện đại, những bài học về tinh
thần đồng đội, giao tiếp, thuyết trình, tư duy được khái quát bằng hình ảnh, từ có
vần điệu, những bài đồng dao, ca dao phù hợp với chủ đề được đưa vào để trẻ dễ
dàng tiếp thu trong quá trình học tập. Bên cạnh đó giáo viên đóng vai trị là

người hỗ trợ giúp trẻ phát huy khả năng, thế mạnh của mình từ đó phát triển
những ứng xử tích cực và tự tin trong cuộc sống.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ không phải gị ép trong những tiết học chính thức
mà phải kết hợp qua các hoạt động vui chơi của trẻ.
3.3. Tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm có tính giáo dục và tính tương tác cao.
Phương pháp giáo dục trẻ mầm non phải tạo điều kiện cho trẻ được trải
nghiệm tìm tịi, khám phá thế giới xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng,
đáp ứng nhu cầu hứng thú của trẻ trong phương châm chơi mà học, học bằng
chơi. Chú trọng đổi mới mơi trường giáo dục nhằm kích thích tạo cơ hội cho trẻ
khám phá, thử nghiệm và sáng tạo ở các khu vực hoạt động một cách vui vẻ.
Ngoài ra, ở trường mầm non giáo viên cần dạy trẻ văn hóa trong ăn uống
qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rữa tay
sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng,
vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi,
nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước
khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa … hoặc biết
giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất không làm ảnh hưởng đến
người xung quanh.
Trước ngày đi tham quan tơi kích thích sự tị mị, hứng thú tìm hiểu, khám
phá của trẻ bằng cách hỏi trẻ:
+ Con đoán xem với địa điểm đi tham quan ngày mai con biết được những
gì?
+ Theo con đi từ trường mình đến địa điểm đó mất bao lâu?
+ Các con cần chuẩn bị những gì cho buổi tham quan đó? (mũ, dép, trang
phục phù hợp….)
+ Trên đường đi các con cần làm gì? (đi theo hàng, đi sát lề đường bên
phải, chào hỏi mọi người,…). Vì sao phải làm như vậy?
+ Tới địa điểm tham quan con định làm gì và nói những gì ở đó?
Với việc chuẩn bị tâm lí và việc chuẩn bị kiến thức cho trẻ như vậy tôi đã
khiến trẻ lớp tơi rất tị mị và háo hức về địa điểm tham quan ngày mai. Tối về

trẻ háo hức kể cho bố mẹ nghe về kế hoạch của lớp và chia sẻ những điều mà trẻ
muốn biết với bố mẹ. Qua đó bố mẹ có cơ hơi cung cấp thêm kiến thức cho con
8/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
và tạo được một sợi dây gắn kết giữa nhà trường và gia đình, giữa bố mẹ và con
cái.
Tại địa điểm tham quan tôi luôn tận dụng tối đa các điều kiện giúp trẻ phát
triển các kỹ năng sống cần thiết.
Ví dụ: Chủ đề “Nghề nghiệp” tơi cho trẻ tham quan cửa hàng gội đầu của
mẹ bạn Ngọc Linh. Trẻ vừa được quan sát trò chuyện, đàm thoại về công việc,
về các đồ dùng dụng cụ của nghề làm đầu vừa được chia nhóm thực hành một số
thao tác như chải tóc, mơ phỏng cơng việc gội đầu, cắt tóc, làm tóc xoăn và sấy
tóc cho bạn.
Qua các buổi tham quan như vậy trẻ rất phấn khởi vì được giao lưu với
bên ngoài phạm vi trường mầm non. Trên đường đi trẻ biết đi theo hàng lối và đi
sát lề đường bên phải để bảo vệ an toàn cho bản thân, biết chào hỏi mọi người
trẻ gặp. Được đi nhiều lần trẻ trở nên mạnh dạn, tự tin hơn. Trẻ được luyện kỹ
năng giao tiếp xã hội, chào hỏi lễ phép, được rèn khả năng quan sát nhận biết
các sự vật hiện tượng ở trên đường đi và ở nơi mà trẻ đến tham quan. Qua đó
kiến thức mà trẻ thu được về chủ đề sẽ được mở rộng và khắc sâu hơn.
Bên cạnh đó, tơi cịn tổ chức hoạt động cho trẻ giao lưu giữa các tổ trong
lớp hoặc giữa các lớp nhỡ trong khu 2 lần/ tháng. Trong buổi giao lưu, trẻ được
làm quen với nhau, được thể hiện bản thân mình, được trị chuyện, cùng nhau
tìm hiểu, khám phá về một chủ đề đang học giúp kiến thức của trẻ được mở rộng
và củng cố thêm. Trẻ biết mở rộng mối quan hệ ra ngoài lớp học từ đó mà trẻ
mạnh dạn, tự tin hơn. Trẻ biết hợp tác cùng nhau bàn bạc, thảo luận để cùng giới
thiệu về đội mình, tổ mình, lớp mình, khối mình cho các bạn đội khác, tổ khác,
lớp khác, khối khác.

Hoặc khi tổ chức cho trẻ hoạt động lao động, tơi để trẻ chủ động nhận cơng
việc của mình, tự thỏa thuận, phân cơng cơng việc trong nhóm, tự bàn bạc tìm
cách giải quyết cơng việc của nhóm mình. Qua đó tơi có thể giúp trẻ hình thành
sự tự tin, kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xử lý tình huống khi xảy
ra vấn đề cần giải quyết
Khi cho trẻ chơi tự do trong hoạt động ngồi trời, tơi vừa quan sát trẻ chơi,
vừa hướng dẫn trẻ cách chơi an toàn như: Cách leo lên xuống thang, cách nắm
thành cầu trượt để trượt cho an toàn, cách cầm dây thừng khi đi cà kheo, khi có
bạn đang đi cà kheo thì khơng được đứng phía trước bạn vì sẽ gây nguy hiểm
cho bạn, hướng dẫn trẻ cách kiên trì chờ đến lượt mình chơi, tuyệt đối khơng xơ
đẩy, tranh giành đồ chơi, chỗ chơi với bạn.
Ngồi ra tơi cịn tổ chức các hoạt động nghệ thuật cho trẻ tham gia. Ngày tết tôi
cho trẻ làm thiệp chúng mừng năm mới, ngày mùng 20/10 tôi cho trẻ làm thiệp
9/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
chúc mừng bà, mẹ, cô và các bạn gái. Trẻ cịn được giao lưu văn nghệ ở thơn,
xã, giao lưu văn nghệ ở lớp với các bạn. Trẻ được tham gia các hoạt động tôi
thấy trẻ khéo léo và tự tin hơn.
Thông qua biện pháp này khi trẻ được tham gia các hoạt động ngoại khóa,
hoạt động nghệ thuật, giao lưu văn nghệ tôi thấy trẻ trưởng thành và tự tin khi
đứng trước đám đông rất nhiều. Tôi thấy các hoạt động này rất cần thiết để giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ.
Ví dụ: Trên đường đi trẻ gặp một chú vứt rác ra đường. Trẻ nhắc chú đó
nhặt rác khiến chú cảm thấy ngượng và xấu hổ về hành vi khơng đẹp của mình.
Ngồi ra, tơi cịn thiết kế một số tình huống để tập cho trẻ tự giải quyết vấn
đề. Những tình huống này được sử dụng xun suốt trong q trình chăm sóc
giáo dục trẻ.
3.4. Giáo dục kỹ năng sống thơng qua các trị chơi vận động.

Biện pháp này giúp tơi tập hợp các trị chơi vận động, tạo nguồn tư liệu
phong phú cho giáo viên để sử dụng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Tơi đã sưu tầm các trị chơi vận động, phân loại các trò chơi theo tác dụng
của chúng đối với việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Sau đó tôi lưu lại để sau
này sử dụng.
Nội dung “Kỹ năng hợp tác”
Đây là một đức tính cần thiết đối với trẻ ở lứa tuổi này. Có những việc
chúng ta khơng thể tự làm được, nếu được người khác giúp đỡ thì ta sẽ hồn
thành được việc ta muốn làm. Khi chúng ta kết hợp năng lực làm việc của mình
với người khác theo cùng một mục đích chung, đó chính là sự hợp tác. Sự hợp
tác giúp ta hoàn thành nhiệm vụ của mình nhanh chóng và dễ dàng hơn là tự
mình làm lấy. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cùng làm, cùng chơi với bạn bè,
biết cảm thơng và chia sẻ với bạn.
- Trị chơi: “Khiêu vũ cùng bóng”
+ Cách chơi: Mỗi đội có 2 trẻ. Trẻ trong đội phải dùng chán giữ bóng và 2
tay đan vào nhau khi có tiếng nhạc thì hai bạn phải khiêu vũ theo tiếng nhạc,
nhạc nhanh thì khiêu vũ nhanh, nhạc chậm thì khiêu vũ chậm, nhạc dừng thì
phải dừng. Khi nhạc dừng đội nào vẫn giữ được bóng thì đội đó thắng cuộc.
Nội dung “Sự tự tin”
Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm là phát triển
sự tự tin trong trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về trong cá
nhân và trong mối quan hệ với người khác. Không ai sinh ra đã có ngay sự tự
tin. Đó là một đức tính chỉ có thể có được nhờ vào việc rèn luyện và học hỏi. Sự
tự tin lớn dần lên nhờ vào cảm giác được yêu thương, tôn trọng và thấy mình có
10/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
giá trị. Một trẻ tự tin sẽ “duy trì được khả năng học hỏi, khám phá trong học tập
và ln sẵn sàng đón nhận những thách thức mới, mong muốn được u q và

đón nhận chính là khởi đầu tuyệt vời để trẻ gần gũi hơn với mọi người.
3.5. Sáng tác vè, đồng dao đưa vào trò chơi vận động, kích thích trẻ cải tiến –
sáng tạo trong trò chơi nhằm gây hứng thú và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Biện pháp này giúp trẻ hứng thú hơn với trò chơi đồng thời tiếp thu các kỹ
năng sống được cô giáo lồng ghép trong lời đồng dao một cách nhẹ nhàng mà
sâu sắc.
Ví dụ: – Trị chơi “Nghe lời chỉ dẫn”:
Kim kỉm kìm kim
Tìm Nam tìm Bắc
Tơi giấu cái ghim
Nghe lời tôi nhắc
Tôi giấu cái lá
Bạn đang đến gần
Tơi giấu hịn đá
( Bạn đi xa rồi)
Đố bạn đi tìm
Tìm mau tìm mau
Tìm Đơng tìm Tây
Kẻo mà khơng thấy
-> Trẻ học kỹ năng hợp tác
-> Trẻ học kỹ năng giữ an toàn cá nhân. Trẻ biết kêu cứu khi gặp nguy
hiểm, biết đề nghị sự giúp đỡ của người khác khi cần thiết, nhận biết và không
tự ý sử dụng những đồ vật gây nguy hiểm, không đi theo và nhận quà của người
lạ khi chưa được người thân cho phép, biết ý nghĩa và có ý thức thực hiện theo
quy định của một số biển báo giao thông, biển báo nơi nguy hiểm.
3.6. Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh:
Đây là hình thức thường làm nhưng lại đạt hiệu quả rất cao trong các hoạt
động. Việc giáo viên tích cực giao lưu với phụ huynh vào giờ đón trả trẻ giúp
giáo viên dễ dàng nắm bắt tình hình của trẻ, hiểu được tính cách, hồn cảnh sống
của trẻ từ đó đề ra các biện pháp phù hợp cũng như cách tác động, phối hợp với

phụ huynh trong việc rèn luyện trẻ đúng phương pháp.
Nhận thức được tầm quan trọng của biện pháp này, tôi thường trao đổi, tuyên
truyền phụ huynh hiểu những việc nên và không nên đối với trẻ để giúp trẻ có kỹ
năng sống tốt, trẻ có kỹ năng tự bảo vệ bản thân, tự tin trong cuộc sống. Trẻ luôn
bắt chước người lớn và cha mẹ trẻ là những người lớn gần gũi trẻ nhất. Vì vậy các
bậc làm cha làm mẹ đừng vơ tình bỏ qua những cơ hội đơn giản và thuận lợi hàng
ngày để hướng dẫn con những thói quen tốt để rồi sau đó lại bắt trẻ mất thời gian
học lại những điều này ở một nơi khác với những người xa lạ. Cha mẹ trẻ hãy chú
ý giúp trẻ hình thành những kỹ năng sống tốt như kỹ năng giao tiếp xã hội để tự
khám phá, đánh giá bản thân mình và người khác.
11/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
Tôi cũng tuyên truyền với phụ huynh quan sát những biểu hiện của trẻ
trong điều kiện và tình huống tự nhiên hàng ngày như quan sát xem trẻ có tự tin
và tự nhiên khi giao tiếp với mọi người hay khơng? Trẻ có thích tham gia dã
ngoại hay tham gia các nhóm sinh hoạt khơng? Trẻ có tự nhiên sáng tạo khi chơi
với đồ chơi khơng? Trẻ có lễ phép trong cách nói năng với người lớn hay
khơng?… để từ đó có biện pháp rèn luyện và giáo dục trẻ thêm.
Nhờ có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên với cha mẹ trẻ mà tôi thấy
trẻ lớp tôi rất mạnh dạn, tự tin và hầu hết trẻ có kỹ năng sống cần thiết theo độ
tuổi.
* Kết quả đạt được
Sau một năm áp dụng tốt các biện pháp trên tôi đã thu được một số kết quả
như sau.
1. Về phía trẻ:
– Sau khi tiến hành những biện pháp trên tơi thấy trẻ đã có kỹ năng sống
cần thiết phù hợp với độ tuổi. Trẻ tham gia vào các hoạt động một cách tự tin
mạnh dạn giúp cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục của cô giáo đạt kết quả

tốt.
– Trẻ lớp tơi có sự chuyển biến rõ nét về việc hình thành các kỹ năng sống:
giao tiếp, hợp tác làm việc theo nhóm, thể hiện tinh thần đồng đội, biết chia sẻ, cư
xử với nhau một cách thân thiện, biết giải quyết vấn đề, giải quyết xung đột,…Và
phát triển những phẩm chất tốt đẹp như: tính kiên trì, tính trung thực, biết nhường
nhịn, biết cư xử đẹp khi thắng thua. Trẻ tự tin tham gia vào các hoạt động của
trường lớp. Điều này chứng minh rằng việc vui chơi bằng các trò chơi, các hoạt
động cho trẻ thực hành trải nghiệm cùng với các phương thức sử dụng đa dạng,
linh hoạt đã giúp trẻ tiếp nhận kỹ năng sống một cách hiệu quả. Trẻ đã biết
chuyển hóa từ hoạt động thành ý thức, từ ý thức thành kỹ năng. Và những kỹ
năng sống đó sẽ phát triển bền vững và theo trẻ đến suốt cuộc đời.
2. Về phía giáo viên:
- Bản thân được trau dồi những kỹ năng sống.
- Có thêm nhiều kiến thức, kinh nghiệm trong cơng tác giáo dục hình thành
kỹ năng sống cho trẻ.
- Được phụ huynh tin yêu, quý mến, yên tâm gửi gắm con em cho mình.
3. Về phía phụ huynh:
– Phụ huynh hưởng ứng, thường xuyên trao đổi và cùng phối kết hợp với
giáo viên để cùng rèn kỹ năng sống cho trẻ và rất tin tưởng cô giáo bởi họ tự
nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của con mình.
12/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
– Một số phụ huynh trước đây có sự giáo dục khập khiễng, trống đánh xuôi
kèn thổi ngược, không cho con làm những việc mà giáo viên giao cho trẻ thực
hiện khi về nhà nay đã nhận thức được vấn đề, họ đã rất nhiệt tình phối hợp và
rất yên tâm khi đưa con đến lớp.
Với những kết quả khả quan như vậy tơi thấy mình cần phải phát huy hơn
nữa, nghiên cứu tài liệu và tích cực hơn nữa trong việc tiếp tục giáo dục và rèn

kỹ năng sống cho trẻ để làm tốt nhiệm vụ trồng người của mình.
* Kết quả khảo sát cuối năm:

STT

2
3
4
5

Chưa đạt

37

33

89%

Số
lượn
g
4

37

27

73%

10

27%

37

20

54%

17

46%

37

30

81%

7

19%

Kỹ năng ứng xử phù hợp 37
với người xung quanh

31

84%

6

16%

Nội dung

1

Tổng số Đạt
trẻ
Số
trong
lượng
lớp

Kỹ năng giao tiếp lich sự
lễ phép
Kỹ năng phục vụ chăm
sóc bản thân.
Kỹ năng tuân thủ quy tắc
xã hội.
Kỹ năng hợp tác.

13/15

Tỉ lệ
%

Tỉ lệ
%

11%


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận.
Qua thời gian nghiên cứu “Kỹ năng sống cho trẻ 4– 5 tuổi trong trường
mầm non” bản thân tôi đã rút ra một số kết luận:
Trẻ em được giáo dục kỹ năng sống tốt thì khả năng thích nghi và thành
công trong cuộc sống sẽ dễ dàng hơn. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một việc
làm hết sức quan trọng và cần thiết. Điều đó giúp cho trẻ tự tin, chủ động xử lý
linh hoạt các tình huống trong cuộc sống.
Thực tế, kỹ năng sống của trẻ lứa tuổi mầm non chỉ đơn giản là giao tiếp
tốt, biết vui chơi với bạn, biết xin lỗi hoặc cảm ơn đúng lúc, dễ thích nghi với
mơi trường khác nhau….Một đứa trẻ chờ đến lượt chơi sẽ là người biết kiên
nhẫn, một đứa trẻ được tập thích nghi với đám đơng sẽ trở thành người biết tự
chủ và tự tin sau này. Đó chính là những lợi ích về lâu dài để các bậc phụ huynh
ngày nay quan tâm nhiều hơn đến việc trang bị kỹ năng sống cho con ngay từ
tuổi mầm non. Cũng cần nói thêm rằng trẻ nhỏ chỉ có thể tích luỹ kỹ năng sống
thơng qua những trải nghiệm thực tế. Trong mỗi đứa trẻ đều có những tài năng
tiềm ẩn. Sự chuẩn bị kỹ càng từ lúc đầu đời chính là chìa khố thành cơng cho
tương lai mỗi cháu. Chăm sóc, ni dưỡng và giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non
chính là cơ sở giúp trẻ phát triển tồn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ
là nền tảng cho quá trình học tập suốt đời của trẻ. người lớn hãy ln khuyến
khích trẻ mạnh dạn tham gia các hoạt động, tự tin vào bản thân. Đồng thời,
khuyến khích trẻ khi tham gia vào trò chơi, cần biết cải tiến, sáng tạo các cách
chơi và cố gắng đạt mục đích, đây chính là những kỹ năng cơ bản để sống và
làm việc sau này. Thường xuyên chỉ ra cái mới mà người lớn cũng tìm tịi một
cách hăng hái bằng nhiều cách, hãy trao đổi với trẻ về những thông tin mà cô
giáo, cha mẹ mới tìm thấy cho trẻ thấy rằng học lúc nào cũng vừa vui, vừa thử

thách.
Bên cạnh những lời nói khích lệ, nêu gương, khuyến khích những hành vi,
lời nói tốt của trẻ. Các bậc làm cha mẹ, cô giáo, những người lớn cần nhẹ nhàng,
khéo léo khi giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, không nên hạ thấp khả năng của trẻ,
không doạ nạt hay bắt trẻ phải làm những việc quá sức của trẻ. Người lớn không
nên nuông chiều, bao bọc trẻ thái quá, không nên nhồi nhét lượng kiến thức quá
mức so với khả năng tiếp nhận từng lứa tuổi của trẻ. Người lớn cần sử dụng lời
nói rõ ràng, câu hỏi gợi mở phối hợp cùng các cử chỉ, điệu bộ phù hợp nhằm
khuyến khích trẻ tiếp xúc với môi trường xung quanh, bộc lộ, chia sẻ những cảm
xúc với người khác bằng lời nói và hành động cụ thể.
14/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
Với kết quả đạt được của lớp 4 – 5 tuổi trong trường mầm non đã cho thấy
tính khả thi của đề tài, tính hiệu quả của các biện pháp áp dụng nhằm giáo dục
rèn kỹ năng sống cho trẻ.
2. Khuyến nghị:
Qua tìm tịi nghiên cứu và thực hiện đề tài tôi nhận thấy nội dung giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ ở bậc học mầm non là rất phù hợp và cần thiết. Vì vậy đề
nghị các cấp lãnh đạo tiếp tục triển khai thực hiện rộng rãi nội dung giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ ở các trường mầm non.
Tuyên truyền nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ Mầm Non trên đài
báo, ti vi nhằm nâng cao nhận thức của phụ huynh.
Làm tốt công tác phối kết hợp với nhà trường, với giáo viên trong việc dạy
trẻ trên lớp cũng như ở nhà.
Trên đây là một số kinh nghiệm đã giúp tôi đạt được kết quả cao trong việc
giáo dục “Kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi trong trường mầm non”.
Rất mong hội đồng khoa học các cấp quan tâm, giúp đỡ để tôi có được
những tiến bộ hơn trong những năm tiếp theo.

Tơi xin chân thành cảm ơn.
Hà Nội ngày 03 tháng 05 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi viết,
Không sao chép nội dung của người khác
NGƯỜI VIẾT

15/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. TÂM LÝ HỌC TRẺ EM – Tác giả: Nguyễn Ánh Tuyết – Nguyễn Thị
Như Mai – Đinh Thị Kim Thoa
2. GIÁO TRÌNH TÂM LÝ HỌC TRẺ EM LỨA TUỔI MẦM NON - Sở
Giáo Dục Đào Tạo Hà Nội
3. HƯỠNG DẪN TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH – TS. Trần
Thị Ngọc Trâm – TS. Lê Thu Hương – PGS. TS. Lê Thị Ánh Tuyết – Nhà Xuất
Bản Giáo Dục Việt Nam

16/15


“Kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi trong trường mầm non”
PHỤ LỤC
Một số hình ảnh trong quá trình thực hiện đề tài:
Hình ảnh: Minh họa tiết văn học “Bác Gấu Đen Và Hai Chú Thỏ”

17/15