Nghiên cứu cải tạo môi trường và đề xuất phương án tận dụng các bãi chôn lấp chất thải rắn đã đóng cửa tại thành phố Hồ Chí Minh

NGHIÊN CỨU CẢI TẠO MÔI TRƢỜNG VÀ ĐỀ XUẤT PHƢƠNG ÁN
TẬN DỤNG CÁC BÃI CHÔN LẤP CHẤT THẢI RẮN ĐÃ ĐĨNG CỬA
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Vũ Hải Yến
Viện Khoa học Ứng dụng HUTECH, trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh (HUTECH)

TĨM TẮT
Hiện nay, Tp.HCM có 3 bãi chôn lấp chất thải rắn đã ngưng tiếp nhận chất thải rắn với tổng diện tích
khoảng 118ha, đó là các bãi Đơng Thạnh (huyện Hóc Mơn), Gị Cát (quận Bình Tân) và Phước Hiệp (Củ
Chi). Các bãi chôn lấp rác này đang là nơi chứa gần 30 triệu tấn rác. Điều này gây ảnh hưởng môi trường
nghiêm trọng, đồng thời gây lãng phí quỹ đất của Thành phố.
TP.HCM mong muốn vừa cải tạo các bãi chôn lấp chất thải rắn này, vừa sử dụng quỹ đất một cách có hiệu
quả. Chính vì vậy, đề tài được thực hiện nhằm mục tiêu nghiên cứu hiện trạng, đề xuất phương án cải tạo
môi trường và tận dụng quỹ đất của các bãi chơn lấp sau khi đóng cửa.
Nghiên cứu đã lựa chọn và đề xuất một số công nghệ Khai thác và phục hồi bãi rác (LFMR: Landfill
Mining and Reclamation) nhằm mục đích cải tạo và phục hồi mơi trường bãi chơn lấp.
Từ khóa: Bãi chơn lấp chất thải rắn đã đóng cửa, công nghệ khai thác và phục hồi bãi rác, hiếu khí, tái chế.

1. GIỚI THIỆU CHUNG
Thành phố hiện tồn tại 3 bãi chơn lấp đã đóng cửa (Phước Hiệp số 1, 1A, 2, Đơng Thạnh và Gị Cát),
trong đó có 2 bãi chơn lấp nằm ngồi khu liên hợp xử lý chất thải là bãi Đơng Thạnh và Gị Cát.
3 bãi chôn lấp chất thải rắn này với tổng diện tích 118 ha đã gây lãng phí quỹ đất của Thành phố. Do vậy,
việc cải tạo môi trường và tái sử dụng bãi chôn lấp là việc làm hết sức cần thiết.

2. PHƢƠNG ÁN KHAI THÁC VÀ PHỤC HỒI BÃI CHÔN LẤP CHẤT THẢI RẮN
(LFMR: LANDFILL MINING AND RECLAMATION)
2.2. Lựa chọn phƣơng án công nghệ
2.2.1. Đề xuất phương án
LFMR bao gồm hai hoạt động chính: khai thác và phục hồi. Các công nghệ khai thác đã và đang được áp
dụng chỉ khác nhau ở khâu phân loại và xử lý các thành phần chất thải thu hồi tùy theo mục tiêu của từng
dự án. Còn việc phục hồi mặt bằng dường như khơng có gì khác nhau ngồi mục đích sử dụng sau khi đã

phục hồi.

946


Hình 1. 3 bãi chơn lấp đã đóng cửa tại TpHCM

Có các phương án cơng nghệ sau đây có thể nghiên cứu để áp dụng:
Phƣơng án 1: Mở bãi, phân loại và xử lý các chất khó phân huỷ, sau đó tái chơn lấp
– Phương án này áp dụng cho yêu cầu hạn chế tác hại ô nhiễm môi trường của các bãi rác và nâng cấp,
kéo dài tuổi thọ các bãi rác đang hoạt động, tái cấu trúc các bãi rác mở thành bãi rác hợp vệ sinh.

Hình 2. Sơ đồ cơng nghệ phương án 1

Phƣơng án 2: Khí hố hồ quang Plasma
– Đây là cơng nghệ vận dụng kỹ thuật cao (khí hố Plasma) để nhiệt hố tồn bộ chất thải, không cần
phân loại. Các chất thải đã chôn lấp sau khi đào lên được chuyển thẳng đến nạp liệu cho các lò phản
ứng Plasma.

947


Công nghệ Plasma là công nghệ hiện đại để loại trừ hồn tồn chất thải nguy hại và khơng nguy hại ở
nhiệt độ cao
Phƣơng án 3: Hiếu khí hố bãi rác, mở bãi - phân loại - xử lý và tái chế các chất thải đã chôn lấp
Kết luận:
– Do hầu hết các bãi chôn lấp chất thải rắn tại thành phố Hồ Chí Minh nằm trên vùng đất có vị trí rất đặc
biệt, rất nhạy cảm về mơi trường, chính vì vậy khơng thể áp dụng cơng nghệ đơn giản như phương án 1.
– Và điều kiện kinh tế - xã hội ở Việt Nam hiện nay chưa cho phép cũng chưa cần thiết phải đầu tư cơng
nghệ khí hóa hồ quang Plasma như phương án 2.

– Cịn phương án 3 có tính an tồn cao, khơng đặt nặng vấn đề kinh tế nhưng vẫn đảm bảo thu hồi, tái tạo
một lượng lớn nguồn tài nguyên từ chất thải đã chôn lấp, đáp ứng được nhu cầu thị trường. Phương án
này chú trọng cao các tính khả thi về mặt mơi trường và kỹ thuật. Có thể nâng cao cơng suất khai thác
và nhanh chóng phục hồi mặt bằng bãi rác trong điều kiện an toàn, hạn chế tác động cho mơi trường.

2.2. Trình bày phƣơng án cơng nghệ xử lý bãi rác
Sơ đồ dây chuyền công nghệ

948


Hình 3. Sơ đồ dây chuyền cơng nghệ khai thác bãi chôn lấp

Công tác phục hồi sẽ được thực đồng thời sẽ công tác khai thác, theo kiểu cuốn chiếu. Vật liệu để san lấp
tại chỗ và phục hồi mặt bằng la các chất thải trơ, phế thải dư thừa không độc hại và đất phủ

3. XÂY DỰNG KẾ HOẠCH TẬN DỤNG QUỸ ĐẤT CỦA BÃI CHÔN LẤP
3.2. Lựa chọn giải pháp
3.2.1. Đề xuất giải pháp
Một số giải pháp sau có thể áp dụng cho việc xây dựng kế hoạch tận dụng quỹ đất bãi rác:
– Phương án 1: Xây dựng sân golf.
– Phương án 2: Xây dựng khu dân cư.
– Phương án 3: Xây dựng công viên khoa học, kết hợp khu vui chơi và du lịch.

949


4. KẾT LUẬN
Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố đơng dân cư và có tốc độ đơ thị hố nhanh nhất Việt Nam. Kéo
theo đó, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh ngày càng tăng cao (hiện nay hơn 8000 tấn/ngày). Nhưng

giải pháp xử lý phổ biến từ trước đến nay vẫn là chôn lấp.
Dựa vào cơ sở lựa chọn, có thể thấy rằng áp dụng cơng nghệ LFMR sử dụng hệ thống BIOPUSTER chính
là giải pháp mang lại nhiều hiệu quả nhất; giải quyết một cách tốt đẹp và cân đối các vấn đề ở 3 khía
cạnh: mơi trường, kinh tế và xã hội.
Từ những phân tích trên cho thấy việc tận dụng các bãi chơn lấp đã đóng cửa để đầu tư Cơng viên khoa
học tạo ra khu vực xanh, sạch, đẹp để phục vụ tham quan, học tập, du lịch, nghỉ dưỡng là rất phù hợp, vì
chi phí đóng bãi là hợp lý, hiệu quả kinh tế xã hội cao tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của Thành
phố.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]

Báo cáo dự án đầu tư xây dựng cải tạo môi trường khu vực bãi chôn lấp Đông Thạnh – Công ty Môi
trường Đô thị TPHCM

[2]

Báo cáo kết quả quan trắc mơi trường bãi chơn lấp rác Gị Cát – VITTEP, năm 2003.

[3]

Báo cáo kết quả quan trắc môi trường bãi chơn lấp rác Gị Cát – Cơng ty Mơi trường Đô thị
TPHCM, năm 2015.

[4]

Báo cáo dự án đầu tư xây dựng cải tạo môi trường khu vực vãi chôn lấp Đông Thạnh – Công ty Môi
trường Đô thị TPHCM.

[5]

Báo cáo tổng kết chương trình giám sát chất lượng vệ sinh bãi chôn lấp trên địa bàn TPHCM –
CENTEMA, năm 2009.

[6]

Dự án xử lý ô nhiễm môi trường, cải tạo, xây dựng bãi rác Đông Thạnh làm công viên khoa học –
Công ty Cựu chiến binh TPHCM và Công ty KHCN Mơi trường Quốc Việt.

[7]

Nguyễn Hồng Đệ. Tìm giải pháp xử lý bãi rác Gị Cát, ở quận Bình Tân – TPHCM, Đồ án tốt
nghiệp.

[8]

Phan Thanh Phương, Vũ Hải Yến, Nghiên cứu cải tạo môi trường và xây dựng kế hoạch tận dụng
bãi chơn lấp Gị Cát, quận Bình Tân, TpHCM, Đại Học Công Nghệ TpHCM, 2018.

950