Hoạt động cố vấn học tập tại trường Đại học Đồng Tháp

HOẠT ĐỘNG CỐ VẤN HỌC TẬP TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐỒNG THÁP
Huỳnh Mỹ Linh1
Tóm tắt
Cơng tác cố vấn học tập đóng một vai trị hết sức quan trọng trong việc giúp
đỡ sinh viên thích nghi và phát huy khả năng ở mơi trường học tập mới. Mơ hình cố
vấn học tập tại trường ĐHĐT hoạt động hiệu quả nhờ có sự phối hợp đan xen của các
đơn vị trong hệ thống cố vấn học tập. Mặc dù còn vài vấn đề cần quan tâm nhưng
nhìn chung mơ hình làm việc này đạt được kết quả nhất định. Những khó khăn đang
dần được chú ý cải thiện để phát huy hơn nữa hiệu quả hoạt động tư vấn.
1. Đặt vấn đề
Tiếp cận với chương trình đào tạo tiên tiến của thế giới, các trường đại học trong
cả nước ở Việt Nam đã chuyển sang hình thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ. Bộ Giáo
dục và Đào tạo đã ban hành Quy chế đào tạo đại học và cao đẳng hệ chính quy theo
hệ thống tín chỉ theo quyết định số 43/2007/QĐ-BGD&ĐT. Theo xu hướng chung đó,
trường Đại học Đồng Tháp triển khai đào tạo theo học chế tín chỉ từ năm 2008. Hình
thức đào tạo này cũng kèm theo một số thay đổi về cơng tác quản lí, giúp đỡ sinh viên
trong học tập và chức danh cố vấn học tập xuất hiện. Tuy nhiên, nhiệm vụ cố vấn và
cách thức hoạt động ở mỗi trường khơng hồn tồn giống nhau. Bài viết này chia sẻ
những thành cơng, khó khăn và đề xuất về mơ hình hệ thống cố vấn học tập đang hoạt
động đạt hiệu quả nhất định tại trường Đại học Đồng Tháp.
2. Các đơn vị và cấp độ của hệ thống cố vấn học tập tại trƣờng Đại học Đồng Tháp
2.1. Cấp độ tƣ vấn chung toàn trƣờng

Để thực hiện hoạt động tư vấn chung cho toàn thể sinh viên, nhà trường thành
lập Ban tư vấn sinh viên để thực hiện chức năng cố vấn cho sinh viên trong học tập
và rèn luyện. Ban tư vấn sinh viên sẽ thay thế chức danh cố vấn học tập trước đây.
Thường trực tư vấn sinh viên là bộ phận đại diện cho Ban tư vấn sinh viên, tiếp và
giải quyết những vướng mắc của sinh viên hàng ngày. Thường trực ban tư vấn sinh
viên bao gồm các giảng viên chun trách, chun viên phịng đào tạo và phịng cơng
tác sinh viên, cán bộ Đoàn - Hội thực hiện hoạt động tư vấn cho sinh viên về học tập
và các quyền lợi, nghĩa vụ, qui chế sinh viên. Chuyên gia tư vấn cũng thực hiện

nhiệm vụ tư vấn chung, bao gồm các nhà nghiên cứu chuyên sâu về các lĩnh vực đào

1

ThS – Giảng viên trường Đại học Đồng Tháp

139


tạo, quản lý sinh viên, tâm lí, kĩ năng sống,.... được giới thiệu từ cấp Khoa hoặc Ban
thường trực tư vấn và được Hiệu trưởng phê duyệt.
2.2. Cấp độ tƣ vấn riêng theo ngành học
Qui chế hoạt động tư vấn nêu rõ đối tượng tư vấn là tồn thể cơng chức, viên
chức và sinh viên của trường có trách nhiệm tư vấn khi được yêu cầu tư vấn hoặc chỉ
dẫn tới Ban tư vấn sinh viên [3]. Ban tư vấn cấp Khoa chính là Ban chủ nhiệm Khoa,
cán bộ quản lí sinh viên và giảng viên giảng dạy tại các tổ bộ mơn. Sinh viên tư vấn
tình nguyện là mắt xích khá quan trọng trong chuỗi hệ thống tư vấn học tập trong đào
tạo tín chỉ tại trường, được tuyển chọn từ sinh viên năm thứ hai, ba thuộc các ngành
đào tạo trình độ đại học tình nguyện, qua tập huấn và được Hiệu trưởng phê duyệt, ra
quyết định. Chu kỳ tư vấn tình nguyện một lớp là 3 học kỳ, tính từ học kỳ mùa thu
năm thứ nhất. Các em thường tư vấn cho những sinh viên thuộc khóa liền sau các em.
3. Mơ hình cố vấn học tập hoạt động hiệu quả dựa vào sự phối hợp đan xen của
các đơn vị trong hệ thống cố vấn học tập tại trƣờng ĐHĐT
3.1. Ban tƣ vấn sinh viên
Theo Qui định tổ chức và quản lý hoạt động tư vấn sinh viên trường Đại học
Đồng Tháp, Ban tư vấn sinh viên trực thuộc phịng Cơng tác sinh viên. Với chức năng
đầu mối và điều dẫn các luồng thông tin tư vấn, Ban tư vấn sinh viên xây dựng nội
quy, quy định về hoạt động tư vấn, duy trì, quản lý các luồng thông tin tư vấn và đảm
bảo chất lượng tư vấn và tham mưu Hiệu trưởng về quản lý và tổ chức hoạt động tự
vấn. Ban tư vấn sẽ lập kế hoạch triển khai nhiệm vụ hàng tháng. Các hoạt động tư vấn

chủ yếu về:
- Pháp luật, qui chế HS-SV về nội qui nhà trường
- Học tập (đăng kí môn học, lựa chọn môn học, học song song hai chương trình,
...) và nghiên cứu khoa học
- Nghề nghiệp, việc làm thêm
- Y tế, sức khỏe, giới tính, tâm lí lứa tuổi
- Nghiệp vụ công tác xã hội, hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt tập thể
- Đơn từ, khiếu nại
- Quản lí sinh viên [1]

140


3.2. Thƣờng trực Ban tƣ vấn sinh viên
Các thành viên thường trực của Ban tư vấn sinh viên được phân công nhiệm vụ
hỗ trợ và giải đáp các thắc mắc về học tập chung cho sinh viên toàn trường, chủ yếu là
các vấn đề trong đào tạo và công tác sinh viên. Thường trực ban tư vấn giải quyết các
vấn đề trong thẩm quyền và đưa ra các chỉ dẫn để sinh viên tìm gặp người tư vấn phù
hợp đối với các nội dung thuộc chuyên ngành. Cán cán bộ thường trực tư vấn sinh
viên tổ chức và phối hợp với cán bộ quản lí sinh viên các Khoa quản lí quản lý đội
ngũ sinh viên tư vấn tình nguyện, điều phối các luồng thông tin, cụ thể bao gồm:

- Xây dựng đội ngũ sinh viên tình nguyện và phân công nhiệm vụ;
- Theo dõi, giám sát, đánh giá định kỳ các hoạt động của sinh viên tình
nguyện;
- Bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho sinh viên tư vấn tình nguyện.
- Nhận các đơn từ về học tập, về chế độ, chính sách của sinh viên chuyển đến
các đơn vị chức năng giải quyết và trả về trong thời gian quy định;
- Tư vấn trực tiếp hoặc qua điện thoại;
- Chuyển vấn đề tư vấn tới các chuyên gia, nhóm chuyên gia hoặc trả lời qua

mạng;
- Ghi lại các vấn đề cần tư vấn vào nhật ký tư vấn. [2]
Hoạt động chủ yếu của hệ thống tư vấn sinh viên trường là hoạt động hỗ trợ giải
quyết đơn theo hình thức một cửa (đơn xin học lại, nghỉ học, học ngành thứ hai, nhận
điểm I, bảo lưu kết quả, ..), hoạt động tư vấn (chọn ngành, pháp luật, qui chế, chính
sách, học tập, rèn luyện, đời sống, sinh hoạt,...), hoạt động tham vấn (tâm lí, sức khỏe
tâm thần, tình u, kĩ năng sống,...) và cung cấp thông tin trong và ngồi trường (hỗ
trợ máy tính đọc báo, tra cứu,...).
3.3. Tƣ vấn tình nguyện
Nhiệm vụ chủ yếu là tư vấn, giúp đỡ về việc đăng kí học phần, theo dõi tiến độ
học tập, giải đáp các thắc mắc đơn giản về chương trình đào tạo, kế hoạch đào tạo mỗi
học kỳ, các qui chế, qui định về học tập, rèn luyện, nhắc nhở việc chấp hành pháp
luật, qui định, qui chế. Đồng thời, tư vấn viên cũng ghi nhận và phản ánh kịp thời tới
cấp có thẩm quyền những thắc mắc và khó khăn của tân sinh viên. Sinh viên tình
ngun tư vấn cũng tư vấn cho Ban cán sự lớp phụ trách tổ chức sinh hoạt lớp hiệu
quả hơn và tham gia sinh hoạt lớp, tham gia các cuộc họp định kỳ về triển khai công
việc cho các lớp do khoa quản lý lớp tổ chức. Đặc biệt, sinh viên tình nguyện tư vấn
141


được tham gia các khóa bồi dưỡng về năng lực tư vấn. Sinh viên tư vấn chịu sự quản
lý, kiểm tra của đại diện Ban chủ nhiệm Khoa và cán bộ quản lí sinh viên.
4.3. Ban tƣ vấn cấp Khoa, cấp Tổ bộ môn
Ban chủ nhiệm Khoa, các Trưởng bộ môn sẽ tư vấn chuyên môn sâu cho sinh
viên về từng chuyên ngành như: môn học tự chọn, môn học bắt buộc, các môn học
tiên quyết, nghiên cứu khoa học và phương pháp học tập, kĩ năng học tập, phương
pháp học tập các môn học chuyên ngành, tài liệu học tập, tham khảo, các vấn đề thực
tập, rèn luyện nghiệp vụ, ... Bên cạnh đó, tiếp cận với cách làm việc của nhiều trường
học ở nước ngoài, ban tư vấn sinh viên cấp Khoa đã làm tốt công tác giới thiệu về
trường, khoa, ngành, môn học cho sinh viên các khóa mới qua mơn học Nhập mơn

ngành và giới thiệu các vị trí của khn viên trường, văn phịng, thư viện, khu học
tập, làm việc và khu giải trí, sinh hoạt, luyện tập thể thao,....
3.5. Quản lí sinh viên
Cán bộ quản lý sinh viên các Khoa theo dõi hoạt động của nhóm sinh viên tư
vấn tình nguyện, giúp đỡ và phối hợp với nhóm hiện tốt kế hoạch hoạt động hàng
tháng với các lớp đồng thời tổ chức cho lớp đánh giá hoạt động tư vấn của nhóm tư
vấn tình nguyện định kỳ và gửi Phiếu đánh giá về Ban tư vấn sinh viên.
3.6. Giảng viên giảng dạy
Giảng viên với vai trị hợp tác và hỗ trợ cơng tác cố vấn học tập trong đào tạo
theo học chế tín chỉ, có thể giải đáp thắc mắc và tư vấn cho sinh viên chuyên sâu về
ngành, về từng môn học như:
- Hỗ trợ kĩ năng học tập, phương pháp học tập;
- Rèn phẩm chất ngành nghề;
- Nhắc nhở thực hiện môn học theo tiến độ, chương trình, kế hoạch;
- Thực hiện các qui chế (thi cử), qui định (nề nếp, trang phục…);
- Giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, tư vấn lối sống cho sinh viên;
- Theo dõi và nắm rõ được tư tưởng, tâm lý và nguyện vọng của sinh viên để
định hướng uốn nắn kịp thời.
Giảng viên cũng sẽ giải đáp các vấn đề thắc mắc của sinh viên phát sinh trước,
trong và sau môn học.

142


4. Đề xuất
Hiện nay, hệ thống cố vấn học tập như trên đang hoạt động hiệu quả, đạt những
thành công nhất định và tạo được niềm tin ở sinh viên. Nhiều điểm mạnh và mới trong
công tác này những năm gần đây đang được phát huy. Song, vẫn còn nhiều tình
nguyện tư vấn là sinh viên chỉ mới thực hiện cơng việc cố vấn ở góc độ hẹp của cố
vấn học tập. Các em đã tư vấn học môn dễ lấy điểm cao, ít thi rớt chứ khơng phải là

do mơn học có kiến thức và kĩ năng phù hợp với nghề hay rất cần thiết cho sau này.
Việc tư vấn chỉ mới đảm bảo nhu cầu trước mắt, chưa chú ý lợi ích lâu dài.
Một số điểm hạn chế khác của công tác cố vấn học tập:
- Số sinh viên tình nguyện tư vấn học tập cần thiết cho số lượng sinh viên ít hơn
mức cần có. Một vài tình nguyện viên là sinh viên khác ngành đào tạo, chưa nắm
vững chuyên ngành mà mình cần tư vấn, chưa có sự liên lạc chặt chẽ (do lịch học
khác nhau, tạm thời chưa khắc phục được).
- Một số sinh viên tình nguyện tư vấn vắng họp định kì nên có nhiều lỗ hổng
trong việc nắm được những quy định cơ bản của chương trình đào tạo do đó cịn gặp
nhiều khó khăn trong q trình hướng dẫn và giải đáp những thắc mắc của sinh viên.
- Bản thân sinh viên cần được tư vấn chưa chủ động, kỹ năng làm việc độc lập
yếu, vẫn còn lệ thuộc vào cán sự lớp và cố vấn học tập. Nhiều sinh viên khi nghe phổ
biến thơng tin thì lơ là, đến lúc gặp vấn đề thì mới tìm hỏi lại, làm mất thời gian cơng
sức của cố vấn. Cũng có sinh viên khơng chủ động cầu cứu và cũng khơng biết cách
tìm người giúp đỡ dẫn đến hậu quả nặng nề khi được phát hiện ra.
Do vậy, công tác cố vấn cần được quan tâm đến vấn đề sau:
4.1. Về quản lí và phân nội dung cố vấn
Ban tư vấn cần phân mảng nội dung và chuyên viên phụ trách để hỗ trợ, tư vấn
đạt hiệu quả cao. Đối tượng được tư vấn cũng nên được phân ra thành các nhóm để tư
vấn theo chuyên đề, chủ điểm:
- Nhóm sinh viên năm nhất: là nhóm cần được tư vấn về qui chế, nề nếp, chương
trình đào tạo, mơn học, ngành học, đăng kí học phần, hịa nhập cuộc sống ở đại học,
mơi trường học tập, chế độ học bổng, ....
- Nhóm sinh viên năm hai: là nhóm bắt đầu có những vấn đề về cải thiện điểm,
học lại, tích lũy tín chỉ, lựa chọn môn học tự chọn, bắt buộc, nghiên cứu khoa học, rèn
luyện nghiệp vụ, chế độ học bổng, ....

143

- Nhóm sinh viên năm thứ ba và thứ tư: là nhóm cần hỗ trợ các vấn đề về cải
thiện điểm, lựa chọn chun đề, đăng kí, qui trình thực tập, nghiên cứu khoa học,
khóa luận, hồ sơ thực tập, hồ sơ xét tốt nghiệp, định hướng việc làm,...
Cần phân loại hoặc cần quan tâm đến những sinh viên có thành tích trung bình
và diện cảnh báo về học tập vì thơng thường các em này ý thức cũng khơng tốt, thụ
động ít chịu tìm hiểu, học hỏi. Nên quan tâm đặc biệt thường xuyên nhóm đối tượng
này để phát hiện kịp thời những chậm trễ, sai sót của các em giúp các em điều chỉnh
kịp thời, nhất là trong đăng kí mơn học.
Ngồi tư vấn về cách học tập, tinh thần thái độ học tập, cũng cần quan tâm hơn
đến việc truyền nhiệt huyết và lòng yêu nghề, sự am hiểu chuyên môn đang đào tạo
của người tư vấn để giúp sinh viên đam mê trong học tập.
4.2. Về hình thức, cách thức cố vấn
Những việc làm cần thiết hiện tại có thể là:
- Dự đốn những khó khăn chung của sinh viên ở một vài thời điểm và tổ chức
cung cấp thông tin bằng phương tiện thông tin rộng rãi của trường (bảng thơng báo,
website, chương trình phát thanh học đường;
- Cập nhật mới, hấp dẫn trang web của ban tư vấn với những thông tin nhằm
hướng dẫn, trao đổi giải đáp thắc mắc của sinh viên.
- Tận dụng xu hướng sử dụng các trang mạng xã hội của giới trẻ để cung cấp
thông tin tư vấn.
- Cần linh hoạt hình thức cố vấn (gặp trực tiếp, điện thoại, mạng xã hội,
email,….).
- Khuyến khích giảng viên dạy lồng ghép tư vấn trong và ngoài bài dạy, giờ ra
chơi.
4.3. Hồ sơ và bồi dƣỡng định kì kĩ năng, kiến thức cho tƣ vấn tình nguyện
Ban tư vấn sinh viên, quản lí sinh viên, Đồn thanh niên thường xun kiểm tra
việc cập nhật thơng tin từ phía sinh viên tình nguyện cố vấn học tập để nắm bắt tình
hình cơng tác này và theo dõi thông tin để lắng nghe ý kiến, góp ý. Tổ chức thi cố vấn
học tập trong sinh viên để khơi dậy tinh thần tự nguyện, sự ham thích của các em và
nâng cao kiến thức, kĩ năng tư vấn. Tổ chức bình xét cố vấn, tư vấn viên học tập giỏi

để tăng ý thức trách nhiệm và để khuyến khích cố vấn học tập làm việc.

144


5. Kết luận
Các trường đại học Việt Nam đã chuyển dần sang đào tạo theo học chế tín chỉ.
Cơng tác cố vấn học tập đóng một vai trị hết sức quan trọng trong việc giúp đỡ sinh
viên. Mặc dù còn vài vấn đề cần quan tâm nhưng nhìn chung mơ hình làm việc với sự
phối hợp chặt chẽ về hình thức, nội dung của các bộ phận trong hệ thống đã hoạt động
hiệu quả và đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên, mơ hình này cũng cần được chú ý
phát huy và cải thiện một số mặt để hoạt động tư vấn càng hiệu quả, giải quyết những
khó khăn của sinh viên trong học tập tín chỉ.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thông báo về việc thành lập Ban tư vấn sinh viên, Trường Đại học Đồng Tháp,
số 250/TB-ĐHĐT, ngày 16/9/2013.
2. Thông báo qui định tạm thời về hoạt động của cố vấn học tập, số 280/TBĐHĐT, ngày 1/10/2013.
3. Qui định tổ chức và quản lý hoạt động tư vấn sinh viên trường Đại học Đồng
Tháp, 10/2013.
4. Thông báo triển khai hoạt động hỗ trợ sinh viên của Phòng thường trực ban tư
vấn sinh viên, Trường Đại học Đồng Tháp, số 402/TB-ĐHĐT, ngày 2/12/2013.
5. Phan Quang Thế, Đào tạo theo hệ thống tín chỉ tạo động lực cho sự phát triển
năng lực cá nhân của người học, Tham luận tại Hội thảo khoa học “Đào tạo
liên thơng trong Hệ thống tín chỉ”, Trường ĐH Kĩ thuật Công nghiệp Thái
Nguyên.

145