Hướng dẫn sinh viên tự học trong giảng dạy môn những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa mác lênin (phần i) nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của sinh viên trường cao đẳng văn hoá nghệ thuật nghệ an

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

PHAN THỊ TUYT MAI

HƯớNG DẫN SINH VIÊN Tự HọC TRONG GIảNG DạY
MÔN NHữNG NGUYÊN Lý CƠ BảN CủA CHủ NGHĩA MáC - LÊNIN
(PHầN I) NHằM PHáT HUY TíNH TíCH CựC, SáNG TạO
CủA SINH VIÊN TRƯờNG CAO ĐẳNG VĂN Hóa
NGHệ THUậT NGHệ AN

LUN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC


1

VINH - 2010


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

PHAN THỊ TUYT MAI

HƯớNG DẫN SINH VIÊN Tự HọC TRONG GIảNG DạY
MÔN NHữNG NGUYÊN Lý CƠ BảN CủA CHủ NGHĩA MáC - LÊNIN
(PHầN I) NHằM PHáT HUY TíNH TíCH CựC, SáNG TạO
CủA SINH VIÊN TRƯờNG CAO ĐẳNG VĂN Hóa
NGHệ THUậT NGHệ AN

Chuyên ngành: Lý luận và PPDH bộ môn giáo dục chính trị

MÃ số: 60.14.10

luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

Ngi hướng dẫn khoc học:

TS. TRẦN VIẾT QUANG


1

VINH - 2010


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành nhất, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới
các thấy giáo, cơ giáo khoa Giáo dục Chính trị, Trường Đại học Vinh đã tận
tình truyền đạt những tri thức quý báu, đã dìu dắt giúp đỡ tơi hồn thành tốt
nhiệm vụ của khố học.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng cảm ơn sâu sắc tới TS. Trần Viết Quang,
Phó Trưởng khoa Giáo dục Chính trị, Trường Đại học Vinh, đã tận tình giúp
đỡ tơi trong q trình học tập, nghiên cứu và hướng dẫn, đóng góp ý kiến q
báu cho tơi hồn thành luận văn thạc sĩ này.
Tơi xin chân thành cảm ơn Khoa Đào tạo Sau đại học Trường Đại học
Vinh, tập thể Hội đồng sư phạm Trường Cao đẳng Văn hoá Nghệ thuật Nghệ
An, bạn bè, đồng nghiệp, sinh viên, gia đình và người thân đã động viên, giúp
đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để tơi hồn thành khố học và hồn thành tốt
luận văn thạc sĩ của mình.
Vinh, tháng 12 năm 2009
Tác giả

Phan Thị Tuyết Mai


MỤC LỤC
Trang
A. MỞ ĐẦU .....................................................................................................1
B. NỘI DUNG ..................................................................................................8
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG HƢỚNG DẪN TỰ
HỌC CHO SINH VIÊN TRONG GIẢNG DẠY MÔN NHỮNG
NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN (PHẦN I)
Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT NGHỆ AN .........8

1.1. Cơ sở lý luận của phương pháp tổ chức hoạt động tự học ......................8
1.2. Sự cần thiết vận dụng phương pháp tự học ...........................................16
Chƣơng 2: THỰC NGHIỆM HƢỚNG DẪN TỰ HỌC CHO SINH VIÊN
TRONG GIẢNG DẠY MÔN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN
CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN (PHẦN I) Ở TRƢỜNG CAO
ĐẲNG VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT NGHỆ AN .....................................39

2.1. Kế hoạch thực nghiệm ...........................................................................39
2.2. Tiến hành thực nghiệm ..........................................................................40
2.3. Kết quả thực nghiệm..............................................................................67
Chƣơng 3: NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM PHÁT HUY HIỆU
QUẢ VẬN DỤNG PHƢƠNG PHÁP HƢỚNG DẪN SINH VIÊN
TỰ HỌC TRONG GIẢNG DẠY MÔN NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ
BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN (PHẦN I) Ở TRƢỜNG
CAO ĐẲNG VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT NGHỆ AN ............................73

3.1. Nâng cao nhận thức về vấn đề tự học....................................................73
3.2. Đổi mới phương pháp dạy .....................................................................81

3.3. Đổi mới cách thức tổ chức, quản lý dạy học .........................................87
C. KẾT LUẬN ...............................................................................................93
D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................95
E. PHỤ LỤC ..................................................................................................98


DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

1.

BGD và ĐT

:

Bộ Giáo dục và Đào tạo

2.

CH

:

Câu hỏi

3.

CNDV - CNDT :

Chủ nghĩa duy vật - Chủ nghĩa duy tâm

4.

CNDVBC

:

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

5.

CNH, HĐH

:

Cơng nghiệp hố, Hiện đại hố

6.

GV

:

Giảng viên

7.

HSSV

:

Học sinh sinh viên

8.

Nxb

:

Nhà xuất bản

9.

PPDH

:

Phương pháp dạy học

10. SV

:

Sinh viên

11. VD

:

Ví dụ

12. VHNT

:

Văn hố nghệ thuật

13. SL

:

Số lượng

14. TL

:

Tỷ lệ

15. TBKT

:

Trung bình kiểm tra


1

A. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thế kỷ XXI - thế kỷ của sự bùng nổ thông tin khoa học và sự ra đời của

hàng loạt các sáng tạo công nghệ mới. Để bắt nhịp cùng với sự phát triển
chung của thế giới, hơn bao giờ hết đối với Việt Nam giáo dục trở nên quan
trọng và được coi là nhân tố quyết định sự phát triển kinh tế, chính trị, văn
hóa, xã hội của mọi quốc gia.
Trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, Đảng ta rất chú trọng vấn
đề chiến lược đào tạo con người; coi con người: "Vừa là mục tiêu, vừa là động
lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hóa xã hội”. Để thực hiện được mục tiêu
và chiến lược nêu trên, Đảng ta đã có chỉ thị đối với giáo dục và đào tạo: “Tập
trung sức nâng cao chất lượng dạy và học, trang bị đủ kiến thức cần thiết đi đôi
với tạo ra năng lực tự học, sáng tạo của sinh viên, v.v.. Phát triển mạnh phong
trào tự học, tự đào tạo thường xuyên và rộng khắp trong toàn dân”.
Ở Việt Nam, khả năng tự học đã từng được áp dung và phát huy tác
dụng qua các thời kỳ lịch sử. Khả năng đó đã được nâng lên tầm cao mới trong
thời đại Hồ Chí Minh. Điều này đã được khẳng định tại mục 2, Điều 5 của Luật
Giáo dục 2005: “Phương pháp giáo dục phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, tư duy sáng tạo của người học, bồi dưỡng cho người học năng lực tự học,
khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên” [23; tr 9].
Riêng các mơn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Bộ giáo
dục và Đào tạo quy định một cách cụ thể, rõ ràng trong hướng dẫn số
11381/BGDĐT- ĐH và SĐH ngày 10/10/2006: “Thực hiện đổi mới phương
pháp giảng dạy theo hướng chuyển quá trình dạy ở bậc đại học thành quá
trình tự học của sinh viên có tổ chức và hỗ trợ tối ưu của giảng viên, ứng dụng
mạnh mẽ các phương tiện hỗ trợ và công nghệ thông tin, chấm dứt tình trạng
“đọc-chép” trên giảng đường đại học”. Và “Trong năm học 2006 - 2007, thực


2
hiện 50% thời gian môn học dành cho lên lớp và 50% thời gian hội thảo có
giáo viên hướng dẫn và sinh viên tự nghiên cứu”. Tại Nghị quyết TW 2 khoá
VIII khẳng định: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục đào tạo, khắc

phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người
học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại
vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu
cho học sinh, nhất là sinh viên đại học” [7; tr 41].
Trong những năm qua, Trường Cao đẳng VHNT Nghệ An đã tích cực
hưởng ứng, thực hiện chủ trương đổi mới trong giáo dục của Đảng, Nhà nước
và của ngành. Đây được coi là một trong những nhiệm vụ quan trọng thường
xun của thầy và trị tồn trường. Trong đó địi hỏi nhà giáo phải là tấm
gương sáng về tự học, tự đào tạo, vì hơn ai hết họ phải dạy cho sinh viên về
phương pháp tự học, tự đào tạo qua đó phát huy tính tích cực, sáng tạo cho
cho sinh viên. Chuyển dần từ hệ phương pháp “tập trung vào người dạy” sang
hệ phương pháp “tập trung vào người học”. Hướng dẫn hoạt động tự học cho
sinh viên trở thành một nội dung đổi mới trong nhà trường, nếu được thực
hiện tốt sẽ góp phần đổi mới PPDH ở cao đẳng, đại học hiện nay. Nhưng thực
tế nó chưa được quan tâm đúng mức, sinh viên còn gặp rất nhiều khó khăn
trong việc tổ chức hoạt động tự học, hiệu quả hoạt động tự học của sinh viên
chưa cao. Việc dạy học chủ yếu nhằm cung cấp một khối lượng kiến thức lớn
trong các giờ lên lớp, chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc tổ chức hoạt
động tự học, tự rèn luyện. Điều đó khơng chỉ dẫn đến sự tụt hậu của người
học mà còn làm cho họ khơng tự cập nhật, bổ sung, thích ứng với kiến thức
mới, sinh viên khơng có khả năng tự học thường xuyên, tự học suốt đời để
đáp ứng những yêu cầu của nghề nghiệp tương lai.
Vì vậy, việc tìm ra các biện pháp hướng dẫn sinh viên tự học nhằm
phát huy tính tích cực, sáng tạo của sinh viên trở thành một yêu cầu cấp bách
trong các trường đại học, cao đẳng hiện nay.


3
Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, chúng tôi chọn vấn
đề: “Hƣớng dẫn sinh viên tự học trong giảng dạy môn Những nguyên lý

cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I) nhằm phát huy tính tích cực,
sáng tạo của sinh viên Trƣờng Cao đẳng Văn hoá Nghệ thuật Nghệ An”
làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong lịch sử phát triển của giáo dục, tự học và hướng dẫn tự học là vấn
đề đã được quan tâm nghiên cứu từ lâu cả về mặt lý luận và thực tiễn nhằm
phát huy vai trò tích cực học tập của người học, song ở từng giai đoạn phát
triển của lịch sử, vấn đề tự học được đề cập dưới nhiều góc độ khác nhau.
Trong lịch sử triết học vấn đề tự học đã được các nhà triết học đặc biệt
quan tâm như Hêraclits, Palaton, Xôcrát, Khổng Tử... Tất cả các nhà triết học
đều rất chú trọng đến vai trò tự học, người học phải biết tự học thường xuyên
và tự học lâu dài.
Ở Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là một tấm gương sáng về
vấn đề tự học. Người còn chỉ rõ: “Về việc học tập phải lấy tự học làm cốt”;
“Về cách dạy thì phải tránh lối dạy nhồi sọ, v.v.. Về học tập tránh lối học vẹt”.
Các nhà giáo dục Việt Nam cũng rất quan tâm đến tự học. Gần đây,
nhiều nhà giáo dục đã dày công nghiên cứu về tự học như:
Tác giả Phạm Văn Đồng cho rằng: “Phương pháp dạy học tích cực một
phương pháp vơ cùng q báu”, Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, số 271/ 1994,
tác giả đã chỉ ra phương pháp dạy học tích cực là phương pháp người dạy
phải đưa ra các câu hỏi có tính khêu gợi, địi hỏi người nghe phải suy nghĩ tìm
tịi để người học tự học và ham học.
Tác giả Nguyễn Kỳ, có bài viết: “Biến q trình dạy học thành q
trình tự học”, Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, số 3/ 1996, đã nêu lên thực chất
của giảng dạy tích cực, lấy người học làm trung tâm.


4
GS. TSKH. Thái Duy Tuyên, có bài viết: “Bồi dưỡng năng lực tự học
cho học sinh”; “Tích cực hố hoạt động nhận thức qua điều khiển hoạt động

trí tuệ của người học”, Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục, Hà Nội 2002.
TS. Nguyễn Lương Bằng, với bài: “Đổi mới phương pháp dạy học lý
luận Mác - Lênin ở các trường Đại học hiện nay”, Tạp chí Lý luận, số 7/2002.
PGS. TS. Đoàn Minh Duệ, với bài: “Hướng tới việc dạy học mơn triết học
có hiệu quả hơn”, Kỷ yếu hội thảo khoa học về đổi mới PPGD, học tập môn
triết học Mác - Lênin trong các trường Đại học toàn quốc, Hà Nội, 12/ 2002.
TS. Trần Viết Quang: “Bồi dưỡng thế giới quan và phương pháp luận
khoa học cho sinh viên thông qua giảng dạy triết học Mác - Lênin”, Đề tài
KHCN cấp Bộ (chủ nhiệm); “Đổi mới phương pháp học triết học nhằm trau
dồi tư duy biện chứng”, Tạp chí Lý luận chính trị và truyền thơng, số 8/ 2007.
Để phát huy vai trò của triết học và giảng dạy triết học nhằm trau dồi năng lực
tư duy biện chứng cần có một hệ thống các phương pháp đồng bộ và tồn diện,
trong đó đổi mới phương pháp học của sinh viên là giải pháp hàng đầu như
học một cách toàn diện trên tất cả các khâu: nghe giảng, thảo luận, nghiên cứu
khoa học, nắm bắt thông tin.
TS. Bùi Văn Dũng với bài viết: “Tích cực hố hoạt động học tập của
sinh viên khi học môn triết học Mác - Lênin”, Kỷ yếu hội thảo khoa học về
đổi mới phương pháp giảng dạy học tập môn triết học Mác - Lênin trong các
trường đại học toàn quốc, Hà Nội, 12/ 2002.
PGS. TS. Nguyễn Ngọc Bảo, trong bài viết: “Phát triển tính tích cực,
tính tự lực của học sinh trong quá trình dạy học” đã khẳng định học là hoạt
động tự lực, là trung tâm của quá trình dạy học, v.v..
Thời gian gần đây, nhiều luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ cũng đã đề
cập tới vấn đề này ở nhiều khía cạnh và lĩnh vực khác nhau:
Luận án tiến sĩ của tác giả Hoàng Hữu Niềm (năm 2003): “Phương
pháp hướng dẫn tự học phần cơ sở di truyền học cho học viên tại các trung
tâm giáo dục thường xuyên”.


5

PGS. TS. Hà Thị Đức với cơng trình nghiên cứu cấp Bộ: “Nghiên cứu
hoạt động tự học của sinh viên sư phạm” (năm 2004).
Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Thị Tính (năm 2004) “Các biện
pháp tổ chức hoạt động tự học môn giáo dục học cho sinh viên các trường đại
học sư phạm”.
GS. TS. Trần Bá Hoành: “Đổi mới PPDH trong các trường Đại học,
Cao đẳng đào tạo giáo viên Trung học cơ sở”, Hà Nội, 2003; “Dạy học lấy
người học làm trung tâm - nguồn gốc, bản chất, đặc điểm”, Tạp chí Khoa học
giáo dục, số 96/2003; “Những đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực”…
Luận văn thạc sĩ của tác giả Lê Thị Long (năm 2009): “Hướng dẫn sinh
viên tự học chương trình giáo dục công dân lớp 12 ở trường THPT chuyên
Phan Bội Châu - Nghệ An”.
Trên đây là những đóng góp vơ cùng quý giá của các thế hệ tác giả qua
các thời kỳ. Có thể nói, đây là những nguồn tư liệu quý giá mà chúng tôi đã
kế thừa trực tiếp trong q trình nghiên cứu và hồn thiện đề tài này. Hầu hết
các tác giả đã đề cập đến vai trò, tầm quan trọng của hoạt động tự học, các kỹ
năng tự học và một số biện pháp tổ chức hoạt động tự học cho người học nói
chung. Tuy nhiên, thực tế hoạt động tự học của sinh viên hiện nay đang là
mối quan tâm lớn đối với Trường Cao đẳng VHNT Nghệ An. Vì vậy, việc
nghiên cứu lý luận tự học và đưa ra các giải pháp cơ bản cho việc vận dụng
phương pháp tổ chức hoạt động tự học vào giảng dạy môn Những nguyên lý
cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I) ở Trường Cao đẳng VHNT Nghệ
An đang là điều rất cần thiết và cấp bách.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động hướng dẫn tự
học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I) tại Trường


6

Cao đẳng VHNT Nghệ An, luận văn đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm
đổi mới phương pháp tự học theo hướng phát huy tính tích cực, sáng tạo của
sinh viên.
- Góp phần nâng cao ý thức cho sinh viên trong việc rèn luyện tư duy,
khả năng làm việc độc lập, sáng tạo trong học tập cũng như hoạt động nghiên
cứu khoa học.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích cơ sở lý luận và của phương pháp hướng dẫn tự học cho
sinh viên.
- Tiến hành thực nghiệm phương pháp hướng dẫn tự học môn Những
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I) ở Trường Cao đẳng
VHNT Nghệ An.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm đổi mới phương pháp tự học theo
hướng phát huy tính tích cực của sinh viên.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
*Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài vận dụng phương pháp hướng dẫn tự học trong giảng dạy môn
Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I) cho sinh viên
Trường Cao đẳng VHNT Nghệ An.
*Phạm vi nghiên cứu
Để giải quyết được vấn đề nêu trên, đề tài giới hạn phạm vi nghiên cứu
tại Trường Cao đẳng VHNT Ngh An.
5. Phng phỏp nghiờn cu
Dựa trên cơ sở ph-ơng pháp luận nghiên cứu khoa học của chủ nghĩa
Mác- Lênin lµ chủ nghĩa duy vật biện chứng vµ chủ nghĩa day vt lch s. Bên
cạnh đó đ thc hin nhim vụ nghiên cứu của đề tài, chúng tơi cßn sử dụng
phối hợp nhiều phương pháp trong đó chủ yếu các phương pháp sau:


7

+ Phương pháp quan sát, khảo sát, điều tra
+ Phương pháp phỏng vấn, trị chuyện
+ Phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh đối chiếu
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm
+ Phương pháp xin ý kiến các chuyên gia
6. Đóng góp của đề tài
- Đề tài tiếp tục làm rõ hệ thống các tri thức lý luận về tự học và hướng
dẫn tự học cho sinh viên hiện nay.
- Góp phần đánh giá đúng thực trạng tự học và hướng dẫn tù häc m«n
Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I).
- Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo
cho nhiều người, đặc biệt là giảng viên và sinh viên trong quá trình nghiên
cứu, học tập hiện nay.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung chính của luận văn được chia làm 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực trạng hng dn tự học cho sinh viên
trong giảng dạy môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin
(Phần I) ở tr-ờng Cao đẳng Văn hoá Nghệ thuật Nghệ An
Chng 2: Thùc nghiƯm hướng dẫn tù häc cho sinh viªn trong giảng
dạy môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I) ở
tr-ờng Cao đẳng Văn hoá NghÖ thuËt NghÖ An
Chƣơng 3: Những giải pháp chủ yếu nhằm phát huy hiệu quả vận dụng
phương pháp hướng dẫn sinh viên tự học trong giảng dạy môn Những nguyên
lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin (Phần I) ở Trường Cao đẳng Văn hoá
Nghệ thuật Nghệ An


8

B. NỘI DUNG
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG HƢỚNG DẪN TỰ HỌC
CHO SINH VIÊN TRONG GIẢNG DẠY MÔN NHỮNG NGUYÊN LÝ
CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN (PHẦN I) Ở TRƢỜNG
CAO ĐẲNG VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT NGHỆ AN
1.1. Cơ sở lý luận của phƣơng pháp tổ chức hoạt động tự học
1.1.1. Khái niệm hoạt động tự học và hướng dẫn hoạt động tự học
* Khái niệm hoạt động tự học
Đổi mới PPDH là vấn đề thường xuyên, cấp thiết nhằm đáp ứng những
yêu cầu của thực tiễn đặt ra trong nền giáo dục và đào tạo ở mỗi quốc gia.
Trong những PPDH tích cực, hướng dẫn sinh viên tự học, tự nghiên cứu là
một phương pháp đóng vai trị quan trọng. Khi nói đến vấn đề tự học, trong
các giáo trình tài liệu, các tác giả đã đưa ra các định nghĩa khác nhau:
Nhà tâm lý học N.ARubakin nói: “Tự tìm lấy kiến thức - có nghĩa là tự
học”. Tự học là quá trình lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm xã hội, lịch sử trong
thực tiễn hoạt động cá nhân bằng cách thiết lập các mối quan hệ cải tiến kinh
nghiệm ban đầu, đối chiếu với các mơ hình phản ánh hồn cảnh thực tại, biến
tri thức của loài người thành vốn tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo của
chủ thể [32; tr 12].
Giáo sư Nguyễn Cảnh Tồn trong tác phẩm "Q trình dạy học" đã cho
rằng: "Tự học là tự mình động não suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ như
quan sát, tổng hợp, so sánh, phân tích, v.v.. và có khi cả cơ bắp (Khi phải sử
dụng công cụ) cùng các phẩm chất của mình cùng các động cơ, tình cảm, cả
nhân sinh quan và thế giới quan (Như tính tiến thủ, khách quan, kiên trì, nhẫn
nại, lịng say mê khoa học, v.v..) để chiếm lĩnh tri thức nào đó” [33;tr 59,60].


9
Khác với quan điểm trên, khi nói về vấn đề tự học tác giả Lưu Xuân

Mới cho rằng: "Tự học là hình thức hoạt động của cá nhân nhằm nắm vững hệ
thống tri thức và kỹ năng do chính sinh viên tiến hành trên lớp, ở ngồi lớp
hoặc khơng theo chương trình và sách giáo khoa quy định.Tự học là một hình
thức dạy học cơ bản ở bậc đại học có tính độc lập cao và mang đậm sắc thái
cá nhân, nhưng có quan hệ chặt chẽ với q trình dạy học" [24; tr 276]. Ở đây
tác giả đặt vấn đề tự học trong mối quan hệ chặt chẽ với hoạt động giảng dạy
của giảng viên, nhấn mạnh hiệu quả của hoạt động tự học phụ thuộc nhều vào
vai trò của cách thức, PPDH của giảng viên. Trong quá trình tự học, người
học rất muốn được biết họ nên tự học như thế nào, học những nội dung gì và
kết quả được đánh giá ra sao? Nếu khơng có sự hướng dẫn của giảng viên thì
quá trình tự học của họ sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, trong luận văn này,
chúng tơi tập trung khai thác khía cạnh tổ chức hướng dẫn sinh viên tự học
với tư cách là một PPDH.
Nhưng dưới bất cứ góc nhìn nào, tự học đều được xem là sự tự giác, nỗ
lực lớn của người học.Với hoạt động tự học, HSSV có thể làm phong phú
thêm giá trị của mình bằng các thao tác của trí tuệ và cơ bắp nhờ vào ý chí
nghị lực và lịng đam mê tìm tịi, học hỏi nghiên cứu.
Với tất cả những ý nghĩa đó, trong quá trình dạy học ở cao đẳng, đại
học có thể tiến hành hoạt động học dưới nhiều hình thức khác nhau, trong
những điều kiện khác nhau:
Một là, hoạt động tự học của sinh viên diễn ra dưới sự điều khiển
trực tiếp của giảng viên và những phương tiện kỹ thuật ở trên lớp. Trong
hình thức này sinh viên phải tự phát huy những phẩm chất và năng lực của
mình như khả năng chú ý, óc phân tích, năng lực khái qt hóa, tổng hợp
hóa,v.v.. để tiếp thu những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo mà giảng viên định
hướng cho sinh viên.


10
Hai là, hoạt động tự học của sinh viên cũng có thể diễn ra khi khơng có

sự điều khiển trực tiếp của giảng viên. Ở đây sinh viên phải tự sắp xếp quỹ
thời gian và điều kiện vật chất để tự ôn tập, tự củng cố, tự đào sâu những tri
thức hoặc tự hình thành kỹ năng, kỹ xảo ở một lĩnh vực nào đó theo yêu cầu
của giảng viên, hoặc quy định chương trình đào tạo của nhà trường.
Ba là, hoạt động tự học của sinh viên cũng có thể diễn ra nhằm đáp ứng
nhu cầu hiểu biết riêng khi gặp những tình huống có vấn đề, để bổ sung và
mở rộng tri thức ngồi chương trình đào tạo và cũng khơng cần có sự điều
khiển trực tiếp của giảng viên. Bởi “Muốn học được nhiều thì chủ yếu vẫn là
tự học, thầy không thể dạy tất cả những điều cần thiết đối với trị. Vì mỗi học
sinh có một vốn tri thức riêng, có tư duy riêng. Chỉ có tự học mới có tất cả
những gì mình muốn học”. Nhưng nếu có sự hướng dẫn, tổ chức của thầy cô,
tự học sẽ đạt kết quả cao hơn.
Qua nghiên cứu, tìm hiểu chúng tơi cho rằng, thực chất của hoạt động
tự học là quá trình người học cá nhân hoá việc học, nhằm thoả mãn cá nhu
cầu học tập, tự giác tiến hành các hoạt động học tập một cách chủ động, tích
cực, sáng tạo. Người học bằng các thao tác tư duy tự mình chiếm lĩnh tri thức,
kỹ năng, kỹ xảo và tiến hành các hoạt động thực hành nhằm tích luỹ kiến thức
từ kho tàng kiến thức của nhân loại, biến những tri thức và kinh nghiệm của
sách vở thành kinh nghiệm và vốn sống của bản thân người học.
* Khái niệm hướng dẫn hoạt động tự học
Tự học, tự nghiên cứu là hoạt động thường xuyên, liên tục của sinh
viên trong quá trình học tập. Nhưng để nâng cao chất lượng, hiệu quả thật sự,
một yêu cầu tất yếu đặt ra là hoạt động tự học cần phải được sắp xếp và tổ
chức một cách khoa học, hay nói cách khác là người giảng viên cần quan tâm
tổ chức hoạt động tự học cho sinh viên.
Hướng dẫn hoạt động tự học là một công việc bao gồm sự sắp xếp, thiết
kế các biện pháp tiến hành hoạt động, là việc sử dụng đối tượng và các


11

phương tiện hỗ trợ nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Hướng dẫn hoạt động là
cơng việc có vai trị rất quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả của
hoạt động.
Trong hoạt động dạy - học, hướng dẫn, tổ chức hoạt động là một công
việc cần thiết ảnh hưởng tới chất lượng và hiệu quả học tập. Khi quan niệm về
tổ chức, hướng dẫn quá trình dạy học, có rất nhiều quan niệm khác nhau.
I.P.Raptrenco cho rằng: “Hướng dẫn quá trình dạy học là quá trình thực hiện
những biện pháp có cơ sở khoa học nhằm đảm bảo hiệu suất cao nhất của quá
trình dạy học với điều kiện sử dụng hợp lý thời gian, sức lực, phương tiện của
giáo viên và học sinh”. Cịn theo V.B.Bololepov thì: “Tổ chức là một sự sắp
xếp tương hỗ và liên hệ qua lại của các yếu tố trong một phức hợp nào đó. Tổ
chức khơng phải là nội dung của hoạt động mà là hình thức và phương pháp
thực hiện và hành động của nó”. Như vậy, theo các tác giả thì tổ chức, hướng
dẫn dạy học là sự sắp xếp các thao tác, các hành động dạy học.
Từ đó ta có thể hiểu tổ chức, hướng dẫn hoạt động học tập cho sinh
viên là cách thiết kế, sắp xếp các biện pháp hoạt động phối hợp chung giữa
giảng viên và sinh viên trong học tập trên lớp và ở nhà, chính khóa và ngoại
khóa theo quy chế học tập, dưới sự chỉ đạo của nhà trường nhằm nâng cao
chất lượng, hiệu quả của hoạt động học tập.
Vận dụng những quan điểm nêu trên vào việc tổ chức, hướng dẫn hoạt
động tự học cho sinh viên, chúng tôi cho rằng: Hướng dẫn hoạt động tự học
cho sinh viên là quá trình thiết kế, sắp xếp các biện pháp tổ chức giảng dạy
của giảng viên nhằm tiến hành hướng dẫn, điều khiển, chỉ đạo cách tự thiết
kế, tự sắp xếp các biện pháp hoạt động tự học, tự nghiên cứu của sinh viên,
giúp sinh viên phát huy tới mức cao nhất năng lực tự học, tự nghiên cứu của
mình, thực hiện tốt mục đích và nhiệm vụ học tập đề ra.


12
Bản chất của việc hướng dẫn hoạt động tự học cho sinh viên là sắp xếp

và tiến hành các biện pháp dạy học sao cho phát huy được tính tích cực, tính tự
giác của người học ở mức độ cao nhất. Vì vậy, có thể nói rằng hướng dẫn hoạt
động tự học cho sinh viên là quá trình tiến hành các biện pháp nhằm tích cực
hóa hoạt động học tập của sinh viên trong quá trình lĩnh hội tri thức và rèn
luyện nghiệp vụ ở trên lớp, ở nhà và trong hoạt động thực hành, ngoại khóa.
1.1.2. Các biện pháp hướng dẫn hoạt động tự học cho sinh viên
trong giảng dạy môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lê nin
(Phần I)
Hướng dẫn hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên là hoạt động mà trong quá trình dạy học
giảng viên căn cứ vào mục đích, u cầu, nhiệm vụ của môn học, của từng bài
học để tiến hành lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức giảng
dạy nhằm hướng dẫn, tổ chức, điều khiển các biện pháp tự tổ chức, tự điều
khiển hoạt động tự học của sinh viên, giúp họ học tốt môn học này với sự chi
phí ít nhất về thời gian, cơng sức, kinh phí của người học, người dạy, của nhà
trường và gia đình mỗi sinh viên.
Hướng dẫn hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên nhằm biến quá trình dạy học thành quá trình
tự học, nâng cao hiệu quả của việc dạy và học bộ môn. Hơn thế nữa, quá trình
thực hiện các biện pháp tổ chức hoạt động tự học cịn giúp thực hiện đầy đủ,
có chất lượng, đạt tới mục đích, u cầu của mơn Những ngun lý cơ bản
của chủ nghĩa Mác - Lênin trong Trường Cao đẳng VHNT Nghệ An.
Biện pháp hướng dẫn, tổ chức hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ
bản của chủ nghĩa Mác - Lênin là quá trình thiết kế, sắp xếp các cách thức, các
quy trình, các biện pháp sử dụng hay áp dụng riêng biệt các yếu tố, các nguồn
lực trong quá trình tự học của sinh viên nhằm hình thành và phát triển hoạt động


13
học tập môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở sinh viên,

làm cho sinh viên trở thành chủ thể tự giác, tích cực của quá trình tự học.
Bản chất của những biện pháp hướng dẫn, tổ chức hoạt động tự học
môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên có thể
được hiểu rằng đó là q trình sử dụng các biện pháp dạy học nhằm tích cực
hóa hoạt động học tập của sinh viên, phát huy tới mức cao nhất tính tự giác,
tính tích cực học tập của sinh viên trong quá trình chiếm lĩnh tri thức, rèn
luyện nhân cách và bản lĩnh nghề nghiệp, v.v.. Tổ chức hoạt động tự học môn
Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên là quá trình
giáo viên hướng dẫn, điều khiển để sinh viên chuẩn bị và tiến hành có hiệu
quả các hoạt động tiếp nhận thông tin từ nhiều kênh thông tin, xử lý nguồn
thông tin thu được, vận dụng những thơng tin đó vào trong các tình huống
khác nhau và biết tự kiểm tra, đánh giá kết quả tự học của mình.
Hướng dẫn hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên cịn có thể được hiểu là quá trình tiến hành
các biện pháp dạy học nhằm tạo ra sự tương tác giữa các nguồn lực vật chất,
tinh thần và người học trong mối quan hệ thống nhất, biện chứng với nhau,
làm bộc lộ những tiềm năng, kinh nghiệm, giá trị, sức mạnh thể chất, tâm lý
của người học. Bên cạnh đó nó cịn tạo ra một môi trường học tập hợp tác để
mọi thành viên đều có quan hệ phụ thuộc với nhau trong q trình học tập.
Nói cách khác, đó là q trình đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học môn
Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Mỗi bài học về Nguyên
lý Mác - Lênin đều có thể tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau, tránh
nhàm chán và hạn chế sự đơn điệu. Chính vì vậy mà trong quá trình dạy học,
giảng viên cần tạo ra các tình huống nhận thức, giao tiếp trong cuộc sống, linh
hoạt và sống động trong các giờ lên lớp, giờ tự học ở nhà, giờ thực hành,
trong các buổi tổ chức hội nghị hay câu lạc bộ khoa học, tổ chức học nhóm,


14
nghiên cứu khoa học, trong kiến tập, thực tập sư phạm (đối với các lớp sư

phạm),v.v.. nhằm giúp sinh viên có thể tiến hành hoạt động học tập bằng
nhiều cách khác nhau, nhiều hình thức khác nhau.
Hướng dẫn hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin phải tạo ra được tính vấn đề trong dạy học, nhằm kích
thích người học hành động, nâng cao hứng thú, tình cảm, trí tuệ, huy động
những kinh nghiệm mà người học đã tích lũy được, hình thành và phát triển
các năng lực nhận thức, năng lực giải quyết vấn đề, v.v.. Đồng thời phải làm
cho người học thấy rõ được ý nghĩa của việc học tập nội dung môn Những
nguyên lỹ cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin đối với cuộc sống bản thân, với
nghề dạy học và với quan hệ ứng xử hàng ngày.
Hướng dẫn hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên là phải góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ
dạy học ở đại học, cao đẳng. Dạy những tri thức hiểu biết về cuộc sống, dạy
thái độ tình cảm tích cực đối với nghề nghiệp tương lai, dạy phương pháp
học, phương pháp nghiên cứu, dạy phương pháp tư duy, dạy rèn luyện kỹ
năng nghiên cứu khoa học,v.v.. cho sinh viên để họ có thể tự tiến hành hoạt
động học tập của mình nhằm đạt được mục tiêu môn học đề ra. Các nhiệm vụ
trên có mối quan hệ thống nhất biện chứng với nhau, khơng thể tách rời nhau.
Vì vậy, muốn hướng dẫn có hiệu quả hoạt động tự học mơn Những nguyên lý
cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin cho sinh viên, cần tiến hành phối hợp giữa
các hình thức hướng dẫn, tổ chức hoạt động tự học ở trên lớp và các hình thức
tổ chức hoạt động tự học ở nhà cho sinh viên.
Hướng dẫn hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin ở trên lớp cho sinh viên là quá trình người cán bộ giảng
dạy lựa chọn, sắp xếp các biện pháp dạy học nhằm hướng dẫn, điều khiển
sinh viên tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức, quan sát, phân tích,


15
tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, hệ thống hóa, v.v.. hoạt động thực hành,

hoạt động giao tiếp, hoạt động kiểm tra, đánh giá nhằm đạt được kết quả tối
ưu mục đích, nhiệm vụ mơn học đề ra.
Có thể hiểu hướng dẫn, tổ chức hoạt động tự học môn Những nguyên lý
cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở trên lớp cho sinh viên về bản chất đó là
quá trình giảng viên sử dụng có hệ thống các biện pháp, các phương tiện, môi
trường học tập, các mối quan hệ, các yếu tố trong quá trình giảng dạy ở trên lớp
nhằm tích cực hóa hoạt động học tập mơn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin của sinh viên, làm cho họ trở thành chủ thể tự giác, tích cực
trong hoạt động học tập mơn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin. Đó là quá trình dưới sự hướng dẫn, chỉ đạo, tổ chức điều khiển của
giảng viên, giúp sinh viên tự tổ chức q trình thu nhận thơng tin, xử lý thơng
tin, xác nhận thông tin, vận dụng thông tin vào cuộc sống, nhằm hình thành,
phát triển năng lực, phẩm chất người công dân tương lai của đất nước.
Hướng dẫn hoạt động tự học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin ở trên lớp cho sinh viên nhằm giúp sinh viên nắm được
mục đích, ý nghĩa của mơn học đối với cuộc sống bản thân sau này, nắm yêu
cầu đối với từng loại bài học, chương học và học phần mà sinh viên cần phải
thực hiện. Giúp sinh viên nắm được đường lối quan điểm Triết học mácxít và
đường lối quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về vấn đề phát triển con
người, đồng thời giúp họ nắm vững hệ thống tri thức lý luận về Những
nguyên lý triết học của Mác - Lênin. Trên cơ sở đó giúp họ tự hình thành
nhân cách, nếp sống, ý thức và thói quen làm việc khoa học. Hướng dẫn hoạt
động tự học ở trên lớp cũng có thể là cơ sở định hướng cho hoạt động tự học
ở nhà và hoạt động rèn luyện nhân cách của sinh viên, ngồi ra nó cịn có thể
làm rõ hơn q trình tự học ở nhà và quá trình tự rèn luyện nhân cách, phẩm
chất đạo đức của sinh viên.


16
Tự học ở nhà của sinh viên là sự chuẩn bị hoặc tiếp tục một cách lơgic
cho hình thức tự học trên lớp của sinh viên. Tự học ở nhà khác với tự học trên

lớp vì nó địi hỏi sinh viên phải hoàn toàn độc lập, tự giác để tiến hành cách
hành động học tập, khơng có sự chỉ đạo trực tiếp của giảng viên. Tự học ở
nhà của sinh viên vừa là phương pháp, vừa là hình thức tổ chức tự học. Đó là
một nhân tố khơng thể thiếu trong quá trình dạy học ở đại học, cao đẳng hiện
nay. Thơng qua hình thức tự học ở nhà giúp sinh viên mở rộng hoặc đào sâu
tri thức, củng cố, hồn thiện tri thức, kỹ năng, kỹ xảo, hình thành thái độ và
tình cảm nghề nghiệp, đồng thời bồi dưỡng, giáo dục tinh thần, ý thức trách
nhiệm trong học tập, giáo dục tính chủ động, tự lực rèn luyện ý chí, tính tổ
chức, tính kỷ luật cho sinh viên trong q trình tự học.
Hướng dẫn hoạt động tự học mơn Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin nhằm nâng cao hiệu quả của việc dạy và học, thực hiện
đầy đủ, có chất lượng, đạt tới mục đích, yêu cầu của môn Những nguyên lý cơ
bản của chủ nghĩa Mác - Lênin trong Trường Cao đẳng VHNT Nghệ An nói
riêng và trong các trường đại học nói chung.
1.2. Sự cần thiết vận dụng phƣơng pháp tự học trong giảng dạy
môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin ở Trƣờng Cao
đẳng Văn hoá Nghệ thuật Nghệ An
1.2.1. Vai trò của phương pháp tự học đối với việc phát huy tính tích
cực, sáng tạo của sinh viên
Trong bất cứ quá trình dạy học nào, nhất là quá trình dạy học ở đại học
và cao đẳng, giảng viên ln giữ một vai trị quan trọng đặc biệt. Đó là sự tổ
chức, điều khiển, hướng dẫn, chỉ đạo hoạt động học tập của sinh viên. Nhưng
thực tế cho thấy rằng, dù giảng viên có kiến thức uyên thâm, sâu rộng đến
đâu, PPDH hay đến mấy mà sinh viên khơng chịu khó học hỏi, đầu tư thời
gian suy nghĩ, nghiên cứu, khơng có sự lao động của cá nhân, khơng có niềm


17
khao khát với tri thức, say mê học tập, không có kế hoạch và phương pháp
học tập hợp lý, v.v.. thì việc học tập khơng đạt kết quả cao được.

Vì vậy, có thể khẳng định hoạt động tự học ln giữ một vị trí rất quan
trọng trong q trình học tập của sinh viên, là yếu tố quyết định chất lượng và
hiệu quả đào tạo của nhà trường.
Trong tư tưởng giáo dục của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặc biệt
coi trọng vai trò của tự học. Theo Người, tự học có một vai trị đặc biệt quan
trọng và không thể thay thế: "Lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và chỉ đạo
giúp vào” [28; tr 273].
Người chỉ rõ: Tự học là học một cách tự động. Chính Hồ Chí Minh đã
định nghĩa: “Tự động là khơng phải dựa vào ai, là tự mình biết biến báo xoay
xở, tự mình biết thực hành cơng tác theo nhiều hình thức mới mẻ, phong phú”
[28; tr 48] Vậy, tự động học tập tức là học tập một cách hoàn toàn tự giác, tự
chủ, không đợi ai nhắc nhở, không chờ ai giao nhiệm vụ. Tự học chính là tự
quản lý việc học tập, tự mình chủ động vạch kế hoạch học tập cho chính
mình, rồi tự mình triển khai, thực hiện kế hoạch đó một cách tự giác, tự mình
làm chủ thời gian để học và tự mình kiểm tra, đánh giá việc học của mình.
Quan niệm này bao hàm các khái niệm tự học - tự học có hướng dẫn - tự học
một mình - tự kiểm tra - tự đánh giá - tự giáo dục theo quan điểm giáo dục
hiện nay. Tự học, quá trình tự mình hoạt động lĩnh hội tri thức khoa học và
rèn luyện kỹ năng thực hành, khơng có sự hướng dẫn trực tiếp và sự quản lý
của người dạy, v.v.. Đây không chỉ là phương thức học tập cơ bản của giáo
dục không chính quy mà cịn là một bộ phận khơng thể tách rời của q trình
học tập chính quy trong các trường học "Khơng phải có thầy thì học, thầy
khơng đến thì đùa, Phải biết tự động học tập" [28; tr 50]. Lời khuyên này
đúng với thời của Bác, càng đúng với thời nay.


18
Hồ Chí Minh ln nhắc từ người bình thường cho đến nhà trí thức ln
phải: Tìm đủ mọi cách mà học [28; tr 95] trong công tác, trong cuộc sống.
Không tự động học tập thì khơng thể hồn thành hoạt động học, việc học lúc

ấy chỉ còn là một hành động hoặc một thao tác cấu trúc của một hoạt động
khác chứ không phải là học với tư cách một hoạt động độc lập.
Trong quá trình học tập, phải lấy tự học làm cốt.
Vai trò của tự học đã được Hồ Chí Minh xác định là làm cốt. Cốt ở đây
có thể hiểu là cốt yếu, là chủ chốt, là nòng cốt, là bộ khung, là cái sườn, cái
cốt lõi. Như vậy, tự học chính là yếu tố cốt lõi của hoạt động học, là bộ
khung, là nội lực quyết định chất lượng học tập. Các yếu tố khác là ngoại lực.
Học mà thiếu tự học thì chỉ là một cơ thể thiếu xương cốt "lấy tự học làm
cốt". Học tập mà thiếu tự học là một cơ thể không có xương: khó đứng lên
được! Để thực hiện vai trị quan trọng như vậy, tự học phải xuất phát từ một
mục đích cao cả, với những mục tiêu cụ thể rõ ràng.
Và, còn phải do chỉ đạo và do thảo luận giúp vào.
Nếu quản lý tốt mà không phát huy nội lực của người học, thì dù bạn bè
có tích cực mấy cũng chỉ được một cạnh của hình tam giác. Muốn có cả ba
cạnh để thành tam giác, dạy học trước hết phải phát huy nội lực: tự học làm
cốt! Rồi người học tranh thủ ý kiến bạn bè (thảo luận giúp vào) và sự lãnh đạo
của các cấp giáo dục, nhất là thầy cô (chỉ đạo giúp vào).
Chỉ đạo chỉ là ngoại lực giúp thêm vào. Tự học mới là nội lực, là yếu tố
quyết định bên trong quá trình học tập.
Ai chỉ đạo? Nhà quản lý. Nhà quản lý tài ba phải giúp cho chủ thể làm
chứ không làm giúp chủ thể. Nhà quản lý giỏi là người tạo điều kiện và kích
thích đối tượng tự quản, tự học. Nhà quản lý trong dạy học chính là phụ
huynh, cán bộ quản lý giáo dục và sinh viên trực tiếp dạy học. Chủ yếu là dạy
cách học để học sinh biết tự học, tự quản.