Nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên trường cao đẳng văn hóa thể thao và du lịch nguyễn du, tỉnh hà tĩnh trong giai đoạn hiện nay

1
bộ giáo dục và đào tạo
Tr-ờng đại học vinh

lê thị hoài thơ

nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị
t- t-ởng cho sinh viên tr-ờng cao đẳng văn hóa - thể thao
và du lịch nguyễn du, tỉnh hà tĩnh trong giai đoạn hiện nay

LUậN VĂN THạC Sĩ KHOA HọC GI¸O DơC

nghƯ an - 2011


2

MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU .................................................................................................... 4
B. NỘI DUNG ................................................................................................ 11
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận của việc nâng cao hiệu quả cơng tác giáo dục
chính trị tƣ tƣởng cho sinh viên các trƣờng Cao đẳng hiện nay .............. 11
1.1. Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục chính trị tư tưởng ................ 11
1.1.1. Khái niệm chính trị tư tưởng ................................................................. 11
1.1.2. Khái niệm giáo dục chính trị tư tưởng ................................................... 16
1.2. Mục đích, vai trị và nội dung cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng trong
trường Cao đẳng hiện nay ............................................................................... 20
1.2.1 Mục đích, vai trị của cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng trong trường
Cao đẳng hiện nay ........................................................................................... 20
1.2.2. Nội dung cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng trong các trường Cao

đẳng hiện nay .................................................................................................. 28
Kết luận chương 1 ........................................................................................... 33
Chƣơng 2. Tình hình cơng tác giáo dục chính trị tƣ tƣởng cho sinh viên
Trƣờng Cao đẳng Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Du, tỉnh Hà
Tĩnh trong giai đoạn hiện nay ...................................................................... 35
2.1. Khái quát về Hà Tĩnh và Trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du .............. 35
2.1.1. Đặc điểm văn hóa, kinh tế - xã hội tỉnh Hà Tĩnh .................................. 35
2.1.2. Trường Cao đẳng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Du .............. 36
2.1.3. Đặc điểm tâm, sinh lý của sinh viên Trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du .... 43
2.2. Tình hình cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ở Trường
CĐ VHTT - DL Nguyễn Du Nguyễn Du hiện nay ......................................... 46
2.2.1. Nhận thức của cán bộ, giảng viên về cơng tác giáo dục chính trị tư
tưởng cho sinh viên trong nhà trường ............................................................. 46
2.2.2. Ý thức rèn luyện chính trị tư tưởng của sinh viên Trường CĐ VHTT DL Nguyễn Du ................................................................................................ 52


3
2.2.3. Thực trạng công tác giảng dạy các môn lý luận chính trị trong Trường
CĐ VHTT - DL Nguyễn Du ........................................................................... 56
2.2.4. Hoạt động của các đồn thể trong cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng
cho sinh viên Trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du ........................................ 59
Kết luận chương 2 ........................................................................................... 63
Chƣơng 3. Những quan điểm và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu
quả công tác giáo dục chính trị tƣ tƣởng cho sinh viên Trƣờng Cao đẳng
Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Du, tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn
hiện nay .......................................................................................................... 65
3.1. Quan điểm về giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên Trường CĐ
VHTT - DL Nguyễn Du trong giai đọan hiện nay .......................................... 65
3.2. Những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả công tác GDCTTT cho
sinh viên Trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du trong giai đoạn hiện nay ...... 71

3.2.1. Nâng cao nhận thức về vai trị cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho
cán bộ, giảng viên............................................................................................ 71
3.2.2. Nâng cao ý thức rèn luyện chính trị tư tưởng của sinh viên ................. 74
3.2.3. Nâng cao chất lượng dạy học mơn lý luận chính trị trong nhà trường . 76
3.2.4. Thực hiện có kết quả cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh” trong sinh viên ........................................................... 80
3.2.5. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng ủy; Ban Giám hiệu; vai trò của
phịng Cơng tác chính trị học sinh, sinh viên; Cơng đồn; Đồn Thanh niên
trong cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh, sinh viên ................ 83
3.2.6. Phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức chính trị - xã hội của tỉnh
trong giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh, sinh viên .............................. 88
3.2.7. Giáo dục chính trị tư tưởng thơng qua các hoạt động ngoại khóa ........ 90
Kết luận chương 3 ........................................................................................... 93
C. KẾT LUẬN ............................................................................................... 95
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 98
E. PHỤ LỤC


4

A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
và hội nhập quốc tế sâu rộng. Hơn bao giờ hết thế hệ học sinh, sinh viên càng
trở nên quan trọng, là nhân tố quyết định chủ yếu đến sự phát triển kinh tế, xã
hội và bảo vệ Tổ quốc. Để đáp ứng được yêu cầu đó cần phải đào tạo những
con người phát triển toàn diện: thể chất, trí tuệ, đạo đức. Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã căn dặn toàn Đảng, toàn dân ta: bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời
sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết, Bác coi học sinh, sinh viên là
nhân tố hàng đầu, nhân tố quyết định vận mệnh của đất nước sau này. Đại hội

IX của Đảng đã xác định: Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức
lối sống cho học sinh, sinh viên. Cải tiến việc giảng dạy và học các bộ môn
khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường Đại học, Cao
đẳng, Trung học chuyên nghiệp và dạy nghề. Đại hội X của Đảng chỉ rõ: phải
coi trọng việc xây dựng và hoàn thiện nhân cách của con người Việt Nam
trong đó bồi dưỡng các giá trị văn hoá trong thanh niên học sinh, sinh viên
đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng lực, trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn
hoá con người Việt Nam.
Ngày nay, sự nghiệp đổi mới của đất nước đang diễn ra trong bối cảnh
quốc tế có những thuận lợi và cơ hội lớn, song cũng khơng ít khó khăn, thách
thức và những nguy cơ không thể xem thường. Các thế lực thù địch tiếp tục
đẩy mạnh thực hiện “diễn biến hòa bình”, tăng cường các hoạt động tình báo;
triệt để lợi dụng vấn đề “dân chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo” và các vấn đề
nhạy cảm, phức tạp để tuyên truyền, lơi kéo, tập hợp lực lượng, kích động bạo
loạn; hỗ trợ cho bọn phản động ở nước ngoài, bọn cơ hộ chính trị nhằm ra đời
tổ chức chính trị đối lập trong nước. Sự phá hoại nhiều mặt với những âm
mưu, thủ đoạn của chủ nghĩa đế quốc trên tất cả cá lĩnh vực: kinh tế, chính trị,


5
văn hóa - tư tưởng bằng chiến lược “diễn biến hịa bình”. Trong đó kẻ thù tập
trung phá hoại về tư tưởng, đặc biệt là tư tưởng chính trị. Đảng ta đã từng
nhận định: Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình
trạng thối hóa về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng
thiếu hoài bảo lập thân, lập nghiệp.
Trong các trường Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp trên
tồn quốc, việc đổi mới, tăng cường cơng tác GDCTTT cho học sinh, sinh
viên trở nên cấp thiết. Điều đó khơng chỉ bắt nguồn từ mục tiêu đào tạo, mà
cịn bắt nguồn từ thực tế của cuộc tấn công của kẻ thù vào giáo dục học
đường. Mặt khác, trước bối cảnh “tồn cầu hóa” học sinh, sinh viên có nhiều

cơ hội tiếp xúc với nhiều nền văn hóa trên thế giới. Song, thực tế cho thấy
trong điều kiện mở cửa hội nhập, do sự tiếp xúc với một số quan điểm, tư
tưởng, văn hóa, nghệ thuật, lối sống khơng phù hợp từ bên ngồi, khơng ít
thanh niên, học sinh, sinh viên dao động về lập trường, ảo tưởng về nền dân
chủ phương Tây với chủ trương đa nguyên, đa đảng, mờ nhạt về lý tưởng.
Một bộ phận HS, SV thiếu ý thức rèn luyện, non kém về nhận thức chính trị,
chưa xác định được lý tưởng sống đúng đắn, buông thả, thực dụng, thờ ơ, ngại
tham gia vào các hoạt động chính trị - xã hội. Chất lượng nguồn nhân lực trẻ
chưa đáp ứng yêu cầu sự nghiệp CNH, HĐH đặc biệt trong quá trình hội nhập
quốc tế.
Sinh viên trường Cao đẳng nói chung, Trường Cao đẳng VHTT - DL
Nguyễn Du nói riêng khi tốt nghiệp ra là lực lượng lao động quan trọng tham
gia trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. Do vậy, nhà trường phải làm sao
đào tạo nên những sinh viên có trình độ chun môn cao, năng lực thực hành
tốt, năng động, sáng tạo và có đầy đủ phẩm chất của người lao động mới. Bởi
vậy, việc giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cho các em lôi cuốn
các em vào những hoạt động lành mạnh có tính giáo dục, rèn luyện các em
hình thành những tố chất về chính trị như tính kiên định, kiên trì những


6
nguyên tắc cơ bản trong cuộc sống, trong học tập cũng như trong công việc là
hết sức cần thiết.
Trong những năm qua trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du đã có sự
phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình, xã hội trong việc giáo dục
chính trị tư tưởng cho sinh viên tuy đã đạt được một số kết quả đáng ghi
nhận nhưng kết quả đó chưa chưa đáp ứng yêu cầu mới của xã hội hiện nay.
Nhà trường đang quá thiên về đào tạo chuyên môn, nghề nghiệp mà quan
tâm chưa đúng mức đến cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, ý
thức pháp luật cho sinh viên. Thực tế này chứng tỏ, nhà trường vẫn chưa coi

trọng việc giáo dục đạo đức, lối sống. Trong khi, phẩm chất chính trị là một
trong những nền tảng cơ bản với một nghề nghiệp đặc thù như văn hóa nghệ thuật.
Với ý nghĩa đó cùng với chun mơn của mình, chúng tơi chọn đề tài
nghiên cứu: “Nâng cao hiệu quả cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho
sinh viên trường Cao đẳng Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Du, tỉnh
Hà Tĩnh trong giai đoạn hiện nay”.
2. Tình hình nghiên cứu
Cơng tác GDCTTT ln được Đảng và Nhà nước ta cũng như các cơ sở
giáo dục quan tâm. Trong thời gian gần đây từ những văn kiện của Đảng,
những quy định của Bộ Giáo dục & Đào tạo về giáo dục phẩm chất chính trị,
đạo đức lối sống cho thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên.
Quyết định số 50/2007/QĐ-BGDDT ngày 29/8/2007 quy định về công
tác Giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống cho HS, SV các trường
ĐH, CĐ, TCCN. Quyết định chỉ rõ nội dung và biện pháp thực hiện của công
tác giáo dục phẩm chính trị cho học sinh, sinh viên các trường Đại học, Cao
đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp hiện nay.
Xuất phát từ vai trị quan trọng của cơng tác GDCTTT cho học sinh,
sinh viên các trường học hiện nay, các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học


7
nước ta đã có nhiều cơng trình nghiên cứu, nhiều ý kiến đăng tải trên các
phương tiện thông tin đại chúng và lưu hành nội bộ. Nhiều cuộc hội thảo về
vấn đề GDCTTT cho đoàn viên thanh niên, học sinh, sinh viên của các trường
Đại học, Cao đẳng, TCCN, PTTH,... được tổ chức và đã đề xuất những giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác GDCTTT cho thanh niên, học sinh,
sinh viên.
Đề cập đến GDCTTT cho sinh viên hiện nay có các cơng trình nghiên
cứu sau: PGS Hà Ngọc Hợi (chủ biên), Đổi mới và nâng cao chất lượng hiệu
quả cơng tác tư tưởng, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội (2001); tác giả Lương

Minh Cừ, Một số ý kiến về cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên
hiện nay (Tạp chí Giáo dục số 60 tháng 6/2003); tác giả Lê Bình, Tiếp tục đổi
mới, nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị, (Lý luận chính trị số
3/2004); Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay của
PGS.TS. Trần Thị Anh Đào (nghiên cứu khoa học cấp bộ 2011). Các cơng
trình nghiên cứu trên đã làm rõ vai trị của cơng tác giáo dục chính trị tư
tưởng cho sinh viên trong các trường cao đẳng, đại học hiện nay và việc nâng
cao giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên trong tình hình mới, đặc biệt là
thời kỳ CNH, HĐH đất nước là một việc cấp thiết. Từ đó đưa ra các giải
pháp, định hướng nâng cao GDCT cho sinh viên.
Đề cập đến GDCTTT cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay đã có
những cơng trình nghiên cứu: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác
GDCTTT cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay - Nguyễn Thị Hải Yến
(luận văn thạc sĩ năm 2009); Giáo dục CTTT cho Thanh niên trong giai đoạn
hiện nay - Tác giả Nguyễn Đức Quyền - Đại học Hà Nội; ThS. Nguyễn Thị
Kim Hoa, Bồi dưỡng chính trị tư tưởng cho thanh thiếu niên trong nhà trường
(TC Tuyên giáo số 2 ngày 26/2/2009). Những cơng trình đó đã góp phần làm
sáng tỏ một số vấn đề lý luận cũng như thực tiễn về tình hình cơng tác
GDCTTT cho thanh niên hiện nay; nêu lên vai trò chủ lực của thanh niên


8
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tầm quan trọng trong công tác
GDCTTT cho thanh niên trong CNH, HĐH. Các tác giả đã đưa ra một số giải
pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác GDCTTT
cho thanh niên trong giai đọan hiện nay.
Ngồi ra cịn có rất nhiều bài nghiên cứu của các tác giả đăng tải trên
trang web và thông tin nội bộ như: Bài viết Tăng cường quản lý công tác
GDCTTT cho sinh viên - Tác giả Lê Khánh Hương - Đại học Đà Nẵng; Kinh
nghiệm trong công tác GDCTTT cho sinh viên - ThS. Bùi Nghi Lâm - Quản

lý Học viện Cảnh sát Nhân dân; Trần Thị Tuyết, Đoàn TNCS HCM với việc
giáo dục chính trị và định hướng tư tưởng sinh viên trong trường đại học
(Bản tin ĐHQG Hà Nội - số 193, ra tháng 3/2007); Nâng cao chất lượng giáo
dục chính trị tư tưởng và quản lý học sinh, sinh viên, ThS. Phạm Văn Kim
(Tạp chí ĐHQGHN). Các bài viết này đã xác định: việc giáo dục chính trị và
định hướng tư tưởng sinh viên là một trong những nội dung quan trọng trong
công tác giáo dục toàn diện cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng và đã
tìm ra những giải pháp cho từng đối tượng học sinh, sinh viên cụ thể của
trường mình.
Những cơng trình khoa học, luận văn và những bài viết trên góp phần
làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và tình hình thực tiễn cơng tác GDCTTT
cho thanh niên, học sinh, sinh viên ở nước ta và đã đưa ra các giải pháp quan
trọng để khắc phục những yếu kém trong công tác GDCTTT.
Như vậy, cho đến nay đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về cơng tác
GDCTTT cho đoàn viên thanh niên, học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, công tác
GDCTTT cho học sinh, sinh viên ở môi trường đặc thù như Trường CĐ
VHTT - DL thì đây là cơng trình nghiên cứu đầu tiên. Vì vậy, trên cơ sở các
cơng trình nghiên cứu trên tác giả đã có sự kế thừa, phát triển cho đề tài
nghiên cứu của mình được hồn thiện hơn.


9
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư
tưởng sinh viên Trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ
- Làm rõ sự cần thiết của việc nâng cao hiệu quả công tác GDCTTT
cho sinh viên các trường Cao đẳng hiện nay.
- Điều tra và đánh giá thực trạng công tác GDCTTT ở Trường CĐ

VHTT - DL Nguyễn Du.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác GDCTTT cho sinh
viên Trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du trong giai đoạn hiện nay.
4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: GDCTTT cho học sinh, sinh viên Trường CĐ
VHTT - DL Nguyễn Du.
- Phạm vi nghiên cứu: Công tác GDCTTT ở Trường CĐ VHTT - DL
Nguyễn Du, tỉnh Hà Tỉnh trong giai đoạn hiện nay.
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận: Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của
chủ nghĩa Mác - Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của
Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục chính trị tư tưởng.
- Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, sử dụng một
số phương pháp nghiên cứu sau:
+ Phương pháp phân tích tài liệu: Đề tài sử dụng thơng tin thu thập
được từ các tài liệu như: C.Mác, Ph.Ăngghen toàn tập, Lênin tồn tập, Hồ
Chí Minh tồn tập và các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng, các bài nghiên cứu,
báo, tạp chí... sách chun khảo có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
+ Phỏng vấn chuyên gia: Khai thác thông tin từ các chuyên gia trong
việc xây dựng, thực hiện các giải pháp GDCTTT ở Trường CĐ VHTT - DL
Nguyễn Du và các bài học kinh nghiệm.


10
+ Sử dụng phiếu điều tra với hệ thống câu hỏi để điều tra, cán bộ quản
lý; cán bộ giảng viên; sinh viên và những người có liên quan đến tình hình
cơng tác GDCTTT cho sinh viên của Trường CĐ VHTTDL Nguyễn Du và đề
xuất một số giải pháp mới.
6. Giả thuyết khoa học
Việc đề xuất và áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả cơng tác giáo

dục chính trị tư tưởng cho sinh viên Trường CĐ VHTT - DL Nguyễn Du có
hiệu quả và khả thi, nó sẽ góp phần tích cực vào việc ngăn chặn sự thối hóa
về tư tưởng chính trị trong sinh viên, làm lành mạnh hóa mơi trường giáo dục,
tạo điều kiện thiết yếu giáo dục toàn diện cho sinh viên của trường.
7. Những đóng góp mới của luận văn
Làm rõ các đặc trưng tâm, sinh lý của sinh viên Trường CĐ VHTT DL. Từ đó đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả cơng tác
GDCTTT, ngăn chặn sự suy thối về tư tưởng chính trị trong học sinh, sinh
viên; nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện cho sinh viên của Trường CĐ
VHTT - DL Nguyễn Du. Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể áp dụng cho tất
cả các trường Văn hóa, thể thao và du lịch trên phạm vi toàn quốc.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung
luận văn gồm 3 chương
Chương 1. Cơ sở lý luận của việc nâng cao hiệu quả công tác giáo dục
chính trị tư tưởng cho sinh viên trong các trường Cao đẳng hiện nay.
Chương 2. Tình hình cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên
ở Trường Cao đẳng Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Du, tỉnh Hà Tĩnh
trong giai đoạn hiện nay.
Chương 3. Quan điểm và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả
cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên trường Cao đẳng Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Du, tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn hiện nay.


11

B. NỘI DUNG
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO HIỆU QUẢ CƠNG TÁC
GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƢ TƢỞNG CHO SINH VIÊN
CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG HIỆN NAY
1.1. Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng

Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục chính trị tƣ tƣởng
1.1.1. Khái niệm chính trị tư tưởng
Khái niệm chính trị
Tư tưởng chính trị của C.Mác, Ph.Ăngghen được hình thành từ cuộc
đấu tranh của gia cấp vô sản chống gia cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản đầu thế
kỷ XIX trên cả lý luận và thực tiễn với tinh thần phê phán và cách mạng,
C.Mác, Ph.Ăngghen đã xây dựng nên cơ sở thế giới quan duy vật và phương
pháp luận biện chứng cho việc hình thành quan niệm khoa học mới về chính
trị. Chính trị là vấn đề giai cấp, quan hệ giai cấp, đấu tranh giai cấp và đỉnh
cao của cuộc đấu tranh này là đấu tranh giành quyền lực cho một giai cấp nhất
định. Bước ngoặt của đấu tranh chính trị là sự bùng nổ cách mạng xã hội,
giành lấy chính quyền nhà nước, lật đổ chế độ cũ và thiết lập chế độ mới.
Chính trị là vấn đề quyền lực, biểu hiện trực tiếp là quyền lực nhà nước và
tính hiện thực của quyền lực lại là lợi ích, mà trước hết là lợi ích kinh tế.
V.I. Lênin cho rằng: Chính trị là tồn bộ những hoạt động có liên quan
đến các mối quan hệ giữa các giai cấp, giữa các dân tộc, các tầng lớp xã hội,
mà cốt lõi của nó là vấn đề giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực
Nhà nước, sự tham gia vào công việc của Nhà nước, sự xác định hình thức tổ
chức, nhiệm vụ, nội dung hoạt động của Nhà nước. Bất kỳ vấn đề chính trị
nào cũng đều có liên quan đến quyền lợi của các giai cấp và Nhà nước. Chính
trị thuộc kiến trúc thượng tầng, bao gồm hệ tư tưởng chính trị, Nhà nước, các


12
đảng phái xuất hiện khi xã hội phân chia thành các giai cấp dựa trên cơ sở hạ
tầng kinh tế. Chính trị “... là sự biểu hiện tập trung của kinh tế...” [14; 311],
đồng thời chính trị có vị trí độc lập và có tác dụng to lớn đối với kinh tế
“chính trị tức là kinh tế được cơ đọng lại”, “chính trị khơng thể khơng chiếm
vị trí hàng đầu so với kinh tế” [14; 312]. Chính trị ở trong kinh tế và, ngược
lại, kinh tế thâm nhập vào chính trị . Việc hình thành một quan điểm chính trị

đúng về lĩnh vực kinh tế là điều kiện để giải quyết có hiệu quả những nhiệm
vụ kinh tế. Chính trị còn là sự biểu hiện tập trung của nền văn minh, của hoạt
động sáng tạo, của sự giải phóng. Trong điều kiện xây dựng chủ nghĩa xã hội,
nói tới chính trị thì trước hết là bảo đảm vai trị lãnh đạo của Đảng cộng sản,
hiệu lực quản lý của Nhà nước, quyền làm chủ của nhân dân lao động trên tất
cả mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Hồ Chí Minh đã mở rộng và phát triển những luận điểm của chủ nghĩa
Mác - Lênin về chính trị được đề cập đến nhiều vấn đề, từ nhận thức hay quan
niệm về chính trị đến những vấn đề chính trị trong thực tiễn như đường lối
cách mạng Việt Nam; những vấn đề về xây dựng Đảng, giành giữ chính
quyền, xây dựng chế độ mới, xây dựng và thực thi quyền làm chủ của nhân
dân, vấn đề cán bộ, đạo đức cách mạng…
Từ điển tiếng Việt cho rằng: Chính trị là “những tổ chức và điều khiển
bộ máy Nhà nước trong nội bộ một nước và về quan hệ chính thức giữa các
nước với nhau”, “những hoạt động của một giai cấp, một chính đảng, một tập
đồn xã hội nhằm giành lấy hoặc duy trì quyền điều khiển bộ máy Nhà nước”,
“những hiểu biết về mục đích, đường lối, nhiệm vụ đấu tranh của một giai
cấp, một chính Đảng nhằm giành lấy hoặc duy trì quyền điều khiển bộ máy
Nhà nước” [31; 163].
Khái quát lại, chính trị, xét về bản chất, là hoạt động có tính xã hội của
con người xoay quanh vấn đề giành, giữ, tổ chức, thực thi quyền lực nhà nước
nhằm thoả mãn lợi ích. Nói cách khác, chính trị là hoạt động thực tiễn của các


13
giai cấp, đảng phái, các tổ chức chính trị xã hội, của nhà nước nhằm hoạch
định và thực hiện đường lối chính trị nhằm bảo vệ chế độ chính trị, bảo vệ
quyền thống trị và lợi ích của giai cấp cầm quyền.
Đối với nước ta, Nhà nước là Nhà nước của dân, do dân và vì dân, quyền
lực của Nhà nước chỉ là biểu hiện tập trung quyền lực của nhân dân; lợi ích của

giai cấp cơng nhân, giai cấp lãnh đạo thông qua Đảng Cộng sản thống nhất với
lợi ích của nhân dân lao động. Bởi vậy, chính trị là sự tham gia của nhân dân
vào việc hoạch định và thực hiện chính sách của Nhà nước dưới sự lãnh đạo
của Đảng, nhằm xây dựng kiện toàn hệ thống chính trị, phát triển kinh tế, thực
hiện thắng lợi sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố, xây dựng và phát triển
nền văn hoá Việt Nam tiến tiến, đậm đà bản sắc dân tộc làm nền tảng tinh thần
cho xã hội, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước.
Khái niệm tư tưởng:
Các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác - Lênin khi xây dựng học thuyết,
truyền bá học thuyết của mình, tổ chức đảng giai cấp vơ sản đã giải quyết một
loạt vấn đề lý luận của công tác tư tưởng như hệ tư tưởng, q trình tư tưởng,
cơng tác tuyên truyền, cổ động. Trước hết các nhà kinh điển của chủ nghĩa
Mác - Lênin đã đề cập vấn đề hệ tư tưởng.
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, hệ tư tưởng là hệ thống những quan điểm
và tư tưởng: chính trị, pháp luật, đạo đức, thẩm mỹ, tơn giáo, pháp luật, triết
học. Hệ tư tưởng cũng là một bộ phận của kiến trúc thượng tầng, xét cho cùng
phản ánh những quan hệ kinh tế. Cuộc đấu tranh tư tưởng ứng với cuộc đấu
tranh lợi ích giai cấp trong xã hội có giai cấp đối kháng. Hệ tư tưởng có thể
phản ánh đúng hoặc phản ánh sai hiện thực, có thể là một tư tưởng khoa học
hoặc không khoa học. Lợi ích của giai cấp phản động ni dưỡng hệ tư tưởng
sai lầm, lợi ích của giai cấp tiến bộ, cách mạng góp phần hình thành hệ tư
tưởng khoa học. V.I. Lênin coi tư tưởng là hình thức cao của nhận thức, là


14
mục tiêu, chương trình, kế hoạch nhằm tiếp tục nhận thức và cải tạo thế giới
khách quan.
Chủ nghĩa Mác - Lênin là hệ tư tưởng khoa học chân chính thể hiện lợi
ích sống cịn của giai cấp cơng nhân, của đại đa số nhân dân lao động và cả
loài người khát khao hịa bình, tư do, tiến bộ.

Hệ tư tưởng là phản ánh lợi ích giai cấp dưới hình thức lý luận cho nên nó
mang bản chất giai cấp. Vì vậy, các quan hệ tư tưởng và quá trình tư tưởng cũng
bị chi phối bởi lợi ích giai cấp. Theo V.I. Lênin lý luận của Mác là “tổ chức cuộc
đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản giành lấy chính quyền và tổ chức xã hội xã
hội chủ nghĩa” [11; 231]. Trong lịch sử loài người, những giai cấp có hệ tư tưởng
thơng qua đội ngũ các nhà tư tưởng và hệ thống thiết chế ln tìm mọi cách tác
động, chi phối các quan hệ tư tưởng và quá trình tư tưởng nhằm biến hệ tư tưởng
của giai cấp mình thành hệ tư tưởng thống trị đời sống tinh thần xã hội, động
viên, cổ vũ mọi thành viên trong xã hội tích cực hành động để xây dựng và bảo
vệ chế độ. V.I. Lênin viết: Cần phải học tập ở Mác “lòng tin tưởng vào cách
mạng, cái bản lĩnh biết kêu gọi giai cấp công nhân bảo vệ đến cùng những nhiệm
vụ cách mạng trực tiếp của mình, tinh thần kiên quyết không dùng những lời
than vãn, ủy mị khi cách mạng tạm thời thất bại” [12; 483-484]. Sự tác động của
chủ thể hệ tư tưởng đến các quan hệ tư tưởng và quá trình tư tưởng để đạt mục
đích đặt ra là cơng tác tư tưởng.

V.I. Lênin cho rằng phương hướng của công

tác tư tưởng là việc tuyên truyền chủ nghĩa cộng sản. Người đã dạy rằng công
tác tuyên truyền ấy không được xuất phát từ những lý lẽ chung và những sự
phán đoán… mà phải xuất phát từ những nhiệm vụ cụ thể của công cuộc xây
dựng kinh tế và xây dựng Nhà nước, phải lấy thực tiễn mà chứng minh xem xây
dựng chủ nghĩa xã hội bằng cách nào.
Vậy, công tác tư tưởng là hoạt động có mục đích của một giai cấp, một
chính đảng nhằm hình thành, phát triển, truyền bá hệ tư tưởng trong quần
chúng, thúc đẩy quần chúng hành động vì lợi ích của chủ thể hệ tư tưởng.


15
Khái niệm chính trị tư tưởng:

Ý thức chính trị với tư cách là một hình thái ý thức xã hội, xuất hiện
trong xã hội có giai cấp và Nhà nước. Nó phản ánh các quan hệ chính trị, kinh
tế, xã hội giữa các giai cấp, các dân tộc và các quốc gia. Đặc trưng của ý thức
chính trị là thể hiện trực tiếp và tập trung nhất lợi ích giai cấp.
Hệ tư tưởng chính trị của một giai cấp phản ánh trực tiếp tập trung lợi
ích của giai cấp ấy. Hệ tư tưởng chính trị được thể hiện trong đường lối,
cương lĩnh chính trị của các chính đảng, của giai cấp khác nhau cũng như
trong luật pháp, chính sách Nhà nước, công cụ của giai cấp thống trị. Hệ tư
tưởng chính trị được hình thành một cách tự giác, nó được các nhà tư tưởng
của giai cấp xây dựng và truyền bá. Hệ tư tưởng chính trị thường gắn với các
tổ chức chính trị thơng qua các tổ chức chính trị mà một giai cấp tiến hành
cuộc đấu tranh về ý thức hệ vì lợi ích của giai cấp mình. Với đặc trưng như
vậy, tác động của ý thức chính trị phụ thuộc vào tính chất tiến bộ của giai cấp
mang hệ tư tưởng đó.
Đảng ta, ngay từ khi ra đời đã xác định lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, sau
này bổ sung thêm tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ tư tưởng chính trị của Đảng.
Sự kiên trì hệ tư tưởng chính trị Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là bài
học đầu tiên dẫn tới thắng lợi của sự ngiệp đổi mới: “Trong quá trình đổi mới
phải kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội trên nền
tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh” [5; 79].
Cơng tác chính trị tư tưởng dưới chủ nghĩa xã hội là hoạt động có mục
đích của Đảng cộng sản và Nhà nước nhằm phát triển, truyền bá hệ tư tưởng xã
hội chủ nghĩa, biến hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa thành hệ tư tưởng chi phối,
thống trị đời sống tinh thần của xã hội, động viên, cổ vũ tính tích cực, tự giác,
sáng tạo của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN.
Công tác chính trị tư tưởng ở nước ta là những hoạt động cụ thể để
tuyên truyền - giáo dục cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên và nhân dân về các


16

chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và
chương trình cơng tác của cơ sở, của địa phương để tạo ra sự nhất trí, quyết
tâm thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách, pháp luật và nhiệm vụ ở cơ sở.
1.1.2. Khái niệm giáo dục chính trị tư tưởng
Khái niệm giáo dục
Tài liệu Giáo dục học (2005), Nxb Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng:
“Giáo dục là quá trình thống nhất của sự hình thành tinh thần và thể chất của
mỗi cá nhân trong xã hội. Giáo dục là một mặt không thể tách rời của cuộc
sống con người, của xã hội, nó là một hiện tượng đặc trưng của xã hội loài
người. Trong q trình tiến hố của nhân loại, giáo dục xuất hiện cùng với
sự xuất hiện của loài người, khi con người có quan hệ với tự nhiên bằng
cơng cụ và phương tiện lao động thì nhu cầu về sự truyền đạt và lĩnh hội
kinh nghiệm của thế hệ trước cho thế hệ sau mới xuất hiện. Giáo dục như là
một phương thức của xã hội đảm bảo việc kế thừa văn hoá, phát triển nhân
cách” [7; 14].
Từ thực tiễn lãnh đạo phong trào đấu tranh cách mạng, các nhà kinh
điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đều khẳng định: Trong cuộc đấu tranh của
nước vô sản, công tác giáo dục giữ một vị trí rất quan trọng, nó đào tạo ra
những con người phục vụ cho cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản nhằm lật đổ
giai cấp tư sản, xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa.
Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin cho rằng tầm quan trọng
của giáo dục trong việc xây dựng một xã hội mới, đó là: “…muốn thay đổi
những điều kiện xã hội phải có một chế độ giáo dục thích hợp…” [18; 771].
V.I. Lênin cho rằng: Nền giáo dục hiện đại phải biết kết hợp những tinh
hoa của nền giáo dục cũ loại bỏ dần những tư tưởng xấu nhưng đồng thời
trong điều kiện kinh tế - xã hội mới nền giáo dục phải thay đổi về phương
pháp, nội dung. Thực hiện triệt để nguyên tắc nhà trường lãnh đạo thống nhất
giảng dạy bằng tiếng mẹ đẻ, học sinh nam nữ học chung, nhà trường mang

17
tính chất phi tơn giáo… Nhà trường tiến hành giảng dạy kết hợp chặt chẽ với
lao động sản xuất xã hội, đào tạo những thanh niên phát triển toàn diện cho xã
hội cộng sản.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: Thiện ác vốn chẳng phải là bản tính cố
hữu, phần lớn đều do giáo dục mà nên. Người muốn nhấn mạnh đến vai trị
của giáo dục trong việc hình thành phẩm chất nhân cách con người, “thiện”,
“ác” không phải là bản chất sẵn có của con người mà chủ yếu là do quá trình
giáo dục hình thành nên.
Để xây dựng xã hội chủ nghĩa theo Hồ Chí Minh trước hết cần phải có
con người xã hội chủ nghĩa. Đào tạo con người xã hội chủ nghĩa khơng có con
đường nào khác ngoài giáo dục tri thức khoa học và lý tưởng, đạo đức xã hội
chủ nghĩa. Đó là nền giáo dục nhằm phát triển con người toàn diện trong thời
đại mới. Tư tưởng giáo dục của Hồ Chí Minh khơng chỉ bó hẹp trong việc
giáo dục tri thức, học vấn cho con người, mà có tính bao qt, sâu xa, nhưng
lại vô cùng sinh động và thiết thực, nhằm tạo ra những con người tồn diện,
có tri thức, lý tưởng, đạo đức, sức khoẻ, thẩm mĩ…
Vận dụng sáng tạo và phát triển quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, trong suốt quá trình lãnh đạo cách
mạng, đặc biệt trong thời kỳ đổi mới Đảng ta đã hết sức coi trọng chiến lược
phát triển giáo dục và phát triển con người, coi con người vừa là mục tiêu vừa
là động lực của công cuộc đổi mới.
Trong mỗi giai đoạn phát triển của cách mạng nước ta, đường lối, chính
sách giáo dục phải được vận dụng và phát triển quan điểm của các nhà kinh
điển Mácxít vào hoạt động thực tiễn. Vì vậy, việc nghiên cứu các quan điểm
của chủ nghĩa chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục là
việc làm cấp thiết trong giai đoạn đổi mới và phát triển nước ta hiện nay. Bởi,
mục đích của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa là: “…làm cho những thành viên

18
trong xã hội đó có khả năng sử dụng một cách tồn diện năng lực phát triển
tồn diện của mình” [17; 475].
Ngồi ra, giáo dục cịn mang tính phổ biến, vĩnh hằng. Giáo dục chỉ có
ở xã hội lồi người, nó là một phần khơng thể tách rời của đời sống xã hội,
giáo dục có ở mọi thời đại, mọi thiết chế xã hội khác nhau. Nền giáo dục xã
hội chủ nghĩa ở nước ta phải thể hiện được bản chất của chế độ xã hội chủ
nghĩa, đó là tính công bằng xã hội, dân chủ, tiến bộ và khoa học trong giáo
dục và đồng thời hội nhập nền giáo dục tiên tiến trên thế giới.
Khái niệm giáo dục chính trị tư tưởng
Giáo dục lý luận chính trị là quá trình truyền bá và tiếp thu những
nguyên lý, lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường
lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong cán bộ
đảng viên và quần chúng nhân dân.
Xét về bản chất của công tác giáo dục lý luận chính trị: Đó là q trình
tác động có mục đích, có hệ thống nhằm giác ngộ, nâng cao nhận thức chính
trị cho cán bộ, đảng viên và quần chúng, hướng họ tham gia vào cuộc đấu
tranh cách mạng do Đảng lãnh đạo.
V.I. Lênin chỉ rõ: “Chúng ta hoàn toàn đứng trên cơ sở lý luận của
Mác… Lý luận đó đã chỉ rõ nhiệm vụ thật sự của một đảng xã hội chủ nghĩa
cách mạng… là tổ chức cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản và lãnh
đạo cuộc đấu tranh đó và mục đích cuối cùng là giai cấp vơ sản giành lấy
chính quyền và tổ chức xã hội xã hội chủ nghĩa” [22; 231].
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh “học chủ nghĩa Mác - Lênin song không
đơn thuần là đọc sách, thuộc làu làu kinh điển mà phải nắm được cái của chủ
nghĩa Mác - Lênin và sau đó thì tùy thuộc vào hồn cảnh, điều kiện mà vận
dụng cho phù hợp [21; 292]. Bên cạnh đó, người cịn u cầu phải nắm vững
Chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, học tập
những bài học kinh nghiệm quý từ các đảng cộng sản anh em trên thế giới.

19
Mục đích cơ bản của giáo dục lý luận chính trị là xây dựng cho những
người cộng sản và nhân dân lao động thế giới khoa học, phương pháp luận
đúng đắn, nhân sinh quan cộng sản, giúp họ khắc phục những tư tưởng lạc
hậu, những tàn tích của thế giới quan cũ, nâng cao trình độ chính trị, nhiệt
tình cách mạng, tinh thần tự giác và tích cực trong quá trình cải tạo xã hội cũ
xây dựng xã hội mới.
Bởi vậy, giáo dục chính trị tư tưởng là sự truyền đạt đối với con người
trên lĩnh vực tình cảm, tư tưởng nhằm xác lập ở họ bản lĩnh chính trị, tư tưởng
vững vàng, tuân thủ pháp luật, giác ngộ lý tưởng và lịng hăng say nhiệm vụ
được phân cơng. Trong đó, trước hết và quan trọng hàng đầu phải kể tới việc
giác ngộ và xác định ý thức chính trị rõ ràng, kiên định với mục tiêu của
Đảng, của dân tộc.
Trong xã hội có giai cấp đối kháng, giai cấp nào cũng tiến hành cơng
tác giáo dục chính trị tư tưởng. Xét về bản chất, cơng tác giáo dục chính trị
của giai cấp công nhân khác hẳn với công tác giáo dục chính trị của giai cấp
tư sản. Đó là sự tự giáo dục là chính. Nhân dân vừa là khách thể vừa là chủ
thể của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng. Hơn nữa, cơng tác giáo dục
chính trị tư tưởng của giai cấp công nhân là để hình thành thế giới quan khoa
học và nhân sinh quan Mácxít, nhằm tập hợp, cổ vũ động viên mọi người tự
giác phấn đấu cho mục tiêu chung, vì lợi ích chung, trong đó có lợi ích của
chính mình.
Các nhà kinh điển Mácxít đều khẳng định mục đích của nền giáo dục
xã hội chủ nghĩa là đào tạo nên những con người xã hội chủ nghĩa, những
người lao động mới có ý thức và đạo đức xã hội chủ nghĩa, có trình độ văn
hố và khoa học tiên tiến, có kỹ năng lao động cần thiết, có óc thẩm mĩ, có
sức khoẻ tốt - những con người phát triển toàn diện. Tính giai cấp của nền
giáo dục thì hiện trong xã hội có giai cấp, giáo dục trở thành cơng cụ quan

20
trọng của giai cấp cầm quyền, phục vụ cho mục đích chính trị của nó, chế độ
khác thì giáo dục cũng phải khác.
Tóm lại, với nghĩa chung nhất cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng là sự
tác động có mục đích, có hệ thống với các hình thức, biện pháp khác nhau của
một chủ thể đến khách thể nhằm nâng cao tri thức (kiến thức, kỹ năng, tình
cảm) của khách thể về hệ tư tưởng, đường lối chính trị, thực hiện tập hợp, tổ
chức, định hướng và giác ngộ họ tự giác trong hoạt động thực tiễn theo mục
tiêu đã đề ra.
Cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng là bộ quan trọng của sự nghiệp
giáo dục nhằm hình thành niềm tin vững chắc của thế hệ học sinh, sinh viên
vào lý tưởng cách mạng. Trong trường học làm tốt cơng tác giáo dục chính trị
tư tưởng sẽ là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu để dẫn tới thống
nhất giữa ý chí và hành động quyết định sự thành cơng trong các hoạt động vì
sự phát triển của nhà trường. Một khi vai trị của cơng tác giáo dục chính trị tư
tưởng được nhận thức đầy đủ và các giải pháp được thực hiện đồng bộ sẽ là
một trong những yếu tố quyết định giúp cho nhà trường đạt được mục tiêu cụ
thể và hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của Nhà trường trong giai đoạn hiện
nay.
1.2. Mục đích, vai trị và nội dung cơng tác giáo dục chính trị tƣ
tƣởng trong trƣờng Cao đẳng hiện nay
1.2.1 Mục đích, vai trị của cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng trong
trường Cao đẳng hiện nay
- Trang bị thế giới quan duy vật, phương pháp luận khoa học cho sinh
viên
Thế giới quan là toàn bộ những quan niệm của con người về thế giới về
bản thân con người và vị trí của con người trong thế giới ấy. Thế giới quan
còn là hệ thống những nguyên tắc quan điểm niềm tin, khái niệm biểu tượng
về toàn bộ thế giới.

21
Thế giới quan có vai trị đặc biệt quan trọng đó là quy định thái độ con
người đối với thế giới và là kim chỉ nam cho mọi hoạt động. Cơng tác
GDCTTT với việc hình thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học
biện chứng giúp các em có thể phân biệt được đâu là đúng đâu là sai, phân
biệt được cái biện chứng và cái siêu hình bởi trong thực tế chúng ta thấy rằng
có rất nhiều loại thế giới quan. Thế giới quan triết học Mácxít sẽ trang bị cho
con người cách nhìn đúng đắn, giải quyết vấn đề cơ bản của triết học dựa trên
cơ sở khoa học và dựa vào khoa học để luận giải các vấn đề thuộc tự nhiên, xã
hội và tư duy của con người. Chủ nghĩa Mác - Lênin chủ trương giải phóng
con người ở ngay thế giới hiện tại, kêu gọi mọi người đấu tranh để xoá bỏ áp
bức bất công và xây dựng lên một xã hội công bằng, dân chủ ở đó mọi người
có điều kiện để phát triển tồn diện. Vì vậy, thế giới quan triết học Mácxít đã
đưa con người ta đi đúng hướng. Đối với sinh viên cơng tác GDCTTT với
mục đích giúp các em nhận thức và tìm ra phương hướng đúng đắn, tìm được
lý tưởng trong học tập cũng như trong cuộc sống. Hình thành ở các em thế
giới quan khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, xây dựng cho các em lý tưởng
trong học tập sinh hoạt và rèn luyện, không chịu cúi đầu trước những khó
khăn thử thách mà phải cố gắng vượt qua để hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập
của mình, ln có cái nhìn biện chứng đúng đắn giữa các sự vật hiện tượng,
giữa các vấn đề. Trong học tập phải luôn làm chủ kiến thức luôn nhận thức
rằng mình là chủ thể của mọi họat động để từ đó có thể đề ra kế hoạch cho
bản thân. Khi được trang bị một thế giới quan khoa học đúng đắn thì các em
sẽ từng bước xác định được thái độ, xác định được cách nhìn về cuộc sống và
về cách thức hoạt động học tập cho tương lai hợp với thời đại mới. Có thế
giới quan khoa học đúng đắn sẽ hướng các em hoạt động theo hướng tích cực
góp phần vào sự tiến bộ xã hội. Vì thế, có thể nói rằng thế giới quan khoa học
là cái gốc về mặt tư tưởng, nhân cách, là cơ sở cho đạo đức, hành vi chính trị

sau này của các em.


22
Bên cạnh thế giới quan khoa học điều đặc biệt cần chú ý trong cơng tác
GDCTTT đó là hình thành ở các em phương pháp luận biện chứng.
Phương pháp luận là hệ thống lý luận về phương pháp nghiên cứu,
nhận thức và cải tạo hiện thực. Nó có tác dụng hướng dẫn gợi mở, và chỉ đạo
cho mọi hoạt động của con người.
Trong quá trình học tập và nghiên cứu nhất thiết phải có phương pháp
luận và phương pháp luận đúng đắn nhất là phương pháp luận biện chứng. Nó
trở thành phương pháp luận chung nhất cho mọi khoa học. Phương pháp luận
có vai trị rất lớn trong việc định hướng. Phương pháp luận có thể dẫn người
ta đến những thành công hoặc dẫn người ta đến những thất bại nếu khơng có
phương pháp đúng đắn. Phương pháp luận Mácxít hình thành cho sinh viên
làm việc có kỷ luật có ý thức tổ chức cao, tạo nên phẩm chất công dân, phẩm
chất con người mới có tác phong phù hợp với thời đại mới.
- Nâng cao trình độ lý luận chính trị, bản lĩnh và sự giác ngộ lý tưởng
cách mạng
Cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng trong các trường ĐH, CĐ hiện nay
trước hết là nhằm giáo dục những tri thức chính trị cơ bản, có hệ thống cho
sinh viên bằng việc giáo dục những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin; giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối cách mạng của Đảng
cộng sản Việt Nam. Từ đó góp phần bồi dưỡng thế giới quan khoa học, nhân
sinh quan cách mạng, định hướng nhận thức, xây dựng và củng cố niềm tin
của sinh viên vào sự lãnh đạo của Đảng, từ đó tạo được tính tự giác, lịng
hăng say, ý thức trách nhiệm để thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu nghị quyết mà
Đảng đề ra.
Việc nâng cao trình độ lý luận chính trị trong sinh viên có vị trí rất
quan trọng trong toàn bộ hoạt động của nhà trường. Tầm quan trọng của nó
bắt nguồn từ vai trị của chủ nghĩa Mác - Lênin đối với quá trình phát triễn

23
của xã hội với tư cách là khoa học cách mạng của giai cấp công nhân và hệ tư
tưởng của toàn xã hội trong chế độ XHCN.
C.Mác chỉ rõ: “Vũ khí của sự phê phán cố nhiên khơng thể thay thế
được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bằng
lực lượng vật chất; nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất một khi
nó xâm nhập vào quần chúng” [16; 580].
Mục đích của việc nâng cao trình độ lý luận chính trị cho sinh viên là
biết vận dụng lý luận đó một cách sáng tạo vào hoạt động thực tiễn. V.I. Lênin
viết: “chúng ta không hề coi lý luận của Mác như một cái gì đã xong xi hẵn
và bất khả xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nề móng
cho mơn khoa học mà những người xã hội chỉ nghĩa cần phải phát triển hơn
về mọi mặt” [11; 232].
V.I. Lênin đã khẳng định vai trị của lý luận: “Khơng có lý luận cách
mạng thì cũng khơng thể có phong trào cách mạng” [11; 30]. V.I. Lênin cũng
đã nói đến sự cần thiết phải dốc mọi nỗ lực vào việc bồi dưỡng ý thức giác
ngộ lý tưởng cách mạng cộng sản chủ nghĩa, thiết lập những mối liên hệ xã
hội mới, giữa người với người, giáo dục thái độ mới đối với lao động và giáo
dục kỷ luật mới.
Cơng tác GDCTTT cịn tạo dựng bản lĩnh chính trị cho sinh viên đó
chính là giúp họ biết chọn lựa, tiếp thu những tinh hoa văn hóa và nâng cao
khả năng nhận biết và đối phó trước các âm mưu phá hoại, chia rẽ, lôi kéo của
các thế lực thù địch, các cám dỗ vật chất và các tệ nạn xã hội khác.
Sinh thời, Hồ Chí Minh rất chú trọng việc xây dựng lý tưởng cách
mạng cho con người Việt Nam mới. Đó là lý tưởng “độc lập dân tộc gắn liền
với chủ nghĩa xã hội”, “không có gì q hơn độc lập tự do”. Chính lý tưởng
đó đã dẫn dắt những thế hệ con người Việt Nam hy sinh cả tuổi trẻ, không tiếc
máu xương để dành lại nền độc lập cho dân tộc, bảo vệ đất nước và xây dựng

tổ quốc xã hội chủ nghĩa.


24
Cơng tác GDCTTT cho học sinh, sinh viên ngồi việc nâng cao trình
độ lý luận chính trị, tạo dựng bản lĩnh chính trị cịn phải chú trọng đến làm
cho họ giác ngộ cách mạng. Nếu không xây dựng một lý tưởng cách mạng thì
chủ nghĩa cá nhân sẽ phát triển, lối sống thực dụng chạy theo đồng tiền bất
chấp đạo lý sẽ hoành hành. Bởi vậy, vấn đề xây dựng lý tưởng cách mạng cho
sinh viên, học sinh ngày nay trở nên cấp bách để ngăn chặn các hiện tượng
tiêu cực mà nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế tất yếu sản sinh ra. Cần
phải giáo dục cho học sinh, sinh viên những chủ nhân tương lai của đất nước
xác định được lý tưởng cách mạng, thấm nhuần tư tưởng đặt lợi ích của mình
trong sự nghiệp cao cả là đưa đất nước trở thành nước xã hội chủ nghĩa phồn
vinh người dân có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc xã hội công bằng dân
chủ văn minh. Bằng các hoạt động phong trào thi đua, phong trào hành động,
thông qua các hoạt động thực tiễn đây là môi trường giáo dục hiệu quả nhất
để giáo dục và nâng cao giác ngộ lý tưởng cách mạng của tuổi trẻ.
- Nâng cao nhận biết và tăng cường năng lực trong đấu tranh chống
các trào lưu lý luận, tư tưởng phản động, chống chiến lược “Diễn biến hịa
bình” trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa
“Diễn biến hịa bình” (DBHB) là một chiến lược phản cách mạng do
các thế lực thù địch tiến hành nhằm thủ tiêu chế độ XHCN và chống phá các
nước phát triển theo hướng tiến bộ bằng các biện pháp phi vũ trang, thúc đẩy
“tự diễn biến” và “tự chuyển hóa” nội bộ.
Hội nghị giữa nhiệm kỳ khóa VII của Đảng cộng sản Việt Nam (1994)
đã xác định: “Diễn biến hịa bình” bạo loạn lật đổ là một nguy cơ của cách
mạng Việt Nam. Phịng, chống chiến lược “diễn biến hịa bình”, bạo loạn lật
đổ là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc thời kỳ
mới.

“Diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa: kẻ thù
tập trung phá hoại ta về lý luận, quan điểm, đường lối, hịng xóa bỏ nền tảng


25
tư tưởng của Đảng ta là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng
thời khuyến khích những quan điểm lệch lạc và những khuynh hướng “xã hội
dân chủ”. Thực hiện ý đồ đó chúng đã dùng mọi biện pháp, thủ đoạn như:
kích động nhiều người chống lại quan điểm, đường lối của Đảng, chủ trương,
chính sách của Nhà nước; tuyên truyền gieo rắc “chủ nghĩa thực dụng”, văn
hóa phương tây, tạo tâm lý hưởng thụ, lối sống tư sản… trong cộng đồng
nhân dân.
Mục đích quan trọng trong công tác GDCTTT ở các trường học là giúp
các em nhận thức đúng đắn về nội dung, thủ đoạn thực hiện chiến lược DBHB
của các thế lực thù địch đối với nước ta hiện nay và tích cực đấu tranh làm
thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn đó.
Sinh viên các trường Cao đẳng là lực lượng tiêu biểu của tuổi trẻ. Họ sẽ
góp sức lực, trí tuệ, tài năng của mình cho sự nghiêp CNH, HĐH đất nước,
đồng thời đây cũng là đối tượng mà các thế lực thù địch thực hiện “diễn biến
hịa bình” nhằm mục tiêu chống phá cách mạng. Chúng có thể dùng mọi thủ
đoạn như len lỏi vào ký túc xá, giảng đường, các cuộc hội thảo khoa học, tập
huấn... lơi kéo, kích động nhằm tạo sự bất ổn về chính trị tư tưởng, gây rối an
ninh, trật tự. Vì vậy, trong cơng tác GDCTTT của nhà nhà trường phải làm
cho các em hiểu, phát hiện và đấu tranh trực diện đối với việc tuyên truyền,
kích động của chúng một cách có hiệu quả. Trên thực tế hiện nay khơng ít học
sinh, sinh viên cịn mơ hồ về chính trị, thiếu kinh nghiệm... dễ bị thế lực thù
địch mua chuộc, lôi kéo vào con đường lầm lạc, tư tưởng không ổn định, mất
phương hướng. Bởi vậy, nâng cao năng lực đấu tranh chống chiến lược “diễn
biến hịa bình” cho học sinh, sinh viên thơng qua cơng tác GDCTTT là việc
làm hết sức cần thiết. Công tác GDCTTT ở các trường Đại học, Cao đẳng góp

phần quan trọng giúp các em nhận thức đầy đủ âm mưu, thủ đoạn thực hiện
chiến lược DBHB của các thế lực thù địch trong tình hình mới, nâng cao ý
thức cảnh giác, tăng cường trách nhiệm, tích cực đấu tranh làm thất bại mọi