Tài liệu Ngộ Độc Cóc pptx

Ngộ Độc Cóc

Cóc thuộc nhóm động vật lưỡng cư, sống ở khắp nơi trên thế giới, gồm
nhiều loài:
Bufo melanosticus
Bufo galeatus
Bufo garmani
Bufo gutturalis
Bombina maxima
Megophrys longipes
… … …
Con cóc phổ biến ở việt nam là loài cóc nhà (Bufo melanostictus), thuộc họ
Bufonidae.
Dưới da cóc xù xì có nhiều tuyến chứa nọc độc (bufotoxin) rất mạnh, gồm
các độc tố chính: bufotalin, bufotonin, bufotenin, và một số hợp chất hữu cơ khác.
Nọc cóc được sử dụng trong y học (tây y) để cầm máu, kích thích thần
kinh, trợ tim mạch. Hiện nay không còn thông dụng.
Trong đông y, nọc cóc được dùng ngoài da để chống viêm nhiễm (chiết
xuất dưới dạng cao).
Gan cóc, trứng cóc cũng chứa bufotoxin nhưng ít hơn nhiều so với da cóc.
Thịt cóc có tỷ lệ đạm rất cao và không chứa nọc độc.
QUAN NIỆM DÂN GIAN VỀ LỢI ÍCH CỦA THỊT CÓC
Theo quan niệm dân gian, thịt cóc là món ăn ngon, bổ, chống suy dinh
dưỡng, chống còi xương, giúp tăng chiều cao của trẻ.
Vì vậy thịt cóc đã được dùng với nhiều mục đích khác nhau:
Để “tẩm bổ”, “nâng cao sức khoẻ” hoặc “tăng cường dinh dưỡng”...
Để chữa bệnh cho trẻ gầy yếu, suy dinh dưỡng, còi xương, chậm lớn…
ĐÔNG Y SỬ DỤNG NHỰA CÓC VÀ THỊT CÓC
I. Nhựa cóc (Thiềm tô):
Dưới da cóc xù xì có nhiều tuyến chứa nọc độc bufotoxin rất mạnh (gọi là
nhựa cóc), gồm các độc tố chính: bufotalin, bufotonin, bufotenin, và một số hợp

chất hữu cơ khác.
Theo Y học cổ truyền, nhựa cóc được dùng trong nhiều bài thuốc chửa
bệnh.
Bài thuốc chữa các chứng đầu đinh, nhọt độc, sưng đau: Lấy nhựa ở tuyến
sau tai con cóc, hoà với sữa người, bôi chỗ nhọt sưng tấy.
Một bài thuốc Đông y kinh điển là “Lục thần hoàn” có thành phần dược
liệu bao gồm xạ hương, trân châu, băng phiến, nhựa cóc và ngưu hoàng. Bài thuốc
có tác dụng trị cảm sốt nặng, mê man, kinh giản, suy tim...
Ngoài ra, còn có khá nhiều đơn thuốc Đông y trong thành phần có chứa
cóc, hầu hết đều xuất phát từ kinh nghiệm gia truyền. Tuy vậy, trong thành phần
bài thuốc, hàm lượng cóc chỉ chiếm một lượng nhỏ bên cạnh nhiều vị thuốc có tác
dụng kiện tỳ tiêu thực (theo Đông y) như mạch nha, sơn tra, thần khúc, hạt sen,
hoài sơn,...
II. Thịt cóc (Thiềm nhục):
Thịt cóc là một loại thức ăn chứa nhiều đạm dễ hấp thụ đối với cơ thể, nhất
là trẻ em suy dinh dưỡng. Dễ kiếm và rẻ, thịt cóc chứa protid cao, trong đó có
nhiều acid amin có giá trị cao: histidin, asparazin, leucin, tyrosin…
Đã có khá nhiều bài thuốc có thịt cóc như “Viên Cam Cóc”, “Bột Dinh
Dưỡng 0106”, “Thuốc Cam Hàng Bạc”, “Bột Cóc Baby”...
Một bài thuốc điển hình là “Viên Cam Cóc” gồm: bột thịt cóc 100g, bột
chuối tây 150g, bột lòng đỏ trứng gà 20g, tất cả trộn đều làm thành viên 4g, mỗi
ngày uống 4 viên chia 2 lần với nước nóng.
NHỮNG TÌNH HUỐNG NGỘ ĐỘC CÓC
Rất hiếm có trường hợp nạn nhân bị dính nhựa cóc vào mắt, miệng.
Hầu hết nạn nhân là những người đã ăn những món ăn được chế biến từ cóc
như: cháo cóc, chà bông cóc (ruốc cóc)…
Nạn nhân ở mọi lứa tuổi.
Nạn nhân có thể tự chế biến cóc để ăn, cũng có thể nạn nhân được người
khác chế biến cho ăn (trẻ em).
Người chế biến cóc và người ăn cóc có thể không biết (hoặc đã biết) trong

cóc có chứa độc chất gây chết người.
Có thể nạn nhân đã ăn luôn các cơ quan có chứa độc của cóc (da cóc, trứng
cóc, gan cóc, ruột cóc, mật cóc).
Cũng có thể nạn nhân đã loại bỏ các cơ quan có chứa độc của cóc, chỉ ăn
phần thịt và xương cóc, nhưng trong quá trình chế biến đã làm nhựa ở da cóc dính
vào thịt cóc.
Có những trường hợp chỉ vì những lợi ích của thịt cóc bất chấp những nguy
cơ đã biết qua sách báo, nhiều người vẫn cho con của họ ăn thịt cóc vì tin tưởng
bản thân đã làm cóc rất kỹ (không để dính độc).
TRIỆU CHỨNG NGỘ ĐỘC CÓC
Xuất hiện 1-2 giờ sau khi ăn.
1.Rối loạn tiêu hóa: đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn và nôn.
2.Rối loạn tim mạch: ban đầu huyết áp cao, nhịp tim nhanh, có thể do
bufotonin. Sau đó rối loạn ngoại tâm thu thất, cơn nhịp nhanh thất, cuồng thất,
rung thất. đôi khi có block nhĩ thất nhịp nút dẫn đến trụy mạch. Các rối loạn nhịp
có thể do bufotalin.
3.Rối loạn thần kinh và tâm thần: Bufotenin có thể gây ảo giác, ảo tưởng,
rối loạn nhân cách. Với liều cao hơn nữa, có thể gây ức chế trung tâm hô hấp, cuối
cùng gây ngưng thở.
4.Tổn thương thận, viêm ống thận cấp, vô niệu.
XỬ TRÍ NGỘ ĐỘC CÓC
Chủ yếu chống rối loạn tim mạch, hô hấp, thần kinh và thận.
1.Thải trừ chất độc:
Rửa dạ dày
Than hoạt và thuốc sổ
Lợi tiểu furosemide
2.Chống loạn nhịp tim:
Tốt nhất là đặc máy tạo nhịp tim tạm thời qua tĩnh mạch.
3.Chống tăng huyết áp.
4.Chống rối loạn hô hấp: oxy liệu pháp, có thể cần phải đặt nội khí quản

thở máy xâm lấn.
5.Chống rối loạn thần kinh và tâm thần: Diazepam, phenobarbital.
6.Chống suy thận cấp: lọc ngoài thận (thận nhân tạo)
Lưu ý:
Bài viết trên cho trường hợp ngộ độc qua đường tiêu hóa (ăn phải), gây ra
các triệu chứng ngộ độc mang tính hệ thống.
Trường hợp bị dính chất nhựa cóc vào mắt, miệng… gây ra hiện tượng rát
bỏng, sưng phồng. Nếu lỡ bị dính chất nhựa cóc vào mắt, miệng... thì nhanh chóng
rửa chổ bị dính nhiều lần bằng nước sạch.
NHỮNG LỜI KHUYÊN