DE CUONG MON VAN HK2 VY7A1

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP NGỮ VĂN LỚP 7 HK2.</b>

<b>I. TIẾNG VIỆT.</b>

<b>1. Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu.</b>
a. Khái niệm.

<b>-</b> Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có cấu tạo giống câu đơn bình
thường, gọi là cụm C-V, làm thành phần của câu hoặc cụm từ để mở rộng
câu.

VD: Em // thích quyển sách / mới mua.
CN ĐT C1 V1
 Cụm C-V làm phụ ngữ cho ĐT “thích”

b. Các trường hợp.

<b>-</b> Các thành phần câu như CN, VN, phụ ngữ cho cụm danh từ, động từ, tính từ
đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V

<b>2. Trạng ngư</b>

<b>a. Ý nghĩa và hình thức.</b>

<b>-</b> Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn,
nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong
câu.

<b>-</b> Về hình thức: Có thể đứng dầu câu, cuối câu hoặc giữa câu.

Giữa trạng ngữ với CN và VN thường có quãng nghỉ khi nói và một dấu
phẩy khi viết.

VD: Vào cuối đông, cây bàng trước sân nhà em lá rơi rụng lã tã. ( Trạng ngữ
chỉ thời gian).

<b>b. Công dụng</b>

<b>-</b> Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm
nội dung câu đầy đủ, chính xác.

<b>-</b> Nối kết các câu, các đoạn với nhau, làm đoạn văn, bài văn được mạch lạc.
<b>c. Tách câu riêng.</b>

<b>-</b> Trong một số trường hợp, để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những
tình huống, cảm xúc nhất định, người ta thường tách trạng ngữ thành câu
riêng, đặc biệt là trạng ngữ ở cuối câu

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<b>a. Khái niệm.</b>

<b>-</b> Là câu có cấu tạo không theo mơ hình C-V.
<b>- VD: Ơi chao! Q hương em mới đẹp làm sao.</b>

<b>b. Tác dụng.</b>

<b>-</b> Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói đến trong đoạn.
<b>-</b> Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng.

<b>-</b> Bộc lộ cảm xúc
<b>-</b> Gọi đáp.

<b>II. Tập làm văn.</b>

<b>Văn giải thích</b> <b>Văn chứng minh</b>

Vấn đề chưa ro Vấn để đã ro

Lí lẽ chủ yếu Dẫn chứng chủ yếu
Chứng tỏ đúng đắn vấn đề Làm ro bản chất vấn đề.
 <b>Một số đề văn:</b>

 <b>Suy nghĩ của em về câu tục ngư: “ Một con ngựa đau cà tàu bỏ cỏ”.</b>

<b>Mở bài</b> - Khái quát nội dung của câu tục ngữ: Đoàn kết, tương thân tương ái là
truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta. Tình cảm ấy xuất phát từ tình thương,
niềm đồng cảm, biết lo lắng cho nhau giữa những người trong cùng một gia
đình, một tập thể.

- Dẫn ra câu tục ngữ

<b>Thân bài</b>

*Giải thích ý nghĩa câu tục ngữ <i>” Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ”</i>:

- Nghĩa đen: <i>“tàu”:</i> máng đựng thức ăn trong chuồng ngựa, cũng dùng để
gọi chuồng ngựa.Nghĩa của cả câu: một con ngựa ốm, không ăn cỏ, cả đàn
ngựa cũng không thiết đến việc ăn uống, không để ý đến bản thân mình.
- Nghĩa bóng: trong gia đình, trong một tập thể có người gặp chuyện không
may thì những người khác cũng lo lắng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Trong gia đình, nếu có người ốm đau, hoạn nạn, những người khác đều lo
lắng, cố gắng giúp đỡ những người khơng may qua bước khó khăn.

-Trong cợng đờng, cịn nhiều người bất hạnh như người tàn tật, nạn nhân của
thiên tai bão lũ, nạn nhân chất độc màu da cam...Có rất nhiều người, rất
nhiều phong trào chia sẻ những nỗi đau đó như: Ngày vì người nghèo, các
chương trình: Trái tim cho em, Chung tay xoa dịu nỗi đau da cam..

- Liên hệ bản thân: Mỗi học sinh có thể góp sức nhỏ bé của mình, chia sẻ
khó khăn cùng những người trong gia đình, trong lớp học, trong xã hội: tham
gia làm việc nhà, xây dựng quỹ tình thương giúp đỡ các bạn nghèo trong
lớp, tham gia các hoạt động từ thiện...

- Bài học: Là sức mạnh giúp con người có chí để thành công.
<b>Kết bài</b> Khẳng định tính đúng đắn của câu tục ngữ.

 <b>Lá lành đùm lá rách. Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống </b>
<b>nhưng chung một giàn. Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một </b>
<b>nước phải yêu nhau cùng.( tương tự với Một cây làm chẳng nên non ba </b>
<b>cây chụm lại nên hòn núi cao).</b>

 <b>MB: - Nhân dân ta có truyền thống đoàn kết, tương thân tương ái,... Dẫn ra </b>
câu tục ngữ.

<b>TB: - Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng.</b>

+ Nghĩa đen: Lá lành là lá còn nguyên vẹn. Lá rách là lá bị lủng lổ...( bầu và
bí là 2 giống khác nhau nhưng cùng trồng trên một mảnh đất, chung một
giàn).( Nhiễu điều là miếng vải đỏ. Gía gương là giá đỡ gương.)

+ Nghĩa bóng: Ý nói người giàu có thì hãy yêu thương, cưu mang những
người nghèo khổ.( Cùng là người một nhà, chung một nước thì phải biết yêu

thương, đùm bọc lẫn nhau).( Khuyên ta nên đùm bọc lẫn nhau bởi là người 1
nước, cùng tở tiên...)

<b>-</b> Vai trị câu tục ngữ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

+ Nhân dân ta xưa nay có tinh thần đoàn kết chống giặc ngoại xâm. Trong
cuộc sống, giúp các em vùng cao đủ áo ấm, đi học...

+ Một số chương trình thực tế: lục lạc vàng, vượt lên chính mình...

+ Nâng cao tinh thần đoàn kết, phê phán những người có tính ích kỷ trong
cuộc sống...

<b>-</b> Bài học: Cần trân trọng, biết giúp đỡ mọi người trong lúc khó khăn, hoạn
nạn.

<b>- KB: Cần giữ gìn, phát huy và vận dụng vào đời sống để thấy cuộc sống ý </b>
nghĩa hơn.

 <b>Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng và ngược lại</b>

<b>MB: - Ông cha ta có quan niệm cần phải chọn bạn tốt mà chơi</b>
<b>-</b> Dẫn ra câu tục ngữ.

<b>TB: - giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng:</b>

<b>+ Nghĩa đen: Mực mài với nước, có màu đen và khó tẩy sạch. Đèn giúp ta </b>
soi sáng.

+ Nghĩa bóng: Người ta ám chỉ những kẻ xấu xa, đen tối và tượng trưng cho

sự trong sáng, tốt đẹp.

<b>-</b> Các dẫn chứng:

<b>-</b> + Trong gia đình: Nếu cha mẹ yêu thương, quan tâm con cái và gia đình
hạnh phúc thì con ngoan ngoãn, hiếu thảo và ngược lại.

+ Trong lớp học: Chơi với bạn tốt thì học giỏi và ngược lại

+ Trong xã hội: Người tiếp xúc với người tốt thì trong sáng, tốt đẹp. Người
tiếp xúc với kẻ xấu thì hư hỏng, ăn chơi, phá phách, đua địi,...

+ Mợt sớ tấm gương: Nhà báo Vũ Ngọc Nhạn sớng trong hang ở chính
qùn Sài Gịn, bạn nhà nghèo hiếu học, Bác Hồ trong nhà tù Tưởng Giới
Thạch,...

<b>-</b> Có ý kiến cho rằng gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã rạng. Ý
nghĩa cũng đúng nhưng không nên phủ nhận sự thật.

<b>-</b> Ý kiến đưa ra bổ sung câu tục ngữ hoàn thiện.

<b>-</b> Bài học: nên chọn bạn mà chơi và giữ vững lập trường của mình.

<b>KB: - Là lời khuyên đầy giá trị, cần tu tâm dưỡng đức, học tập và tránh xa </b>
cám dỗ trong cuộc sống.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

 Mở bài

 Thân bài

Giới thiệu câu tục ngữ và ý nghĩa khái quát của câu tục ngữ
trên.

- Câu tục ngữ nêu ro hai nội dung mang ý nghĩa tương phản
nhau:

+ Thất bại: làm nhưng không thành công.
+ Thành công: làm việc đạt kết quả tốt.

+ An ủi, động viên những người thực hiện công việc chưa đạt
hiệu quả. Không nên vì thất bại mà từ bỏ, tuyệt vọng.

+ Giáo dục óc sáng tạo : từ những thất bại ê chề, con người sẽ
phát sinh sáng kiến mới nhằm khắc phục những thiếu sót, yếu
kém.

+ Một số ví dụ:Cao Bá Quát, Nguyễn Ngọc Ký,...

=> Câu tục ngữ chẳng những tổng kết mợt kinh nghiệm mà cịn
là mợt lời khun, mợt lời khích lệ.

<b>Kết bài</b> Ý nghĩa cũa câu tục ngữ trong cuộc sống

* Câu nói của Lê – nin: “ Học, học nưa, học mãi”.

<i>Mở bài</i> :

- Giới thiệu câu nói của Lê-nin: "<i>Học, học nữa, học mãi</i>". Nêu khái quát nội dung
câu nói.

* <i>Thân bài</i>:

a. Giải thích nội dung ý nghĩa câu nói:

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

- Tại sao phải học? Nếu không học tập chúng ta sẽ bị lạc hậu, không bắt kịp nhịp
độ phát triển của đất nước và thế giới. Học để ta trưởng thành hơn, biết cách ứng
xử trong các tình huống. Học để hiểu biết nhiều lĩnh vực trong đời sống…

- Học như thế nào?

+ Không phân biệt tuổi tác, trình độ, địa vị, hoàn cảnh xã hội mà phải xem đó là
nhiệm vụ và quyền lợi của mỗi con người: <i>"Học, học nữa, học mãi"</i>. Vì kiến thức là
vô hạn mà nhận thức con người là hữu hạn… (dẫn chứng)

+ Là học sinh ngay từ khi cịn ngời trên ghế nhà trường, phải nắm vững kiến thức
cơ bản để có cơ sở học nâng cao. Biết lựa chọn kiến thức để học theo yêu cầu công
việc hoặc sở thích. Có kế hoạch và ý chí thực hiện kế hoạch đó, áp dụng những
điều đã học vào cuộc sống… (dẫn chứng, nêu gương)

b. Bình luận:

- Khẳng định tính đúng đắn của lời khuyên.
- Phê phán nhận thức lệch lạc:

+ Xem nhẹ việc học.

+ Cho rằng như thế là đủ khơng chịu tìm tịi, học hỏi.

+ Hậu quả: Hạn chế sự phát triển dân trí, ảnh hưởng xấu đến xã hội, thanh niên hư
hỏng...

c) Mở rộng vấn đề :
- Liên hệ thực tế.

-“Học! Học nữa! Học mãi!” là mục tiêu phấn đấu của thanh niên.

- Học kiến thức trong sách vở, học kinh nghiệm trong thực tế cuộc sống… - Học
tập là nhiệm vụ quan trọng suốt cả đời người. Học tập để giúp dân, giúp đời…
* <i>Kết bài</i>:

- Khái quát nội dung, ý nghĩa câu nói của Lê-nin.
- Liên hệ, rút ra bài học cho bản thân.

<i><b> * Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Uống nước nhớ nguồn.</b></i>

<i>1. Mở bài:</i>

 Giới thiệu về lòng biết ơn của con người.
 Dẫn câu tục ngữ.

 Khẳng định: là nét đẹp truyền thống đạo lý của dân tộc Việt Nam.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

* Giải thích:

 Nghĩa đen: Khi ăn quả phải biết ơn người trồng cây,

 Nghĩa bóng: Người được hưởng thành quả phải nhớ tới người tạo ra thành
quả đó. Thế hệ sau phải ghi nhớ công ơn của thế hệ trước.

* Chứng minh: Dân tộc Việt Nam sống theo đạo lí đó.

- Trong lịch sử: Nhiều anh hùng hy sinh bảo vệ độc lập như: Nông Văn Dền, Lê
Văn Tám,...

- Ngày 20/11 nhớ ơn thầy cô. Ngày giỗ tổ Hùng Vương 10/3. Truyền thuyết Con
rồng cháu Tiên.

- Trong thơ văn, gia đình giỗ, thắp nhang người đã mất...
- Lên án những hành vi trái ngược, vai trò câu tục ngữ.

4. <i>Kết bài:</i>

Khẳng định lại đó là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Nêu ý nghĩa của câu tục ngữ đối với ngày hôm nay.

Liên hệ bản thân.

 <b>Hãy chứng minh rằng đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu</b>
<b>mỗi người không có ý thức bảo vệ môi trường.</b>

<b>Mở bài: Thực tế đời sống: môi trường đang ngày càng ô nhiễm nên vấn đề bảo vệ</b>
môi trường đang được nhân loại quan tâm bởi: “Đời sống của chúng ta sẽ bị tổn
hại rất lớn nếu mỗi người không có ý thức bảo vệ môi trường.

<b>- Thân bài:</b>

<i><b>Luận điểm 1: Giải thích môi trường là gì: </b></i>

Môi trường là toàn bộ điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người, có tác
động tới đời sống, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên.

<i><b>Luận điểm 2: </b></i>

Chứng minh đời sống của chúng ta sẽ bị tổn hại rất lớn nếu mỗi người không có
ý thức bảo vệ môi trường.

Ở thành thị: Khí thải, nước thải làm xấu cảnh quan đô thị ảnh hưởng đến sức khỏe
của người dân.

 Ở nông thôn: thiếu hiểu biết về khoa học kĩ thuật, thiếu hiểu biết về bảo về
môi trường làm môi trường sống ngày càng xấu đi, cho năng suất lao động
thấp, ảnh hưởng đến sức khỏe, gây dịch bệnh...

 Nạn phá rừng bừa bãi gây lũ lụt, hạn hán kéo dài,... Nạn săn bắt thú vật, thủy
hải sản gây mất cân bằng sinh thái, giảm nguồn thủy hải sản cạn kiệt tài
nguyên.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

 Vai trò của rừng: che chắn cho chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ và
Pháp. Cung cấp nhiều lâm sản, khoáng sản quý giá, đồ dùng gia đình, tạo
quang cảnh,...

 Cần có ý thức bảo vệ rừng.

<b>- Kết bài: Khẳng định môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con</b>
người. Bảo vệ môi trường là giữ cho môi trường trong lành sạch đẹp đảm bảo cân
bằng sinh thái, cải thiện môi trường, ngăn chặn và khắc phục các hậu quả xấu do
con người và thiên nhiên gây ra... Đó cũng chính là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
<b>III. Văn bản.</b>

<b>1. Các câu tục ngư về thiên nhiên và lao động sản xuất.</b>

1.Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối.

 Tháng 5 đêm ngắn ngày dài, tháng 10 đêm dài ngày ngắn. Nhắc nhở ta nên
biết sắp xếp thời gian, công việc hợp lí. Nghệ thuật đối, gieo vần lung và
lối nói phóng đại

2. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.

 Đêm nào nhiều sao hôm sau sẽ nắng và ngược lại. Nghệ thuật đối, gieo vần
lưng.

3. Ráng mỡ gà có nhà thì giữ.

 Trên trời có ráng màu mỡ gà sắp có bão giúp con người có ý thức chủ
đợng phịng chớng bão. Nghệ tḥt gieo vần lưng

4. Tháng bảy kiến bò chỉ lo lại lụt

 Tháng bảy kiến bò nhiều và di chuyển lên cao là sắp có lụt giúp nhân dân
có ý thức chủ đợng phịng chớng. Nghệ tḥt gieo vần lưng, đới xứng âm
điệu.

5. Tấc đất, tấc vàng

 Khẳng định giá trị của đất. Phê phán những người lãng phí đất. Nghệ thuật
so sánh, phóng đại, ngắn gọn.

6. Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.

 Kinh nghiệm, thứ tự các nghề, đem lại lợi ích kinh tế cho con người( nuôi
cá, làm vườn, làm ruộng). Nghệ thuật vần lưng, vần chân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

 Tầm quan trọng 4 yếu tố với nghề trồng lúa nước: nước, phân, chăm chỉ,
giống. Nghệ thuật ngắn gọn, đủ ý, có vần, nhịp điệu.

8. Nhất thì, nhì thục.

 Tầm quan trọng của thời vụ và đất đai được khai phá, chăm bón với nghề
trồng tọt. Nghệ thuật ngắn gọn, hàm xúc, vần lưng.

 <b>Ghi nhớ:</b> Bằng lối nói ngắn gọn, có vần , có nhịp điệu, giàu hình ảnh,
những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất đã phản ánh truyền
đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện
tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất. Những câu tục ngữ ấy là túi
khôn của nhân dân nhưng chỉ có tính chất tương đối chính xác vì khơng ít
kinh nghiệm được tổng kết chủ yếu là dựa vào quan sát.

 <b>2. Các câu tục ngư về con người và xã hội.</b>
1. Một mặt người bằng mười mặt của.

=> Người cao quý hơn của, quý gấp bội phần. So sánh, ẩn dụ, gieo vần lưng
2. Cái răng, cái tóc là góc con người .

=> Răng, tóc có giá trị như một góc con người về sức khỏe, nhân cách, vẻ
đẹp. So sánh, gieo vần lưng.

3. Đói cho sạch, rách cho thơm .

=> Nghĩa đen: Dù đói phải giữa cho sạch, rách phải giữ thơm tho.

Nghĩa bóng: Dù khổ phải sống trong sạch, không làm điều ác. Ẩn dụ, đối.
4.Học ăn, học nói, học gói, học mở .

=> Phải học để mọi hành vi ứng xử hoàn thiện. Điệp từ, 4 câu vế bổ sung ý
nghĩa cho nhau.

5. Không thầy đố mày làm nên // 6. Học thầy không tày học bạn .

=> Bổ sung ý cho nhau, khẳng định tầm quan trọng của việc học thầy và học
bạn. Học thầy là lẽ đương nhiên nhưng học bạn cũng không kém. So sánh
7. Thương người như thể thương thân .

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

8. Ăn quả nhớ kẻ trờng cây .

• => Nghĩa đen: Khi ăn quả ngon, trái ngọt thì phải nhớ công sức người trờng.
• Nghĩa bóng: Lịng biết ơn đới với những người có ơn với mình.

• 9. Mợt cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

 <b>Nghĩa đen: Một cây đơn lẻ không làm thành rừng núi. Nhiều cây gộp lại </b>
tạo thành rừng rậm, núi cao

 <b>Nghĩa bóng: Thể hiện sức mãnh đoàn kết.</b>
 Ẩn dụ, so sánh.

 <b>Ghi nhớ : </b>

 Tục ngữ về con người và xã hội thường rất giàu hình ảnh so sánh ,ẩn dụ ,
hàm súc về nội dung. Những câu tục ngữ này luôn chú ý tôn vinh giá trị con
người , đưa ra nhận xét , lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con
người cần phải có

<b>3. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.</b>
a. Tác giả: Hồ Chí Minh(1890-1969)

b. Nghệ thuật: đưa ra dẫn chứng và sắp xếp theo thứ tự thời gian( từ xưa đến
nay), nhận xét bao quát đến dẫn chứng cụ thể. Sử dụng hình ảnh so sánh và liệt
kê liên kết mô hình “Từ...đến”.

c. Nội dung: Bằng những dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục
trong lịch sử dân tộc và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, bài văn
làm sáng tỏ chân lí: “ Dân ta có mợt lịng nờng nàn yêu nước. Đó là truyền
thống quý báu của ta.” Bài văn là mẫu mực lập luận, bố cục và dẫn chứng thể
văn nghị luận.

4. Đức tính giản dị của Bác Hồ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

b. Nghệ thuật: Dùng phép lập luận đưa ra luận điểm, luận cứ và dẫn chứng để
chứng minh. Luận điểm ngắn gọn,ro ràng. Lí lẽ, dẫn chứng chính xác kết hợp
nhận xét, bình luận, giải thích, nêu vấn đề.

c. Nội dung: giản dị là đức tính nổi bật của Bác Hồ trong đời sống, quan hệ với
mọi người, lời nói và bài viết. Sự giản dị hịa hợp với đời sớng tinh thần phong
phú, tư tưởng và tình cảm cao đẹp. Bài văn có chứng cứ cụ thể và nhận xét sâu
sắc, thấm đượm tình cảm chân thành.

d. Chứng minh sự giản dị:

- Trong đời sống: Bữa cơm vài 3 món, nhà sàn vẻn vẹn 3 phòng, Bác tự làm
hết việc không nhờ ai giúp...

- Trong quan hệ với mọi người: Viết thư cho đồng chí, nói chuyện các cháu
thiếu nhi, đi thăm nhà tập thể cong nhân.

- Trong lời nói và bài viết: Không gì quý hơn độc lập tự do...

</div>

<!--links-->