Bài giảng điện tử Tấm Cám Phần 2

LỚP

10
VĂN HỌC DÂN
GIAN

TẤM CÁM


LỚ
LỚ

11PP
00

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

gian

1/2
2/2

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM

CÁMNGHĨA
MỤC TIÊU BÀI
GIẢNG
Giúp học sinh

Hiểu được cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, ước mơ thiện thắng ác,
tinh thần lạc quan và nhân đạo của nhân dân.
Thấy được nghệ thuật sử dụng yếu tố kì ảo và lối kể chuyện hấp dẫn của
truyện Tấm Cám nói riêng và truyện cổ tích thần kì nói chung.
Khắc sâu tình yêu đối với người lao động, củng cố niềm tin vào sự chiến
thắng của cái thiện, của chính nghĩa.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

11PP
00

gian

I

1/2
2/2

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
CÁMNGHĨA

ĐỀ MỤC BÀI
GIẢNG

TÌM HIỂU CHUNG

1.Thể loại
2. Cổ tích Tấm Cám
3.Bố cục
II TÌM HIỂU VĂN BẢN
1.Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám
2.Hình thức và quá trình biến hóa của Tấm
3.Bản chất của mâu thuẫn và xung đột trong truyện
4.Vai trò, ý nghĩa của yếu tố kì ảo
III TỔNG KẾT
1.Nội dung
2.Nghệ thuật


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm
QUẢ THỊ
KHUNG CỬI
XOAN ĐÀO
VÀNG ANH


LỚ

LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm
Những vật Tấm gửi gắm linh hồn (thảo mộc, đồ vật, hoa trái,
chim mng) là những gì bình dị, thân thương nhất trong
cuộc sống dân dã.
Đó là những hình ảnh đẹp tạo ấn tượng thẩm mĩ cho truyện.
Bốn lần biến hóa kì diệu này chính là cuộc đấu tranh khơng

khoan nhượng để giành lại hạnh phúc.
Một cô Tấm hiền lành lương thiện vừa ngã xuống, một cô Tấm
mạnh mẽ quyết liệt sống dậy trở về với cuộc đời, công khai
chống lại cái ác để đòi lại hạnh phúc.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm

CHIM VÀNG ANH

▪ Phơi áo chồng tao, phơi lao phơi sào,
chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao.
🡪 Nhắc nhở Cám.

▪ Vàng ảnh vàng anh, có phải vợ anh,
chui vào tay áo.
🡪 Chim đậu vào tay vua, rúc vào tay áo.
Vua quyến luyến không rời.
🡪 Cám giết thịt ăn.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM

11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm

CÂY XOAN ĐÀO

▪ Mọc trong vườn ngự, cành lá sà xuống, che
kín thành bóng trịn như hai cái lọng.
� Vua mắc võng nằm chơi hóng mát.
� Cám chặt cây lấy gỗ đóng khung cửi.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân

GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm
KHUNG CỬI
Cót ca cót két,
Lấy tranh chồng chị,
Chị khoét mắt ra.

Răn đe, dọa
�Cám không sợ hãi.
� Đốt khung cửi, đem tro đổ ở
lề đường cách xa hoàng cung.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm
QUẢ THỊ
▪ Cây thị cao lớn, sum sê nhưng chỉ đậu
được có một quả, mùi thơm ngát
tỏa khắp nơi.
�Thị ơi thị rụng bị bà,
bà để bà ngửi chứ bà không ăn.

� Tấm về sống với bà lão,
họ thương yêu nhau như hai mẹ con.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm

Vàng anh
▪ Nhắc nhở
Cám
▪ Quyến luyến
vua

Xoan đào
▪ Tán trịn như
lọng cho vua
bóng mát

Khung cửi
▪ Răn đe Cám
khiến Cám
sợ hãi

Quả thị
▪ Thơm ngát
▪ Tấm bước ra

Tấm đẹp từ đời thực đến cả những hình thức biến hóa.
Trở lại cuộc đời, Tấm khơng lam lũ nghèo hèn, khơng cao sang quyền q, mà
vẫn bình dị, lam làm, hiền ngoan như xưa.
Q trình biến hóa thể hiện sức sống mãnh liệt của Tấm và ước nguyện đổi
đời của nhân dân.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

2 Hình thức và q trình biến hóa của Tấm
Sự hố thân nhiều lần rồi trở về với cuộc đời của Tấm là biểu hiện sinh động
của quan niệm về công bằng xã hội và hạnh phúc:
▪ Người lương thiện phải được nhận hạnh phúc, còn kẻ ác
nhất định bị trừng phạt.
▪ Người lao động không chờ đợi hạnh phúc đẹp và mơ hồ ở cõi nào
khác, mà tìm và giữ hạnh phúc thực sự ở nơi trần thế.
Những lần hoá thân ấy của Tấm đã hàm chứa nhiều triết lí dân gian

sâu sắc về hạnh phúc và đấu tranh.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

3 Bản chất của mâu thuẫn và xung đột trong
truyện

Nội dung tranh chấp

PHẦN 1

PHẦN 2

Quyền lợi vật chất,
gia sản
Địa vị xã hội, hạnh
phúc cá nhân

Mức độ xung đột

Bản chất mâu thuẫn

Tương đối

Gia đình

Quyết liệt

Xã hội


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC

học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

3 Bản chất của mâu thuẫn và xung đột trong
truyện
Dù là mâu thuẫn gia đình hay mâu thuẫn xã hội,
ý nghĩa chung nhất vẫn là mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác.

Cái thiện

Cái ác


LỚ

LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

4 Vai trị, ý nghĩa của yếu tố kì ảo

Nội dung tranh chấp

PHẦN 1

PHẦN 2

Quyền lợi vật chất,
tinh thần
Địa vị xã hội, hạnh
phúc cá nhân

Bản chất mâu thuẫn

Cách giải quyết

Gia đình

Bụt - trợ thủ thần kì

Xã hội

Yếu tố kì ảo: tái sinh


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

4 Vai trị, ý nghĩa của yếu tố kì ảo

TÁI SINH
KHI NĨI ĐẾN MƠ ƯỚC TRONG
CỔ TÍCH, KHƠNG THỂ THIẾU
VAI TRỊ CỦA YẾU TỐ KÌ ẢO.
BỤT


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC

học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

4 Vai trị, ý nghĩa của yếu tố kì ảo
Phần 1: những trợ thủ thần kì đưa Tấm đạt tới đỉnh cao hạnh phúc

▪ Bụt - hình ảnh Đức Phật đã được
dân gian hóa.

GÀ

▪ Trợ thủ của Tấm giai đoạn này đều
hiền lành, bé nhỏ, thân quen trong
cuộc sống hằng ngày.

Để vượt qua khó khăn
Đền bù những thiệt thịi

CHIM SẺ

Tạo thêm sức mạnh cho Tấm


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP
NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN

1/2
2/2

4 Vai trị, ý nghĩa của yếu tố kì ảo
Phần 2: q trình tái sinh kì ảo

Khi xung đột quyết liệt, Tấm thay đổi
từ trong bản chất. Mỗi lần chết đi
sống lại, Tấm lại mạnh mẽ hơn, khơn
ngoan hơn. Tấm hóa thân để trở về
đấu tranh với cái ác quyết liệt hơn.
Những vật Tấm gửi gắm linh hồn đều
đẹp bình dị.


LỚ
LỚ

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
11PP

NGHĨA
CÁM
gian
0 HIỂU
II 0
TÌM
VĂN BẢN
1/2
2/2

4 Vai trị, ý nghĩa của yếu tố kì ảo

TIỂU
KẾT
Chính yếu tố kì ảo đã làm nên một thế giới cổ tích lãng mạn,
thơ mộng, cơng bằng, tốt đẹp.
Nó đã chiếu rọi ánh sáng kì ảo của niềm hạnh phúc vào cuộc đời còn nhiều
bất hạnh của con người, khiến họ yêu đời và sống mạnh mẽ hơn.
Dẫu là hoang đường, các yếu tố này vẫn gieo vào lòng độc giả những
niềm tin.


LỚ
LỚ

III

VĂN
Văn
HỌC

học
DÂN
Dân
GIAN

CA DAO THAN
THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH
TẤM
CÁMNGHĨA

1/2
2/2

11PP
gian
0
0
TỔNG
KẾT
1

NỘI DUNG
Truyện phản ánh mơ ước về công bằng xã hội, mơ ước về hôn nhân
hạnh phúc. Kết thúc có hậu là biểu hiện cao nhất của ước mơ.
Kết thúc truyện cũng thể hiện mơ ước đổi đời của những người lao
động

nghèo.

Qua

đó,

ta

thấy

được

tâm

hồn

lãng mạn, tinh thần lạc quan yêu đời và niềm khát khao vươn tới
hạnh phúc, cơng lí của nhân dân lao động.


LỚ
LỚ

III

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

1/2
2/2

11PP
gian
0
0
TỔNG
KẾT

2

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
CÁMNGHĨA

NGHỆ THUẬT
Cốt truyện li kì, hấp dẫn. Vẻ đẹp hình tượng nhân vật được khắc họa
rõ nét.
Các yếu tố kì ảo và những câu văn vần khiến truyện thêm lôi cuốn,
hấp dẫn.


LỚ
LỚ

11PP
00

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

1/2
2/2

gian

I. TÌM HIỂU CHUNG

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
CÁMNGHĨA
TĨM TẮT BÀI GIẢNG

II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám
2. Hình thức và quá trình biến hóa của Tấm
Chim vàng anh
Cây xoan đào
Khung cửi
Quả thị
⮩ Những vật Tấm gửi gắm linh hồn là những gì bình dị, thân
thương nhất trong cuộc sống dân dã.

⮩ Những lần hoá thân ấy của Tấm đã hàm chứa nhiều triết lí
dân gian sâu sắc về hạnh phúc và đấu tranh.


LỚ
LỚ

11PP
00

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

gian

1/2
2/2

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
CÁMNGHĨA
TĨM TẮT BÀI GIẢNG

I. TÌM HIỂU CHUNG

II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám
2. Hình thức và quá trình biến hóa của Tấm
3. Bản chất của mâu thuẫn và xung đột trong truyện
⮩ Dù là mâu thuẫn gia đình hay mâu thuẫn xã hội, ý nghĩa chung
nhất vẫn là mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác.
4. Vai trò, ý nghĩa của yếu tố kì ảo
Phần 1: những trợ thủ thần kì đưa Tấm đạt tới đỉnh cao hạnh phúc
⮩ Trợ thủ của Tấm giai đoạn này đều hiền lành, bé nhỏ, thân quen
trong cuộc sống hằng ngày.
Phần 2: quá trình tái sinh kì ảo


LỚ
LỚ

11PP
00

VĂN
Văn
HỌC
học
DÂN
Dân
GIAN

gian

1/2

2/2

CA DAO THAN
THÂN, U THƯƠNG TÌNH
TẤM
CÁMNGHĨA
TĨM TẮT BÀI GIẢNG

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU VĂN BẢN
1. Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám

2. Hình thức và quá trình biến hóa của Tấm
3. Bản chất của mâu thuẫn và xung đột trong truyện
4. Vai trò, ý nghĩa của yếu tố kì ảo
III. TỔNG KẾT
1. Nội dung
Truyện phản ánh mơ ước về công bằng xã hội, mơ ước về hôn nhân
hạnh phúc. Kết thúc có hậu là biểu hiện cao nhất của ước mơ.
2. Nghệ thuật
Cốt truyện li kì, các yếu tố kì ảo và tính cách nhân vật tạo nên tính hấp
dẫn cho câu chuyện.