QUY TRÌNH KỸ THUẬT ĐO HUYẾT ĐỘNG BẰNG MÁY USCOM (UlTRASOUND CARDIAC OUTPUT MONITOR)

QUY TRÌNH KỸ THUẬT ĐO HUYẾT ĐỘNG BẰNG MÁY USCOM
(UlTRASOUND CARDIAC OUTPUT MONITOR)
I.
ĐẠI CƯƠNG/ĐỊNH NGHĨA
Máy USCOM hoạt động theo nguyên lý siêu âm doppler liên tục để đo vận tốc của
dịng động mạch chủ hay động mạch phổi khi nó ra khỏi tim. Thơng qua thuật tốn
nội suy tính ra đường kính của van động mạch chủ và van động mạch phổi dựa vào
chiều cao và cân nặng của bệnh nhân. Nếu như biết được độ lớn của ống van, tốc
độ của dòng máu chảy qua ống và biết được lưu lượng của dịng máu, chúng ta có
thể tính được cung lượng tim. Ngồi ra máy USCOM cịn cho phép đo được nhiều
thông số huyết động đánh giá tiền gánh và hậu gánh và độ bão hòa oxy. Với ưu thế
là một phương pháp đo huyết động không xâm lấn và dễ thực hiện nên phạm vi ứng
dụng của USCOM rất rộng rãi tại các khoa hồi sức tích cực, khoa cấp cứu, gây mê
hồi sức.
II.
CHỈ ĐỊNH
+ Bệnh nhân sốc:
- Bệnh nhân sốc nhiễm khuẩn
- Bệnh nhân sốc tim
- Bệnh nhân sốc giảm thể tích
- Bệnh nhân đa chấn thương
- Bệnh nhân bỏng
+ Bệnh nhân có tình trạng sốc chưa xác định được nguyên nhân.
+ Bệnh nhân đa chấn thương
+ Bệnh nhân bỏng
+ Bệnh nhân suy hô hấp cấp tiến triển
+ Bệnh nhân phẫu thuật tim
+ theo dõi đáp ứng với điều trị ở những bệnh nhân sốc.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Thăm dị huyết động USCOM là một phương pháp khơng xâm lấn nên khơng có
chống chỉ định, tuy nhiên cần lưu ý trong một số trường hợp sau:

- Bệnh nhân có bệnh lý về van tim: cần tiến hành siêu âm tim trước, đo đường
kính các van động mạch, rồi nhập kết quả trực tiếp vào máy USCOM để cho
ra các kết quả chính xác chứ khơng thể tính kích thước van động mạch chủ
và động mạch phổi căn cứ vào chiều cao cân nặng của bệnh nhân .
- Bệnh nhân có tổn thương lồng ngực hoặc có bệnh lý phổi (tràn khí màng
phổi, ARDS, COPD,…): có thể sẽ gặp khó khăn khi đo ở vị trí van động
45


mạch phổi do tín hiệu siêu âm bị suy giảm. Nên để đầu do ở vị trí van động
mạch chủ
- Bệnh nhân mở nội khí quản hoặc có tổn thương vùng cổ: sẽ khó lấy tín hiệu
từ van động mạch chủ tại vị trí hõm chữ V. Nên đo tại vị trí hõm trên xương
địn hoặc từ van động mạch phổi để cho kết quả đo tốt nhất.
- Bệnh nhân bị dị dạng lồng ngực bẩm sinh: sẽ khó thăm dị được vị trí của
động mạch.
IV. CHUẨN BỊ
1. Cán bộ chuyên khoa:
01Bác sỹ hoặc kỹ thuật viên đã được đào tạo về kỹ thuật theo dõi huyết
động bằng máy USCOM
01 điều dưỡng chỉnh tư thế bệnh nhân và máy thở, máy theo dõi
2. Chuẩn bị bệnh nhân.
Giải thích cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân
Đo chiều cao, cân nặng của bệnh nhân.
Đo huyết áp của bệnh nhân ở mỗi thời điểm làm siêu âm
3. Phương tiện
Máy theo dõi huyết động USCOM
V.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Bước 1: Chuẩn bị máy

- Chuẩn bị đầu dò, kết nối đầu dò với máy USCOM
- Kết nối đầu đo SpO2 nếu máy có option Oxycom
- Kiểm tra sẵn sàng kết nối dây nguồn điện nếu nguồn pin dự phịng khơng đủ.
Bước 2: Chuẩn bị bệnh nhân
- Đo chiều cao xác định cân nặng bệnh nhân nhập các thông tin bệnh nhân vào
máy.
- Bệnh nhân ở tư thế nằm
- Lau sạch vùng hõm ức nếu đo động mạch chủ, và lau sạch vùng ngực sườn
bên trái của bệnh nhân nếu đo động mạch phổi.
Bước 3: Khởi động máy
- Ấn nút khởi động máy chờ máy khởi động
- Kiểm tra nguồn pin dự phịng nếu khơng đủ phải cắm cáp nguồn điện với ổ
cắm
- Đăng nhập người dùng và tạo dữ liệu bệnh nhân mới, nhập các thông tin
bệnh nhân (Tên tuổi, ID)
Bước 4: Tiến hành đo
46


- Bơi gel siêu âm vừa đủ lên đầu dị, đo SpO 2 cho bệnh nhân (nếu có option
Oxycom)
- Lựa chọn tham số chính cần hiển thị tức thời.
- Để đo cung lượng tim trái: đầu dò Doppler được đặt trên hõm ức, hướng theo
trục dọc của động mạch chủ lên, cắt qua van động mạch chủ.
- Cung lượng tim phải được đo tương tự qua van động mạch phổi, đặt đầu dị
tại vị trí van động mạch phổi ở khoang liên sườn 3-4, đường cạch ức trái.
- Điều chỉnh di chuyển đầu dò hợp lý để phù hợp với từng bệnh nhân sao cho
kết quả tín hiệu huyết động rõ ràng nhất.
- Trong q trình đo có thể điều chỉnh độ tương phản, âm thanh, thang đo,
cường độ sóng để có kết quả tốt nhất.

- Ghi lại kết quả đo
Bước 5: Xử lý kết quả
- Đo huyết áp không xâm lấn cho bệnh nhân bằng cách chạm vào dòng tham
số SVR để nhập các giá trị đo được.
- Chạm vào bảng tham số để xem được toàn bộ các tham số đã đo và tính tốn
được.
- Ghi lại các kết quả nếu cần thiết và ghi lại dữ liệu vào máy một lần nữa.
Bước 6: Kết thúc ca bệnh
- Vệ sinh đầu dị và bệnh nhân bằng bơng tẩm cồn nhẹ hoặc khăn mềm.
- Tắt máy bằng cách chọn OFF trên màn hình chính sau đó chọn OK.
- Cắm điện sạc pin cho máy trong thời gian chờ ca tiếp theo.
VI. TAI BIẾN
Theo dõi huyết động bằng máy USCOM là một phương pháp khơng xâm
lấn nên khơng có tai biến xảy ra.

47